BETON

BETON

Concrete kelimesi Latinceden “concretus”

(grow together) kelimesinden gelmektedir.

Türkçeye ise “Beton” kelimesi

Fransızcadan gelmektedir.
Beton agrega adını verdiğimiz kum, çakıl,
mıcır, taneli mineral malzeme ile onları
yapıştıran çimento ve sudan oluşan,
zamanla sertleşip dayanım kazanan
kompozit bir malzemedir.

Beton içerisinde; çimento iri agregaları

birbirine bağlayan, kum ise iri agrega
taneleri arasındaki boşlukları dolduran
elemanlardır. Çakıl ve kırmataş taneleri
betonda iskelet görevi yaparak,dış
kuvvetlere karşı koyarlar.
 BETON KÖPRÜ

BETON BARAJ
Doğal Taşlar yalnız basınç gerilmeleri alırken
beton çelik ile birlikte kullanıldığında çekme
gerilmelerini de alabilmektedir.

Beton: Yük taşıyan esas taşıyıcı bir

malzemedir.

Çimento su ile karışınca çimento şerbeti veya

çimento hamurunu oluşturur.

Çimento su ve kum karışımına ise harç adı

verilir.
Çimento,su ve agrega ilk karıştırıldığında
kolayca şekil verilebilen bir malzemedir.
Karışımın bu ilk haline taze beton denir.

Birkaç saat içerisinde beton sertleşmeye

başlar ve gün geçtikçe sertliği artmaya
devam eder ve dayanım kazanmaya
başlar.

Dayanım kazanmış betona sertleşmiş

beton denir.
Betondan beklenen üç ana özellik vardır. Bunlar:

1.) İŞLENEBİLİR OLMALI

Taze beton kolay karıştırılmalı, kolay yerleştirilmeli,
karıştırılırken taşınırken ve yerleştirilirken ayrışmamalı
ve homojenliğini kaybetmemelidir.

2. MUKAVEMETLİ OLMALI
Sertleşmiş beton maksimum dayanım kazanmalı ve bu
dayanım zamanla artmalıdır.

3.) EKONOMİK OLMALI

İstenen işlemleri yerine getirebilecek betonun maliyeti
en düzeyde olmalıdır.
Yukarıda belirtilen özellikler beton bileşimini
yönlendiren niteliklerdir. Beton bileşimi denilince 1
m3, yerine yerleşmiş taze betonun içine konan su,
çimento ve agrega miktarı anlaşılır.

Bu miktarlar çoğu zaman kg cinsinden verilir. İyi bir

beton üretebilmek için su, çimento ve agreganın
özelliklerini bilmek gerekir. Ayrıca betonlara yeni
özellikler kazandırmak yada bazı özelliklerini
iyileştirmek için karışıma az miktarda katkı maddesi
ilave edilir.
BETONUN ÜRETİMİ
1. ) MALZEMELERİN HAZIRLANMASI
Beton üretiminde ilk adım uygun agreganın
bulunmasıdır. Malzeme granülometri bileşimi
bakımından istenilen koşulları sağlamalıdır.
Kullanılacak agregada fazla miktarda kil veya organik
madde varsa önce bunlardan temizlenmelidir.

Çimentolar aynı fabrikanın ürünü olmalı dış

etkenlerden korunmalı, uzun süre depolanacaksa 5
sıradan fazla üst üste konmamalıdır.
2.) MALZEME MİKTARLARININ ÖLÇÜLMESİ
Çimento şantiyede 50 kglık torbalar halinde
bulunduğundan ölçülmesi sorun yaratmaz. Küçük
şantiyelerde ölçümler hacim esasına göre yapılmalıdır.
Kum ve agrega miktarlarının hacim yoluyla ölçülmeleri iki
nedenle sakıncalıdır.

a.) Sıkıştırmanın farklı olması nedeni ile aynı hacimdeki

malzemelerin ağırlıkları birbirlerinden farklı olabilir.

