‫به نام خداوند بخشنده و مهربان‬

‫پایه سوم‬

‫مهارت آموزی‬
 ‫وزارت آموزش و پرورش‬

‫سازمان آموزش و پرورش استثنایی كشور‬

‫مهارت آموزی پایه سوم ـ کد ‪43361‬‬ ‫نام کتاب‪:‬‬

‫سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور‬ ‫پدیدآورنده‪:‬‬
‫معاونت برنامه ریزی آموزشی و توانبخشی‬ ‫مدیریت برنامه ریزی و تألیف‪:‬‬
‫محسن غفوریان‪ ،‬منیره عزیزی‪( ،‬اعضای شورای برنامه ریزی)‬ ‫شناسه افزوده برنامه ریزی و تألیف‪:‬‬
‫منیره عزیزی ‪ ،‬پری گالبی‪ ،‬معصومه واحد مطلق (اعضای گروه تالیف)‬

‫اداره ی چاپ و انتشارات سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور‬ ‫مدیریت آماده‌سازی هنری‪:‬‬
‫مجید ذاکری یونسی (مدیر هنری) ـ محمدعباسی(نگاشتارگر [طراح گرافیک]‪ ،‬زهرا بیگدلو (تصویرگر)‬ ‫شناسه افزوده آماده سازی‪:‬‬
‫محمد عباسی (صفحه آرا‪ ،‬طراح جلد)‬

‫تهران ‪ :‬خیابان انقالب خیابان برادران شهید مظفر ‪ -‬شماره ‪66‬‬ ‫نشانی سازمان‪:‬‬
‫تلفن‪، 66970455:‬دور نگار‪، 66970778:‬کدپستی‪1416935684:‬‬

‫شرکت چاپ ونشر کتاب های درسی ایران تهران‪ :‬کیلومتر ‪ ١٧‬جادۀ مخصوص کرج ـ خیابان ‪٦١‬‬ ‫ناشر‪:‬‬
‫(داروپخش) تلفن‪  ٥ :‬ـ ‪ ،٤٤٩٨٥١٦١‬دورنگار‪ ،44985160 :‬صندوق پستی‪١٣٩ :‬ـ  ‪٣٧٥١٥‬‬
‫شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران «سهامی خاص»‬ ‫چاپخانه‪:‬‬
‫چاپ اول ‪1397‬‬ ‫سال انتشار و نوبت چاپ‪:‬‬

‫حقّچاپ محفوظ است‪.‬‬

‫‪ISBN 978 - 964 - 05 - 3293 - 5‬‬ ‫شابک  ‪978 -964-05 - 3293- 5‬‬

‫کلیه حقوق مادی و معنوی این کتاب متعلق به سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور است و‬
‫هرگونه استفاده از کتاب و اجزای آن به صورت چاپی و الکترونیکی و ارائه در پایگاه های مجازی‪،‬‬
‫نمایش‪ ،‬اقتباس‪ ،‬تلخیص‪ ،‬تبدیل‪ ،‬ترجمه‪ ،‬عکس برداری‪ ،‬نقاشی‪ ،‬تهیه فیلم و تکثیر به هر شکل و‬
‫نوع بدون کسب مجوز از این سازمان ممنوع است و متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫فرزندان عزیزم‪ ،‬امید است با نشاط و خ ّرمی درس هایتان را خوب بخوانید و در همان حال به وظایف اسالمی‬
‫که انسان ها را می سازد‪ ،‬عمل کنید و اخالق خود را نیکو کنید و اطاعت و خدمت پدران و مادرانتان را غنیمت‬
‫بشمارید‪ .‬امام خمینی(ره)‬

‫‪3‬‬
 ‫باسمهتعالي‬

‫جميع ًا» (سورة مائده آیه ‪)32‬‬ ‫« َو َمن اَحياها َف َكانَّما ا َ َحيا الن َ‬
‫ّاس َ‬

‫فرآيند توليد برنامه ي درسي مجموعه فعاليت هاي نظام مند و طرح ريزي شده اي است‪ ،‬كه‬
‫تالش دارد ابعاد چهارگانه زير نظام برنامه درسي طراحي‪ ،‬تدوين‪ ،‬اجرا و ارزشيابي را در يك بافت‬
‫منسجم و هماهنگ با غايت و اهداف نظام تعليم و تربيت رسمي ساما ندهي نمايد‪.‬‬
‫در تدوين محتواي كتب دانش آموزان با نيازهاي ويژه كه بخشي از فرآيند برنامه ريزي درسي‬
‫است‪ ،‬سعي شده تا مالحظات ساحت هاي تربيتي حاكم بر فلسفه تعليم و تربيت كه ناظر بر رشد‬
‫و توانمندي دانش آموزان براي درك و فهم دانش پايه و عمومي‪ ،‬كسب مهار ت هاي دانش افزايي‪،‬‬
‫به كارگيري شيوه تفكر علمي و منطقي‪ ،‬توان تفكر انتقادي‪ ،‬آمادگي جهت بروز خالقيت و نوآوري‬
‫و نيز كسب دانش‪ ،‬بينش و تفكر فناورانه براي بهبود كيفيت زندگي است‪ ،‬مورد توجه قرار گيرد‪.‬‬
‫اين محتوا با فراهم نمودن فرصتهای مناسب برنامه درسي ضمن تأكيد بر انعطاف در عين ثبات و‬
‫همه جانبه نگري و توجه به هويت ويژه مربيان با نيازهاي خاص‪ ،‬زمينه ساز دست يابي دانش آموزان‬
‫به كسب شايستگی هاي الزم توانمندي ها‪ ،‬مهار ت ها مي باشد‪ .‬اميد است اين محتوا در تحقق‬
‫اهداف مؤثر باشد و معلمان عزيز و گرامي با بهر ه گيري از اين كتاب بتوانند فراگيران را در دستيابي‬
‫به صالحيت هاي فردي و اجتماعي ياري نمايند‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫اين كار بزرگ حاصل همكاري صميمانه كارشناسان سازمان آموزش و پرورش استثنايي و‬
‫گرو ه هاي تاليف كتا بهاي درسي می باشد‪ ،‬شايسته است از تالش و مساعي تمامي اين عزيزان و‬
‫همكاران سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي وزارت متبوع كه در مراحل چاپ و آماده سازي‬
‫ما را ياري داده اند‪ ،‬تقدير و تشكر نماييم‪.‬‬
‫در اينجا از همه همكاران و صاحب نظران درخواست مي نمايم‪ ،‬تا نظرات و پيشنهادهاي خود‬
‫را در خصوص اين محتوا به اين سازمان منعكس نمايند‪.‬‬

