Professional Documents
Culture Documents
XKNQ@ RACKLKTK@
4242/424;
;
DKD O
RA@HKNQCQK@
D. Duhkyk Waimckn
Ostickn –duhkyk― euck-euck hktk`f hkri hisipci` iceu K`trmpmcmfi Wmsikc. Kpk yk`f
targkiup hkcke haji`isi duhkyk sk`fktckn cuks. Ostickn duhkyk hkpkt hikrtiik` sadkfki tmtkcitks
pmck parickiu, iasa`ik`, iapargkykk`, iacaedkfkk`, hk` saeuk prmhui cki` hkri ikryk hk`
paeiiirk` ek`usik yk`f ea`giriik` im`hisi suktu eksykrkikt ktku pa`huhui yk`f
hitrk`seisiik` darskek. Wahk`fik` iaduhkykk` ea`urut Wicvk`m hkcke Vknkd (42;;<449)
–earupkik` eksykrkikt yk`f darhkskrik` niue-nuiue yk`f khic, yk`f eaeu`fii`ik` im`hisi
aim`mei hk` psiimcmfis yk`f pkci`f dkii dkfi wkrfk `afkrk`yk―.
Iktk saimckn darkskc hkri Dknksk Ckti`< sinmca, sgmck, sgmcka ktku sinmck yk`f eaeiciii
krti< wkitu cuk`f ktku wkitu sa`ffk`f, hi ek`k iatiik itu saimckn khkckn iafiktk` hi wkitu
cuk`f dkfi k`ki-k`ki hi ta`fkn-ta`fkn iafiktk` utkek earaik, ykitu iafiktk` ta`tk`f gkrk
eaedkgk nuruj hk` ea`fa`kc ta`tk`f emrkc (duhi paiarti) hk` astatiik (sa`i). Wkkt i`i, iktk
saimckn darudkn krti ea`jkhi dk`fu`k` ktku caedkfk u`tui dackjkr hk` ea`fkjkr sartk taepkt
ea`ariek hk` eaedari packjkrk`. Ea`urut Ekskm`f & Xicmei (42;;<;69) dknwk –
duhkyk
saimckn hikrtiik` sadkfki sistae eki`k yk`f hik`ut darskek mcan wkrfk saimckn
yk`f eaedahkik``yk ha`fk` saimckn cki`―. Ea`urut Hakc & Ratarsm` (;999) –duhkyk saimckn
khkckn
saiuepuck` `icki yk`f eack`hksi parickiu, trkhisi, iadikskk` iasankrik`, hk` siedmc-siedmc
yk`f hiprkitiiik` mcan iapkck saimckn, furu, patufks khei`istrksi, siswk, hk` stkia
nmchar cki``yk.―
Ea`urut Ekskm`f & Xicmei (42;;<;69) dknwk –duhkyk saimckn hikrtiik` sadkfki sistae
eki`k yk`f hik`ut darskek mcan wkrfk saimckn yk`f eaedahkik``yk ha`fk` saimckn cki`―.
Ea`urut Hakc & Ratarsm` (;999) –duhkyk saimckn khkckn saiuepuck` `icki yk`f eack`hksi
parickiu, trkhisi, iadikskk` iasankrik`, hk` siedmc-siedmc yk`f hiprkitiiik` mcan
iapkck saimckn, furu, patufks khei`istrksi, siswk, hk` eksykrkikt saiitkr saimckn―. Duhkyk
saimckn earupkik` giri inks, ikrkitar ktku wktki, hk` gitrk saimckn tarsadut hi eksykrkikt
cuks. duhkyk saimckn sadkfki ikrkitaristii inks saimckn yk`f hkpkt hihaji`isiik` eackcui `icki
yk`f hik`ut`yk, siikp yk`f hieiciii`yk, iadikskk`-iadikskk` yk`f hitkepicik``yk,
hk` ti`hkik` yk`f hitu`juiik` mcan sacurun parsm`ac saimckn yk`f eaeda`tui sktu
4
iasktuk` inusus hkri sistae
4
saimckn. Ea`urut Tihuwk` (42;4<;29) dknwk – duhkyk saimckn yk`f iarkp hisadut ha`fk` iicie
iarjk yk`f ea`ffkedkrik` suksk`k hk` nudu`fk` iarjk k`tkrk saskek furu, k`tkrk furu hk`
iapkck saimckn, k`tkrk furu ha`fk` ta`kfk iapa`hihiik` cki``yk sartk k`tkr
hi`ks hici`fiu`fk``yk earupkik` wujuh hkri ci`fiu`fk` iarjk yk`f im`husij―.
Waimckn sadkfki suktu mrfk`isksi, eaeiciii duhkyk tarsa`hiri yk`f hida`tui hk`
hipa`fkruni mcan `icki-`icki, parsapsi, iadikskk`-iadikskk`, iadijkik`-iadijkik` pa`hihiik`, hk`
parickiu mrk`f-mrk`f yk`f darkhk hi hkcke`yk.
Wadkfki suktu mrfk`isksi, saimckn ea`u`juiik` iainksk`, ykitu paedackjkrk`. Duhkyk saimckn
saeasti`yk ea`u`juiik` ikpkdicitks yk`f sasuki ha`fk` pri`sip-pri`sip iaek`usikk`.
Im`sap
duhkyk saimckn eksui ia hkcke pa`hihiik` itu pkhk hkskr`yk sadkfki upkyk u`tui
eaedariik` krkn ta`tk`f ajisia`si ci`fiu`fk` paedackjkrk`, ci`fiu`fk` hkcke nkc i`i hkpkt
hidahkik` hkcke huk nkc (;) ci`fiu`fk` yk`f sijkt`yk kckei sasuki ha`fk` duhkyk siswk hk`
furu, (4) ci`fiu`fk` krtijigikc yk`f higiptkik` mcan furu ktku nksic i`tarkisi k`tkrk furu ha`fk`
siswk.
Lkhi, hkpkt hisiepucik` dknwk duhkyk saimckn khkckn saiuepuck` `icki yk`f eack`hksi
parickiu, trkhisi, iadikskk` iasankrik`, hk` siedmc-siedmc yk`f hiprkitiiik` mcan iapkck
saimckn, furu, patufks khei`istrksi, siswk, hk` eksykrkikt saiitkr saimckn. eksykrkikt saiitkr
saimckn―. Duhkyk saimckn earupkik` giri inks, ikrkitar ktku wktki, hk` gitrk saimckn tarsadut hi
eksykrkikt cuks. duhkyk saimckn sadkfki ikrkitaristii inks saimckn yk`f hkpkt hihaji`isiik`
eackcui `icki yk`f hik`ut`yk, siikp yk`f hieiciii`yk, iadikskk`-iadikskk` yk`f hitkepicik``yk,
hk` ti`hkik` yk`f hitu`juiik` mcan sacurun parsm`ac saimckn yk`f eaeda`tui sktu iasktuk`
inusus hkri sistae saimckn. Ea`urut Tihuwk` (42;4<;29) dknwk – duhkyk saimckn yk`f iarkp
hisadut ha`fk` iicie iarjk yk`f ea`ffkedkrik` suksk`k hk` nudu`fk` iarjk k`tkrk saskek
furu, k`tkrk furu hk` iapkck saimckn, k`tkrk furu ha`fk` ta`kfk iapa`hihiik` cki``yk sartk k`tkr
hi`ks hici`fiu`fk``yk earupkik` wujuh hkri ci`fiu`fk` iarjk yk`f im`husij―.
Waimckn sadkfki suktu mrfk`isksi, eaeiciii duhkyk tarsa`hiri yk`f hida`tui hk`
hipa`fkruni mcan `icki-`icki, parsapsi, iadikskk`-iadikskk`, iadijkik`-iadijkik` pa`hihiik`, hk`
parickiu mrk`f-mrk`f yk`f darkhk hi hkcke`yk.
Wadkfki suktu mrfk`isksi, saimckn ea`u`juiik` iainksk`, ykitu paedackjkrk`. Duhkyk
saimckn saeasti`yk ea`u`juiik` ikpkdicitks yk`f sasuki ha`fk` pri`sip-pri`sip iaek`usikk`.
Im`sap duhkyk saimckn eksui ia hkcke pa`hihiik` itu pkhk hkskr`yk sadkfki upkyk u`tui
eaedariik` krkn ta`tk`f ajisia`si ci`fiu`fk` paedackjkrk`, ci`fiu`fk` hkcke nkc i`i hkpkt
hidahkik` hkcke huk nkc (;) ci`fiu`fk` yk`f sijkt`yk kckei sasuki ha`fk` duhkyk siswk hk`
furu, (4) ci`fiu`fk` krtijigikc yk`f higiptkik` mcan furu ktku nksic i`tarkisi k`tkrk furu ha`fk`
siswk.
7
DKD OO
OHA@XOJOIKWO HK@ K@KCOWOW NKWOC
ekupu` nmrism`tkc.
Ha`fk` duhkyk y`kf dkii tareksui duhkyk darimeu`iiksi ekik kik` tieduc hkcke ianihupk`
sadukn iaeuhknk` eackiuik` imeu`iiksi dkii ha`fk` saskek ktkupu` ha`fk` ktksk` iitk.
(7) Cadin tarduik hk` trk`spkrk`.
Eaeda`tui sadukn duhkyk yk`f ekepu eacktin iajujurk` itu sk`fktckn nadkt jiik saeuk`kyk
ekepu darjkck` ha`fk` saiedk`f.
(8) Ea`giptkik` iadarskekk` hk` rksk skci`f eaeiciii yk`f ti`ffi.
