biyoloji ÜNİTE 7: İNSAN FİZYOLOJİSİ

ADF 16
HORMONAL SİSTEM
 İç salgı bezleri; hormon denilen salgılarını doğrudan kan da-
HİPOTALAMUS
marlarına vererek etkilediği organa (hedef organ) gönderen ka-
nalsız bezlerdir. GnRH CRH TRH PRH GHRN ADH Oksitosin

 Hedef organ hücrelerinin zarında veya sitoplazmasında, hor-

monların tanıyıp bağlanabildiği reseptörler bulunur. Bu sayede
hormonlar sadece hedef hücreleri etkiler. Hipofiz (Ön lob) Hipofiz (Arka lob)

FSH/LH ACTH TSH Prolaktin GH

hatırlatma
Hormonlar genellikle birbirlerine zıt (antagosit) olarak çalışır.
Örneğin; insülin hormonu kan şekerini düşürürken, glukagon Hedef Organ
hormonu kan şekerini yükseltir.
Adrenal Meme Kemik ve Meme
Gonadlar Tiroit Böbrek
Korteks Bezleri Dokular Bezleri

analiz 1 taktik
Bir hormon kana verilip tüm vücudu dolaşmasına rağmen sadece SAF-MOL-LAT kelimesi hipofiz hormonlarının baş harflerini
içerir.
hedef hücreleri etkiler.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun temel sebebidir?

A) Hedef hücrede özgül reseptörlerin olması Hipofiz Bezinin Ön Lop Hormonları

B) Hormonların steroit yapılı olması
1. Adrenokortikotropik Hormon (ACTH)
C) Hormonların peptit yapılı olması
D) Hormonların lenf ile taşınması  Böbrek üstü bezlerin kabuk bölgesini (adrenal korteks)ni uyarıp
E) Her birinin farklı bir yapıya sahip olmasıyla steroit yapılı aldosteron, kortizol, eşey hormonları gibi hormon-
ların üretilmesi ve salgılanmasını uyarır.

Çözüm: hatırlatma
Kabuk bölgesinin hormonları kanda arttığında hipotalamus ve
hipofiz uyarılır, ACTH salgısı azalır (negatif geri bildirim).

2. Tiroit Uyarıcı Hormon (TSH)

 İnsanda homeostasinin sağlanmasında görevli başlıca iç salgı
bezleri; hipofiz bezi, tiroit bezi, paratiroit bezi, böbrek üstü bez-
leri, pankreas (karma bez) ve eşeysel bezlerdir.
A. HİPOFİZ BEZİ
 Merkezi sinir sisteminin ara beyin bölümünde bulunan, merci-
mek büyüklüğündeki bir bezdir. Salgıladığı uyarıcı hormonlarla
diğer salgı bezlerini kontrol ettiği için temel bez adı da verilir.
Ön ve arka olmak üzere iki loptan oluşur.
 Hipofiz bezinin salgıladığı hormonlar ve etki ettikleri organlar
aşağıdaki gibidir.
 Tiroit bezinin gelişmesini ve hormonlarını salgılamasını uyarır.
3. Büyüme Hormonu (STH)
 Özellikle kemikler olmak üzere bölünebilen tüm vücut hücre-
lerinde protein sentezini ve hücre bölünmesini uyaran protein
yapılı bir hormondur. Gelişme döneminde az salgılanırsa cücelik
(nanizm), çok salgılanırsa devlik (gigantizm) oluşur.
not
Ergenlik tamamlandıktan sonra büyüme hormonunun salgı-
lanmaya devam etmesi çene, alın, burun, parmak, kulak gibi
yapılarda orantısız büyümeye neden olur. Bu rahatsızlığa
akromegali denir.

1
ADF 16 BİYOLOJİ ÜNİTE 7: İnsan Fizyolojisi

1. Antidiüretik Hormon (ADH = Vazopressin)

 Böbreklerde suyun geri emilme miktarını ayarlayarak ozmotik
dengeyi sağlar.
 Kandaki su miktarı azaldığında aşağıdaki düzenlemeler gerçek-
leşir.