‫دكتر مجيد قدمي‬

‫معاون وزير و رييس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور‬

‫‪5‬‬
 ‫سخنی با معلمان عزیز‬
‫و والدین گرامی‬
‫خداوند متعال را سپاس می گوییم که به لطف او توانستیم کتاب مهارت آموزی ویژه دانش آموزان‬
‫با اختالل طیف اتیسم را تولید و به شما تقدیم کنیم‪.‬این کتاب بر اساس نیاز کودکان طیف اتیسم و‬
‫جهت افزایش مهارت های خودیاری‪،‬ارتباطی و تعاملی و بر اساس حمایت بصری از این گروه از دانش آموزان‬
‫تدوین گردیده است‪.‬‬
‫این برنامه سعی می کند زمینه های تربیت فردی و اجتماعی کودکان و دانش آموزان را در بستر عناصر‬
‫و عرصه های برنامه درسی ملی انطباقی دانش آموزان با نیازهای ویژه مبتنی با رویکرد استقالل و خوداتکایی‬
‫فراهم آورد‪ .‬در این کتاب ابتدا از خود دانش آموز شروع می شود و سپس ارتباط با والدین و سایر افراد مطرح‬
‫می شود‪.‬‬
‫رویکرد اصلی کتاب بر اساس آموزش مهارتهای خودیاری‪ ،‬ارتباطی‪،‬تعاملی و اجتماعی براساس حمایت های‬
‫بصری است‪.‬منطق این روش بر اساس این اصل بنا نهاده شده است که افراد دارای اتیسم بر اساس مدل های‬
‫بصری بهتر می توانند یاد بگیرند‪.‬‬
‫هدف غایی از آموزش این گروه از دانش آموزان بازگشت به اجتماع و توانایی زندگی در میان جمع است‪ .‬افراد‬
‫یک اجتماع بر اساس نوع رفتار و شیوه های مورد استفاده برای حل مشکالتشان مورد قضاوت قرار می گیرند‪.‬‬
‫در مورد افراد دارای اتیسم نیز‪ ،‬آموزش نحوه بیان خود‪ ،‬پوشش و انجام تعامل با دیگران امری ضروری است که‬
‫بطور طبیعی اتفاق نمی افتد و نیازمند آموزش های مشخص و گاه طوالنی مدت است‪.‬‬
‫یکی از مهم ترین وظایف آموزش و پرورش کمک به جامعه پذیری است‪ .‬هدف اصلی تدریس درس‬
‫مهارت آموزی این است که افراد‪ ،‬عالوه بر کسب مهارت های ارتباطی و اجتماعی از نظر اجتماعی در شرایط‬
‫مطلوبی موفق به برقراری ارتباط با دیگر افراد جامعه گردند و بتوانند رفتار خود را با الگوهای رفتاری و ارزش‬
‫های متداول و مورد احترام جامعه وفق دهند‪.‬‬
‫برای آموزش بهتر این کتاب موارد زیر را رعایت کنید‪:‬‬
‫‪1‬ـ تفاوت های فردی دانش آموزان را در نظر بگیرید‪.‬اگر دانش آموزای به روش های بصری عالقه مند‬
‫نیست از سایر روش ها و با توجه به ویژگی فردی دانش آموز سر فصل ها را آموزش دهید‪.‬‬
‫‪2‬ـ در تدوین این کتاب‪،‬حفظ مطالب و بازگویی طوطی وار آن‪ ،‬هدف نیست‪ ،‬بلکه دانش آموزان باید‬
‫ارزش ها‪ ،‬هنجارها و مهارت های اجتماعی را یاد بگیرند تا قادر باشند همیشه به آن عمل کنند و رفتار‬
‫اجتماعی خود را با توجه به آن شکل دهد‪.‬‬
‫‪3‬ـ جاهای خالی پیش بینی شده در کتاب را با توجه به عالئق و نیازهای فردی هر دانش آموز تکمیل‬
‫نمایید‪.‬‬
‫‪4‬ـ پس از یادگیری مهارت توسط دانش آموز بر اساس محتوای کتاب‪،‬دانش آموز در آن موقعیت قرار‬
‫داده شود تا به صورت واقعی مهارت را تمرین کند‪.‬‬
‫‪5‬ـ برای ارائه درس رو در روی دانش آموز بنشینید و یکبار درس را با صدای بلند بخوانید و برای تاکید‬
‫به تصاویر اشاره کنید و سپس درس را بخوانید‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪6‬ـ زمان کافی را برای هر مرحله منظور کنید‪ .‬پس از خواندن هر خط توقف کوتاهی داشته باشید‪.‬‬
‫منتظر باشید و قبل از ورود به مرحله بعد واکنش دانش آموز را ببینید‪.‬‬
‫‪7‬ـ اغلب کودکان اتیسم در کاربرد ضمیر ها مشکل دارند ‪.‬ما کلمه ((من)) را در سراسر کتب خیلی‬
‫زیاد به کار برده ایم و بر همین اساس بر بیان آن تاکید بسیار داشته باشید‪.‬‬
‫‪8‬ـ اگر استفاده از ضمیر مانع درک درس برای دانش آموز می گردد اسم خود دانش آموز یا تصویر‬
‫او را به جای کلمه من استفاده گردد‪.‬‬
‫‪9‬ـ مطمئن گردید که کلمات کتاب برای دانش آموز آشنا و مفهوم است‪ .‬اگر مفاهیم یا تصاویری‬
‫برای دانش آموز گیج کننده بود می توانید با یک کاغذ سفید بقیه درس را بپوشانید و سپس آن را‬
‫خط به خط برای دانش آموز بخوانید‪.‬‬
‫‪10‬ـ کلمات و جمالت را با سطح فهم و درک دانش آموز انطباق دهید‪.‬‬
‫‪11‬ـ در صورت لزوم برای کوتاهی جمالت برخی کلمات و تصاویر را حذف کنید‪.‬‬
‫‪12‬ـ اطمینان بیابند که رفتار آموخته شده اجتماعی به موقعیت های مختلف قابل انتقال است‪ .‬پیش‬
‫از قراردادن دانش آموز درموقعیت های واقعی مربوط به شرایط اجتماعی باید از یادگیری مهارتهای‬
‫اجتماعی اطمینان حاصل شود‪.‬‬
‫‪13‬ـ برای ارزشیابی از روی صفحات کپی بگیرید و سپس آن را با قیچی جدا نموده و از دانش آموز‬
‫بخواهید که مراحل را به ترتیب چیده و سپس به صورت عملی انجام دهد‪.‬‬
‫‪14‬ـ مشارکت خانواده ها را جلب کنید‪ .‬مهارت های زندگی باید در محیط خانواده گسترش و پرورش‬
‫یابند‪ .‬لذا توجیه خانواده ها در این زمینه ضروری است و شایسته است جلسات مداوم با آن ها برگزار شود‬
‫و موارد الزم که در کتاب درج شده است در اختیار آن ها قرار گیرد‪.‬‬
‫امید است شما معلمان عزیز با به کارگیری روش های مناسب ملزومات حضور هر چه بهتر دانش آموزان‬
‫با اختالل طیف اتیسم را در جامعه فراهم نمایید‪.‬‬
‫‪15‬ـ درس هایی که با عنوان (من این کار را نمی کنم)‪ ،‬اگر این رفتار در دانش آموز مشاهده نمی شود‪،‬‬
‫آن درس برای دانش آموز مذکور حذف گردد‪.‬‬
‫‪16‬ـ بعضی از مهارت های خودیاری مانند(دستشویی رفتن‪ ،‬حمام کردن و‪ )....‬امکان استفاده از تصویر‬
‫و عکس در کتاب وجود ندارد‪ ،‬لذا معلمین گرامی این بخش از آموزش رو به صورت شماتیک طراحی‬
‫نمایید و رفتار مورد نظر را به دانش آموز آموزش دهید‪.‬در ضمن این تصاویر در اختیار خانواده نیز قرار داده‬
‫شود تا در راستای تکمیل آموزش مهارت های مذکور به فرزندشان از آن استفاده نمایند‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫فهــرســت‬

