అద్వైతం

వికీపీడియా నుండి

Jump to navigationJump to search

అద్వైత వేదాంత (/ʌdˈvaɪtə vɛˈdɑːntə/; సంస్కృతం: अद्वैत वेदान्त, IAST: అద్వైత వేదాంత) అనేది ఒక

హిందూ సాధన, ఇది ఆధ్యాత్మిక క్రమశిక్షణ మరియు పురాతన హిందూ సాంప్రదాయం మరియు

ఉన్నతమైన పాఠశాల సంప్రదాయం. అద్వైత పదం (అక్షరాలా "నాన్-సెకండ్‌నెస్", కానీ సాధారణంగా

"నాన్యువలిజం" అని అనువదించబడుతుంది మరియు తరచుగా ఏకవాదంతో సమానంగా ఉంటుంది)

బ్రహ్మం మాత్రమే అంతిమంగా వాస్త వమైనది అనే ఆలోచనను సూచిస్తు ంది, అయితే క్షణికమైన

అసాధారణ ప్రపంచం బ్రహ్మం యొక్క భ్రా ంతికరమైన రూపం (మాయ). . ఈ దృక్కోణంలో, (జీవ్)ఆత్మాన్,

అనుభవిస్తు న్న స్వీయ మరియు ఆత్మ-బ్రా హ్మణం, అత్యున్నతమైన స్వీయ మరియు సంపూర్ణ

వాస్త వికత, భిన్నమైనవి కావు. జీవాత్మ లేదా వ్యక్తిగత స్వీయ అనేది స్పష్ట మైన వ్యక్తిగత శరీరాల

సమూహంలో ఏకవచన ఆత్మ యొక్క ప్రతిబింబం లేదా పరిమితి.

అద్వైత మతాన్ని క్రమబద్దీకరించిన గురువు ఆది శంకరాచార్యుడు.

అద్వైత సంప్రదాయంలో, మోక్షం (బాధ మరియు పునర్జ న్మ నుండి విముక్తి) అసాధారణ ప్రపంచం యొక్క

ఈ భ్రమను గుర్తించడం మరియు శరీర-మనస్సు సంక్లిష్టత మరియు 'కర్మకత్వం' అనే భావన నుండి

గుర్తించబడటం మరియు ఒకరి నిజమైన గుర్తింపు యొక్క విద్య (జ్ఞా నం) పొ ందడం ద్వారా

సాధించబడుతుంది. ఆత్మ-బ్రహ్మం, స్వయం ప్రకాశించే (స్వయం ప్రకాశ) అవగాహన లేదా సాక్షి-స్పృహ.

తత్ త్వం అసి, "నువ్వు" వంటి ఉపనిషత్తు ప్రకటనలు (జీవ్) ఆత్మకు అమర్త ్యమైన బ్రహ్మం నుండి భిన్నం

కాదని వెల్లడించడం ద్వారా ఒకరి నిజమైన గుర్తింపుకు సంబంధించిన అజ్ఞా నాన్ని (అవిద్య) నాశనం

చేస్తా యి. 8 వ శతాబ్ద పు ప్రముఖ వేద పండితుడు మరియు గురువు (ఆచార్య) ఆది శంకరుడు, బ్రహ్మం

ఎప్పుడూ ఉనికిలో ఉన్నందున, బ్రహ్మజ్ఞా నం తక్షణమే మరియు 'చర్య' అవసరం లేదు, అంటే కృషి

మరియు కృషి, అద్వైత సంప్రదాయం విస్త ృతమైన సన్నాహకతను కూడా నిర్దేశిస్తు ంది. సాధన,

మహావాక్యాల గురించి ఆలోచించడం మరియు యోగ సమాధిని జ్ఞా నానికి సాధనంగా అంగీకరించడం,

ఇతర ఆధ్యాత్మిక విభాగాలు మరియు సంప్రదాయాలలో కూడా గుర్తించబడిన వైరుధ్యాన్ని చూపడం.

అద్వైత వేదాంత బౌద్ధ మతం నుండి తాత్విక భావనలను స్వీకరించింది, వాటికి వేదాంత ప్రా తిపదిక
మరియు వివరణను ఇచ్చింది మరియు భారతీయ తత్వశాస్త ం్ర యొక్క వివిధ సంప్రదాయాలు మరియు

గ్రంథాలచే ప్రభావితమైంది మరియు ప్రభావితమైంది, అయితే ఆది శంకరుడు సాధారణంగా అద్వైత

వేదాంత సంప్రదాయానికి అత్యంత ప్రముఖంగా పరిగణించబడ్డా డు, అతని శతాబ్దా ల తర్వాత 14 వ

శతాబ్ద ంలో విజయనగర సామ్రా జ్యంలో శృంగేరి మఠం మరియు దాని జగద్గు రువు విద్యారణ్య (మాధవ,

14 వ శతాబ్ద ం.) అధిరోహణతో అతని ప్రా ముఖ్యత శతాబ్దా ల తర్వాత రూపుదిద్దు కోవడం ప్రా రంభమైనందున

ప్రా రంభ ప్రభావం ప్రశ్నించబడింది. శంకరుడు యోగాను స్వీకరించనప్పటికీ, మధ్యయుగ కాలంలోని

అద్వైత వేదాంత సంప్రదాయం యోగ సంప్రదాయంలోని అంశాలను మరియు యోగ వశిష్ట మరియు

భాగవత పురాణం వంటి గ్రంథాలను స్పష్ట ంగా పొ ందుపరిచింది, స్వామి వివేకానంద యోగ సమాధిని జ్ఞా న

మరియు అద్వైత సాధనంగా పూర్తిగా స్వీకరించి ప్రచారం చేయడంలో ముగింపు పలికింది. విముక్తి. 19 వ

శతాబ్ద ంలో, విద్యారణ్య యొక్క సర్వదర్శనసంగ్రహ ప్రభావం కారణంగా, పాశ్చాత్య పాండిత్యం ద్వారా

అద్వైత వేదాంత ప్రా ముఖ్యతను అతిగా నొక్కిచెప్పారు మరియు అద్వైత వేదాంతము సంఖ్యాపరంగా ఆస్తిక

భక్తి-ఆధిపత్యం ఉన్నప్పటికీ, హిందూ ఆధ్యాత్మికతకు ఉదాహరణగా పరిగణించబడింది. ఆధునిక కాలంలో,

వివిధ నియో-వేదాంత ఉద్యమాలలో అద్వైత అభిప్రా యాలు కనిపిస్తా యి.