Vücuttaki su Vücuttaki su
miktarının miktarının
azalması artması

Kanda Kanda
ozmotik ozmotik
basıncın basıncın
Hipotalamustaki
artması azalması
ozmoreseptörler

Cücelik ve devlik
Hipofizin arka lobu
4. Folikül Uyarıcı Hormon (FSH)
ADH ADH
 Dişilerde, yumurtalıktaki folikülün gelişmesini ve yumurta hüc-
resinin oluşumunu başlatır. Böbrekler
 Folikül hücrelerine östrojen hormonu salgılattırarak dişiye özgü
özelliklerin ortaya çıkmasında rol oynar.
Suyun geri Suyun geri
 Erkeklerde ise testisleri etkileyerek sperm oluşumunu başlatır. emilimi emilimi

5. Lüteinleştirici Hormon (LH)

İdrar İdrar
 Folikül hücresinin çatlamasını ve içinde gelişen yumurtanın yu- miktarında miktarında
murta kanalına (fallopi tüpü) geçmesini (ovulasyon) sağlar. azalma artma

 Çatlamış folikül, içinde yağ birikerek sarı cisim (korpus luteum)

denilen beze dönüşür. Sarı cisim az miktarda östrojen, çok mik-
tarda progesteron hormonu salgılar.
 LH, erkeklerde testisleri uyararak spermlerin olgunlaşmasını ve
testosteron hormonunun salgılanmasını uyarır.
6. Prolaktin (LTH)
hatırlatma
ADH yetersizliğinde boşaltım kanallarından yeterli miktarda
su emilemez. Şeker hastalığı belirtilerinde olduğu gibi çok sık
idrara çıkma ve buna bağlı olarak çok su içme isteği oluşur. Bu
duruma şekersiz şeker hastalığı (Diabetes insipidius) denir.

 Gebelik sürecinde süt bezlerinin gelişmesini ve doğumdan son-

ra süt salgılanmasını etkiler.
 Analık duygusunun gelişimini etkileyerek yavru bakımını sağlar.
Erkeklerdeki etkisi araştırılmaktadır.
7. Melanosit Uyarıcı Hormon (MSH)
 Üst derideki melanosit hücrelerini uyarır. Melanin pigmentinin
sentezini etkileyerek derinin rengini etkiler.
2. Oksitosin
 Gebelik sonunda döl yatağı kaslarının kasılmasını uyararak do-
ğumu kolaylaştırır ve doğum sonrasında meme bezlerini uyara-
rak sütün boşaltılmasını etkiler. Erkeklerdeki etkisi araştırılmak-
tadır.

not örnek 1
ACTH hormonu derinin koyulaşmasında MSH’ye göre daha Kandaki ADH miktarı azaldığında idrar yoğunluğunun hangi
etkilidir. yönde değişeceğini yazalım.

Hipofizin Arka Lop Hormonları

Çözüm:
 Bu hormonların asıl üretim yeri hipotalamustur. Hipotalamus ta-
rafından üretilerek sinir hücrelerinin aksonları ile hipofizin arka
lobuna taşınır ve burada depo edilir.

2
ÜNİTE 7: İnsan Fizyolojisi BİYOLOJİ ADF 16
 Ergenlik döneminde tiroksin hormonu az salgılanırsa vücut
analiz 2
metabolizması yavaşlar. Buna bağlı olarak vücut sıcaklığı düşer,
İnsanda; şişmanlık oluşur, deri kurur ve saçlar dökülür. Bu hastalığa mik-
sodema denir.
I. susama,
II. kanama,  Tiroksin hormonu fazla salgılanırsa (hipertroidizm) metabolizma
III. kan basıncında artma hızlanır ve oksijen kullanımı artar. Bu kişilerde çabuk sinirlenme,
durumlarının hangileri vazopressin (ADH) hormonu salgılan- kilo kaybı, göz küresinin ileriye doğru çıkması (egzoftalmi) ve
masını artırabilir? eşeysel olgunluğa erken ulaşma gibi durumlar gözlenebilir.