‫فصل اول ‪ :‬بهداشت و سالمت‪1 ........................................‬‬

‫مسواک زدن ‪2 ....................................................................‬‬
‫ورزش‪3 ............................................................................‬‬
‫حمام کردن‪4 ......................................................................‬‬
‫پوشیدن لباس های مناسب‪5 ................................................‬‬

‫فصل دوم ‪ :‬تعامل و ارتباط‪6 ...............................................‬‬

‫اجرای دستورات‪7 ................................................................‬‬
‫جای من ‪/‬صندلی من‪8 ...........................................................‬‬
‫کمک خواستن‪9 ....................................................................‬‬
‫مرتب کردن سر و صورت ‪10 ...................................................‬‬
‫خندیدن‪ :‬خنده ی به موقع‪11...................................................‬‬
‫آداب غذا خوردن‪:‬جویدن ‪12 ...................................................‬‬
‫آداب غذا خوردن‪:‬آروغ نزدن ‪13 ..............................................‬‬
‫آدامس جویدن‪14 .................................................................‬‬
‫این کار را نکن‪15 ..................................................................‬‬

‫‪8‬‬
 ‫فصل سوم ‪:‬مدیریت رفتار‪16 .................................................‬‬
‫درک احساسات‪ :‬عصبانیت‪17 ..................................................‬‬
‫درک احساسات‪ :‬هیجان‪18 .....................................................‬‬
‫درک احساسات‪ :‬خستگی‪19 ...................................................‬‬
‫درک احساسات‪ :‬بی قراری‪20 .................................................‬‬
‫حفظ حریم بدن دیگران‪21 .....................................................‬‬
‫آداب گفتگو‪ :‬پرسیدن و منتظر پاسخ ماندن‪22 ...........................‬‬
‫آداب گفتگو‪ :‬با صدای بلند صحبت نمی کنم‪23 ..........................‬‬
‫با دهانم سر و صدا نمی کنم‪24 ...............................................‬‬
‫دکمه های وسایل برقی را دستکاری نمی کنم‪25..........................‬‬
‫من نباید صورت دیگران را به سمت خود بچرخانم‪26 ..................‬‬
‫وقتی دیگران از دست من ناراحتند‪27 ......................................‬‬
‫وقتی عصبانی هستم‪ ،‬کاغذها را پاره نمی کنم‪28 .........................‬‬
‫آب دهانم را نمی ریزم‪29 ......................................................‬‬
‫حرکت در مسیر شلوغ‪30 .......................................................‬‬
‫وقتی بد خواب می شوم‪31 ....................................................‬‬
‫کیف مدرسه‪ /‬کوله پشتی مدرسه‪32 .......................................‬‬
‫استفاده از توالت مدرسه‪33 ..................................................‬‬
‫تعطیالتمدرسه‪34 ..............................................................‬‬
‫رفتن به اردو‪35 ..................................................................‬‬
‫وقتی در مدرسه احساس بیماری می کنم‪36 ............................‬‬

‫‪9‬‬
‫اول‬ ‫فصل‬
‫فصل اول‬
 ‫مسواک زدن‬

‫سالم بمانم‪.‬‬ ‫دندانم را مسواک می‌زنم تا‬ ‫من‬

‫برایم کوک می‌کند‪.‬‬ ‫ساعت را‬ ‫‪..............................‬‬

‫مسواک می‌زنم‪.‬‬ ‫توی دندانم را‬ ‫و‬ ‫بیرون‬ ‫من‬

‫مسواک می‌زنم‪.‬‬ ‫پائینم را‬ ‫و‬ ‫روی دندان‌های باال‬ ‫من‬

‫وم ‌‬
‫یریزم‪.‬‬ ‫یریزم بعد آب را در دهانم م ‌‬
‫یچرخانم‬ ‫کف خمیر دندان را در روشویی م ‌‬ ‫من‬

