ZADANIA Z ELEKTROTECHNIKI LISTA 1

1. Kulę z materiału izolacyjnego (r1  2) naładowano ładunkiem Q  106 C. Promień kuli R  8 cm. Gęstość
objętościowa ładunku qv  const. Korzystając z prawa Gaussa wyznaczyć natężenie pola elektrycznego w
punktach odległych od środka kuli o 2, 4, 6, 8 i 16 cm. Przenikalność elektryczna ośrodka otaczającego kulę
r2  1. Odp. 1.75, 3.5, 5.25, 7, 14, 3.5 kV/cm.

2. W odległości r = 20 cm od ładunku punktowego potencjał   8 kV. Obliczyć natężenie pola elektrycznego i

potencjał w punktach odległych o 2r, 3r i 4r od ładunku. Narysować wykresy E  f(r) oraz   f(r).
Odp. 4, 2.7, 2 kV, 10, 4.4, 2.5 kV/m.

3. W polu elektrycznym ładunku punktowego napięcie między punktami A i B oddalonymi od ładunku

odpowiednio o 30 cm i 60 cm, wynosi 75 V. Obliczyć wartość tego ładunku. Przenikalność elektryczna
względna ośrodka r  1. Odp. 5109 C.

4. Natężenie pola elektrycznego w środku kwadratu wywołane dwoma jednakowymi ładunkami elektrycznymi
umieszczonymi w sąsiednich wierzchołkach kwadratu wynosi 2105 V/m. Obliczyć natężenie pola
elektrycznego w trzecim wierzchołku.

5. W wierzchołkach trójkąta równobocznego o boku a  5 cm umieszczono ładunki punktowe q1  q2  q3 

0.2 C. Obliczyć siły działające na poszczególne ładunki (r  1). Odp. 0.144 N, 0.249 N.

6. Kondensator powietrzny o wymiarach d  2 mm i S  25 cm2 naładowano do napięcia U  400 V, po czym

źródło odłączono i rozsunięto okładziny kondensatora na odległość d1  4 mm. Obliczyć C1, Q1, E1 przed
rozsunięciem okładzin oraz C2, Q2, E2 i U2 po rozsunięciu okładzin.
Odp. 11.11012 F, 5.51012 F, 4.44109 C, 2105 V/m, 800 V.

7. Określić wartość i kierunek natężenia pola elektrycznego E wytworzonego w środku kwadratu przez ładunki
punktowe. Dane: q  108 C, a  5 cm.
+q -2q

-q +2q
a

8. Do kondensatora płaskiego powietrznego o wymiarach d  4 mm i S  100 cm2 doprowadzono napięcie U  10 kV.

Następnie między okładziny kondensatora włożono płytkę szklaną o grubości 2 mm i r  7. Obliczyć:
a). pojemność kondensatora przed i po włożeniu płytki szklanej,
b). napięcia na poszczególnych warstwach izolacji.
c). natężenie pola elektrycznego w powietrzu przed i po włożeniu płytki szklanej.
Odp. 22.151012, 44.31012, 310.11012F, 8.75, 1.25 kV, 43.7105, 25105 V/m.

9. Obliczyć pojemność zastępczą układu przedstawionego na rysunku. Pojemności obwodu są następujące: C1 

C2  300 pF, C3  C4  600 pF, C5  1.2 nF. Cx= 480 pF

C1

C2 C3 C5

C4 Cx

10. Czas ekspozycji lampy błyskowej wynosi t  2 ms. Źródłem dla lampy są dwa równolegle połączone
kondensatory po 660 F pracujące na napięcie 480 V. Obliczyć moc i energię kondensatorów. Odp. 76 kW, 152 J.
11. Źródło napięcia o sile elektromotorycznej E  150 V, Rw  2  zasila obwód jak na rys. Obliczyć napięcie i
ładunek na kondensatorze w stanie ustalonym. Jaki jest prąd początkowy źródła? Dane: R1  16 , R2  8 ,
R3  32 , C  0.5 F. Odp. 96 V, 4810-6 C, 6.15 A.

