‫‪Management Of Change‬‬

‫)‪(MOC‬‬
‫مدیریت تغییر‬

‫مرکز تربیت متخصصان واجد صالحیت )‪(QPNC‬‬

‫محمدرضا کرم زاده‬

‫‪09393407465‬‬
‫‪QPNCtrain@gmail.com‬‬
 ‫ انسان سالم‬،‫تنها یک زمین داریم؛ زمین سالم‬

Take away my people and leave the

factories, and soon grass will grow on
the factory floors. Take away my
factories, but leave my people, and
soon we will have a new and better
factory.

“ Andrew Carengie “
HSE Management System
2
1

3
 ‫اهداف سیستم مدیریت ‪HSE‬‬

‫‪ -‬حفاظت از کارکنان و طرف های ذینفع و سالمتی آنها‬

‫‪ -‬توسعه پایدار‬
‫‪ -‬حفاظت محیط زیست و بهره برداری بهینه از منابع طبیعی‬
‫‪ -‬حفاظت تجهیزات‪ ،‬امالک و دارایی ها‬
‫‪ -‬حفاظت شهرت و آبروی سازمان‬
‫‪ -‬حصول اطمینان از انطباق با استاندارد ها و قوانین ملی و بین المللی‬
 ‫فرآیند مدیریت ریسک‬

‫شناسایی‬
‫فعالیتها‬
‫شناسایی‬
‫اقدام‬
‫خطرات‬

‫بازنگری‬

‫پذیرش‬ ‫احتمال‬
‫عدم پذیرش‬ ‫شدت‬

‫ریسک‬
 ‫صرفه جویی‬

‫قبل از خسارت‬

‫سطح قابل قبولی از نگرانی‬

‫اهداف مدیریت ریسک‬ ‫و اضطراب‬

‫بقاء‪ ،‬ثبات عایدات‪،‬‬

‫بعد از خسارت‬ ‫ادامه فعالیت‪،‬ادامه رشد‬
‫سلسله مراتب مواجهه با ریسک‬
‫سیستم مدیریت ایمنی فرآیند )‪(PSM‬‬

‫‪ -‬اطالعات ایمنی فرایند‬

‫)‪(Process Safety Information‬‬

‫‪ -‬تجزیه و تحلیل خطرات فرایند‬

‫)‪(Process Hazard Analysis‬‬

‫‪ -‬آئین نامه هاي عملیاتی‬

‫)‪(Operating Procedure‬‬
‫سیستم مدیریت ایمنی فرآیند )‪ ،(PSM‬ادامه‪...‬‬

‫‪ -‬مشارکت کارکنان‬
‫)‪(Employee Participation‬‬

‫‪ -‬آموزش‬
‫)‪(Training‬‬

‫‪ -‬پیمانکاران‬
‫)‪(Contractors‬‬
‫سیستم مدیریت ایمنی فرآیند )‪ ،(PSM‬ادامه‪...‬‬

‫‪ -‬بررسی ایمنی قبل از راه اندازي‬

‫)‪)Pre- Startup safety review‬‬

‫‪ -‬یکپارچگی مکانیکی‬
‫)‪(Mechanical integrity‬‬

‫– مجوزکار گرم‬
‫)‪(Hot work permit‬‬
‫سیستم مدیریت ایمنی فرآیند )‪ ،(PSM‬ادامه‪...‬‬

‫‪ -‬مدیریت تغییرات‬
‫)‪(Management of change‬‬
‫فیلم‬

‫‪ -‬بررسی رویداد‬
‫)‪(Incident investigation‬‬

‫‪ -‬برنامه ریزي و واکنش در شرایط اضطراري‬

‫)‪(Emergency planning and responces‬‬
‫سیستم مدیریت ایمنی فرآیند )‪ ،(PSM‬ادامه‪...‬‬

‫‪ -‬ممیزي هاي انطباق‬

‫)‪(Compliance audits‬‬

‫‪ -‬اسرار تجارت‬
‫)‪(Trade secrets‬‬
‫علوم انسانی ‪ /‬صنعت‬
‫‪Flixborough‬‬
‫شکست خط ‪Bypass‬‬ ‫‪-‬‬
‫نشت ‪ 60/000‬پوند سیکلوهگزان‬ ‫‪-‬‬
‫انرژی معادل ‪ 15‬تن ‪TNT‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ 28‬نفر کشته و ‪ 89‬نفر زخمی‬ ‫‪-‬‬