b.) İnce agreganın rutubetli olması hacminde artış

meydana getirir. Buda daha az malzeme kullanılmasına
neden olur. Bu nedenle beton bileşimine giren malzeme
miktarı tartılarak ölçülmelidir.
3. BETONUN KARIŞTIRILMASI
İki tür karıştırma yöntemi vardır. Bunlar; kürekle ve
betoniyerde. Kürekle karıştırmada üç kez kuru üç kez yaş olarak
karıştırılır. Beton dayanımı açısından tercih edilmemektedir.
Betoniyerle karışım en iyi karıştırma metodudur. Betoniyer
çalıştırılırken malzemenin ekleme sırası homojenliği daha iyi
sağlama açısından şöyle olmalıdır:
a.) İri agreganın bir kısmı ve yoğurma suyunun bir kısmı

b.) Çimento

c.) Kum ve suyun kalan kısmı

d.) Varsa orta büyüklükte agrega

e.) İri agreganın kalan kısmı

4.)BETONUN İLETİLMESİ
Burada en önemli husus betonun homojenliğinin
bozulmamasıdır. Beton el ve makine ile
iletilebildiği gibi pompa ilede iletilebilir. Pompa ile
iletilen betonda iri agrega bulunmaz. İletim yatay
veya düşey olabilir. Düşey yönde iletilecekse
1,5 -2 metreden fazla iletilecekse eğik oluk
kullanılır.
5.) BETONUN YERLEŞTİRİLMESİ
Beton şiş tokmak veya vibratörle yerleştirilir. Tokmak darbeleri
kalın beton kütlesi için yeterli olmaz. En pratik yerleştirme
yöntemi vibratörle yapılanıdır. Vibratör denilen aletle beton
titreşim etkisinde kalır. Beton yüzeyi sulanınca vibrasyona son
verilir. Vibrasyon işleminin süresi önemlidir. Kısa süreli
vibrasyon sıkıştırmayı sağlamaz. Uzun süreli vibrasyonda ise
beton sulanır, betonun yüzeyinde su ve çimento toplanır. Rötre
çatlakları oluşur.

Binalarda ve yerinde dökülen betonda dalıcı vibratör, çelik

yapılarda kalıp vibratörü, yol inşaatlarında yüzey vibratörü,
prefabri elemanlarda vibrasyon masası kullanılır.
6.) BETONUN KORUNMASI(Saklanması)
Priz süresince ve prizden 1 hafta sonrasına
kadar beton özenle korunmak ister. Priz
süresince beton yağmurdan korunmalı ve
suyunu çabuk kaybetmemelidir. Isı 5 ºC altına
düştüğünde agrega ve su ısıtılır. Suyun
donmasını önlemek için kalsiyum klorür katılır.
Beton priz yaptıktan sonra 4 gün 3 er kez
sulanmalıdır.
TAZE BETONUN ÖZELLİKLERİ

Taze betonun en önemli özelliği işlenebilme özelliğidir.

Betonun işlenebilme özelliği kolay karıştırılması
homojen olması, kalıpta kolay yayılması, az enerji ile
en az boşluk bırakacak şekilde yerleştirilebilme
özelliğidir.

Beton taşıma ve kalıba yerleştirme sırasında

zorlamalara maruz kalır. Bu zorlamalar nedeni ile iri
agregalar, kum ve çimento hamurundan ayrılarak ayrı
bir bölgede toplanır. Bu olay betonun çözülmesidir.
Segregasyon olarak adlandırılır.
Çözülen betonun dayanımı düşük olduğundan kalıba
dökülmemelidir. Çözülmenin sebebi su miktarının
fazla kum ve çimento miktarının az olmasıdır.

İri tanelerin ayrışmasına neden olan yerçekimidir.

Buna engel olacak şey ise ince tanelerin ve
çimentonun kohezyonudur.

Betonu oluşturan malzemelerin ayrılması suyun

ayrışması şeklinde olabilir. Bu olaya terleme veya su
kusma denir. Suyun ayrışması hidratasyon
başlangıcında kümelenen çimento tanelerinin ilk
emdiği suyun bir kısmını dışarı atmasıdır.
Sulu tabaka düşük dayanıma sebep olacağı gibi
buharlaşma sonunda boşluklara neden olacaktır.
Betonun çözülmesine engel olmak için taze betonun
taşıma uzaklığı en az olmalı ve taşıma işlemi en az
sarsıntı ile yapılmalıdır.

Betonun işlenebilme özelliğine su miktarı, çimento türü

ve miktarı, agrega boyut ve biçimi, yüzey durumu etki
eder. Ayrıca sıkıştırma vasıtalarının cinsi, şiddeti kalıp
durumuna etki eder.
BETON TİPİK DEĞERLER