პოლარიმეტრია

პოლარიმეტრია ზომავს როტაციას, რომელსაც განიცდის პოლარიზებული სინათლის

სხივი, როდესაც ის ოპტიკურად აქტიურ ნივთიერებაში გადის, რომელიც შეიძლება იყოს
ბროლი (მაგალითად, ტურმალინი) ან შაქრის ხსნარი.

ეს არის მარტივი მეთოდი, განსაკუთრებით გამოიყენება ქიმიურ და აგრო-კვების

მრეწველობაში, შაქრიანი ხსნარების კონცენტრაციის დასადგენად.

საფუძველი
ამ ტექნიკის ფიზიკური საფუძველია სინათლის, როგორც ელექტრომაგნიტური ტალღის
თვისებები, რომელიც შედგება ელექტრული და მაგნიტური ველისგან, რომლებიც
მოძრაობენ ურთიერთპერპენდიკულარული მიმართულებით.

ელექტრომაგნიტური ტალღები განივია, რაც ნიშნავს, რომ ეს ველები, თავის მხრივ,

ვრცელდება მათზე პერპენდიკულარული მიმართულებით, ნახაზის მიხედვით.

ამასთან, რადგან ველი შედგება მრავალი ტალღური მატარებლისგან, რომლებიც

თითოეული ატომიდან მოდის და თითოეული მათგანი იცვლება სხვადასხვა
მიმართულებით, ბუნებრივი სინათლე ან ნათურადან არ არის პოლარიზებული.

ამის საპირისპიროდ, როდესაც ველის რხევებიმხოლოდ ერთი მიმართულებით ხდება,

ამბობენ, რომ სინათლე პოლარიზებულია. ამის მიღწევა შესაძლებელია, თუკი მსუბუქი
სხივი გაივლის გარკვეულ ნივთიერებებს, რომლებსაც შეუძლიათ დაბლოკოს

არასასურველი კომპონენტები და მხოლოდ ერთის საშუალებით უნდა გაიაროს.

თუ, გარდა ამისა, სინათლის ტალღა შედგება ერთი ტალღისგან, ჩვენ გვაქვს
სხივი ხაზოვანი პოლარიზებული მონოქრომატული.

მასალებს, რომლებიც ფილტრის ფუნქციას ასრულებენ, ამისათვის პოლარიზატორებს ან

ანალიზატორებს უწოდებენ. არსებობს ნივთიერებები, რომლებიც რეაგირებენ
პოლარიზებულ სინათლეზე, მოძრაობენ პოლარიზაციის სიბრტყეზე. ისინი ცნობილია
როგორც ოპტიკურად აქტიური ნივთიერებები, მაგალითად შაქრები.

პოლარიმეტრის სახეები
ზოგადად, პოლარიმეტრი შეიძლება იყოს: მექანიკური, ავტომატური და ნახევრად
ავტომატური და ციფრული.

სახელმძღვანელოები
სახელმძღვანელო პოლარიმეტრი გამოიყენება ლაბორატორიებში და მცირე
ლაბორატორიებში, ხოლო ავტომატური სასურველია, როდესაც საჭიროა დიდი
რაოდენობით გაზომვები, რადგან ისინი ამცირებენ გაზომვაზე დახარჯულ დროს.

ავტომატური და ციფრული
ავტომატურ და ციფრულ მოდელებს გააჩნიათ ფოტოელექტრული დეტექტორი, სენსორი,
რომელიც გამოსცემს პასუხს სინათლის შეცვლაზე და მნიშვნელოვნად ზრდის
გაზომვების სიზუსტეს. ასევე არსებობს ისეთებიც, რომლებიც ციფრულ ეკრანზე კითხვას
გვთავაზობენ, რაც ძალიან მარტივია მათი მუშაობისთვის.

ოპერაცია და მისი ნაწილები

ძირითადი პოლარიმეტრი იყენებს ნიკოლის ორ პრიზმს ან პოლაროიდულ ფურცელს,
რომელთა შუაგულში განლაგებულია ოპტიკურად აქტიური ნივთიერება.

უილიამ ნიკოლი (1768-1851) შოტლანდიელი ფიზიკოსი იყო, რომელმაც თავისი

კარიერის დიდი ნაწილი ინსტრუმენტაციას დაუთმო. კალციტის ბროლის ან ისლანდიის
სპარის გამოყენებით, მინერალი, რომელსაც შეუძლია დაანგრიოს სინათლის სხივი,
ნიკოლმა შექმნა 1828 წელს პრიზმა, რომლითაც პოლარიზებული სინათლის მიღება
შეიძლებოდა. იგი ფართოდ გამოიყენებოდა პოლარიმეტრების მშენებლობაში.