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III
Çözüm:

Egzoftalmi tedavisi

B. TİROİT BEZİ
Kalsitonin
 İnsanda gırtlağın hemen altında, soluk borusunun iki yanında  Kalsitonin, kalsiyumun kemiklere geçmesini hızlandırırken böb-
yer alan pembe renkli ve kelebek şeklinde bir bezdir. rekler ve bağırsaklardan geri emilimini azaltır.
 Tiroksin ve kalsitonin hormonlarını salgılar.  Kanda kalsiyum miktarı arttığı zaman doğru orantılı olarak kalsi-
tonin miktarı da artar.
Hipotalamus  Kalsitonin, parathormonla antagonist çalışarak kandaki kalsi-
yum miktarını düzenler.
TRH
(–)
Tiroit bezi
(–)
AYT 2019
TSH Bir tiroit bezi rahatsızlığı olan Hashimoto hastalığına sahip insan-
larda savunma sistemi, tiroit bezi hücrelerine karşı antikor üretir. Bu
antikorlar zamanla tiroit bezi hücrelerini yıkmaya başlar.
Bu hastalığa sahip bir bireyde hastalığın ilerlediği dönemle il-
Tiroksin Kalsitonin
gili,
I. Kanındaki tiroit uyarıcı hormon (TSH) seviyesi artmaya başlar.
II. Kanındaki tiroksin hormonu seviyesi aşırı artış gösterir.
 Tiroksin hormonunun sentezi için iyot gereklidir. Bu yüzden iyot III. Bireyin bazal metabolik hızında artış olması beklenir.
bakımından yetersiz beslenen kişilerde tiroksin miktarı azalır (hi-
ifadelerinden hangileri doğrudur?
potiroidizm).

 Tiroitte üretilen tiroksin miktarı azalan ergin bireydeki hipofiz A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
bezi, TSH miktarını arttırarak tiroit bezini daha fazla uyarır. Buna D) II ve III E) I, II ve III
bağlı olarak tiroit bezinin folikülleri büyür ve şişer. Yetişkinlerde Çözüm:
görülen bu şekildeki tiroit bezinin büyümesi hastalığına basit
guatr denir.

 Tiroksin azlığı çocukluktan itibaren devam ediyorsa cücelik ve zekâ

geriliği oluşur. Bu hastalığa kretinizm denir.

3
ADF 16 BİYOLOJİ ÜNİTE 7: İnsan Fizyolojisi

C. PARATİROİT BEZİ not

 Tiroit bezinin arka yüzeyine gömülmüş nohut büyüklüğündeki
dört küçük bezdir. Akciğerlerin arasında çocukken aktif olup yetişkinlikte küçülüp
kaybolan “Timus Bezi” bulunur. Temel görevi ürettiği timozin
 Polipeptit yapılı parathormonu salgılar.
hormonu ile T lenfositlerini olgunlaştırmaktır.
Parathormon
 Kanda kalsiyum azaldığında ters orantılı olarak salgılanma mik-
tarı artar. Kemiklerden kana kalsiyum geçişini, böbrekler ve ba- analiz 3
ğırsaklardan kalsiyumun emilimini artırır. Böbreklerden fosfat
emilimini artırır. Kan kalsiyum seviyesi azalan sağlıklı bir insanda,
 Parathormon fazla salgılanırsa kemiklerde zayıflık ve şekil bo- I. parathormonun kandaki seviyesinin artması,
zukluğu meydana gelir. II. paratiroit bezinin uyarılması,
 Az salgılandığı süreçte sinir ve kas hücrelerinin duyarlılığı artar, III. kanda kalsiyum miktarının normal seviyeye gelmesi,
tetani hastalığı denilen ağrılı kasılmalar oluşur. IV. kemiklerden kana kalsiyum geçişi,
V. bağırsak ve böbreklerden kalsiyum emiliminin artması
hatırlatma olaylarından hangisi ilk sırada gerçekleşir?
Tiroit bezi ameliyatla alınan bir insanda kalsitonin eksikliğine
bağlı herhangi bir rahatsızlık ortaya çıkmazken paratiroit bezi A)  I. B)  II. C)  III. D)  IV. E)  V.
alınan bir insanda kandaki kalsiyum seviyesinin düşüklüğü (hi-
Çözüm:
pokalsemi) görülür.

