ΣΕΙ 53: ΘΕΜΑ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

<< Διπλωματικές ζυμώσεις και αλυτρωτικές επιδιώξεις: Η εμπλοκή της

ευρωπαϊκής διπλωματίας στην Κρητική επανάσταση και η στάση της Ελλάδας
(1866-1869) >>.

Ημερομηνία παράδοσης: 14 Νοεμβρίου 2022, 11:59 μ.μ

Μέγιστος αριθμός λέξεων : 800

Όνομα: Μουρίκης Πολύδωρος ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΗΤΡΩΟΥ : 519610

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΕΛΙΔΑ 3

Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΕΛΙΔΑ 4-5

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΕΛΙΔΑ 5

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΕΛΙΔΑ 6
 ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Η σύσταση του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους μετά τα πρωτόκολλα

της ανεξαρτησίας του 1830 άφηνε ένα μεγάλο μέρος του ελλαδικού χώρου υπό την
κυριαρχία της Πύλης και ανεκπλήρωτο το όραμα της Μεγάλης Ιδέας.

Η Κρήτη , που δεν προσαρτήθηκε σε αυτό ,ευρισκόμενη στο σταυροδρόμι

τριών ηπείρων και αποτελώντας νευραλγικό σημείο στην Ανατολική Μεσόγειο,
βρισκόταν πάντοτε στο επίκεντρο των συμφερόντων τόσο της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας, που την κατείχε, όσο και των Μεγάλων Δυνάμεων (Κ.
Παπαρρηγόπουλου ,2004, σ.10) .

Τα δεινά του κρητικού λαού από την τουρκοαιγυπτιακή κυριαρχία οδήγησαν

στους ξεσηκωμούς των 1833 και 1841 , χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Η αδυναμία
εφαρμογής της συμφωνίας των Παρισίων του 1856 που ,μαζί με το απαραβίαστο
των οθωμανικών συνόρων , δέσμευε την Πύλη να καλυτερεύσει τη ζωή και να
σεβαστεί τα δικαιώματα των χριστιανών , αλλά και των σουλτανικών διαταγμάτων
του 1858 και 1859 , οδήγησαν σε κλίμα δυσαρέσκειας των Κρητών κατά του τοπικού
διοικητή , από τον οποίο εισέπρατταν μόνο υποσχέσεις. Τη διαμαρτυρία του 1858
στα Χανιά κατά της Πύλης , που δεν βελτίωσε την κατάσταση τα επόμενα χρόνια ,
ακολούθησε η Κρητική Επανάσταση ( 1866-1869 ) , διάρκειας τριών περίπου ετών
. Αφορμές αυτής υπήρξαν η μη ικανοποίηση των αιτημάτων των Κρητών στους
βασικούς τομείς της ζωής τους καθώς επίσης και η ευμενής πολιτική συγκυρία στη
γηραιά ήπειρο σε συνδυασμό με την κατάσταση της παραπαίουσας Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας. Αιτία όμως ήταν η ασίγαστη επιθυμία των Κρητών να θυσιάσουν τα
πάντα με σκοπό την ένωση τους με τη μητέρα πατρίδα , όπως είχαν πετύχει οι
Επτανήσιοι δύο χρόνια νωρίτερα( Καλλιβρετάκης Λ, 2003, σ. 381,382) .