వ్యుత్పత్తి మరియు నామకరణం[మార్చు]

వ్యుత్పత్తి శాస్త ం్ర [మార్చు]

అద్వైత అనే పదం రెండు సంస్కృత పదాల సమ్మేళనం: * ఉపసర్గ "a-" (అ), అంటే "కాని" * "ద్వైత"

(द्वैत), అంటే 'ద్వంద్వత్వం' లేదా 'ద్వంద్వత్వం'.[1] అద్వైత అనేది తరచుగా "ద్వంద్వత్వం కానిది" అని

అనువదించబడుతుంది, కానీ మరింత సముచితమైన అనువాదం "రెండవది కాదు."[2] అద్వైతకి అనేక

అర్థా లు ఉన్నాయి: * విషయం మరియు వస్తు వు[3][4][web 1] గౌడపాద చెప్పినట్లు గా, విషయం

మరియు వస్తు వు మధ్య వ్యత్యాసం ఏర్పడినప్పుడు, ప్రజలు వస్తు వులను గ్రహిస్తా రు. , ఇది సంసారం.

ఒకరి నిజమైన గుర్తింపును బ్రా హ్మణగా గుర్తించడం ద్వారా, ఇకపై ఎలాంటి గ్రహణశక్తి ఉండదు, మరియు

మనస్సు విశ్రా ంతి పొ ందుతుంది.[5] * ఆత్మ మరియు బ్రహ్మం యొక్క నాన్డ్యూవాలిటీ, అద్వైత వేదాంత

యొక్క ప్రసద
ి ్ధ డిక్షన్, ఆత్మ బ్రహ్మం నుండి వేరు కాదు; ఈ గుర్తింపు యొక్క జ్ఞా నం విముక్తినిస్తు ంది. *

మోనిజం: "బ్రా హ్మణం" తప్ప మరొక వాస్త వికత లేదు, "వాస్త వికత భాగాలుగా ఏర్పడలేదు," అంటే,

ఎప్పటికప్పుడు మారుతున్న 'వస్తు వులకు' వాటి స్వంత ఉనికి లేదు, కానీ ఉనికిలో ఉన్న బ్రహ్మం

యొక్క రూపాలు. ; మరియు వాస్త వానికి "స్వయాన్ని అనుభవించడం" (జీవ) మరియు బ్రా హ్మణం,

జీవుల మధ్య ద్వంద్వత్వం లేదు.

వేదాంత అనే పదం రెండు సంస్కృత పదాల కూర్పు: వేదం అనే పదం మొత్త ం వేద గ్రంథాల కార్పస్‌ను

సూచిస్తు ంది మరియు "అంత" అనే పదానికి 'అంత్యం' అని అర్థ ం. వేదాంత యొక్క అర్థా న్ని "వేదాల

ముగింపు" లేదా "వేదాల యొక్క అంతిమ జ్ఞా నం"గా సంగ్రహించవచ్చు. వేదాంత హిందూ

తత్వశాస్త ం్ర  యొక్క ఆరు సనాతన పాఠశాలల్లో ఒకటి.

అద్వైత వేదాంత[మార్చు]

"ప్రా రంభ కాలాలలో, శంకరుల కాలానికి ముందు" ఉపనిసాదిక్ తత్వశాస్త్రా నికి "ప్రా ధాన్య పరిభాష"

పురుషవాదం అయితే, అద్వైత వేదాంత పాఠశాల చారిత్రా త్మకంగా అద్వైత-వాద (అద్వైత ప్రసంగి), అభేద-

వంటి వివిధ పేర్లతో సూచించబడింది. దర్శనం (భేదం లేని దృక్పథం), ద్వైత-వాద-ప్రతిషేధ (ద్వంద్వ భేదాల

తిరస్కరణ), మరియు కేవల-ద్వైత (వివిక్త ద్వైతత్వం). వైష్ణవ వ్యతిరేకులు దీనిని మాయవాద అని కూడా

పిలుస్తా రు, ఇది మధ్యమక బౌద్ధ మతంతో సమానంగా ఉంటుంది, దృగ్విషయం అంతిమంగా స్వాభావిక

సారాంశం లేదా వాస్త వికతను కలిగి ఉండదని వారి పట్టు దల కారణంగా, బౌద్ధ మరియు ఆసియా

అధ్యయనాల ప్రొ ఫెసర్ రిచర్డ్ కింగ్ ప్రకారం, మాండూక్య ఉపనిషత్ గద్యంలో అద్వైత పదం మొదట

గుర్తించదగిన వేదాంతంలో కనిపిస్తు ంది. దీనికి విరుద్ధ ంగా, సంస్కృతం మరియు వేద అధ్యయనాలలో

నైపుణ్యం కలిగిన ఫిలాసఫీ ప్రొ ఫెసర్ ఫ్రిట్స్ స్టా ల్ ప్రకారం, అద్వైత పదం వేద యుగానికి చెందినది మరియు

వేద ఋషి యాజ్ఞ వల్క్య (8 వ లేదా 7 వ శతాబ్ద ం BCE) దీనిని రూపొ ందించిన వ్యక్తిగా ఘనత పొ ందారు. .

తత్వశాస్త ం్ర మరియు ఆసియా అధ్యయనాల ప్రొ ఫెసర్ అయిన స్టీఫెన్ ఫిలిప్స్, బృహదారణ్యక

ఉపనిషత్‌లోని శ్లో క సారాంశాన్ని కలిగి ఉన్న అద్వైతాన్ని "ఒక మహాసముద్రం, ద్వంద్వత్వం లేని ఒకే

దార్శనికుడు అతని ప్రపంచం బ్రహ్మంగా మారతాడు" అని అనువదించాడు.

అద్వైత సంప్రదాయం[మార్చు]

ఖచ్చితమైన అర్థ ంలో "అద్వైత వేదాంత" అనే పదం శంకరులచే స్థా పించబడిన పాఠ్య వివరణ యొక్క

పాండిత్య సంప్రదాయాన్ని సూచించవచ్చు, విస్త ృత అర్థంలో "అద్వైత" అనేది యోగ ఆలోచన మరియు

అభ్యాసంతో అద్వైత అంశాలను కలిగి ఉన్న అద్వైత ఆలోచన యొక్క విస్త ృత ప్రవాహాన్ని సూచిస్తు ంది.

