3 11.

Sınıf
Sosyoloji
Birey ve Toplum - 1

1. Aile, ekonomi, eğitim ve siyaset gibi toplumu oluşturan 4. Bireyin sosyalleşmesinde ilk etkili olan ortam aşağı-
birçok kurum vardır. Bu kurumların her birini de insanlar dakilerden hangisidir?
oluşturur. Çevresi ile uyumunu sağlıklı bir şekilde gerçek-
A) İş ortamı
leştirmiş ve gerçekleştirmeye devam eden kişi, bu kurum-
B) Okul çevresi
larda başarılı bir şekilde yerini alır. Kurumlar sayesinde
C) Aile ortamı
kendini gerçekleştirdiği gibi, kendinden de bu kurumlara
D) Arkadaş çevresi
olumlu şeyler katar. Böylelikle birey bulunduğu kurumda
E) Kitle iletişim araçları
kendi varlığını da sağlıklı bir şekilde devam ettirir.

Bu paragrafta özellikle aşağıdaki kavramlardan han-

gisinden söz edilmektedir?
A) Toplum
B) Birey
C) Kültür
D) Sosyalleşme MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

E) Değerler

2. Sosyalleşme bireyin sosyal değer ve davranış şekillerini 5. “Kırk yaşına geldi, hala çocuk gibi davranıyor”, “yaşını ba-
öğrenmesi ve onlara uygun biçimde diğer insanlarla ilişki şını almış birisi hiç böyle davranır mı?” gibi benzer şikâ-
kurup bir arada yaşama alışkanlığı kazanmasıdır. yet ifadeleri ile henüz kazanılmamış bir eksikliğe dikkat
çekilir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi “sosyalleşme”ye
örnek olarak gösterilebilir? Paragrafta sosyalleşmenin aşağıdaki özelliklerinden
A) Çocuğun arkadaş grubunun davranışlarını edinmesi hangisi dile getirilmektedir?
B) Altını ıslatan bebeğin huysuzlanması A) Yaşa özgü kazanılması
C) Aç olan insanın yiyeceğe yönelmesi B) Topluma özgü kazanılması
D) Uykusuz bir kişinin uyuyakalması C) Cinsiyete özgü kazanılması
E) Ani ve şiddetli bir sesle kişinin irkilmesi D) Konuma özgü kazanılması
E) Kişiye özgü kazanılması

3. Bir yetişkinin çocuk gibi, bir çocuğunda yetişkin gibi dav- 6. Toplumsal yaşamın sanat eserine benzediğini düşünüyo-
ranması tuhaf karşılanır. Aynı şekilde köy ortamında in- rum. Her ikisi de yaşamın kendisidir. Renklerin, şekille-
sanlarla selamlaşmamak veya kent ortamında her önüne rin, sınırların birbirini dikkate alışı; uzak, yakın mesafeler;
çıkan insanla sohbet etmek de garip karşılanabilir. Bu du- ışık, gölge duyarlılığı; mantık dizgesi üzerine kurulu es-
rumu farklı toplumların davranışları üzerinden de örnek- tetik duyarlılık; kısacası farklılıkların birbirini tamamlayan
leyerek çoğaltmak mümkün... bütünlüğü. İhtimal ki, bir çizginin ya da bir rengin oyunbo-
zan bir görüntüsü olsa, o güzelim eser ihtişamını kaybe-
Sosyalleşme açısından paragraftan çıkarılabilecek en debilir; bizim günlük ilişkilerimizdeki uyumsuzluklar gibi.
doğru yargı aşağıdakilerden hangisidir?
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
A) Sosyalleşme özel bir eğitim gerektirir.
B) Her insan her yerde sosyal davranamaz. A) Sanat faaliyetleri de toplumsal ilişki alanlarıdır.
C) Sosyal insanlar her yerde aynı davranırlar. B) Toplumsal ilişkiler sanat faaliyetlerini etkiler.
D) Sosyalleşme kişiye, ortama ve toplumlara göre değişir. C) Sosyal ilişkiler toplumun bütününü etkiler.
E) Farklılıklar yeni bir sosyalleşme süreci oluşturur. D) Her toplumsal ilişki güzellik değeri taşır.
E) Sanat insan ilişkilerini toplumsallaştırır.