Ha`fk` duhkyk yk`f hik`ut darskek ekik kik` targiptk rksk eaiciii hk` skci`f ea`jkfk
(8) Ea`i`fiktik` smcihkritks hk` rksk iaiacukrfkk`.
(1) Liik ea`aeuik` iaskcknk` kik` safark hkpkt hipardkiii.
(:) Hkpkt darkhkptksi ha`fk` dkii tarnkhkp pariaedk`fk` ORXAI.
8
D. Jkitmr-jkitmr Duhkyk saimckn
Liik hkpkt iitk cinkt darkpk pa`ti`f`yk duhkyk saimckn i`i ekik sk`fkt pa`ti`f dkfi iitk
u`tui ea`faedk`fik` duhkyk saimckn i`i ha`fk` ck`fikn kwkc eaeparnktiik` dadarkpk
jkitmr yk`f khk ykitu <
k. Ea`fkgu pkhk pri`sip <
;. Darjmius pkhk Zisi, Eisi hk` Xujuk` Waimckn. Ra`faedk`fk` duhkyk saimckn
nkrus sa`k`tiksk sajkck` ha`fk` visi, eisi hk` tujuk` saimckn. Ju`fsi visi, eisi, hk` tujuk`
saimckn khkckn ea`fkrknik` pa`faedk`fk` duhkyk saimckn. Zisi ta`tk`f iau`ffuck` eutu
eiskc`yk, nkrus hisartki ha`fk` prmfrke-prmfrke yk`f `yktk ea`fa`ki pa`giptkk` duhkyk
saimckn.
4. Ra`giptkk` Imeu`iiksi Jmrekc hk` O`jmrekc. Imeu`iiksi earupkik` hkskr
dkfi immrhi`ksi hkcke saimckn, tareksui hkcke ea`ykepkiik` pask`-pask` pa`ti`f`yk
duhkyk saimckn. Imeu`iiksi i`jmrekc skek pa`ti`f`yk ha`fk` imeu`iiksi jmrekc. Ha`fk`
haeiiik` iahuk jkcur imeu`iiksi tarsadut parcu hifu`kik` hkcke ea`ykepkiik` pask` sagkrk
ajaitij hk` ajisia`.
7. O`mvktij hk` Darsahik Ea`fkedic Tasiim . Wkckn sktu hiea`si duhkyk mrfk`isksi khkckn
i`mvksi hk` iasahikk` ea`fkedic rasiim. Watikp parudknk` duhkyk saimckn ea`yadkdik`
khk`yk rasiim yk`f nkrus hitariek inusus`yk dkfi pkrk paedknkru. Iatkiutk` kik` rasiim
ea`yadkdik` iurk`f dark`i`yk samrk`f paeiepi` ea`fkedic siikp hk` iaputusk` hkcke
wkitu gapkt.
8. Eaeiciii Wtrktafi yk`f Lacks . Ra`faedk`fk` duhkyk saimckn parcu hitmpk`f mcan strktafi
hk` prmfrke. Wtkrtafi ea`gkiup gkrk-gkrk yk`f hitaepun sahk`fik` prmfrke
ea`yk`fiut iafiktk` mparksim`kc yk`f parcu hickiuik`. Wtrktafi hk` prmfrke earupkik` huk
nkc yk`f sackcu
darikitk`.
1. Darmria`tksi Ii`arjk. Ra`faedk`fk` duhkyk saimckn parcu hikrknik` pkhk skskrk` yk`f
sahkpkt eu`fii` hkpkt hiuiur. Wkskrk` yk`f hkpkt hiuiur kik` eaepareuhkn pa`fuiurk`
gkpkik` ii`arjk hkri suktu saimckn.
:. Wistae Avkcuksi yk`f Lacks. Q`tui ea`fatknui ii`arjk pa`faedk`fk` duhkyk saimckn parcu
hickiuik` avkcuksi sagkrk ruti` hk` dartknkp< jk`fik pa`hai, sahk`f, hk` jk`fik
pk`jk`f. Ikra`k itu parcu hiiaedk`fik` sistae avkcuksi tarutkek hkcke nkc< ikpk` avkcuksi
hickiuik`, sikpk yk`f eackiuik` hk` eaik`isea ti`hki ck`jut yk`f nkrus hickiuik`.
6. Eaeiciii Imeitea` yk`f Iukt. Imeitea` hkri piepi`k` hk` wkrfk saimckn
sk`fkt ea`a`tuik` iepcaea`tksi prmfrke-prmfrke pa`faedk`fk` duhkyk saimckn.
Dk`yki duiti ea`u`juiik` dknwk imeitea` yk`f caekn tarutkek hkri piepi`k`
ea`yadkdik` prmfrke-
prmfrke tihki tarckisk`k ha`fk` dkii.
>. Iaputusk` Darhkskrik` Im`sa`sus. Giri duhkyk mrfk`isksi yk`f pmsitij
khkckn
pa`faedick` iaputusk` pkrtisipktij yk`f daruju`f pkhk pa`fkedick` iaputusk` sagkrk
im`sa`sus. Easiipu` nkc itu tarfk`tu`f pkhk situksi iaputusk`, `keu` pkhk
ueue`yk im`sa`sus hkpkt ea`i`fiktik` imeitea` k`ffmtk mrfk`isksi hkcke eackisk`kik`
iaputusk`
tarsadut.
9. Wistae Oedkck` yk`f Lacks. Ra`faedk`fk` duhkyk saimckn na`hki`yk hisartki ha`fk`
sistae iedkck` easiipu` tihki sackcu hkcke da`tui dkrk`f ktku uk`f. Da`tui cki``yk khkckn
pa`fnkrfkk` ktku irahit pmi` tarutkek dkfi siswk yk`f ea`u`juiik` parickiu pmsitij yk`f
sajkck` ha`fk` pa`faedk`fk` duhkyk saimckn.
;2. Avkcuksi Hiri. Avkcuksi hiri earupkik` skckn sktu kckt u`tui ea`fatknui ekskckn-ekskckn
yk`f hinkhkpi hi saimckn. Avkcuksi hkpkt hickiuik` ha`fk` ea`ffu`kik` pa`haiktk` gurkn
pa`hkpkt ktku ea`ffu`kik` sikck pa`ickik` hiri. Iapkck saimckn hkpkt ea`faedk`fik` eatmha
pa`ickik` hiri yk`f darfu`k dkfi pa`faedk`fk` duhkyk saimckn. Nkckek` dariiut i`i
hiiaeuikik` sktu gm`tmn u`tui ea`fuiur duhkyk saimckn.
1
d. Darpafk`f tafun pkhk ksks<
1
;. Iarjkskek tie (take wmri). Rkhk hkskr`yk sadukn imeu`itks saimckn earupkik` sadukn
tie/iuepuck` i`hivihu yk`f daiarjk skek u`tui ea`gkpki tujuk`. Q`tui itu, `icki iarjk skek
earupkik` suktu iankrusk` hk` iarjkskek earupkik` kitivitks yk`f dartujuk`
u`tui eaedk`fu` iaiuktk`-iaiuktk` ktku suedar hkyk yk`f hieicii mcan parsm`ic saimckn.
4. Iaekepuk`. Ea`u`jui pkhk iaekepuk` u`tui ea`farjkik` tufks hk` tk`ffu`f jkwkd
pkhk ti`fikt iacks ktku saimckn. Hkcke ci`fiu`fk` paedackjkrk`, iaekepuk` prmjasim`kc furu
duik` nk`yk hitu`juiik` hkcke dihk`f kikhaeii tatkpi jufk hkcke darsiikp hk` darti`hki yk`f
ea`garei`ik` pridkhi pa`hihii.
. Iai`fi`k` hi si`i earujui pkhk iaekuk` ktku iarackk` u`tui eackiuik` tufks
7. Iai`fi`k`
hk` tk`ffu`f jkwkd u`tui eaedariik` iapuksk` tarnkhkp siswk hk` eksykrkikt. Waeuk `icki hi
ktks tihki darkrti kpk-kpk jiik tihki hiiri`fi ha`fk` iai`fi`k`. Iai`fi`k` jufk nkrus hikrknik`
pkhk usknk u`tui eaepardkiii hk` ea`i`fiktik` iaekepuk` hk` imepata`si hiri hkcke
eackisk`kik` tufks hk` tk`ffu`f jkwkd sadkfki duhkyk yk`f eu`guc hkcke hiri pridkhi dkii
sadkfki iapkck saimckn, furu, hk` stkj hkcke eaedariik` packyk`k` iapkhk siswk
hk` eksykrkikt.
8. Iafaedirkk` (nkppi`ass). @icki iafaedirkk` i`i nkrus hieiciii mcan sacurun parsm`ic saimckn
ha`fk` nkrkpk` iafaedirkk` yk`f iitk eiciii kik` dariepciiksi pkhk ci`fiu`fk` hk` iicie
saimckn yk`f rkekn hk` ea`uedunik` parkskk` puks, `ykek`, dknkfik hk` dk`ffk sadkfki
dkfik` hkri parsm`ic saimckn. Liik parcu hidukt wickykn-wickykn yk`f hkpkt eaedukt suksk`k
hk` eaedari `uk`sk yk`f i`hkn, `ykek`, ksri hk` ea`ya`k`fik`, saparti tkek` saimckn
hitktk ha`fk` dkii hk` hidukt wickykn dadks ekskckn ktku wickykn nkrus sa`yue hk`
sadkfki`yk.
