4 11.

Sınıf
Sosyoloji
Birey ve Toplum - 2

1. “Körle yatan şaşı kalkar.” ya da “üzüm üzüme baka baka 4. Toplumsal çevre edinmede sorun yaşamayan insanlar,
kararır.” gibi atasözleri ile anlatılmak istenen etkileşim, yaşadığı toplumun neyi gerektirdiği ile kendisinin yaşama
sosyalleşme açısından aşağıdakilerden hangisidir? değerlerini birçok alanda buluşturmayı başarmıştır.
A) İnsanlar birbirinden olumlu etkilenir. Bu açıklamada anlatılmak istenen aşağıdakilerden
B) Aile çevresinin dışına çıkılmalıdır. hangisidir?
C) Kişi her çevrede yaşamayı öğrenmelidir.
A) Kişisel tercihler öngörülemez sorunlar üretir.
D) Olumlu çevreler olumsuz etki oluşturabilir.
B) Kalıcı ilişkiler uyumlu davranışlara dayanır.
E) İnsan yaşadığı çevrenin ürünüdür.
C) İtaat alışkanlığı insan ilişkilerinde şiddeti azaltır.
D) Farklı uğraşlar kişisel uyumsuzluklar oluşturur.
E) Yetki kargaşası sosyalleşmeyi olumsuz etkiler.

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

2. Toplumsal değerler üzerinden her dönemin, her kuşağın 5. Kavramlar, varlık türlerini birbirlerinden ayırmakla kal-
ve hatta her mesleğin kendine özgü davranış biçimi ve maz; aynı zamanda özellikleri doğrultusunda işlevsellik
dili oluşur. Bireylerin topluma katılımı, sözü edilen dav- de ifade ederler. Bütün bilimlerde olduğu gibi, sosyolojide
ranışları kazanma süreci ile gerçekleşir. Bu süreçte bir de kavram kullanımı aynı doğrultuda gerçekleşir. Örneğin
çatışma, uyumsuzluk görüldüğünde kişisel tercihlerin top- ‘’anne’’ kavramı bir insanı diğer insan ilişkilerinden ayrı bir
lumsal olanla değişime zorlandığını görmek mümkündür. işlevsel konuma yerleştirir.
Parçadan çıkarılacak yargı aşağıdakilerden hangisidir? Buna göre aşağıdaki ifadelerin hangisinde bir iş-
A) Her değişimin gerçekliği farklıdır. levsel konumdan söz edilmemektedir?
B) Toplumsal değerler sürekli değişir. A) Komşularımızla sık sık görüşürüz.
C) İfade eksikliği çatışma oranını artırır. B) Bu gece arkadaşlarda kalacağım.
D) Değişime uygun yeni değerler oluşur. C) Tanımadığı kişilerden en çok çocuklar korkar.
E) Sosyalleşme toplumsal değerlere dayanır. D) Ekrem öğretmenlerini çok sever.
E) Esra’nın saçları çok uzamış.

3. Sosyal ilişkiler tarafların ne yapması gerektiğini ve ilişkile- 6. Aşağıdakilerden hangisi toplumsal değerlerin işlevle-
rin niteliğini belirler. Örneğin hasta-doktor ilişkisinde taraf- rinden değildir?
ların statüsünü kurulan ilişkinin belirlemesi gibi. Oysa ki, A) Toplumsal kimliğinin oluşmasına katkı sağlar.
farklı bir ilişki türünde bu iki insanın statüleri değişecektir. B) Davranışları yönlendirmede bireylere rehberlik eder.
Verilen açıklamada anlatılmak istenen, aşağıdaki se- C) Toplumsal sapmaların ortaya çıkmasına zemin hazır-
çeneklerin hangisinde doğru ifade edilmiştir? lar.
D) Bireyleri birbirine yaklaştırarak, dayanışma duygusu-
A) Statülerin görev alanları kurallarla belirlenir. nu güçlendirir.
B) Sosyal ilişkiler statüleri, statülerde rolleri oluşturur. E) Toplumda onaylanmayan tutum ve davranışların ayırt
C) Görev alanı sosyal ilişki ve statüye göre değişmez. edilmesini sağlar.
D) Her yerde ve her zaman aynı statüye göre ilişki kurulur.
E) Statü ve sorumluluklar farklı toplumlarda farklı ilişki-
lerle oluşur.