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 3 11. Sınıf
Sosyoloji
Birey ve Toplum - 1

7. Birey için sadece içinde bulunduğu toplumun değer ve 10. Toplum kavramı insana o kadar çok şey anlatır ki; Çin,
normlarını bilmek yeterli değildir. Hayatta her an bizi Hindistan ya da Meksika toplumu demek, kendine özgü
nelerin beklediğini bilemeyiz. Babasının ülke dışı tayini yaşam tarzından bahsetmek demektir. Farklı gelenekler,
sebebiyle yeni bir okula başlayan birey, eski ortamındaki görenekler, ahlak anlayışları, farklı kültür dünyaları anla-
birçok kazanımlarını yeni ortamında bulamayacaktır. Ye- mına gelir.
niden bir sosyalleşme sürecine giren bireyin katıldığı or-
Paragrafta ifade edilen “toplum” tanımı aşağıdakiler-
tam ona yeni davranış örüntülerini dayatabilir. Birey için,
den hangisidir?
hele de bu hiç dilini bilmediği yabancı bir ülkeye uyum
sağlama süreciyse; oldukça zorlanacak, belli zaman di- A) İnsanlardan oluşan topluluktur.
renç gösterecek ancak uzun bir zaman sonunda belki de B) Farklı coğrafyalarda yaşayan insan topluluklarıdır.
eleştirdiği şeyleri kendisi yapmaya başlayacaktır. C) Değişmeyen bir yapıdır.
D) Kendine özgü değerlerden oluşan bütünsel bir yapıdır.
Bu parçadan yola çıkılarak aşağıdaki yargılardan
E) Farklı coğrafyalarda aynı geleneklerden oluşan yapıdır.
hangisine ulaşılamaz?
A) Her toplumun değer yargısı ve yaşam kalıpları farklıdır.

MEB 2018 - 2019 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

B) İnsan yeni bir kültürle karşılaştığında kültür şoku yaşar.
C) İnsan kendi kültürünü ve alışkanlıklarını değiştirirken
zorlanır.
D) Her toplum, içinde yaşayan bireye değer aktarımında
bulunur.
E) İnsan yeni ortamlara kolay uyum sağlayabilen bir varlıktır.

8. Geleneksel toplumlarda yaşlıların gücü aileden başlaya- 11. Resmi ya da resmi olmayan toplumsal kurallara uyulmaması
rak tüm toplumsal düzeni etkileyebilmektedir. Bu tür top- durumunda sosyal ilişkilerde ciddi sorunların oluşacağı açık
lumlarda birey yaşlandıkça bir saygınlık ve iktidar gücü bir gerçektir. Böyle bir ortamda insanların maddi ve manevi
kazanmaktadır. kazanımları hem engellenmiş hem de zarar görmüş olacaktır.
Bu durumda doğal olarak yapılması gereken bellidir.
Bu açıklama aşağıdaki kavramlardan hangisine ör-
nek oluşturmaktadır? Bu durumda yapılması gereken eylem aşağıdakiler-
den hangisi olabilir?
A) Kazanılmış statü
B) Verilmiş statü A) Eğitim ve öğretime dayalı önlem almak
C) Rol pekişmesi B) Statü ve rollerin dağılımı yeniden belirlemek
D) Rol çatışması C) Hukuksal yada toplumsal yaptırım uygulamak
E) Sosyal prestij D) Toplumsal normların uygulama alanı genişletmek
E) Olumsuzlukları önceden belirleyerek topluma duyur-
mak

9. Sosyal ilişkilerde insanlar, o ilişkinin yapısı gereği doğal 12. Seyahatlerimizde sıkça denetleme yapan trafik polisleri ile
olarak konumlanır. Sosyal ilişkilerin oluşturduğu bu ko- karşılaşırız. Şunu herkes iyi bilir ki; denetleme yapılmadığı
numlanmayı en iyi ifade eden kavram ise statüdür. Statü takdirde, sadece trafik kurallarının konulması yol güvenli-
aynı zamanda, bireyin konumu gereği sorumlu olduğu ğini sağlamak için yeterli olmayabilir. Aynı şekilde benzer
davranış biçimini de içerir. Rol adını verdiğimiz bu davra- durum, toplumun diğer alanları için de söylenebilir.
nış biçimlenmesi, sosyal ilişkilerin taraflarınca bilinen ve
Paragrafta vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki
beklenen bir durumdur.
seçeneklerin hangisinde verilmiştir?
Paragrafta açıklanan kavramlar aşağıdaki seçenekle- A) Trafik kuralları da birer toplumsal normdur.
rin hangisinde doğru bir sırayla verilmiştir? B) Toplumun her alanında toplumsal normlar vardır.
A) Sosyal ilişki-konum-statü-rol C) Trafik polisleri her alanda denetleme yapmalıdır.
B) Konum-sosyal ilişki-rol- statü D) Her tür denetleme, aynı zamanda toplumsal kontroldür.
C) Konum-statü-sosyal ilişki-rol E) Normların etkinliği kontrol mekanizmalarının varlığına
D) Sosyal ilişki-statü-konum-rol bağlıdır.
E) Statü-sosyal ilişki-konum-rol

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.