‫تمام می‌شود‪.‬‬ ‫مسواک زدن من‬ ‫هر وقت ساعت زنگ زد‬
‫ـ نام ‪ /‬تصویر فردی که به کودک در مسواک زدن کمک می کند استفاده می شود‪ .‬مثال مامان ساعت را برایم کوک می کند‪.‬‬ ‫‪2‬‬
‫ـ استفاده از ساعت ‪ /‬تایمر برای تعیین زمان الزم برای مسواک زدن الزم است‪.‬‬
 ‫ورزش‬

‫سالم باشم‪.‬‬ ‫تا‬ ‫ورزش می‌کنم‬ ‫من‬

‫قوی می‌کند‪.‬‬ ‫ِ‬

‫بدن من را‬ ‫ورزش‬

‫راه می‌روم‪.‬‬ ‫برای ورزش کردن‬ ‫من‬

‫می‌دوم‪.‬‬ ‫برای ورزش کردن‬ ‫من‬

‫خسته می‌شوم‪.‬‬ ‫وقتی ورزش می‌کنم‬ ‫من‬

‫ورزش می‌کنم‪.‬‬ ‫فردا دوباره‬ ‫استراحت می‌کنم‬ ‫من‬

‫‪3‬‬
 ‫ح ّمام کردن‬

‫تا تمیز شوم‪.‬‬ ‫حمام کنم‬ ‫من باید‬

‫لباس‌هایم را در می‌آورم‪.‬‬ ‫برای رفتن به حمام‬ ‫من‬

‫تا ولرم شود‪.‬‬ ‫توی حمام آب سرد و گرم را باز می‌کنم‬ ‫من‬

‫این خوبه‪.‬‬ ‫صورت و بدنم را زیر دوش می‌شویم‪.‬‬ ‫من‬

‫شیر آب را می‌بندم‪.‬‬ ‫کف بدنم را زیر دوش می‌شویم‬ ‫من‬

‫و آهسته خارج می‌شوم‪.‬‬ ‫با حوله بدنم را خشک می‌کنم‬ ‫من‬

‫‪4‬‬
 ‫پوشیدن لباس‌های مناسب‬

‫انتخاب می‌کنم‪.‬‬ ‫ ‬
‫لباس مناسب‬ ‫ ‬ ‫من‬

‫لباس مناسب می‌پوشم‪.‬‬ ‫ن‬

‫در تابستا ‬ ‫ ‬ ‫من‬

‫لباس مناسب می‌پوشم‪.‬‬ ‫در زمستان ‬ ‫من‬

‫روپوش می‌پوشم‪.‬‬ ‫در مدرسه‬ ‫من‬

‫لباس راحت می‌پوشم‪.‬‬ ‫ ‬

‫در منزل‬ ‫من‬

‫این خوب است‪.‬‬ ‫انتخاب می‌کنم‪.‬‬ ‫لباس‌های متفاوت‬ ‫من‬

‫‪5‬‬ ‫ـ با توجه به جنسیت دانش آموز از تصاویر دخترانه‪ /‬پسرانه استفاده شود‪.‬‬
‫فصل دوم‬
 ‫خوردندستورات‬
‫اجرای‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫از من می‌خواهد کاری انجام بدهم‪.‬‬ ‫‪..........................‬‬ ‫بعضی وقت‌ها‬

‫آن کار را انجام بدهم‪.‬‬ ‫من نمی‌خواهم‬

‫ناراحت نمی‌شوم‪.‬‬ ‫ ‬
‫من‬

‫باشه‬

‫و انجام می‌دهم‪.‬‬ ‫م‬

‫گوش می‌ده ‬ ‫ا ّما می‌گویم‪ :‬باشه‬

‫این خوبه‪.‬‬ ‫کاری که ‪ .............‬گفته را انجام بدهم‪.‬‬ ‫من باید‬

‫‪7‬‬ ‫ـ در جای خالی تصویر نام والدین یا معلّم قرار داده شود‪ .‬مثال بعضی وقت‌ها معلم از من می‌خواهد کاری انجام بدهم‪.‬‬
 ‫آشامیدن‪ /‬صندلی من‬
‫جای من‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫روی صندلی خودم می‌نشینم‪.‬‬ ‫در کالس‬ ‫هر روز‬ ‫من‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫من می‌نشیند‪.‬‬ ‫روی صندلی‬ ‫ی‬

‫کس ‬ ‫ ‬ ‫بعضی وقت‌ها‬

‫اشکالی ندارد‪.‬‬

‫ببخشید‬

‫مال من است‪.‬‬ ‫این صندلیِ‬ ‫من می‌گویم‪ :‬ببخشید‬

‫لطفاًبلندشو‬

‫«لطفاً بلندشو»‬ ‫می‌توانم بگویم‪:‬‬ ‫من‬

‫وقتی کسی سرجای من نشسته است‪.‬‬ ‫ناراحت نمی‌شوم‬ ‫ ‬ ‫من‬

‫‪8‬‬
 ‫کمک خواستن‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫نمی‌توانم کاری را خودم به تنهایی انجام بدهم‪.‬‬ ‫من‬ ‫بعضی وقت‌ها‬

‫کمک‬

‫کمک می‌خواهم‪.‬‬ ‫من از دیگران‬ ‫ناراحت نمی‌شوم‪.‬‬ ‫من‬

‫کمک می‌خواهم‪.‬‬ ‫از معلم‬ ‫با بلند کردن دست‬ ‫در مدرسه‬ ‫من‬

‫کمک می‌کند‪.‬‬ ‫به من‬ ‫ ‬ ‫معلم‬

‫کمک می‌خواهم‪.‬‬ ‫از ‪.....................‬‬ ‫در خانه‬ ‫من‬

‫کمک‬

‫کمک می‌خواهم‪.‬‬ ‫از دیگران‬ ‫وقتی نمی‌توانم کاری انجام بدهم‬ ‫من‬
‫‪9‬‬ ‫ـ در جای خالی نام‪ /‬تصویر فردی که به کودک کمک می کند قرار داده شود‪.‬‬
 ‫مرتب کردن سر و صورت‬