‫رآکتورهای اکسید کننده سیکلو هگزان‬

 ‫مدیریت تغییر پیش فعال است‬

‫تاریخچه مدیریت تغییر ‪:‬‬

‫‪ -‬انتشار کتاب “راهنمای مدیریت فنی ایمنی فرآیندهای شیمیایی”‬
‫توسط مرکز ایمنی فرآیندهای شیمیایی )‪ ،(CCPS‬در سال ‪1989‬‬

‫‪ -‬انتشار “راهنمای مدیران در پیاده سازی و بهبود سیستم های مدیریت‬

‫تغییر” ‪ ،‬انجمن شیمی آمریکا )‪ (ACC‬در سال ‪1993‬‬
 ‫) ‪( Change‬‬ ‫تغییر‬
‫تغییر نتیجه یک تصمیم آگاهانه در خصوص تحول‪،‬‬
‫جایگزینی‪ ،‬تبدیل‪ ،‬اصالح‪ ،‬اضافه کردن و یا تنوع‬
‫دادن به اجزاء فرآیند موجود می باشد که می تواند‬
‫در تجهیزات‪ ،‬ابزار کنترلی‪ ،‬فرآیندهای تولیدی و یا‬
‫سیستم مدیریت رخ دهد‪.‬‬
‫انواع تغییرات برنامه ریزي شده‬
‫تغییر روش های کاری‬ ‫‪-‬‬
‫تغییر نیروی انسانی‬ ‫‪-‬‬
‫تغییر ماشین آالت و تجهیزات‬ ‫‪-‬‬
‫تغییر مواد اولیه و محصوالت‬ ‫‪-‬‬
‫تغییر مقررات و قوانین و استراتژی ها‬ ‫‪-‬‬
‫تغییر پیمانکاران‪ ،‬تأمین کنندگان و مشتری ها‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬سایر تغییرها‬
‫انگیزه هاي انجام مدیریت تغییر‬
‫رقابت در بازار‬

‫کاهش هزینه‬ ‫حذف ‪ /‬کاهش‬

‫افزایش بهره وری‬ ‫ریسک‬

‫انگیزه های‬
‫داخلی‬
 ‫ادامه‪...‬‬
‫انجمن شیمی آمریکا‬
‫)‪(ACC‬‬

‫پیشقدمان‬
‫صنعتی‬

‫مؤسسه نفت خام آمریکا‬ ‫مؤسسه مهندسان شیمی آمریکا‬

‫)‪(API‬‬ ‫)‪(AICE‬‬
 ‫ادامه‪...‬‬
‫‪OSHA‬‬

‫اثر پذیری از قوانین و مقررات‬

‫‪EPA‬‬
 ‫مقررات ‪ MOC‬در ‪OSHA‬‬
‫توسعه روش های اجرایی مستند برای مدیریت تغییر‬ ‫‪-‬‬
‫آدرس دهی و ذکر منابع فنی هر تغییر‬ ‫‪-‬‬
‫ارزیابی آثار بالقوه ایمنی و بهداشت هر تغییر‬ ‫‪-‬‬
‫اطالع رسانی و آموزش مناسب کارکنان و پیمانکاران‬ ‫‪-‬‬
‫متأثر از تغییر قبل از اجرا‬
 ‫ادامه‪...‬‬
‫‪ISO 9000‬‬

‫محرک های‬
‫کیفیتی‬

‫‪ISO 14000‬‬ ‫‪ISO 9004‬‬

‫طراحی سیستم ‪MOC‬‬
 1 ‫ اصطالحات‬/ ‫تعاریف‬
• RIK ( Replacements-In-Kind)

• Change

• RFC ( Request For Change )

• Technical Basis For Change

 ‫•تغییر اضطراري ‪:‬‬

‫‪ -‬فرآیندی که ادامه داشتن آن باعث آزاد سازی مواد‬

‫مخاطره آمیز است‪.‬‬
‫‪ -‬فرآیندی که جهت خنثی کردن بالیای طبیعی باید به‬
‫گونه ای تغییر کند‪.‬‬
‫‪ -‬فرآیندی که ادامه آن باعث لطمه اقتصادی فراوان باشد‪.‬‬
 ‫•تغییر موقت ‪:‬‬
‫تغییرات موقت تنها تا زمان محدود از پیش تعیین شده‬
‫ضمانت اجرا دارند و پس از آن ‪:‬‬
‫‪ -1‬باید یک ‪ MOC‬دائم و جدید تهیه شود‪.‬‬
‫‪ -2‬سیستم به شرایط اولیه خودش برگردد‪.‬‬
‫‪ -3‬تغییر موقت را با بررسی های بیشتر ادامه داد‪.‬‬
 ‫•مستند سازي تغییر ‪:‬‬
‫این اصطالح مربوط به ثبت موارد زیر است ‪:‬‬