మరియు కాశ్మీర్ శైవిజం మరియు నాథ్ సంప్రదాయం వంటి ఇతర భారతీయ మతతత్వాలు.[6] మొదటి

అర్థా న్ని "క్లా సికల్ అద్వైత" అని కూడా పిలుస్తా రు[7][8] మరియు "సిద్ధా ంత అద్వైత,"[9] మరియు దాని

ప్రదర్శన మధ్యయుగ కాలం కారణంగా డాక్సోగ్రఫీలు,[10] Paul Deussen,[11] మరియు వలసరాజ్యాల

ప్రభావాలకు భారతీయ ప్రతిస్పందన, నియో-వేదాంత అని పాల్ హ్యాకర్ డబ్ చేసారు, అతను దీనిని

"సాంప్రదాయ" అద్వైత వేదాంత నుండి ఒక విచలనంగా భావించాడు.[7] ఇంకా, శంకర అనంతర అద్వైత

వేదాంత ఇంక్ యోగ వశిష్ట  వంటి యోగ అంశాలు, మరియు ఇతర భారతీయ సంప్రదాయాలను

ప్రభావితం చేశాయి మరియు నియో-వేదాంత భారతీయ ఆలోచన యొక్క ఈ విస్త ృత శ్రేణప

ి ై ఆధారపడింది.

[7] ఈ విస్త ృత ఆలోచన మరియు అభ్యాసం "గొప్ప అద్వైత వేదాంత,"[12] "దేశీయ

అద్వైత,"[13] మరియు "అనుభవాత్మక అద్వైతం."[9] ఈ విస్త ృత అద్వైత సంప్రదాయం సాధారణంగా

"అద్వైత వేదాంత"గా ప్రదర్శించబడుతుంది, అయితే "అద్వైత" పదం మరింత సముచితంగా ఉండవచ్చు.

మోనిజం[మార్చు]

అద్వైత వేదాంత యొక్క నాన్డ్యూయలిజం తరచుగా ఆదర్శవాద మోనిజంగా పరిగణించబడుతుంది. రాజు

ప్రకారం, అద్వైత వేదాంతము ఉపనిషత్తు లలో ఇప్పటికే ఉన్న మోనిస్టిక్ ఆలోచనలను "దాని అంతిమ

విపరీతానికి" అభివృద్ధి చేసింది. దీనికి విరుద్ధ ంగా, అద్వైత వేదాంతాన్ని "మోనిస్టిక్" అని పిలవడం

తప్పుదో వ పట్టించేది అని మిల్నే పేర్కొన్నాడు, ఎందుకంటే ఇది "భేదం యొక్క నిరాకరణ"ను "ఒకటిగా

కలవడం"తో గందరగోళం చేస్తు ంది. అద్వైత అనేది ప్రతికూల పదం (అ-ద్వైత), మిల్నే పేర్కొన్నాడు, ఇది

విషయం మరియు వస్తు వు మధ్య లేదా గ్రహించే మరియు గ్రహించిన మధ్య "భేదం యొక్క నిరాకరణ"ను

సూచిస్తు ంది.

డ్యుయిష్ ప్రకారం, అద్వైత వేదాంత ఏకత్వ ఏకత్వాన్ని బో ధిస్తు ంది, అయితే ప్రత్యామ్నాయ ఏకత్వ

సిద్ధా ంతాల మల్టిలిసిటీ ఆవరణ లేకుండా. జాక్వెలిన్ సుథ్రెన్ హిర్స్ట్ ప్రకారం, ఆది శంకరుడు తన బ్రహ్మ-

సూత్ర భాష్య 2.1.20 లో "ఏకత్వం" ఆవరణను సానుకూలంగా నొక్కిచెప్పాడు, దానిని అన్ని

ఉపనిషత్తు లకు ఆపాదించాడు.

నికల్సన్ అద్వైత వేదాంతంలో దాని పురాతన మూలాలు మరియు శంకర రచనలు రెండింటిలోనూ

వాస్త విక ఆలోచనలు ఉన్నాయి.

దర్శన (వీక్షణ) - కేంద్ర ఆందో ళనలు[మార్చు]

అద్వైత అనేది వేదాంతానికి చెందిన ఒక ఉపపాఠశాల, రెండో ది ఆరు శాస్త్రీయ హిందూ దర్శనాలలో ఒకటి,

ఇది మోక్షం, విముక్తి లేదా ట్రా న్స్మిగ్రేటరీ అస్తిత్వం నుండి విముక్తిని సాధించే లక్ష్యంతో కూడిన పాఠ్య

వివరణలు మరియు మతపరమైన అభ్యాసాల యొక్క సమగ్ర విభాగం. సాంప్రదాయ అద్వైత వేదాంత

అధ్యయనం మరియు శ్రు తి యొక్క సరైన అవగాహన అని నమ్ముతున్న వాటిపై కేంద్రీకృతమై ఉంది,

బ్రహ్మ సూత్రా లు మరియు భగవద్గీతతో పాటు సమిష్టిగా ప్రస్థా న్త యి

్ర అని పిలువబడే గ్రంథాలను,

ముఖ్యంగా ప్రధాన ఉపనిషత్తు లను బహిర్గతం చేసింది.

వేదాంత యొక్క అన్ని పాఠశాలల్లో ఒక ప్రధాన ప్రశ్న వ్యక్తిగత స్వీయ (జీవా) మరియు ఆత్మ/బ్రహ్మం

మధ్య సంబంధం. శంకరుడు మరియు అతని అనుచరులు ఆత్మ/బ్రా హ్మణాన్ని అంతిమ వాస్త వమని,

మరియు జీవాత్మను "చివరికి ఆత్మ/బ్రా హ్మణ స్వభావానికి చెందినవాడు"గా భావిస్తా రు. ఈ సత్యం

పురాతన ప్రధాన ఉపనిషత్తు లు మరియు బ్రహ్మ సూత్రా ల యొక్క ఎంచుకున్న భాగాలను అక్షరార్థ ంగా

చదవడం ద్వారా స్థా పించబడింది మరియు భగవద్గీత మరియు అనేక ఇతర హిందూ గ్రంథాలలో కూడా

కనుగొనబడింది మరియు గొప్ప ప్రయత్నం చేసినప్పటికీ ఇది స్వయం-స్పష్ట ంగా పరిగణించబడుతుంది.

ఇతర ఆలోచనా వ్యవస్థ లను విమర్శించడం ద్వారా ఈ పఠనం యొక్క ఖచ్చితత్వాన్ని మరియు కారణం

మరియు అనుభవంతో దాని అనుకూలతను చూపించడానికి. విద్య, జీవన్-ఆత్మాన్ మరియు బ్రహ్మం

యొక్క గుర్తింపు యొక్క సరైన జ్ఞా నం లేదా అవగాహన, శూన్య అవిద్యను ('తప్పుడు జ్ఞా నం') నాశనం

చేస్తు ంది లేదా చేస్తు ంది మరియు విముక్తికి దారి తీస్తు ంది.

