Professional Documents
Culture Documents
net/publication/267020107
CITATION READS
1 1,331
5 authors, including:
Leila Omidi
Tehran University of Medical Sciences
62 PUBLICATIONS 760 CITATIONS
SEE PROFILE
All content following this page was uploaded by Leila Omidi on 17 October 2014.
امیدی5 یاسر صحرانورد ،1افسانه آمینایی ،2محمد امین زاده ،3معصومه کرمی ،4لیال
-1كارشناس بهداشت حرفهای
-2كارشناس ارشد مکانیک
-3مدير امور ايمني
-4كارشناس ارشد بهداشت حرفه ای
* -5دانشجوی دكتری بهداشت حرفهای
چکیده
طراحی مجدد وظایف کاری ،تولیدات ،محیط کار ،و ایستگاههای کاری سبب کاهش جنبههای خطرناك شغل و ایمن نمودن شغل برای
انسان میشود .مطالعه حاضر با هدف بررسی ریسک فاکتورهای ارگونومیکی موجود در ایستگاه کاری جرثقیل سقفی که سبب بروز
اختالالت اسکلتی -عضالنی در شاغلین این ایستگاه کاری میشوند ،صورت پذیرفت .ابتدا ارزیابی پوسچر شاغلین در این ایستگاه
کاری با استفاده از نرم افزار RULAانجام پذیرفت .سپس طراحی مجدد ایستگاه کاری جرثقیل سقفی بر اساس استانداردهای
موجود انجام و در نهایت پس از طراحی مجدد و ساخت و نصب کابین ،ارزیابی مجدد پوسچر صورت گرفت تا امتیاز نهایی پس از
طراحی مجدد جهت تعیین بهبود وضعیت پوسچر فرد شاغل در ایستگاه کاری تعیین گردد .یافتههای حاصل از ارزیابی پوسچر با
استفاده از نرمافزار RULAقبل از طراحی مجدد ایستگاه کار نشان داد که پوسچر فرد شاغل در ایستگاه کاری جرثقیل سقفی نیاز به
ایجاد تغییرات و مداخلهی ارگونومیک در اسرع وقت دارد .نتایج شبیه سازی و آنالیز تنش و کرنش نشان داد که میزان تحمل تنش و
بار استاتیکی کابین طراحی شده در محدوده استانداردهای موجود است .نتایج ارزیابی پوسچر پس از طراحی مجدد ایستگاه کاری
نشان از بهبود وضعیت پوسچر پس از طراحی ارگونومیک ایستگاه کار است .طراحی ارگونومیک ایستگاه کار سبب بهبود وضعیت
بدنی شاغلین در حین انجام کار میگردد .استفاده از نرمافزارهای مهندسی در شبیهسازیها و طراحیهای ایستگاههای کاری در
جهت بهبود وضعیت ارگونومیکی ایستگاههای کار و پیشگیری از اختالالت اسکلتی -عضالنی سودمند است.
1
مقدمه
اختالالت اسکلتي -عضالني طیف وسیعي از شرايط التهابي و تخريبي را شامل ميشوند كه عضالت،
تاندونها ،رباطها ،مفاصل ،اعصاب محیطي ،و عروق خوني را تحت تاثیر قرار ميدهند .اين اختالالت در
بسیاری از كشورها شايع بوده و برای حکومتها هزينهساز هستند .كیفیت زندگي افراد توسط اين
اختالالت تحت تاثیر قرار ميگیرد .اگرچه اين اختالالت منحصر به ريسک فاكتورهای شغلي نیست اما
بخش زيادی از موارد ثبت شده از اين بیماری در بسیاری از كشورها در محیطهای شغلي گزارش شده
است .نتايج بسیاری از تحقیقات انجام شده در محیطهای كاری نشان داده است كه شیوع اين بیماری
بیش از %31 -21در محیطهای شغلي است .در كشورهايي مانند آمريکا ،كانادا ،فنالند و انگلیس،
