REFLECTION PAPER

Ang repleksyon ko sa panitikan ay sumasaklaw sa lahat ng uri ng katha na tumutulong

sa wastongikauunawa ng noon, ngayon at bukas ng isang bansa. Ito rin ay
pagpapahayag ng damdamin at mga karanasan ngsangkatauhan na nasusulat sa
masinining at makahulugang mga pahayag. A yon kay Arrogante, isang talaan ng buhay
ang panitikan kung saan nagsisiwalat ang isang tao ng mga bagay na kaugnay
ngnapupuna niyang kulay ng buhay at buhay sa kanyang daigdig na kinabibilangan.
Ginagawa ito ng isang tao sa pamamagitanng malikhaing pamamaraan. Ayon naman kay
Salazar, ito ay isang lakas na nagpapagalaw sa lipunan at maaaring magpalaya ng isang
ideya nagpupumiglas makawala. Ang panitikan ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga
kaisipan, mga damdamin, mga karanasan, hangarin at diwa ng mga tao.At ito rin ang
pinakapayak na paglalarawan lalo na sa pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula. Ang
layunin ng panitikan ay maipakita ang reyalidad at katotohanan makalikha ng isa pang
daigdig ng taliwas sa katotohanan. Ang panitikan, akdang tuluyan, at akdang Patula. Ang
mga akdang tuluyan novela isang mahabang salaysaying nahahati sa mga
kabanata.Maikling kwento naman ay may isa o ilang tauhan na may isang pangyayari sa
kakintalan. Ang dula itinatanghal sa ibabaw ng entablado o tanghalan. Alamat ito'y mga
salaysaying hubad sa katotohanan. Pabula mga salaysayin ding hubad sa katotohanan
na ang mga tauhan ay mga hayop. Ang layunin ng pabula ay gisingin ang isipan ng mga
bata sa mga pangyayaring makahuhubog ng kanilang ugali at kilos. Anekdota naman
mga likhang - isip lamang ng mga manunulat ang mga maikling salaysaying ito na
ang tanging layunin ay makapagbigay aral sa mga mambabasa. Ang sanaysay ito'y
nagpapahayag ng kuru-kuro o opinyon ng may akda tungkol sa isang suliranin
o pangyayari. Talambuhay ay isang tala ng kasaysayan ng buhay ng isang tao. Balita ay
isang paglalahad ng mga pang- araw-araw na pangyayari sa lipunan,
pamahalaan, industriya at agham, mga sakuna at iba pang paksang nagaganap sa buong
bansa. Sa mga akdang patula ay may mga patulang pasanaysay pinapaksa nito ang
mahahalagang mga tagpo o pangyayari sa buhay, ang kagitingan at kabayanihan ng
tauhan. Awit kokorido Ito ay tumatalakay sa pakikipagsapalaran ng mga taong nabibilang
sa dugong bughaw hari, reyna, prinsipe, prinsesa, duke, at iba pa. Ang epiko naman uri
ng panitikan na tumatalakay sa mga kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o
mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil may mga tagpuang
makababalaghan at di-kapani-paniwala. Ang tanaga Ang tanaga ay isang maikling
katutubong na naglalaman ng pang-aral at payak na ginagamit ng matatanda sa
pagpapagunita sa mga kabataan. May estrukturang itong apat (4) na taludtod at pitong
(7) pantigkada taludtod. Mga teoryang pampanitikan Teoryang Klasismo/Klasisismo ang
layunin ng panitikan ay maglahad ng mga pangyayaring payak, ukol sa pagkakaiba ng
estado sa buhay ng dalawang nag-iibigan, karaniwan ang daloy ng mga pangyayari,
matipid at piling-pili sa paggamit ng mga salita at laging nagtatapos nang may kaayusan.