సమకాలీన అద్వైత సంప్రదాయం ప్రకారం, ఈ జ్ఞా నాన్ని స్వాధ్యాయ, స్వీయ మరియు వేద గ్రంథాల

అధ్యయనం ద్వారా పొ ందవచ్చు, ఇందులో సమన్యాసం యొక్క నాలుగు దశలు ఉన్నాయి: విరాగ

('పరిత్యాగము'), శ్రవణం ('ఋషుల బో ధనలను వినడం' '), మౌననా ('బో ధలపై ప్రతిబింబం') మరియు

నిదిధ్యాసన, ఆత్మపరిశీలన మరియు మహావాక్యులపై లోతైన మరియు పదేపదే ధ్యానం, తత్ త్వం అసి

('అది నువ్వే' లేదా 'నువ్వు అది') వంటి ఉపనిషత్తు ప్రకటనలను ఎంచుకున్నారు. , మరియు జీవాత్మ

మరియు ఆత్మ-బ్రా హ్మణుల గుర్తింపు కోసం శ్రు తిక్ సాక్ష్యాన్ని రూపొ ందించండి. ఈ ధ్యానం మాయలో

పాతుకుపో యిన అపో హలు, తప్పుడు జ్ఞా నం మరియు తప్పుడు అహంకార-గుర్తింపులను

తిరస్కరిస్తు ంది, ఇది బ్రహ్మం యొక్క ఏకత్వం యొక్క అంతిమ సత్యాన్ని మరియు ఆత్మ-బ్రహ్మంగా ఒకరి

నిజమైన గుర్తింపును అస్పష్ట ం చేస్తు ంది. ఇది ఆది శంకరులు అనుభవ, తక్షణ అంతర్ దృష్టి, నిర్మాణ

రహితమైన మరియు నిర్మాణ-నిండిన లేని ప్రత్యక్ష అవగాహనగా సూచించిన దానిలో ముగుస్తు ంది. ఇది

బ్రహ్మం గురించిన అవగాహన కాదు, బదులుగా బ్రహ్మం అనే అవగాహన. అద్వైత సంప్రదాయంలో త్రివిధ

అభ్యాసం విస్త ృతంగా ఆమోదించబడినప్పటికీ, మందన మిశ్రా చే ధృవీకరించబడినప్పటికీ, ఆత్మ మరియు

బ్రా హ్మణుల గుర్తింపును ఉచ్చరిస్తూ మహావాక్యులు ఒకేసారి మోక్షాన్ని పొ ందుతారని వాదిస్తూ , ఉపవాద

స్థా నం తీసుకున్న శంకరుడికి ఇది విరుద్ధ ంగా ఉంది. అర్థం అవుతాయి.

సాంఖ్యానికి దగ్గ రి సంబంధం కలిగి ఉండగా, అద్వైత వేదాంత సంప్రదాయం సాంఖ్య పురుష (ప్రా థమిక

స్పృహ) మరియు ప్రకృతి (ప్రకృతి) యొక్క ద్వంద్వవాదాన్ని తిరస్కరిస్తు ంది, బదులుగా బ్రహ్మం ఏకైక

వాస్త వికత అని పేర్కొంది, "దీని నుండి ఈ విశ్వం యొక్క ఆవిర్భావం, జీవనోపాధి మరియు రద్దు
కొనసాగుతుంది. ." సమస్త అస్తిత్వానికి పురుషుడు సమర్థ వంతమైన కారణమని, ప్రకృతి దాని భౌతిక

కారణమని సాంఖ్య వాదించాడు. అద్వైతం, అన్ని వేదాంత పాఠశాలల వలె, బ్రహ్మం సమర్థ వంతమైన

మరియు భౌతిక కారణం రెండింటినీ పేర్కొంది. అన్ని ఉనికిని సృష్టించినది అన్ని జీవులు మరియు జడ

పదార్ధా లలో కూడా ఉంది మరియు ప్రతిబింబిస్తు ంది, సృజనాత్మక సూత్రం ప్రతిచోటా మరియు ఎల్ల ప్పుడూ

ఉంటుంది. ఈ ప్రతిపాదనను అంగీకరించడం ద్వారా, అద్వైతం మరియు ఇతర వేదాంత సంప్రదాయాలు

వేర్వేరు సమాధానాలను అందించే వివిధ సైద్ధా ంతిక ఇబ్బందులు తలెత్తు తాయి. మొదటిది, సత్ ('ఉనికి')

అయిన బ్రహ్మం, ఎటువంటి భేదం లేకుండా, అనేకమైన విశ్వంగా ఎలా మారింది? రెండవది, సిట్

('చైతన్యం') అయిన బ్రహ్మం భౌతిక ప్రపంచాన్ని ఎలా సృష్టించాడు? మూడవది, బ్రహ్మమే ఆనందమైతే

('ఆనందం'), బాధల అనుభవ ప్రపంచం ఎందుకు ఉద్భవించింది? బ్రహ్మ సూత్రా లు ఈ తాత్విక ప్రశ్నలకు

సమాధానం ఇవ్వలేదు మరియు తరువాత శంకరులతో సహా వేదాంతులు వాటిని పరిష్కరించవలసి

వచ్చింది. ఈ ప్రశ్నలను పరిష్కరించడానికి, శంకరుడు "అభివృద్ధి చెందని పేరు మరియు రూపం" లేదా

ప్రకృతికి సంబంధించిన ప్రా థమిక పదార్థా న్ని పరిచయం చేశాడు, దీని నుండి ప్రపంచం పరిణామం

చెందుతుంది, సాంఖ్య ద్వంద్వవాదానికి దగ్గ రగా వస్తు ంది. శంకరుని "అపరిష్కృతమైన పేరు మరియు

రూపం" యొక్క భావన తరువాత అద్వైత సంప్రదాయం ద్వారా స్వీకరించబడలేదు; బదులుగా, తరువాతి

సంప్రదాయం అవిద్యను అధిభౌతిక సూత్రంగా మార్చింది, అవి మూలవిద్య లేదా "మూల అజ్ఞా నం," ఒక

అధిభౌతిక పదార్ధ ం, ఇది "విశ్వానికి ప్రా థమిక భౌతిక కారణం (ఉపాదన)." ప్రకాశాత్మలు (13 వ c.)

ప్రపంచం యొక్క మూలాన్ని వివరించడానికి వివర్త యొక్క రక్షణ, ఇది అసాధారణమైన వాస్త వికతను

భ్రమగా ప్రకటించింది, ఇది ఆధిపత్య వివరణగా మారింది, దీనితో ఆత్మ/బ్రా హ్మణం యొక్క ప్రా ధాన్యతను

కొనసాగించవచ్చు.

వాస్త వికత మరియు అజ్ఞా నం[మార్చు]

హంస అనేది అద్వైతంలో ఒక ముఖ్యమైన మూలాంశం. పౌరాణిక హంస పరమహంస నీటి నుండి పాలను

గుర్తించినట్లు గా, మిథ్య (అవాస్త వం, మారుతున్నది) నుండి సత్య (నిజమైన, శాశ్వతమైన)ను గుర్తించే

సామర్థ్యాన్ని హంస సూచిస్తు ంది.