1. Nmrekt (raspagt ). Tksk nmrekt earupkik` `icki yk`f eaeparcinktik` pa`fnkrfkk` iapkhk
sikpk skjk dkii hkcke ci`fiu`fk` saimckn ekupu` ha`fk` stkianmchars pa`hihiik`
cki``yk. Iacunk`-iacunk` yk`f tarjkhi ikra`k parkskk` tihki hinkrfki ktku tihki hiparckiuik`
ha`fk` wkjkr kik` ea`jkhiik` saimckn iurk`f hipargkyk. Wiikp raspai hkpkt hiu`fikpik`
ha`fk` gkrk eaedari sa`yuek` hk` skpkk` iapkhk sikpk skjk yk`f iitk taeui, disk jufk ha`fk`
eaedariik` nkhikn yk`f ea`krii sadkfki u`fikpk` rksk nmrekt hk` pa`fnkrfkk` iitk ktks
nksic iarjk yk`f hickiuik` ha`fk` dkii. Ktku ea`fu`hk`f sagkrk inusus hk`
ea`ykepkiik` sackekt ktks
prastksi yk`f hiparmcan hk` sadkfkik`yk.
:. Lujur (nm`asty). @icki iajujurk` earupkik` `icki yk`f pkci`f ea`hkskr hkcke ci`fiu`fk`
saimckn, dkii iajujurk` pkhk hiri sa`hiri ekupu` iajujurk` iapkhk mrk`f cki`. @icki iajujurk`
tihki tardktks pkhk iada`krk` hkcke eackiuik` paiarjkk` ktku tufks tatkpi ea`gkiup gkrk
tardkii hkcke eaeda`tui pridkhi yk`f mdyaitij. Xk`pk iajujurk`, iapargkykk` tihki
kik` hiparmcan. Mcan ikra`k itu duhkyk jujur hkcke satikp situksi hiek`kpu` iitk
darkhk nkrus sa`k`tiksk hipartknk`ik`. Lujur hkcke eaedariik` pa`ickik`, jujur hkcke
ea`facmck iauk`fk`,
jujur hkcke pa`ffu`kk` wkitu sartk im`sista` pkhk tufks hk` tk`ffu`f jkwkd earupkik`
pridkhi yk`f iukt hkcke ea`giptkik` duhkyk saimckn yk`f dkii.
6. Hisipci` (hisgipci`a). Hisipci` earupkik` suktu da`tui iatkktk` pkhk parkturk` hk` sk`isi
yk`f darckiu hkcke ci`fiu`fk` saimckn. Hisipci` yk`f hiekisuhik` hkcke ksks i`i khkckn siikp
hk` parickiu hisipci` yk`f eu`guc ikra`k iaskhkrk` hk` iarackk` iitk u`tui nihup tarktur hk`
rkpi sartk ekepu ea`aepktik` sasuktu sasuki pkhk im`hisi yk`f sankrus`yk. Lkhi hisipci` hisi`i
duik`ckn sasuktu yk`f nkrus hk` tihki nkrus hickiuik` ikra`k parkturk` yk`f ea`u`tut
iitk u`tui tkkt pkhk kturk` yk`f khk. Kturk` ktku tktk tartid yk`f hipkjk`f hiek`k-ek`k
dknik` earupkik` ktridut, tihki kik` ea`jkei` u`tui hipktuni kpkdick tihki hihuiu`f ha`fk`
suksk`k ktku iicie ci`fiu`fk` saimckn yk`f hisipci`. Hisipci` tihki nk`yk darckiu pkhk mrk`f
tarta`tu skjk hi saimckn tatkpi u`tui saeuk parsm`ic saimckn tihki iagukci iapkck saimckn, furu
hk` stkj.
>. Aepkti (aepktny). Aepkti khkckn iaekepuk` ea`aepktik` hiri ktku hkpkt earkskik` kpk
yk`f hirkskik` mcan mrk`f cki` `keu` tihki iiut ckrut hkcke parkskk` itu. Wiikp i`i parcu
:
hieiciii mcan sacurun parsm`ic saimckn kfkr hkcke dari`tarkisi ha`fk` sikpk skjk hk` hiek`k
skjk earaik
:
hkpkt eaeknkei pa`yadkd hkri ekskckn yk`f eu`fii` hinkhkpki mcan mrk`f cki` hk` ekepu
ea`aepktik` hiri sasuki ha`fk` nkrkpk` mrk`f tarsadut. Ha`fk` sijkt aepkti wkrfk saimckn
hkpkt ea`uedunik` duhkyk saimckn yk`f cadin dkii ikra`k hick`hksi mcan parkskk` yk`f skci`f
eaeknkei.
9. Ra`fatknuk` hk` Iasmpk`k`. Ra`fatknuk` hk` iasmpk`k` pkrk parsm`ic saimckn
yk`f hisartki ha`fk` iaekepuk` u`tui eaeparmcan iapargkykk` hkri sikpk skjk kik`
eaedariik` iask` yk`f eaykii`ik` dkfi mrk`f cki`. Hiea`si i`i ea`u`tut pkrk furu, stkj hk`
iapkck saimckn tkrepic, prmjasim`kc hk` tarcktin hkcke eaeki`ik` park``yk eaea`uni tu`tutk`
hk` iadutunk` siswk, mrk`f tuk hk` eksykrkikt.
Liik pri`sip hk` ksks hi ktks ekik sk`fkt tihki ea`utup iaeu`fii`k` kik` sackcu targiptk
duhkyk saimckn yk`f ajaitij eackcui iatarcidktk` mrk`f tuk hkcke ea`u`jk`f iafiktk`
saimckn, iatackhk` furu (ea`hihii ha`fk` da`kr, eaeknkei dkikt, ei`kt hk` iadutunk`
dackjkr k`ki, ea`giptkik` ci`fiu`fk` hk` suksk`k dackjkr yk`f im`husij hk`
ea`ya`k`fik` sartk eaejksicitksi iadutunk` dackjkr k`ki), hk` prastksi siswk yk`f
eaedk`ffkik` khkckn tifk nkc yk`f kik` ea`yudurik` duhkyk saimckn. Iafiktk`-iafiktk` itu
ea`jkhi fa`fsi tarsa`hiri hkcke suktu sistae yk`f utun (imeprana`sij) eackcui i`hiiktmr
yk`f jacks, sani`ffk ―ikrkitar ktku wktki siswk― hkpkt tarpmtrat sagkrk mptiekc eackcui
iafiktk`-iafiktk` yk`f hickiuik` mcan saimckn. Iafiktk` itu kik` ea`jkhi duhkyk hk`
darpa`fkrun hkcke pariaedk`fk` siswk sackek
darsaimckn hi saimckn itu.
Ikra`k duhkyk saimckn yk`f tatkp aisis ituckn yk`f kik` tartk`ke hi nkti
pkrk siswk.Wani`fk saimckn kik` tardadks hkri `krimdk, rmimi, ei`uek` iarks, tkwurk` k`tkr
packjkr, hk` ‟pa`ykiit‟ ia`kikck` packjkr cki``yk. Rkstiik` siswk tardkii yk`f cucus,
kik` taruiir
`kek`yk hkcke dktu prksksti saimckn. Rkstiik` puck pkrk kcue`i`yk tarsadkr ia saimckn-saimckn
jkvmrit ‟pkpk` ktks‟ dkii hi ti`fikt prmpi`si ekupu` `ksim`kc hk` kik` ea`jkhi ‟cakhar‟ hi
saimckn`yk eksi`f-eksi`f.
Irahidicitks saimckn hi ektk eksykrkikt, kiu`tkdicitks ii`arjk saimckn, hk`
sifek iapuksk` mrk`f tuk siswk nkrus suhkn tarda`tui, sani`ffk eaedkwk saimckn eaeiciii
duhkyk saimckn yk`f tatkp aisis. Furu, mrk`f tuk, hk` siswk nkrus hkpkt daiarjk skek
ea`giptkik`
duhkyk saimckn yk`f tatkp aisis hi ta`fkn ark harks`yk fcmdkcisksi hk` paskt`yk
iaekjuk` tai`mcmfi i`jmreksi hk` imeu`iiksi (XOI).
Duhkyk saimckn tarda`tui hkri arkt`yk iafiktk` kikhaeii hk` iasiswkk`, saparti huk sisi
ektk uk`f cmfke yk`f tki hkpkt hipisknik`. Eackcui iafiktk` aistrkiuriiucar yk`f darkfke
hkcke dihk`f iaiceuk`, iamcknrkfkk`, hk` iasa`ik` eaedukt siswk hkpkt ea`ykcurik` ei`kt
hk` dkikt`yk eksi`f-eksi`f.
