ÜÇGENLER -8

DİK ÜÇGEN-ÖKLİD-TEMEL TRİGONOMETRİ

PİSAGOR BAĞINTISI Örnek...2 :

MTZ bir üçgen ve M

M MZT bir dik üçgen F
[MT]⊥[ TZ] i s e k e n a r l a r |MF|=|FT| d i r. T
arasında |MF|=5br ,|MZ|=8 i s e , |ZT|

Dik kenar

Hi
|TZ|2 +|MT|2 =|MZ|2 e ş i t l i ğ i

p
kaç birimdir? 8 5

ot
en
g e ç e r l i d i r.

üs
Z
T Dik kenar Z
Örnek...3 :
M T Z b i r d i k ü ç g e n d i r. |MD|=|DZ| , M
Örnek...1 : |MT|=16br ,|PD|=10 br ,|PZ|=15br |TP|
MZN bir dik üçgen, M kaç birimdir?
10
[MT]⊥[PZ ] , N
|TZ|=4 br , D
|MN|=10 br , 16
8 10
|ZN|=8 b r v e
|MT|
=2 P T 4 Z
|PT|
i s e |PM| k a ç b i r i m d i r ? T P 15 Z
www.matbaz.com

KÖŞEGENLERİ DİK KESİŞEN DÖRTGENLER

MTBZ bir
HİPOTENÜSE AİT KENARORTAY dörtgen ve M
[MB]⊥[ TZ ] i s e
a2 +b 2= x2 +y2
a y
M
N, hipotenüsün
orta noktası ise H
T Z
|TN|=|MN|=|NZ| e ş i t l i ğ i
N
geçerlidir b
x
B
T Z
M

MTBZ bir iç
bükey dörtgen a y
v e MB⊥[TZ ] B
i s e a2 +b 2= x2 +y2 x b
T H Z

Örnek...4 :
[MB]⊥[ TZ ] v e 10 M
[KT]⊥[MZ ] v e r i l e n K
uzunluklara göre a 13
kaçtır? 5
H
T Z

4 a
B

9. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 1/6

ÜÇGENLER -8
DİK ÜÇGEN-ÖKLİD-TEMEL TRİGONOMETRİ

ÖKLİT BAĞINTILARI AÇILARINA GÖRE ÖZEL ÜÇGENLER

ABC bir dik üçgen ve M

[AH ]⊥[BC] , C M
|AH|=h ,|HB|=k,|CH|=p a a
ise p a
30o
b H 45o 45o Z
2
h =p . k B Z T 2a
h
2 k
b =p .(k+p)

c2=k .(k +p) c B M M

A
a 120 o
a
bağıntıları geçerlidir x a
22,5o
30o 30o T H Z
B
Örnek...5 :
G M
Şekilde MGZ dik üçgen
m^(G)=m ^ (MDG)=90o
x a
Ş e k i l d e |GZ|=3.|DZ|=12br , 12
i s e |GM| = x k a ç x 15o
T H Z
birimdir ?
M 4a
Z
D
www.matbaz.com

Örnek...7 :
Örnek...6 :
MTZ bir üçgen
Şekilde M
m^(TMZ)=30 o m ^ (TZM)=45 o d i r.
m^ ^
(G)=m (M)=m ^
(MDG)=90 o G |MT|=8br
Ş e k i l d e |MD|=2.|DV|=4br , i s e i s e , |MZ| k a ç b i r i m d i r ? 30o
|GZ| kaç birimdir ?
8

45o
M Z
D T Z

9. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 2/6

ÜÇGENLER -8
DİK ÜÇGEN-ÖKLİD-TEMEL TRİGONOMETRİ

Örnek...8 : Örnek...10 :
F 2
x d a r b i r a ç ı o l m a k ü z e r e , cos(x)= ise
M T Z b i r d i k ü ç g e n d i r. 3
[MT] // [FK], M sin2 (x)−tan2 (x) k a ç t ı r ?
|MT|=12br,|FK|=20 br , 15o
m^(TFK )=m^ (ZTK)=15 o L
B u n a g ö r e |MZ| k a ç
birimdir? 12

Z
T
Örnek...11 :
K TBZ bir dik üçgen T
m^(TMZ )=90 =m ^
o o
(BTZ)=90
|TM|=6 br ,|MZ|= 4 br i s e
cos(TBM) k a ç t ı r ? 6

B M 4 Z

DİK ÜÇGENDE TRİGONOMETRİK

BAĞINTILAR

0o<θ<90 o o l m a k ü z e r e
cos(θ)= ,
x Örnek...12 :
r Z x d a r b i r a ç ı o l m a k ü z e r e , cos 2 x+sin2 x=1
www.matbaz.com

y olduğunu gösteriniz.
sin(θ)= r
r
y y
tan (θ)= ,
x
x M
cot(θ)= x T
y
Ay r ı c a Örnek...13 :
sin (θ) cos (θ) MTZ bir üçgendir.
tan (θ)= v e cot(θ)= bağıntıları
cos(θ) sin(θ) ^ o M
m(T)=45
e l d e e d i l i r.
|TM|=4 br ,|MZ|=3 br , 3
olduğuna göre 4
tan(Z) kaç olabilir?
45o Z
T

Örnek...9 :
Değerleri üçgenleri kullanarak bulunuz
M
M Örnek...14 :
a a
a Şekilde boyu 5 m olan
30o merdiven duvara dayalı
45 o
45 o
Z
B Z T 2a o l a r a k d u r m a k t a d ı r. sin α=0,6
olduğuna göre, merdivenin
zemine değdiği noktanın
cos 45= cos 30= cos 60= duvara olan uzaklığı kaç
cmdir?
sin 45= sin30= sin60=

tan 45= tan30= tan 60=

cot 45= cot 30= cot 60=

9. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 3/6

ÜÇGENLER -8
DİK ÜÇGEN-ÖKLİD-TEMEL TRİGONOMETRİ

BİR AÇININ KOSİNÜS VE SİNÜS DEĞERLERİ BİR AÇININ TANJANT VE KOTANJANT

DEĞERLERİ

Birim çembere A(1,0) noktasından çizilen

ekseni
Sinüs
teğete tanjant ekseni, K(0,1) noktasından
ç i z i l e n t e ğ e t e d e k o t a n j a n t e k s e n i d e n i r.