Teoryang Humanismo ang layunin ng panitikan ay ipakita na ang tao ang sentro ng
mundo; ay binibigyang-tuon ang kalakasan at mabubuting katangian ng tao gaya ng
talino, talent. Teoryang Imahismo ang layunin ng panitikan ay gumamit ng mga imahen
na higit na maghahayag sa mga damdamin, kaisipan, ideya, saloobin at iba pang nais na
ibahagi ng may-adka na higit na madaling maunawaan kaysa gumamit lamang ng
karaniwang salita. Sa halip na paglalarawan at tuwirang maglalahad ng mga imahen na
layong ilantad ang totoong kaisipan ng pahayag sa loob ng panitikan. Teoryang Realismo
ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga karanasan at nasaksisan ng may-akda sa
kanyang lipunan. Samakatuwid, ang panitikan ay hango sa totoong buhay ngunit hindi
tuwirang totoo sapagkat isinaalang-alang ng may-akda ang kasiningan at pagkaefektibo
ng kanyang sinulat. Teoryang Feminismo ang layunin ng panitikan ay magpakilala ng
mga kalakasan at kakayahang pambabae at iangat ang pagtingin ng lipunan sa mga
kababaihan. Teoryang Arkitaypal ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga
mahahalagang bahagi ng akda sa pamamagitan ng mga simbolo. Ngunit hindi basta-
basta masusuri ang mga simbolismo sa akda. Teoryang Formalismo/Formalistiko ang
layunin ng panitikan ay iparating sa mambabasa ang nais niyang ipaabot gamit ang
kanyang tuwirang panitikan. Samakatuwid, kung ano ang sinasabi ng may-akda sa
kanyang panitikan ang siyang nais niyang ipaabot sa mambabasa – walang labis at
walang kulang. Teoryang Saykolohikal/Sikolohikal ang layunin ng panitikan ay ipaliwanag
sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga salig (factor) sa pagbuo ng naturangbehavior
(pag-uugali, paniniwala, pananaw, pagkatao) sa isang tauhan sa kanyang akda.
Ipinakikita sa akda na ang tao ay nagbabago o nagkakaroon ng panibagong behavior
dahil may nag-udyok na mabago o mabuo ito. Teoryang Eksistensyalismo ang layunin
ng panitikan ay ipakita na may kalayaan ang tao na pumili o magdesisyon para sa
kanyang sarili na siyang pinakasentro ng kanyang pananatili sa mundo (human
existence). Teoryang Romantisismo ang layunin ng teoryang ito ay ipamalas ang iba’t
ibang paraan ng tao o sumasagisag sa tao sa pag-aalay ng kanyang pag-ibig sa kapwa,
bansa at mundong kinalakhan. Teoryang Sosyolohikal Ang layunin ng panitikan ay ipakita
ang kalagayan at suliraning panlipunan ng lipunang kinabibilangan ng may-akda.
Teoryang Moralistiko Ang layunin ng panitikan ay ilahad ang iba’t ibang pamantayang
sumusukat sa moralidad ng isang tao – ang pamantayan ng tama at mali. Inilalahad din
nito ang mga pilosopiya. Teoryang Bayograpikal Ang layunin ng panitikan ay ipamalas
ang karanasan o kasagsagan sa buhay ng may-akda. Teoryang Queer Ang layunin ng
panitikan ay iangat at pagpantayin sa paningin ng lipunan sa mga homosexual. Teoryang
Historikal Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang karanasan ng isang lipi ng tao na siyang
masasalamin sa kasaysayan au bahagi ng kanyang pagkahubog. Teoryang Kultural Ang
layunin ng panitikan ay ipakilala ang kultura ng may-akda sa mga hindi nakakaalam.
Teoryang Feminismo Ang layunin ng panitikan ay ilantad ang iba’t ibang paraan ng
kababaihan sa pagtugon sa suliraning kanyang kinakaharap. Mga bahagi panunuring
pampanitikan Ang panunuring pampanitikan ang katawagan sa suring basa ay isang
anyo ng pagsusuri o rebyu ng binasang teksto o akda. Konklusyon ito ay ang kabuuan
ng mga pangunahing punto na iyong ginawa, na may-katuturang komento tungkol sa
teksto na iyong pinag-aaralan. Ang titulus katawagang PAMAGAT ay orihinal na nagmula
sa salitang. Ang katawan ay naglalaman ng paliwanag ng iyongmga ideya at katibayan
mula sateksto at sumusuporta sa iyonginilalahad na tesis o panitikan. Panimula Ang
bahaging ito ay ang impormasyon na may kaugnayan sa iyongsanaysay at kasiya-siyang
pambungad natalata na. Nagsaad ng mahusay na kritko sa panitikan Ang kritiko ay
manunuri ng akdang pampanitikan at hindi manunuri ng lipunan. Ang kritiko ay
iginagalang ang desisyon ng ibang mga kritiko. Ang kritiko ay matapat na kumikilala sa
akda bilang isang akdang sumasailalim sa paraan ng pagbuo o konstruksyon batay sa
sinusunod na alituntunin at batas. Ang kritiko ay may paninindigan at kaalaman hinggil
sa sinusuring akda. Katangiang Dapat Taglayin ng Kritiko ito ang unang dapat taglayin
ng isang akda. Katangian itong taglay na nagbubunsod sa mambabasa na mag-isip
upang yumaman at umunlad ang kanyang diwa o isipan. Ang akda ay hindi lamang nilikha
upang magbigay ng dunong sa mambabasa. Nilikha rin ito upang magbigay-aral at
humubog ng katauhan. Sinasabing ang bisang ito ang siyang pinakamahalagang
katangian ng isang akdang pampanitikanm Ginigising ng isang akda ang damdamin ng
mambabasa kung ang damdamin din ng mga tauhan o ng may-akda ay malinaw na
naipahahayag sa mga pandamdam, sa guniguni at sa puso ng mambabasa.

