ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN FEN BİLİMLERİ DERSİNE

VE
FEN DENEYLERİNE YÖNELİK TUTUMLARININ BAZI
DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
ZEYNEP KUMRU
MERSİN ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANABİLİM
DALI
FEN BİLGİSİ EĞİTİMİ BİLİM DALI
Danışman
Prof. Dr. Bengü KAPLAN
MERSİN
TEMMUZ-2020

Fen bilimleri deney ve gözleme dayalı bir derstir. Bu yüzden deneysel bilimler olarak
da bilinir. Fen eğitimi birçok kişinin de dediği gibi yaparak-yaşayarak öğrenmeye
dayalı bir süreçtir. Yaparak-yaşayarak fen bilgisi eğitimi verilmediği zamanlarda
öğrenciler konuları öğrenmek yerine ezbercilikten öteye gidemezler. Deneylerin
yapıldığı laboratuvarlar sayesinde soyut şeyler somutlaştırılır ve öğrenciler bu süreçte
daha kalıcı öğrenmeler gerçekleştirir.
Araştırmanın Amacı
Ortaokul 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin Fen Bilimleri Dersine ve Fen Deneylerine
yönelik tutumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, anne-babanın eğitim durumu, karne notu,
ayrı bir çalışma odasının varlığı, kardeş sayısı, anne yada babaya ait bir arabanın olup
olmaması, ekonomik durum, özel bilgisayar/tablet olması, internet kullanımı, kitap
okuma süresi ve tercih edilen lise gibi çoklu demografik özelliklerine göre anlamlı bir
farklılığın olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır.

Araştırmanın Önemi
Fen bilimlerini doğru şekilde anlamak ve doğru şekilde iletmek, dünya müfredatları
göz önüne alındığı zaman hepsinde ortak noktadır. Bizlerinde geleceğimizi emanet
edeceğimiz gençlerimizin derslerini sevmeleri , araştırıp sorgulayan ve ülkesine
üretken dışa bağımlı olmayan bireyler olarak yetiştirilmeleri gerekmektedir. Bu
yüzden öğretim programlarımızı öğrencilerimizin ihtiyaçları ve hedefleri
doğrultusunda hazırlanması gerekmektedir.

Araştırmanın Kapsam ve Sınırlılıkları

1. Çalışma Mersin İli Silifke İlçesi ile sınırlıdır.

2. Çalışma 2018/2019 Eğitim-Öğretim yılı ile sınırlıdır.

3. Çalışma 8 hafta ile sınırlıdır.

4. Çalışma kullanılan veri araçları ile sınırlıdır.

5. Bu çalışma Silifke İmam Hatip Ortaokulu, Sarıcalar Ortaokulu, Şehit Ragıp Köse

Ortaokulu ve Gazi Ortaokulu ile sınırlıdır.

6. Bu çalışma 650 öğrenci ile sınırlıdır.

İçinde bulunduğumuz dönem her insanın teknolojiyle iç içe olduğu bir bilim çağıdır.
Bilim ve teknoloji sayesindeki hızlı gelişmeler bireyin de düşünme ve yaratıcılığa olan
yeteneğini geliştirmektedir. Teknolojide ki bu olumlu durum fen bilimlerine olan ilgiyi
de arttırmaktadır. Fen bilimleri herhangi bir bireyin, hem aile yaşantısında hem de
çalışma hayatında toplum ile etkili iletişim becerisi kurmasını sağlamaktadır. Böyle bir
çağda her öğrencinin de bilim ve teknolojiyi öğrenmesi gerekmektedir. Bilimsel
bilgilerinde kazanılmasında fen eğitiminin yeri ve önemi çok büyüktür. Milli Eğitim
Bakanlığı’ da fen eğitiminin temel amaçları olduğunu söylemektedir.
Bu amaçlar ise ;

* Bireyin çevresinde ve doğada olup bitenlere karşı meraklı olması

* Fen biliminin kapsamında olan fizik, astronomi, biyoloji ve kimya gibi alanlara
temel hazırlık sağlanması

* Fen bilimi ile kariyer ve girişimciliği sağlamak

* Fen bilimi sayesinde araştırmacı bir kişiliğe sahip olunması

* Fen okuryazarlığını geliştirmek

* Bireyin çevresi, halk ile arasındaki etkileşimi fark etmesini sağlamak

* Günlük yaşamda karşılaşılabilecek problemlere karşı sorumluluk alarak sorumluluk

bilincinde bir birey olmaları ve bu sorunların çözümünde bilimsel süreç becerilerinin
kullanılmasının sağlanması

* Bireylere güvenli çalışma biçiminin öğretilmesi

Öğrencilerin okul hayatı süresince zorlandığı ve başarı sağlamakta güçlük çektiği