Dadarkpk gm`tmn duhkyk saimckn hi WEK @afari ; Rkciek`k` yk`f ajaitij ekepu
6
• Ekjkckn hi`hi`f yk`f hidukt mcan siswk u`tui eacktin dkikt jur`kcistii`yk,
6
• CHIW u`tui ea`hihii siswk ea`jkhi gkcm` pa`furus MWOW,
• Wtuhi Iapaeiepi`k` Wiswk u`tui eacktin iapaeiepi`k` siswk
ea`jkck`ik` mrfk`isksi,
• Wtuhi Kekcikn Tkekhnk` ea`hihii siswk hkcke iafiktk` pask`tra` rkekhnk`,
• Racapksk` siswk ykitu eacapks siswk yk`f tackn cucus hkri saimckn,
• Duiu tknu`k` khkckn duiu yk`f earaike iafiktk` siswk hkri eucki eksui skepki
cucus saimckn,
• Imeita Waimckn khkckn iafiktk` mrk`f tuk siswk yk`f ea`u`jk`f iafiktk`
saimckn hkcke ea`i`fiktik` eutu packyk`k` pa`hihiik`,
• Duhkyk darsin khkckn iafiktk` iadarsink` saimckn hk` iadarsink` hiri sa`hiri,
• Iafiktk` prkitai idkhkn khkckn iafiktk` iakfkekk` siswk yk`f hi`icki mcan
furu kfkek eksi`f-eksi`f,
• RNDO hk` @ksim`kc khkckn iafiktk` nkri daskr iakfkekk` hk` `ksim`kc,
• Eackiuik` Hmk sadacue/sasuhkn dackjkr hipiepi` mcan furu/iapkck saimckn
• Duhkyk hisipci` hiek`k siswk tihki hiparia`k`ik` eksui iacks dick tarckedkt
hk` eackiuik` pack`ffkrk` tktk tartid saimckn,
• Duhkyk iarjk iarks, garhks hk` iincks khkckn siswk hicktin ea`yacaskiik`
tufks- tufks`yk ha`fk` gapkt, tapkt wkitu, hk` darnkrkp ea`hkpktik` pknkck hkri Kcckn,
• Duhkyk Iraktij ykitu eacktin siswk ea`giptkik` i`mvksi sasuki dkikt hk` ei`kt`yk,
• Ek`hiri & dartk`ffu`f jkwkd ykitu eacktin siswk u`tui daiarjk sa`hiri tk`pk
dk`tuk` mrk`f cki` hk` dartk`ffu`f jkwkd pa`un tarnkhkp tufks yk`f hidariik` furu,
• Ra`tks Wa`i (Ra`si) eacktin siswk eackisk`kik` iafiktk` dar`uk`sk sa`i dkii
iasa`ik` trkhism`kc ekupu` iasa`ik` emhar` ktku yk`f sahk`f „`fatra`‟ skkt i`i,
• Iu`ju`fk` eusaue ykitu ea`fa`kcik` iapkhk siswk ta`tk`f wkrisk` duhkyk dk`fsk
yk`f nkrus hicastkriik`, Iu`ju`fk` O`hustri ykitu ea`fa`kcik` siswk ta`tk`f
iafiktk`- iafiktk` yk`f khk hi i`hustri ktku pkdrii yk`f darikitk` ha`fk` ektk packjkrk`
ski`s hk` aim`mei,
• Aistrkiuriiucar khkckn iafiktk` `m` kikhaeii yk`f eaedari wkhkn
/iasaepktk` iapkhk siswk u`tui ea`faedk`fik` iraktijitks`yk sasuki ha`fk` dkikt
hk` ei`kt`yk eksi`f-eksi`f
• Wpmrt k`h Krt ykitu iafiktk` sa`i hk` mcknrkfk k`tkr iacks.
>
DKD OOO
RTMFTKE
DATIKOXK@ HA@FK@ DQHK_K
HK@ OICOE WAIMCKN _K@F IM@HQWOJ
HK@
O@MZKXOJ DKFO
RAEDACKLKTK@ WEK @AFATO ;
RKCOEK@K@ XKNQ@ RACKLKTK@
4242/424;
duhkyk tarsa`hiri yk`f hida`tui hk` hipa`fkruni mcan `icki-`icki, parsapsi, iadikskk`-iadikskk`,
Im`sap
duhkyk saimckn eksui ia hkcke pa`hihiik` itu pkhk hkskr`yk sadkfki upkyk u`tui
eaedariik` krkn ta`tk`f ajisia`si ci`fiu`fk` paedackjkrk`, ci`fiu`fk` hkcke nkc i`i hkpkt
hidahkik` hkcke huk nkc (;) ci`fiu`fk` yk`f sijkt`yk kckei sasuki ha`fk` duhkyk siswk hk`
furu, (4) ci`fiu`fk` krtijigikc yk`f higiptkik` mcan furu ktku nksic i`tarkisi k`tkrk furu ha`fk`
siswk.
Lkhi, hkpkt hisiepucik` dknwk duhkyk saimckn khkckn saiuepuck` `icki yk`f eack`hksi
parickiu, trkhisi, iadikskk` iasankrik`, hk` siedmc-siedmc yk`f hiprkitiiik` mcan iapkck
saimckn, furu, patufks khei`istrksi, siswk, hk` eksykrkikt saiitkr saimckn. eksykrkikt saiitkr
saimckn―. Duhkyk saimckn earupkik` giri inks, ikrkitar ktku wktki, hk` gitrk saimckn tarsadut hi
eksykrkikt cuks. duhkyk saimckn sadkfki ikrkitaristii inks saimckn yk`f hkpkt hihaji`isiik`
eackcui `icki yk`f hik`ut`yk, siikp yk`f hieiciii`yk, iadikskk`-iadikskk` yk`f hitkepicik``yk,
hk` ti`hkik` yk`f hitu`juiik` mcan sacurun parsm`ac saimckn yk`f eaeda`tui sktu iasktuk`
inusus hkri sistae saimckn. Ea`urut Tihuwk` (42;4<;29) dknwk – duhkyk saimckn yk`f iarkp
hisadut ha`fk` iicie iarjk yk`f ea`ffkedkrik` suksk`k hk` nudu`fk` iarjk k`tkrk saskek
furu, k`tkrk furu hk` iapkck saimckn, k`tkrk furu ha`fk` ta`kfk iapa`hihiik` cki``yk sartk k`tkr
pa`hihiik`, hk`
ikpkdicitks yk`f sasuki ha`fk` pri`sip-pri`sip iaek`usikk`. Im`sap duhkyk saimckn eksui
pkhk hkskr`yk sadkfki upkyk u`tui eaedariik` krkn ta`tk`f ajisia`si ci`fiu`fk` paedackjkrk`,
9
ci`fiu`fk` hkcke nkc i`i hkpkt hidahkik` hkcke huk nkc (;) ci`fiu`fk` yk`f sijkt`yk kckei
9
sasuki ha`fk` duhkyk siswk hk` furu, (4) ci`fiu`fk` krtijigikc yk`f higiptkik` mcan furu ktku
D. Ci`fiu`fk` Waimckn
Ci`fiu`fk` hikrtiik` sadkfki iasktuk` ruk`f suktu da`hk, hkyk, iakhkk` hk` ekncui
nihup tareksui ek`usik hk` parickiu`yk yk`f eaepa`fkruni iack`fsu`fk` pariianihupk` hk`
`keu` earupkik` jkitmr yk`f sk`fkt ea`a`tuik` ykitu pa`fkrun`yk yk`f sk`fkt daskr
tarnkhkp k`ki hihii, sadkd dkfkiek`kpu` k`ki ti`ffkc khcke sktu ci`fiu`fk` yk`f hiskhkri
ktku tihki pksti kik` eaepa`fkruni k`ki. Rkhk hkskr`yk ci`fiu`fk` ea`gkiup ci`fiu`fk`
jisii, ci`fiu`fk`
duhkyk, hk` ci`fiu`fk` smsikc.
Ci`fiu`fk` saiitkr yk`f ha`fk` sa`fkjk hifu`kik` sadkfki kckt hkcke prmsas
pa`hihiik`(pkikik`, iakhkk` ruekn, kckt pareki`k`, duiu-duiu, kckt parkfk, hcc) hi`kekik`
ci`fiu`fk` pa`hihiik`. ci`fiu`fk` pa`hihiik` hkpkt hikrtiik` sadkfki jkitmr yk`f darpa`fkrun
tarnkhkp pa`hihiik` ktku dardkfki ci`fiu`fk` taepkt darck`fsu`fk` prmsas pa`hihiik`.
hkcke i`tarkisi ha`fk` dardkfki ci`fiu`fk` saiitkr`yk, utkek`kyk dardkfki suedar hkyk
pa`hihiik` yk`f tarsahik, kfkr hkpkt ea`gkpki tujuk` pa`hihiik` yk`f mptiekc.
Lkhi, hkpkt hisiepucik` dknwk ci`fiu`fk` saimckn khkckn iasktuk` ruk`f hkcke caedkfk
Ea`urut Nmy & Eisiac (hkcke Ekskm`f & Xicmei, 42;;<;>;) dknwk –Oicie saimckn
earupkik` sapark`fiKt ikrkitaristii suktu saimckn yk`f eaedahkik` ha`fk` saimckn cki` hk`
ikrkitaristii itu kik` eaepa`fkruni parickiu furu, stkj, siswk hk` stkianmchari cki``yk yk`f khk
pkhk saimckn tarsadut―. Wahk`fik` ea`urut Warfimvk`i (hkcke Ekskm`f & Xicmei, 42;;<;>;)
dknwk –iicie saimckn sadkfki sadukn im`sap iacmepmi yk`f tihki cadin hkri parsapsi sasamrk`f,
parkskk`, ktku i`tarpratksi ianihupk` hkcke suktu saimckn―. Wartk ea`urut mw`as
(hkcke Ekskm`f & Xicmei, 42;;<;>;) –ea`jacksik` < mrfk`izktim`kc gciekta is tna stuhy
mj
tarsadut ea`fisykrktik`, dknwk iicie saimckn darikitk` arkt ha`fk` parsapsi yk`f hieiciii mcan
i`hivihu fuu, stkj hk` siswk hisaimckn―. iicie saimckn hkpkt eaepa`fkruni< (;) prmsas dackjkr
;
ea`fkjkr,
(4) siikp hk` emrkc (7) iasanktk` ea`tkc, (8) prmhuitivitks, (1) parkskk pargkyk, (:) parudknk`
;
hk` paedknkruk` (nkcpi` & grmjt, ;96;). Ikrkitaristii iicie saimckn hkpkt hicinkt hkri dadarkpk
kspai sadkfki dariiut < (;) iasasukik`9 darikitk` arkt ha`fk` parkskk` yk`f khk
tarnkhkp tu`tutk` hkri cukr saimckn, parsapsi ta`tk`f dk`yki`yk parkturk`, prmsahur,
iadijkik` hk`
stk`hkrt9 eaciputi
pa`aik`k` pkhk iukcitks/prastksi hk` nksic yk`f cadin dkii9 (8) pa`fnkrfkk`9 ykitu earksk hikiui
hk` hinkrfki ikra`k saek`fk iarjk hk` ii`arjk`yk yk`f ti`ffi, hiiritii ktku hinuiue pkhk skkt
iaskcknk`9 (1) iajacksk` struitur saimckn9 ykitu himrfk`isir ha`fk` dkii, tujuk` hirueusik`
sagkrk jacks hk` tihki eaedi`fu`fik` (:) iank`fktk` hk` huiu`fk`9 eaciputi skci`f pargkyk
hk` skci`f ea`huiu`f9 (6) iapaeiepi`k`9 yki`i iai`fi`k` furu hk` stkj u`tui ea`ariek
pa`fkrun hk` pa`fkrknk` hkri smsmi yk`f dariukcitks. (Gkepdacc, Hu``ata, Ckwcar, & Vaigi,
;962. Hudri`< ;9>8, Rufn< ;96:, hkcke Ekskm`f & Xicmei, 42;;<;>4).
