MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ « FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YAPI ELEMANLARININ BİRLEŞİM VE BİTİM NOKTALARI

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Şeyda Nur AKDEM

İç Mimarlık Ana Bilim Dalı

İç Mimarlık Bölümü

Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Burak TANSEL

EYLÜL 2019
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Lisansüstü Tez Yazım Kılavuzuna uygun
olarak hazırladığım bu tez çalışmasında;

• Tez içindeki bütün bilgi ve belgeleri akademik kurallar çerçevesinde elde

ettiğimi,

• Görsel, işitsel ve yazılı tüm bilgi ve sonuçları bilimsel etik kurallarına uygun
olarak sunduğumu,

• Başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda ilgili eserlere bilimsel

normlara uygun olarak atıfta bulunduğumu,

• Atıfta bulunduğum eserlerin tümünü kaynak olarak gösterdiğimi,

• Ücret karşılığı başka kişilere yazdırmadığımı, uygulamalarımı yaptırmadığımı,

• Bu tezin herhangi bir bölümünü bu üniversite veya başka bir üniversitede

başka bir tez çalışması olarak sunmadığımı

beyan ederim.

Şeyda Nur AKDEM

 YAPI ELEMANLARININ BİRLEŞİM VE BİTİM NOKTALARI

ÖZET

Bir yapının oluşumunda çeşitli malzemeler ve elemanlar kullanılmaktadır. Bu

birbirinden farklı veya aynı malzemeden oluşan elemanları bir araya
getirmek ve birleştirmek için özel çözümler gerektirmektedir.
Bu tez çalışmasında “Yapı Elemanlarının Birleşim ve Bitim Noktaları” başlığı
altında bir yapı da kullanılan yapı malzemelerin ve yapı elemanlarının
birleşim ve bitim noktalarında ortaya çıkan sorunlar ve çözümler
incelenmiştir. Birinci bölümde kısaca tezin amacı, önemi ve yönteminden
bahsedilmiştir. İkinci bölümde yapı kelimesi açıklanmış ve kısaca bir yapının
inşa aşamaları üzerinde bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde yapı malzemesi ve
yapı elemanı terimlerine yer verilip, ikisi arasındaki fark anlatılmıştır. Yapı
malzemelerin kullanıldığı alanlara göre, kısaca özellikleri ve uygulamaları
hakkında bilgi verilmiştir. Dördüncü bölümde ise bir yapıda kullanılan bu
malzemelerin birleşiminde ve bitim noktalarında oluşan sorunlar ele alınmış
ve hangi tarzda bir sorun olduğu tespit edilip, mevcut çözümler örnekler ile
anlatılmıştır.
Bir yapı bittiğinde yaşam alanı olarak kullanılan bir mekân kullanıcıyı konfor,
fonksiyon ve estetik açıdan rahat ettirecek şekilde kullanıcıya sunulmalıdır.
Malzemelerin doğru ve kaliteli seçilmesi, malzemelerin birbiriyle uyumu,
kalitesi, işlevselliği ve dayanıklılığı önemli unsurlardır. Malzemeleri doğru
tanımak ve kullanılacak mekâna göre seçmek en az diğer unsurlar kadar
önemlidir. Yerine göre doğru uygulama ve titiz işçilik de bu bütünü doğru
tamamlayacak noktalardır. Bazı durumlarda tek doğru olmadığı gibi farklı
zevkler dikkate alındığında sayılan unsurlara dikkat etmek de bazen tam
anlamıyla yeterli gelmiyor. Ortaya çıkabilecek sorunları önceden görüp
müdahale etmek ve problem oluşmadan önlemek genel olarak mümkün olsa
da bazı durumlarda, karşılaşılan sorunları farklı ele alıp değerlendirmek
gerekmektedir.
Sonuç̧ olarak yapı elemanlarını ve malzemelerini tekil bir parça olarak değil
de diğer yapı elemanları ve malzemeleri ile bir bütün olarak görmeliyiz,
ancak bu doğrultuda temiz, kullanışlı, göze hitap eden sonuçlar elde
edebiliriz.

i
 THE JOINING AND FINISHING POINTS OF THE BUILDING ELEMENTS

ABSTRACT

In the formation of a structure there are used various materials and

elements. It requires special solutions to assemble these different or the
same material.
In this thesis with the title “The joining and finishing points of the building
elements” the problems and solutions are examined that arise from the
joining and ending points of the building materials and building elements
which are used in a building. In the first chapter, the purpose, importance
and method of the thesis are briefly mentioned. In the second chapter, the
build is mentioned and briefly the steps of a building are mentioned. In the
third chapter, the terms building materials and structural elements, and the
difference between them are explained. Information about the properties
and applications of building materials are given. In the fourth chapter, the
problems that occur in the combination of these materials used in a building
and the end points are discussed and what kind of a problem is identified,
and the current solutions are explained with examples.
When a building is finished, the living space must give the user comfort,
function and aesthetics. The correct and high-quality selection of materials,
the compatibility of materials, quality, functionality and durability are
important elements. Getting to know the materials correctly and choosing
them according to the place to be used is just as important as the other
elements. Proper application and careful workmanship are the points that
will complete this whole right. In some cases, it is not the only truth, and
sometimes it is not enough to pay attention to the elements given the
different tastes. Although it is generally possible to anticipate and intervene
in the problems that may arise and prevent them from occurring, it is
necessary in some cases to deal with the problems encountered differently.
As a result, we should consider building elements and materials not as a
single part, but as a whole with other building elements and materials,
however, we can achieve clean, useful, eye-catching results.

ii
ÖNSÖZ

Çalışmalarım boyunca değerli bilgi ve birikimlerini esirgemeyen değerli danışman

hocam Dr. Öğretim Üyesi Burak TANSEL’e yardımlarından dolayı ve manevi
destekleri ile beni hiçbir zaman yalnız bırakmayan aileme ve arkadaşlarıma teşekkür
ederim.

Şeyda Nur Akdem

iii
İÇİNDEKİLER

ÖZET ……………………………………………………………………………………………………………………………….. i
ABSTRACT ……………………………………………………………………………………………………………………….. ii
ÖNSÖZ …………………………………………………………………………………………………………………. iii
RESİM LİSTESİ ………………………………………………………………………………………………...…… iv

1. BÖLÜM: GİRİŞ
1.1 Çalışma Konusunun Belirlenmesi …………………………………………………. 1
1.2 Çalışmanın Önemi, Amacı ve Kapsamı …………………………………………. 1

2. BÖLÜM: YAPI
2.1. Yapı Nedir ……………………………………………………………………………...……. 2
2.2. Bir Yapının İnşa Aşamaları ……………………………………………………...……. 2

3. BÖLÜM: YAPI MALZEMELERİ VE YAPI ELEMANLARI

3.1. Yapı Malzemesi ……………………………………………………………………...……. 4

3.2. Yapı Elemanı ………………………………….……………………………………...……. 4
3.3. Yapı Elemanlarının ve Malzemelerin Sınıflandırılması ……………….. 4

3.3.1 Çatıda kullanılan malzeme ve yapı elemanları ………………….. 4

3.3.2 Tavanda kullanılan malzeme ve yapı elemanları……………….. 8
3.3.3 Duvarda kullanılan malzeme ve yapı elemanları ………..……. 10
3.3.4 Zeminde kullanılan malzeme ve yapı elemanları ………..……….22
3.3.5 Merdivende kullanılan malzeme ve yapı elemanları …..……. 35
3.3.6 Tesisatlar da kullanılan malzeme ve yapı elemanları ………… 40
3.3.7 Mobilyalarda kullanılan malzeme ve yapı elemanları ………. 44

3.4 Yapı Elemanlarının Birleşiminde Kullanılan Malzemeler

3.4.1 Yapıştırıcı malzemeler …………….……. ………………………...….. 48
3.4.2 Doldurucu malzemeler ………………………………………….……….. 48
3.4.3. Birleştirici/ bağlayıcı malzemeler………………………………….. 49
4. BÖLÜM: YAPI ELEMANLARININ BİRLEŞİMİNDE BİTİM NOKTALARINDA
ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ ……..……………………………….. 51

4.1 Çatıda Kullanılan Yapı Elemanlarının Birleşiminde Ortaya Çıkan

Sorunlar ve Çözümleri
3.1.1 Kiremit …………………………..…………………………………………………. 53
3.1.2 Oluk …………………………..…………………………………………………….. 53

4.2 Tavanda Kullanılan Yapı Elemanlarının Birleşiminde Ortaya Çıkan

Sorunlar ve Çözümleri
3.2.1 Sıva ve boya …………………………..…………………………………………. 55
3.2.2 Kartonpiyer …………………………..………………………………………….. 55
3.2.4 Alçıpan …………………………..…………………………………………………. 56
3.2.5 Diğerleri …………………………..……………………………………………….. 56

4.3 Duvarda Kullanılan Yapı Elemanlarının Birleşiminde Ortaya Çıkan

Sorunlar ve Çözümleri

4.3.1 Dış duvarlarda kullanılan yapı elemanları ………………………….. 57

4.3.1.1 Kapı ve pencereler ………………………………………………. 57
4.3.1.2 Denizlik ………………………………………………………………. 57
4.3.1.3 Söve ……………………………………………………………………. 57

4.3.2 İç duvarlarda kullanılan yapı elemanları

4.3.2.1 Sıva ve boya …………………………………………………………. 58
4.3.2.2 Seramik …………….…………………………………………………. 58
4.3.2.3 Alçıpan ………………..………………………………………………. 61
4.3.2.4 Süpürgelik şeklinde radyatör…………………………………. 61

4.4 Zeminde Kullanılan Yapı Elemanlarının Birleşiminde Ortaya Çıkan

Sorunlar ve Çözümleri
4.4.1 Halı ………………..…………………………………………………….……………. 61
4.4.2 Parke ………………..……………………………………………………………….. 63
4.4.3 Mermer ………………..……………………………………………………………. 65
4.4.4 Seramik ………………..…………………………………………………………….. 65
 4.5 Merdivende Kullanılan Yapı Elemanlarının Birleşiminde Ortaya Çıkan
Sorunlar ve Çözümleri
4.5.1 Merdiven kaplaması …………………………………………………………… 67
4.5.2 Korkuluk …………………………………………………………………………….. 68

4.6 Elektrik Tesisatı Aşamasında Ortaya Çıkan Sorunlar ve Çözümleri

4.6.1 Buat …………………………………………………………………………………… 69
4.6.2 Priz ve anahtarlar ………………………………….…………………………… 69

4.7 Su Tesisatı Aşamasında Ortaya Çıkan Sorunlar ve Çözümleri

4.7.1 Borular ………………………………………………………………………………. 71
4.7.2 Armatürler ………………………………………………………………………… 73
4.7.3 Vitrifiyeler …………………………………………………………………………. 74

4.8 Havalandırma Tesisatı Aşamasında Ortaya Çıkan Sorunlar ve Çözümleri

4.8.1 Fanlar ………………………………………………………………………………… 78
4.8.2 Klimalar …………………………………………………………………………….. 78

4.9 Mobilya Montaj Aşamasında Artaya Çıkan Sorunlar ve Çözümleri

4.9.1 Kapı ……………………………………………………………………………………. 79
4.9.1.1 Pervaz …………………………………………………………………. 79
4.9.1.2 Süpürgelik …………………………………………………………… 79

4.9.2 Dolaplar …………………………………………………………………….………. 80

4.9.2.1 Baza ……………………………………………………………………. 80
4.9.2.2 Dolgu bandı ………………………………………………………… 80

4.9.3 Mutfak dolapları

4.9.3.1 Baza ……………………………………………………………………. 82
4.9.3.2 Dolgu bandı ………………………………………………………… 83
4.9.3.3 Ankastre cihaz …………………………………………………….. 84
4.9.3.4 Tezgâh ………………..………………………………………………. 86
5. BÖLÜM: SONUÇ ………..……………………………………………………………….. 88

KAYNAKLAR ………………………………………………………………………………………………………. 89
İNTERNET RESİM KAYNAKLARI ………………………………………………………………………….. 91
ÖZGEÇMİŞ ………………………………………………………………………………………………………… 94
RESİM LİSTESİ

Resim 3.3.3.1: Ferforje apartman giriş kapı örneği (URL 1) ……………………………………… Sayfa 19

Resim 3.3.3.2: Karosiman karoların zemine uygulanmış örneği (URL 2) …………………… Sayfa 25

Resim 3.3.3.3: Terazzo kaplanmış zemin örneği (URL 3) ………………………………..………… Sayfa 26

Resim 3.3.3.4: Palladyan döşeme ile kaplanmış bir zemin örneği (URL 4) …..………….… Sayfa 27

Resim 3.3.3.5: Seviye tespit artısı ve takozlar ile seramik uygulama örneği (URL 5) … Sayfa 28

Resim 3.3.3.6: Porselen karo uygulanmış bir banyo örneği (URL 6) ………..…………….…. Sayfa 28

Resim 3.3.3.6: Üç katmanlı lamine parke katmanlarını gösteren görsel (URL 7) ….….. Sayfa 29

Resim 3.3.3.7: Mantar kaplama malzemesi ile uygulama yapılmış bir zemin örneği
(URL 8) ……………………………………………………………………………………….……. Sayfa 31

Resim 3.3.3.8: Ahşap tırabzan ve üzerinde ahşap küpeşteden oluşan bir korkuluk
Örneği (URL 9) ………….………………………………………………..…………………... Sayfa 37

Resim 3.3.3.9: Konstrüksiyonu ve üzerine oturtulan ahşap basamaklı merdiven

(URL 10) ………………………………………………………………………………………...… Sayfa 38

Resim 3.3.3.9: Döşeme, rıht ve basamaklarda devam ettirilmiş ahşap kaplama örneği
(URL 11) ………………………………………………………………………………………...… Sayfa 39

Resim 3.3.3.10: Ahşap basamak kaplamalı metal konstrüksiyon merdiven

(URL 12) …………………………………………………………………………………………… Sayfa 39

Resim 4.1.1: Baca dibi bandı ve baskı çıtası uygulama örneği (URL 13) …………………... Sayfa 53

Resim 4.1.2: Kelepçe sistemi ile uygulaması yapılmış oluk örneği (URL 14) ………….…. Sayfa 54

Resim 4.1.3: Eksiz oluk uygulaması yapılan bir sistem örneği (URL 15) …………………... Sayfa 54

Resim 4.2.2: Kartonpiyer uygulaması (URL 16) ………..………………..……………………………. Sayfa 55

Resim 4.2.4: Gizli ışık için asma tavan uygulama örneği

(Tez sahibinin kendi görseli) …………………………………………………….………. Sayfa 56

Resim 4.3.1.3: Pencerelerin etrafında söve uygulama örneği (URL 17) ………………..…… Sayfa 58

iv
Resim 4.3.2.2.1: Dış köşe birleşimi için çıta örneği (URL 18) ………………………………..…. Sayfa 59

Resim 4.3.2.2.2: İç köşe birleşimi için çıta örneği (URL 19) …………………………………..…. Sayfa 59

Resim 4.3.2.2.3: Köşe birleşimi için çıta örneği (URL 20) …………………….………………..…. Sayfa 60

Resim 4.3.2.2.4: Duvarın yarısına kadar uygulanan duvar taşı ve bitim profili
(URL 21) ………………………………………………………..…………………….………..…. Sayfa 60

Resim 4.3.2.4: Süpürgelik şeklinde radyatör örneği (URL 22) ………………………. Sayfa 61

Resim 4.4.1.1: Halı bitiş profili uygulaması (URL 23) …………………………….………….…..…. Sayfa 62

Resim 4.4.1.2: Hali ve parke kaplaması geçişinde uygulanan Z kot farkı profili
(URL 24) ……………………………………………………………..………………………..…. Sayfa 62

Resim 4.4.2.1: Profil üzerine geçirilmiş lake süpürgelik, köşe uygulaması (URL 25) .… Sayfa 63

Resim 4.4.2.2: Laminat süpürgelikte bitiş ve iç köse – dış köse aparat uygulaması
(URL 26) ..………………………………………………………………………………….……... Sayfa 64

Resim 4.4.2.3: Kalorifer boru kapatma aparatı (URL 27) ..……………………………….………. Sayfa 64

Resim 4.4.3: Genleşme sorununa karşı özel profil uygulama örneği (URL 28) ………….. Sayfa 65

Resim 4.4.4.1: Zemin seramiğinden uygulanmış süpürgelik örneği (URL 29) ……….…… Sayfa 65

Resim 4.4.4.2: Çanakkale Seramik firmasının serisine ait süpürgelik ve üst çıta
Örnekleri (URL 30) ………………………………………………………………….……….. Sayfa 66

Resim 4.4.4.3: Zemin ve duvar birleşim noktasında kullanılan profil (URL 31) ……..…… Sayfa 66

Resim 4.5.1.1: Merdivenlerde seramik kaplamalarda kullanılan kaydırmaz basamak

profil örneği (URL 32) ……………………………………………………………….……… Sayfa 67

Resim 4.5.1.2: Basamak ve rıht için üretilen seramik örneği (URL 33) …………………….. Sayfa 68

Resim 3.6: Buat örneği (URL 34) ……………………………………………………………………………… Sayfa 69

Resim 4.6.2 “Gizli priz” örneği (URL 35) ……………………………………………………………….. Sayfa 70

Resim 4.7.1.1: Bakır boruların sıva üstünde kullanılmış bir örneği (URL 36) ……….……. Sayfa 71

Resim 4.7.1.2: Havlupan boru gizleme aparatı örneği (URL 37) ……………………..………… Sayfa 72

Resim 4.7.1.3: Ayna görünümlü havlupan örneği (URL 38) ……………………………………… Sayfa 73

v
Resim 4.7.1.4: Tablo seklinde infrared ısıtma paneli örneği (URL 39) ……………………… Sayfa 73

Resim 4.7.1.5: Yazılabilir kara tahta şeklinde ısıtma paneli (URL 40) ………………………… Sayfa 74

Resim 4.7.2: Lavabo bataryası (URL 41) ………………………………………….……………………….. Sayfa 75

Resim 4.7.3.1: Su sızdırmaz kenar bandı uygulaması (URL 42) ………………….……………… Sayfa 76

Resim 4.7.3.2: Duş teknesine uygulanmış alüminyum kenar çıtası (URL 43) ………..….. Sayfa 76

Resim 4.7.3.2: Seramikten çıta ve seramik köşe parçası (URL 44) ……………………….……. Sayfa 77

Resim 4.7.3.3:
Duş içi kullanımda duvara monte edilen duvar süzgeci örneği (URL 45) ……………………Sayfa 77

Resim 4.9.1.1: Köşe süpürgelik ve bitim nokta parçası örneği (URL 46) ………….………… Sayfa 79

Resim 4.9.2.2.1: Duvar yanında kullanılan dolgu bandı ve ona bağlanan süpürgelik
örneği (URL 47) …………………………………………………….…………………….……. Sayfa 81

Resim 4.9.2.2.2: Dolap içerisinde kullanılan çekmecelerin rahat çalışması için

kullanılan dolgu bandı örneği (URL 48) …………………………………..…………. Sayfa 81

Resim 4.9.3.1: Alüminyum baza ve arkasında dolap modülünü taşıyan plastik ayak
(URL 49) ………………………………………………………………………………….…….….. Sayfa 82

Resim 4.9.3.2.1: Boy dolabının yanında kullanılan boydan boya dolgu bandı örneği
(URL 50) ………………………………………………………………………………….….…….. Sayfa 83

Resim 4.9.3.2.2: Çekmece ve mekanizma yerleştirilmiş kapak açılımını kolaylaştıran

dolgu bandı kullanılmış örnek (URL 51) …………………….…………..………….. Sayfa 84

Resim 4.9.3.3.1: Kızak ile birbirine bağlanmış ankastre buzdolabı kapağı ve dolap
Kapağı (URL 52) ………………………………………………………………………………… Sayfa 85

Resim 4.9.3.3.2: Dolap kapağına bağlanmış K tipi menteşe (URL 53) …………...…….……. Sayfa 85

Resim 4.9.3.4.1: “Çektirme” aparatı örnekleri (URL 54) …………………………………..………. Sayfa 86

Resim 4.9.3.4.2: “Çektirme” aparatı ile birleştirilmiş tezgâh parçaları (URL 55) ……..… Sayfa 86
Tezgâh yüzeylerinde kademesiz birleşme elde edebilmek için birleştirme çekti
Resim 4.9.3.4.3: Alüminyum kenar kaplama profili (URL 56) ……………………………….…… Sayfa 87

Resim 4.9.3.4.4: Laminat tezgâhta PVC bant uygulaması (URL 57) …………………………… Sayfa 87

vi
1. BÖLÜM: GİRİŞ

Bir yapının bir bütün oluşturabilmesi için çeşitli malzemeler kullanılıp bir araya
getirilir. Doğru malzeme seçimi ve kullanımı ile birlikte doğru ve titiz işçilik de
önemlidir. Malzemeleri uygulamada tekil olarak değil de diğer malzemeler ile
birlikte planlayıp düşünmek gerekir. Tek bir malzemeyi doğru seçip doğru
uygulamak yeterli değildir, uygulanan malzemenin bitiş noktasını ve diğer bir
malzeme ile birleştiği noktayı da dikkate almak gereklidir. Malzemeler bu
doğrultuda birbiriyle bağlantılıdır ve birleşince bir bütün oluşur. Ortaya çıkan
sorunları doğru analiz edip çözümlerini doğru aramak önemlidir.

1.1 Çalışma Konusunun Belirlenmesi

Bir yapı düşünüldüğünde farklı bir sürü malzemenin bir araya gelip birbiriyle
uyum halinde olması ve doğru çalışması hedeflenen bir durumdur. Ortaya
çıkabilecek sorunları belirleyip, problemleri tespit edip çözüm aranmalıdır. Bu
tez çalışmasında bir yapıda malzemelerin birleşim ve bitim noktalarında ortaya
çıkan sorunlar ele alınıp mevcut çözümler anlatılmaktadır.

1.2 Çalışmanın Amacı, Önemi ve Kapsamı

Bu çalışmanın amacı bir yapının inşa aşamasında kullanılan malzemelerin bir

araya geldikleri noktaların incelenmesi ve birleşim ve bitim noktalarında ortaya
çıkan sorun ve problemleri tespit edip ve bu noktalar için piyasada mevcut
çözümleri ele alıp uygulamalarını görmektir.