‫خوب و مرتب باشم‪.‬‬ ‫مرا مي‌بينند‬ ‫وقتی دیگران‬ ‫من می‌خواهم‬

‫آيا موهايم مرتب است؟‬ ‫به آينه نگاه کنم‪.‬‬ ‫من مي‌توانم‬

‫تميز است؟‬ ‫من‬ ‫آيا صورت‬

‫لباسم بسته است؟‬ ‫دكمه‌ي‬ ‫ و‬ ‫زيپ‬ ‫آيا‬

‫قبل از اين كه ديگران مرا ببينيد‪.‬‬ ‫مرتب مي‌كنم‬ ‫را‬ ‫من خودم‬
‫‪10‬‬
 ‫خندیدن‪ :‬خنده ی به موقع‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫اما دیگران نمی‌خندند‪.‬‬ ‫من می‌خندم‬ ‫بعضی وقت‌ها‬

‫این خنده‌دار نیست‪.‬‬ ‫اذیت می‌شوند‪.‬‬ ‫دیگران‬

‫من هم می‌خندم‪.‬‬ ‫می‌خندند‬ ‫بعضی وقت‌ها که دیگران‬

‫این خوبه‪.‬‬

‫خوش می‌گذرد‪.‬‬ ‫وقتی با هم می‌خندیم‬

‫وقتی چیز خنده‌داری نیست‪.‬‬ ‫ساکت باشم‬ ‫من باید‬

‫‪11‬‬
 ‫آشامیدن‬
‫غذا خوردن‪ :‬جویدن غذا‬ ‫آداب‬

‫می‌جوند‪.‬‬ ‫با دهان بسته‬ ‫غذا را‬ ‫همه‬

‫باید دهانم را بسته نگه‌دارم‪.‬‬ ‫می‌جوم‬ ‫غذا را‬ ‫من وقتی‬

‫نباید ببینند‪.‬‬ ‫غذای داخل دهان مرا ‬ ‫ ‬ ‫دیگران‬

‫نباید بشنوند‪.‬‬ ‫صدای غذا خوردن مرا‬ ‫دیگران‬

‫می‌جوم‪.‬‬ ‫با دهان بسته ‬ ‫ ‬ ‫غذا را‬ ‫ ‬ ‫من‬

‫‪12‬‬
 ‫آداب غذا خوردن‪ :‬آروغ نزدن‬

‫آروغ می‌زنم‪.‬‬ ‫من بعضی وقت‌ها‬

‫باعث آروغ زدن می‌شود‪.‬‬ ‫نوشابه‌های گازدار‬

‫باعث آروغ زدن می‌شود‪.‬‬ ‫بعضی خوراکی‌ها هم‬

‫من بیشتر وقت‌ها آروغ نمی‌زنم‪.‬‬

‫ناراحت می‌شوند‪.‬‬ ‫مردم‬ ‫اگر با صدای بلند آروغ بزنم‬

‫دهانم را محکم ببندم‪.‬‬ ‫اگر آروغ داشتم‬ ‫من سعی می‌کنم‬

‫‪13‬‬
 ‫آدامس جویدن‬

‫بجوم‪.‬‬ ‫ ‬ ‫آدامس‬ ‫من دوست دارم‬

‫دهانم را بسته نگه می‌دارم‪.‬‬ ‫آدامس‬ ‫موقع جویدن‬

‫آدامس ب ِ َجوم‪.‬‬ ‫باید آرام‬ ‫من‬

‫این کار برای من ضرر دارد‪.‬‬ ‫قورت نمی‌دهم‬ ‫آدامس را‬ ‫من‬

‫نمی‌اندازم‪.‬‬ ‫روی زمین ‬ ‫آدامس را‬

‫آن را در سطل زباله می‌اندازم‪.‬‬ ‫وقتی آدامس جویدنم تمام شد‬

‫‪14‬‬
 ‫خوردنرا نکن‬
‫این کار‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫دست بزنم‪.‬‬ ‫به خودم‬ ‫من دوست دارم‬ ‫بعضی وقت‌ها‬

‫این خوب نیست‪.‬‬

‫نباید ببینند‪.‬‬ ‫دیگران ‬

‫دست نمی‌زنم‪.‬‬ ‫به ‪....................‬‬ ‫در حضور دیگران‬ ‫من ‬

‫ـ در جای خالی قسمتی از بدن که کودک دوست دارد آن را لمس کند و به لحاظ فرهنگی مناسب نیست گنجانده شود‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫فصل سوم‬
 ‫درك احساسات ‪ :‬عصبانيت‬

‫شنبه یکشنبه دوشنبه سه شنبه چهار شنبه پنج شنبه جمعه‬

‫عصباني مي‌شويم‪.‬‬ ‫بعضي وقت‌ها ‬ ‫همه‌ي ما ‬

‫فریاد مي‌زنند‪.‬‬ ‫اخم مي‌كنند‬ ‫همه وقتي عصباني هستند‬

‫عصباني مي‌كند‪.‬‬ ‫ ‬ ‫مرا‬ ‫‪..........................‬‬

‫بايد كار بهتري انجام بدهم‪.‬‬ ‫وقتي عصباني هستم ‬

‫وقتي عصباني هستم‪.‬‬ ‫‪..........................‬‬ ‫من سعي مي‌كنم‬

‫اين خوب است‪.‬‬ ‫نگه‌دارم‬ ‫من بايد عصبانيتم ر ا ‬

‫ـ در جاي خالي تصوير نام کسی یا چيزي كه كودك را عصبانی مي‌كند استفاده نماييد‪(.‬اشياء‪ ،‬افراد‪ ،‬مكان‌ها)‬
‫‪17‬‬ ‫ـ رفتار جایگزین ارائه گردد‪ .‬برای مثال نفس عمیق می‌کشم‪ ،‬راه می‌روم و ‪...‬‬
 ‫درك احساسات ‪ :‬هيجان‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫هيجان‌زده مي‌شويم‪.‬‬ ‫بعضي وقت‌ها ‬ ‫ ‬