პოლარიმეტრის ძირითადი ნაწილებია:

- სინათლის წყარო. საერთოდ ნატრიუმის, ვოლფრამის ან ვერცხლისწყლის ორთქლის
ნათურა, რომლის ტალღის სიგრძე ცნობილია.

- პოლარიზატორები. ძველი მოდელები იყენებდნენ ნიკოლის პრიზმებს, ხოლო უფრო

თანამედროვეები ჩვეულებრივ იყენებენ პოლაროიდულ ფურცლებს, რომლებიც
მზადდება გრძელი ჯაჭვის ნახშირწყალბადების მოლეკულებისგან, იოდის ატომებით.

- ნიმუშის მფლობელი. სად არის განთავსებული გასაანალიზებელი ნივთიერება, რომლის

სიგრძე ცვალებადია, მაგრამ ზუსტად ცნობილი.

- სათვალთვალო და ინდიკატორები, რომლებიც უზრუნველყოფილია ვერნიერის

სასწორებით. დამკვირვებლის მიერ ნიმუშის ბრუნვის დონის ზუსტად გაზომვისთვის.
ავტომატურ მოდელებს აქვთ ფოტოელექტრული სენსორები.

- გარდა ამისა, ტემპერატურისა და ტალღის სიგრძის მაჩვენებლები. მას შემდეგ, რაც

მრავალი ნივთიერების ბრუნვის ძალა დამოკიდებულია ამ პარამეტრებზე.

ლორან პოლარიმეტრი
აღწერილ პროცედურაში მცირე ხარვეზია, როდესაც დამკვირვებელი არეგულირებს
მინიმალურ სინათლეს, ვინაიდან ადამიანის თვალს არ შეუძლია გამოავლინოს
სიკაშკაშის ძალიან მცირე ვარიაციები.

ამ პრობლემის გადასაჭრელად, ლორანის პოლარიმეტრი დასძენს ნახევრადტალღური

სიგრძის ჩამორჩენილ ნახევარ ფურცელს, დამზადებულია ორრეცხავ მასალასგან.

ამ გზით, დამკვირვებელს აქვს სხვადასხვა ანათების ორი ან სამი მომიჯნავე რეგიონი,

რომლებსაც ველები ეწოდება. ეს თმას უადვილებს სიკაშკაშის დონის გარჩევას.

თქვენ გაქვთ ყველაზე ზუსტი გაზომვა ანალიზატორის როტაციისას ისე, რომ ყველა
ველი თანაბრად ჩამუქდეს.

ბიოტის კანონი
ბიოტის კანონი უკავშირდება მბრუნავ ძალას α ოპტიკურად აქტიური ნივთიერების,
იზომება სქესობრივი მაქსიმალური ხარისხით, კონცენტრაციით გ აღნიშნული
ნივთიერების - როდესაც ეს გამოსავალია - და ოპტიკური სისტემის გეომეტრია.

ამიტომ ყურადღება გამახვილდა პოლარიმეტრის აღწერაში, რომ ცნობილი უნდა

ყოფილიყო სინათლის ტალღის სიგრძის მნიშვნელობები და სინჯის ნიმუში.

პროპორციულობის მუდმივა აღინიშნება [α] და ეწოდება სპეციფიკური მბრუნავი

ძალა გამოსავალი. ეს დამოკიდებულია ინციდენტის სინათლის ტალღის სიგრძეზე და
სინჯის T ტემპერატურაზე.[α] -ის მნიშვნელობები ვრცელდება 20ºC ტემპერატურაზე
ნატრიუმის სინათლისთვის, კერძოდ, რომლის ტალღის სიგრძეა 589,3 ნმ.

გასაანალიზებელი ნაერთის ტიპის მიხედვით, ბიოტის კანონი სხვადასხვა ფორმას იღებს.

დადებითი და უარყოფითი მხარეები

პოლარიმეტრი ძალიან სასარგებლო ლაბორატორიული იარაღია სხვადასხვა სფეროში და
პოლარიმეტრის თითოეულ ტიპს აქვს უპირატესობა დანიშნულებისამებრ.

ტექნიკის დიდი უპირატესობა ის არის, რომ ის არის არა დესტრუქციული ტესტი,

შესაფერისია ძვირადღირებული, ღირებული ნიმუშების ანალიზისთვის . ამასთან,
პოლარიმეტრია არ გამოიყენება ნებისმიერი ნივთიერების მიმართ, მხოლოდ მათთვის,
ვისაც აქვს ოპტიკური მოქმედება ან ნივთიერება ქირალური, როგორც ისინი ასევე
ცნობილია.

ასევე გასათვალისწინებელია, რომ მინარევების არსებობა შეცდომებს იწვევს შედეგებში.

