27.11.

2023

Eğitimin İşlevleri

• İnsanlar niçin okullar kurarlar?

• Niçin eğitime bu kadar para ve zaman harcarlar?
• Okullar ne yapar?
EĞİTİMİN İŞLEVLERİ

Dr. Öğr. Üyesi Güler ÇETİN

1 2

1 2

Eğitimin İşlevleri
Eğitimin İşlevleri
• Eğitim kurumunun toplumsal işlevleri, gizli ve açık işlevler olarak ikiye
ayrılmaktadır.
1. Gizli İşlevler
• Toplum içindeki her kurumun belirli işlevleri • Bir toplumsal kurumun gizli işlevi, o kurumun gördüğü belirleyici
bulunmaktadır. Eğitim kurumunun da işlevleri vardır. işlevin dışında kalan işlevlerdir.

• Eğitimin işlevleri, toplumun amaçlarına göre a) Kişisel Gelişime Katkı Sağlamak

şekillenmektedir. b) Eş Seçimi

• Dolayısıyla bir eğitim sistemi yapılanırken hareket c) Çocuk Bakıcılığı

noktası, ilk önce amaçlardır ve bunlar işlevleri gündeme d) Çocuğun Ekonomik Sömürülmesini Önleme
getirmektedir. e) Toplumsal Ağları Güçlendirmesi
f) Statü Kazandırma vb.

3 4

3 4

1
 27.11.2023

Eğitimin İşlevleri Eğitimin Açık İşlevleri

2. Açık İşlevler
Açık işlevler, eğitim kurumunun öncelikli işlevleridir. Eğitim kurumunun Toplumsallaştırma
açık işlevleri başlıca altı başlık altında şöyle incelenebilir:

Toplumsal
Kültür aktarımı
a) Toplumsallaştırma İşlevi Değişim

b) Toplumun Kültürel Birikimini Aktarmak ve Geliştirmek

c) Yenilikçi Bireyler Yetiştirmek /Bireyi Geliştirme OKUL
d) Siyasal Amaçlara Uygun Bireyler Yetiştirmek Bireyi
e) Ekonomik Beklentilere Uygun Bireyler Yetiştirmek Ekonomik Geliştirme
f) Toplumsal Değişime Katkı Sağlamak
Siyasal
5 6

5 6

1. Toplumsallaştırma 1. Toplumsallaştırma

• Toplumsallaştırma, bireyin topluma ait değerleri,

• Toplumsallaşma kavramı: yargıları, normları, beklentileri, kısacası toplumun
kültürünü öğrenmesi ve içselleştirilmesi sürecidir.
Toplumsallaşma,
• bireyin toplumla bütünleşmesi, topluma
• Doğuştan itibaren tüm yaşamı kapsar.
hazırlanması, topluma katılması, • Aynı toplumdaki bireylerin her zaman aynı
toplumun bir üyesi olabilmesi, bir grup toplumsallaşma süreçlerini yaşadıkları söylenemez.
ya da topluma ait olması, içinde
yasadığı topluma uyum sağlaması, diğer
insanlarla birlikte yaşamı paylaşması
gibi açıklamalarla ifade edilmektedir.