Bir yapıda kullanılan malzemeleri birleşim ve bitim noktalarında ortaya çıkan

sorunları tespit etmek için öncelikle malzemeleri tanımak gerekir. Bu tez
çalışmasında önce malzemeleri tanıyıp, daha sonra sorunları tespit edip, son
olarak da çözümleri araştırıp ele almaktır. Teoride edinilen bilgiler ile birlikte
uygulama esansında doğabilecek sorunları önceden tespit edip önlem
alınmalıdır. Bu tez çalışmasında yapı olarak yaşanılan mekanlar sınırlanıp ele
alınmıştır.

1
2. BÖLÜM: YAPI

2.1. Yapı Nedir

Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğüne göre yapı; karada veya suda, bayındırlık

veya iskân ereğiyle kurulan köprü, yol, tünel, baraj, bina gibi tesisler ile bunların
yeraltı ve yerüstü inşaatı olarak tanımlanmıştır.

Türk Dil Kurumu (TDK) Yapı kelimesini “Barınmak veya başka amaçlarla kullanılmak
için yapılmış her türlü mimarlık eseri, bina” olarak açıklamıştır.

Bu tez çalışmasında yapı olarak köprü, yol, tünel, baraj gibi yapı örnekleri üzerinde
değil, genellikle bina örnekleri üzerinde durulacaktır.

2.2 Bir Yapının İnşaat Aşamaları

Bir yapı inşa edilirken birçok farklı aşamalardan geçmektedir. Genel olarak
baktığımızda bir yapının inşaat yapım aşaması öncelikle kaba yapı ve ince yapı olarak
ikiye ayrılır. Kaba yapı bir yapıda temel karkas duvarları, döşemeler gibi işleri
kapsayan iş grubudur. İnce yapı ise bir yapıda, kaba yapıdan sonra gelen ve
kaplama, döşem, doğrama gibi isleri kapsayan iş grubudur.

Kaba inşaat ve ince inşaat aşamaları kısa başlıklar altında sıralanacaktır:

Kaba inşaat aşamaları:

• Hafriyat ve nakliyesi
• Temel altı mıcır ve drenaj
• Mıcır tesviyesi ve temel altı grobeton
• Radye temel altı izolasyon hazırlıkları
• Temel altı bohçalama yalıtım ve koruma betonu
• Radye temel demirlerinin döşenmesi
• Temel betonu dökülmesi
• Su basman perdelerinin imal
• Dolgu ve sıkıştırma
• Kompaktörlü sıkıştırma
• Su basman kotu hasır demirli grobeton
• Beton dökümüne hazırlanmış hasırlı grobeton
• Hasırlı grobeton dökümü
• Asmolen sistem tabliye kalıbı
• Kolon kalıbı
• Beton dökülmesine hazırlanmış olan kalıp tabliye betonu dökülmesi
• Tuğla duvar hazırlıkları ve imalatları
• Lentolar ve duvar üstü dolgular

2
İnce inşaat aşamaları:

• İç/Dış Duvar Örülmesi

• Elektrik Tesisatı (Alt yapı)
• Kara Sıva (Dış-İç)
• İç Cephe Isı İzolasyonu
• Sıhhi Tesisat (Alt yapı)
• Yangın Tesisatı
• Kalorifer Tesisatı
• Doğrama Çevresi İzolasyon (İç mastik)
• İç Sıva (Alçı)
• Dış Cephe Tamiratı
• Asansör İşleri (Ray Montajı)
• Prekast Birleşim İzolasyonu
• İç Boya Macunu
• Kartonpiyer
• Asansör İşleri (Kapı Kasa Montajı)
• Taban Isı İzolasyonu
• Dış Cephe Isı İzolasyonu (Mantolama)
• Ses İzolasyonu ve Şap Atılması
• Mermer Denizlik
• Doğalgaz Tesisatı
• Duvar kaplamaları
• Zemin kaplamaları: Parke Kaplama
• Pencere Montajı
• Demir Kapı Montajları
• Menfez Montajları
• İç Boya Astarı
• Dış Boya
• Elektrik İmalatları (Priz, anahtar vs.)
• Merdiven Korkuluğu
• Daire Giriş Kapısı
• Radyatör Panel Montajı
• Asma Tavan
• Vitrifiye, Armatür, Küvet Montajı
• İç Boya Son Kat
• Daire İç Kapıları
• Elektrik Armatür Montajı
• Asansör İşleri (Kabin Montajı)
• Şaft Kapakları ve Dolapları
• Mobilya ve iç kapı ve süpürgelik montajı
• Banyo/Balkon Silikon İmalatları
• Duşa kabin montajı

3
3. BÖLÜM: YAPI MALZEMELERİ VE YAPI ELEMANLARI

3.1 Yapı Malzemesi (Yapı Gereci)

Türk Dil Kurumu yapı malzemesini “İnşaatın yapımında kullanılan her türlü
malzeme” olarak açıklamıştır. (TDK)
Hasol yapı malzemesini/ yapı gerecini “Yapı bileşenlerinin yapılmasında kullanılan
işlenmiş doğal (kum, çakıl, tomruk vb.) ya da bir yapı elemanı niteliğinde
kazanmayacak kadar az işlenmiş (kereste, çimento, kireç vb.) madde” olarak
tanımlamıştır. (Hasol, 2014)

3.2 Yapı Elemanı (Yapı Öğesi)

Hasol yapı elemanı kelimesini yapının, biçimlendirilmiş, yapı gereçlerinden meydana
gelen ilksel parçası olarak açıklamıştır. Tuğlalar, briketler, kiremitler, karolar, büzler,
madeni profiller, ahşap ya da prekast beton parçaları gibi parçaları yapı elemanı
olarak örnek göstermiştir. (Hasol, 2014)

Bu doğrultuda kereste bir yapı malzemesi, kerestelerden yapılmış bir döşeme altlığı
yapı elemanıdır. Bir farklı örnekte seramik yapı malzemesi ise, iç duvarların
seramikle döşenmiş sekli yapı elemanıdır.

3.3 Yapı Elemanlarının ve Malzemelerinin Sınıflandırılması

Yapı elemanları ve malzemeleri kullanım alanlarına göre sınıflandırılacak, kısaca ana
malzemelerinden ve kaplamalarından özellikleri ile bahsedilecektir.

3.3.1 Çatıda Kullanılan Malzeme ve Yapı Elemanları

Çatı bir binayı/ bir yapıyı en üstten örten bir yapı elemanıdır. Çatılar a) geometrik
biçimlerine, b) eğimlerine ve c) konstrüksiyonuna göre sınıflandırılabilir.

a) Çatılar geometrik biçimlerine göre: tek eğimli çatı, beşik çatı, kırma çatı ve
çok eğimli çatı olarak sınıflandırabiliriz.

b) Eğimlerine göre çatılar: düz çatılar (en az %1 lik bir eğim ile) ve eğik çatılar
(az eğimli, orta eğimli ve yüksek eğimli) olmak üzere ayrılır.

c) Konstrüksiyonlarına göre:
• Ahşap çatılar (oturtma, asma, ahşap kirişli çatılar vb.)
• Betonarme çatılar (Düz, eğik ve eğri, katlanmış plaklar)
• Metal çatılar (Kafes kirişler, uzay kafes çatılar)
• Kagir çatılar (Tas, tuğla, toprak tonoz ve kubbeler)

4
Çatının yapılmasında temel hedef, yapıyı doğadan ve onun etkenlerinden
korumaktır. Dışarıyla temasta olan tüm diğer yapı elemanları gibi çatılarda da nem,
su, ısı ve gürültüye karşı yalıtım ve korunma önlemleri alınmalıdır. (Türkçü, 2015)

Bir çatının başlıca görevleri:

• Statik görevler
Çatı kendi ağırlığının dışında ek olarak, çatı örtüsünün ağırlığını (kiremit, tenekecilik
malzemeleri vb.), rüzgâr ve kar yüklerini, Çatıya montaj, bakim, onarım gibi
nedenlerden çıkacak isçilerin ağırlıklarını, üzerinde yaşanacak teras çatılarda insan
yükü ve diğer istif yüklerini, su deposu, güneş enerjisi kolektörleri, antenler gibi bir
takım alet ve aygıtların yüklerini taşımak durumundadır.

• Hava etkilerine (kar, yağmur ve güneş) dayanım görevi

Çatılar kar, yağmur gibi sulara maruz kalır, bu gelen suları belli noktalarda toplayıp
atmak zorundadırlar. Bundan dolayı çatılar genellikle eğilimli olur. Toplanan sular ya
eskiden olduğu gibi doğrudan caddeye veya evin bulunduğu bahçeye, başka bir
çatının üzerine veya çörtenler (suları bina duvarlarından uzağa akıtmak için dışarıya
doğru uzanmış oluk) vasıtasıyla doğrudan binanın dışına atılır. Suların borular
olmadan saçaktan aşağıya akması duvarların nemlenmesine sebep olur. Günümüzde
bu sorunu önlemek ve binayı korumak amaçlı oluk sistemi kullanılır. Yağmur suları
oluklarda ve derelerde toplanır ve borularla kanalizasyona kadar dışarıya atılır.
Saçak kenarlarında yer alan kenar oluklar ve bina ortalarındaki gizli oluklar vardır.
Kenarlardaki oluklar çatı açısından daha az problemlidir, herhangi bir tıkanmada
suları cepheye tasar ve çatıya hasar vermez, gizli oluklar tıkanır ise çatıda rutubet ve
yalıtım sorunu oluşur.
Oluklar, kendilerine bağlanan yağmur borularının çaplarına bağlı olarak
boyutlandırılır. Dairesel kesitli veya dikdörtgen kesitli oluklar hazır olarak satın
alınabilir. Çinko ve metal sac olukların eklenti yerlerine azmanla su sızabilme riskine
karşı, oluk altına bir kat su yalıtım tabakası konulur veya oluk malzemesi olarak sac
yerine bitümle kaplı özel malzemeler seçilir. (Türkçü, 2015)
Çatılar kar ve yağmurun yani sıra güneş ışınlarına da doğrudan maruz kalır. Çatı
sistemi ve çatı örtüsü, yani çatı kaplama malzemesi maruz kaldığı güneş ışınlarına
karşı dayanımlı malzemeden seçilmelidir. Güneş ışınlarının çatı malzemelerine
verdiği zarar genellikle sadece kendi isi etkileri değildir. Güneş ışınları çatı
malzemelerine verdiği zarar genelde sadece kendi etkileri değildir, yağmur, asitler
ve çatıya taşınan kirler ile birleşiminde ortaya çıkar. Çatı malzemesi güneşten
etkilenip genleşme, gevreme ve kırılma ile karşılaşır. (Okutan, 2007)

• Ses yalıtım görevleri

Çatılarda hava sesi ve darbe sesi kaynaklı gürültüler vardır. Üzerinde yürünen düz
çatılarda darbe sesi ve hava sesi sorunları oluşur, üzerinde yürünmeyen çatılarda
hava içinde yayılan gürültüye karşı önlem almak gerekir.
Darbe sesine karşı yalıtımda yüzen döşeme uygulaması doğru bulunuyor.

5
 • Isı yalıtım görevleri
Çatılarda ısı yalıtımı için geniş malzeme seçeneği mevcuttur. Doğal/ yapay organik
veya inorganik malzemeler olabilir. Örneğin farklı köpükler, genleştirilmiş mantar
plaklar, cam yünleri, serbest dökülmüş cüruf, kum, perlit, gaz beton plaklar, talaş
levha, rende talaşı levhalar ısı yalıtım malzemeleri arasında yer alır.
Isı yalıtım uygulaması çatı türüne bağlı olarak değişir. Düz sıcak çatılar
(havalandırılmayan çatılar) ve soğuk çatılar (havalandırılan çatılar) olarak iki ana
gruba ayrılır. Soğuk ve sıcak çatı arasında temelde işlev ve konstrüksiyonun
oluşturduğu farklar vardır. Geleneksel soğuk çatıda taşıyıcı döşeme, yani tavan ile
çatı örtüsü arasında bir hava yastığı vardır, sıcak çatıda (düz çatılarda) böyle bir hava
yastığı yoktur.

Çatı Kaplaması:

Eğimleri %15 -25 arasındaki az eğimli ve daha fayla eğimli olan soğuk çatılarda
kaplama esaslı örtü malzemeleri kullanılmaktadır. Kaplama esaslı diye adlandırılan
bu örtü malzemeleri boyut olarak büyüdükçe, daha az eğimlerde kullanılabilirken,
boyutlar küçüldükçe daha dik eğimlerde kullanılmaları gerekir.

• Kiremit çatı kaplamaları

Kiremitler kil ve toprak karışımından elde edilir. Alaturka, Marsilya tipi, düz, dalgalı
vb. birçok türü vardır ve örtü malzemesi olarak türlerine göre değişik eğimlerde
kullanılabilirler. Uygulamada bayi türleri çatıya tespit edilir, bazıları ise serbestçe
çatı üzerine yerleştirilir. Çatını çeşidine göre uygun ahşap lata altyapısı, ısı yalıtımı
yapıldıktan sonra terazi oluşturmak için bir ip gerilir. Saçağa paralel olmak üzere ve
dere içine 4-6 cm sarkacak şekilde saçaklardan/ yatay derelerden başlanır ve
kiremitler mahyaya doğru sıralar halinde nizami bir şekilde döşenmeye başlanır.
Çatının eğimlerinin birleşim noktasına gelindiğinde mahyanın fonksiyonel bir şekilde
kaplanması için bu kısma mahya kiremitleri takviyeli kireç harcıyla tespit yapılır.
(Toydemir, Bulut, 2004)

• Bitümlü çatı kaplamaları (Shingle, bitümlü dalgalı çatı levhaları)

Shingle emprenye edilmiş cam tülü taşıyıcılı okside bitüm gövdeli bir polimer çatı
kaplama çeşididir. Okside bitümlü gövde üzerine renkli granül mineral kaplama ya
da bakir folyo yapıştırılması suretiyle iki değişik türü bulunmaktadır. Kontrplak,
beton plaka, ahşap ya da su yalıtım membranı üzerine monte edilebilirler. Shingle
plakalar su yalıtım membranına salümo (üfleç) alevi ile ısıtılıp alt kısmı bir önceki
levhanın üzerine gelecek şekilde binili olarak yapıştırılarak uygulanır.
En büyük özelliği su geçirmez ve kolay uygulanır olmasıdır. Hafif yapısı ile çatıya yük
getirmez, rüzgâra ve UV ışınlarına dayanıklı ve uzun ömürlüdür. Farklı renkleri
mevcuttur.

6
Bitüm kökenli çatı kaplama malzemelerinden bir diğeri ise dalgalı bitüm levha
plakalar. 89 cm genişliğinde ve 200 cm uzunluğundaki plakalar, esas olarak siyah
renkte üretilir, kırmızı, yeşil ve mavi renkleri de mevcuttur. Plakalar çivi yardımı ile
konstrüksiyona sabitlenir. (Toydemir, Bulut, 2004)

• Eternit çatı kaplamaları

Eternit çimentodan elde edilmektedir. Düz veya oluklu türleri de mevcuttur. Fabrika
çıkışı gri renkte olan eternit sonrasında boyanabilir bir malzemedir. Darbelere karşı
dayanıklıdır ve pas tutmazdır.

• Metal çatı kaplamaları (Kurşun, çinko, bakır, alüminyum, galvanize saç)

Metaller dış etkenlere dayanıklı ve hafif malzemelerdir ve özellikle kurşun, çinko ve
bakır gibi malzemeler oksitlenme sonucu üzerlerini örten patina tabakası sayesinde
kendilerini dış koşullara karşı koruyabilirler.
Kurşun
Yumuşak malzemeden oluşması nedeniyle ek yerleri ağaç bir tokmakla
dövülerek sıkıştırılıp sızdırmaz hale getirilir, bu yüzden eğim verilmeden de
kullanılabilir tek metal kaplamadır kurşun. Kurşun malzeme dışında kalan metal
malzemeler en az %8-10 arasında bir eğim verilmelidir. Kursun çatı kaplamaları
günümüzde daha çok restorasyon amacıyla tarihi binalarda uygulanır.

Çinko
Çinko çatı kaplaması esaslı bir çatı örtü malzemesidir ve %10 dan başlayan
eğimle kullanılabilen, kurşun ve bakıra göre ekonomik bir malzemedir. Çinko çatı
kaplama malzemesi 1 x 2 m levhalar seklinde üretilmektedir. Kaplaması lamba-
zıvanalı tahta kaplama üzerine yapılmalıdır.

Bakır
Bakır, polisajlı bakır rulodan form alabilen bir çatı kaplama malzemesidir.
Uygulanacağı yere göre istenilen uzunlukta imal edilir ve gizli klipslerle ile çatı
konstrüksiyonuna tutturulup kenarları makine veya el aletleri ile kenetlenerek
montaj yapılır. Bakır darbelere dayanıklı, bakim gerektirmeyen, uzun ömürlü ve
geri dönüşümlü bir çatı kaplama malzemesidir, zamanla rengi yeşile dönüşür.

Alüminyum
Hafif olması ve güneş ışınlarını yansıtarak sıcaklık artışını önleyen bir çatı
kaplama malzemesidir alüminyum. Kolayca lehimlenememesi ve güneş ışınlarını
çok iyi yansıtması nedenleriyle komşu ve yakın binalardakileri rahatsız etmesi ve
parlaklığı ile kamaşma oluşması ise dezavantajları arasındadır.

Saç
Saç çatı kaplama malzemesinde en yaygın olanı dalgalı galvanize çatı kaplama
malzemesidir. Son yıllarda kullanılan çatı kaplama malzemesi panel kiremitlerdir.
Bu tür kiremitler yan yana getirilmiş ve kiremit şeklinde preslenmiş, ana maddesi
galvanize çelikten olan çatı kaplama malzemesidir.

7
 Galvanize yüzey çizilen bölgelerde korozyon baslar. Bunu önlemek için üzerine
çinko fosfat ile kaplanır, daha sonra her iki yüzü saf akrilik ile, malzemenin üst
yüzü ise püskürtme doğal taş ve saf polimer akrilikle kaplanarak fırınlanır.
(Toydemir, Bulut, 2004)

• Polimer çatı kaplamaları

Plastik malzemeden üretilen polimer çatı kaplamaları dalgalı ve düz levhalardan
oluşur. Renksiz, yarı saydam veya istenilen renkte saydam ya da opak olarak
üretilebilir bir malzemedir.

• Diğer çatı kaplamaları (Cam, doğal taş, bitkisel, toprak)

Cam malzeme, polimer malzemeler kullanılıp yaygınlaşıncaya kadar, çatılarda ışık
almak amacıyla kullanılan hemen hemen tek malzeme özelliğine sahiptir. Yoğuşma
riskinden dolayı çatının belli bir kısmında kullanılması uygun görülür.
Doğal taş kaplamaları yapraklar halinde ayrılabilen gri- mavimsi bir killi şistten (kil
taşından) üretilen çatı kaplamasıdır. Doğal taş, su geçirmeyen, isi yalıtımı iyi bir
taştır. Kare veya kareye yakın dörtgen seklinde parçalar çatı yüzeyini oluşturan
mertekler üzerine eğime dik şekilde çakılan latalar üzerine galvaniğe ya da bakir
çiviler ile tespit edilir.
Bitkisel çatı kaplamaları, yerel adı ile bedavra ya da hartama, saz/ kamıştan yapılmış
çatı örtüleridir. Bedavra/ Hartama tomrukların balta ile yarılması yoluyla üretilen ve
bu sayede ahsabin lifleri parçalanmadığı için su ve dış etkiler karşı daha dayanıklıdır.
Bedavra/ Hartama kaplama malzemesi %70 ve üstü eğimli çatılarda kullanılır.
Toprak çatı kaplaması, özellikle kırsal kesimde, yağışların az olduğu ve çatı kaplaması
olarak başka malzeme sağlanamayan durumlarda yaygın kullanılmaktadır.
(Toydemir, Bulut, 2004)

3.3.2 Tavanda Kullanılan Malzeme ve Yapı Elemanları

Bir döşemeye alttan bakıldığında görülen kısım tavandır. Tavanları altı düz olan ve
altı düz olmayan olarak ele alınır.

Altı düz tavanlar kirişleri olmayan, doğrudan betonarme kolonlara ya da perdelere

oturan iki doğrultuda plak döşemelere kirişsiz döşeme denir. Sarkan kiriş
olmadığından alttan bakıldığında düz bir tavan görünür. Düz tavanlar sadece
dekorasyon ve görüntü anlamında işlem gerektirebilir. Günümüzde görselliği
zenginleştirmek için normal sıva ve boyanın yani sıra farklı dekoratif sıvalar ve
dekoratif boyalar uygulanmaktadır. Tavanlar dekoratif anlamda, çıta ve paneller ile
kaplanabilir. Bu tür çıtalar alçıdan ve poliüretan malzemeden oluşabilir.

8
Altı düz olmayan tavanlar asma tavan ile çözümlenebilir. Asma tavan yapımı
gerektirebilen diğer nedenler arasında akustik ve aydınlatma düzenlemeleri,
tesisatın gizlenmesi, yangın ve yağmurlama sistemi yerleştirilmesi vardır.
(Sarıdoğan, 2013)

Asma tavan iki ana malzemeden oluşur, asma tavan taşıyıcı sistem ve asma tavan
malzemesinden. Taşıyıcı sistem ise kendi içerisinde kenar profili, askı elemanı,
taşıyıcı profillerden oluşmaktadır.

Asma tavan malzemeleri kökenlerine göre:

• Ahşap ve ahşap kökenli malzemeler

• Alçı plaka ve levhalar
• Prese tas yünü ve cam yünü
• Polimer lambriler ve plaklar
• Alüminyum tavan lambrileri
• Seramik
• Cam
• Asbestli çimento

Asma tavanlar iki şekilde uygulanır, asma tavan malzemesinin tavana doğrudan
uygulanması ve asma tavan malzemesinin tavan askı sistemi ile uygulanması.
Tavana direk uygulanan asma tavan malzemesi tavana öncelikle belli aralıklarla
ahşap latalar tavana monte edilir. Betona çivilenir, dübel ile vidalanır ya da asma
tavan sistemi yapılacağa önceden düşünülmüş ise betonarme kalıbın üzerine
yerleştirilen ahşap takozlara vidalanır.
Asma tavan askı sistemi ile uygulanacak tavan malzemesi ise farklı askı elemanları
ile monte edilebilir. Örneğin askı çubuklarının tavana vidalanan halkalara monte
edilir, ya da tavana dübel ile monte edilmiş bir köşebent yardımıyla bağlanır. Bir
farklı yöntem ise asma tavanın iki ayrı çubuk ve bir yaylı ayar mandalıyla tavana
bağlanması şeklindedir. (Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

Bu bağlantı elemanlarına profiller sabitlenir ve üzerine asma tavan malzemesi

monte edilir. Asma tavan malzemesi plaka, profil ve petekli şekilde gruplandırmak
mümkündür.