శాస్త్రీయ అద్వైత వేదాంత ప్రకారం అన్ని వాస్త వికత మరియు అనుభవజ్ఞు లైన ప్రపంచంలోని ప్రతిదీ

బ్రహ్మంలో దాని మూలాలను కలిగి ఉంది, ఇది మార్పులేని చైతన్యం.[14] అద్వైతులకు, సృష్టికర్త మరియు

సృష్టించిన విశ్వం మధ్య ద్వంద్వత్వం లేదు.[14][15] అన్ని వస్తు వులు, అన్ని అనుభవాలు, అన్ని
పదార్ధా లు, అన్ని స్పృహ, అన్ని అవగాహన కూడా ఈ ఒక ప్రా థమిక వాస్త వికమైన బ్రహ్మం.

[2] అయినప్పటికీ, మేల్కొనే సమయంలో, స్వప్నం మరియు స్వప్నరహిత స్థితిని తెలుసుకున్న వ్యక్తి

వాస్త వికత యొక్క వివిధ అనుభవాలను కలిగి ఉంటాడు,[16] మరియు అద్వైత వేదాంత దానిని గుర్తించి

మరియు అంగీకరించింది అనుభావిక దృక్పథంలో అనేక వ్యత్యాసాలు ఉన్నాయి.[17] అద్వైత వాస్త వికత

యొక్క వివిధ స్థా యిలను సూచించడం ద్వారా దీనిని వివరిస్తు ంది,[18][19][20][16] మరియు దాని

సిద్ధా ంతం ప్రకారం దో షాలు (అనిర్వచనీయ ఖ్యాతి).[21][2]

వాస్త వం/సత్యం యొక్క మూడు స్థా యిలు[మార్చు]

సిద్ధా ంతం (వేదాంత) మరియు రెండు సత్యాల సిద్ధా ంతం శంకరుడు మూడు స్థా యిల వాస్త వికతను

ప్రతిపాదిస్తా డు, సబ్లేషన్‌ను ఆన్‌ట ోలాజికల్ ప్రమాణంగా ఉపయోగిస్తా డు:

పరమార్థిక (పరమార్థ , సంపూర్ణ ం), మెటాఫిజికల్‌గా నిజం మరియు యాంటోలాజికల్‌గా ఖచ్చితమైన

వాస్త వికత. ఇది "పూర్తిగా వాస్త వమైనది మరియు ఇతర రెండు వాస్త విక స్థా యిలను పరిష్కరించగలది"

అని అనుభవించే స్థితి. ఈ వాస్త వికత అత్యధికమైనది; దానిని మరేదైనా సబ్లేట్ (సమీకరించడం)

చేయలేము.

వ్యావహారిక (వ్యవహార), లేదా సంవృత్తి -సాయ, అనుభావిక లేదా వ్యావహారిక వాస్త వికతను కలిగి

ఉంటుంది. ఇది కాలానుగుణంగా మారుతూ ఉంటుంది, కాబట్టి ఇచ్చిన సమయం మరియు సందర్భంలో

అనుభవపూర్వకంగా నిజం కానీ మెటాఫిజికల్‌గా నిజం కాదు. ఇది "మన అనుభవ ప్రపంచం, మనం

ప్రతిరోజూ మేల్కొని ఉన్నప్పుడు నిర్వహించే అసాధారణ ప్రపంచం". ఇది జీవ (జీవులు లేదా వ్యక్తిగత

స్వీయాలు) మరియు ఈశ్వరుడు రెండూ నిజమైన స్థా యి; ఇక్కడ, భౌతిక ప్రపంచం కూడా నిజం కానీ ఇది

అసంపూర్ణ మైన వాస్త వికత మరియు ఉపయోగకరం.

Prāthibāsika (ప్రతిభాసిక, స్పష్ట మైన వాస్త వికత, అవాస్త వం), "ఒక్క ఊహ ఆధారంగా వాస్త వికత". ఇది

అనుభవం యొక్క స్థా యి, దీనిలో మనస్సు దాని స్వంత వాస్త వికతను నిర్మిస్తు ంది. ప్రతిభాసిక యొక్క

ప్రసిద్ధ ఉదాహరణలు నిద్రలో కలలో కల్పించబడిన "సింహం గర్జించడం" మరియు చీకటిలో తాడును

పాముగా భావించడం వంటి ఊహాత్మక వాస్త వికత.

సంపూర్ణ మరియు సాపేక్ష వాస్త వికత వాటి సంబంధిత సందర్భాలలో చెల్లు బాటు అయ్యేవి మరియు

నిజమైనవి, కానీ వాటి సంబంధిత ప్రత్యేక దృక్కోణాల నుండి మాత్రమే. జాన్ గ్రిమ్స్ ఈ అద్వైత

సిద్ధా ంతాన్ని సంపూర్ణ మరియు సాపేక్ష సత్యాన్ని కాంతి మరియు చీకటి ఉదాహరణతో వివరిస్తా డు.
సూర్యుని దృక్కోణంలో, అది ఉదయించదు లేదా అస్త మించదు, చీకటి లేదు మరియు "అంతా

వెలుతురు". భూమిపై ఉన్న వ్యక్తి యొక్క కోణం నుండి, సూర్యుడు ఉదయిస్తా డు మరియు అస్త మిస్తా డు,

కాంతి మరియు చీకటి రెండూ ఉన్నాయి, "అన్నీ కాంతి" కాదు, కాంతి మరియు చీకటి యొక్క సాపేక్ష

ఛాయలు ఉన్నాయి. రెండూ చెల్లు బాటు అయ్యే వాస్త వాలు మరియు సత్యాలు, వాటి దృక్కోణాల ప్రకారం.

అయినప్పటికీ, అవి పరస్పర విరుద్ధ మైనవి. ఒక దృక్కోణంలో ఏది నిజం, మరొక కోణం నుండి కాదు అని

గ్రిమ్స్ పేర్కొన్నాడు. అద్వైత వేదాంతానికి, రెండు సత్యాలు మరియు రెండు వాస్త వాలు ఉన్నాయని దీని

అర్థ ం కాదు, కానీ ఒకే ఒక వాస్త వికత మరియు ఒక సత్యం రెండు విభిన్న దృక్కోణాల నుండి

వివరించబడింది లేదా అనుభవించబడుతుంది.