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 4 11. Sınıf
Sosyoloji
Birey ve Toplum - 2

7. I. Resmi ve resmi olmayan kurallardan oluşur. 10. I. Anne olmak

II. Kaynağını toplumsal değerler oluşturur. II. Öğretmen olmak
III. Toplumsal düzeni sağlar. III. Kadın olmak
IV. Toplumdan topluma ve zaman içerisinde değişebilir. IV. Muhtar olmak
V. Ahlaki alanın dışında oluşur. Yukarıda verilenlerden hangileri “kazanılmış statüler”e
Yukarıdaki ifadelerden hangileri toplumsal normun örnektir?
özelliklerinden değildir? A) Yalnız I.
A) Yalnız I. B) I ve II.
B) Yalnız II. C) I ve III.
C) Yalnız V. D) II ve IV.
D) I ve V. E) I, II ve IV.
E) II ve IV.

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

8. Toplumsal normlar sadece yazılı olanlar değildir. Yazılı 11. I. Öğretmenlik mesleği
olanlara da kaynaklık eden, yazılı olmayan değerler ve II. Öğretmenlik davranışları
normlar vardır; gelenekler, görenekler, örf ve adetler bun- III. Görevinde başarılı olan öğretmen
lar arasında sayılır. Zira tarihin hiçbir döneminde toplum-
Verilenler sırası ile aşağıdaki kavramlardan hangisini
ların kendi tecrübelerinden bağımsız düzen oluşturduğu
örneklendirmektedir?
görülmemiştir.
I. II. III.
Paragraftan çıkarılabilecek sonuç aşağıdakilerin han-
A) Sosyal rol Sosyal statü Sosyal prestij
gisinde doğru olarak verilmiştir?
B) Sosyal ilişki Sosyal statü Sosyal rol
A) Her toplum kendi ihtiyaçlarına göre yazılı normlarını C) Sosyal statü Sosyal rol Sosyal prestij
oluşturur. D) Sosyal statü Sosyal rol Sosyal değer
B) Yazısız normların eksiğini, yazılı normlar kapatır. E) Sosyal rol Sosyal statü Anahtar statü
C) Tarihsel sürece göre norm anlayışı değişebilir.
D) Yazısız normların yaptırım gücü, yazılı normlardan
yüksektir.
E) Yazısız normlar, yazılı normların resmiyet kazanması
ile oluşur.

9. Toplumsal düzene ilişkin norm uygulamaları, resmi kont- 12. - Toplumsal statülerin saygınlığının bireyin yakınlarına
rollerle sağlandığı gibi, resmi olmayan sosyal ilişkilerdeki da geçmesi
tavır alış ve dayatmalarla da kontrol sağlanabilir. - Toplumda statüleri gereği bireylere gösterilen saygı,
Buna göre aşağıdaki uygulamalardan hangisi resmi sevgi, itibar
toplumsal kontrol örneğidir? - Bireyin çabaları sonucunda elde edilen statüler

A) Kötü davranışları kınamak - Bireyin çabası olmadan kendi dışındaki etkenler tara-
B) Sözünde durmayan arkadaşına küsmek fından elde edilen statüler
C) Trafik kurallarına uymayanlara para cezası vermek Verilen tanımlar aşağıdaki kavramlarla eşleştirildiğin-
D) Söz dinlemeyen çocuğa oyun yasağı koymak de hangisi açıkta kalır?
E) Sorumluluklarını yerine getirmeyen ebeveynle konuş- A) Toplumsal prestij
mamak B) Kazanılmış statü
C) Anahtar statü
D) Verilmiş statü
E) Statü aktarı

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.