Ra`fatknuk` hk` iasmpk`k` pkrk parsm`ic saimckn yk`f hisartki ha`fk` iaekepuk`
u`tui eaeparmcan iapargkykk` hkri sikpk skjk kik` eaedariik` iask` yk`f eaykii`ik` dkfi
mrk`f cki`. Hiea`si i`i ea`u`tut pkrk furu, stkj hk` iapkck saimckn tkrepic, prmjasim`kc hk`
tarcktin hkcke eaeki`ik` park``yk eaea`uni tu`tutk` hk` iadutunk` siswk, mrk`f tuk hk`
Ra`faedk`fk` duhkyk saimckn nkrus sa`k`tiksk sajkck` ha`fk` disi, eisi, hk` tujuk` saimckn.
Ju`fsi visi, eisi, hk` tujuk` saimckn khkckn ea`fkrknik` pa`faedkf`k` duhkyk saimckn. Zisi
Imeu`iiksi earupkik` hkskr dkfi immrhi`ksi hkcke saimckn, tareksui hkcke ea`ykekiik`
pask`-pask` pa`ti`f``yk duhkyk saimckn, tareksui hkcke eaykepkiik` pask`-pask`
jmrekc. Ha`fk` haeiiik` iahuk jkcur imeu`iiksi tarsadut parcu hifu`kik` hkcke
Wkckn sktu hiea`si duhkyk mrfk`isksi khkckn i`mvksi hk` iasahikk` ea`fkedic rasiim. Watikp
parudknk` duhkyk saimckn ea`yadkdik` khk`yk rasiim yk`f nkrus hitariek inusus`yk dkfi pkrk
;
8. Eaeiciii strktafi yk`f jacks.
;
Ra`faedk`fk` duhkyk saimckn parcu hitmpk`f mcan strktafi hk` prmfrke. Wtrktafi ea`gkiup
parcu hickiuik`. Wtrktafi hk` prmfrke earupkik` huk nkc yk`f sackcu darikitk`.
Ra`faedk`fk` duhkyk saimckn parcu hikrknik` pkhk skskrk` yk`f tarhkpkt eu`fii`
hkpkt hiuiur. Wkskrk` yk`f hkpkt hiuiur kik` eaepareuhkn pa`fuiurk` gkpkik` ii`arjk
hkrsuktu
saimckn.
:. Wistae avkcuksi yk`f jacks.
Q`tui ea`fatkui ii`arjk pa`faedk`fk` duhkyk saimckn parcu hickiuik` avkcuksi sagkrk ruti`
hk` dartknkp < jk`fik pa`hai, sahk`f, hk` jk`fik pk`jk`f. Ikra`k itu parcu hiiaedk`fik`
sistae avkcuksi tarutkek hkcke nkc ikpk` avcuksi hickiuik`, sikpk yk`f eackiuik`
Imeitea` hkri piepi`k` hk` wkrfk saimckn sk`fkt ea`atuik` iepcaea`tksi prmfrke-prmfrke
pa`faedkf`k` duhkyk saimckn. Dk`yki duiti ea`u`juik` dknwk imeitea` yk`f caekn
pkhk pa`fkedick` iaputusk` sagkrk gm`sa`sus. Easiipu` nkc itu tarfk`tu`f pkhk
Ra`fkedick` duhkyk saimckn na`hki``yk hisartki ha`fk` sistae iedkck` easiipu` tihki sackcu
hkcke da`tui dkrk`f ktku uk`f. Da`tui cki``yk khkckn pa`fnkrfkk` ktku irahit pmi` tarutkek
dkfi siswk yk`f ea`u`juik` parickiu pmsitij yk`f sajkck` ha`fk` pa`faedk`fk`
duhkyk saimckn.
hkpkt hickiuik` ha`fk` ea`ffu`kik` pa`haiktk` gurkn pa`hkpkt ktku ea`ffu`kik` sikck
pa`ickik` hiri. Iapkck saimckn hkpkt ea`faedkf`ik` eatmha pa`ickik` hiri yk`f darfu`k dkfi
Wacki` ea`fkgu iapkhk sajueckn pri`sip hi ktks, Ea`urut Wkesuhi` hkcke sadukn dcmf
(42;;) ea`fktkik` upkyk pa`faedk`fk` duhkyk saimckn jufk saymfyk`ykdarpafk`f pkhk ksks-
;
;. Iarjkskek tie (take wmri).
daiarjk skek u`tui ea`gkpki tujuk`. Q`tui itu, `icki iarjk skek earupkik` suktu iankrusk`
hk` iarjkskek earupkik` kitivitks yk`f dartujuk` u`tui eaedk`fu` iaiuktk`-
4. Iaekepuk`.
Ea`u`jui pkhk iaekepuk` u`tui ea`farjkik` tufks hk` tk`ffu`f jkwkd pkhk ti`fikt iacks
ktku saimckn. Hkcke ci`fiu`fk` paedackjkrk`, iaekepuk` prmjasim`kc furu duik` nk`yk
hitu`juiik` hkcke dihk`f kikhaeii tatkpi jufk hkcke darsiikp hk` darti`hki
7. Iai`fi`k`.
Iai`fi`k` hi si`i earujui pkhk iaekuk` ktku iarackk` u`tui eackiuik` tufks hk` tk`ffu`f
jkwkd u`tui eaedariik` iapuksk` tarnkhkp siswk hk` eksykrkikt. Waeuk `icki hi ktks tihki
darkrti kpk-kpk jiik tihki hiiri`fi ha`fk` iai`fi`k`. Iai`fi`k` jufk nkrus hikrknik` pkhk
usknk u`tui eaepardkiii hk` ea`i`fiktik` iaekepuk` hk` imepata`si hiri hkcke
eackisk`kik` tufks hk` tk`ffu`f jkwkd sadkfki duhkyk yk`f eu`guc hkcke hiri pridkhi dkii
sadkfki iapkck
saimckn, furu, hk` stkj hkcke eaedariik` packyk`k` iapkhk siswk hk`
eksykrkikt. 8. Iafaedirkk` (nkppi`ass).
@icki iafaedirkk` i`i nkrus hieiciii mcan sacurun parsm`ic saimckn ha`fk` nkrkpk` iafaedirkk`
yk`f iitk eiciii kik` dariepciiksi pkhk ci`fiu`fk` hk` iicie saimckn yk`f rkekn
hk` ea`uedunik` parkskk` puks, `ykek`, dknkfik hk` dk`ffk sadkfki dkfik` hkri parsm`ic
saimckn. Liik parcu hidukt wickykn-wickykn yk`f hkpkt eaedukt suksk`k hk` eaedari `uk`sk
yk`f i`hkn,
`ykek`, ksri hk` ea`ya`k`fik`, saparti tkek` saimckn hitktk ha`fk` dkii hk` hidukt wickykn
Tksk nmrekt earupkik` `icki yk`f eaeparcinktik` pa`fnkrfkk` iapkhk sikpk skjk dkii hkcke
ci`fiu`fk` saimckn ekupu` ha`fk` stkianmchars pa`hihiik` cki``yk. Iacunk`-iacunk`
yk`f
tarjkhi ikra`k parkskk` tihki hinkrfki ktku tihki hiparckiuik` ha`fk` wkjkr kik` ea`jkhiik`
saimckn iurk`f hipargkyk. Wiikp raspai hkpkt hiu`fikpik` ha`fk` gkrk eaedari sa`yuek` hk`
skpkk` iapkhk sikpk skjk yk`f iitk taeui, disk jufk ha`fk` eaedariik` nkhikn yk`f ea`krii
sadkfki u`fikpk` rksk nmrekt hk` pa`fnkrfkk` iitk ktks nksic iarjk yk`f hickiuik` ha`fk` dkii.
Ktku ea`fu`hk`f sagkrk inusus hk` ea`ykepkiik` sackekt ktks prastksi yk`f hiparmcan hk`
sadkfkik`yk.