వారు ఈ సిద్ధా ంతాలను అభివృద్ధి చేసినప్పుడు, అద్వైత వేదాంత పండితులు హిందూ తత్వశాస్త ం్ర లోని

న్యాయ, సాంఖ్య మరియు యోగ పాఠశాలల నుండి కొన్ని ఆలోచనలచే ప్రభావితమయ్యారు. ఈ

సిద్ధా ంతాలు అద్వైతుల మధ్య సార్వత్రిక ఏకాభిప్రా యాన్ని పొ ందలేదు మరియు అద్వైత సంప్రదాయంలో

వివిధ పో టీ సంబంధమైన వివరణలు పుష్పించబడ్డా యి.

చరిత[్ర మార్చు]

ఉపనిషత్తు లలో జీవుడు, బ్రహ్మం, జగత్తు ను గురించి గురుశిష్యుల నడుమ చర్చలుగా వ్రా సి

ఉన్నాయి[22]. ఈ ఉపనిషత్తు లలో అనేక చోట్ల సాక్షాత్తు అద్వైతం అన్న పదం వాడకపో యినా జీవుడు

బ్రహ్మ ఒకటే అన్న విషయాన్ని ప్రస్తా వించబడింది. సుమారు క్రీ. శ. 600 లో

రచించిన బృహదరణ్యకోపనిషత్ లో అద్వైతసూత్రా లు చాలా కనబడతాయి. క్రీ. శ 6 వ శతాబ్ద ంలో

జీవించిన గౌడపాదులు ఈ ఉపనిషత్తు ల సారం అద్వైతం అని వారు రచించిన మాండూక్య

కారికలో చెప్పారు[23]. అద్వైతం అంటే "రెండవది-లేని" అని అర్థ ం. బ్రహ్మం, జీవుడు, జగత్ అని మూడు

విషయాలు లేవు. ఉన్నదంతా ఒకటే, అది బ్రహ్మమే అని అర్థ ం. ఆయన శిష్యుడు గోవింద భగవత్పాదులు.

వారి శిష్యుడు శంకరాచార్యులు[24].

ముందు గురువులు అద్వైతం గురించి చెప్పినా, శంకరాచార్యులు అద్వైతాన్ని క్రమబద్ధీకరించి, తర్కంతో

ఋజువు చేసారు. ఉపనిషత్తు లు, బ్రహ్మసూత్రా లు, భగవద్గీత—ఈ మూడింటినీ

కలిపి ప్రస్థా నత్రయి అన్నారు. వీటికి అన్నిటికీ సమన్వయం చేకూర్చి, వాటి భావం అద్వైతం అని చాటారు.

అప్పటి నుండి అద్వైతం బాగా ప్రచారంలోకి వచ్చింది. కేరళ నుండి ఉత్త రభారతదేశం వరకూ ప్రయాణించి

చాలా మంది వేదాంతులతో వాదించి అద్వైతాన్ని నిలబెట్టా రు[25]. దేశం నలుమూలలా మఠాలను

స్థా పించి ఆయన

శిష్యులైన పద్మపాదులు (తూర్పున పూరి లో), హస్తా మలకులు (పడమరన ద్వారకలో), తోటకాచార్యులు 

(ఉత్త రాన జ్యోతిర్మఠంలో), సురేశ్వరాచార్యులు (దక్షిణంలో శృంగేరి లో) దేశం నలువైపులా మఠాలను

ఏర్పరిచారు. ఆ తరువాత ఆ మఠాలలో ప్రతీ గురువు ఒక శిష్యుడికి ఉపదేశం

చేసి గురుపరంపర కొనసాగిస్తు న్నారు.

అద్వైత బో ధనలు[మార్చు]

ఇది స్మార్త మతము. ఇందు బ్రహ్మమని అవిద్యయని రెండుపదార్థ ములు ఉన్నాయి. అందు బ్రహ్మము

సత్యము, జ్ఞా నానందాత్మకము, నిర్వికారము, నిరవయవము, నిత్యము, నిర్దో షము, విభువు. (సత్యము =

కాలత్రయముచే బాధింపఁదగనిది. నిర్వికారము = రూపాంతరములు లేనిది. నిరవయవము =

అవయవములు లేనిది. నిత్యము = కాలత్రయములయందు ఉండునది. విభువు = వ్యాపనము కలిగి

ఉండునది.)

అవిద్య అపారమార్థికము, సదసద్విలక్షణము, జడము, సవికారము, సావయవము, అనాది సాంతము,

అజ్ఞా నరూపము. (అపారమార్థికము = మిథ్యా భూతము. బ్రహ్మతత్వజ్ఞా నముచేత నివర్తించునది. ఇది

వ్యావహారికసత్త అని చెప్పఁబడుచున్నది. వ్యవహారదశలో సత్తు గా తోఁచును కాని పరమార్థ ము కాదు.

సదసద్విలక్షణము = సత్త నఁగా బ్రహ్మము, అసత్త నఁగా తుచ్ఛమయిన శశశృంగాది; పారమార్థికసత్త యిన

బ్రహ్మముకంటెను ప్రమాణసిద్ధముగాని తుచ్ఛముకంటెను విలక్షణమైనది. బ్రహ్మమువలె పారమార్థికము

కాదు, తుచ్ఛమువలె ప్రమాణములకు అవిషయమును కాదు.)

ఈయవిద్య సత్వరజస్త మోరూపగుణత్రయాత్మకము. దీనికి ఆచ్ఛాదకశక్తి, విక్షేపశక్తి అని రెండుశక్తు లు

ఉన్నాయి. ఆచ్ఛాదక శక్తికల యవిద్యచేత ఆవరింపఁబడిన బ్రహ్మమునకు చీఁకటిలో

ఉన్నమనుష్యునకువలె స్వస్వరూపజ్ఞా నము చెడి విక్షేపరూపమయిన దేవతిర్యఙ్మనుష్యాది భేదజ్ఞా నము

కలుగుచున్నది. ఈదేవాదిభేదములు అన్నియు అవిద్యాపరిణామములుగాని పరమార్థ ములు కావు.

ఈచైతన్యరూపమయిన బ్రహ్మము శుద్ధ చైతన్యము, మాయావచ్ఛిన్నచైతన్యము,

అంతఃకరణావచ్ఛిన్నచైతన్యము, వృత్త ్యవచ్ఛిన్నచైతన్యము, విషయావచ్ఛిన్నచైతన్యము అని అయిదు

భేదములుగలది. శుద్ధ మైన బ్రహ్మస్వరూపమునకు ఈభేదములు అవిద్య మొదలుగాఁగల

యుపాధులచేత కలుగుచున్నవి.

అందు శుద్ధ చైతన్యము అనునది శుద్ధ బహ

్ర ్మస్వరూపము.
మాయావచ్ఛిన్నచైతన్యము అనునది ఈశ్వరుఁడు. అతఁడే జగత్సృష్ట్యాదికర్త , సర్వాంతర్యామి, సగుణ

బ్రహ్మము.