‫همه‌ي ما‬

‫لبخند مي‌زنند‪ ،‬خوش‌حال مي‌شوند‪.‬‬ ‫همه وقتي هيجان زده مي‌شوند‬

‫هيجان‌زده مي‌كند‪.‬‬ ‫مرا‬ ‫‪..........................‬‬

‫‪..........................‬‬ ‫وقتي هيجان‌زده مي‌شوم‪،‬‬ ‫من ‬

‫ناراحت مي‌شوند‪.‬‬ ‫چون ديگران‬ ‫اين كار خوبي نيست‬

‫‪..........................‬‬ ‫وقتي هيجان زده مي‌شوم‪.‬‬ ‫من سعي مي‌كنم‬

‫ـ چيزي يا كسي كه باعث هيجان كودك مي‌شود را در جاي خالي قرار دهيد‪ ،‬مثال‪ :‬صدا‪ /‬نور‪ /‬يا شخص‬
‫ـ رفتار خاص كودك یا رفتار تکراری كودك را در جاي خالي قرار دهيد‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫ـ رفتاری را به عنوان جایگزین انتخاب کنید‪ .‬مثال‪ :‬نفس عمیق کشیدن‪ /‬بستن چشم‌ها و ‪...‬‬
 ‫خوردناحساسات ‪ :‬خستگي‬
‫درك‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫خسته مي‌شوم‪.‬‬ ‫بعضي وقت‌ه ا‬

‫بايداستراحت کنم‬ ‫م‬

‫وقتي خسته هست ‬

‫خسته‌ام‪.‬‬ ‫من‬ ‫من به معلم مي‌گويم‪:‬‬

‫سرم را روي ميز بگذارم يا بيرون بروم‪.‬‬ ‫من مي‌توانم اجازه بگيرم كه‬

‫كارهايم را انجام مي‌دهم‪.‬‬ ‫وقتي خسته نيستم‬

‫‪19‬‬
 ‫درك احساسات ‪ :‬بي قراري‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫من بي‌قرارم‪.‬‬ ‫بعضي وقت‌ه ا‬

‫كسي را بزنم‪.‬‬ ‫حرف تكراري بزنم‬ ‫م‬

‫شايد گريه كن ‬

‫بايد آرام و ساكت باشم‪.‬‬ ‫من‬

‫نفس عميق مي‌كشم‪.‬‬ ‫ ‬

‫سه بار‬ ‫ ‬
‫من‬

‫مي‌توانم بيرون بروم؟‬ ‫از معلم مي‌پرسم‪:‬‬ ‫من‬

‫اين خوبه‪.‬‬ ‫وقتي آرام مي‌نشينم بي‌قراري‌ام کمتر مي‌شود‪.‬‬ ‫ن‬

‫م ‬
‫‪20‬‬
 ‫حفظ حريم بدن ديگران‬

‫لمس مي‌كنم‪.‬‬ ‫دیگران را‬ ‫من بعضي وقت‌ه ا‬

‫خوششان نمي‌آيد‪.‬‬ ‫ديگران ‬ ‫ ‬ ‫اين خوب نيست‪.‬‬

‫(مادر‪ ،‬پدر و ‪ )...‬در آغوش بگيرم‪.‬‬ ‫ ‬

‫من‬ ‫اشكالي ندار د‬

‫دست ديگران را لمس كنم‪.‬‬ ‫اشكالي ندار د‬

‫آرام به پشت كسي بزنم‪.‬‬ ‫اشكالي ندار د‬

‫لمس نمي‌كنم‪.‬‬ ‫‪ .......................‬دیگران را‬ ‫ن‬

‫م ‬
‫ـ در جاي خالي نام‪ /‬تصوير قسمت‌هايي از بدن (مانند ران‪ ،‬صورت و ‪ )...‬قرار داده شود‪.‬‬
‫‪21‬‬
 ‫آشامیدن‬
‫گفتگو‪ :‬پرسيدن و منتظر پاسخ ماندن‪.‬‬ ‫آداب‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫يك سؤال را مي‌پرسم‪.‬‬ ‫چند با ر‬ ‫ن‬

‫بعضي وقت‌ها م ‬

‫ناراحت مي‌كند‪.‬‬ ‫اين كار ديگران را‬

‫و جواب را بشنوم‪.‬‬ ‫بپرسم ‬ ‫ ‬

‫من بايد يك سؤال‬

‫بپرسم‪.‬‬ ‫يك سؤال ديگر ‬ ‫دوباره مي‌توانم ‬

‫؟‬

‫ديگر سؤال نمي‌پرسم‪.‬‬ ‫وقتي ‪ .......................‬تمام شد ‬

‫ـ در جای خالی تعداد سوالی که دانش آموز می تواند بپرسد نوشته شود‪.‬‬
‫‪22‬‬
 ‫گفتگو‪ :‬با صداي بلند صحبت نمي‌كنم‬
‫خوردن‬
‫آداب‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫بلند است‪.‬‬ ‫در مدرسه‬ ‫ن‬

‫صداي م ‬ ‫بعضي وقت‌ها‬

‫اذيت مي‌شوند‪.‬‬ ‫ ‬
‫دوستانم‬

‫با صداي بلند صحبت كنم‪.‬‬ ‫در خان ه‬ ‫شايد من ‬

‫بلند صحبت نمي‌كنم‪.‬‬ ‫در كالس‬ ‫ ‬

‫من‬

‫بلند صحبت نمي‌كنم‪.‬‬ ‫در كتابخان ه‬ ‫ن‬

‫م ‬

‫این خوبه‪.‬‬ ‫صحبت می كنم‪.‬‬ ‫در مدرسه آرام‬ ‫من‬

‫‪23‬‬
 ‫آشامیدن سر و صدا نمي‌كنم‬
‫با دهانم‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫از دهانم خارج مي‌كنم‪.‬‬ ‫ِ‬