Alçıpan asma tavanlar:

Konutlarda en çok kullanılan asma tavan malzemesi alçı plakalardan/ levhalardan

oluşan malzemedir. Alçıpan olarak gecen bu malzemenin ismi üretici Knauf
markasına aittir. Alçıpan, ortası alçı, iki yüzü karton kaplı, seri olarak, standart veya
özel boyutlarda ve belli normlarda üretilen düzgün yüzeyli plakalardır.
Tavanda uygulandığı gibi duvar bölmelerinde, sıva yerine kaplama yapmakta da
kullanılır.

9
Alçıpan asma tavan akustik ve yangına dayanıklı, elektrik ve sıhhi tesisatın kolay
döşenmesi ve gizlenmesine imkân sağlayan, dünya standartlarına uygun olarak
yapılan sistemdir. İç mekân tavan uygulamalarında kullanılır. Hafif olması sebebi ile
depreme dayanıklı binalar için uygundur.

3.3.3 Duvarda Kullanılan Malzeme ve Yapı Elemanları

“Duvarlar, mekânlarımızı sınırlayan düşey elemanlardır.” (L. Yücesoy, 2004, S. 45)

Duvar çeşitlerini malzemesine göre sınıflandırırsak:

• Taş duvarlar
• Tuğla duvarlar
• Kerpiç blok veya dolgu duvarlar
• Çimento blok (briket) veya dolgu duvarlar
• Betonarme perdeler
• Gaz beton blok veya panel duvarlar
• Alçı duvarlar
• Ahşap duvarlar
• Cam duvarlar
• Plastik duvarlar
• Kombine duvarlar

Bir duvar temel kural olarak kaplama, çekirdek ve kaplamadan oluşur. İki ana
katmana, çekirdek ve kaplama, bağlı olarak İki yüzü kaplamalı duvar, İç yüzü
kaplamalı duvar, dış yüzü kaplamalı duvar ve kaplamasız duvar olmak üzere 4 farklı
şekilde oluşturulabilir. (Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

Çekirdeği oluşturan malzemeler:

Doğal Taş
“Doğada bulunan veya taş ocaklarından çıkarılan homojen yapılı, atmosfer etkilerine
dayanıklı, yapımda kullanılmaya uygun doğal taşlardır.” (Türkçü, 2015, S. 110)
İki yüzü sıvanmadan kullanılabilen duvar taşlarının örülmeye uygun olması için
işlenebilir taşlardan üretilmesi gerekir, örneğin kalker, gre (kumtaşı), andezit gibi
taşlar.

Pişmiş Toprak (Tuğla)

Tuğla kelimesi Türk Dil Kurumuna göre “Balçığın kalıplara dökülüp güneşte
kurutulduktan sonra özel ocaklarda pişirilmesiyle yapılan ve duvar örmekte
kullanılan yapı malzemesi” olarak açıklanmıştır. (TDK)

10
Duvar yüzeyi sıvanmayacağı ve kaplanmayacağı örneklerde her noktası ayrıntılı
çözülmelidir, pencere lentosu, denizliği, kapı, saçak, korniş vb. detayları gibi.
Her iki yüzü kaplanmadan kullanılacak tuğla duvarlarda dikkat edilmesi gereken
diğer noktalar arasında boyutsal, doku ve renk olarak aynı olmalarıdır.

Brüt Beton ve Beton Blok

Brüt beton çıplak beton anlamına gelmektedir. Beton bloklar, betondan yapılmış
dolu ya da boşluklu bloklardır. Beton bloklar yüksek sıcaklıklara dayanıklı ve ısı
yalıtıma özelliği ile avantaj sağlar, buz ve çözülme sonucu bozulmaz.
Beton sıvanmadan duvar çekirdeği oluşturabilmesi için dış etkenlere karşı sağlam
olması ve sızdırmaz olması için özel döküm yapılmalıdır. Brüt betonlar bir kere elde
edildikten sonra üzerinde bozukluk düzeltmesi yapılamamaktadır. (Toydemir,
Gürdal, Tanaçan, 2000)

Ahşap
Ahşap en eski kullanılan malzemelerden biridir. İskelet oluşturulduktan sonra
aralara dikmeler kullanılır. Dikmelerin üzerleri paneller ile kaplanabilir. Ahşap
malzeme kullanılan karkas yapıların duvarları kerpiç, tuğla vb. malzeme ile
doldurulup üzerine lata vb. çakılarak sıva uygulanabilir veya kaplama tahtalar ile
örtülebilir.

Metal
Duvar yapımında çekirdeği oluşturan malzemelerden bir diğeri de metal
malzemelerdir. Bu malzemeler profil seklinde duvarlarda ahşap taşıyıcılar gibi
iskelet sistemi kullanılır. İskelet yapı paneller ile kaplanır. Kullanılan saç profiller
kolay taşınabilir ve hızlı montaj yapılabilir.

Duvarları binadaki yerine göre iç duvar ve dış duvar olarak ayrılır.

Dış duvarlar:

Binanın kabuğunu oluşturan elemanlardır ve Hasol un tarif ettiği gibi “En az bir yüzü
dış havaya ya da toprağa bakan duvar” dır. (Hasol, 2014, S.150)

Dış duvarların iç ortamla dış ortam arasında ayırma görevi dışında iç ortamın
istenilen koşullarda kalmasını sağlamaktır. Bunun için farklı özellikleri yerine
getirmelidir:

• Durdurmak
Dış̧ ortamın ısı, su ve rüzgâr gibi istenmeyen etkilerinin iç ortama geçişini
durdurmak.

• Kontrol etmek
İç ortamı belirli bir konfor koşuluna getirdikten sonra bunun devamını
sağlamını kontrol etmek.

11
 • Yükleri iletmek
Binalara gelen rüzgâr yükü̈ gibi yükleri ile birlikte kendi ağırlıklarını ve dış
duvarlara bağlanan doğramalar gibi elemanların ağırlığını taşıyıcı sisteme
aktarmak. (Yazıcıoğlu)

İç duvarlar:

“Bina içinde yer alan ve dışarıyla bağlantısı olmayan duvar” (Hasol, S. 150)
İç duvarlar binadaki mekânları birbirinden ayıran düşey yapı elemanlarıdır, dış
duvarlara göre yüklendikleri işlevler daha hafiftir.

Duvarlar sadece mekânları sınırlamazlar, aynı zamanda

• Taşıma
• Su ve neme karşı koruma
• Isı yalıtma
• Ses yalıtma
• Yangından koruma
gibi görevleri vardır.

Duvar dış kaplama malzemeleri:

Duvarın dış kısmını kaplayan malzemeler yapının dış duvarın dış yüzeyinde bulunan
ve yapının dış atmosfer ile doğrudan temas eden yüzeylerdir. Daha önce de
bahsedildiği gibi bu malzemeler belli başlı özelliklere sahip olmalıdır.

Dış sıva
Sıvalar bağlayıcı madde, ince agrega ve sudan oluşur. Plastik kıvamdayken duvar
çekirdeğinin üzerine mala, basınçlı sıva makinesi gibi bir uygulama aracıyla sıvanan
bir dış kaplama sistemidir. Bu sıvalara istenirse renkli madensel pigmentler katılıp
renkli sıvalar elde edilebilir.
Dış sıvalar genel olarak birkaç tabaka halinde uygulanır. Bir dış sıva üç katmandan
oluşur. Bunlar kaba sıva, altlık ya da astar ve ince sıva katmanıdır.
Kaba sıva üstündeki astar ve ince sıvayı duvarın çekirdeğine bağlayan katmandır.
Kaba sıvalar duvar yüzeyin düzeltilmesi sağlar. Kaba sıva dozajı üzerine gelecek ince
sıva türüne göre ayarlanır.
İnce sıva, doku ve rengiyle dış sıvanın dış yüzünü oluşturur ve bütün dış etkilere açık
olan son katmandır.
Bazı ince sıva türleri: Püskürtme sıva, Çarpma sıva, Teranova sıva, Mermer sıva,
Silme sıva, Yapay tas sıva ve hazır sıvalar.

12
 Doğal ve yapay taş plakalar
Doğal taş Ansiklopedik Mimari Sözlüğünde; “Kumtaşı, kireçtaşı, granit vb. gibi
doğada bulunan taslara verilen genel ad” olarak tanımlanır. (Hasol, 2014, S. 452)
Doğal ve yapay taş plakalar her türlü dış etkene dayanıklı taşlardır. Duvara bakan
yüzler harca iyi yapışması için pürüzlü, dış yüzeyleri ise cilalanmıştır. Genellikle 2-5
cm kalınlıkları vardır, büyüklükleri taşın cinsine bağlıdır ve levhalar halinde üretilir.
Traverten, kum taşları gibi gözenekli doğal taslar direk harç ile uygulanır. Yapay
taşların arka yüzeyleri yivli bir profilde yapılır ve harçla yapışma kuvveti arttırılır.
Doğal tas uygulandığında ise arkası tamamen harç ile kaplanmadan ön yüzlerinden
ek yerleri ve köse oluşturan noktalara daha sonra sökülebilecek şekilde alçı hamurla
geçişi olarak tutturulur. Tas ve duvar arasındaki boşluklar tespit harcı ile doldurulur
ve harç yeterince dayanım kazandıktan yapıştırılan tespit hamurları sökülür ve
kaplama taşları temizlenir.
Harç ile duvara tespit dışında, bir diğer tespit şekli ise bir konstrüksiyon yardımı ile
yapılır. Duvar ile yüzey arasında hava yastığı bırakacak şekilde kenet sistemi ya da
ızgara sistemi yardımı ile yapılır. Kaplama malzemeleri birbiriyle geçmeli olarak
birleşir, böylece yağmur suyunun içeriye girmesi engellenir.

Ahşap kaplamalar
Tuğla ve beton duvarlara yatay ve düşey olarak uygulanabilen bu tür tahtalar için
önceden bunları taşıyacak bir ahşap ızgara oluşturulması gerekmektedir. Yatay bir
kaplama isteniyorsa ızgara düşey, düşey bir kaplama isteniyorsa ızgara yatay olması
gerekir. Izgara duvara dübel, beton çivisi ya da ankraj laması gibi malzemelerle
tespit edilir. Yatay kaplamlarda kaplama tahtaları yalı baskısı, yarım geçme ve lamba
zıvana geçme şekillerinde içeriye su geçmeyecek şekilde profillendirilerek biçilir ve
galvanize çiviler yardımı ile alttaki ızgaraya çakılır.
Düşey kaplamalarda tahtaların ek yerleri lamba- zıvana geçmeyle yapılır. Tespit için
yine galvanize çiviler ile kaplama tahtasının bir tarafından ahşabın çalışmasına
olanak verecek şekilde yapılır.
Bu tür kaplama arasına yalıtım rüzgâr girişine engel olmak için bitümlü pestil, PE
folyo vb. yalıtım malzemesi yerleştirilir, istenirse isi tutucu levha ya da şilte
yerleştirilebilir.

Cam mozaik kaplama

Cam mozaikler 10x 10 cm den 30 x 60 cm kadar farklı boyutlarda kare, dikdörtgen
ya da altıgen biçiminde üretilen opak camlardır. İki farklı şekilde uygulanır. Duvara
gelecek yüzlerinde seyrek bir plastik dokumaya yapıştırılmış olarak üretilen cam
mozaikler ince sıva üzerine sürülmüş çimento hamuru üzerine bastırılarak kaplanır.
Diğer mozaiğin dışına gelecek şekilde kâğıt ile kaplanır ve arka yüzlerine gelecek
şekilde çimento ile kaplanır ve duvara bastırılarak yapıştırılır. Çimento sertleştikten
sonra ön yüzeydeki yardımcı amaçlı yapıştırılmış kâğıt ıslatılarak cam yüzeyden
ayrılır. Cam mozaikler 1970 li yıllarda zengin binaların tercih ettiği bir malzemedir,
günümüzde çok nadir tercih edilen bir dış duvar kaplama malzemesidir.

13
 Seramik kaplama
Değişik niteliklerdeki kil hamurunun presleme ya da ekstrüzyon yöntemi ile
şekillendirilen, sırlı ya da sırsız şekilde pişirilmesiyle elde edilir. Ekstrüzyon;
plastikleri ya da çekiçlenebilir metalleri kalıptan çekerek profil haline getirme
işlemidir.
Seramikler boşluklu (pişmiş toprak, ateşe dayanıklı fayanslar ve seramik karolar),
yarı boşluklu ve boşluksuz (gre, porselen) olarak üçe ayrılır.

Gre ve porselen mozaikler

Gre mozaikler (özel karışımlı killer ile yapılan ve yüksek derece de pişirilerek
kısmen camsı hale getirilen homojen yapıda ince seramik) 2 x2, 2 x 4 ve 4 x4
cm boyutlarında ve 5 mm kalınlıkta file veya kâğıt üzerine yapıştırılmış
şekilde bulunur.

Porselen mozaikler 1 x 1, 1 x 2, 2 x 2 boyutlarında ve 2,5 – 5mm arasında

kalınlıklarda üretilir. Beyaz renkli hamurdan yapılır ve genelde sırlanmış ve
renklendirilmiş olarak üretilir. Piyasada plastik bir örgü üzerine yapıştırılmış
olarak bulunur.

Gre ve yarı gre seramik kaplamalar

Preslenerek üretilen gre ve yarı gre seramikler dış duvar kaplaması olarak
yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Plaket kaplama
Plaket kaplamalar ekstrüzyon, plastikleri ya da çekiçlenebilir metalleri kalıptan
çekerek profil haline getirme, işlemi ile üretilir.
Dış yüzeyleri cilalı olabilir veya dokulu olabilir. Bu kaplamalar normal çimento harcı
ile kaba ya da ince sıvası yapılmış duvara taraklı malayla seramik yapıştırıcı sürülmüş
yüzey üzerine uygulanabilir.

Panolar
Ahşap dış cephe kaplamaları pano olarak yapıldığında sudan etkilenmeyen özel
reçineler yapıştırılmış ve yüzleri fenol ya da melamin tabaka kaplı kontrplak MDF ya
da marangoz levhaları kullanılır. Bu panoların ebatları diğer ahşap kaplamalara göre
daha büyüktür ve dery sayısı daha azdır. Panolar arasındaki düşey derzler V
seklinde, yarım geçme ya da baskı binisiyle oluşturulabilir. Panoların ek yerleri
üzerinde yapılır. Yatay derzler suyun geçemeyeceği şekilde kaplamanın arkası dönen
çinko bir damlalık ve mastik yardımıyla oluşturulur.

14
 Giydirme cepheler
Giydirme cepheler daha çok katlı binalarda, otel, hastane, okul, alışveriş
merkezlerinde ve çok katli ofis binalarında kullanılır. Döşemenin önlerinde yer alan,
bunlara ya da kolonlara asılan, kendi taşıyıcı olmayan, çoğu bol camlı dış kabuktur.

Duvar iç kaplama malzemeleri:

Duvarın iç kaplaması gerektiği durumlarda yenilenebilmeli, bakımı kolay olmalıdır ve

temizlenebilmelidir.

İç sıvalar
İç sıvalar yapının iç duvarlarına vurulan sıvadır. Sıva bağlayıcı madde, su ve
agregadan oluşan bir karışımdır. İç sıvaların kaba sıva tabakası, harcın duvara
malayla atılması yoluyla, püskürtme şeklinde gibi farklı şekillerde uygulanabilir. Kaba
sıva katmanı, ince sıva katmanı tahta tirfille perdahlayarak yüzeyin tam anlamıyla
düzgünlüğü sağlanır. Bu işlemlerden sonra duvarlar alçı ya da macun ve boya
işlemlerine hazırdır. Dekoratif görünüm istenirse, özel boya işlemlerle sıvaya bir
doku verilir.

Boya ve badanalar
Boyalar genellikle bağlayıcı (film yapıcı), pigment (renk verici ya da örtücü), çözücü
ve aditif (küf, mantar oluşmasını önlemek için) olmak üzere 4 birleşenden oluşur.
Badanalar ise iki ya da üç birleşenden oluşur. Ana maddesi kireç şerbetidir, beyaz ve
renkli olabilir.

Su bazlı boya, selülozik boya ve sentetik boya gibi değişik boya türleri vardır.
Uygulamalarda dikkat edilmesi gereken nokta, kullanılan boya türünün yardımcı
malzeme ile ayni sistemde olmasıdır. Örneğin Sentetik boya olarak başlanmış bir
boya işlemi son katı yine sentetik boya ile bitirilmelidir. (Toydemir, Gürdal, Tanaçan,
2000)

Kâğıt kaplamalar
Kâğıt kaplamalar da aynı boya gibi yapılan son kat kaplama tabakasıdır. Rulo halinde
ve genellikle 0,5 x 10,00 metre boyutlarında satılmaktadır. Duvar kâğıdının
uygulanabilmesi için uygulanacağı duvar pürüzsüz olmalıdır ve bunun için alçı,
macun ve zımparalama işlemleri yapılabilir. Duvar kâğıtları kuru ve temiz duvarlara
uygulanmak üzere gerektiği boyda kesilir. Kesilen parçalara fırça yardımı ile
yapıştırıcı sürülür ve duvara yapıştırılır.

15
 Lambriler
Lambri kaplamalarında genelde ahşap, plastik ve metal malzeme kullanılır. Genelde
tercih edilen malzeme ahşap ve ahşap özellikte malzemelerdir. Nedenleri ise yüksek
estetiğe sahip olması, kolay bulunan bir malzeme olması, kolay işlenmesi ve
montajının kolay olmasıdır. Ayrıca mekâna sıcaklık katması, oda içinde nem
dengesini koruması ve akustik özellikli olmasıdır.
Bu tür kaplamalar farklı yükseklikte, ister kısa boylu olarak yaklaşık 80 cm – 100 cm
arasında veya tam boy duvarı tamamen kaplayacak şekilde yapılabilir. Bu lambriler
üzerine ahşap çıtalar ile çerçeveler oluşturulacak şekilde görseli zenginleştirilebilir.
Lambri kaplamalar sadece estetik görüntüyü elde etmek için değil aynı zamanda
duvar ve lambri arasındaki boşluktan faydalanarak isi yalıtımı, nem yalıtımı ve ses
yalıtımı için uygun bir zenin hazırlar. Genellikle düz lambri, fugalı lambri, lambalı
lambri ve yonga levha malzemeleri kullanılır.
Öncelikle alt konstrüksiyon yapılır. Bunun için duvar kaplamasının yönüne göre
çıtalar döşenir. Duvar kaplamaları dikey bağlanacaksa alt konstrüksiyon çıtaları
yatay, duvar kaplamaları yatay bağlanacaksa alt konstrüksiyon çıtaları dikey
bağlanır. Bu alt konstrüksiyon aynı zamanda duvar yüzeyinde terazi bozukluklar var
ise, farklı kalınlıkta çitalar uygulanarak duvarın teraziye alınmasını sağlar. Izgaralar
duvara dübel ile bağlanır. Kenardan başlayarak döşeme işlemine başlanır. İlk parça
kenara dayanarak kiniş (bir tahtada boydan boya açılan oluk) ya da çivi veya vida ile
alt konstrüksiyona bağlanır. İkinci parça ise erkek kinişi dişi kinişe geçirilerek veya
araya yabani çıta konularak takılır. Yalıtım yapılacaksa alt konstrüksiyon ızgaraları
arasına yalıtım malzemeleri yerleştirilir ve ayni şekilde diğer parçalar monte edilir.
Tavanda, köşelerde ve kısa boylu lambrilerde üst bitim noktasında oluşan açıklıklar
ayrıca uygun çitalar ile kapatılır. Genellikle hızlı yapıştırıcı veya başsız tel çivi ile
çivilenir. Zeminde oluşan boşluklar için süpürgelikler kullanılır.
(T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, 2011)

Ahşap pano kaplamalar

Belirli bir boyuttan daha büyük olan (genellikle 0,5 x 2,00 metre ya da 1,00 x 2,00
metre) kaplama malzemelerine pano kaplama denir. Duvar panoları bağlayıcılarına
göre polimer reçineli ve çimentolu diye ikiye ayrılır. Bağlayıcısı polimer olanları,
ahşap yonga levhalar, ahşap lif levhalar ve ahşap yonga levhalardır.
Bağlayıcısı çimento olan ahşap kökenli panolar ya ahşap liflerinin ve yongalarının
preslenmesi ile çimentolu ahşap yonga panolar elde edilir. Bu panolar büyük
ebatlarda üretilir, yaklaşık 125 cm genişliğinde ve 200– 300 cm boylarındadır. Bir
ızgara sistemi üzerine vidalama ile monte edilir, Bu tür levhalar delinme ve
frezeleme gibi işlemler uygulamak mümkündür. Ayrıca bir koruma gerekmez, renk
veya doku elde etmek istenirse farklı boyalar da uygulanabilir.
Uzun boylu rende talaşların Portland çimentosu ile karıştırılarak preslenmesi ile de
çimentolu ahşap talaş panolar üretilir. Bu panolar 50 x 200 cm boyutlarında üretilir
ve koyu gri renktedirler. Bu panoların özellikleri yanmamalara, sıvanabilmeleri ve ısı
yalıtımı yapabilmektedirler. Bu panolarda ahşap ızgara üzerine çivi ile sabitlenir. Ek
yerleri tel çivi ile gerilir ve sıva teliyle örtülür, ardından ince bir sıva ile sıvanır.
(Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

16
 Alçı pano kaplamalar
Alçı panolar daha önce (3.3.2 Tavanda kullanılan malzeme ve yapı elemanları) de
anlatıldığı gibi tavan haricinde duvarlarda da kullanılır. Bölücü duvar malzemesi
dışında duvarda kaplama olarak kullanılan alçı panolar ses yalıtımı, yangından
koruma, nem düzenleme, ses emme gibi özelliklerinin yani sıra kolay uygulanan,
hafif, dayanıklı ve düzgün yüzey oluşturan kaplama malzemesi olarak tercih edilir.
Alçı duvar panoları önceden yapılmış tuğla veya benzeri kargır bir duvar üzerine sıva
yerine kaplanmak istendiğinde, duvar üzerine iki farklı şekilde uygulanabilir.
Birinci uygulamada duvar üzerine yatay ve dikey yönde ahşap latalar monte edilir ve
üzerine alçı panolar vidalanır. Panoların ek yerleri derz alçısı ile doldurulup ek yerleri
file diye adlandırılan dokuma bantları ile kapatılır, üzeri alçı hamuru ile düzeltilir ve
son olarak saten alçı ile kaplanır. Bu işlemden sonra son kat kaplama malzemesi
(boya, duvar kâğıdı kaplaması vb.) için hazırdır.
İkinci uygulama seklinde ise alçı panonun arka yüzüne noktasal şekilde yapıştırma
alçısı uygulanıp duvara bastırılarak yapıştırılmasıdır. Ek yerleri birinci uygulama
seklindeki gibi çözümlenir. (Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

Seramik karolar ve mozaik kaplamalar

Seramik ve mozaik kaplamalar özellikle ıslak hacimler olarak adlandırılan mutfak,
banyo ve wc gibi mekanlarda kullanılır. Duvarların su buharından zarar görmemesi
için bu tür malzemeler tercih edilir. (Yücesoy, 2004)

Seramik karolar kil hamurunun kalıba dökülüp preslenmesi ve istenilen boyutlarda

kesilerek yüksek isi da pişirilmesi ile elde edilir. Seramikler çok çeşitli boyutlarda
olabilirler, 60 x 60, 60 x 90, 60 x 120, 80 x 80 gibi boyutlardan 120 x 240 gibi
ebatlara kadar piyasada bulunabilir. Yüzeyleri parlak, yarı parlak veya mat olabilir.