P(a,b)
Kotanjant
K
Kosinüs
x ekseni T(1,t)
O K
ekseni
1 A x

Tanjant

ekseni
Merkezi orjin ve yarıçapı 1 birim olan
ç e m b e r e b i r i m ç e m b e r d e n i r. y
Standart pozisyonda (Köşesi orjinde ,bir
kolu x ekseni ve yönü pozitif yönü) ve
ölçüsü θ olan açının birim çember Bir açının tanjant değeri bulunurken şu
üzerinde yay bitim noktası P(a,b) ise adımlar izlenir :
cos(θ)=a v e sin(θ)=b o l a r a k t a n ı m l a n ı r.
adım 1. verilen açıya eşit olan pozitif
www.matbaz.com

Ox eksenine kosinüs ekseni yönlü standart biçimli yayın bitim noktası

Oy eksenine ise sinüs ekseni denir birim çemberde işaretlenir
adım 2 yay bitim noktası ve orjini
O K P d i k ü ç g e n i n d e cos 2(θ)+sin2 (θ)=1 birleştiren doğru çizilir
adım 3 doğru tanjant ekseni ile
kesiştirilir
Örnek...15 : adım 4 kesim noktasının ordinatı açının
Birim çember kullanarak aşağıdaki ifadeleri t a n j a n t ı d ı r.
hesaplayınız.
a) sin 90 b) cos 135 c) sin 150 d) cos 150 Ay n ı ş e k i l d e k o t a n j a n t d e ğ e r i d e y a y
bitim ve orjini birleştiren doğrunun
kotanjant eksenini kestiği noktanın
a p s i s i d i r.

Örnek...16 :
Birim çember kullanarak aşağıdaki ifadeleri
hesaplayınız.
a) tan 60 b) cot 120 c) tan 135

9. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 4/6

ÜÇGENLER -8
DİK ÜÇGEN-ÖKLİD-TEMEL TRİGONOMETRİ

DEĞERLENDİRME − 1 4) M N Z b i r ü ç g e n ,
[NZ]⊥[TM] , M
M |MN|=|TZ|
1) MTZ ve MZN
4.|NT|=|MZ|=8 c m
birer dik
ü ç g e n d i r.
N i s e |MT| kaç 8
birimdir?
2
8
N 2 T Z
T 4 Z
4.|MT|=2.|TZ|=|ZN|=8 br ise |MN| kaç birimdir?

M M
2) M T Z b i r ü ç g e n D 5) MTZ bir üçgen,
ağırlık merkezidir
www.matbaz.com

|TD|=8cm, i s e m^
MKZ=135o
|MZ| k a ç c m d i r ? R Şekilde |MT|=7br ,
|TZ|=5 √ 2 br ise |MZ| kaç 135o
D birimdir ?
T Z
8
T Z

3) M T Z v e AT Z b i r e r 6) M T Z b i r d i k ü ç g e n , M
4
üçgen, [AZ ]⊥[TZ ] 2.|MD|=|TD|=8 br , |ZD|=12 br D
[MT] // [AZ], Z i s e |TZ| k a ç b i r i m d i r ?
|AT|=2.|AZ|+1=17br ,
|TM|=20 br T 8 12
B u n a g ö r e |MZ| k a ç
birimdir?

T Z

9. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 5/6

ÜÇGENLER -8
DİK ÜÇGEN-ÖKLİD-TEMEL TRİGONOMETRİ

DEĞERLENDİRME − 2 5) M T Z b i r d i k ü ç g e n , D
2.|TD|=|MZ|=12br ,
1) MKZ bir üçgen M m^ ^ kaç
(ZTK )=27 o i s e m(Z)
m^
o
MKZ=150 dir. derecedir? M
|MK|=8 br ,|KZ|=6 √ 3br
6
ise, |MZ| kaç birimdir?
12
150o

K Z Z
T 27o

M
2) M T Z b i r d i k ü ç g e n d i r.
|TF|=|FZ| ve 6) M T Z b i r d i k ü ç g e n d i r.
30 M
|ZD|=10br ,|DM|=30 br , |MT|=6+6 √ 2 br , |TZ| kaç
|FD| kaç birimdir? birimdir?
D
x 10

T Z
F
www.matbaz.com

67,5o

T Z

M
Z
3) MTZ bir üçgen D 7) MTBZ bir dörtgendir.
a ğ ı r l ı k m e r k e z i d i r.
[TM]⊥[MZ ] , [TB]⊥[BZ ] .
[RG] // [TE], |TM|=|AZ|, |MZ|=6br M
Şekilde |MZ|=24 br , H E
|AB|=3br , |AT| kaç B
|RG| kaç D
birimdir ?
birimdir ? G
A
T R Z

4) M T Z b i r d i k ü ç g e n d i r. M
|TD|=|TZ| Ve 8) M T Z b i r d i k ü ç g e n d i r.
|MD|=9br ,|DZ|=8 br , D |MK|=|MZ|=12 br ,
|TM| kaç birimdir? m^(MTZ)=22,5 o ise T
noktasının [MZ] na uzaklığı
kaç birimdir?

T Z

9. Sınıf Matematik Konu Anlatımı 6/6