అంతఃకరణావచ్ఛిన్నచైతన్యము అనునది జీవుఁడు. ఆకాశగతములయిన సూర్యాదితేజములు

తటాకాదులయందు ప్రతిబింబించునట్లు తేజోమయమయిన బ్రహ్మచైతన్యము

అవిద్యాపరిణామములయిన అంతఃకరణములయందు ప్రతిఫలించుచున్నది. ఇందు బ్రహ్మము బింబము,

అంతఃకరణములయందు తోఁచునట్టివి ప్రతిబింబములు, అవియే జీవులు. సూర్యాదిబింబములకును

జలములయందు తోఁచునట్టి ప్రతిబింబములకును భేదము లేనట్లు , బ్రహ్మజీవులకు భేదము లేదు.

ప్రతిబింబభూతజీవులకును అంతఃకరణ రూపో పాధిభేదమే కాక స్వరూపభేదము లేదు.

వృత్త ్యవచ్ఛిన్నచైతన్యము అనునది అంతఃకరణ పరిణామరూపవృత్తు లయందు ప్రతిఫలించు చైతన్యము.

ఇదియే జ్ఞా నము అని చెప్పఁబడుచున్నది. ఇది ప్రత్యక్షాదిభేదములచే అనేకవిధములు కలదిగా ఉంది.

విషయావచ్ఛిన్నచైతన్యము ఘటపటాదులు.

ఇందు మాయావచ్ఛిన్నచైతన్యమైన యీశ్వరుఁడు మొదట సృజింపఁగల ప్రా ణివర్గ ముల

తారతమ్యమునకు హేతువగు కర్మములను తోడుచేసికొని అపరిమితశక్తియుక్త మైన మాయను

వశపఱిచికొని నామరూపాత్మకమైన సకలప్రపంచమును సృజియింప సంకల్పించి మొదట ఆకాశాది

పంచభూతములను అపంచీకృతములను పుట్టించెను. అందు ఆకాశమునకు శబ్ద మును, వాయువునకు

శబ్ద స్పర్శములను, తేజస్సునకు శబ్ద స్పర్శరూపములను, అప్పునకు శబ్దా దులతోడ రసమును, పృథివికి

శబ్దా దులతోడ గంధములును గుణములు.

పృథివి, అప్పు, తేజము, వాయువు, ఆకాశమును అను నీపంచభూతములును, గుణత్రయాత్మకమయిన

యవిద్య యొక్క కార్యములుగాన ఇవియు త్రిగుణాత్మకములు. సత్యగుణయుక్త ములు అయిన

యీభూతములచేత త్వక్చక్షుశ్శ్రోత్ర జిహ్వాఘ్రా ణములు అనెడి జ్ఞా నేంద్రియములు,

మనోబుద్ధ ్యహంకారచిత్త ములు అనెడి యంతఃకరణ పరిణామములును పుట్టు చున్నవి.

రజోగుణయుక్త ములు అయిన యీభూతములచేత వాక్పాణిపాదపాయూపస్థ ములు అనెడి

కర్మేంద్రియములు పుట్టు చున్నవి. రజోగుణముతో కూడిన భూతముల చేత ప్రా ణాపాన వ్యానోదాన

సమానములు అను పంచప్రా ణములు పుట్టు చున్నవి.

ఈ పంచభూతములుచేతను, జ్ఞా నకర్మేంద్రియముల చేతను, పంచప్రా ణముల చేతను, మనోబుద్ధు ల

చేతను సూక్ష్మశరీరము పుట్టు చున్నది. ఈశరీరము లింగ శరీరము అని చెప్పఁబడును. ఈశరీరము

పరలోక యాత్రకు అనుకూలమై మోక్షపర్యంతము ఉండునది.

తమోగుణముతోడ కూడిన యపంచీకృత భూతములచేత పంచీకృతభూతములు పుట్టు చున్నవి.

పంచీకరణము అనఁగా ఆకాశాది పంచభూతములను మొదల ప్రత్యేకము రెండుగాభాగించి అందు ఒక్కొక్క

యంశమును నాలుగేసిగా భాగించి ఆనాలుగింటిలో ఒక్కొక్క భాగమును భాగింపని యొక్కొక్క సగముతో

చేర్చి కలపఁగా పంచీకృతభూతములు ఏర్పడియె. అందు ఆకాశార్ధ మును కడమభూతములలో

ఎనిమిదింట ఒక్కొక్కభాగమును చేర్పఁగా పంచీకృతాకాశము. ఇట్లు వాయ్యాదులను ఊహింపవలయును.

ఈ పంచీకృత భూతములచేతనే అండములును, వానికి లోఁబడిన పదునాలుగులోకములును,

జరాయుజాది దేహములను పుట్టు చున్నవి. (జరాయుజములు = జరాయువువలనపుట్టు నవి =

మనుష్యాదులు. జరాయువు = గర్భముతిత్తి . అండజములు = అండమువలన పుట్టు నవి =

పక్షిసర్పాదులు, అండము = గ్రు డ్డు . స్వేదజములు = చెమటవలన పుట్టు నవి = నల్లి మొదలయినవి.

ఉద్భిజ్జ ములు = భూమిని చీల్చుకొని పుట్టు నవి = వృక్షాదులు.)

ఇట్టి ప్రపంచమునకు మూలప్రకృతి పరిణామ్యుపాదానకారణము. ఘటమునకు మన్ను వంటిది. పరిణామి

అనఁగా ఒక రూపము నుండి మఱియొక రూపమును పొ ందునది. బ్రహ్మము ప్రపంచమునకు

వివర్తో పాదానకారణము; అనఁగా వెండి అను భ్రా ంతికి శుక్తి వలె ప్రపంచభ్రమమునకు అధిష్ఠా నము.

(అధిష్ఠా నము = స్థా నము.) పరమార్థ మయిన బ్రహ్మమునందు ప్రపంచమునకు అధ్యాసము

గలుగుచున్నది. (అధ్యాసము = భ్రమము.)

ఇట్టి ప్రపంచరూపకార్యముల నాశము ప్రళయము అనఁబడును. అది నిత్యప్రళయము, నైమిత్తి క

ప్రళయము, ప్రా కృతప్రళయము, ఆత్యంతికప్రళయము అని నాలుగువిధములు కలది. అందు ఆత్యంతిక

ప్రళయము బ్రహ్మసాక్షాత్కారముచేత అవిద్యారూప కారణముతోడ సకల ప్రపంచనివృత్తి .