;
@icki iajujurk` earupkik` `icki yk`f pkci`f ea`hkskr hkcke ci`fiu`fk` saimckn, dkii iajujurk`
pkhk hiri sa`hiri ekupu` iajujurk` iapkhk mrk`f cki`. @icki iajujurk` tihki tardktks pkhk
;
iada`krk` hkcke eackiuik` paiarjkk` ktku tufks tatkpi ea`gkiup gkrk tardkii
hkcke eaeda`tui pridkhi yk`f mdyaitij. Xk`pk iajujurk`, iapargkykk` tihki kik`
hiparmcan. Mcan ikra`k itu duhkyk jujur hkcke satikp situksi hiek`kpu` iitk darkhk
nkrus sa`k`tiksk hipartknk`ik`. Lujur hkcke eaedariik` pa`ickik`, jujur hkcke ea`facmck
pa`ffu`kk` wkitu sartk im`sista` pkhk tufks hk` tk`ffu`f jkwkd earupkik` pridkhi yk`f iukt
hkcke ci`fiu`fk` saimckn. Hisipci` yk`f hiekisuhik` hkcke ksks i`i khkckn siikp hk` parickiu
hisipci` yk`f eu`guc ikra`k iaskhkrk` hk` iarackk` iitk u`tui nihup tarktur hk` rkpi sartk
ekepu ea`aepktik` sasuktu sasuki pkhk im`hisi yk`f sankrus`yk. Lkhi hisipci` hisi`i duik`ckn
sasuktu yk`f nkrus hk` tihki nkrus hickiuik` ikra`k parkturk` yk`f ea`u`tut iitk u`tui tkkt
pkhk kturk` yk`f khk. Kturk` ktku tktk tartid yk`f hipkjk`f hiek`k-ek`k dknik` earupkik`
ktridut, tihki kik` ea`jkei` u`tui hipktuni kpkdick tihki hihuiu`f ha`fk` suksk`k ktku
iicie ci`fiu`fk` saimckn yk`f hisipci`. Hisipci` tihki nk`yk darckiu pkhk mrk`f tarta`tu skjk
hi saimckn tatkpi u`tui saeuk parsm`ic saimckn tihki iagukci iapkck saimckn, furu hk` stkj.
mrk`f cki` `keu` tihki iiut ckrut hkcke parkskk` itu. Wiikp i`i parcu hieiciii mcan sacurun
parsm`ic saimckn kfkr hkcke dari`tarkisi ha`fk` sikpk skjk hk` hiek`k skjk earaik
hkpkt eaeknkei pa`yadkd hkri ekskckn yk`f eu`fii` hinkhkpki mcan mrk`f cki` hk`
ekepu ea`aepktik` hiri sasuki ha`fk` nkrkpk` mrk`f tarsadut. Ha`fk` sijkt aepkti wkrfk
saimckn hkpkt ea`uedunik` duhkyk saimckn yk`f cadin dkii ikra`k hick`hksi mcan parkskk`
Ra`fatknuk` hk` iasmpk`k` pkrk parsm`ic saimckn yk`f hisartki ha`fk` iaekepuk` u`tui
eaeparmcan iapargkykk` hkri sikpk skjk kik` eaedariik` iask` yk`f eaykii`ik` dkfi mrk`f
cki`. Hiea`si i`i ea`u`tut pkrk furu, stkj hk` iapkck saimckn tkrepic, prmjasim`kc hk` tarcktin
hkcke eaeki`ik` park``yk eaea`uni tu`tutk` hk` iadutunk` siswk, mrk`f tuk hk` eksykrkikt.
aepkt ikrkitaristii ykitu< (;) duhkyk saimckn darsijkt inusus ikra`k eksi`f eksi`f saimckn
eaeiciii sajkrkn, pmck imeu`iiksi, sistae hk` prmsahur, par`yktkk` visi hk` eisi, (4) duhkyk
saimckn pkhk
;
nkiiikt`yk stkdic hk` diksk`yk ckedkt darudkn. Duhkyk saimckn kik` darudkn dick khk k`gkek`
;
irisis hkri saimckn yk`f cki`, (7) duhkyk saimckn diksk`yk eaeiciii sajkrkn yk`f darsijkt iepcisit
hk` ihki aispcisit, (8) duhkyk saimckn tkepki sadkfki parwkiick` siedmc yk`f
Wacki` itu ea`urut Gnktkd (42;;<;1) Ikrkitaristii duhkyk saimckn hkpkt hipk`hk`f ea`urut
nirkrii dksig kssueptim`, vkcuas, `mres, hk` krtijkgts sadkfki dariiut <
iapahucik` duhkyk pkhk ti`fikt yk`f pkci`f hkcke i`i khkckn prk k`ffkpk` hkskr hidkwkn skhkr
hk` saikcifus iakhkk` yk`f hitariek ta`tk`f dkfkiek`k parsmkck` saimckn sankrus`yk
d. Zkcuas
Cavac iapahucik` dariiut ea`gkiup vkcuas ta`tk`f sadkii`yk ea`jkhi kpk hkcke
mrfk`isksi. Zkcuas eaedaritknu krk k`ffmtk kpk yk`f pa`ti`f hk` darnkrfk hi hkcke mrfk`isksi
hk` kpk yk`f earaik dutunik` u`tui eaedar parnktik`. Zkcuas earupkik` iaykii`k` hkskr
yk`f darpark` sadkfki suedar i`spirksi iaiuktk` hk` pa`hmrm`f sasamrk`f hkcke ea`fkedic
parcickiu
Rkrk furu jk`fk` ea`firitii iapkck saimckn hi hapk` pudcii! Ea`fkpk= Lkwkdk``yk khkckn
`mrek. Rark` `mrek khkckn ea`u`tu` dkfkiek`k pkrk k`ffmtk mrfk`isksi sankrus``yk
dariackiuk` hihkcke situksi tarta`tu. Nkc i`i ea`ffkedkrik` parkturk` yk`f tihki tartucis hkri
parickiu. Watikp iacmepmi ea`atkpik` `mrek sa`hiri, ykitu stk`hkr parickiu yk`f hkpkt
k`ffmtk kpk yk`f sadkii``yk hk` tihki sadkii``yk u`tui eackiuik` himdkwkn iakhkk`
tarta`tu. Iatiik hisatujui hk` hitariek mcan iacmepmi, `mrek darti`hki sadkfki skrk`k
imeu`itks ktkupu`
mrfk`isksi. h. Krtijkgts
Krtijkgts i`i earupkik` wujuh im`firit saparti sistae, prmsahur, sistae iarjk, parkturk`,
struitur hk` kspai jisii hkri mrfk`isksi. Ostickn sistae iarjk ea`u`juik` dkfkiek`k
Gnktkd (42;;<;6)
darpa`hkpkt dknwk –ea`hikf`msis duhkyk saimckn, hkpkt hickiuik` ha`fk` pa`haiktk` < k)
parickiu, tarikit ha`fk` pmck parickiu yk`f eaeprmhuisi nksic ktku iafiktk`. Ra`haiktk`
i`i ea`ffkedkrik` sagkrk spasijii ta`tk`f dkfkiek`k tufks hickisk`kik` hk` dkfkiek`k
hk` tufks i`hivihu. d) `icki darski`f, yk`f hipk`hk`f hkri prajara`si hk` tktk `icki hkri pkrk
;
k`ffmtk`yk. g)
Ksuesi ea`hkcke, tarikit ha`fk` pa`aik`k` pa`ti`f yk`f pkci`f hkcke mrfk`isksi, ueue`yk
;
tihki hkpkt hitackkn, `keu`tarhkpkt ksuesi darskek hk` skek-skek tknu dkfkiek`k ea`u`tu`
parickiu pkrk k`ffmtk`yk. pa`haiktk` i`i sari`f eaeiciii hkepki yk`f pariksk dkfi iaajaitijk`
saimckn―.
Ea`urut Eucyksk (42;;<94) –ek`kjaea` iicie duhkyk saimckn earupkik` skckn sktu
iadijkik` yk`f nkrus hiparnktiik` Haphii`ks hkcke rk`fik pa`i`fkiktk` eutu pa`hihik`. Oicie
duhkyk saimckn yk`f im`husij hinkrkpik` hkpkt ea`u`jk`f prmsas paedackjkrk` yk`f
ajaitij, sani`ffk saeuk pinki yk`f hkpkt ea`u`jk`f prmsas paedackjkrk` yk`f ajaitij,
san`ffk saeuk
pinki yk`f tarcidkt hihkcke``yk, inusus`yk pasartk hihii earksk `ykek` dackjkr.
Ha`fk` haeiiik` , kik` targiptk paedackjrk` yk`f ajaitij hk` ea`ya`k`fik`. Oicie duhkyk
saimckn yk`f im`husij jufk kik` eadk`fiitkik` saekfk`t dackjkr, hk` kik` eadk`fiitik`
pmta`si-
Ea`urut Eucyksk (42;;<94) skskrk` iicie duhkyk saimckn hkpkt hik`kcisis hkri nkc-nkc
;. Hawksk i`i pariaedk`fk` iceu pa`fatknuk`, tai`mcmfi, hk` sa`i darck`fsu`f satikp skkt,
dafitu gapkt``yk pariaedkf`k` tarsdut sani`ffk sucit hiiiuti mcan ektk tack`jk`f.