Στον δύσκολο αυτό αγώνα πρωταγωνίστησαν σημαντικοί Έλληνες οπλαρχηγοί

όπως οι Ζυμβρακάκης , Κορωναίος , Κόρακας , Χατζημιχάλης , Βολουδάκης ,
Μανουσογιαννάκης ,Κριάρης , Σφακιανάκης , Πετροπουλάκης. Δυστυχώς όμως η
χώρα μας ηττήθηκε τόσο στα πεδία των μαχών όσο και σε αυτά της διπλωματίας και
το αποτέλεσμά του ήταν η απώλεια χιλιάδων αγωνιστών και η βιβλική καταστροφή
του νησιού.
ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Η αρνητική απάντηση της Πύλης στο υπόμνημα των Κρητών το Μάιο του 1866
για τους υπέρογκους φόρους και την απουσία μεταρρυθμίσεων , η αδιαφορία των
Μεγάλων Δυνάμεων στο αίτημα τους για την πολυπόθητη ένωση ή τη θέσπιση
οργανικού νόμου τους οδηγεί στην απόφαση να ξεκινήσουν ένοπλο αγώνα στα τέλη
Αυγούστου του 1866 , για τον οποίο έχουν ενημερώσει τους πρόξενους του νησιού
έναν μήνα νωρίτερα. Παρά την ενθαρρυντική τους στάση και τις πολλές επιτυχίες
ως τα τέλη Οκτωβρίου τον αγώνα , που σημειώνει πολλές επιτυχίες ως τα τέλη
Οκτωβρίου , οι Μεγάλες Δυνάμεις παρουσιάζονται αμήχανες με τη Ρωσία άτολμη
και τις Γαλλία και Βρετανία εχθρικά διακείμενες προς αυτή.

Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί , παρά τη δύσκολη θέση της , να την ενισχύσει

με έμψυχο δυναμικό και με πολεμικό υλικό , ενώ ιδρύονται οργανώσεις όπως η
Κεντρική Επιτροπή και η Φιλική Εταιρεία με στόχο την οικονομική ενίσχυση της. Η
αριθμητική υπεροχή των Τούρκων και οι μεγάλες δυσκολίες προμήθειας πολεμικού
υλικού και τροφίμων από τα ελληνικά πλοία ( Πανελλήνιον, Αρκάδι , Ένωση ) , που
έχουν στρατευθεί στον Αγώνα δυσχεραίνουν το έργο των αγωνιστών

( Καλλιβρετάκης Λ, 2003, σ. 380,385).

Το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου το Νοέμβριο αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης της

διπλωματικής δραστηριότητας των κυβερνήσεων των Μεγάλων Δυνάμεων. Το
Γενάρη του 1867 ο Ρώσος πρίγκιπας Γκορτσακώφ παρουσιάζεται στις μυστικές
συνομιλίες του με τη Γαλλία υπέρ της Ένωσης ή της αυτονόμησης της νήσου υπό το
Σουλτάνο και προτείνει ταυτόχρονα τη μη επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων στα
ζητήματα της Πύλης, με απώτερο σκοπό την ικανοποίηση των Ελλήνων και την
αποκόλλησή τους από το όραμα της Μεγάλης Ιδέας. Οι Γάλλοι αλλάζοντας στάση
προβάλλουν το σχέδιο του Ναπολέοντα, που προβλέπει βελτίωση της βόρειας
συνοριακής γραμμής , ένωση της Κρήτης στην Ελλάδα και επιθυμία μη επέμβασης
των Μεγάλων Δυνάμεων στα Βαλκάνια. Είναι σαφής η πρόθεσή τους να
προσεταιριστούν τους Ρώσους ως συμμάχους στον πόλεμο με την Πρωσία. Οι
Ρώσοι αρνούνται καθώς επιθυμούν την παράλληλη λύση ελληνικού και σλαβικού
ζητήματος , ενώ η Βρετανία αρκέστηκε σε απλή σύσταση στην Πύλη να βελτιώσει τη
στάση της ! (Κ. Παπαρρηγόπουλου ,2004, σ.66,67) .

Τον Ιούνιο του 1867 η διακοίνωση των πέντε μεγάλων δυνάμεων, με απούσα την
Αγγλία , προς την Πύλη για εξέταση του κρητικού ζητήματος πέφτει στο κενό. Την
ίδια τύχη έχει έναν μήνα αργότερα και η προσπάθεια για ελληνοσερβική συμμαχία
με εκφραστή τον Κουμουνδούρο , που σκοντάφτει στις αυξημένες απαιτήσεις των
Σέρβων μετά την αναχώρηση των τουρκικών φρουρών από τη χώρα τους (Dakin
D,1998,σ.178 και Κ. Παπαρρηγόπουλου ,2004, σ.65,66) .