R1 R2
E
R3 C
Rw

12. W układzie przedstawionym na rys. obliczyć napięcia oraz ładunki na kondensatorach w stanie ustalonym.
Dane: R1  100 , R2  50 , R3  150 , C1  1 F, C2  3 F, C3  2 F, U  240 V.
Odp. 160 V, 48 V, 72 V, 0.16103 C, 0.144103 C.

R1 R2 C2
U R3 C3
C1

13. Rozszerzenie zakresu pomiarowego woltomierza elektrostatycznego dokonano przy użyciu

pojemnościowego dzielnika napięcia. Obliczyć pojemność kondensatora C1, jeżeli pierwotny zakres
woltomierza Uv  150 V, nowy zakres U  1500 V, pojemność woltomierza Cv  20 pF, C2  700 pF.
Odp. 80 pF.

C1
U
C2 Cv V Uv

14. Dwie kule, jedna o promieniu 10 cm i o ładunku 2/3108 C, a druga o promieniu 30 cm i o ładunku 108 C,
są połączone przewodnikiem. Jaki ładunek i z której kuli przepłynie na drugą kulę? Do jakiego potencjału
będą naładowane kule po przepłynięciu ładunków? Odp. 375 V, 0.25108 C.
 ZADANIA Z ELEKTROTECHNIKI LISTA 2 I ME

1. Prąd zwarcia akumulatora zasadowego o SEM E = 1,25 V wynosi 5 A. Do akumulatora włączono

odbiornik. Jaka jest wartość rezystancji odbiornika, jeżeli napięcie na nim wynosi 1,2 V?

2. W obwodzie (rys.) rezystancje oporników wynoszą: R0 = 1 , R1 = 5 , R2 = 14 , R3 = 30 , R4 = 25 ,

R5 = 50 . Prąd w oporniku R5 wynosi I5 = 2 A. Obliczyć E oraz Ra-b.

R2
R0
a c R4
R3
E d e

R1 R5
b

3. Parametry obwodów wynoszą odpowiednio: E1 = 110 V, E2 = 220 V, E3 = 240 V, R21 = 11 , R32 = 4 ,

R13 = 13 . Obliczyć prądy w gałęziach obwodu oraz moc źródeł i oporników.

E1
1
R21
E2
2
0 R13
E3 R32
3

4. Wyznaczyć napięcie U przyłożone do zacisków obwodu przedstawionego na rys. jeżeli napięcie UAB = 2 V.
Dane: R1 = 1 k , R2 = 9,5 k , R3 = 100 , R4 = 900 .
5. Źródło o rezystancji wewnętrznej Rw zasila odbiornik o rezystancji R. Obliczyć stosunek Rw/R, jeżeli
wiadomo że, przy 2,25-krotnym zwiększeniu rezystancji odbiornika moc odbiornika nie ulegnie zmianie.

6. Temperatura cewki nawiniętej drutem miedzianym przy pracy znamionowej wynosi 30 C. Obliczyć
temperaturę tej cewki przy napięciu zasilającym U = 1,1Un jeżeli wiadomo, że prąd jest wówczas taki sam
jak przy napięciu znamionowym (𝛼 Cu = 0,004 1/K).

7. Obliczyć siłę elektromotoryczną SEM i rezystancję wewnętrzną źródła wiedząc, że moc odbiornika
zasilanego z tego źródła jest równa 8 W przy dwóch różnych wartościach rezystancji odbiornika R1 = 2 i
R2 = 0,5 Ω.

8. Dwa odbiorniki o danych znamionowych U1 = 12 V, P1 = 6 W, U2 = 24 V, P2 = 6 W należy tak załączyć do

sieci o napięciu U = 24 V, aby pracowały w warunkach znamionowych. Obliczyć wartość dodatkowej
rezystancji R. Ile wynosi moc pobrana przez układ?

9. Grzejnik z chromonikieliny emituje moc Po = 500 W przy napięciu zasilającym Uo = 110 V i temperaturze
drutu to = 800°C. Jaką moc P1 emitowałby grzejnik, gdyby drut utrzymywano w temperaturze t1 = 200 C
przez zanurzenie w chłodzącej kąpieli olejowej. Napięcie zasilające pozostaje takie samo, α dla
chromonikieliny wynosi 4*10–4 1/K w temp. T = 293 K.