Ang kahirapan ay isa sa mga pangunahing problema ng ating bansa. Halos kalahati ng
ating populasyon ang nagsasabi na nabibilang sila sa isang maralitang pamilya. Dahil
dito, kinalap namin at pinagsama-sama ang ilang mga halimbawa ng sanaysay tungkol
sa kahirapan. Mayroong mga halimbawa rito ng pormal at di-pormal na uri ng sanaysay.
Nawa ay makatulong sa inyo ang koleksyong ito at mangarap ng mas mataas para
umasenso sa buhay. Ang kahirapan ang isa sa mga mabibigat na problema ng ating
bansa. Madalas nating sisihin ang maling pamamalakad ng mga pinuno ng bansa, pero
sila nga ba ang may kasalanan o tayong mga Pilipino na tamad? Sabi nga nila,
“Katamaran ay katumbas ng Kahirapan”. Tama sila, at tama rin naman ang mga taong
nagsasabing nasa gobyerno ang pagkakamali. Sinasabi ng karamihan, kaya sila
naghihirap ay sa kadahilanang wala silang trabaho, pero ang totoo, maraming
trabahong nakalaan, mapili lang talaga ang mga Pilipino. Pero hindi rin natin sila
masisisi, mas pipiliin pa nilang maupo na lang sa isang tabi at manghingi ng limos
kaysa magpakapagod sa napakabigat na trabaho at kumita ng isang daang piso sa
isang araw. Pero sa kadahilanang ito, pinapakita lang natin na tayo ay tamad,
pinakadahilan ng kahirapan. May Pag-asa Kung Maniwala Ka Sa mundong ito hindi
maikakailang marami ang naghihirap. Dahil sa kahirapang ito maraming pamilya ang
walang matirahan, walang sapat na edukasyon, at walang makain at iba pa. Kahirapan
rin ang dahilan ng maraming krimen sa mga bansa. Walang hanap-buhay ang mga
taong sangkot sa mga krimeng ito, mga krimen tulad ng pagnanakaw, pangho-hold-up,
at marami pang iba. Subalit, bakit nga ba marami pa ring naghihirap kung ang mga
bansa ay may kanya-kanyang sapat na yaman? Ano ba ang mga ginagawa ng
gobyerno ng bawat bansa at hindi pa rin malutas-lutas ang issue tungkol sa kahirapan?
Isa sa mga bansa na laganap ang kahirapan ay ang Pilipinas. Tinatayang dalawampo’t
walong porsyento ng populasyon ng Pilpinas ay mahihirap. Kabilang sa populasyong
naghihirap ang mag-anak na nabanggit sa kwentong “Si Miming at Ang Sanggol sa
Underpass” na katha ni Crispulo Alarde Jr. Ang mag-anak na ito’y doon sa underpass
natutulog, iyon na rin ata ang tinuturing nilang tahanan, dahil sa wala silang sariling
tahanan. Ang mag-asawang ito’y nagkaroon ng anak. Ngunit dahil sa kahirapan
napilitan silang ibinta ang kanilang anak sa isang mayamang pamilya sa Makati.