Seramikler düşey yüzeylerde uygulandığında dikkat edilmesi gereken noktalar

vardır. Seramik karolar harçlı ve sıva üzerine kaplama yöntemleri ile duvara tespit
edilebilir. Harçlı yapıştırma işleminde her bir karo seramik suyun tutulduktan sonra
arka yüzeyine bir miktar harç sürülüp duvara tespit edilir. Seramiğin yüzeyince
hafifçe vurulur, böylelikle seramiğin düşeyliği ve harcın karonun arkasına iyice
dağılması sağlanır. İlk seramik yerleştikten sonra yanına ikincisi yerleştirilir, derz
aralarının eşit kalınlıkta olması için bir mastar kullanılır. Birinci sıra bittikten sonra
ikinci sıraya geçilir. Döşeme isçiliği bittikten sonra aradaki boşluklar seramiğe uygun
renkte derz dolgusu ile doldurulur. Bir farklı yöntem ise seramiklerin sıva üzerine
yapıştırılmasıdır. Sıvası yapılmış duvar üzerine özel yapıştırıcı sürülür ve seramikler
teker teker duvara yapıştırılır. Daha sonra derz dolgusu ile boşluklar doldurulup
kaplama işlemi bitirilir. 5 x 5 cm ve daha küçük boyutlu malzemeler görünecek
yüzeyi üzerinde kâğıt kaplı veya arka yüzeyleri plastik bir file üzerinde olarak üretilir.
Sıva yapılmış duvar yüzeyine yapıştırıcı sürülüp ve kaplamanın yapıştırıcıya
bastırılması ve süngerli bir tahtayla hafifçe vurulması ile uygulanır. Yapıştırıcı
çimento yeterince sertlik kazandıktan sonra ön yüzeyindeki kâğıt bir süngerle
ıslatarak yerinden ayrılır. File kaplamalarda file yapıştırıcı ve mozaik kaplamanın
arasında kaldığı için sökülmez.

17
Seramik karolar sert, aşınma direnci yüksek ve malzeme cesedine göre ısı ve elektrik
iletmezler. (Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

Doğal ve yapay taş plak kaplamalar

İç duvar kaplaması olarak kullanılan doğal taş plaklar gerek ortam koşulları ve
uygulama yöntemleri, gerekse de kullanılan taş türleri bakımından dış
kaplamalardan ayrılır. Kalınlığı daha az olabilmekte.

İç duvarlarda da kullanılan bu malzemelerin iç mekandaki sıcaklık değişimi aşırı

olmadığı için ve tespitte genleşmeye bağlı bazı sorunlar azaldığından kaplamanın
arkasına yivler açılarak harç tespiti uygulanabilir. Eğer boyutlar büyük ise ızgara veya
kenet sistemi kullanılabilir.

Kapı ve Pencereler

Son olarak dış duvarlarda yerini alan yapı elemanı olarak kapıları ve pencereleri de
işlemek gerekir. Bir yapıda yatay mekânı örten öğe çatı, örtüyü taşıyan ve iç mekânı
dış ortamdan ayıran düşey öğe duvar olarak tanımlanır. İç ve dış mekânın
bölümlerini geçiş ve görüş açılarından birbirine bağlanması ve iç mekâna ışık ve hava
sağlanması amacıyla düzenlenen bu boşluklar ve onları dolduran hareketli
elemanlar kapı ve penceredir. (İzgi, Batum Aysel, 2003)

Kapı

Kapı “Bir yere girip çıkarken geçilen ve açılıp kapanma düzeni olan, duvar ya da
bölme boşluğu” olarak açıklanmıştır. (Hasol, 2014, S. 237)

Kapılar geçiş sağlamak ve bu boşlukları hareketli bir şekilde doldurmak dışında farklı
işlevleri de vardır. Güvenlik ve yalıtım sağlamak başlıca işlevleri arasındadır.
Özellikle dış kapının en önemli görevi mekânı dış etkenlere karşı korumaktır.
Güvenliği sağlamak için yüksek dirençli malzemeler kullanılır. Ayrıca kilit, sürgü,
zincir, gözetleme dürbünü, zil, alarm, kamera gibi yardımcı elemanlar kullanılır.

Dış kapılar

Dış kapıların ilke olarak dayanıklı, dirençli ve güven verici olmalıdır. Kapının
denetlenmesi için, kapı kanadına ya da yan tarafına, kafesli olmak üzere, pencere
yapılması gibi önlemler söz konusudur. Dış taraftan ayan görüntüsü olan camlar dış
kapılarda tercih edilen malzemedir. Bu camlar dışarıdan ayna görüntüsü oluşturan,
içeriden ise dışarıyı gösteren özelliğe sahiptir. Dış kapılarda da yine apartman
kapısında olduğu gibi kilit, sürgü, zincir, gözetleme dürbünü, zil, alarm, kamera gibi
destekleyici yardımcı elemanlar kullanılır.

18
Dış kapılar olarak çelik, alüminyum, ferforje, ahşap veya PVC malzemeden oluşabilir.

Resim 2.3.3.1: Ferforje apartman giriş kapı örneği

Ahşap dış kapılar günümüzde kullanıldığı zaman genellikle masif ahşaptan yapılır,
bunun yani sıra suya karşı dirençli, su kontrplağı gibi, ahşap bazlı malzemeler de
kullanılmaktadır. (İzgi, Batum Aysel, 2003)

Daire Kapıları

Daire kapılarının dışı ortak mekâna ve onun koşullarına, içini ise her dairenin kendi iç
mekânına ve tarzına göre biçimlendirmek mümkündür.

Daire kapıları da dış kapılar gibi öncelikle güvenli olmalıdır. Kapı malzemesi olarak
genelde çelik malzemeden seçilir, kasalar ve iç kişim çelik gövdeli, poliüretan
dolgulu her iki taraflı cilalı ahşap kaplama veya lake giydirme kaplamalı
yapılmaktadır.

İç mekân kapıları

İç mekân kapıları oda kapıları, mutfak, banyo, wc ve toplu konut giriş kapılarından
oluşur.

Mekânın içinde yer alan kapıların dış kapılara göre daha az görevleri vardır. Bir iç
kapının bulunduğu mekânın fonksiyonuna ve önemine göre farklı malzemelerden
üretilebilir.

19
Farklı kanat açılışları:

• Tek kanatlı
• İki kanatlı
• Katlanır kapılar
• Sürgü kapılar (Duvar içine, duvar üstüne veya birbirinin üzerine sürme)
• Çarpma kapılar (Binan, 1995)

Kapılar iki ana ögeden oluşur, biri sabit öge olan kasadır, diğeri hareketli öge olan
kanattır.

Kapı kasasını bir eksik parça (zemine basan kısım) ile çerçeve şeklinde düşünebiliriz.
Önemli olmayan mekanlarda kapı kanadı, menteşeler yardımı ile düz ya da dişli
biten duvara asılır ve duvar kenarlarına basarak kapanır. Genellikle dişsiz biten
duvarda yanak tarafını tümüyle örten kasalar derin kasalardır. Bu kasalar iki duvar
yüzünde de pervazlar ile kaplanır.

Kapı boşluğu kapı kanadı ile örtülür ve açılır. Kapı kanadı tek katmanlı veya çok
katmanlı olarak, yüzeyin sağır, saydam veya yarı saydam olmak üzere değişik
malzemeler kullanılarak düzenlenebilir. Kapı kanadı konstrüksiyonu masif sistem,
tablalı veya aynalı sistem, konstrüksiyon sistemi olmak üzere 3 farklı sistem
uygulanır.

Masif ahşap kullanıldığında cila gerektirir, MDF den yapıldığında lake boya ihtiyacı
doğar.

İç kapılar bina içerisinde bulunurlar ve bundan dolayı dış etkenlere karşı korunmuş
durumdadırlar. Nemli hacimlerde, nemin getireceği zararlara karşı önlem
alınmalıdır. Ahşap türü olarak genelde beyaz çam kullanılır.

Pencere

Pencere “Dışarısını görmek, hava ve ışık almak için duvarlarda yapılan ve doğrama
ile camdan meydana gelen açma” olarak tanımlanmış. (Hasol, 2014, S. 362)

Pencereleri oluşturan malzemeleri opak (ışığı geçirmeyen) malzemeler ve saydam

(ışığı geçiren) malzemeler olarak ikiye sınıflandırmak mümkündür.

Telaro, kasa, kanat, lento gibi elemanlar opak malzemeden üretilir. Pencerelerde
kullanılan opak malzemeler arasında ahşap, PVC, alüminyum ve demir yer alır. Işığı
geçiren saydam kısım da cam dan oluşur. Günümüzde genellikle çift veya üçlü
camdan oluşan pencereler kullanılıyor. Çift veya üçlü camlar 3 farklı şekilde
oluşturulabilir: metal profil sayesinde, plastik macun ve cam profillerle veya camin
cam ile kaynaklanması ile. Pencerelere yerleştirilen bazı cam çeşitleri: normal cam,
güneş kontrol camlar, hava tabakalı camlar (ısı camlar), mat ve telli camlar.

20
Pencerelerin oluştuğu öğeler:

Telaro
Telaro pencerenin duvarla bağlantısını sağlayan hareketsiz bölümüdür. Açılabilir
pencerelerde kanat menteşe yardımı ile teloraya taşıtılır.

Kanat
Telaro kısmına bir menteşe yardımı ile hareketli bölüme kanat denir. Pencere
kanadını oluşturan çerçevenin düşey parçalarına seren denir. Serenler menteşe ve
kapı kilitlerini taşırlar. Çift açılımlı pencerelerde alt başlıkta da menteşeler bulunur.
Pencerenin üst kanadını oluşturan çerçevenin üst kısmına üst başlık, alt kısmına alt
başlık denir.

Denizlik
Denizlik “Pencere doğramasının altında içte ve dışta yapılarak suların duvar içine
sızmasını ya da duvar yüzeyinde süzülmesini önleyen öge” (Hasol, S.136)
İç ve dış tarafta bulunan denizlikler ikiye ayrılır. Denizlikler pencere parapetlerinin
üzerlerinde yer alır.

Lento ve söve
Kapı ve pencere boşluklarının üzerindeki duvar yüklerini taşımak için bu boşlukların
üstüne, yanlardaki duvarlara oturacak şekilde yerleştirilen parçalara lento denir.
(Hasol, 2014, S.298). Pencerenin iki yanına yerleştirilen taş ya da ağaç dikmeye söve
denir, pencerenin her iki kenarında ve lento üzerinde de devam eder. (Bulut, 2001)

Fitiller
Pencerelerde kullanılan fitiller ısı (yazın sıcak havanın, kişin ise soğuk havanın içeriye
girmesini engeller), ses ve toz izolasyonunu sağlar.

Dış koruyucular
Pencerelerin aşırı sıcaktan korunması için hareketli panjurlar kullanılır. Panjurlar
ahşap, alüminyum ya da PVC malzemeden olabilir.

Yardımcı malzemeler
Doğramalarda farklı elemanların arasındaki derzler ve sızdırmazlık için kullanılan
bazı yardımcı malzemeler, örneğin macun, mastik, derz bantları vs., kullanılır.

21
3.3.4 Zeminde Kullanılan Malzeme ve Yapı Elemanları

“Bir binanın düşey bölücü elemanlarla sınırlanmış mekânlarını alt/üst mekanlardan

ayıran ve çeşitli eylemler için yasama düzlemleri oluşturan yapı elemanları
döşemelerdir.” (Türkçü, 2015)
Döşemeler döşeme kaplaması, altlık, taşıyıcı konstrüksiyon ve tavan olmak üzere
dört adet alt sistemden oluşur. (Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

Döşemeleri kullanılan malzemeye göre sınıflandırırsak:

Taşıyıcı Döşemeler:

Betonarme döşeme
Betonarme kelimesi Fransızcadan gelmektedir (béton armé). Doğan Hasol
betonarmeyi “Eğilme ve çekme kuvvetlerine dayanması için içine uygun şekilde çelik
donatı yerleştirilmiş beton” olarak tanımlamıştır. (Hasol, 2014, S. 81)

Günümüzde kullanılan en yaygın döşeme türü betonarme malzemeden oluşan

döşemedir. Betonarme döşemeler uzun ömürlüdür ve bakım giderleri azdır. Yangın,
su ve nem gibi etkilere karşı dayanımı yüksektir.
Betonarme döşemeler uygulanacak alanın biçimine ve büyüklüğüne göre değişik
tiplerden oluşur.

Plak döşemeler
Plak döşemeler tek ya da çift yönde yük alabilen döşemelerdir. Genelde dört duvar
ya da dört kirişten oluşan dört ayrı mesnete oturtulurlar. (Toydemir, Gürdal,
Tanaçan, 2000)

Nervürlü döşemeler
“Dikdörtgen veya benzeri büyük açılarda ana kirişlerin arasına kısa yönde (yani uzun
kirişten uzun kirişe “nervür” veya “diş” adi verilen daha küçük tali (ikincil) kirişler
atılarak yapılan döşemelere “nervürlü” (dişli) döşemler denir.” (Yücesoy, 2004, S.81)

Kaset döşemeler
Kaset döşemeler 60 veya 90°`lik açılarla birbiriyle kesişen iki ya da üç doğrultuda
kirişten oluşan ve arada kalan gözlerin genelde bos bırakıldığı bir döşeme türüdür.

Asmolen döşemeler (Dişli döşeme)

Mekânların içinde sarkan kirişlerin yer alması istenmediğinde, asmolen tipi döşeme
tercih edilir. Asmolen döşemeler ters kirişlerin kullanılmadığı yerlerde bunu
sağlamak için geliştirilmiş döşeme tipleridir.
Asmolen döşemeler kirişli döşemelere benzer, ancak nervür kirişlerin arasında gaz
beton, pişmiş toprak, beton briket ve bazı köpük malzemeden oluşturulmuş
asmolen bloklar yerleştirilmesi ile uygulanan döşemelerdir.
Asmolen blokları kulaklı ve kulaksız iki çeşit tipleri vardır.
Günümüzde asmolen bloklar yerine gaz beton blokları da kullanılmaktadır.

22
Ahşap döşemeler
Ahşap malzeme döşemelerde diğer malzemelerden daha önce kullanılmıştır.
Kolaylıkla sağlanabilir ve işlenebilir bir malzemedir.
Ahşap döşeme malzemesi olarak önceleri tomruk olarak kullanılmıştır. Teknolojinin
gelişmesiyle birlikte, dikdörtgen hale getirilip kullanılmaya başlamıştır. Döşeme
oluşturulması bu şekilde daha kolaylaşmıştır ve daha yaygın bir şekilde kullanılmaya
başlamıştır.
Ahşap döşemeler, ahşap kirişlerin üzerine 50-60 cm aralıklarla duvarlar üzerine
yerleştirilmesi, üst ve alt kısımlarına bir kat ahşap kaplama yapılarak oluşturulur.
(Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

Metal döşemeler
19. yüzyılın başlarında, yüksek fırın teknolojisinin gelişimi sayesinde büyük miktarda
demir üretilmiştir. Üretilen demirler çeşitli yapı profillerinde çekilebilme
imkânlarının gelişmesi sonucunda, demir bina inşaatında önemli yer almaya
başlamıştır.
Öncelikle demir profiller tuğla ile birlikte volta döşeme yapımında kullanılmıştır. Bu
sistemde, döşeme I Profili seklindeki demir putreller arasında birkaç tuğladan kemer
seklinde oluşturulur ve hurdilerden (tek doğrultulu betonarme döşeme) meydana
gelir.
20. Yüzyılın ilk yıllarına kadar bu tarz döşeme kullanılmıştır, daha sonra betonarme
döşeme sekli ortaya çıkmasıyla birlikte bu sistem daha az kullanılmıştır. (Toydemir,
Gürdal, Tanaçan, 2000)

Seramik döşemeler
Bu sistemde inşaat demiri ve çimento harcı ile seramik döşeme blokları seramik bir
putrel haline getirilir ve düz bir zemin üzerinde hazırlanan seramik putreller duvarlar
ya da kirişler üzerine oturtulup aralarına nervür boşluklarıyla bloklar üzerine yerinde
beton dökülür. Bu döşemenin en önemli özelliği yatay bir kalıp sistemine
gerektirmesidir.

Karma döşemeler
Karma döşemelerde, temel kural ana taşıyıcının tek bir malzemeden oluşması ve
yüklerin bu döşemeye iletilmesinde kullanılan ikincil taşıyıcıların bir diğer
malzemeden yapılmış olmasıdır. Örneğin volta döşeme şekli.

23
Döşeme kaplamaları:

Döşeme konstrüksiyonun son tabakası döşeme kaplama malzemesidir.

“Döşemelerde en üstteki görünür ve üzerine basılan yüzeyi oluşturan katmana
döşeme kaplaması denir.” (Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000, S.313)

Döşeme kaplamaları, döşemenin ana işlevi olarak üst yüzeyini oluşturmak yanı sıra,
düzgün, kolay temizlenebilir bir yüzey oluşturmak, konforlu ve güvenli iyi bir
görünüm oluşturmak ve taşıyıcı döşeme ve diğer katmanları her türlü dış etkiden
korumak için yapılır.

“Kaplama malzemesinin özellikleri döşemenin bulunduğu mekânın işlevine, estetik

kaygı ve mimari isteklere göre belirlenir.” (Türkçü, 2015, S.212).

Döşeme üzerinde mekânın gerektirdiği ihtiyaçlara göre ve kullanıcın ihtiyacına göre

farklı kaplamalar kullanılır.

Döşeme kaplamalarını malzemeye göre sınıflandırırsak:

Taş kaplamalar
Taş kaplamları yapay taş ve doğal taş olarak ikiye ayrılır:

Doğal tas kaplamalar

Doğal taşların en önemli özellikleri dış etkenlere dayanıklı, su emmesinin azlığı, dona
dayanıklılığı, aşınma ve darbelere dayanıklı olmasıdır. Yüksek maliyeti halen bir
dezavantaj oluşturmaktadır. En çok bilinen doğal taş türleri mermer, granit,
traverten, kireç taşı, kayraktır.

Yapay taş kaplamalar

Yapay taş kaplamaları çimento, mermer pirinci, oksit boza, su ve kumdan oluşan ve
belirli boyut ve şekillerde üretilen döşeme malzemeleridir. Gelişmiş teknolojiler
sayesinde profesyonelce üretilen doğal görünümlü yapay taşlar doku ve renkleriyle
doğal taşları aratmamaktadır. Yapay taşların doğal taslara göre maliyeti daha
düşüktür.

24
Karosiman
Karosiman kaplamalar çimento, renkli kalker veya mermer tozu ile oksit boya
karışımının kalıplarda karo seklinde preslenerek üretilir. Bu karolar renklendirilir,
doku ve desen verilir.
Toplam iki tabakadan oluşan bu karolar el işçiliği ile üretilir.

Alt tabaka ve aşınma yüzeyinden oluşan karolar toplamda 2,5 – 4 cm arasında

kalınlıktadır, alt tabakası 1,5 – 2,5 cm kalınlıkta, aşınma yüzeyi 1 – 1,5 cm’den
oluşur.

Karolar kare seklindedir ve ebatları 10x10 cm, 20x20 cm ve 40x40 cm arasında

değişmektedir. Günümüzde en çok 20x20 cm ebadındaki karolar kullanılmaktadır.
Kuru kıvamda altlık üzerine ıslatılmış karolar tokmaklanarak yerleştirilir. Bir gün
sonrasında derz aralıklarına çimento şerbeti ile derz verilir. (www.karosiman.com)

Resim 3.3.3.2: Karosiman karoların zemine uygulanmış örneği

Karosiman karoların görsel açıdan tercih edilme sebebi zengin desen çeşitliliğidir.

25
Terazzo Karolar
Terazzo karolar beyaz ve renkli tas kırıkları, çimento, boya, mermer tozu ve su
karışımından yapılır. Aşınma tabakası yaklaşık 1 cm kalınlıktadır. Karonun
büyüklüğüne göre alttaki katman 1,5 – 2 cm arasında değişir.
Terazzo karolar 20x20 cm ve 40x40 cm arasında değişik boyutlarda kare olacak
şekilde üretilir. Karolar çelik kalıplar içerisinde preslenir. Karosiman karodaki gibi
ıslatılarak kuru altlık üzerine uygulanır. Döşeme işlemi bittikten 48 saat sonra
aradaki derzler renkli ya da beyaz çimento şerbeti ile doldurulur. Derz işleminden
hemen sonra kalan şerbet artıkları temizlenir. Kaplama tamamen kuruduktan sonra
karoların üzerine kirlenmemesi için cila uygulanır. (Toydemir, Gürdal, Tanaçan,
2000)

Resim 3.3.3.3: Terazzo kaplanmış zemin örneği

Mermer kaplama
Mermer kelimesi Ansiklopedik Mimari Sözlüğünde “Billurlaşmış kireçtaşlarının
yüksek sıcaklık, basınç ve kesme kuvveti etkisi altında değişikliğe uğraması
sonucunda oluşmuş beyaz ya da renkli, damarlı ya da damarsız bir taş” olarak
açıklanmıştır. Hammaddesi doğadan gelir, dağlardan elde edilen büyük bloklar
fabrikalarda ebatlanıp isteğe göre yüzeyi işlenir ve sonra kullanıma hazır hale gelir.