‫صداهاي نامناسبی‬ ‫بعضي وقت ها ‬

‫شنیده می‌شود‪.‬‬ ‫شبیه به صدای ‪......................‬‬ ‫صدایی‬

‫دوست ندارند‪.‬‬ ‫اين صداها را‬ ‫دیگران‬

‫اذيت مي‌كند‪.‬‬ ‫مردم را‬ ‫اين صداه ا‬

‫ساكت مي‌شوم‪.‬‬ ‫و‬ ‫دهانم را بسته نگه مي‌دار م‬ ‫ن‬

‫م ‬

‫ـ در جای خالی صداي نامناسبی دانش‌آموز‪ ،‬نوشته شود و یا تقليد گردد‪.‬‬

‫‪24‬‬
 ‫دكمه‌هاي وسايل برقي را دستكاري نمي‌كنم‬

‫خانه را دستكاري كنم‪.‬‬ ‫دكمه‌هاي وسايل برقي‬ ‫من دوست دارم‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫مي‌بينم‪.‬‬ ‫در مدرس ه‬ ‫من وسايل برقي را‬ ‫بعضي وقت‌ها‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫مي‌بينم‪.‬‬ ‫در خانه ديگران ‬ ‫وسايل برقي را‬ ‫بعضي وقت‌ها‬

‫مال من نيست ‪.‬‬ ‫ ‬ ‫آن وسايل برقي‬

‫دست نمي‌زنم‪.‬‬ ‫به وسايل برقي دیگران‬ ‫من ‬

‫مي‌توانم به دكمه‌هاي وسايل برقي خانه‌ي خودمان دست بزنم‪.‬‬ ‫من‬

‫‪25‬‬
 ‫آشامیدن‬
‫نبایدصورت ديگران را به سمت خود بچرخانم‬ ‫من‬

‫به من نگاه كند‪.‬‬ ‫‪..........................‬‬ ‫ ‬ ‫من مي‌خواهم‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫تا به من نگاه كنند‪.‬‬ ‫صورت ديگران را چنگ مي‌زنم‬ ‫بعضي وقت‌ها‬

‫خوبي نيست‪.‬‬ ‫اين انتخاب ‬

‫و بگويم‪ ................ :‬‬ ‫م‬

‫به آرنج او بزن ‬ ‫ ‬
‫من مي‌توانم‬

‫من به صورت ديگران چنگ نمي‌زنم‬

‫ـ در جای خالی نام افرادی که دانش آموز می خواهد صحبت کند نوشته شود مانند مادر‪ ،‬معلم‪،‬همکالسی و ‪....‬‬
‫‪26‬‬
 ‫ديگران از دست من ناراحتند‬
‫خوردن‬
‫وقتي‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫را ناراحت مي‌كنم‪.‬‬ ‫‪..........................‬‬ ‫من‬ ‫بعضي وقت‌ها‬

‫خودم بروم‪.‬‬ ‫ ‬
‫به اتاق‬ ‫ ‬ ‫شايد من ‬

‫اشكالي ندارد‬ ‫انجام ندهم‪.‬‬ ‫‪ .......................‬را‬ ‫شايد من‬

‫قوانین‬
‫منبهصورتديگرانچنگنميزنم‬
‫(مادر‪ ،‬معلم و ‪ )...‬به من ‬
‫كمكميكندتاقوانينرا يادبگيرم‪.‬‬
‫من مي توانم به دكمه هاي وسايل‬
‫برقي خانه ي خودمان دست بزنم‪.‬‬
‫بعضيوقتهامنكسي(مادر‪،‬معلم‪،‬‬
‫ ‬
‫دوست و ‪ )...‬را ناراحت مي كنم‪.‬‬

‫ياد بگيرم‪.‬‬ ‫تا قوانين را‬ ‫كمك مي‌كن د‬ ‫(مادر‪ ،‬معلم و ‪ )...‬به من ‬

‫دوست دارد‪.‬‬ ‫ ‬
‫مرا‬ ‫ ‬
‫(مادر‪ ،‬معلم و ‪)...‬‬
‫ـ در جاي خالي اول نام يا تصویر فردی كه كودك باعث ناراحتي‌او شده قرار داده شود‪ .‬براي مثال‪( :‬لباس‌هايم را جمع نكردم‪ ،‬وسايل مدرسه را جمع نكردم‪،‬‬
‫‪27‬‬ ‫تكاليفم را انجام ندادم و ‪)...‬‬
 ‫وقتي عصباني هستم ‪ ،‬كاغذها را پاره نمي‌كنم‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫كاغذها را پاره مي‌كنم‪.‬‬ ‫م‬

‫عصباني هست ‬ ‫ ‬
‫بعضي وقت‌ها كه‬

‫نمي‌توانم روی كاغذ پاره بنويسم‪.‬‬ ‫من‬

‫خوبي نيست‪.‬‬ ‫ب‬

‫انتخا ‬ ‫پاره كردن كاغذ ‬

‫نبايد كاغذها را پاره كنم‪.‬‬ ‫من‬

‫‪.......................‬‬ ‫پاره كردن كاغذ‬ ‫به جاي ‬ ‫من وقتي عصباني هستم‬

‫خوبي است‪.‬‬ ‫ ‬
‫اين انتخاب‬
‫ـ در جاي خالي از فعاليت جايگزين در هنگام عصبانيت استفاده شود‪.‬‬ ‫‪28‬‬
 ‫دهانم را نمي‌ريزم‬
‫خوردن‬
‫آب‬

‫كار خوبي نيست‪.‬‬ ‫‪.......................‬‬ ‫در‬ ‫ن‬

‫آب دهان ريخت ‬

‫‪ .....................‬دوست ندارند‪.‬‬ ‫آب دهان ريختن در‬ ‫ديگران ‬

‫دهانم را مي‌بندم‪.‬‬ ‫ ‬
‫من‬

‫قورت مي‌دهم‪.‬‬ ‫آب دهانم را ‬ ‫ ‬

‫من‬

‫‪ ............‬نمي‌ريزم‪.‬‬ ‫در‬ ‫آب دهانم را‬ ‫من‬

‫ـ در جاي خالي اسم مکان نوشته شود مانند خیابان‪ ،‬کالس و ‪.......‬‬
‫‪29‬‬
 ‫حركت در مسير شلوغ‬