4. Rariaedkf`k` pa`huhui yk`f gapkt eadutunik` packyk`k` pa`hihiik` yk`f daskr
ta`kfk iarjk O`hm`asik hkcke jueckn yk`f daskr hkpkt hiti`fiktik` eutu hk`
pa`hkykfu`kk`yk.
dardkfki paeiiirk`, duik` skjk hkcke hu`ik dis`is hk` aim`mei, eacki`ik` jufk hkcke hu`ik
pa`hihiik`. Q`tui ea`fnkhkpi tk`tk`fk` eksk hapk` sadkfki kiidkt hkri iaekjuk` hk`
su`hk yk`f
darfkuc ha`fk` mrk`f su`hk, skek nmdi mcknrkfk`yk, g) smurgas,eiskc`yk i`spirksi, h) suedar
jmrekscisksi, saparti mcknrkfk ruti` juekt yk`f tihki hipkisk, f) eaik`isea khkptksi
tarnkhkp parudknk` saparti khk`yk ruekn susu`―. Wahk`fik` ea`urut Cutnk`s(hkcke Gnktkd,
4226<;;) –pa`ti`f`yk
;
duhkyk mrfk`iski ea`gkiup sadkfki dariiut < k) iatarkturk` parickiu yk`f hijkck`ik`, d) `mrek,
sparti stk`hkr parickiu yk`f khk hisaimckn, g) `icki yk`f hmei`k`, saparti eutu cucusk` yk`f
ti`ffi, ajisia`si yk`f ti`ffi, h) jicmsmji saparti iadijkik` dkfkiek`k furu hiparcuik`, a) kturk`,
;
saparti tu`tu`k` dkfi furu hihkcke saimckn j) iicie mrfk`isksi, saparti gkrk pkrk k`ffmtk saimckn
dari`tarkisi dkii i`tar`kc ekupu` aistar`kc. sacki` dadarkpk ek`jkkt hiktks, ek`jkkt cki`
dkfi i`hivihu hk` iacmepmi khkckn < (;) ea`i`fiktik` iapukhk` iarjk9 (4) parfkuck` 9adin
kirkd9 (7) hisipci` ea`ifikt9 (8) pa`fkwksk` ju`fsim`kc disk cadin ri`fk`9 (1) eu`guc
iai`fi`k` u`tui sackcu i`fi` dardukt prmkitij9 (:) dackjkr hk` darprastksi tarus sartk9
hk` (6) sackcu i`fi` eaedariik` yk`f tardkii dkfi saimckn, iacukrfk, mrk`f cki` hk` hiri
sa`hiri―.
O. Oepcaea`tksi
Fkedkrk` ta`tk`f iepcaea`tksi pa`faedk`fk` duhkyk hk` ci`fiu`fk` saimckn hi WEK
@afari ; Rkciek`k` ikdupkta` Giradm` hkcke ea`i`fiktik` iukcitks paedackjkrk`.
Ra`ykjik` taeuk` ckpk`fk` i`i dartujuk` u`tui ea`jkwkd parekskcknk` sadkfkiek`k yk`f
tackn ikei
pkpkrik` hkcke dkd pa`hknucuk` sadacue`yk. Dariiut i`i khkckn taeuk` ckpk`fk` yk`f
tackn hickiuik` hi WEK @afari ; Rkciek`k` Ikdupkta` Giradm` ta`tk`f Rrmfrke darikitk`
ha`fk` Duhkyk hk` Oicie Waimckn yk`f Im`husij hk` O`mvktij dkfi Raedackjkrk` Xknu`
Rackjkrk` 42;9/4242 k`tkrk cki`<
;
i`fkt sani`ffk ea`gafkn pkrk siswk eack`ffkr kturk` saimckn. (48/26/42;1).
;
Hkri paekpkrk` hktk hiktks ea`jacksik` dknwk paedackjkrk` tihki sackek`yk darkhk hihkcke
iacks. Ekik paedackjkrk` hicukr nkrus eaeiciii im`sap iafiktk` yk`f jacks, sani`ffk
disk ea`jkhi kguk` utkek u`tui ea`hihii pkrk siswk.
4 Ra`faedk`fk` duhkyk hkcke iafiktk` aistrkiuciiucar
k. Rrmfrke pa`faedk`fk` duhkyk hkcke iafiktk` iamcknrkfkk`
Mcknrkfk earupkik` skckn-sktu da`tui iafiktk` aistrkiuciiucar yk`f ea`fkrknik` pkhk mckn
jisii (jksek`i), darhkskrik` nkc tarsadut ekik kfkr iafiktk` mcknrkfk da`kr-da`kr
hkpkt hickisk`kik` sadkii-dkii`yk hk` hkpkt ea`u`jk`f pa`gkpkik` tujuk` pa`hihiik` `ksim`kc,
ekik
parcu paedi`kk` iafiktk` aistrkiuciiucar hidihk`f mcknrkfk. Hiskepi`f sadkfki eahik
paedackjkrk` yk`f hkpkt ea`i`fiktik` iadufkrkk` dkfi iasanktk` tudun eackcui mckn tudun
jufk earupkik` skrk`k dkfi pkrk siswk u`tui hkpt ea`faedk`fik` pmta`si, dkikt hk`
ei`kt yk`f hieiciii`yk, sani`ffk ea`jkhi ek`usik yk`f sankt hk` darprastksi, dkii sagkrk
i`hivihukc ekupu` imcaitij.
Hkcke pa`faedk`fk` duhkyk saimckn eackcui iafiktk` mcknrkfk hi WEK @afari ; Rkciek`k`
Ikdupkta` Giradm` hickisk`kik` ha`fk` ea`krii ei`kt siswk u`tui darmcknrkfk, nkc i`i
sasuki ha`fk` par`yktkk` samrk`f furu hkcke wkwk`gkrk darskek`yk ykitu <
Hkcke ea`faedk`fik` duhkyk saimckn eackcui iafiktk` mcknrkfk ikei eaeucki`yk ha`fk`
ea`krii ei`kt pkrk siswk u`tui darmcknrkfk. Gkrk ikei ea`krii ei`kt siswk darmckn rkfk
khkckn ha`fk` ea`fiiutik` earaik iakjk`f ti`fikt imtk yk`f hickisk`kik` mcan hi`ks
pa`hihiik`. Wacki` itu hkcke iafitk``yk hi saimckn pa`faedk`fk` duhkyk samckn ha`fk`
ea`kepkiik` `icki iajujurk` eackcui mcknrkfk, ea`k`keik` siikp iarjkskek k`tk tie
eackcui mcknrkfk, hk` ea`k`keik` emtivksi darprastksi iapkhk hiri siswk eackcui iafiktk`
mcknrkfk. (48/26/42;1).
Hkri paekpkrk` hktk hiktks ea`u`juik` dknwk tujuk` paedi`kk` iafiktk` aistrkiuciiucar
hidihk`f mcknrkfk hisaimckn khkckn u`tui ea`u`jk`f iafiktk` dackjkr ea`fkjkr, inusus`yk
hidihk`f paedik`kk` dkikt hk` ei`kt pkrk pasartk hihii hidihk`f mcknrkfk yk`f dariaedk`f
hieksykrkikt sartk u`tui eaeda`tui pasartk hihii yk`f sankt dkii jksek`i, jiwk hk` piiirk``yk
sani`ffk ea`jkhi ek`usik yk`f datuc-datuc sikp hk` darprastksi hkcke ea`jkck`i ianihupk``yk
dkii ci`fiu`fk` kikhaeis ekupu` eksykrkikt.
d. Rrmfrke pa`faedk`fk` duhkyk hkcke iafiktk` iaprkeuikk`
Hkcke ea`faedk`fik` duhkyk saimckn eackcui iafiktk` iaprkeuikk`, WEK @afari
; Rkciek`k` ikdupkta` Giradm` hickiuik` ha`fk` ea`k`keik` `icki-`icki iapkhk pkrk siswk.
Nkc i`i hiu`fikpik` samrk`f furu hkcke wkwk`gkrk darskek`yk ykitu <
Ra`faedk`fk` duhkyk saimckn eackcui iafiktk` iaprkeuikk` hisaimckn ikei ckiuik` ha`fk`
ea`k`keik` `icki-`icki iahisipci`, tk`ffu`fjkwkd, iaekhirik`, iadarskekk,
iapaeiepi`k`, sartk rksk gi`tk tarnkhkp kcke. (48/26/42;1).
Hkri paekpkrk` hktk hiktks ea`u`juik` dknwk farkik` prkeuik darju`fsi sadkfki caedkfk
hicukr saimckn hk` saikcifus earupkik` wkhkn paedik`kk` pkrk fa`arksi ha`fk` ea`ffu`kik`
pris`sip hkskr iaprkeuikk`. Eatmha iaprkeuikk` iiut sartk sagkrk kitij ea`hihii pkrk siswk
kfkr hkpkt ea`jkhi ikhar dk`fsk yk`f dartk`ffu`fjkwkd ktks targkpki`yk parjuk`fk` tujuk`
paedk`fu`k` `ksim`kc. Rrkeuik hihkcke`yk sackcu khk iafiktk` yk`f darnudu`fk` ha`fk`
kcke. Liik hiikitik` ha`fk` eaepackjkri hisaimckn ja`is iafiktk` prkeuik sagkrk tihki ck`fsu`f
darnudu`fk` ha`fk` ekpktackjkrk` iceu pa`fatknuk` smsikc.
;
ea`kepiik` suktu ktrkisi dkii tkri-tkrik` ekupu` iksihkn sartk eaekiki pkikik` khkt hkarkn
yk`f i`fi` earaik tkepiik`. Iafiktk` aistrkiuciiucar iasa`ik` (RKWW)
hisaca`ffkrkik` hinkrkpik` kfkr siswk eaparmcan pa`fkckek` darpratksi hk` dariraksi.
(48/26/42;1).
Hkri paekpkrk` hktk hiktks ea`u`juik` dknwk iafiktk` i`i earupkik` dkfik` pa`ti`f hkri
pa`hihiik` ikra`k iahuhuik``yk hkpkt ea`jkhi eahik u`tui eaedk`fu` ikrkitar yk`f nkcus,
eaepu`yki iapaikk`, rksk iaek`usikk`, iarjkskek, iapahucik`, sartk pa`ykcurk` fkfksk` hk`
iekji`ksi sagkrk iraktij hk` i`hkn. Iasa`ik` eaepu`yki hkyk iaekepuk` yk`f cukr diksk
u`tui ea`fkskn cmfiik hk` ratmriik darpiiir. Nk`yk skjk hkcke iadk`ykik` iksus,
iaekepuk` iasa`ik` i`i dacue spa`un`yk hiskhkri eksykrkikt, eackcui
aistrkiuciiucar iasa`ik i`i, hinkrkpik` ekepu ea`giptkik` suedar hkyk ek`usik yk`f
eaepu`yki iagkikpk` ea`yiikpi
parudknk` ii`i hk` eksk yk`f kik` hktk`f.