Kalsitonin
Tiroit bezi

Kemiklerde
kalsiyumun
depolanması
Böbreklerde
Kanda yüksek ve bağırsaklarda
kalsiyumun seviyesi kalsiyumun geri D. BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER)
emiliminin azalması
 Her iki böbreğin üst tarafında birer adet bulunur. Kabuk (kor-
Kanda normal kalsiyum seviyesi teks) ve öz (medulla) bölgesi olmak üzere iki kısımdır.

Öz Bölgesi
Kalsiyum Kan damarı  Böbrek üstü bezlerin içte kalan kısmıdır.
Kanda düşük  Bu bölgeden adrenalin (epinefrin) ve noradrenalin (norepinef-
kalsiyum seviyesi rin) hormonları salgılanır.
Kalsiyum

Adrenalin

Böbreklerde  Diğer adı stres hormonudur.

Kemiklerden ve bağırsaklarda
kalsiyum  Heyecan, korku gibi stresli durumlarda sempatik sinirlerin etkisi
kalsiyum emili­
salınması minin artması ile böbrek üstü bezlerin öz bölgesi uyarılıp adrenalin hormonu
Paratiroit bezi salgılanır. Buna bağlı olarak;
Parathormon
R Soluk alıp-verme hızlanır.
Kalsitonin-parathormon iş birliğiyle kandaki R Kan basıncı artar.
kalsiyum seviyesinin düzenlenmesi
R Kan damarları genişler.
hatırlatma R Göz bebekleri büyür.

Kanda fazla miktarda bulunan kalsiyum iyonları, süzülme ile R Saç ve deri diplerindeki kıl kaslarının kasılması ile kıllar dikleşir.
böbreklere geçip fosfat iyonları ile birleşerek böbrek taşlarının R Kalp atışı hızlanır.
oluşumuna neden olabilir. R Beyne giden kan oranı ve yorgunluğa karşı direnç artar.

4
ÜNİTE 7: İnsan Fizyolojisi
R Bronşlar ve soluk borusunu genişletir.
R Kas ve karaciğerde glikojenin glikoza dönüşümü hızlanır.
R Karaciğerdeki glikozun kana geçmesiyle kandaki glikoz mik-
tarının artması sağlanır.
R Kanın pıhtılaşma süresi kısalır.
R Derideki kılcal damarlar büzülür.
BİYOLOJİ ADF 16
Kortizol
 Karaciğerde, amino asitlerin ve yağ asitlerinin glikoza dönüşü-
münü hızlandırır. Protein ve yağ yıkımını hızlandırarak kanda
amino asit ve yağ asidi miktarını artırır. Kandaki glikoz miktarını
yükseltir. Bağışıklık sistemini baskılayıcı etkisi vardır.

hatırlatma
Noradrenalin Kortizolün ilaç formu olan kortizon; yaralanma, enfeksiyon ve
 Kılcal damarları daraltarak kan basıncını artırır. alerji durumlarında tedavi amaçlı kullanılır.

Adrenal bezler Hipotalamus

hatırlatma
Solunum yollarını genişlettiği için nefes darlığı yaşayan hasta-
lara solunum maskesiyle buharla karışık adrenalin verilir. Böbrekler Hipotalamusun uyarılması
Böbrek üstü bezler Sinir sistemi
ve endokrin
sisteminin
örnek 2 birlikte çalışması
Kortizol salgılanması
Hipofiz bezi
İnsanda adrenalin hormonunun özellikle etkilediği organlar-
Sempatik sistem tarafından savaş
dan 6 tanesini yazalım. veya kaç tepkisinin verilmesi