გაანალიზებული ნივთიერების მიერ წარმოებული ბრუნვის კუთხე შეესაბამება მის

მახასიათებლებს: მოლეკულის ტიპს, ხსნარის კონცენტრაციას და გამოყენებულ
გამხსნელსაც კი. ყველა ამ მონაცემის მისაღებად აუცილებელია ზუსტად იცოდეთ
გამოყენებული სინათლის ტალღის სიგრძე, ტემპერატურა და ნიმუშის დამჭერის
ჭურჭლის სიგრძე.

სიზუსტე, რომლითაც გსურთ ნიმუშის ანალიზი, გადამწყვეტია შესაბამისი

აღჭურვილობის არჩევისას. და მისი ღირებულებაც.
სახელმძღვანელო პოლარიმეტრის
უპირატესობები და უარყოფითი მხარეები
- ისინი იაფია.

- ისინი შესაფერისია ლაბორატორიებში სწავლებისთვის და ტრენინგისთვის.

- ისინი გამძლეა.

- გაზომვა ცოტა უფრო შრომატევადია .

ავტომატური და ციფრული პოლარიმეტრის

უპირატესობები და უარყოფითი მხარეები
- მათი მოგვარება და წაკითხვა მარტივია, მათი მუშაობისთვის არ საჭიროებს სპეციალურ
პერსონალს.

- ციფრულ პოლარიმეტრს შეუძლია მონაცემების ექსპორტირება პრინტერზე ან საწყობში.

- ავტომატური პოლარიმეტრებისთვის საჭიროა ნაკლები გაზომვის დრო (დაახლოებით 1

წამი).

- მათ აქვთ ინტერვალით გაზომვის ვარიანტები.

- ფოტოელექტრო დეტექტორი საშუალებას გვაძლევს გავაანალიზოთ დაბალი მბრუნავი

ენერგიის მქონე ნივთიერებები.

- ეფექტურად აკონტროლოთ ტემპერატურა, პარამეტრი, რომელიც ყველაზე დიდ

გავლენას ახდენს გაზომვაზე.

- ზოგიერთი მოდელი ძვირია.

- მათ მოვლა სჭირდებათ.

პროგრამები
პოლარიმეტრიას აქვს უამრავი პროგრამა, როგორც აღნიშნულია დასაწყისში. ადგილები
მრავალფეროვანია და გასაანალიზებელი ნაერთები შეიძლება იყოს ორგანული და
არაორგანულიც. ესენი რამდენიმეა:

- ფარმაცევტული ხარისხის კონტროლის დროს, ეხმარება დაადგინოს, რომ

მედიკამენტების წარმოებაში გამოყენებული ნივთიერებები აქვს შესაბამისი
კონცენტრაცია და სისუფთავე.

- კვების მრეწველობის ხარისხის კონტროლისთვის, შაქრის სისუფთავის, ასევე

სასმელებსა და ტკბილეულში მისი შემცველობის ანალიზისთვის. ამ გზით გამოყენებულ
პოლარიმეტრებს ასევე უწოდებენ საქარიმეტრები და ისინი იყენებენ კონკრეტულ
მასშტაბს, განსხვავებული სხვა პროგრამებისგან გამოყენებული: ºZ მასშტაბისგან.

- ასევე კვების ტექნოლოგიაში გამოიყენება ნიმუშის სახამებლის შემცველობის

მოსაძიებლად.

- ასტროფიზიკაში, პოლარიმეტრია გამოიყენება ვარსკვლავებში სინათლის

პოლარიზაციის გასაანალიზებლად და ასტრონომიულ გარემოში არსებული მაგნიტური
ველებისა და მათი როლის შესასწავლად ვარსკვლავის დინამიკაში.

- პოლარიმეტრია სასარგებლოა თვალის დაავადებების გამოვლენისას.

- სატელიტური დისტანციური სენსორული მოწყობილობებისთვის, მაღალ ზღვაში

გემების დასაკვირვებლად, დაბინძურებული ადგილები ოკეანის შუაგულში ან
ხმელეთზე, მაღალი კონტრასტული სურათების გადაღების წყალობით.

- ქიმიური მრეწველობა იყენებს პოლარიმეტრიას, რომ განასხვაოს ერთმანეთი ოპტიკური

იზომერები. ამ ნივთიერებებს აქვთ იდენტური ქიმიური თვისებები, ვინაიდან მათ
მოლეკულებს იგივე შემადგენლობა და სტრუქტურა აქვთ, მაგრამ ერთი სხვისი სარკის
გამოსახულებაა.

ოპტიკური იზომერები განსხვავდება სინათლის პოლარიზაციის მეთოდით: ერთი

იზომერი აკეთებს ამას მარცხნივ (მარცხნივ) და მეორე - მარჯვნივ (მარჯვნივ),
ყოველთვის დამკვირვებლის თვალსაზრისით.