7 8

7 8

2
 27.11.2023

1. Toplumsallaştırma Araçları ULUSAL TOPLULUK

BASIN - MEDYA SANAT DIŞ KÜLTÜREL

• Aile TV. FİLM
ETMENLER

• Okul YEREL İŞ GRUPLARI

TOPLULUKLAR
• Oyun ve arkadaş grupları OKUL DİNSEL GRUPLAR

• Bilgi ve iletişim (bilişim) araçları, medya KULÜP VE DERNEKLER İKİNCİL GRUPLAR

• İş yeri ARKADAŞLAR
OYUN GRUPLARI
• Kulüpler, dernekler ANA - BABA

• Politik gruplar, dini cemaatler ÇOCUK BİRİNCİL GRUPLAR

• Sanat ve spor eylemleri

9

9 10

2. Kültürel Mirası Aktarma/Geliştirme

3. Siyasal Düzeni Koruma ve Geliştirme
• Kültür; doğada var olanlar dışında, insanın yaşam, geçim ve
düşünce biçemine dayalı olarak ürettiği; ortaya koyduğu;
bilgi, beceri, alışkanlıklar, sanat, gelenek ve görenekler vb.
içine alan karmaşık bir bütündür.
Eğitim, kültürün
(1) yeni kuşaklara aktarılması (tutucu işlevi),
(2) geliştirilmesi ve değiştirilmesi (yaratıcı işlevi)
rolünü üstlenmiştir.
• Toplumların siyasal rejimlerini koruma ve devam
ettirme istekleri vardır.
• Eğitim kurumları, bireylere ulusal ideolojiyi, değerleri ve
idealleri kazandırmayı, onları mevcut siyasal düzene
bağlı yurttaşlar olarak yetiştirmeyi hedefler.
• Okullarda üzerinde yaşanılan vatanın bayrağını,
devletin dayandığı temel felsefi değerler ve ideoloji,
ilkeler, bayramlar ve kutlamalar öğrenilir.

11 12

11 12

3
 27.11.2023

3. Siyasal Düzeni Koruma ve Geliştirme 4. Yenilikçi Bireyler Yetiştirme/Bireyi Geliştirme

Eğitim kurumlarının en önemli işlevlerinden biri,
öğrencileri
• Ülkenin anayasal yapısını ve siyasal düzenini koruyan
ilgi, yetenek ve kabiliyetleri
bireyler yetiştirmek
ölçüsü ve doğrultusunda eğitmektir.
• Liderler yetiştirmek
Dolayısıyla,
• Ulus bilinci oluşturmak eğitim kurumları, bireylerin yeteneklerinin
belirlenmesi, yeteneklerine uygun
• Vatandaşlık hak ve sorumluluklarının bilincinde bireyler
programlara yönlendirilmesi ve
yetiştirmek
yeteneklerini geliştirebileceği bir eğitim
• Demokratik birey özellikleri kazandırmak sürecinden geçmesini sağlamalıdır.

• Bilinçli seçmen yetiştirmek

Rehberlik hizmetleri !!!
13 14

13 14

4. Yenilikçi Bireyler Yetiştirme/Bireyi Geliştirme 4. Yenilikçi Bireyler Yetiştirme/Bireyi Geliştirme

21. yüzyıl nasıl bir

insan istiyor?
• Küreselleşme, uluslararası ekonomik, çevresel ve
politik zorluklar, bilişim teknolojilerindeki hızlı
değişimler ve gelişmeler, bireylerin başarı için ihtiyaç
duydukları bilgi ve becerileri de sürekli olarak
değiştirmektedir.
• Bu nedenle, okuma, yazma ve aritmetik becerileri
gibi geleneksel temel becerileri edinmek
günümüzde yeterli olmamaktadır.
• 21. yüzyılda başarılı bir işe, vatandaşlığa ve
yaşama sahip olabilmek için bireyler, karmaşık
problemlere alternatif çözümler üretme, etkili
iletişim kurma, yeni bilgiyi üretme ve yönetme,
takım olarak çalışma ve hızlı değişime uyum
sağlayacak kadar esnek olma gibi becerilere
ihtiyaç duymaktadır.

15 16

15 16

4
 27.11.2023

4. Yenilikçi Bireyler Yetiştirme/Bireyi Geliştirme

5. Ekonomik İşlevi/Toplumsal Kalkınma

*Yaratıcılık ve Yenilik
Öğrenme

•
*Eleştirel Düşünme ve Problem Çözme
ve Yenilik
Becerileri
*İletişim
*İşbirliği
Ekonomik gelişme, eğitimden bağımsız gelişen bir alan
değildir.
*Esneklik ve Uyum
Yaşam ve
*Girişimcilik ve Öz-Yönetim

•
Kariyer
*Sosyal ve Kültürlerarası Beceriler
Becerileri
*Üretkenlik ve Hesap Verebilirlik Ekonomik gelişme teknoloji ve eğitimli insan gücüyle
*Liderlik ve Sorumluluk
oluşan bir sonuçtur.
Bilgi,
Medya ve *Bilgi ve Medya Okur-Yazarlığı
Teknoloji
* Bilgi ve iletişim Teknolojileri (ICT) Okur-Yazarlığı
Becerileri