derslerin başında fen bilimi gelmektedir. Bu olumsuz durumu ortadan kaldırmak ve
öğrencilerin fen bilimine olan merak ve ilgilerini arttırmak için öğrencilerin
uygulamada aktif olabileceği dene, yap, gör mantığıyla öğrenmelerini sağlayacak
yöntem ise deney ile öğretim yöntemidir. Deney laboratuvardaki bazı araç, alet ve
maddelerin kullanılmasıyla öğrencilerin henüz bilmedikleri konu ve bilgileri
keşfetmeleri, çeşitli yollardan kazanılan bilgilerin doğruluğunu açık olarak göstermek,
kanıtlamak ve yaparak yaşayarak öğrenme için kullanılan bir öğrenme etkinliğidir.
Çünkü laboratuvarda deney yöntemi sayesinde soyut olan düşüncelerimizi somut hale
çevirmiş oluruz. Dersler deney olsun yada olmasın laboratuvarda işlenmelidir çünkü
öğrencilerin fen dersine yönelik olumlu tutumları laboratuvar ortamında sınıf ortamına
göre daha fazladır. Böylece klasik öğretim yerine modem öğretim yapmış oluruz.
Buda öğrencilerin fen bilimini aynı zamanda günlük yaşam ile ilişkilendirmelerini
sağlamaktadır.
Tutum ise bir nesne karşısında yada kavramlara durumlara karşı daha önce öğrenilmiş
olumlu yada olumsuz tepkide bulunma durumudur. Olumlu tutum, bireyi problemle
yüzleşecek kadar iyi bir ruh haline sokmaktadır. Bireylerin de fen bilimine olan
tutumu arttıkça konuyu algılama ve başarı oranı artmaktadır. Duyumun özellikleri ise
3 alana ayrılmaktadır. Bunlar bilişsel, duyuşsal ve davranışsaldır.

Bilişsel özellik : Kişinin herhangi bir konu yada olgu hakkında düşünce ve fikirlerini
içerir.

Duyuşsal özellik: Konu yada olgu hakkında oluşan hislerle ortaya çıkmaktadır.

Davranışsal özellik: Bazı durumlar için harekete geçirici eğilimleri içermektedir.

Öğrencilerin belli bir zaman içerisindeki tutumlarının değerlendirilmesi, daha sonraki

bir dönemde onların davranışlarını tahmin etmede ve yaşadıkları koşullar içinde
tutumlarını belirlemede, bu tutumları değiştirmede veya tutumlar oluşturmada
öğrencilerin mevcut durumlarını öğrenmede tutumların ölçülmesi büyük yarar
sağlayacaktır.
Araştırma sonucuna bakıldığında ise ;

Fen bilimleri dersine yönelik tutumların sınıf düzeyi, ekonomik durum, anne-baba
eğitim düzeyi, karne notu, bilgisayar/tablet sahibi olma, kitap okuma süresi ve gitmek
istenilen lise türüne göre anlamlı farklılık oluştuğu tespit edilmiş ancak cinsiyete,
kardeş sayısına, araba varlığına, çalışma odasına ve internet kullanma süresine göre
farklılık oluşturmadığı belirlenmiştir.

Fen deneylerine yönelik tutumlarda ise sınıf düzeyi, baba eğitim durumu, karne notu,
internet kullanma süresi ve gitmek istenilen lise türüne göre anlamlı farklılık oluştuğu
belirlenmiştir. Buna karşılık cinsiyet, ekonomik durum, anne eğitim durumu, kardeş
sayısı, araba varlığı, çalışma odası, bilgisayar/tablet sahibi olma ve kitap okuma
süresine göre anlamlı bir farklılaşma olmadığı tespit edilmiştir.

Ortaokul 6, 7 ve 8. Sınıf öğrencilerin birinci problem olarak belirlenen fen bilimleri

dersine yönelik tutum ve fen deneylerine yönelik tutum sonuçları verilmiştir.
Çalışmada, devlet okullarında öğrenim gören öğrencilerden rastgele seçilen 650
öğrencinin fen bilimleri dersine yönelik tutumlarını ölçmek için FBDTÖ
uygulanmıştır. Uygulama sonucunda öğrencilerin 13 maddelik fen bilimleri dersi
tutum ölçeğinde 5 üzerinden ortalaması en düşük 2,11 ve en yüksek 3,84 olan tutum
puanına ulaştıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin fen bilimleri dersine yönelik tutum
puan ortalamaları 2,99 bulunmuştur. Bu durum 2,60 ile 3,39 arasında bulunan
“kararsızım” seçeneğine tekabül ettiği için öğrencilerin fen bilimleri dersine yönelik
tutumlarının ne çok yüksek ne de çok az olduğu söylenebilmektedir. Dolayısıyla
öğrencilerin fen bilimleri dersine yönelik tutumlarının, ilgi ve beklentilerinin orta
düzeyde olduğu anlaşılmaktadır. Öğrencilerin fen bilimleri dersine yönelik tutumları,
erkek öğrencilerin az farkla ortalama puanları daha yüksek olmasına rağmen, ders
tutumunun erkek ve kız öğrenciler arasında anlamlı bir farklılık oluşturmadığı
yönünde olmuştur.
Bu elde edilen sonuçlar ile ;

* Öğrencilerin tutumları göz önünde bulundurularak Fen bilimleri dersine ve Fen

deneylerine yönelik ders programı içerik açısından yeniden değerlendirilebilir.

* Öğrencilerin olumsuz tutum sergiledikleri şeylerin ortadan kaldırılması için okul

yönetim kadrosu ve öğretmenler iş birliği içinde çalışmalıdır.

*Ailelerin gelir düzeyi farkından kaynaklanan tutum farklılıkları sebebi ile

öğrencilerin bu farktan etkilenmemeleri için gerekli önlemler alınmalıdır.

* Öğrencilerin fen deneylerine yönelik tutumlarının arttırılmasında okul

laboratuvarları en üst düzeyde kullanılmalı ve geliştirilmelidir.

* Fen derslerinde konu anlatımlarının uygulamalar ve deneylerle daha çok

desteklenmesi gerekmektedir.