Masakit man iyon sa kanila, ginawa pa rin nila iyon para rin sa ikabubuti ng buhay ng
kanilang anak. Sapagkat, hindi nila gugustuhin na maranasan ng kanilang anak ang
hirap na nararanasan nila ngayon. Marahil sa loob-loob ng ina ng bata sinasabi niya
“kung hindi lang ako naging mahirap kasama ko pa sana ngayon ang aking anak at buo
pa sana ang aming pamilya hanggang ngayon”. Pero hindi niya magawang sabihin ang
mga katagang iyon dahil sa alam niya ang katutuhanan at alam niyang may kasalanan
din siya kung bakit mahirap pa rin siya hanggang ngayon. Isa lamang itong patunay ng
kahirapan sa bansa. Ang mag-anak na iyon ay ang siyang sumasalamin sa kahirapang
nararanasan ng bansa. Ang mga ganitong pangyayari, na nagaganap sa bansa, ay
nakakapagpagabagab sa aking isipan. Maraming tanong ang mga nabubuo. Bakit may
mga taong walang makain at matirahan? Higit sa lahat, bakit may mga naghihirap pa
rin? Katanungang kung minsan ay alam ko ang sagot, kung minsan nama’y hindi. Isa sa
mga naiisip kong dahilan ng kahirapan ay dahil sa mga mukhang pera’t corrupt na mga
opisyal ng pamahalaan. Masasabi kong halos lahat ay panghuthut lang ng pera ng mga
mamamayan ang habol. May iba naming mabuti ang pakay pero mabibilang mo sila
gamit lang ang iyong mga daliri, ganun lang sila kadami. Hindi naman iyon
nakapagtataka at kapansin-pansin naman ang resulta nito. Sa mga probinsya masasabi
kong pinakalaganap ang mga katiwalian. Minsan nagsusumiti sila ng proyektong sa
pamahalaan upang ito’y approbahan at upang sila’y makalikom ng pundo sa gagawin
nilang proyekto. Sa unang taon (o marahil buwan) ng pagsasagawa ng proyekto
masasabing mong “okay naman pala at sinisimulan nila ng maaga ang proyeko” pero
pagkalipas ng mga taon mapapansin mong hindi pa rin iyon natatapos. Bakit? Dahil sa
ang pundo ang pinagbubulsa na nila at wala ng natitira upang tapusin pa ang proyekto.
Ganun ang mga technique na ginagawa nila. Isa lamang iyon sa mga halimbawa ng
mga katiwalian sa mga probinsya, lalong-lalo na sa bansa. Nakakapanghinayang dahil
alam naman nating ang mga tao na nasa pamahalaan ay matatalino, nagkapagtapos ng
pag-aaral, may mga degree pero mas masahol pa sila sa mga magnanakaw sa
lansangan. Sabi pa nga ng tito (taga-Samar) ko “nag-aral siya sa Harvard University
tapos babalik sa Pilipinas para lang magnakaw”. Masyado silang nasilaw sa pera. Mas
masahol pa sila sa mga magnanakaw na mahihirap. Ang mga mahihirap nagnanakaw
para may makain, at para mabuhay. Nagnanakaw sila pero iilang tao lang ang
napipirwesyo. Ang mga opisyal naman nagnanakaw para sa kapangyarihan dahil para
sa kanila kapag marami kang pera makapangyarihan ka. Sa tuwing nagnanakaw sila
buong mamamayan apektado. Darating pa kaya araw na wala ng mahirap sa bansa?
Naniniwala akong darating din ang panahon kung saan wala ng nagugutom, at wala ng
naghihirap. Kung magsusumikap lang ang lahat upang makaahon sa hirap walang
impossible. Kung maglilingkod lang ng tapat ang mga namamahala sa bansa walang
impossible. Kung magtutulangan ang bawat isa malaki ang posibilidad na sa darating
na panahon bawat isa’y may kanya-kanya ng tahanan na. Ang bawat isa ay nakakain
na ng sapat araw-araw. Hindi na kailangan ng mga magulang na ibinta ang
kanikanilang mga anak dahil kaya na nila itong buhayin. Mababawasan, at maaaring
mawala, na rin ang kremin sa bansa. At kung maniniwala lang ang lahat makakamit rin
natin ang kasaganahan. Sabi pa nga “If you believe everything is possible”.Bilang tao,
isinilang tayong may kaakibat na karapatan. Karapatan na dapat tamasahin at dapat na
palaging isaalang-alang. Habang tayo ay nabubuhay, hindi maiaalis an gating mga
karapatan bilang isang tao at bilang isang mamamayan sa bansang ating ginagalawan.