P21- 21. Yüzyıl Becerileri Erken

18
Öğrenme Çerçevesi

17 18

5. Ekonomik İşlevi/Toplumsal Kalkınma

6. Toplumsal Değişime Katkı
• İnsan kaynağını geliştirme/nitelikli insan gücünü yetiştirme
• bireylerini bilgi ve beceri yönlerinden geliştirme
• bilinçli üretici ve tüketici yetiştirmek
• bireylere, ülke kaynaklarını daha verimli kullanmada «Değişmeyen tek şey
gerekli olan bilgi ve anlayışı kazandırmak değişimin kendisidir»
Herakleitos

19 20

19 20

5
 27.11.2023

Toplumsal Değişme Toplumsal Değişme

Neler Değişir?
• Değişme kavramı: Değişme bir zaman dilimi içindeki • Toplumsal rol ve statüler
değişikliklerin tümüdür. • Ekonomik ilişkiler, üretim biçimleri
• Her değişme bir gelişmeyi ifade etmez. Değişme kavramının • İş bölümü
yönü belirsizdir. İleri doğru olabileceği gibi geriye doğru
da olabilir. • Nüfusun yapısı, nüfusun artış hızı
• Toplumsal değişme: Toplumsal yapı içerisindeki kurumların, • Aile biçimleri, aile ve akrabalık ilişkileri
sosyal rol kalıplarının ve insanlar arasındaki ilişkiler ağının • Gelenek ve görenekler
değişmesi olarak tanımlanmaktadır.
• Teknoloji
• Eğitimin amacı, işlevleri, süreçleri ve yapısı
• Çocuk yetiştirme yöntemleri
• Cinsel davranış, tutum ve değerler
• Kitle iletişim sistemleri
21 • Dil 22

21 22

Eğitim – Toplumsal Değişme İlişkisi

Toplumsal Değişmenin Nedenleri
• Coğrafi etmenler (yer altı ve üstü zenginlikler)
• Nüfussal (demografik) etmenler
• Aile, okul, iş yaşamı, çıkar ve baskı grupları
• Kentleşme
• Din TOPLUMSAL DEĞİŞME EĞİTİM
• Liderler
• Savaşlar
• Buluşlar ve keşifler
• Teknoloji
• Eğitim
23

23 24

6
 27.11.2023

Eğitim – Toplumsal Değişme İlişkisi Eğitim – Toplumsal Değişme İlişkisi

• Eğitim toplumsal değişmeyi hızlandırdığı gibi ayni zamanda
toplumsal değişmelerden de çabuk etkilenir.
• Eğitimin toplumsal hedeflere göre şekillendiği sistemlerde, eğitim ve
• Eğitim ile toplumsal değişme arasındaki ilişkiler bir tür sebep-sonuç
toplum arasında güçlü bir etkileşim vardır.
ilişkisine dayanır.
• Toplumsal değişiklikler, eğitimi ve eğitim kurumlarını şekillendirip
• Eğitim kurumları toplumsal değişmenin aracı olarak bir işlev
değiştirirken, eğitim kurumları da toplumu değiştirmektedir.
görürler.
• Eğitimin toplum üzerindeki en önemli işlevleri, kültürü koruyup
• Eğitim toplumsal değişme ve yenileşmeyi sağlayacak bireyler
aktarmak (tutucu işlevi) ve değiştirip geliştirmektir (yaratıcı işlevi).
yetiştirmelidir.
• Sürekli bir değişim içerisinde olan kültürün, toplumun devamlılığına
• Eğitim kurumları toplumsal değişmeye uyum gösterdikleri sürece
zarar vermeyecek, aksine toplumun gelişmesine ve devamlılığına
etkili olabilirler.
yardımcı olacak şekilde ilerlemesi ancak eğitimin yönlendirmesi ile
gerçekleşebilmektedir.

TOPLUMSAL DEĞİŞME EĞİTİM

25 26

25 26