Mermerlerin döşeme sekli yine seramikler ile iki farklı şekilde uygulanabilir, harçlı ve
yapıştırma olarak. Yapıştırma döşemelerde zemin şapı hassas ve pürüzsüz olmalı.
Zemin döşemelerinde taşların renklerini görebilmek ve ona göre seçilip yan yana
getirilip ayarlanabilmesi için cilalı olarak uygulanıp ardından tekrar makine ile silim
yapılmalıdır. Silim sayesinde taslardaki kamburluklardan kaynaklanan tırnaklar
kaybolur ve zemin döşemesi hatasız olur. Silim işleminde öncelikle zemin birkaç kat
zımparalanır zemin düz hale getirilir, ardından sulu bir işlem ile toz, kir vs. temizlenir
ve son olarak da zemine cila atılıp işlem sonlandırılır. Dezavantajı ise maliyeti ve
parlaklığını koruyabilmesi için belirli periyotlarda parlatma işlemi yapılması
gerekmektedir. Mermerler doğal desene, dokuya ya ve parlaklığa sahiptir. Uzun
ömürlü ve dayanıklı olması diğer avantajlarıdır.

26
Palladyen döşeme
Palladyen kelimesi İtalyancadan gelmektedir ve büyük taş parçalarıyla yapılan zemin
döşeme seklidir. Palladyen döşeme kaplamaları gelişigüzel kırılmış tas levha
plakaların beton üzerine dizildikten sonra, aralarına, tas olmayan yerlere, mozaik
harcı dökülerek yapılan döşeme kaplamasıdır. Harç yeterince katılaştıktan sonra
motorlu zımpara ve su yardımıyla silinir taslar silinir ve cilalanır, böylelikle renkler
canlılık ve parlaklık kazanır. (Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

Resim 3.3.3.4: Palladyen döşeme ile kaplanmış bir zemin örneği

Seramik kaplamalar
Yer seramikleri ile duvar seramikleri birbirlerinden farklıdır. Duvar karoları zeminde
kullanılmaz. Duvar yüzeyinde kullanılan seramiklere nazaran daha kalın ve daha az
kaygandır zeminde kullanılan seramikler. Duvar karoları ile karşılaştırdığımızda daha
dayanıklıdır. Genelde parlak, yarı parlak ve mat seçenekleri mevcuttur. Granit
seramik, porselen seramik gibi çeşitleri vardır.
Granit doğal taş olup porselen pişirilerek yapılan bir malzemedir. Porselen seramik
dayanım olarak granite en yakın malzemedir. Porselen karoların farklı işlenmiş
tipleri vardır: parlak, yarı parlak ve mat seçenekleri. Sır ile parlak elde edilir, yarı
parlak bir görünüm istenirse porselen karoların yüzeyleri taşlanarak yarı parlak bir
görünüşe getirilebilir.

İşlenmiş kilin kalıplara sıkıştırılarak sırlanması ve fırınlanması ile üretilen bu seramik

karolar, temizlenmesi kolay ve aşınmayan bir yapıya sahiptir. Seramik karolar
zemine döşenirken aralarında minimum boşluk bırakılması tavsiye edilir.

27
Uygulamada derz artısı veya seviye tespit artısı diye adlandırılan plastik parçalar ile
takozlar kullanılır. Derz artıları karoların düz yüzeylerde eşit aralıklı ve terazide
kalmasını düzenlemede kullanılır.

Resim 3.3.3.5: Seviye tespit artısı ve takozlar ile seramik uygulama örneği

Aşınmaya, çizilmeye ve lekelenmeye karşı yüksek dayanıklıdır seramik karolar.

Kaymaz özelliği, estetik görünümü, zengin ürün çeşitliyle, ebat ve renk alternatifleri
olması diğer avantajları arasındadır.

Resim 3.3.3.6: Porselen karo uygulanmış bir banyo örneği

28
Ahşap kaplamalar
Ahşap sıcak temaslı bir malzemedir ve estetik bir görüntüye sahiptir. İşlenmesi kolay
olması ve farklı türlerde çok seçeneğe sahip olması nedeniyle döşeme
kaplamalarında ahşap ve ahşap esaslı ürünler öncelikle tercih edilmektedir.
(Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

• Masif parke

Normal parkeler örneğin gürgen, meşe, ladin ve kayın gibi ağaçlardan değişik
ebatlarda üretilir. Parkelerin genelde iki tür uygulaması vardır. Birincisi parkenin bir
kör döşeme ya da doğrudan bir kadron üzerine çivilenmesi, diğeri ise çimento sap
üzerine bitümle veya özel parke yapıştırıcılarıyla yapıştırılmasıdır. (Toydemir,
Gürdal, Tanaçan, 2000)
Masif parkeler ısı ses ve elektrik akımına karşı iyi bir yalıtkan olması, ağaç türüne
göre çeşitli renk ve desen seçenekleri sunarak mekânın zengin görünmesini sağlar.

• Lamine parkeler

Lamine parke; tutkallanarak bir araya getirilmiş masif ahşaptan bir üst tabaka ve
ahşap veya ahşap esaslı malzemelerden yapılmış ilave tabakalardan oluşan çok
tabakalı döşeme tabakasıdır. (Döngel, 2005)
Lamine parkeler en çok tabakalı parkelerdir. Üst katmanda, 1-5 mm kalınlığında lif
yönü parke uzun kenarına paralel olan, sert odunlu ağaçlardan (dişbudak, kayın,
meşe, ceviz, akçaağaç, irako, vb.) elde edilen kaplamalar kullanılmaktadır. Kaplama
tek parça olarak kullanabildiği gibi 2 veya 3 parça kaplamanın yan yana eklenmesi ile
de oluşturulabilmektedir. Orta katman, cam, göknar ve kavak gibi yumuşak odunlu
ağaçlardan veya orta sert liflevha (MDF), sert liflevha (HDF), yonga levha ve
kontrplaklardan elde edilen 6-9 mm kalınlıktaki katmandır. Lif yönü üst katmana dik
olacak şekilde preslenmektedir. Alt katman ise üst katmanla ayni veya farklı ağaç
odunlarından elde edilen 1,5 – 5 mm kalınlıkta olan destekleme katmanıdır. Lif yönü
üst katmanla ayni, orta katmana dik olacak şekildedir. Kalınlığı ay olan (7-8 mm)
lamine parkelerde alt katman olarak 0,4 mm kalınlıkta nem tutucu balans kâğıtları
da kullanılmaktadır. Lamine parkelerde üst yüzey, genellikle akrilik veya poliüretan
verniklerle 5-7 kat kaplanarak UV sistem ile kurutulmaktadır. Vernikli olarak
piyasaya sürülen parkelerin üst yüzeyinde zamanla oluşan bozulmalar, vernik
katmanı sistire ile kazınıp yüzeyi verniklenerek onarılabilmektedir.

Resim 3.3.3.6: Üç katmanlı lamine parke katmanlarını gösteren görsel

29
Lamine parkelerin en önemli avantajları, kolay ve hızlı döşenmeleri, katmanları
oluşturan kaplamaların lif yönlerinin birbirine dik yapısı sebebiyle daha az çalışması
görünen üst katmanda değerli, alt katmanlarda ise ucuz ağaç kaplamaların
kullanılması ile önemli bir ekonomi sağlanması, masif parkelerde yaşanan
problemleri (çalışma, küçük boyutlu üretim zorunluluğu vb.) ortadan kaldırılmasıdır.

• Laminat parkeler

Laminat parke, alt ve üst yüzeyi termoset reçinelerle emprenye edilen kâğıtların
oluşturduğu levhalarla (laminat) kaplanmış, orta katmanda yonga levha, lif levha
(MDF, HDF) vb. gibi taşıyıcı bir tabakanın bulunduğu, yüzeyleri düzgün, kenarları
birbirine paralel, bas ve yan kısımlarına lamba ve zıvana acilmiş döşeme kaplama
malzemesidir. (Döngel, 2005)

Cam Parke
Cam parkeler belli ölçere sahip, genelde 20x20, 25x25 veya 30x30 genişlikte ve 2,5 -
3 cm yüksekliğindedir. Cam parkeler genelde altı ve üstü düz veya girintili çıkıntılı
geometrik bir desene sahiptir. Cam parkeler ışık geçirme özelliği olan malzemedir,
aynı zamanda dekoratif ve zengin görsel oluştururlar. Işık geçirgen bir malzeme olan
bu tür parkeler asma ve bodrum katlarda, karanlık koridor ve sahanlık
döşemelerinde kullanılır. Uygulamada metal profiller ya da küçük kesitli betonarme
kirişler kullanılabilir.
Metal profillerden oluşan taşıyıcı sisteme cam parkeler yerleştirme işleminde
çimento hamuru ya da polimer kökenli esnek derz malzemeleri kullanılmaktadır.
Betonarme taşıyıcı uygulandığında ise dışarıda özel kalıpla prefabrike olarak üretilir
ve yerine yerleştirildikten sonra cam parkeler gözlere yerleştirilir. (Toydemir,
Gürdal, Tanaçan, 2000)

Halı
Duvardan duvara tekstil yer döşemesi, döşendiği zeminin tamamen kaplayan tekstil
yer döşemesidir.
Bu tür halılar makinelerde üretilen halılardır ve 4 m ye kadar genişlikleri vardır.
Sürekli bant halinde üretildikleri için, herhangi büyüklükte bir zemine ek yerleri belli
olmayacak şekilde dikilerek ve altları döşemeye yapıştırılarak uygulanabilir.
Hav (halinin lif kısmı) yüksekliği 8 – 13 mm arasında değişmektedir ve alt yüzleri jüt
kanaviçe, köpük kauçuk ya da jüt kanaviçe altına polimer emülsiyon sürülerek
oluşturulur.
Duvardan duvara halıların tercih edilmesinde konfor, ortopedik rahatlık ve yalıtım
sağlaması, mekâna estetiklik katması, kaymaya ve düşmeye karşı güvenli olması, ses
azaltma özelliğinin olması ve kolay bakimi olması en önemli sebeplerdendir. (Telli,
2006)

30
Epoksi
Epoksi kimyasal ve aşındırıcı etkilerin çok yoğun olduğu döşemeler için geliştirilmiş,
6 mm kalınlığa kadar uygulanabilen sert bir kaplama türüdür. Epoksi harcı, epoksi ve
ince agregadan oluşur. (Hasol, 2014)
Epoksi, polimer esaslı plastik olarak adlandırılabilir. Yapı sektöründe ilk olarak
betondaki kılcal çatlakların tamirinde ve betona donatı yapıştırılmasında
kullanılmıştır. En önemli özelliklerinden biri başka malzemeler ile yapışma
kapasitesinin yüksek olmasıdır. (Yılmaz, 2005)
Bunun yani sıra sürtünmeye ve aşınmaya, yağ ve kimyasallara karşı dayanıklıdır,
kolay temizlenir ve hijyeniktir. Agrega ilavesi ile kaymaz bir zemin oluşturabilir.

Mantar
Mantar zemin kaplamaları mantar mesesinin kabuğundan elde edilen mantarların
granülü hale getirilip bağlayıcı bir reçineyle karıştırılıp bulamaç haline
getirilmesinden sonra alt yüzeyleri kalıba gelecek şekilde sıcakta preslenerek oluşur.
Kaplamalar 5-8 mm kalınlıkta ve kare ve dikdörtgen plakalar halinde üretilir. Altlık
olarak mala perdahlı bir çimento sap üzerine özel bir parke yapıştırıcısı ile uygulanır.
Mantar döşeme kaplamaları darbeye dayanıklı, ses yutucu, sıcak temaslı ve estetik
görünüşlü bir kaplamadır. İthal edilen bu kaplama türü pahalı bir malzemedir.
(Toydemir, Gürdal, Tanaçan, 2000)

Resim 3.3.3.7: Mantar kaplama malzemesi ile uygulama yapılmış bir zemin örneği

31
Döşeme altlıkları ve malzemeleri:
Döşeme altlıkları döşeme kaplaması ve taşıyıcı konstrüksiyon arasında kullanılan
geçiş elemanları olarak tarif edilebilir. Altlıklar sadece tespit işlevi görmez, farklı
fonksiyonları da karşılar. Bazen tek bir işlevi, bazen de farklı birkaç işlevi görürler ve
gerektiğinde birden fazla katmandan oluşabilir. Altlık tarafından karşılanması söz
konusu olan fonksiyonlar:

• Döşemelerde kaplama seviyesinin ayarlanması

• Kaplama malzemesi için uygun yüzeyin oluşturulması
• Su geçirimsizliğin sağlanması
• Buhar difüzyonunun kontrol edilmesi
• Islak hacimlerde su akıntısını oluşturmak için eğimin sağlanması
• Döşemelerin isi tutuculuk değerinin arttırılması

Altlıkların yüzey özellikleri de önemli bir konudur. Uygulanacak kaplamanın

özelliklerine göre uygun bir altlık oluşturmak gerekir. İnce bir plaka halinde veya rulo
halindeki kaplamalar için altlık yüzeyi pürüzsüz ve çok düzgün olmalıdır. Plaka
halinde veya terazzo gibi harç seklinde dökülerek oluşturulan döşeme kaplamaları
için altlık yüzeyinin pürüzlü olması daha uygundur. (Toydemir, Gürdal, Tanaçan,
2000)

Altlıkların büyük bir çoğunluğu şaplardır. Değişik bağlayıcılarla oluşturulmuş saplar:

Çimento şaplar
Çimento şaplar, çimento ve 4 mm’ lik elekten geçmiş kum ile sudan oluşur. Çimento
şaplar hangi amaçla yapılıyorsa o adı alır:

• Eğim şapı: ıslak hacimlerde su akıntısı vermek için yapılan şap eğim şapıdır,
• Düzeltme şapı: bir yüzeyi düzeltmek için yapılan şap
• Dolgu şapı: bir yükseklik seviyesini tutturmak üzere yapılan şap
• Yüzer şapı: Sesi ve titreşimi yutmak amacıyla kullanılan cam yünü gibi
malzemelerin üzerine noktasal olarak uygulanan ve esas konstrüksiyona
temas etmeyen şap
• Koruma şapı: herhangi bir katmanı dış etkenlerden korumak için yapılan şap
• Su yalıtımı şapı: içerisine su yalıtımı sağlamak için özel katkı karıştırılan şap
• Isı yalıtım (hafif) şapları: içinde gözenek ve boşluk oluşturmak için özel
katkılar ya da hafif agregalar konulmuş şaplar
Çimentolu şapların meydana gelebilecek çatlamaları önlemek amacıyla şapın anolu
döküm, satranç tahtasına benzer bir sistem, olarak uygulanabilir. Bu yöntemde
uygulanacak alan ahşap ya dam cam çitalar ile karelere bölünür ve şap tek seferde
veya birbirine değmeyecek şekilde bölümsel dökülebilir.
Şap kalınlıkları en az 2,5 cm dir. Tek seferde 5 cm’e kadar dökülebilir, daha kalın sap
istenir ise birkaç tabaka halinde dökülebilir.

32
Alçı şaplar
Alçı şaplar anhidrit (kristal suyu olmayan) alçı, kum, su ve uygun bir miktar priz
hızlandırıcıdan oluşan bir karışımdır. Düzgün bir altlık üzerine serilir. Pürüzsüz ve
estetik bir yüzey sağlarlar. Döşeme kaplaması olarak yapıldığında ano ile dökmeye
gerek yoktur. Alçı aynı zamanda nem düzenleyicidir. Döşeme şapı olarak kullanılan
alçı, normal alçılara göre yüksek ısıda pişirilir. Rötre yapmaz, rengi beyazdır. Alçı
şapların kalınlığı 20- 30 mm olur. (www.dunyaflor.com)
Alçı şapların ülkemizde uygulaması yapılmamaktadır. (Toydemir)

Ahşap lif ve yonga levhalar

Levhalar alttaki bir şap zeminin üzerine yapıştırılır, böylelikle üzerine gelecek olan
döşeme kaplaması için bir altlık oluşturur. Bu uygulama sekli kör döşeme yapılması
istenmeyen parke uygulamalarında kullanılabilir.

Ahşap kadronlar
Ahşap kadronlar ahşap parke ve lamba zıvanalı döşemelerin uygulanmasında yaygın
olarak kullanılan altılık malzemesidir.

Hafif dolgular
Düşük döşemelerde dolgu amaçlı uygulanan saplarda kullanılan kömür cürufu,
genleştirilmiş kil, gaz beton kırıkları ve agregaları gibi malzemeler hafif dolgu
malzemesidir. Eğer döşemenin ısı tutuculuğuna katkı amaçlı yapılan altlık şaplarında
örneğin ahşap testere talaşı, rende talaşı, polistren köpükler kullanılabilir.

Şilteler
Şilteler laminat parke kaplama uygulamalarında kullanılır. Zemin düzeltme işlemleri
yapıldıktan sonra yüzeyler polietilen şilte ile kaplanır. Şiltelerin kabinliği 0,5 mm ile 5
mm arasında değişir, önerilen ise 2 mm olanıdır. Polietilen şilte zemindeki 2mm
yüksekliğindeki kusurları ortadan kaldırır, aynı zamanda ısı ve ses yalıtımı sağlar.
Şilte plakalarının sızdırmaz bir şekilde bantlandığı takdirde zeminden gelebilecek
rutubete karşı önlem alır ve parkenin ömrünü uzatır. (AY)

33
3.3.5 Merdivende Kullanılan Malzeme ve Yapı Elemanları

Merdivenler taşıyıcı kısım, kaplama ve korkuluk olmak üzere üç ayrı kısımdan oluşur.
Merdivenler taşıyıcı elemandır, bu yüzden en önemli koşul mukavemettir. Bu
yüzden bir merdiveni öncelikle taşıyıcı kısmının malzemesi belirler. Merdivenler
taşıyıcı kısmının malzemesine göre beşe ayrılır.

Doğal ve yapay tas basamaklı merdivenler

Betonarme merdivenler
Ahşap merdivenler
Metal merdivenler
Karma merdivenler

Taşıyıcı kısım:

Doğal ve yapay taş basamaklı merdivenler

Taşıyıcı kısmı doğal ve yapay tastan oluşan merdivenler ayrık basamaklardan oluşur.
Doğal taşın eğilme mukavemeti düşüktür, yangın direnci az, maliyeti de yüksektir.
Bu nedenle günümüzde doğal taşın yerini büyük bir kısımla yapay tas almıştır.

Doğal ve yapay taş basamaklı merdivenler, rıhtlı ya da rıhtsız olabilir. Taslar, dış
etkenlere, yağmura, kara, buya ve güneşe, karşı dayanıklı bir malzemedir, bu yüzden
de doğal ve yapay taslar dış mekanlarda kullanılan merdivenlerde kullanılır.

Ahşap merdivenler
Ahşap merdivenler, uzunluk doğrultusunda düzenlenen ahşap kirişlere oturtulan
ahşap basamaklarla oluşur. Ahşap merdivenlerin basamakları da ahşaptan yapılır ve
rıhtlı ya da rıhtsız olabilir. Ahşap merdivenler basınç ve çekme mukavemeti yüksek,
dayanıklı, özelliklerine uygun olarak kullanıldığında işlevlerini en iyi şekilde yerine
getiren zamanla orijinal özelliklerini koruyan sıcak ve adeta yasayan bir malzemedir.
Ancak yangına karşı mukavemetli değildir. İki katli konutlarda ahşap merdivenler
yapılabilmekte, fakat çok katli umumi ve resmi merdivenlerde taşıyıcı kısmı
ahşaptan yapılması yasaklanmıştır.
Isı ve nem değişiklikleri gibi nedenlerle şekil ve boyut değişikliklerine uğrayıp
eğilebilir. Özellikle kirişlerde meydana gelebilecek büyük çaptaki deformasyonlar
hem görünüşü bozabilir hem de konstrüksiyonu açısından zararlı olabilir.
Ahşap merdivenlerin basamak ve rıhtları ahşaptan oluştuğu için ayrıca bir kaplama
malzemesine ihtiyaç duyulmaz. Bu tarz merdivenlerde normalde basamakların alt
kısmı kaplanması gereklidir. Bu işlem hem yangın güvenliğini arttırır hem de
istenmeyen bağlantı detaylarını gizler. Kaplama olarak ahşap ya da sıva olabilir.

34
Betonarme merdivenler
Betonarme, beton ve çeliğin iyi özelliklerinden, örneğin betonun yüksek basınç,
çeliğin yüksek çekme mukavemetinden yeteri kadar yararlanmasını sağlayan etkin
bir malzemedir.
Betonarme merdivenlerin taşıyıcı kısmı, yerinde dökülebilir veya prefabrik eleman
olmak üzere yerine monte edilebilir. Boyuna veya enine doğrultuda düzenlenen
kirişlerden, boyuna doğrultudaki kirişlere oturtulan plak veya kirişlerden, boyuna
doğrultuda düzenlenen kirişli veya dişli döşemelerden ve döşeme plaklardan oluşur.
Merdiven konstrüksiyonu ise tek ya da çift mesnetli olabilir.
Ahşap ve çelik gibi malzemelere göre daha ekonomik ve yangın direnci daha
yüksektir. Yapımı kolay, birleşimi basittir. Dayanıklı bir yapı elemanıdır ve sürekli
bakim ve onarım gerektirmez. Betonarme düz ve dönen merdiven şekillerinde
uygulanabilir. Betonarme merdivenler için bilinen en uygun malzemedir ve
günümüzde çok katli binaların hemen hemen hepsinde ana merdiven ve dış mekân
merdiveni olarak dökme veya hazır parçalardan oluşan şekilde yapılmaktadır.
Dezavantajları ise malzemenin ağır olması, isi geçirgenliğinin yüksek olması ve kalıp
yapımı uzun sürmesidir. Sonradan değiştirilemez veya takviye yapılamaz.
Betonarme merdivenlerde genellikle döşemlerde kullanılan bütün kaplama
malzemeleri merdiven için de kullanılabilir. Örneğin doğal ve yapay taslar, ahşap,
seramik v.b. Genelde döşeme kaplamasında kullanılan malzeme merdivende rıht ve
basamak olmak üzere devam ettirilmesi önerilir. Yaratmak istenilen etkiye bağlı
olarak, sadece basamakları da döşeme kaplama malzemesinden kaplamak
mümkündür. Rıhtlar ve yanlar başka malzeme ile kaplanabilir veya çıplak beton
olarak bırakılabilir. (Sarı, 1996)

Metal merdivenler
Metal merdivenlerin taşıyıcı kısmının yapımında genellikle çelik kullanılır. Çelik
çekme ve basınç mukavemeti çok yüksek olan bir malzeme olduğundan diğer yapı
malzemelerine oranla taşıyıcı yapı bileşenlerinin daha ufak boyutlu olmasını sağlar.
Metal merdivenlerin avantajları arasında atölyelerde hazırlanabilir ve hemen yerine
monte edilebilir ve kullanılır olması. Gerektiğinde sökülüp başka bir alanda tekrar
kurulabilir olması da bir avantajdır.