اختالالت اسکلتي -عضالني يکي از داليل اصلي غیبتهای كاری يا ناتوانيهای ناشي از كار در گروههای
شغلي است [ .]1در بسیاری از كشورها پیشگیری از اين اختالالت در جمعیت شاغل بصورت يک برنامه
ملي درآمده است .در كشورهای در حال توسعه مشکالت مرتبط با اين اختالالت حادتر است .حمل بارهای
سنگین ،انجام وظايف تکراری ،پوسچر نامناسب ،ويژگيهای دموگرافیک و رواني -اجتماعي از علل ايجاد
اختالالت اسکلتي -عضالني در محیطهای شغلي هستند [.]2
هدف از علم ارگونومي شناسايي جنبههای خطرناك شغل و طراحي مجدد و ايمن نمودن شغل برای
انسان است .اين هدف با طراحي مجدد وظايف كاری ،تولیدات ،محیط كار ،و ايستگاههای كاری قابل
دستیابي است [ .]3از آسیبهای ارگونومیکي شايع در محیطهای كاری ميتوان به آسیب اندام فوقاني،
بافتهای نرم ،تنه ،و كمر اشاره نمود [ .]4طراحي ايستگاههای كاری ارگونومیک بر اساس آنتروپومتری
مهندسي و بیومکانیک شغلي نقش مهمي را در كاهش بسیاری از ريسک فاكتورهای مرتبط با آسیبهای
شغلي ايفا ميكند [ .]5طراحي موثر در محیطهای كاری بايد در اندازهگیری و ارزيابيهای ارگونومیکي
مورد توجه قرار گیرد [ .]6وظايف عملیاتي همراه با تاثیر عملکرد ساير سیستمها در سازمان مورد مطالعه
قرار ميگیرد [ .]7پوسچر مناسب ،ارتفاع كار ،مساحت طبیعي و ماكزيمم مساحت محیط كار ،و
نیازمندیهای بصری بر شرايط ارگونومیک جمعیت مورد استفاده از تجهیزات تاثیر دارد .رويههای الزم
برای تعیین ابعاد ايستگاه كار و چیدمان تجهیزات بايد تشريح گردد [.]8
يکي از روشهای ارزيابي پوسچر در محیطهای كاری ،روش ارزيابي سريع اندام فوقاني ( Rapid Upper
)Limb Assessmentاست .اين روش در طبقهبندی روشهای ارزيابي ارگونومي در محیطهای كاری ،در
گروه روشهای مشاهدهای قلم– كاغذی قرار ميگیرد .در اين روش ،برای ارزيابي ريسک فاكتورهای
مرتبط با اختالالت اسکلتي -عضالني از دياگرامهای مرتبط با پوسچر اندامهای گوناگون استفاده ميگردد.
ريسک فاكتورهای مورد بررسي در اين روش شامل تعداد حركات ،كار ماهیچهای استاتیک و میزان اعمال
نیرو در حین انجام وظیفه است .امتیازات بیشتر نشاندهنده فشارهای اسکلتي -عضالني بیشتر است [.]9
2
نرمافزار RULAبرای تعیین اقدامات اصالحي و امتیاز نهايي پوسچر در مطالعات مختلف استفاده ميگردد
[.]11
مطالعه حاضر با هدف بررسي ريسک فاكتورهای ارگونومیکي موجود در ايستگاه كاری جرثقیل سقفي
كه سبب بروز اختالالت اسکلتي -عضالني در شاغلین اين ايستگاه كاری ميشوند ،صورت پذيرفت .ابتدا با
استفاده از نرم افزار RULAارزيابي پوسچر انجام و سطح اقدامات اصالحي مورد نیاز مشخص گرديد.
سپس با استفاده از استانداردهای موجود طراحي ارگونومیک ايستگاه كار صورت پذيرفته و در نهايت
ارزيابي مجدد پوسچر برای تعیین امتیاز نهايي پس از طراحي مجدد ايستگاه كار انجام گرفت.