10. Miedziana cewka miernika magnetoelektrycznego ma rezystancję Ro = 3,3 Ω. Aby zmniejszyć zależność
wskazań miernika od temperatury, cewkę połączono szeregowo z rezystorem wykonanym z drutu
manganinowego, w wyniku czego rezystancja miernika zmienia się tylko o 1% przy zmianie temp. o 10 C.
Wyznaczyć rezystancję Rx tego rezystora, jeżeli dla miedzi 𝛼1 = 4*10–3 1/K, a dla drutu manganinowego
𝛼2 = 1,5*10–5 1/K.
 Dobór przekroju przewodów

1. O ile zmieni się obciążalność prądowa przewodu dwużyłowego miedzianego o

przekroju żyły 1,5mm2 podłączonego do oświetlenia o długości:
a. 100m
b. 10m
Przyjąć: Napięcie zasilania 230V z sieci publicznej, izolacja z gumy naturalnej
2. Ile wynosi obciążalność prądowa przewodu dwużyłowego miedzianego o przekroju
żyły 8 mm2 o długości 50m podłączonego do:
a. oświetlenia
b. innego typu odbiornika
Przyjąć: Napięcie zasilania 230V z sieci publicznej,
3. O ile zmieni się obciążalność prądowa przewodu dwużyłowego miedzianego o
przekroju żyły 1,5 mm2 gdy:
a. Jest umieszczony w gruncie na głębokości 20cm
b. Jest umieszczony w powietrzu
Przyjąć: Izolacja z PVC, przyjąć h_pow = 20 W/m2K,
4. O ile zmieni się obciążalność prądowa przewodu dwużyłowego o przekroju żyły 2 mm2
gdy:
a. Gdy jest wykonany z miedzi
b. Gdy jest wykonany z aluminium

5. Ile wynosi obciążalność prądowa przewodów dwużyłowych o przekroju żyły 4 mm2

gdy izolacja jest wykonana z :
a) z gumy naturalnej (temperatura graniczna dopuszczalna długotrwale wynosi
60°C)
b) z polwinitu (PVC) ( 70 °C),
c) z polietylenu sieciowanego (XLPE) oraz gumy etylenowo-propylenowej (90 °C).

6. Ile wynosi obciążalność prądowa przewodu dwużyłowego o przekroju żyły 4 mm2 gdy
jest umieszczona w:
a. bardzo mokrym piasku ( rezystywność cieplna wynosi 0,5 K·m/W)
b. mokrym piasku lub glinie (0,7 K·m/W)
c. normalnym piasku lub glinie (0,85 K·m/W)
d. suchym piasku lub glinie (1,0 K·m/W)
e. bardzo suchy piasku, glinie lub popiele (1,2 ÷ 1,5 K·m/W)
f. bardzo suchym piasku lub popiele (2 ÷ 3 K·m/W)
g. w powietrzu (przyjąć współczynnik wymiany ciepła 5 W/m2K)

7. Ile wynosi obciążalność prądowa przewodu dwużyłowego o przekroju żyły 10 mm2

gdy jest umieszczona przy napięciu:
a. Stałym 24V
b. Stałym 100V
c. Zmiennym 230V
 d. Zmiennym 1000V

8. Ile wynosi obciążalność prądowa przewodu dwużyłowego miedzianego w izolacji PVC

o przekroju żyły 10 mm2 umieszczonego w powietrzu gdy temperatura powietrza
wynosi:
a. 0 oC
b. 20 oC
c. 40 oC
Przyjąć współczynnik wymiany ciepła powietrza 5 W/m2K
9. Żarówkę o znamionowej mocy Pzn = 100 W włączono na napięcie znamionowe Uzn =
220 V. Na skutek złego kontaktu w gniazdku wtyczkowym napięcie na żarówce
zmalało do U1 = 200 V. Obliczyć ciepło wydzielone w gniazdku w ciągu jednej minuty
oraz rezystancję przejścia na styku.

10. Jaka musi być moc grzałki nurkowej zdolnej zagotować w ciągu 5 min 0.4 l wody o
temperaturze 10oC? Dobrać przewód zasilający o długości 5m.