Yüksek sıcaklık çeliğin mukavemetini yok ettiğinden, metal merdivenlerin yangın

direnci düşüktür. Bir kat yükselen, yan merdiven olarak kullanılan ve açık havada
kullanılan merdivenlerin metal dan yapılması sakıncalı değildir. Fakat çok katlı genel
ve resmi binaların ana merdivenlerinin metalden yapılması sakıncalıdır. Çelik
malzemenin dezavantajlarından biri paslanabilir bir malzeme olması ve bundan
dolayı bakımının zor olmasıdır, bir diğer dezavantajı da çok ses çıkartmasıdır. Ortaya
çıkan rantsız edici sesleri yok etmek için metal merdivenler ayrı bir malzeme ile
kaplanmalıdır. Yüzeyler linolyum, kauçuk ve hali gibi malzemelerle kaplanabilir.
Yangın direnci yüksek bir malzeme olarak yerinde dökme mozaik de uygun olabilir.
İsteğe göre basamaklara ahşap, doğal ve yapay tas basamaklar oturtulabilir.

35
Karma merdivenler
Uzunluk doğrultusunda düzenlenen kirişlere oturtulan basamaklardan oluşan
merdivenlerin esas taşıyıcıları ile basamakların aynı malzemeden yapılması zorunlu
değildir. Eğer bu iki kısımda farklı malzemeler kullanılıyorsa, merdiven taşıyıcı
kısmının malzemelerine göre tanımlandığı için, karma merdiven adını alır.
Karma merdivenlerde kirişler, betonarme, ahşap ve çelikten, basamaklar da doğal
ve yapay tas, ahşap ve çelikten olabilir.
Ancak merdivenlerde genellikle hafif bir etki elde etmek istenir. Bunun için taşıyıcı
kesiti, olanaklar oranında küçültülmelidir. Bu bakımdan taşıyıcı kirişler için en uygun
malzeme çeliktir.
Bu yüzden uygulamada karma merdivenler için genellikle metal taşıyıcılar söz
konusudur. Bu merdivenlere her tür kagir ve ahşap basamak oturtulabilir.
Merdivenlerde kaplamayı ya taşıyıcı kısım içerir ya kaplama taşıyıcı kısımla birlikte
dökülür, ya da sonradan ayrı bir tabaka olarak eklenir.

Korkuluk:

Bir merdivenin korkuluklarının işlevi merdivenlerin güvenliğini sağlamaktır. Korkuluk

yüksekliği en az 90 cm olmak üzere 110 cm’ye kadar yükseltilebilir.
Korkuluklar, taşıyıcı kısım (tırabzan), küpeşte ve dolgu olmak üzere üç kısımdan
oluşur. (Sarı, 1996)

• Tırabzan

Korkulukları konstrüksiyonu yani taşıyıcı kısmını iki çeşide ayırabiliriz,

Parmaklıklı korkuluklar ve masif korkuluklar.

Parmaklıklı korkulukların taşıyıcı kısmı belli aralıklarla düzenlenen ayaklardan oluşur.

Bu ayakların malzemeleri genelde metal, ahşap ya da kâgir olur.
Parmaklıklı korkuluklara tırabzan adı da verilir. Metal, taşıyıcı kısmı hangi
malzemeden olursa olsun merdivene sağlam bir şekilde bağlanabilir. Metal eğilme
mukavemeti yüksek bir malzeme olduğu için metal ayakların kesiti ufak olabilir.
Ahşap ayaklar, kalın kesit gerektirir ve sadece ahşap merdivenlerde kullanılır. Metal
ve kâgir malzemelerle bağlanması zordur. Kâgir ayaklar daha çok dış mekân
merdivenlerinde kullanılır.
Masif korkulukların taşıyıcı kısmı ise yerinde dökülerek, yerinde örülerek veya hazır
panoların monte edilerek yapılabilir.
Tuğla, tas, cam blok gibi malzemeler ile yapılan masif korkulukların yatay yüklere
dayanması çok kalın ve ağırdır. Dolu korkuluklar için en uygun malzeme
betonarmedir.

36
 • Küpeşte

“Küpeşte korkulukların üzerine, elin kaymaması için boydan boya yerleştirilen

profilli ahşap, maden ya da plastik kısım.” (Hasol, 2014, S. 294)
Merdivenin bu parçasının elle rahat kavranır şekilde olması önemlidir, merdivenin
diğer parçaları ile uyumlu olarak ve isteğe göre farklı malzemeler kullanılabilir.
Küpeşte yapımında ağırlıklı olarak sert ağaç, yanı sıra paslanmaz metal, plastik, cam,
doğal ve yapay taşlar kullanılır. Sert ağaç hem sıcak hem de dayanıklı bir malzeme
olarak iç merdiven küpeştelerinde kullanımı çok uygundur. Paslanmaz metal soğuk
bir malzemedir. Bakımı kolaydır ve umumi bina merdivenlerinde ve dış mekân
merdivenlerinde kullanılabilir. Plastik küpeşteler genelde apartman merdivenlerinde
kullanılır. Doğal ve yapay tas daha çok dış mekân merdivenlerinde kullanılır.

Resim 3.3.3.8: Ahşap tırabzan ve üzerinde ahşap küpeşteden oluşan bir korkuluk örneği

• Dolgu

Dolgu diye adlandırdığımız kısmin ana görevi, taşıyıcı ayakların arasındaki boşlukları
düşme tehlikesini önleyecek şekilde azaltmaktır. Bazı merdiven korkuluk türlerinde
bu dolgulara gerek yoktur. Örneğin masif ve taşıyıcı ayakların yeterli sıklıkta olan
parmaklıklı korkuluklarda dolgu malzemesine gerek yoktur. Dolgu güvenlik
bakımından gerekmediği noktalarda bile kullanılabilir. Bazen bu dolgular korkuluğun
görüntüsüne estetiklik katar ve aynı zamanda taşıyıcı ayaklarını birbirine bağladığı
için korkuluğu daha dayanıklı yapar. (Sarı, 1996)

37
Merdiven kaplamaları:

Kaplama bir şeyin dışında, daha iyi bir görünüş kazandırma ya da korumak için
yapılan maddeden kattır. (Hasol, 2014)
Merdiven kaplamayı ya taşıyıcı kişim içerir ya kaplama taşıyıcı kısımla birlikte
dökülür, ya da sonradan ayrı bir tabaka olarak eklenir.
Taşıyıcı kısım ya da taşıyıcılara oturtulan basamaklar doğal tas ve ahşaptan
yapılıyorsa bunlar kaplamayı içerir. (Resim 3.3.3.9)

Resim 3.3.3.9: Konstrüksiyonu ve üzerine oturtulan ahşap basamaklı merdiven

Yapay taş basamaklarda kaplama ile taşıyıcı kısım birlikte dökülür.

Betonarme merdivenlerde genellikle, döşemelerde kullanılan bütün kaplama
malzemeleri merdiven kaplaması için de kullanılabilir. Başlıca kaplama malzemeleri:
yerinde dökme mozaik, yapay ve doğal taş plaklar, seramik, ahşap, plastik vs.

Genel bir kural olmamak ile birlikte, döşemelerde kullanılan kaplama malzemeleri
rıht (basamakların arasındaki düşey uzaklık) ve basamaklarda devam ettirilir. Sadece
basamakların kaplanması ve rıhtların ve yanakların çıplak beton olarak bırakılabilir
veya bu yüzeyler farklı malzeme ile kaplanması mümkündür.

38
 Resim 3.3.3.9: Döşeme, rıht ve basamaklarda devam ettirilmiş ahşap kaplama örneği

Konstrüksiyon, kaplama ve korkuluk birleşiminde farklı malzemeler bir araya

getirilebilir. Örneğin çok sert bir malzeme ile çok hassas bir malzeme bir araya
gelebilir. Metal konstrüksiyon merdivenin basamakları ahşap ile kaplanmış.
Korkuluk için metal konstrüksiyon oluşturulup dolgu olarak cam kullanılmış.

Resim 3.3.3.10: Ahşap basamak kaplamalı metal konstrüksiyon merdiven

Genel olarak verilmek istenilen etki malzeme seçiminde etkilidir. Birçok farklı
malzeme birleştirilebilir. Örneğin metal bir konstrüksiyon üzerine cam basamaklar
oturtulabilir. Önemli olan nokta, cam gibi hassas bir malzemenin mukavemetini
arttırarak kullanmak ve yapı olarak farklı bir malzeme ile malzemeye zarar
vermeyecek şekilde birleştirmek.

39
3.3.6 Tesisatlarda Kullanılan Malzeme ve Yapı Elemanları

Tesisat kelimesini Doğan Hasol tarafından “belli bir isin sağlanmasına yârdim eden
alet ve araçların uygun yerlere birbirine bağlı olarak döşenmesi ya da döşenen bu
araçların topu...” olarak tanımlamış. (Hasol, 2014)

Sıhhi tesisatı, elektrik tesisatı, havalandırmak tesisatı gibi tesisat bölümleri vardır.

Sıhhi tesisat
Su tesisatı sıhhi tesisat olarak geçer. Dünya Sağlık Örgütü sıhhi tesisatın genel
tanımını “insani atıkların güvenli bir şekilde uzaklaştırılması için gerekli tesisat ve
hizmetlerin sağlanması” olarak yapar. (Silver, McLean, 2014)

Islak hacimler olarak sıhhi tesisatın (soğuk veya sıcak temiz ve pis su) yer aldığı
hacimlerdir. Buralarda kullanılan gereçler, ev aletleri ve makineler için bağlantılar
gerekmektedir. Bağlantılar çeşitli borular ve gider yardımı ile yapılır.

Tesisat boruları:

Suyu taşıyan borular sıhhi tesisatın en önemli parçalarıdır. Boruların farklı görevleri
vardır, örneğin temiz su boruları, temiz suyu su depolarından binalara doğrudan
iletir.
Pimaş boruları ise, giderin (tuvalet, banyo ve mutfaktan çıkan pis suyun)
kanalizasyon hattına giden borulardır.

Su tesisatının döşenmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar:

• Erişebilirlik
Su boruların kullanma ömrü yapıların ömrüne göre daha kısadır. Çeşitli nedenlerle
arızalanabilir ve onarım, değişim gerektirir. Su borularına kolayca ulaşılabilmesi için
tasarım esnasında dikkate alınmalıdır.

• Estetik
Borular açıkta ve duvara gömme (ankastre) olarak döşenebilir. Açıkta döşenen
borular birbirine ve duvara paralel şekilde döşenip aralıkları birbirine eşit olmalıdır.
Her ne kadar muntazam döşenirse döşensin boru görmek estetik açıdan tercih
edilmez ve bu yüzden genellikle gömme olarak döşenir.

• Eğim
Yatay boruların uzunluğuna göre bir eğim verilir, kısa mesafelerde eğim daha fazla
olabilir. Eğimin doğrultusu su sayacıdır. Mecbur kalınırsa birden çok noktaya da
eğim verilebilir.

40
 • Gürültü
Tesisatta su kullanılmaya başlandığında tesisatta hışırtı ve takırtı olur. Su hızı fayla
kullanıldığında su çıkışı hışırtı yapar. Su sayacı, yıkama deposu (rezervuar), contası
gevsek musluklarda gürültüler meydana gelir, bu gürültüler borular ve kelepçeler ile
binaya kadar iletilir. Boru ile kelepçeler arasına lastik gibi yumuşak malzemeler
kullanılarak gürültüler azaltılabilir. Gürültüyü önlemenin bir yolu da suyun akış hızını
azaltmaktır. Bunun için basınç düşürücüler kullanılır.

Tesisatının bina içerisinde su kullanımı için 25 mm boru ile döşenir. Pis su bina
içerisinde kullanılan suyu kanalizasyona iletmek için daire sayısının çokluğuna göre
100‟lük 125‟lik 150ʺlik 200‟lük 250‟lik boru çapları ile döşenir.
(tesisat.org, Isısan Sıhhi Tesisat Kitabi)

Yer süzgeci:
Banyoda kullanılan süzgeçleri banyo zemininde kullanılan ve duş içinde kullanılan
süzgeçler olarak ikiye ayırabiliriz. Banyo zemininde kullanılan yer süzgeci ve döşeme
süzgeci genelde 10 x 10, 15 x 15 veya 20 x 20 olarak kare formda üretilir. Çerçevesi
ve üzerindeki ızgarası paslanmaz çelikten üretilir, gömülen boru kısmı ise PVC
malzemeden üretilir.
Günümüzde duş zemini de artık yer döşeme malzemesi ile kaplanıyor. Bu
durumlarda suyun giderlere taşınması için duş içlerinde genelde lineer süzgeç
kullanılıyor. Bu süzgeçlerin bir kısmı ankastre, zemine gömülen bir parça, bir de üst
kısmını oluşturan kasa ve ızgaradan oluşur.

Radyatör ve havlupan:
Banyolarda ısıtma için kullanılan radyatör ve havlupanlar sıhhi tesisat ile bağlıdır.
Günümüzde genellikle radyatörler yerine havlupanlar kullanılmaktadır. Bunun
sebepleri arasında hacim olarak daha az yer kaplamaları, daha sık ve dekoratif
olmaları ve havluları asma imkânı sağlamasıdır. Islak havluları kurutma amaçlı
havlupanlar genelde duş bölümüne veya lavabo bölümüne yakın monte edilir.

Elektrik tesisatı
Elektrik tesisatı, binalarda asansör tesisatı dışında kalan, elektrikle ilgili tesisattır.
Elektrik tesisatı birçok malzemeden ve bu malzemelere ait yardımcı parçalardan
oluşur, başlıca malzemeler:

Tesisat boruları:
Bergman boru, peşel boru, PVC boru, spiral (bükülgen) boru, çelik boru olmak üzere
çeşitli borular vardır. Günümüzde en çok PVC ve spiral borular kullanılmaktadır.
PVC (plastik) borular nemden etkilenmez, kolay işlenebilir, dayanıklı ve hafiftir. Özel
bakım istemeyen bu borular aynı zamanda iyi bir yalıtkandır.
Plastik borular, beton borusu ve duvar borusu olmak üzere iki çeşittir. Beton borusu
sert plastikten yapılır. Demir ve harçların baskısı karşı dayanıklı olması ve zarar
görmemesi için sert olarak üretilir. Duvar borusu ise daha işlenebilir olması
açısından yumuşak plastikten yapılmıştır. PVC boru, sıva altı tesisatta kullanılabilir.

41
Spiral borular, istenilen açıda bükülebilen borulardır. Kiriş dönüşlerinde ve
dönüşlerin çok olduğu yerlerde kullanılır. İşçiliği kolaylaştırır. Spiral borular, metal ve
yalıtkan gereçlerden yapılır. Metal olarak galvanizli çelik, kalaylı çelik ve izoleli
çelikten yapılan çeşitleri vardır. PVC bir kılıf ile bu borular korunur. Borular döşeme
yerlerine göre farklı sıralarda döşenir, örneğin tavan boruları, inşaatın tavan betonu
dökülmeden önce döşenir. Duvar borularını döşemek için ise, çekiç, çivi ve duvar
kırıcı malzemeler ile boru (buat ve kasalar dahil) yerleri sonradan kırılarak
yerleştirilir. Duvar boruları dirsekler yardımı ile döşenir. Dirsekler, plastik boruların
doğrultu değiştirdiği yerlerde kullanılan ek parçasıdır.

Kablolar (Teller):
Kablolar Hasol tarafından elektrik akımı iletiminde kullanılan ve yalıtkan bir madde
ile önce tek tek, sonra da bir arada sarılı bulunan maden teller olarak tarif edilmiş.
Kablolar çeşitli malzemelerden üretilir. Kablolar iletken ve yalıtkan olmak üzere
temel iki öğeden oluşur. İletken kısım elektronların geçerek elektrik akımını
oluşturduğu kısımken, yalıtkan kısım elektriğin güvenliğini sağlamak üzere iletken
teli saran plastik kılıf malzemesidir. Bu yalıtkan malzeme sayesinde kablolar
atmosferik olaylardan etkilenmezler, döşendikleri yerlerdeki etkilere karşı korunur.
Örneğin ıslak hacimlerde su ve rutubete karşı koruma sağlarlar. Böylece kablolar
yerleşim bölgeleri için güvenli enerji iletimi sağlarlar. Tek damarlı ve çok damarlı
olmak üzere ikiye ayrılır. Kullanım amaçlarına göre zayıf ve kuvvetli kablolar vardır.

Kasalar:
Kasalar sıva altı elektrik tesisatında anahtar, priz gibi elemanların duvara
sabitlenmesinde kullanılır. Sıva üstü tesisatta kanallarda özel imal edilmiş olan
kasalar kullanılır. Elektrik tesisatında kullanılan kasalar, kullanılacağı yere göre
değişik türde ve boyuttadırlar.

Buatlar:
“Buatlar ayrı doğrultulardan gelen elektrik tellerini içinde eklemekte kullanılan
küçük kutu, bağlantı kutusu anlamına gelir.” (Hasol, 2014, S. 97)
Elektrik ve telefon tellerinin toplanıp bir kutu üzerinden dağılmasını sağlayan dört ya
da iki çıkışlı bu plastik kutuların kullanıldığı yere göre norm buat, kare buat, tünel
buat, kontralı buat, sıva üstü buat vb. gibi çeşitlere ayrılır.

Sigorta panosu/kutusu:
Sigorta kutusu; elektrik akımını kontrol etmeye yardımcı olan bir anahtar olarak
düşünülebilir.
Sigorta kutuları herhangi bir ariza veya kısa devrelerde meydana gelebilecek yangını
muhafaza etmek ve elektrik akimini kontrol etmek için kullanılır. Şalter kutusu alev
almaz ve güvenlidir, isi ve darbelere dayanıklıdır. Sıva altı ve sıva üstü olarak ikiye
ayrılır.

Anahtar ve prizler:
Prizler duvar içine döşenmiş olan elektrik hattını, herhangi bir elektrikli aygıtı
çalıştırmak üzere kullanabilmek için kullanılan faz-nötr ve topraktan meydana gelen
çıkış hattıdır. Aydınlatma elemanları için kullanılan bazı prizlerin toprak hattı yoktur.

42
Prizler, sağ ve sol tarafta bulunan tırnaklar sayesinde vidalar ile sabitlenir.
Anahtarlar bir elektrik devresini açıp kapamayan yarayan düğme seklinde
aygıtlardır.
Aydınlatma araçlarının açılıp kapatılması ya da ışık gücünün kısılması ve
arttırılmasını sağlarlar.

Lamba duyları:
Duy elektrik ampulünün takıldığı bakır veya pirinçten yivli yer. Duylar
genellikle plastik malzeme ile kaplanmaktadır. Yüksek sıcaklık dayanımı istenilen
durumlarda seramik duylar tercih edilir.

Havalandırma tesisatı
Havalandırma Tesisatı kapalı bir ortamın havasını değiştirmek için farklı yöntemlerle
ve çeşitli araçlar kullanarak dışarıdan temiz hava akımının içeriye alınması işlemidir.
(Tesisat.org)

Hava emiş ve hava besleme sistemleri:

Mutfak ve banyo gibi yüksek düzeyde nem veya koku üreten odaların bir pencere
veya duvarına bir emiş fani (pervaneli türden) monte edilmesi gerekir.
Bir diğer yöntem ise iç mekanlara basınçlandırılarak kirli hava dışarıya atılır. Binan
içerisini hava basılması gereken durumlarda fanlar kullanılır. (Silver, McLean, 2014)

Klima sistemleri:

Klimalar hava üfleyerek ısıtmak ya da soğutmakta yararlanılan sistem. Split klima

diye adlandırılan bu klimalar, iki ayrı üniteden oluşur. Dış ünitesi bahçeye, terasa ya
da binanın dış cephesi gibi yerlere yerleştirilir. İç üniteler de tipine göre duvara,
tavana pencereye mekânın zeminine (salon tipi) oturtulur.
Konutlar için genelde duvar tipi iç üniteler kullanılır. Dış ve iç ünite borular ile
birbirine bağlıdır.

43
3.3.7 Mobilyalarda Kullanılan Malzeme ve Yapı Elemanları

Mobilya İtalyanca (mobilia) kelimesinden gelmektedir ve oturulan, yemek yenilen,

çalışılan, yatılan yerlerin döşenmesine yarayan taşınabilir eşyaya verilen genel ad
olarak açıklanmıştır. (TDK)

Mobilyalar sabit ve hareketli olarak ikiye ayırmak mümkündür. Sabit mobilya

adından da anlaşıldığı üzere, mekânın belirlenen bir yerine sabit olarak yerleştirilir.
Hareketli mobilyalar ise sürekli yer değiştirebilen mobilyalardır.

Mobilya üretiminde farklı malzemeler kullanılmaktadır. Mobilya denince ilk akla

gelen malzeme ahşaptır. Mobilya imalatında ahşabın değişik türleri kullanılmaktadır.
Masif ağacın yanı sıra masif ağaç hammaddesinden üretilen farklı ahşap türleri
kullanılır.

Ahşap ve türevleri:

• Masif ahşap
Masif ahşap, ağaç kesildikten sonra ham tomruktan biçilerek elde edilen ahşaptır.
Ahşabın kaplama olmayan saf hali, yani tamamen doğal bir malzemedir.

Örneğin kontrplak, sunta, mdf veya kaplama gibi diğer ahşap türleri ahşabın
yapıştırıcılarla birbirine tutturulmasından ve bileşimlerinden elde
edilmektedir. Yapıştırıcılarla bir araya getirilen bu ahşap türevlerinden farklı olarak
masif ahşap, tamamen doğal gerçek ağaç liflerinden oluşur. Hiçbir dolgu maddesi
veya yapıştırıcı içermez. Masif ahşap türleri, kendine has özelliklere sahiptir, ağaç
deseni, rengi ve dokusu kendine hastır.
Masif ahşap genellikle mobilya, inşaat, dolap ve parke döşeme işleri için kullanılır.
Masif ahşap malzemeleri dayanıklı, uzun ömürlü ve geri dönüştürülebilirdir. İşlenmiş
yapay ahşap türevleri kadar kolay deforme olmaması avantajları arasındadır. Ayrıca
ahşap bulunduğu mekânda hava sirkülasyonuna yardımcı olduğundan ortam
havasının temizlenmesine katkıda bulunur.
Masif ahşap kurutularak veya kurutulmadan kullanılabilir fakat daha dayanıklı, daha
uzun ömürlü olmaları için kurutulması gerekmektedir. Kurutarak organik olan ağaç
malzemenin içinde var olan nemi yok ederek malzemenin çalışmasını önler.
Malzemenin çalışması dönme, çekme, daralma gibi sorunlardır.
Mantar oluşumunu ve böcek istilası gibi etkenleri yok eder. Kurutmayla ağaç
malzemenin işlenebilme, tutkallama ve çivi tutma kabiliyetinin artması da önemlidir.
En büyük avantajı sağlam ve estetik olmasıdır, en büyük dezavantajı pahalı olmasıdır
ve lekelere karşı diğer işlenmiş ahşaplara göre daha hassastır.
Masif ahşap ürünlerde ceviz, tik, meşe, kiraz, akçaağaç, çam, kayın, dişbudak ve
gürgen gibi ağaçlar kullanılmaktadır.