روش بررسی
پیرو بازديدهای بهداشتي و ارگونومي صورت گرفته در ايستگاه كاری جرثقیل سقفي پااليشگاه در
مجتمع مس سرچشمه ارزيابي پوسچر نهايي روش RULAنشان داد كه در ايستگاه كاری مذكور ريسک
ابتال به اختالالت اسکلتي -عضالني در شاغلین باالست .لذا به منظور صیانت نیروی انساني و تداوم تولید
نیاز بود تا تغییرات و مداخله ارگونومیک در اين ايستگاه كاری صورت گیرد .پس از مطالعات فزونتر،
تصمیم به طراحي مجدد ايستگاه كاری جرثقیل سقفي بر اساس استانداردهای موجود و با استفاده از نرم
فزار اتوكد گرفته شد .استاندارد ملي شماره 4379در مورد جرثقیل دروازهای نیمه دورازهای بازويي و
بازويي گردان [ ]11و استاندارد ملي شماره 6313-1با موضوع مقررات ايمني ساختمان و نصب آسانسور-
قسمت اول -آسانسورهای برقي ،برای طراحي مجدد كابین جرثقیل مورد استفاده قرار گرفت [ .]12در
نهايت پس از طراحي مجدد و ساخت و نصب كابین و متعلقات آن و تجهیزات دروني جرثقیل ارزيابي
مجدد پوسچر با استفاده از نرم افزار RULAصورت گرفت تا امتیاز نهايي پس از طراحي مجدد جهت
تعیین بهبود وضعیت پوسچر فرد شاغل در ايستگاه كاری صورت پذيرد .استانداردهای ارگونومیکي الزم
برای طراحي ايستگاه كار از قبیل وضعیت سر وگردن ،زاويههای پشتي صندلي ،خط طبیعي منظر ،كاهش
میزان ارتعاشات منتقله به كابین جرثقیل ،و روشنايي و كنتراست الزم در كابین جرثقیل بر اساس
استاندادرهای موجود مورد توجه قرار گرفت [ .]13به منظور اندازهگیری ارتعاش تمام بدن از دستگاه
ارتعاش سنج 4447كمپاني B&Kاستفاده گرديد.
یافتهها
يافتههای حاصل از ارزيابي پوسچر با استفاده از نرمافزار RULAقبل از طراحي مجدد ايستگاه كار نشان
داد كه پوسچر فرد شاغل در ايستگاه كاری جرثقیل سقفي در سطح اولويت اقدامات اصالحي 7بوده و در
اين شرايط نیاز به مطالعهی فزونتر ،ايجاد تغییرات و مداخلهی ارگونومیک در اسرع وقت است .شکل 1
3
يافتههای حاصل از ارزيابي پوسچر را قبل از طراحي مجدد ايستگاه كار نشان ميدهد و جدول 1نشان
دهنده اولويت اقدامات اصالحي تشريح شده در روش RULAاست [.]9
شکل :1نتايج حاصل از ارزيابي پوسچر قبل از طراحي مجدد ايستگاه كار
4
به منظور بهبود وضعیت های بدني كاربران ،تغییرات مهندسي و ارگونومیکي الزم بر روی ايستگاه كاری
انجام گرفت .بدين منظور ،با استفاده از نررم افرزار اتوكرد طراحري الزم صرورت پرذيرفت .شرکل 2نترايج
طراحيهای انجام يافته با استفاده از استانداردهای موجود و نرمافزار اتوكد را برای ايستگاه كاری جرثقیرل
سقفي نشان ميدهد.
به منظور آنالیز تنش و تعیین بار استاتیکي قابل تحمل توسط كابین جرثقیل از نرم افزار ABAQUS
در ساختاری سه بعدی استفاده شد و نتايج نشان داد كه میزان تحمل تنش و بار استاتیکي كابین طراحي
شده در محدوده استانداردهای موجود است [ 11و .]12شکل ،3خروجي حاصل از مدلسازی آنالیز تنش
بر روی كابین و شرايط مرزی گیر را در نقاط سوراخکاری شده نشان ميدهد.
5
شکل :3خروجي حاصل از آنالیز تنش بر روی كابین جرثقیل سقفي
به منظور اعمال نیرو و بررسي تغییر شکل احتمالي سازه ،خواصي از قبیل چگالي ،تنش تسلیم ،مدول
يانگ و ...وارد نرم افزار شد .پس از اعمال شتاب گرانش ،نرم افزار با استفاده از چگالي و حجم نیروی
اعمالي را به صورت اتوماتیک محاسبه ميكند .نتايج بررسي خواص مکانیک و فیزيکي فوالد مورد استفاده
در ساخت كابین جرثقیل در جدول 2آمده است .شکل 4نتايج آنالیز تنش انجام شده را نشان ميدهد.