‫‪ -1‬عنوان تغییر پیشنهادی یا درخواستی‬

‫‪ -2‬تحلیل های صورت گرفته به منظور بررسی و تصویب ‪RFC‬‬
‫‪ -3‬هر ثبتی که مربوط به پیگیری مراحل مدیریت تغییر و تکمیل آن است‪.‬‬
‫‪ -4‬تمامی سندهای دیگری که در راستای ‪ RFC‬تهیه می شود‪.‬‬
2 ‫بررسی وضعیت سیستم‬
(Life-cycle)‫ چرخه عمر‬-1

(Process development) ‫ توسعه فرآیند‬-

(Detailed design) ‫ طراحی تفصیلی‬-
(Construction and startup) ‫ ساخت و راه اندازی‬-

(Operating lifetime) ‫ دوره بهره برداری‬-

(Extended shutdowns) ‫ توقف های گسترده‬-

‫ جمع آوری‬-
‫‪ -2‬سیستم هاي ‪ MOC‬در مراکز غیر عملیاتی ‪:‬‬
‫برخی از این مراکز عبارتند از ‪:‬‬

‫آزمایشگاه ها‬ ‫‪-‬‬

‫کارگاه های ساخت تجهیزات‬ ‫‪-‬‬
‫انبار ذخیره و نگهداری‬ ‫‪-‬‬
‫و‪...‬‬ ‫‪-‬‬
 ‫‪ -3‬پارامترهاي مؤثر در طراحی سیستم ‪:MOC‬‬
‫‪ -1‬ظرفیت سیستم‪:‬‬
‫تعداد بررسی های ‪ MOC‬که باید بطور همزمان انجام گیرد‪.‬‬
‫‪ -2‬نرخ ‪:MOC‬‬
‫تعداد بررسی های ‪ MOC‬که باید در واحد روز‪ ،‬هفته یا ماه صورت‬
‫پذیرد‪.‬‬
‫‪ -3‬زمان تکمیل‪:‬‬
‫زمان واقعی یا متوسط انجام یک تغییر ( از شروع تا بستن پرونده)‬
 ‫‪ -4‬سطح تصویب ‪:MOC‬‬
‫تعداد و سطح تصویب کنندگان ‪ MOC‬در محدوده سایت و خارج‬
‫از سایت‪،‬‬
‫‪ -5‬سطح دانش کامپیوتری‪:‬‬
‫میزان سواد و دانش کامپیوتری مورد نیاز برای استقرار نظام‬
‫مدیریت تغییر به صورت الکترونیکی‪،‬‬
‫‪ -6‬میزان نیاز به تغییرات اضطراری‪:‬‬
‫نرخ پیش بینی درخواست هایی که بررسی و انجام آنها فوری‬
‫است‪.‬‬
 ‫‪ -4‬معیارهاي طراحی سیستم ‪:MOC‬‬
‫معیارهای طراحی‪ ،‬به تأثیر و تقابل ورودی های سیستم ‪ MOC‬می پردازند‪.‬‬
‫• وضعیت ارزیابی ریسک‪:‬‬
‫ارزیابی ریسک‬ ‫کنترل ریسک‬ ‫نیاز به تغییر‬

‫ورود به سیستم ‪MOC‬‬

‫سازمان هایی که نقاط و فعالیت های پر ریسک بسیاری دارند‪ ،‬سیستم ‪MOC‬‬
‫مفصل و گسترده تری خواهند داشت‪.‬‬
 ‫• تعداد و میزان درخواست منابع ‪:‬‬

‫هر چقدر تقاضا جهت تأمین منابع‬

‫بیشتر باشد‪ ،‬روش اجرایی ‪MOC‬‬
‫باید مفصل تر و اختصاصی تر باشد تا‬
‫بتواند منابع بیشتری را به نقش ها و‬
‫مسئولیت های تعریف شده‪ ،‬اختصاص دهد‪.‬‬
 ‫تعریف نقش ها و مسئولیت ها ‪3‬‬
‫• مدیریت ارشد ‪:‬‬