(బ్రహ్మసాక్షాత్కారము = తనకును బ్రహ్మమునకును ఐక్యప్రత్యక్షము.) ఈసాక్షాత్కారము శ్రవణ మనన

నిదిధ్యాసనములతోఁగూడిన వేదాంతవాక్యములచేత కలుగుచున్నది. (శ్రవణము = ఆచార్యునివలన

న్యాయయుక్త ములు అయిన యర్థ ములను వినుట. మననము = విన్నయర్థ ములందు విరోధశంకలు

కలుగునప్పుడు దానిని పో ఁగొట్టు నట్టి మానసికమగు యుక్తివిచారము. నిదిధ్యాసనము =

అనాదివాసనచేత విషయములయందు ప్రవర్తించి ఉండునట్టి మనసును విషయముల నుండి యీడ్చి

ఆత్మయందు కదలనీక నిలుపుట.) ఇది సాక్షాత్కారరూపమయిన బ్రహ్మైక్యజ్ఞా నమునకు చేరిన కారణము.

ఈ జ్ఞా నము పాపక్షయముచేత కలుగుచున్నది. కర్మానుష్ఠా నముచేత పాపక్షయము గలుగును.

ఈ శ్రవణాదులయందు మోక్షేచ్ఛగలవారికే అధికారము. ఆమోక్షేచ్ఛయందు నిత్యానిత్యవస్తు వివేకము,

విషయఫలవైరాగ్యము, శమదమోపరతి, తితిక్ష, సమాధానము, శ్రద్ధ అనునవి ప్రయోజకములు. (శమము

= అంతరింద్రియనిగ్రహము. దమము = బహిరింద్రియనిగ్రహము. ఉపరతి = చాంచల్యము లేమి. తితిక్ష =

ఓర్పు. సమాధానము = ఒకచోటనే మనసు నిలుపుట. శ్రద్ధ = గురువులయందును శాస్త మ

్ర ుల యందును

విశ్వాసము.)

నిర్విశేషమయిన బ్రహ్మమును సాక్షాత్కరింప సామర్థ ్యము లేనివారు సవిశేవిబ్రహ్మోపాసనము

చేయవలయు. వీరికి సగుణబ్రహ్మోపాసనముచేత మనసు స్వాధీనపడఁగానే నిర్విశేష బ్రహ్మము తానే

తోఁచును. సగుణబ్రహ్మోపాసనము చేయువారు అర్చిరాది మార్గ ముగా బ్రహ్మలోకమును పొ ంది అందు

శ్రవణాదులచేత సాక్షాత్కారము కలిగి బ్రహ్మతోడ మోక్షమును పొ ందుచున్నారు. కర్మనిష్ఠు లు ధూమాది

మార్గ ముగా పితృలోకమును పొ ంది అందు సుఖానుభవములు చేసి మరల పుణ్యపాపానురూపముగ

మనుష్యాది యోనులయందు పుట్టు చున్నారు. నిషిద్ధకర్మములను ఆచరించువారు

రౌరవాదినరకములను పొ ంది అందు పాపానురూపంబుగా దుఃఖములను అనుభవించి మరల కుక్క నక్క

మొదలుగాఁగల తిర్యగ్యోనులయందు స్థా వరాదియోనులయందును పుట్టి నశించుచున్నారు. నిర్గు ణ

బ్రహ్మోపాసనము చేయువారు ప్రా రబ్ధ కర్మములను మాత్రము అనుభవించి కడమ పుణ్యకర్మములను

మిత్రు లయందును పాపకర్మములను శత్రు వులందును విడిచి కైవల్యమునుపొ ంది,

నిరతిశయానందమును అనుభవించుచున్నారు.

సూత్రా లు[మార్చు]

అద్వైతాన్ని క్లు ప్త ంగా చెప్పే శంకరుని వచనాలు -

బ్రహ్మ సత్యం జగన్మిధ్య

జీవొ బ్రహ్మైవ నా పరః

బ్రహ్మమొక్కటే సత్యం. జగత్తు మిధ్య. ఈ జీవుడే బ్రహ్మం. జీవుడు, బ్రహ్మము వేరు కాదు. - ఇదే శంకరుని

మాయావాదంగా ప్రసిద్ధమైనది. అయితే కంటికి కనిపిస్తు న్న జగత్తు మిధ్య కావడమేమిటి? ఏనుగు

తరుముకొస్తు ంటే పారిపో వక తప్పదు కదా? - ఇందుకు మాయావాదం వివరణ : జగత్తు లో

జీవిస్తు న్నంతకాలం దాని ఉనికి అనే భావనకు తగినట్లు గానే (అనగా అది యథార్థ మన్నట్లు గానే)
ప్రవర్తించాలి. ఎప్పుడైతే ఇదంతా మిధ్య అన్న జ్ఞా నం గోచరమౌతుందో అపుడు అందుకు అనుగుణమైన

ప్రవర్త న దానంతట అదే వస్తు ంది.

భారతీయ తత్వవేత్తలందరిలాగానే శంకరుడు కూడా జగత్తు ను దుఃఖమయమైన సంసార బంధనంగా

దర్శించాడు. ఈ జీవితంలో సుఖం అనిపించేది ఒక భ్రమగా భావించాడు. మరి ఈ ఎడతెరిపి లేని దుఃఖానికి

కారణం ఏమిటి? "ఆత్మానాత్మ వివేకం" అనే ప్రకరణ గ్రంథంలో శంకరుడు ఇలా వివరించాడు -

ఆత్మ ఈ శరీరాన్ని ఎందుకు ధరించవలసి వస్తు న్నది? పూర్వ జన్మ లలోని కర్మ వలన.

కర్మ ఎందుకు జరుగుతుంది? రాగం (కోరిక) వలన.

రాగాదులు ఎందుకు కలుగుతాయి? అభిమానం (నాది, కానాలి అనే భావం) వలన.

అభిమానం ఎందుకు కలుగుతుంది? అవివేకం వలన

అవివేకం ఎందుకు కలుగుతుంది? అజ్ఞా నం వలన

అజ్ఞా నం ఎందుకు కలుగుతుంది? అజ్ఞా నానికి కారణం లేదు. అది అనాదిగా ఉంది. (వెలుగు లేని చోట

చీకటి ఉన్నట్లు గా. అందుకు కారణం ఉండదు.) దాని పుట్టు క ఎవరూ ఎరుగరు. అది మాయ.

త్రిగుణాత్మకం. జ్ఞా నానికి విరోధి. అదే అజ్ఞా నం.

అనగా అజ్ఞా నం వలన అవివేకం, అవివేకం వలన అభిమానం, అభిమానం వలన రాగాదులు, రాగాదుల

వలన కర్మలు, కర్మల వలన పునర్జ న్మ (శరీర ధారణ), అందువలన దుఃఖం కలుగుతున్నాయి.