44
 • Masif kaplama
Ağaç gövdesinden ince kesitler alınıp şerit veya tabaka haline getirilerek kaplama
malzemesinin tabakası elde edilir. Doğal kaplama, yapay kaplama ve yapay dokulu
doğal kaplama olmak üzere üç çeşit olarak mevcuttur.
Doğal kaplama ağacın dokusunu değiştirilmeden kaplamaya dönüştürülür. Bu tür
kaplama doğada çok bulunan ve pahalı olmayan tüm ağaçlar kullanılır.
Yapay kaplama ağaçtan elde edilmez. Yapay malzeme ile elde edilir.
Yapay dokulu doğal kaplama ise yine ağaç kaplamadır, üzerindeki doku işlem görür.
Bu tür kaplama ender bulunan veya pahalı olan ağaç dokuları için kullanılır.
(elitdesign.com)
Masif kaplama malzemesi masif ağaçtan üretilen mobilyaya göre daha az sağlamdır,
görüntü açısından masif mobilyaya yakın bir görüntü verir.

• Kontrplak
Kontrplak Fransızcadan gelmektedir ve iki veya daha fazla ahşap levha ya da
parçanın dokuları birbirine zıt yönlü olarak yapıştırılmış levhadır. (Yasar)
Kontrplak malzemenin farklı çeşitleri vardır. Örneğin su kontrplak malzemesi
yapımında farklı bir tutkal kullanılmaktadır ve bu malzemeyi dış hava koşullarına
karsı dirençli yapar.
Kontrplak malzemesi sağlam, yoğun ve darbelere karşı dayanıklıdır. Kontrplak MDF,
sunta ve doğal ahşap malzemesine göre daha hafif bir malzemedir. Bir diğer özelliği
ise esnek olmasıdır, kontrplak malzemesi belli bir dereceye kadar bükülebilirdir.

• Sunta (Yonga Levha)

Sunta (suni tahtanın kısaltılmışı) Ahşap yonga levhası “dır. (Hasol, 2014, S. 432)

Ahşap yongalar; kesilen, yontulan veya rendelenen ahşaptan çıkan parçalardır.

(TDK)
Bu tür parçalar parçalanması ve öğütülmesi ile yassı, düzgün yüzeyli dar ve kısa
parçalar elde edilir.
Yonga levhalar bu odun yongalarının sentetik reçine tutkallarıyla ısı ve basınç altında
yapıştırılması ve biçimlendirilmesi ile elde edilir.
Yonga levhalar genellikle 4, 5, 8, 18 ve 19 mm kalınlıklarda imal edilmektedir. (Yasar)

Yongaların levhadaki duruşlarına göre iki türe ayrılır, Yatık yongalı levhalar
(yongaların levha yüzüne genellikle paralel durumda bulunanlar) ve dik yongalı
levhalar (yongaların levha yüzüne genellikle dik durumda bulunanlar). (Hasol, 2014)

Suntalar parke zemini için temel malzeme, mobilya iskeletleri, mutfak dolap gövdesi
olarak kullanılabilir. Suya ve yanmaya karşı dayanımı yoktur. Çeşitli kalitelerde
üretilir ve darbe dayanımı kalitesini değişiklik göstermektedir. Suntanın avantajı ise
MDF den daha ekonomik olması ve hafif olduğundan kolay taşınabilir olmasıdır.

45
 • Suntalam
Suntalam sunta levha üzerine melamin reçinesi ve tutkal emdirilerek bir kâğıt
tabakası yüksek basınç ile preslenerek üretilen suntadır.
Emprenye edildiği esnada kimyasal işlemler sayesinde çizilmeye, yanmaya ve suya
dayanıklı bir yüzey elde edilir. Zengin renk ve desen yelpazesine sahiptir.
(elitdesign.com)

• MDF (Lif levha)

MDF İngilizceden gelmektedir ve Medium density fibreboard `un kısaltılmışıdır. Orta
yoğunluklu lif levhasıdır. (Hasol)
Yonga levhada ahşap yonga haline getirilirken, MDF de ahşap lif haline getirilir. Bu lif
levhalar yumuşak, orta ve sert levhalar olmak üzere üçe ayrılır.
MDF düzgün ve homojen bir yüzeye sahiptir. Boya ve vernik doğrudan uygulanabilir
ve vida ve tutkal kullanımı konusunda sorunsuzdur.
MDF malzemesinin avantajları arasında uygun, çalışması kolay, dayanıklı ve sağlam
olmasıdır. Geniş yüzeylerde kullanılabilir olması ve desen çeşitliliğe içermesi de
diğer avantajlarıdır. Ağır olması, ayrıca boya istemesi, suya karşı direnci sinirli olması
ve sabitlenmeme durumunda bükme ve genişleme yapması dezavantajları
arasındadır. MDF suntaya göre daha kolay işlenebilir, kesim işlemi daha kolay ve
pürüzsüzdür.

• MDFlam
MDFlam üzeri ince melamin levha kaplanmış MDF levhasıdır. Farklı desen ve
renklerde bulmak mümkündür. MDFlam suntalam gibi emprenye edildiği için
çizilmeye, yanmaya ve suya dayanıklı bir yüzeye sahip olur.

• PVC kapak/ Membran kapak

Anlatılan bu malzemeler mobilya üretiminde gövde ve kapakta kullanılmaktadır.
Ayrıca kapak üretimini düşündüğümüzde PVC ve Profil kapakları vardır. PVC kaplar
ham sunta veya MDF üzerine balon presle PVC folyo kaplamasıyla elde edilen
kapaklardır.

46
Mobilya üretiminde kullanılan malzemeler arasında ilk akla gelen malzeme ahşap
olsa da ayrıca metal ve cam ahşabın yani sıra mobilya üretiminde kullanılan
malzemeler arasındadır. Bu malzemelerin yanı sıra plastik ve hasır gibi pek çok farklı
malzeme de kullanılır.

Metal malzeme:

Mobilya üretiminde ahşabın yani sıra farklı malzemeler kullanılmaktadır. Bu

malzemelerden biri de metaldir. Rustik bir hava yakalamak istendiği metal malzeme
çokça tercih edilir. Genellikle konstrüksiyon ve aksesuar malzemesi olarak
mobilyada yerini buluyor. Metal malzemeden bahsedildiğinde kendi içinde farklı
çeşitleri vardır:

Demir
Demir çok güçlü bir malzeme aynı zamanda çok uygun bir malzemedir. Güçlü olması
sebebiyle mobilya üretiminde genelde konstrüksiyon malzemesi olarak kullanılır.
Çok reaktiftir, kolay paslanabilir bir malzemedir.

Alüminyum
Alüminyumun en büyük özelliği hafif bir malzeme olmasıdır. İşlenmesi ve
şekillendirmesi kolay bir metaldir, inceltme, bükme ve dövme gibi işlemler kolaylıkla
uygulanabilir. Elastik olmasından dolayı ani darbelere karşı dayanıklıdır.
Mobilyada çeşitli alanlarda profil olarak karşımıza çıkar. Mutfakta baza ve tezgâh
önü profili, dolaplarda kulp, ray, kenar süs profili, askı borusu veya aydınlatmak için
LED profili olarak kullanılır.

Pirinç
Son yıllarda oldukça popüler olan pirinç malzemesi şık ve gösterişli bir malzemedir.
Günümüzde aksesuar olarak sıkça kullanılıyor, özellikle masa ve sehpa ayağı veya
kitaplık, büfe gibi mobilyalarda kullanılan bir malzemedir. Ahşap, cam veya akrilik
malzemeler ile uyumlu bir görsel oluşturur. Pirinç sert ama kolay işlenebilen bir
malzemedir.

Cam malzeme:

Mobilya üretiminde günümüzde çokça yer alan diğer bir malzeme de camdır. Cam
sert, ama kırılgan bir malzemedir. Camın aşınma ve basınç dayanımı yüksektir. Cam
farklı amaçlara göre farklı şekillerde işlenebilir. Örneğin güvenlik amaçlı, içine ince
teller yerleştirilebilir (telli cam), bu şekilde kırılmaya karşı direnci artar ve
kırıldığında dağılması engellenir. (Hasol, 2014)
Cam kırılgan bir malzeme olduğundan bir diğer güvenlik işlemi uygulanabilir. Normal
işlem görmemiş camlar kırılma sonrası keskin parçalara ayrılır ve yaralanmaya
neden olabilir. Bunun için temperleme işlemi yapılabilir.

47
Temperli cam, güçlendirilmiş cam veya güvenlik cami olarak da geçer, kırıldığında
küçük ve keskin olmayan parçalar halinde dağılır ve yaralanma riskini azaltır.
Temperleme işlemi camı özel bir ısıtma sistemi ile belli bir sıcaklık derecesine getirip
aniden hava ile soğutma ve bu şekilde cam yüzeyinin sertleşme işlemidir. Bu işlem
sonrasında kesme, delme veya taslama işlemleri yapılamamaktadır.
Dekoratif amaçlı olmak üzere cam yüzeyi boyanabilir, buzlu cam, yani yâri saydam
haline getirilebilir. Cam saydam yapısı ile mekânda kalabalık bir görüntü
sergilemeden işlev görür. Cam malzeme işlem görmüş veya saydam hali ile dolap
kapaklarında, kütüphanelerde veya sehpa tablalarında sıkça kullanılır.

3.4 Yapı Elemanlarının Birleşiminde Kullanılan Malzemeler

Aynı veya farklı cinsten yapı elemanlarını birbirine bağlamak için birleştirici
malzemeler gereklidir. Bu malzemeler yapı elemanlarının özelliklerine göre seçilir.

3.4.1 Yapıştırıcı malzemeler

Harç
Harçlar yapıda tuğla ya da taşları birbirine bağlamak ve kagir duvar ve tavanları
sıvamak için kullanılan, kum, kireç, çimentoyu su ile kararak yapılan hamurdur. Alçı
harcı, çimento harcı, kireç harcı gibi çeşitleri vardır. (Hasol, 2014)
Çimento harcı yerinde hazırlanan bir malzemedir.

Sıva
Sıvalar duvar veya tavanlarda korumak için kullanılan bir çeşit harç olsa da, bu
işlevin yani sıra yapıştırıcı görevi de görmektedir. Örneğin iç duvarlarda seramiklerin
duvarlara tespiti için kullanılması gibi.

Yapıştırıcı/ Tutkal
Yapıştırıcılar/ tutkallar iki ayni malzemeden ya da ayrı malzemeden parçayı birbirine
bağlayan malzemedir. Yapıştırıcılar doğal ya da yapay malzemeden üretilir. Sıvı
halinde malzemeye uygulanır ve malzemeye nüfus ettikten sonra sertleşir.

2.4.2 Doldurucu malzemeler

Poliüretan köpükler
Bu tür köpükler tabancayla sıkılarak uygulanır. Bu malzeme yerinde uygulandıktan
sonra genleşerek sertleşir. Uygulama hızı oldukça yüksektir.
Pencere ve kapı kasalarının montajında kullanılır. Aynı zamanda çatı arası isi
yalıtımında kullanır. Güçlü bir malzemedir ve yapıya yük bindirmez.

48
 Silikon
Genelde lavabo, klozet, duş teknesi, küvet ve duş kabin birleşim yerlerinde kullanılır.
Ayrıca pencere, metal, plastik, çalışan yapı elemanlarında ve suya maruz kalan
alanların birleşim yerlerinin doldurulmasında ve su izolasyonunda kullanılır. Silikon
esnek bir malzemedir, kuruduktan sonra esnekliğini kaybetmez. Kuruma süresi
hızlıdır. Şeffaf, beyaz, siyah, gri ve kahve renk çeşitleri vardır. Silikon boyanabilir
değildir.

Mastik
Mastik doldurucu ve ayni zamanda yapıştırıcı bir malzemedir. Çerçeve ve
pencerelerin rüzgâra karşı yalıtımında koruma sağlar. Genellikle küçük çatlaklarda
kullanılır. Ucuz bir malzemedir. Beyaz, siyah, gri ve kahve renk çeşitleri vardır.
Kuruduktan sonra yüzeyi boyanabilirdir. (Akinkimya)

Macunlar
Macunlar genellikle yüzeylerde çatlak ve aralıkları kapamak için kullanılan bir
malzemedir.

Derz dolgusu
Hasol, derz kelimesini “İki yapı gereci, elemanı ya da yapının iki bölüğü arasında
kalan veya bırakılan aralık” olarak açıklamıştır. (Hasol, 2014, S.137)
Bu aralıkları doldurmak ve birleştirmek için derz dolgusu malzemesi kullanılır.
Örneğin döşeme sonrası seramik ya da fayans karo araları.

Fitil
Hava sızdırmazlığı sağlamak üzere kapı ya da pencerelerde kanat çevresine
yerleştirilen esnek conta. (Hasol, 2014)

3.4.3 Birleştirici/ bağlayıcı malzemeler

Çivi, vida, bulon ve menteşe gibi malzemeler hazır bağlantı malzemeleridir. Farklı
veya ayni malzemeleri birbirine bağlar.

Çivi
Çivi hazır bir bağlantı malzemesidir. Çiviler çok eskiden beri ahşabı birleştirmek için
kullanılır. Çivilerin bir ucu keskindir ve genellikle çelikten yapılır. Çekiç yardımı veya
basınçlı havayla çalışan çivi tabancası ile ahşaba çakılır. (Silver, McLean, 2013)
Beton çivisi, tahta çivisi ve başsız çivi gibi çeşitleri vardır.

Vida
“Vida, bir ucunda bir bas, daralarak nokta halinde biten diğer ucunda ise sarmal
biçimli sürekli bir diş bulunan metal bir çubuktur.” (Silver, McLean, 2013, S. 52)
Bas, işlevine göre çeşitli şekilleri vardır ve tornavidanın yerleşeceği düz bir yarığa
veya yıldız seklinde bir girintiye sahiptir. Vidalar da genelde ahşap malzemede,
ayrıca metal ve alçıpan birleşiminde de kullanılır.

49
Vidaların farklı çeşitleri: Düz başlı vida, mercimek başlı vida, saç vida, yıldız başlı
vida, yuvarlak başlı vida vb. mevcuttur.
Ayrıca ahşap parçaların birleştirmekte kullanın ahşap vidalar vardır. Bu birleşim ister
tutkallı ister tutkalsız geçirmeli olarak yapılabilir.

Bulon (Cıvata)
“Bulon bir ucunda bas, diğer ucunda ise sarmal biçimli sürekli bir diş bulunan metal
bir çubuktan oluşur; dişin negatif kalıbına sahip bir somunla birlikte kullanılır. Bulon,
bir veya daha fayla cisimde önceden delinmiş bir delikten geçirilir ve dışarı çıkan uç
somunla sıkılır. Bulon başı ve somun genellikle altıgen seklindedir.” (Silver, McLean,
S. 52) Bulonlar genellikle metal birleşiminde kullanılır.

Menteşe
Menteşe “Kapı ve pencere kanadı gibi şeyleri açılıp kapanacak şekilde tutturmaya
yarar eklemli madeni parça” dır.
İşlev ve fonksiyonlarına göre çeşitleri vardır, örneğin boy menteşe (ağır kapaklarda
kullanılır), çarpma menteşe, gömme veya gizli menteşe (kapılarda menteşenin
görünmesi istenmediği durumlarda kullanılır), gönyeli menteşe, tas menteşe (yavaş
kapanır özelliği vardır), mil menteşe gibi.

50
4.BÖLÜM: YAPI ELEMANLARININ VE MALZEMELERİNİN BİRLEŞİM VE BİTİM
NOKTALARINDA ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ

Bir yapının özellikle ince yapıda isçiliği titiz ve detaylı yapılması önemlidir. Fakat
bazen isçiliğin çok titiz yapıldığı birleşim ve bitim detaylarında bile sorunlar ortaya
çıkabilmektedir.

Birleşim kelimesi TDK tarafından “Buluşmak, bir araya gelmek” olarak açıklanmıştır,
buradan birleşim noktalarını malzemelerin bir araya gelen noktaları olarak
anlayabiliriz.

Bitim kelimesi ise TDK tarafından “son” olarak tanımlanmıştır, buradan bitim
noktasını bir malzemenin sonu olarak anlaşılmaktadır.

Birleşim noktalarında aynı veya farklı malzemelerin birleşimi farklı sorunlar

oluşturmaktadır. Örneğin seramik ve seramik birleşimi seramik ile parke
birleşiminden daha az sorun yaratmaktadır. Birleşim doğrultuları da önemli bir
faktördür. Yapı malzemesi veya yapı elemanı dikey olarak mı yatay olarak mı, yoksa
yatay üzerine dikey olarak mı birleşiyor, bu faktör de çözüm olarak kullanılan unsuru
belirler.
Malzemelerin birleştiği noktalarda ortaya çıkan sorunlar fonksiyon, konfor ve estetik
sorun başlıkları altında incelenebilir.

Fonksiyon

Fonksiyon kelimesi işlev kelimesi ile eş anlamlıdır. İşlev kelimesi Tür Dil Kurumunda
“Bir nesne veya bir kimsenin gördüğü iş, görme yetisi, görev, fonksiyon” ve “Bir
yapının gerçekleştirilebileceği ve onu başka yapılardan ayırt etme imkânı veren
eylem türü, fonksiyon” olarak tanımlanmıştır. (TDK)
Doğan Kuban ise İşlev (fonksiyon) kelimesinin “… gereksinmelerin belirlediği istekler
ve onların programlaştırılması...” anlamına geldiğini anlatmıştır. (Kuban, 2014, S.21)

Bu açılımdan yola çıkarsak bir malzemeye karşı beklenti ve isteklerimizin başında yer
alacak ilk şey uzun süreli kullanımdır. Kullandığımız malzemelerin dayanıklı olması
önemlidir.

Fonksiyon sorunları:

• Malzemelerin birbirine mesafesi

• Malzemelerin dayanıklılığı

Fonksiyon sorun örneği:

Malzemelerin işlevsel ve uzun süre dayanıklı olması önemlidir. Malzemeyi korumak
ve temizlemek önemlidir. Fakat bu temizlik işlemleri esnasında malzemeler zarar
görebilir. Örneğin zemin temizliği esnasında duvar veya duvar boyaları zarar
görebilir. Bu noktada birçok işlevi gören süpürgelik bu yıpranmaları önler.

51
Konfor

Konfor kelimesi Fransızcadan gelmektedir ve T.D.K. tarafından “Günlük hayatı

kolaylaştıran maddi rahatlık” olarak tanımlanmıştır.
“Konfor, yaşamayı zahmetsiz kılan şey, kolaylık.” (Hasol, 2014)
Bu açılımdan yola çıkıldığında kolay kullanımı olan malzeme konforlu malzemedir.

Konfor sorunları:

• Çeşitli iç ve dış etkenlere karşı korunma, yalıtım sorunu

• Kayganlık sorunu
• Hijyen sorunu

Konfor sorun örneği:

Yaşam alanlarında özellikle mutfak ve banyo gibi ıslak hacim olan mekanlarda hijyen
önemli bir konudur. Bakteri ve mantar oluşumunu önlemek için düzenli temizlik
şarttır. Örneğin banyoda duş bölümü sürekli neme ve suya maruz kalan bir alandır,
bu bölümde duvar kaplaması birleşim noktalarında kullanılan derzler kir tutan
bölümlerdir. Sürekli temizlik konfor anlamında insanları zorlayan bir unsurdur. Bu
doğrultuda mümkün olduğunca az derz kullanılmaya çalışılır. Büyük ebatta
kullanılan kaplama malzemeleri ile bu sorunlar çözülmeye çalışılmaktadır. Derz
malzemesi geliştirilip anti bakteriyel derzler üretilmiştir.

Estetik

Estetik kelimesi, Türk Dil Kurumuna göre, “Güzellik duygusuna uygun olan, güzellik
duygusu ile ilgili olan” olarak adlandırılmıştır.

Estetik sorunlar:

• Boyutsal farklılıklar
• Malzeme kompozisyonu
• Genleşme

Estetik sorun örneği:

Zeminde kaplama olarak kullanılan iki farklı malzeme yatay olarak birleşiyor, fakat
bir malzemenin yüksekliği diğer malzemenin yüksekliğinden daha fazla. Çözüm
olarak kapatıcı bir parça kullanılmaktadır. Örneğin seramik ve parke kaplamaları bir
noktada birleşiyor ve seramik 9 mm yüksekliğinde, lamine parke ise 14 mm
yüksekliğinde, aradaki kot farkı sorun oluşturur. Özel geçiş çitalara ile bu görüntü
kapatılabilir.

52
 4.1 Çatıda kullanılan yapı elemanlarının birleşiminde ortaya çıkan sorunlar ve
çözümleri

4.1.1 Kiremit
Çatı kaplamalarında en eski kullanılan malzemelerden biri kiremittir. Kiremit ham
maddesi topraktır. Toprak ile su karışımı preslenerek kiremit formunu alır. Birbirinin
kenarına binip suyu alta geçirmeden akıtacak biçimde ve farklı ebat ve tiplerde
üretilir. Alaturka, Marsilya tipi, düz, dalgalı vb. gibi çeşitleri vardır.
Çatı kaplamalarında karşılaşılan en büyük sorunlardan biri duvar ve baca dibi
sorunudur. Kiremit kaplama ve baca kenar yüzeyine gelen kısımlarda arasında
oluşan boşluk ve su sızıntısını önlemek için kendinden yapışkanlı duvar baca dibi
bantları kullanılır. Bu bantların bir kısmı kiremittin üzerine diğer kısmı ise baca veya
duvara yüzeyine L seklinde yapıştırılır ve baskı çıtası dübeli vidalar sayesinde
sabitlenir. Açık kalan üst kısım ise ısıya dayanıklı mastik ile doldurulur.