Ang ating mga karapatan, kung ating iisipin ay isang bagay na libre, na hindi kailangang
bilhin, hindi kailangang hingin, hindi kailangang magmakaawa sa iba para matamasa at
higit sa lahat, hinding hindi ito dapat ipagkait. Nakakalungkot mang isipin, ngayon dito
sa ating bansa, tila tuluyan ng nawawala ang mga karapan ng mga tao. Isang
halimbawa na rito ay ang karapatang mabuhay. Sa pangyayari ngayon sa ating bansa,
kabikabila na ang nababalitan nating pagpaslang at karamihan sa mga dahilan nito ay
ang paggamit ng ipinagbabawal na gamot. May nagawa mang mali sayo ang tao, wala
pa rin tayong karapatang kumitil ng buhay ng sinuman lalong lalo na kung gagamitin
natin ang ating kapangyarian at posisyon para gawin ito. Sa isyu naman ng karapatan
sa pagmamay-ari, andyan naman ang daan-daang katutubo na ipinaglalaban ang
kanilang karapatan sa kanilang lupa. Nalalabag ang kanilang karapatan dahil sapilitang
kinukuha ang kanilang mga pag-aari sa pamamagitan ng dahas, pananakot at
pagbayad ng mga pekeng datu na pipirma sa kasunduan ng pagmamay-ari sa lupa
para lang makuha ang lupain sa kanila. Tulad na rin n gating karapatan sa malayang
pagpapahayag ng mga saloobin lalo na dahil sa pag-usbong ng iba’t ibang social media
sites. Mahirap lumaban sa isang lipunan na hindi nakauunawa o nakararamdam sa
halaga ng karapatang pantao. Mahirap makipagtunggali sa isang mundo kung saan
hindi naiintindihan ng nakararami na lahat tayo ay may karapatang pantao, at dapat
itong bigyan ng respeto. Katungkulan din ng mga pampublikong awtoridad na supilin at
parusahan ang anumang paglabag sa karapatang pantao. Ang maayos na lipunan ay
nangangailangan ng mga taong kumikilala at sumasabuhay sa kanilang mga karapatan
at katungkulan. Kung nais natin ng maayos na lipunan, kailangan nating bukas-palad na
mag-ambag sa pagtataguyod ng isang mundo kung saan ang ating mga karapatan at
katungkulan ay nirerespeto at isinasakatuparan. Kaya dapat isabuhay ng bawat isa na
ang bawat karapatan ay irespeto, wag abusuhin bagkus ay gamitin sa naayon at
tamasahin ng bawat isa. Human Rights o Karapatang Pantao – para sa akin, ang ibig
sabihin nito ay, “Kung ikaw ay tao, dapat meron ka nito.” dahil kakabit na ng iyong
pagiging tao, mula pa lang sa pagbubuntis sa iyo ang mga karapatan mo bilang tao.
Human Rights, Karapatang pantao – hindi lang ito para sa iyo o para sa isang grupo, ito
ay para sa lahat, basta tao ka. Kaya dapat natin itong ibigay sa lahat, mapakung sino
man sya. Ngunit ang karapatan, kahit ito’y libre ay di dapat abusuhin.

Bakit mahalaga ang karapatang pantao?"Ang karapatang pantao ay tumutukoy sa mga

payak na karapatan at kalataang nararapat na matanggap matamasa ng lahat ng mga
tao anuman ang estdado sa buhay.Mahalaga ang karapatang pantao dahil sa mga
sumusunod:
Napahahalagahan nito ang buhay ng lahat ng uri ng tao.Nabibigyan ng kalayaan sa
pamamahayag. Nagakakaroon ng pagkakapantay-pantay sa harap ng batas.
Naipamamalas ang karapatang magkaroon ng sariling kabuhayan. Napahahalagahan
ang karapatan sa pagkakaroon ng maayos na edukasyon. Sa aking palagay, kung ako
man ang tatanungin kung ako ano ang mahihinuha ko sa karapatang pantao o bagay
bagay na ukol rito, ay masasabi kong ito. ay nararapat lamang na naisabatas o
naisakatuparan, bakit? dahil ito ang mga nagpapatibay o nagbibigay kahulugan tungkol
sa pamumuhay ng isang indibidwal, tao o mamamayan.at panigurado ay ganito rin ang
sasabihin ng mga iba pang mga estudyante lalo na at ito at mahalaga, ay mali ito ay
napakahalaga para sa kahit sinong pilipino na naninirahan sa pilipinas.marami ang mga
tutol sa karapatang pantao dahil kulang daw ito at hindi sapat para sa kanila ngunit mas
marami naman ang nagsasabi na itoy sapat na at dina kailanman na dagdagan.