‫كالس رفتن است‪.‬‬ ‫ِ ‬

‫وقت‬ ‫به من مي‌گويد‬ ‫صداي زن ‬
‫گ‬

‫ممكن است افراد زيادي در راهرو باشند‪.‬‬

‫آن كالس بروند‪.‬‬ ‫ب ه‬ ‫بخواهند ‬ ‫شايد بچه‌هاي ديگر هم ‬

‫كالسم بروم‪.‬‬ ‫ب ه‬ ‫ ‬
‫من هم بايد‬

‫سمت راست راهرو حركت كنم‪.‬‬ ‫من باي د‬

‫اشكالي ندارد‪.‬‬ ‫ممكن است كسي به من بخورد‬

‫‪30‬‬
 ‫وقتي بد خواب مي‌شوم‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫من بي‌خواب مي‌شوم‪.‬‬ ‫ ‬ ‫شب‌ها ‬ ‫ي‬

‫بعض ‬

‫من نبايد آن‌ها را بيدار كنم‪.‬‬ ‫خانواده‌ام خواب هستند‪.‬‬

‫آهسته بازي كنم‪.‬‬ ‫يا‬ ‫كتاب بخوانم‬ ‫م ‬

‫من مي‌توان ‬

‫‪.......................‬‬ ‫ ‬ ‫م‬
‫من مي‌توان ‬

‫تا بقيه بخوابند‪.‬‬ ‫م‬

‫ساكت مي‌مان ‬ ‫من ‬
‫ـ در جاي خالي از هر فعاليت جايگزيني كه كودك مي‌تواند به آرامي از آن استفاده كند قرار دهيم‪.‬‬
‫‪31‬‬
 ‫كيف مدرسه‪ /‬كوله‌پشتي مدرسه‬

‫دوست دارم‪.‬‬ ‫مدرسه‌ام ر ا‬ ‫كيف ‪ /‬كوله‌پشتي ‬ ‫ ‬

‫من‬

‫كيفم روي شانه‌ام باشد‪.‬‬ ‫من دوست دارم‬

‫جای مخصوص دارد‪.‬‬ ‫براي كيف‪ /‬كوله‌پشتي‬ ‫مدرسه‌ي من ‬

‫در محل مخصوص گذاشته شود‪.‬‬ ‫كوله‌پشتي بايد‬

‫در جاي مخصوص می گذارم‪.‬‬ ‫كوله‌پشتي‌ام را‬ ‫من ‬

‫كوله‌پشتي ام را برمي‌دارم‪.‬‬ ‫وقتي مدرسه تمام ش د‬

‫‪32‬‬
 ‫خوردناز توالت مدرسه‬
‫استفاده‬

‫به دستشويي بروم‪.‬‬ ‫بايد در مدرسه‬ ‫ن‬

‫بعضي وقت‌ها م ‬

‫اجازه مي‌گيرم‪.‬‬ ‫دستشويي دارم‬ ‫س‬

‫در كال ‬ ‫من وقت ‬
‫ي‬

‫به دستشويي بروم‪.‬‬ ‫من بايد‬

‫دست‌هايم را بشويم‪.‬‬ ‫بعد از دستشویی‬ ‫من بايد‬

‫برگردم‪.‬‬ ‫به كالس ‬ ‫زود ‬ ‫من بايد‬

‫‪33‬‬
 ‫تعطيالت مدرسه‬
‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫به مدرسه نمي‌روم‪.‬‬ ‫در تعطيالت ‪...................‬‬ ‫ن‬

‫م ‬
‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫به مدرسه نمي‌رود‪.‬‬ ‫در تعطيال ‬

‫ت‬ ‫ ‬ ‫هيچ كس‬
‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫فردا ‪ .......................‬است‪.‬‬
‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫به مدرسه نمي‌روم‪.‬‬ ‫در ‪. ......................‬‬ ‫من‬

‫ج‬ ‫پ‬ ‫د س چ‬ ‫ش ی‬

‫براي خودم يادداشت كنم‪.‬‬ ‫تعطيالت را ‬ ‫ ‬ ‫من مي‌توانم‬

‫دوباره به مدرسه مي‌روم‪.‬‬ ‫در ‪ .......................‬‬ ‫ ‬

‫من‬
‫ـ در جاي خالي دوم تاریخ و روز بعد از تعطيلی نوشته شود‪.‬‬ ‫‪34‬‬
 ‫خوردناردو‬
‫رفتن به‬

‫براي اردو به ‪ .......................‬مي‌رود‪.‬‬ ‫كالس ما‬

‫ما با اتوبوس مي‌رويم‪.‬‬ ‫ما مي‌خواهيم درباره‌ي ‪ .................‬ياد بگيريم‪.‬‬

‫و به حرف‌هاي ‪.................‬گوش بدهم‪.‬‬ ‫كنار بقيه بمانم‬ ‫من بايد‬

‫به مدرسه برمي‌گرديم‪.‬‬ ‫با اتوبوس‬ ‫ما ساعت ‪. ..............‬‬

‫‪35‬‬ ‫ـ معلم می‌تواند مکان‪ ،‬موضوع آموزشی و زمان مورد نظر خود را جایگزین نماید‪.‬‬
 ‫وقتي در مدرسه احساس بيماري مي‌كنم‪.‬‬

‫بايد به معلّم بگويم‪.‬‬ ‫احساس بيماري كردم ‬ ‫اگر در مدرسه‬

‫درد مي‌كند‪.‬‬ ‫‪.......................‬‬ ‫من مي‌گويم ‪:‬‬

‫مربي بهداشت بفرستد‪.‬‬ ‫ِ‬

‫پيش‬
‫ ‬ ‫ ‬
‫مرا‬ ‫شايد معلّم‬

‫كمك مي‌كند‪.‬‬ ‫ن‬

‫به م ‬ ‫ ‬ ‫مربي بهداشت ‬ ‫اشكالي ندار د‬

‫يا شايد من به كالس برگردم‪.‬‬ ‫به خانه بروم ‬ ‫شايد من ‬

‫این خوبه‪.‬‬ ‫احساس بيماري كردم باید به معلّم بگويم‪.‬‬ ‫اگه در مدرسه‬
‫ـ در جای خالی نام يا تصوير قسمتي از بدن كه آسيب ديده يا درد مي‌كند استفاده شود‪.‬‬ ‫‪36‬‬