‫مدیران ارشد در واقع معیارهای اصلی بررسی تغییرات را مشخص می کنند‪.‬‬

‫تصمیمات اتخاذ شده توسط مدیران ارشد در رابطه با موضوعات زیر است؛‬

‫‪ -1‬سطح اختیارات الزم برای تصویب بررسی ها‬

‫‪ -2‬دامنه کاربرد سیستم ‪MOC‬‬
 ‫• مدیریت ایمنی‪ ،‬بهداشت و محیط زیست ‪:‬‬

‫مسئولیت هدایت و توسعه کل سیستم ‪ ،MOC‬بعهده مدیر ‪ HSE‬می باشد‪.‬‬

‫عمده وظایف مدیر ‪ HSE‬به شرح زیر می باشد؛‬

‫‪ -‬اطمینان حاصل نمایدکه‪ ،‬استقرار نظام مدیریت تغییر و عناصر آن هیچ‬

‫مغایرتی را با مقررات و قوانین شرکتی‪ ،‬ملی و بین المللی ایجاد نمی کند‪.‬‬
‫‪ -‬مشخص کردن ارتباط سیستم های مدیریتی دیگر ( مدیریت ریسک‪،‬‬
‫مدیریت حوادث‪ ،‬مدیریت بحران ) با سیستم ‪.MOC‬‬
 ‫• مسئول و هماهنگ کننده ‪: MOC‬‬
‫هدایت کردن نحوه استقرار‪ ،‬اجراء‪ ،‬نگهداری و توسعه سیستم ‪ MOC‬و‬
‫همچنین؛‬

‫‪ -‬ارائه نظر در تعریف روش های بررسی تغییراتی که بطور شفاف و روشن در‬
‫هیچکدام از طبقات ‪ MOC‬قرار نمی گیرند‪.‬‬
‫‪ -‬انجام خدماتی نظیر آموزش‪ ،‬مشاوره و هدایت افراد و بخش هایی که قرار‬
‫است ‪ MOC‬را عملیاتی نمایند‪.‬‬
‫‪ -‬تأیید کننده و تصمیم گیرنده در مورد اینکه درخواست پیشنهادی در واقع یک‬
‫تغییر است یا یک ‪.RIK‬‬
 ‫• تیم توسعه سیستم ‪:MOC‬‬

‫این تیم به شکل مقطعی تشکیل شده و در حالت ایده آل باید از بخش های‬
‫مختلف سازمان انتخاب شوند‪.‬‬

‫افراد تیم باید دارای ویژگی های زیر باشند؛‬

‫‪ -‬از بخش های مختلف سازمان باشند‪.‬‬
‫‪ -‬نوع و سطح تجربیات متفاوتی داشته باشند‪.‬‬
‫‪ -‬بطور دائم در ارتباط با شناسایی‪ ،‬تصویب و اجرای تغییرات باشند‪.‬‬
 ‫• ایجادگران تغییر ‪:‬‬
‫این افراد نیازها را شناسایی کرده و نسبت به تهیه درخواست‬
‫تغییر‪ ،‬اقدام می کنند‪.‬‬

‫وظایف ایجادگر تغییر به هنگام تهیه فرم ‪ RFC‬؛‬

‫ارائه جزئیات فنی‬ ‫‪-‬‬
‫انجام محاسبات طراحی‬ ‫‪-‬‬
‫تهیه نقشه های الزم‬ ‫‪-‬‬
‫طرح نمودن ویژگی های تغییر‬ ‫‪-‬‬
‫مشخص کردن کالس تغییر ( موقت‪ ،‬اضطراری و‪) ...‬‬ ‫‪-‬‬
 ‫• بررسی گر اولیه ‪:‬‬
‫بررسی گر اولیه تغییر‪ ،‬در اغلب اوقات سرپرست فرد متقاضی تغییر است‪.‬‬

‫این فرد ‪ /‬بخش‪ ،‬باید برای هر درخواست تغییر‪ ،‬دو موضوع را مشخص کند؛‬

‫‪ -1‬آیا تغییر پیشنهاد شده واقعأ مورد نیاز و امکان پذیر است؟‬
‫‪ -2‬آیا طبقه بندی ایجادگر از اصالح یا تغییر پیشنهادی مناسب و صحیح است؟‬
 ‫• بررسی گران ‪: RFC‬‬
‫بررسی تغییر از لحاظ مخاطراتی که ممکن است داشته باشد‪.‬‬