Çözüm: Adrenalin ve nöradrenalin salgılanması

Karaciğer

Kalp atışı ve Bronşların Daha fazla ışık

Kandaki glikoz kan basıncının genişlemesi ve girişi için göz
Kabuk Bölgesi seviyesinin artması soluk alışverişi- bebeklerinin
artması nin artması genişlemesi
 Aldosteron, kortizol ve eşey hormonları bu bölgeden salgılanır.
Stres Durumunda Kortizol ve Adrenalin Hormonlarının Etkinliği

taktik
“KAbuk” kelimesinin ilk iki harfi Kortizol ve Aldosteron hor- uygulama 1
monlarını hatırlatır.
Aşağıdakilerden hangisi kortizol ve adrenalin hormonlarının
ortak etkisidir?
Aldosteron
 Sodyum ve klor iyonlarının su eşliğinde böbreklerden geri emi- A) Kan basını dengeleme
limini, potasyum iyonunun ise böbreklerden idrara geçişini sağ- B) Metabolizma hızını yavaşlatma
lar. Hücre içi ve hücre dışı sıvıların iyon derişimini dengeler. C) İdrardaki iyon miktarını ayarlama
D) Mide hareketlerini artırma
 Az salgılandığında; E) Kanda glikoz düzeyini artırma
R Vücut sıvısının su ve iyon dengesi bozulur.
R Kan basıncı azalır. Çözüm:
R Kanın asitlik oranı artar (pH’si azalır).
R Kaslar zayıflar.
R Deri rengi koyulaşır ve tunç rengini alır (Addison hastalığı).

 Fazla salgılanırsa kan basıncı artar ve kas zayıflığı oluşur.

5
ADF 16 BİYOLOJİ ÜNİTE 7: İnsan Fizyolojisi

analiz 4 Progesteron
 Döl yatağını kabartıp kalınlaştırarak embriyonun döl yatağına
Hipotalamus
tutunmasını kolaylaştırır. Progesteron hormonu gebeliğin sür-
dürülmesini sağlar.
Hipofiz
(ön lob)
taktik
Proanne (anne adayı) bebeğin uyuması için puf sünger (pro­
Böbrek Q gesteron) yatak hazırlar.
üstü bezi
B hormonu

Sodyum iyonlarının
not
geri emiliminde artış
Progesteron, gebelikte plasentadan da salgılanmaya başlar.
Yukarıda B ile gösterilen hormonun salgılanmasını uyaran Q Bu yüzden gebelikte plasenta oluştuktan sonra yumurtalıklar
hormonu aşağıdakilerden hangisidir? alınsa bile gebelik devam eder.

A) ACTH B) Tiroksin C) Adrenalin

D) Antidiüretik hormon (ADH) E) Aldosteron
hatırlatma
Gebelikte progesteron seviyesinin azalması düşük doğuma
Çözüm: yol açabilir.

Testosteron
 Erkekte; eşeysel yapıların (prostat bezi, sperm kesesi, penis gibi)
gelişmesi, sakal ve bıyık çıkması, kıllanma, ses kalınlaşması ve
kasların gelişmesi gibi ikincil eşeysel karakterlerin oluşmasında
etkilidir. Hipofizin salgıladığı FSH ve LH hormonlarının etkisiyle
Eşey Hormonları salgılanır.