11. Obliczyć moc grzałki suszarki elektrycznej, która ogrzałaby w ciągu 1 min 300 l
powietrza od temperatury 20°C do 70°C. Dobrać przewód zasilający o długości 3m.

12. Dobrać przewód do zasilania sprężarki chłodniczej zasilanej trójfazowo o mocy

znamionowej 30kW w taki sposób żeby temperatura przewodu nie przekraczała
40oC. Długość przewodu wynosi 5m.
 ZADANIA Z ELEKTROTECHNIKI LISTA 3

1. Dwa nieskończenie długie przewody, przez które płyną prądy I1 = 20 A, I2 = 30 A, znajdują się w odległości a = 40 cm
od siebie.
a). Znaleźć na prostej łączącej oba przewody punkt, w którym natężenie pola magnetycznego jest równe zeru;
b). Obliczyć natężenie pola H1max i H2max na powierzchni tych przewodów, jeżeli ich d = 10 cm;
c). Przedstawić graficznie rozkład natężenia pola H1 i H2 oraz natężenie wypadkowe.

2. Stosując prawo Biota-Savarta obliczyć natężenie pola magnetycznego w środku przewodnika kołowego, w którym
płynie prąd I =10 A. Średnica okręgu d = 1 m.

3. Przez dwie szyny miedziane płynie przy zwarciu prąd I1 = I2 = 20 kA. Obliczyć siły działające na izolatory wsporcze,
jeżeli odległość dwóch sąsiednich izolatorów wynosi l = 2 m, a odległość szyn a = 10 cm.

4. Trzy równoległe długie przewody, przez które płyną prądy I = 500 A są rozmieszczone w wierzchołkach trójkąta
równobocznego. Obliczyć siłę działającą na 1 m długości każdego przewodu, jeżeli a = 0.5 m.

5. Pod wpływem napięcia U1 w okrągłym zwoju płynie prąd o pewnym natężeniu. Prąd ten wytwarza w środku zwoju pole
magnetyczne o natężeniu H. Określić napięcie U2, jakie należy przyłożyć, aby otrzymać takie samo natężenie pola
magnetycznego w środku zwoju o promieniu dwukrotnie większym i wykonanym z tego samego drutu.

6. Cewka rzeczywista włączona na napięcie stałe o wartości Uo = 24 V pobiera prąd Io = 2.4 A. Ta sama cewka
włączona na napięcie sinusoidalne o wartości skutecznej U = 130 V, o częstotliwości f = 50 Hz, pobiera prąd
I = 5 A. Wyznaczyć parametry R, L cewki.

7. Odbiornik rezystancyjno-indukcyjny włączono na napięcie stałe o wartości U = 36 V pobiera moc P = 180 W.

Ten sam odbiornik włączony na napięcie sinusoidalne o częstotliwości f = 50 Hz i wartości skutecznej U = 37.5 V
pobiera moc czynną P = 28.8 W. Wyznaczyć parametry odbiornika.

8. Wyznaczyć parametry gałęzi szeregowej złożonej z dwóch elementów idealnych R, L mając podane przebiegi
prądu i napięcia na końcach gałęzi: i(t) = 42 sin (314t + 15) A; u(t) = 160 2sin (314t + 68) A.

9. W gałęzi szeregowej złożonej z trzech elementów idealnych: opornika o rezystancji R = 24 , cewki o indukcyjno-
ści L = 159 mH i kondensatora o pojemności C = 0.177 mF znany jest przebieg prądu i(t) = 3 sin (314t + 15) A.
Wyznaczyć przebiegi napięcia zasilającego u, oraz napięć uR, uL, uC w funkcji czasu, przyjmując częstotli-
wość f = 50 Hz.

10. Zmierzono wartości skuteczne prądów dopływających do węzła I1 = 4.95 A i I2 = 8 A. Różnica faz wynosi
2 − 1 = 45. Wyznaczyć przebieg prądu i3 odpływającego od węzła, zakładając fazę 1 = 30.