‫• تأیید کنندگان ‪: RFC‬‬

‫نتایج هر درخواست تغییر را بررسی کرده‪ ،‬و ؛‬
‫‪ -1‬تغیییر را تأیید می کنند و ریسک آنرا می پذیرند‪.‬‬
‫‪ -2‬روی درخواست تغییر اصالحاتی را توصیه می کنند‪.‬‬
‫‪ -3‬الزام به ارزیابی مخاطره با دقت بیشتر‪ ،‬در مورد تغییر درخواستی‪،‬‬
‫‪ -4‬درخواست تغییر را از اساس رد می کنند‪.‬‬
 ‫• تمامی کارکنان ‪:‬‬
‫مشارکت کارکنان هم در فاز شناسایی تغییرات بالقوه و هم در فاز‬
‫بررسی و انجام اقدامات می باشد و باید در زمینه های زیر آموزش‬
‫ببینند ؛‬
‫‪ -‬اهداف برنامه ‪،MOC‬‬
‫‪ -‬اینکه چه چیزی را می توان جایگزین تغییر کرد‪.‬‬
‫‪ -‬مسئولیت و اختیار هر فرد در برنامه ‪،MOC‬‬
 ‫تعیین دامنه کاربرد سیستم ‪4 MOC‬‬
‫دامنه کاربرد ‪ ،MOC‬توسط مدیریت ارشد سازمان‪ ،‬با در نظر گرفتن موارد‬
‫زیر تعریف می شود؛‬

‫‪ -‬مناطقی که از نظر فیزیکی قرار است در آن ‪ MOC‬اجرایی شود‪.‬‬

‫‪ -‬نوع تغییراتی که قرار است با استفاده از سیستم ‪ MOC‬مورد ارزیابی قرار‬

‫بگیرد‪.‬‬

‫‪ -‬همپوشانی های ناخواسته ای که ممکن است سیستم ‪ MOC‬با دیگر‬

‫عناصر سازمان داشته باشد‪.‬‬
 ‫• مناطقی که از نظر فیزیکی ‪ MOC‬در آنها اجرا خواهد شد ‪:‬‬

‫ادارات و واحدهاي عملیاتی مختلف‬ ‫الزامات و مقررات متفاوت‬

‫در شرکت هایی که قوانین و مقررات یکسانی در سراسر سایت خود دارند‪،‬‬
‫محدوده و مرز فیزیکی شرکت به عنوان دامنه کاربرد ‪ MOC‬تعریف می شود‪.‬‬
‫• نوع تغییراتی که قرار است مورد ارزیابی قرار بگیرند ‪:‬‬
‫هنگام تعریف دامنه کاربرد‪ ،‬بهتر است نوع تغییرات مشخص شود‪.‬‬

‫تغییر در تجهیزات فرآیندی‬ ‫‪-‬‬

‫تغییر در کنترل فرآیند‬ ‫‪-‬‬
‫تغییر در روش های اجرایی‬ ‫‪-‬‬
‫تغییر در سیستم های ایمنی‬ ‫‪-‬‬
‫تغییر در خط مشی‬ ‫‪-‬‬
‫و ‪...‬‬ ‫‪-‬‬
‫قرار گرفتن ‪ MOC‬در نظام مدیریت یکپارچه ‪5‬‬
‫نظام مدیریت یکپارچه ‪:‬‬

‫‪MOC‬‬
‫شناسایی تناقضات و مغایرت ها در فعالیت ها و فرآیندهاي سازمان‬
‫الزامات و تمهیدات مورد نیاز جهت بررسی و تصویب ‪6‬‬

‫تهیه راهنما در مورد عناصر کلیدي ‪7 MOC‬‬

‫طراحی سیستم ‪ MOC‬به گونه اي که پایش آن راحت‬

‫باشد ‪8‬‬
‫تحلیل بر یک نوع تغییر‬
‫صالحیت )‪(QPNC‬‬ ‫مرکز تربیت متخصصان واجد‬

‫کانال تلگرام‬
‫‪@QPNCtraining‬‬

‫مشاوره رایگان و ‪ 24‬ساعته‬

‫‪09393407465‬‬

‫طرح سؤاالت در تلگرام‬

‫‪@MRKPs‬‬