جدول :2خواص فوالد مورد استفاده در ساخت كابین جرثقیل
چگالي Kg/m³تنش تسلیم MPaمدول يانگ GPa جنس فلز
191 281 7811 فوالد ST 12
6
شکل :4نتايج شبیهشازی تنش كابین جرثقیل
شکل 5تصاوير واقعي حاصل از نصب جرثقیل سقفي و متعلقات آن را در ايستگاه كاری قبل و بعد از
طراحي مجدد ارگونومیک نشان ميدهد.
7
قبل بعد
شکل :5تصاوير حاصل از نصب جرثقیل سقفي موجود در ايستگاه كاری قبل و بعد از طراحي مجدد ايستگاه كاری
نتايج اندازه گیری ارتعاش قبل و بعد از طراحي ارگونومیک و كاربرد تجهیزات كنترل كننده ارتعاش
نشان داد كه مقادير شتاب اندازهگیری شده از 1/9متر بر مجذور ثانیه به 1/54متر بر مجذور ثانیه كاهش
يافته است.
نتايج ارزيابي پوسچر پس از طراحي مجدد ايستگاه كاری نشان داد كه امتیاز نهايي RULAبه سطح 3
كاهش يافته است كه نشان از بهبود وضعیت پوسچر پس از طراحي ارگونومیک ايستگاه كار است .شکل 6
نتايج ارزيابي پوسچر را پس از طراحي مجدد ايستگاه كار نشان ميدهد [.]9
8
شکل .5نتايج ارزيابي پوسچر به روش RULAپس از طراحي مجدد ايستگاه كار
شکل .6نتايج ارزيابي وضعیت بدن پس از طراحي ارگونومیک ايستگاه كار
9
داد كه مداخله ارگونومیک در محیط كار قاليبافي پس از ارزيابي پوسچر به روش RULAسبب بهبود
وضعیت قرارگیری اندامهايي مانند گردن ،تنه و پاها شده است .همچنین شاغلین پس از مداخله ارگونومیک
از وضعیت كاری حاصل احساس رضايت داشتند [.]15
نتايج آنالیز و شبیهسازی تنش و كرنش وارده به كابین جرثقیل نشان داد كه بیشترين میزان تنش به
پروفیل بااليي جرثقیل وارد ميشود اما كابین در برابر بارگذاری پايدار و تنها تغییر شکل ناچیزی در اثر
تنش در نقاط سوراخکاری ديده ميشود .با افزايش ضخامت پروفیل در نقاط سوراخکاری اين نقص برطرف
گرديده و پس از آنالیز مجدد كاهش تنش در اين ناحیه مشاهده گرديد.
نتايج مطالعه Burdorfنشان داده است كه ارتعاشات كنترل نشده در كابین جرثقیل سبب ايجاد
آسیبهايي مانند كمر درد در شاغلین ميگردد .نتايج اين مطالعه پیشنهاد نموده است كه شاغلین دارای
پیشینه كمر درد به عنوان اپراتور جرثقیل بکار گرفته نشوند [ .]16در مطالعه حاضر برای كاهش ارتعاشات
وارده به بدن ،كابین جرثقیل به ايزوالتورهای صفحهای در كف كابین استفاده گرديد .هچنین صندلي مورد
استفاده در كابین مجهز به ابزار كنترل شوك ارتعاشي گرديد و اين كنترلها سبب شد كه میزان ارتعاش
وارد شده به بدن از محدوده باالتر از حد مجاز مواجهه ( 1/9متر بر مجذور ثانیه) به محدود مجاز مواجهه
برای هشت ساعت فعالیت روزانه كاهش يابد ( 1/54متر بر مجذور ثانیه) كه اين كاهش سبب گرديد كه
ارتعاش وارده به تمام بدن در محدوده استاندارد توصیه شده برای هشت ساعت فعالیت يعني 1/58متر بر
مجذور ثانیه باشد [.]17
نتیجهگیری
طراحي ارگونومیک ايستگاه كار سبب بهبود وضعیت بدني شاغلین در حین انجام كار ميگردد. -1
با كمک روشهای ارزيابي پوسچر میزان بهبود وضعیت قرارگیری شاغلین قبل و بعد از مداخله -2
ارگونومیک امکانپذير است.
با كمک تجهیزات كنترل ارتعاش میزان ارتعاش وارده به بدن شاغلین در كابین جرثقیل به حدود مجاز -3
مواجهه شغلي كاهش مييابد.