 Erkeklerde testislerden salgılanan testosteron hormonu, erkek Pankreas

ve dişilerde ortak olarak böbrek üstü bezinin kabuk bölgesinden
de salgılanır. Testosteron hormonu erkeklerde fazla salgılanırsa
normalden önce ergenlik başlar. Dişilerde fazla salgılanırsa sa-
kalın çıkması, ses kalınlaşması gibi bazı erkeksi özellikler ortaya
çıkar ve rahim körelir. Böbrek üstü bezlerin kabuk bölgesinden
az miktarda östrojen ve progesteron hormonları da salgılan-
maktadır.
E. EŞEYSEL BEZLER
 Dişilerin yumurtalığından östrojen ve progesteron hormonları,
erkeklerin testislerinden ise testosteron hormonu salgılanır.
Östrojen
 Dişilerde ikincil eşeysel karakterlerin (sesin incelmesi, göğüs,
kalça ve üreme organlarının gelişmesi gibi) ortaya çıkmasını
sağlar. Hipofizden salgılanan FSH hormonu etkisiyle kana verilir.
Adet döngüsü (menstrual dönem), yumurta oluşumu ve meme
bezlerinin gelişimi üzerinde etkilidir.
 Asinar hücrelerinde ürettiği sindirim enzimlerini Wirsung kanalıy-
la on iki parmak bağırsak boşluğuna dök­tüğü için dış salgı bezi,
Langerhans adacıklarındaki beta hücrelerinden insülin, alfa hüc-
relerinden ise glukagon hormonlarını üreterek kana verdiği için
iç salgı bezidir.
hatırlatma
Hem iç hem dış salgı yapan bezlere karma bez denir.
İnsülin
 Kanda glikoz seviyesi arttığında salgılanır ve hücre zarında bulu-
nan glikoz kanallarını açarak glikozun özellikle kas ve karaciğer
hücrelerine geçişini hızlandırır. Böylece kan şekeri optimum se-
viyesine getirilir.
 İnsülin yetersiz salgılanır veya insülinin etkisi bozulursa kan
glikozu yüksek değerlerde kalır (hiperglisemi). Bu şekilde kan
glikoz seviyesini düşüremeyen kişilere şeker hastası (diyabet)
denir.

not
not
Şeker hastalarının kan tahlilinde açlık kan glikoz seviyesi refe-
Hamilelikte oluşan plasentadan az miktarda östrojen hormo- rans değer aralığında (70-110 mg/dl) çıkmaz ve idrarında gli-
nu salgılanır. koza rastlanabilir.

6
ÜNİTE 7: İnsan Fizyolojisi BİYOLOJİ ADF 16

hatırlatma uygulama 2
Şeker hastalığının (Diyabetes mellitus) bilinen iki tipi vardır. Aşağıdaki hormonal bez ve hormon eşleştirmelerinden hangi-
Tip 1 diyabet (insüline bağımlı diyabet) insülin salgısının yok- si yanlıştır?
luğuna bağlı olarak ortaya çıkar. Tip 2 diyabet (insüline bağımlı
olmayan diyabet), hedef hücrelerde insülinin metabolik etkile- A) Pankreas → İnsülin
rine duyarlılığın azalmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Bu duyar- B) Böbrek üstü bezler → Asetilkolin
sızlığa “İnsülin Direnci” de denir. C) Pankreas → Glukagon
 İnsülinin fazla miktarda salgılanması kan şekeri düşüklüğü (hi- D) Böbrek üstü bezler → Adrenalin
poglisemi)ne yol açar. E) Böbrek üstü bezler → Kortizol
 Kan şekeri düşen kişide; baş ağrısı, baş dönmesi, terleme, bulanık
görme ve baygınlık hissi oluşabilir. Uygun müdahale edilmezse
Çözüm:
beyine yeterli şeker ulaşamadığı için bilinç kaybı görülebilir.

dikkat
Hipoglisemi; şeker hastalarının ilaçlarını yanlış kullanması so-
nucunda da görülebilir.

Glukagon
 Glukagon hormonu; karaciğerdeki glikojenin glikoza dönüşü-
münü (glikojenoliz) ve karaciğerden kana glikoz salınmasını analiz 5
sağlar.
Aşağıdaki şekilde, insandaki bazı endokrin bezler harflendirilmiştir.
 Az salgılanırsa hücrelerden kana yeterli miktarda glikoz geçe-
mez ve kandaki glikoz seviyesi düşer. Fazla salgılanırsa kandaki
glikoz miktarı artar. S
 İnsülin ve glukagon hormonlarının karşılıklı etkileşimi ile kanda-
ki glikoz miktarı dengelenir.