11. Jedną gałąź układu równoległego stanowi odbiornik o rezystancji R1 = 5  i indukcyjności L1 = 38,2 mH, dru-
gą – odbiornik o nie znanych parametrach. Dane są przebiegi prądów tych gałęzi i1(t) = 52 sin (314t + 18) A
i i2(t) = 6.52 sin (314t + 32) A. Obliczyć parametry R2 i X2 drugiej gałęzi.

12. Obliczyć pojemność C kondensatora, który należy włączyć szeregowo z cewką indukcyjną o rezystancji R = 8 
i indukcyjności L = 125 mH, aby obwód znajdował się w stanie rezonansu przy częstotliwości f = 50 Hz.
 Układy trójfazowe

1. Określ zależności między napięciami fazowymi i międzyfazowymi oraz prądami fazowymi i

przewodowymi dla odbiornika trójfazowego symetrycznego połączonego w gwiazdę
przyłączonego do trójfazowej czteroprzewodowej sieci zasilającej.

Rysunek 1 Układ połączeń uzwojeń prądnicy w gwiazdę

2. Określ zależności między napięciami fazowymi i międzyfazowymi oraz prądami fazowymi i

przewodowymi dla odbiornika trójfazowego symetrycznego połączonego w trójkąt
przyłączonego do trójfazowej trójprzewodowej sieci zasilającej.

Rysunek 2 Połączenie uzwojeń prądnicy w trójkąt

3. Oblicz wartość prądów płynących w linii czteroprzewodowej (z dostępnym punktem

neutralnym transformatora) zasilającej odbiornik połączony w gwiazdę. Napięcie
międzyfazowe układu zasilającego wynosi 400 V. Każda faza odbiornika ma rezystancję R= 46
Ω.
4. Oblicz wartość prądów przewodowych płynących w linii sieci trójfazowej trójprzewodowej
doprowadzonej do odbiornika połączonego w trójkąt. Napięcie międzyfazowe wynosi 400 V.
Każda faza odbiornika ma rezystancję R= 46 Ω

5. Oblicz wartość prądów fazowych i prąd płynący w przewodzie neutralnym odbiornika

połączonego w gwiazdę, który jest przyłączony do sieci trójfazowej o napięciu
międzyfazowym 400 V, jeżeli został przerwany jeden przewód fazowy. Każda faza odbiornika
ma rezystancję R = 46 Ω.

6. Sprawdź poprzez obliczenia jak zmieni się moc czynna pobierana przez odbiornik trójfazowy
rezystancyjny symetryczny połączony w trójkąt po przełączeniu go w gwiazdę. W obu
przypadkach odbiornik jest zasilany z sieci trójfazowej o napięciu międzyfazowym Up = 400V,
a rezystancja fazowa Rf = 100 Ω.

7. Przy pomiarze mocy w układzie trójfazowym symetrycznym metodą dwóch watomierzy,

wskazania watomierzy były następujące: P1 = 400W, P2 =200W. Obliczyć moc czynną, bierną
i pozorną układu, współczynnik mocy cos oraz kąt .

Rysunek 3 Pomiar metodą dwóch watomierzy.

8. Przy pomiarze mocy w układzie trójfazowym symetrycznym metodą dwóch watomierzy,

wskazania watomierzy były następujące: P1 = 300W, P2 =300W. Obliczyć moc czynną, bierną
i pozorną układu, współczynnik mocy cos oraz kąt .

9. W układzie trójfazowym symetrycznym zmierzono moc czynną watomierzem w sposób

przedstawiony na schemacie w celu pomiaru mocy biernej. Moc wynosi 200W. Policzyć moc
bierną odbiornika.

Rysunek 4 Pomiar mocy biernej odbiornika symetryczneg.

10. Dobierz pojemność jednej fazy kondensatora trójfazowego połączonego w gwiazdę który
należy dołączyć do silnika indukcyjnego trójfazowego o mocy 2,6 kW, aby współczynnik mocy
układu po dołączeniu kondensatora wynosił 0,9. Silnik zasilany jest z sieci trójfazowej o
napięciu międzyfazowym U = 400V, f = 50 Hz i przed dołączeniem kondensatora w każdym
przewodzie zasilającym płynął prąd I = 5 A.

Rysunek 5 poprawa współczynnika mocy a) indywidualna, b) grupowo