نتايج آرمون تنش نشاندهنده پايداری سازه در برابر تنشهای حاصل از نیروی وزن و شتاب اولیه است. -4
استفاده از نرمافزارهای مهندسي در شبیهسازیها و طراحيهای ايستگاههای كاری در جهت بهبود -5
وضعیت ارگونومیکي ايستگاههای كار و پیشگیری از اختالالت اسکلتي -عضالني سودمند است.
منابع
1. Punnett L, Wegman DH. Work-related musculoskeletal disorders: the epidemiologic evidence and
the debate. Journal of Electromyography and Kinesiology. 2004;14(1):13-23.
2. Choobineh A, Tabatabaei SH, Mokhtarzadeh A, Salehi M. Musculoskeletal problems among
workers of an Iranian rubber factory. JOURNAL OF OCCUPATIONAL HEALTH-ENGLISH
EDITION-. 2007;49(5):418.
11
3. Owen BD. Preventing injuries using an ergonomic approach. AORN journal. 2000;72(6):1031-6.
4. Raniere TM. Prevention of cumulative trauma injuries. AAOHN journal: official journal of the
American Association of Occupational Health Nurses. 1989;37(6):221-5.
5. Das B. Ergonomic workstation design. International encyclopedia of ergonomics and human factors.
2001:911.
6. Longo F, Mirabelli G. Effective design of an assembly line using modelling and simulation. Journal
of Simulation. 2009;3(1):50-60.
7. White T. Ergonomic survey of mobile cranes. Applied Ergonomics. 1973;4(2):96-104.
8. Das B, Sengupta AK. Industrial workstation design: a systematic ergonomics approach. Applied
Ergonomics. 1996;27(3):157-63.
9. Chobineeh A. Posture analysis methods in occupational ergonomics. Hamedan: Fanavaran;
2004.P.79-87.
10. Chaikumarn M. Differences in dentists' working postures when adopting proprioceptive derivation
vs. conventional concept. International journal of occupational safety and ergonomics.
2005;11(4):441.
11. Institute of Standard and Industrial Research of IR Iran. Gantry crane, semi gantry, cantilever and
wall crane. National Standard No. 4379. 1998.
12. Institute of Standard and Industrial Research of IR Iran. Safety rules for the construction and
installation of lifts- Part 1: Electric lifts. National Standard No. 6303-1. 2002.
13. Choobineh A. Human factors engineering in industry and production (ergonomics), By: Helander M.
Shiraz. Tachar press; 2007.
14. Pigini L, Colombini D, Brieda S, Fanti M. Ergonomic solutions in designing workstations for
operators of cranes on harbours. International ergonomic technical rules.
15. Choobineh A, Tosian R, Alhamdi Z, Davarzanie M. Ergonomic intervention in carpet mending
operation. Applied Ergonomics. 2004;35(5):493-6.
16. BURDORF A, ZONDERVAN H. An epidemiological study of low-back pain in crane operators.
Ergonomics. 1990;33(8):981-7.
17. Nasiri P, Ebrahimi H, Monazzam MR , Rahimi A, Mokarrami HR. Assessment of whole body
vibration on bus drivers in Tehran in 1387. Journal of Environmental Sciences and Technology.
2010;1(44):13-20.
11
Ergonomic Design of Overhead Crane Work Station Using
Modeling and Simulation Software
1
Sahranavard Y, 2Aminaei A, 3Amin Zadeh M, 4Karami M, 5Omidi L
1- BSc in Occupational Health
2- Msc in Mechanical Engineering
3- Safety Manager
4- Msc in Occupational Health
5- Ph.D. student in Occupational Health
Abstract
The redesign of work tasks, products, workplace, and work stations can reduce the harmful aspects of job and
all employees can do their work in safe conditions. The aim of this study was to examine the ergonomics risk
factors at overhead crane work station that may led to musculoskeletal disorders. RULA Software was used to
assess the worker postures in this work station. After redesigning and installing the crane cabin, posture
analysis was done by RULA Software for determining the improvement of posture in work places after
ergonomics intervention. The results of posture analysis software showed that RULA score was reduced by
using ergonomics intervention and modeling and simulation software. The results of stress simulation in all
parts of the crane cabin showed a tolerance against static loads. Ergonomic intervention, redesigning the work
station, and using engineering modeling and simulation software can improve a worker postures and may also
help decrease the prevalence of musculoskeletal disorders in workplaces.
12