Το διάβημα των πέντε προς την Πύλη μετά τις οθωμανικές θηριωδίες τον
Οκτώβριο του 1867 δεν προσφέρει απολύτως τίποτα στους Κρήτες . Απλά
σηματοδοτεί την ευθυγράμμιση της Γαλλίας στην αγγλική πολιτική υπέρ των
Οθωμανών( Κ. Παπαρρηγόπουλου ,2004, σ.78).

Τον επόμενο χρόνο οι αποτυχίες στα πεδία των μαχών -με αιτίες την αποχώρηση
των εθελοντών ,τον επιτυχή τουρκικό ναυτικό αποκλεισμό , την ανάδειξη ικανού
αρχηγού από τους Έλληνες και το σύστημα πυργοποιίας των Τούρκων- ωθούν τους
Έλληνες να ζητήσουν την αγγλική μεσολάβηση για αυτονομία. Οι προσπάθειες του
Βολουδάκη και της Εθνοσυνέλευσης προς την άγγλο πρόξενο Ντίξον και τη
βασίλισσα Βικτωρία αντίστοιχα συναντούν την αγγλική άρνηση. Αρνητική απάντηση
παίρνουν κι από το σύνολο των Μεγάλων Δυνάμεων το φθινόπωρο του 1868.

Οι Τούρκοι αξιώνουν με τελεσίγραφο τον Νοέμβριο τον αφοπλισμό του νησιού και
το επεισόδιο της Σύρου οδηγεί σε διακοπή διπλωματικών σχέσεων των δυο χωρών
(Διαμαντούρου Ι. ,1977,σ.273-274) .

Ο πόλεμος αποσοβείται από τη Διάσκεψη των Παρισίων το Γενάρη του 1869 με

πρωτοβουλία των Μεγάλων Δυνάμεων , με τους Έλληνες να αποδέχονται τα
αιτήματα των Τούρκων για διάλυση των οργάνων διοίκησης και επαναστατικών
τμημάτων της Κρήτης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η επόμενη μέρα βρίσκει νικήτρια την Οθωμανική αυτοκρατορία που διατηρεί τα

εδάφη της και τις Μεγάλες Δυνάμεις ικανοποιημένες , αφού δεν επιθυμούσαν τον
κατακερματισμό της στην παρούσα φάση λόγω σοβαρών εκκρεμών ζητημάτων στην
Ευρώπη.

Η Ελληνική κυβέρνηση , έρμαιο της αδυναμίας της να ανταποκριθεί σε σύγκρουση

με την Πύλη , εμφανίζεται κατώτερη των περιστάσεων σ’ ένα τόσο δύσκολο
πρόβλημα. Μοναδικό κέρδος και παρακαταθήκη για το μέλλον ο οργανικός νόμος
του 1868 που αποτέλεσε de facto νομική υπόσταση των χριστιανών στο νησί.
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Dakin D. (1998). Η ενοποίηση της Ελλάδας, 1770-1923 (μτφρ. Α. Ξανθόπουλος). Αθήνα:

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

Διαμαντούρου Ι. (1977), «Η Κρητική Επανάσταση (1866-1869)», στο Ιστορία του Ελληνικού

Έθνους, τ. ΙΓ: Νεότερος Ελληνισμός από το 1833 ως το 1881, Αθήνα, σ. 253-277.

Καλλιβρετάκης Λ. ( 2003 ) , << VIII. Η Κρήτη 1829-1869- Μεταξύ δύο επαναστάσεων>> ,

στο Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000, τ. 4ος Το ελληνικό κράτος 1833-1871- Η
εθνική εστία και ο Ελληνισμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας , ελληνικά γράμματα, σ.377-
388

Κ. Παπαρρηγόπουλου ( 2004), << Η Κρητική Επανάσταση>>, στο Ιστορία του Ελληνικού

Έθνους , Τόμος 23: 1864-1892,National Geographic ,σ. 10-95

Πρεβελάκη Ε., (1966), Η Μεγάλη Κρητική Επανάστασις 1866-1869: Αθήνα.