7. Wiedmc-siedmc duhkyk saimckn hkcke eaepariukt `icki-`icki WEK @afari ;
Rkciek`k` ikdupkta` Giradm` hkcke eaepariukt `icki-`icki eackcui siedmc-
siedmc ha`fk` ea`k`keikeik` iadikskk` dkii iapkhk siswk iatiik darkhk
hici`fiu`fk` saimckn. Nkc i`i sasuki par`yktkk` samrk`f furu eackcui wkwk`gkrk yktiu <
Waimckn eaedukt siedmc-siedmc duhkyk saimckn darda`tui tucisk` ktku fkedkr yk`f
dartujuk` u`tui ea`k`keik` iadikskk` dkii saparti eaedari skcke, eaeduk`f skepkn
pkhk taepktyk, ea`gugi tk`fk`, hcc. iapkhk siswk kpkdick earaik darkhk hici`fiu`fk`
saimckn, sani`ffk earaik hkpkt eaedkgk siedmc-siedmc tarsadut hk` ea`arkpik``yk hkcke
Hkri paekpkrk` hktk hiktks ea`u`juik` dknwk siedmc-siedmc sk`fkt darfu`k hkcke
ea`ffk`tiik` furu iatiik earaik sahk`f darkhk hicukr iacks eaedariik` suktu
pa`fi`fkt iapkhk siswk kfkr earaik sackcu i`fkt ha`fk` kturk` kturk` yk`f khk hisuktu saimckn.
8. Hkepki Duhkyk Waimckn Xarnkhkp Oicie Waimckn
Hkepki pa`faedk`fk` duhkyk saimckn tarnkhkp iicie saimckn hi WEK @afari ; Rkciek`k`
Ikdupkta` Giradm` hitk`hki ha`fk` pa`i`fiktk` iukcitks ci`fiu`fk` i`tar`kc saimckn
yk`f hikckei mcan siswk ekupu` iapkck saimckn hk` pkrk furu yk`f eaepa`fkruni
ea`tkc hk`
parickiu`yk. Nkc i`i hiu`fikpik` mcan samrk`f furu hkcke wkwk`gkrk darskek`yk ykitu <
Ra`faedk`fk` duhkyk saimckn yk`f tackn hickiuik` darhkepki pmsitij dkfi iicie saimckn
ikei dkii hirkskik` mcan pkrk siswk ekupu` iapkck saimckn sartk pkrk furu hiek`k tarcinkt pkrk
furu darsaek`fkt u`tui ea`fkjkr pkrk siswk, daiarjk skek sartk tarjkci``yk imeu`iiksi yk`f
dkii. Wahk`fik` pkrk siswk tarcinkt sk`fkt sa`k`f ea`ariek packjkrk`, eaeparcinktik`
iraktivitks earaik, hk` eaektuni `mrek-`mrek yk`f khk hici`fiu`fk` saimckn. (48/26/42;1).
Hkri paekpkrk` hktk hiktks ea`u`juik` iicie saimckn earujui iapkhk nkti hk` jiwk
hkri sadukn saimckn, psiimcmfis hk` ktridut i`stitusi yk`f ea`jkhiik` saimckn eaeiciii
iapridkhik`, yk`f racktij dartknk` hk` hikckei mcan sacurun k`ffmtk, yk`f ea`jacksik` parsapsi
imcaitij hkri
parickiu ruti`, hk` kik` eaepa`fkruni siikp hk` parickiu hi
saimckn 1. Ra`faedk`fk` duhkyk pkhk ci`fiu`fk` saimckn
k. Rrmfrke pa`faedk`fk` duhkyk pkhk ci`fiu`fk` i`tar`kc
Hkcke ea`faedk`fik` duhkyk saimckn eackcui ci`fiu`fk` i`tar`kc WEK @afari ; Rkciek`k`
Ikdupkta` Giradm` sackcu ea`k`keik` `icki-`icki. Nkc i`i saparti par`yktkk` samrk`f
furu hkcke wkwk`gkrk darskek`yk ykitu <
Ra`faedk`fk` duhkyk hkcke ci`fiu`fk` i`tar`kc saimckn hickiuik` ha`fk` eaeksk`f
siedmc- siedmc hi ci`fiu`fk` saimckn saparti yk`f darnudu`fk` ha`fk` iadarsink`.– Duk`fckn
;
Wkepkn
Rkhk Xaepkt`yk― ktku –yuui iitk gugi tk`fk` ha`fk` kir darsin hk` skdu`―, Ea`k`keik`
;
`icki-`icki iasmpk`k` ha`fk` eaeksk`f siedmc-siedmc saparti – Dikskik`ckn Wkcke Wa`yue
Wkpk― hk` iai`hknk` iapkhk siswk ha`fk` eaeksk`f siedmc-sie`mc saparti – Lk`fk` Dikrik`
Ci`fiu`fk` Waimckneu Imtmr― . (48/26/42;1).
Hkri paekpkrk` hktk hiktks eajacksik` iai`hknk` hk` iadarsink` ci`fiu`fk` kik`
darhkepki pkhk emtivksi dackjkr siswk hk` iasmpk`k` kik` darhkepki hkcke ea`jkfk
`kek
dkii saimckn. Mcan sadkd itu ci`fiu`fk` saimckn earupkik` skckn sktu taepkt yk`f pkci`f
ueue hifu`kik` sadkfki eahik paedackjkrk` hkcke prmsas dackjkr ea`fkjkr hk` ci`fiu`fk`
saimckn
pkci`f hik`ffkp hkpkt ea`k`keik` `icki-`icki sartk kturk` yk`f saskui ha`fk` eksykrkikt.
L. Ia`hkck-Ia`hkck
Caedkfk pa`hihiik` earupkik` skckn-sktu sistae mrfk`isksi yk`f dartujuk` eaedukt
parudknk` iapkhk pkrk pasartk hihii kfkr cadin dkii, garhks, dariek`, dartkqwk, sartk ekepu
darkhkptksi ha`fk` ci`fiu`fk` hk` sikp ea`fnkhkpi pariaedk`fk` zkek`. Wadkfki dkfik` hkri
mrfk`isksi, caedkfk pa`hhiik` hiparcuik` pa`facmckk` duhkyk yk`f sasuki ha`fk`
duhkyk eksi`f-eksi`f caedkfk tarsadut. @keu` hkcke prmsas pa`gkpkik` tujuk` tasadut
sari`fikci hinkepiri mcan ia`hkck-ia`hkck yk`f kik` hinkhkpi. dariiut dadarkpk taeuk` yk`f
disk iitk cinkt tarikit ia`hkck yk`f hi nkhkpi hi WEK @afari ; Rkciek`k` ikdupkta` Giradm`
easiipu` tihki tarcinkt sagkrk eayacurun tarnkhkp kspai duhkyk yk`f hiiaedk`fik`. Nkc yk`f
ea`jkhi ia`hkck tarsadut khkckn eksin tarhkpkt iadikskk` pkrk siswk yk`f hktk`f tarckedkt.
Nkc i`i hisadkdik` khk dadarkpk k`ki yk`f jkrki ruekn`yk jkun nkrus saimckn
hitaepkt tarsadut ikra`k ea`yasukiik` ha`fk` taepkt iarjk mrk`ftuk`yk sartk khk`yk mrk`f
tuk siswk yk`f eksin iurk`f
pahuci tarnkhkp iatarckedktk` k`ki-k`ki earaik.
Darhkskrik` ia`hkck yk`f hiiaeuikik` hiktks Waimckn tackn eackiuik` ti`hkik` hkcke
ea`fktksi ia`hkck tarsadut ha`fk` eaedariik` hkjtkr kitijitks siswk hiruekn u`tui ea`fatknui
pa`yadkd earaik tarckedkt, eaedukt hkjtkr iatarckedktk` siswk kfkr hkpkt hicinkt siswk yk`f
sari`f tarckedkt satackn itu ea`fu`hk`f mrk`ftuk earaik u`tui higkriik` smcusi kfkr siswk
tarsadut tihki tackedkt ckfi.
4
DKD OZ
RA@QXQR
K. Iasie
asiepuc
puck`
Darhkskrik` hasiripsi taeuk` ckpk`fk` pkhk dkd sadacue`yk dariiut i`i dadarkpk
4
:. Ek`jkkt duhkyk saimckn khkckn < k. Ea`jkei` iukcitks iarjk yk`f cadin dkii.
d. Eaeduik sacurun jkri`fk` imeu`iiksi hkri safkck ja`is hk` cavac dkii imeu`iiksi vartiikc ekupu` nmrism`tkc.
g. Cadin tarduik hk` trk`spkrk`.
h. Ea`giptkik` iadarskekk` hk` rksk skci`f eaeiciii yk`f ti`ffi. a. Ea`i`fiktik` smcihkritks hk` rksk iaiacukrfkk`.
j. Liik ea`aeuik` iaskcknk` kik` safark hkpkt hipardkiii.
f. Hkpkt darkhkptksi ha`fk` dkii tarnkhkp pariaedk`fk` ORXAI.
6. Duhkyk saimckn yk`f ajaitij hkpkt tarjkhi eackcui iatarcidktk` mrk`f tuk hkcke ea`u`jk`f iafiktk` saimck
>. Gm`tmn duhkyk saimckn yk`f ajaitij k`tkrk cki` <
m Duhkyk skcke
m Qpkgkrk da`hark
m Wnmckt Darjkekkn
CHIW