Hücrelerin
İnsülin
glikoz
Pankreas kanallarının
açılması Y
Karaciğer
Glikoz K
Glikojen Hücreler

Kanda glikoz sevi-

yesinin artması Buna göre, vücuttaki bazı olaylar ve bunların gerçekleşmesin-
de görev alan bezlerle ilgili,
Kanda normal glikoz seviyesi I. S, iç salgı bezlerini denetler.
II. K, STH ile uyarılır.
III. Y adrenalin salgılar.
Glikoz Kan damarı ifadelerinden hangileri doğrudur?
Kanda glikoz
Karaciğer A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II
seviyesinin azalması
Glikoz D) I ve III E) I, II ve III
Glikojen
Çözüm:

Pankreas

Glukagon

7
ADF 16 ANALİZ TESTİ ÜNİTE 7: İnsan Fizyolojisi

1. Hipotalamus
4. Yandaki grafikte dişi bir bireyin Hormon miktarı
kanındaki FSH hormonunun za- FSH
mana bağlı değişimi gösteril-
Hipofiz bezi
miştir.

X hormonu Zaman
Buna göre, t1

Böbrek üstü bezleri I. Böbreküstü bezlerinden salgılanan östrojen hormonu-

nun miktarı artar.
Y hormonu II. Hipotalamustan hipofizi uyarmak için salgılanan faktör-
ler azalır.
III. Yumurtalıklarda foliküllerin gelişimi hızlanır.
Kandaki amino asit ve Kandaki glikozun
yağ asitlerinin artması artması IV. Kanda FSH miktarının yüksek düzeyde olduğu zamanda
östrojen miktarı da yüksektir.
Yukarıdaki şekle göre, hipofiz bezinden salgılanan X hor- ifadelerinden hangileri doğrudur?
monu ve onun etkisiyle salgılanan Y hormonu aşağıdaki-
lerden hangisidir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) I, II ve III E) II, III ve IV
X Y
A) FSH Östrojen
B) TSH Tiroksin
C) ACTH Kortizol 5. Aşağıdaki şekilde kan ve kemiklerdeki kalsiyumun hormon-
D) TSH Kalsitonin larla dengelenme mekanizması gösterilmiştir.
E) ACTH İnsülin

Kalsitonin
 Kalsiyum kandan kemiğe geçer.
hormonu
 Böbreklerde kalsiyum emilimi azalır.
2. Tiroit bezinden tiroksin hormonunun fazla salgılanması- salgılanır.
Kanda kalsiyum
na bağlı olarak; miktarı dengelenir.
I. kandaki TSH miktarında, Tiroit bezi
Kanda kalsiyum
II. hücrelerdeki O2 tüketiminde, miktarı azalırsa
III. vücut sıcaklığında Kanda kalsiyum
miktarı azalırsa
meydana gelen değişimler aşağıdakilerden hangisidir? Paratiroit bezi
Kanda kalsiyum
I II III miktarı dengelenir.
Parathormon salgılanır.
A) Değişmez Artar Azalır  Kalsiyum kemikten kana geçer.
B) Değişmez Azalır Artar  Böbreklerde kalsiyum emilimi artar.
C) Artar Değişmez Artar
D) Azalır Artar Artar
E) Artar Değişmez Azalır Buna göre,
I. Kandaki kalsiyum dengesi için tiroit ve paratiroit bezleri
birlikte çalışır.
II. Kalsitonin ve parathormon antogonist (zıt etkiye sahip)
3. I. STH
hormonlardır.
II. Parathormon
III. Kalsitonin salgılanması ile kandaki kalsiyum miktarı aza-
III. FSH
lır.
Yukarıdaki hormonların etkilediği vücut kısmı oranına
IV. Parathormon salgılanması ile kemik yıkımı artar.
göre azdan çoğa doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangi-
sidir? ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I – II – III B) III – II – I C) III – I – II A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III

D) I – III – II E) II – III – I D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

1-C 2-D 3-B 4-E 5-E

ADF-16 ile konuyu kavradınız. Şimdi

8
ASF-16’yı çözerek konuyu pekiştirebilirsiniz.