Resim 4.1.1: Baca dibi bandı ve baskı çıtası uygulama örneği

4.1.2 Oluk
Çatılardaki düz ya da eğik yüzeylerden akan yağış suları çatı etrafında yer alan
oluklarda toplanır. Belli bir eğimi olan oluklar yardımıyla yağmur borularına iletilir.
Yağış suları bu düşey borular yardımıyla binadan uzaklaştırılır. Oluklar çinko, bakır ve
PVC malzemeden yapılır. Oluklar, çatı tipine göre binada yerini alır. Tek yüzeyli bir
çatıda, çatının düşük kottaki tarafına yerleştirilir. Beşik örtü şeklinde bir çatıda,
mahyaya paralel gelecek şekilde iki yanında yer alır. Eğer bir kırma çatı söz konu ise,
binanın bütün çevresine döşenir.
Bağlantı için kullanılan parçalar kelepçe diye adlandırılır. Bu parçalar ortalama 50 cm
aralıklarla çivi yardımı ile oluklara monte edilir. Genelde 4 m boyları olan oluklar,
gerekirse ara parçalar ile birleştirilebilir.

53
 Resim 4.1.2: Kelepçe sistemi ile uygulaması yapılmış oluk örneği

Her ne kadar sağlam ara parçalar kullanılsa da su sızdırma problemi oluşur. Bu

durumlarda eksiz oluk sistemleri kullanılır. Eksiz oluk bağlantıları köşeden köşeye tek
parçadan oluşur. Hem fonksiyon anlamında su sızma problemini önler hem de gizli
oluk bağlantıları kullanıldığından daha estetik bir görüntü sağlar.

Resim 4.1.3: Eksiz oluk uygulaması yapılan bir sistem örneği

54
4.2 Tavanda kullanılan yapı elemanlarının birleşiminde ortaya çıkan sorunlar
ve çözümleri

4.2.1 Sıva ve boya

Tavana boya uygulamalarında zemin çok önemli, düzgün ve pürüzsüz bir zemin boya
uygulamasını hem kolaylaştıracak hem de kalıcılığını sağlayacaktır. Tavana çekilen
macun ve sıva isçiliklerinin düzgün olması çok önemlidir. Boya uygulandıktan sonra
yüzeyde oluşan dalgalanmaları ve hatalar kendini daha çok belli eder. Malzemelerin
uyumu da önemli bir konu. Boya uygulamalarında en dikkat edilmesi gereken nokta,
kullanılan boya türünün yardımcı malzeme ile aynı sistemde olmasıdır. Alt baz
boyaya uygun sıvanmalıdır, farklı malzeme kullanımı çatlaklara ve boyanın
dökülmesini sağlamaktadır. Örneğin sentetik boya olarak başlanmış bir boya işlemi
son katı yine sentetik boya ile bitirilmelidir ki çatlaklar ve bundan dolayı boyada
dökülmeler meydana gelmesin.

4.2.2 Kartonpiyer
Kartonpiyer duvar ve tavan ara kesitleriyle tavan göbeklerinde süsleme amacıyla
kullanılır. Kartonpiyer iki farklı malzemeden üretilir. Birincisi sertleştirilmiş alçı ile,
kalıplara dökülerek elde edilen, üretilen alçı kartonpiyerler diğeri ise poliüretan ve
hava kabarcıkları ile üretilen strafor kartonpiyerler. Strafor kartonpiyerler hafiftir,
yapıştırıcı ile kolay uygulanır.

Kartonpiyer genel olarak dekoratif anlamda kullanılır. Kartonpiyerlerin asil görevi

tavan ve duvar arasındaki yamuklukları örtmektir. Aynı zamanda pencere
cephesindeki perdelerin asıldığı rayları (kornişleri) gizler ve estetik bir görüntü
sağlar.

Resim 4.2.2: Kartonpiyer uygulaması

55
4.2.4 Alçıpan
Tavanda aydınlatmanın geri planda kalması planlandığında, örneğin spot uygulamak
istendiğinde asma tavan uygulaması gerekir. Hem spot gövdesini gizlemek hem de
trafo ve kabloları gizlemek için yapılan bu asma tavan uygulaması genelde alçıpan
levhalarla yapılır.

Alçıpan malzemesi ayrıca gizli ışık diye tabir edilen aydınlatma metodu uygulanırken
kullanılır. Hem tavan göbeğinde hem de duvar kenarlarında uygulanabilen bu metot
ışığı doğrudan değil dolaylı yoldan vermektedir. Aynı zamanda ışık veren LEDleri,
duyları vs. gizlemektedir.

Resim 4.4.4: Gizli ışık için asma tavan uygulama örneği

4.2.5 Diğerleri
Daha önce (4.2.3 Kartonpiyer) bahsedildiği gibi kartonpiyer uygulaması yapılmayan
tavanlarda kornişleri gizlemek için perdelik kullanılmalıdır.
Korniş diye adlandırılan perdeyi asma elemanının görüntüsünü yok etmek için
kendinden kapatıcı elemanı olan parçalar vardır.

56
4.3 Duvarda kullanılan yapı elemanlarının birleşiminde ortaya çıkan sorunlar
ve çözümleri

4.3.1 Dış duvarlarda kullanılan yapı elemanları

Dış duvarlarda kullanılan yapı elemanlarının iç duvarlarda kullanılan yapı

elemanlarına bakarak görevleri dış hava koşullarını göz önünde bulundurduğumuzda
daha zordur.

4.3.1.1 Kapı ve pencereler

Bir yapıyı koruyan ilk öge çatıdır, daha sonra dış duvarlardır. Dış kapı ve pencerelerin
en önemli görevleri arasında suyu ve soğuk havayı içeriye almaması bulunmaktadır.
Bunu sağlamak için sağlam ve sızdırmaz malzeme kullanılmalıdır. Kapıları ve
pencereleri bu konuda destekleyecek yardımcı elemanlar, örneğin mastikler ve
fitiller vardır.

4.3.1.2 Denizlik
Pencerelerin en önemli görevleri su ve soğuğu içeriye almaması ve ısıyı dışarıya
çıkarmamasıdır. Duvar ve pencere birleşiminde su sızdırma sorunu ortaya
çıkmaktadır.
Denizlikler pencere doğramaların altında içte ve dışta olmak üzere suların duvar
içine sızmasını ya da duvar yüzeyinde süzülmesini önler.
İç ve dış denizlik olarak ikiye ayrılır. İç denizlik camda oluşan terleme sularının ve
içeriye sızabilecek suları toplar ve duvardan uzaklaştırır, genellikle ahşap ya da
mermerden yapılır.
Dış denizlik pencerenin dış yüzünden süzülen yağmur, kar ve yıkama sularını toplar,
damlalık aracılığıyla bina cephesinden uzaklaştırır. Dış denizlik belirli bir eğime
sahiptir, genellikle alüminyum ve doğal ya da yapay tastan yapılır.
Bu başlıca görevler dışında denizlikler binayı da görsel olarak zenginleştirir.

4.3.1.3 Söve
Kapı ve pencerelerin yağan yağmur suyundan korumak için çeşitli yöntemler
uygulanır. Ayrıca bir yöntem ise sövelerdir.
Genellikle dış cephede kapıların ve pencerelerin iki kenarına dikey olarak uygulanan,
pencere veya kapının üst kenarında ise yatay olarak uygulanan yüzeyden öne doğru
(dışa doğru) çıkan yapı elemanlarıdır. Doğal taş, alüminyum, mermer, metal,
poliüretan, beton, değişik strafor türleri vb. üretilebilen söveler ayrıca binaya
estetiklik katar.

57
 Resim 4.3.1.3: Pencerelerin etrafında söve uygulama örneği

4.3.2 İç duvarlarda kullanılan yapı elemanları

4.3.2.1 Sıva ve boya

Tavanda kullanılan yapı elemanlarının birleşiminde ortaya çıkan sorunlar ve

çözümlerinde 4.2.1 Sıva ve boya baslığı adı altında anlatılan sorunlar ve çözümler iç
duvarlar için de geçerlidir.

4.3.2.2 Seramik
Duvarda uygulanan seramikler arasında derz dolgusu döşenir ve aradaki boşluklar
bu şekilde doldurulur. Köşe birleşimleri kalınlıkları ortalama 1 cm olan seramikleri
eğimli olarak birleştirmek biraz zordur.
Köşelerin çarpma riski açısından sivri bir bitiş de istenmeyen bir sonuçtur. Bu yüzden
köse birleşim çıtaları kullanılır, iç büküm ve dış büküm olarak ayrılmış şekilde farklı
şekillerde çitalar bulmak mümkündür.

58
 Resim 4.3.2.2.1: Dış köşe birleşimi için çıta örneği

Resim 4.3.2.2.2: İç köşe birleşimi için çıta örneği

Bazı durumlarda set oluşturulması gerekir, örneğin klozet rezervuarı gizlenmesi için
set oluşturulması gerekir ve bütün duvar değil de rezervuarın ihtiyacı olduğu
yüksekliğe kadar duvar şişirilir. Üç yüzeyin birleştiği köşe de özel köşe profilleri
kullanılır.

59
 Resim 4.3.2.2.3: Köşe birleşimi için çıta örneği

Duvarın yarısına uygulanan duvar seramiklerinin bitim noktalarında da profilli

seramik çitalar kullanılır. Hem temiz bir bitiş sağlayan bu parçalar aynı zamanda
estetik açıdan dolgu bir görüntü yaratır.

Resim 4.3.2.2.4: Duvarın yarısına kadar uygulanan duvar taşı ve bitim profili

60
4.3.2.3 Alçıpan
Duvarda ayrı bir katman olarak uygulanan alçıpan kaplamaların köşeleri sorun
yaratmaktadır. Düzgün bir köşe ortaya çıkarmak için köşe profiller kullanılır. Köşe
profiller sayesinde keskin bitişler mümkün olur.

4.3.2.4 Süpürgelik şeklinde radyatör

Duvara bağlanan radyatörlerden günümüzde daha zarif tasarım ile yerini alsa da
mekândan yer kaybı olarak görülüyor. Süpürgelik şeklinde radyatörler bu yer kaybı
sorununu ve estetik açıdan hoş olmayan görüntüyü ortadan kaldırıyor ve birçok
avantajı yani sıra kullanıcısına sunuyor. Hali hazırda kullanılan süpürgelik görüntüsü
arkasına gizlenen bu süpürgelikler ayrıca özellikle dış duvarları ısıttığından mantar
ve küf oluşumunu engellemiş oluyor. Pencere altında kullanılan bu süpürgelik
seklinde radyatörler ayrıca pencere altındaki esintileri az da olsa kesmiş oluyor ve
yoğuşmayı kurutmada yardımcı olmuş oluyor.

Resim 4.3.2.4: Süpürgelik şeklinde radyatör örneği

4.4 Zeminde kullanılan yapı elemanlarının birleşiminde ortaya çıkan sorunlar

ve çözümleri

4.4.1 Halı (Duvardan duvara halı)

Duvardan duvara halılar döşendiği mekânın zeminini tamamen kaplayan zemin
kaplama malzemesidir. Makinelerde üretilen bu halılar genelde tek parçadan olacak
şekilde boyutlara sahiptir.
Duvardan duvara döşeme halılarda da kaplamanın bittiği veya başka bir
malzemeden oluşan zemin kaplaması ile birleştiği noktada diğer zemin
kaplamalarında kullanıldığı gibi çitalar kullanılır. Hangi model çıta kullanılacağı ise,
bitim veya geçiş profili olması ve hangi malzeme ile birleşeceğine bağlıdır.
Halı bitiş noktalarında kot farkı olduğunda bitiş profili uygulanır. Örneğin mevcut
parke döşeli mahallerde bir alanda üzerine duvardan duvara halı uygulaması

61
yapıldığında kot farkı oluştuğu için halı kaplamasının düzgün bir şekilde bitişi
sağlanması açısından bitiş profili uygulanır.

Resim 4.4.1.1: Halı bitiş profili uygulaması

Halı kaplaması sert bir zemin kaplaması ile birleşiyor ise, halı kaplaması daha
yumuşak ve esnek bir yapıya sahip olduğundan kot farkı oluşacaktır. Böyle
durumlarda kot farkı için üretilen profiller kullanılır ve kusursuz bir geçiş sağlanır.

Resim 4.4.1.2: Halı ve parke kaplaması geçişinde uygulanan Z kot farkı profili

62
4.4.2 Parke
Parkeler ahşap asıllı malzemelerdir. Ahşap sıcaklık yükselince genleşir ve nem
oranına göre nemli havada şişer veya kuru havada su kaybederek büzülür. (Hegger,
Drexler, Zeumer, S. 33)
Bu doğal tepkiye izin vermek için, duvar, kalorifer borusu etrafında, eşik vb.
elamanlar ile parke arasında genleşme boşluğu bırakılır. Genleşme boşluğu genelde
15 mm dır ve en az 10 mm olmalıdır.
Oluşan bu boşluklar hem estetik açıdan hem de konfor açısından kapatılmalıdır.
Genleşme boşlukları süpürgelik, geçiş profili ve özel kapama halkaları ile kapatılır.
Süpürgelikler mdf üzeri lake boyalı, mdf üzeri kaplama, alüminyum ve plastik gibi
malzemelerden üretilir.
Parke süpürgelikleri duvara monte edilir, asla parkeye monte edilmemelidir.
Süpürgeliklerin montajı yapıştırma, profil üzerine geçirme veya duvara çivilenme
seklinde olabilir. Mdf üzeri lake boyalı veya kaplama süpürgeliklerde köşeler 45
derece kesilip birbirine yapıştırılır.

Resim 4.4.2.1: Profil üzerine geçirilmiş lake süpürgelik, köşe uygulaması

Plastik ve laminat malzemeden olan süpürgeliklerin temiz bir şekilde kesilmesi zor
dur, bu bölümler için özel köşe aparatları mevcuttur.

63
 Resim 4.4.2.2: Laminat süpürgelikte bitiş ve iç köse – dış köse aparat uygulaması

Kalorifer borular etrafı kesilen parkelerde parke ve boru arasında kalan boşlukları
kapatmak için aparatlar vardır. Bu aparatları plastik, alüminyum veya ahşap kaplama
gibi malzemelerden üretilir.

Resim 4.4.2.3: Kalorifer boru kapatma aparatı

64
4.4.3 Mermer
İç mekânda mermer malzemesi ıslak hacimler dışında hol, antre ve salonlarda da
kullanılmaktadır. Mermerlerde genleşme sorunu oluşur. Genleşme “Isı etkisiyle bir
cismin, yapısı değişmeksizin hacimce büyümesi” anlamına gelir. (Hasol, 2014, S. 180)
Böyle durumlarda özel profiller kullanılır. Genleşme profilleri genellikle alüminyum
veya çelik çıta ve ortasında özel bir dolgudan oluşmaktadır. Bu özel dolgu
genleşmeye maruz kalınca hareket edebilmektedir. Bazı çitalar arasında kauçuk
malzemesi kullanılmaktadır.

Resim 4.4.3: Genleşme sorununa karşı özel profil uygulama örneği

4.4.4 Seramik
Daha önce de bahsedildiği gibi belirli ebatlarda temin edilebilen seramik karoları yan
yana getirilerek döşenir ve aradaki boşluklara derz uygulanır. Günümüzde artık
banyo duvarlarında seramik dışında sadece boya, duvar kâğıdı veya çeşitli dekoratif
boyalar kullanılmaktadır. Böyle durumlarda zemindeki seramik ve duvar
birleşiminde ortaya çıkan rahatsız edici görüntüler süpürgelik ile kapatılır. Islak
hacim olduğu için ahşap malzemeden değil de seramikten yapılır. Zeminde
kullanılan seramikten parçalar kesilir ve süpürgelik seklinde duvara uygulanır.
Kesilen seramiklerin üst kısmı sırlı olmadığı için üzerine boya uygulamak gerekebilir,
bu yüzden ideal bir çözüm değildir.

Resim 4.4.4.1: Zemin seramiğinden uygulanmış süpürgelik örneği

65
Bazı firmalar bazı serilerde zemin seramiğine uyumlu kendi serisinde seramik
süpürgelik ve dış köseler için parçalar üretmektedir. Bazı modellerin üst kısmı
yuvarlatılmış şekildedir ve lake süpürgeliklerdeki yüksek estetik görüntüyü
aratmamaktadır.

Resim 4.4.4.2: Çanakkale Seramik firmasının serisine ait süpürgelik ve üst çıta örnekleri

Hem zemin hem de duvarda seramik uygulandığında zemin seramiğinin üzerine

duvar seramiği döşenir. İkisinin birleşim noktasında kalan boşluklar derz ile
doldurulur. Temizlik açısından ideal bir çözüm değildir. Bu gibi durumlarda duvar iç
köşeler için profiller kullanılabilir.

Resim 4.4.4.3: Zemin ve duvar birleşim noktasında kullanılan profil

66
4.5 Merdiven de kullanılan yapı elemanlarının birleşiminde ortaya çıkan
sorunlar ve çözümleri

4.5.1 Merdiven kaplaması

Merdivenler farklı şekillerde ve malzemelerde kaplanabilir. Merdiven sadece
basamak kısmı olmak üzere kaplanıp, rıhtlar konstrüksiyon malzemesinde halinde
bırakılabilir. Örneğin beton malzemeden oluşan bir merdivenin basamak kısımları
ahşap ile kaplanıp rıhtlar alçı ve boya aşamasında bitirilebilir. Farklı bir seçenek ise
basamak ve rıhtları kaplamaktır. Bunun için ikisi aynı veya farklı malzemeler ile
kaplanabilir. Örneğin merdiven basamak ve rıhtları seramik ile kaplanmak istenirse
ortaya çıkan konfor sorunu basamak ile rıhtın birleşim noktasındadır. Bir seçenek
rıhtı ve basamağı kaplayan seramiklerin birbirinin üzerine basmasıdır, bu estetik
açıdan güzel bir görüntü oluşturmaz. Bir diğer seçenek ise seramikler 45 derece
kesilip birbirine bağlanmasıdır. Seramiklerin kalınlığı göz önünde bulundurarak
düzgün bir kesim zor olacaktır, ayrıca bu birleşimler sivri olur ve seramiğin kayganlığı
ile birlikte kaza riski oluşur. Hem birleşim noktasını kamufle etmek için hem de
kayganlık riski önlemek için özel kaydırmaz basamak profilleri piyasada mevcuttur.
Bir diğer avantajı ise bu profiller sayesinde basamak ve rıhtları birbirinden ayırt
etmek daha kolaydır, basamaklara yanlış basma riskini azaltır. Seramiklerin kendisi
de bu sayede darbelere karşı korunmuş olur.

Resim 4.5.1.1: Merdivenlerde seramik kaplamalarda kullanılan kaydırmaz basamak profil

örneği

Bir diğer çözüm ise Türkiye’de de yerli üreticilerin piyasaya sunduğu hazır
karolarıdır. Bu karolar tek parça halinde alın ve basamak karolarından (30 cm x 120
cm) oluşur ve böylelikle derz sorununu ortadan kaldırır. Basamak kaplaması için
üretilen karoların üzerinde ayrıca tüm karo boyunca kanallar açilmiştir, bu kayganlığı
azaltmak için yapılan bir uygulamadır.

67
 Resim 4.5.1.2: Basamak ve rıht için üretilen seramik örneği

Seramik basamaklar genel mekânda uygulanan seramikler ile uyum sağlar ve bir
bütünlük oluşturur.

4.5.2 Korkuluk
Merdiven korkulukların basamaklara montajı sırasında farklı malzemeler birleşebilir.
Örneğin korkuluk cam bir korkuluktur ve mermer bir merdiven kaplamasına
oturtulması gerekiyordur. Bunun için vidalar yardımı ile cam mermer ile birleştirilir.
Vidaların gözükmesi estetik açıdan hoş olmadığından ayaklar kullanılır. Bu ayaklar
sayesinde hem dolu ve estetik bir görüntü ortaya çıkar hem de güzel olmayan
birleşim noktası kamufle edilmiş olur.

68
4.6 Elektrik tesisatı aşamasında ortaya çıkan sorunlar ve çözümler

4.6.1 Buat
Buat kelimesi TDK tarafından “Ayrı doğrultulardan gelen elektrik tellerini içinde
eklemekte kullanılan küçük kutu” olarak açıklanmıştır.
Ekler, buat dışında başka bir yerde yapılması yasaktır. Buatlar kullanım yerine göre
farklı tip ve ölçüde olabilir. Konutlarda en çok kullan buat tipi dairesel formda olan
norm tipidir. Kare formda buat tipi ise daha yoğun şekilde bağlantı bulunan yerlerde
kullanılır, örneğin apartmanın dairelere dağılan noktalarında kullanılır. Buatlar
duvara kolay müdahale edilmesi için açık şekilde yerleştirilir ve bu görüntüyü
kapatmak için üzerine buat kapağı takılır. Buatlar elektrik açık elektrik kasalarını
kapatmak için bir çözümdür. Buat kapakları tiplerine göre dairesel veya kare
formdadır. Bu tür kapakların malzemesi iletken olmaması sebebiyle plastik
malzemedendir. Genelde duvar renginde boyanır ve bu şekilde kamufle etmeye
çalışılır.

Resim 4.6.1: Buat örneği

4.6.2 Priz ve anahtarlar

Elektrik priz ve anahtarları sıva altı ve sıva üstü olmak üzere ikiye ayrılır. Sıva üstü
olan konutlarda artık neredeyse hiç kullanılmamaktadır, bunun yerine daha zarif
görünün ve volüm olarak daha az yer kaplayan sıva altı priz ve anahtarlar
kullanılmaktadır.
Sıva altı priz ve anahtarlarda kasalar duvara yerleştirilir, bağlantılar yapılır, çerçeve
üzerine düğme takılır. Bu plakalar sayesinde sıva altında bulunan kasaların çirkin
görüntüsü kapatılmış olur.

Günümüzde gelişen teknoloji ile birlikte akıllı telefon ve cihaz kullanımı da

artmaktadır. Akıllı telefonların getirdiği imkanlar ile birlikte farklı teknolojiler
kullanılmaya başlamıştır, örneğin akıllı ev sistemleri.
Akıllı ev sistemi aydınlatma, güvenlik ve ısı gibi faktörleri akıllı telefon veya akıllı
cihaz ile kontrol edilebilen bir sistemdir. Örneğin akıllı aydınlatma sistemi ile evde
bulunmadan bile ışıklar kontrol edilebilir. Büyük alanlarda konfor sağlayan bu sistem
aynı zamanda belli aralıklarla ışıkları yanıp söndürebilme imkânı ile hırsızlara karşı
evde biri var izlenimi yaratıp güvenlik sağlar.

69
Bu sistem için merkezi bir cihaz ve internet bağlantısı gerekmektedir. Akıllı
aydınlatma sistemi sayesinde elektriği kumanda etmek için elektrik anahtarına
ihtiyaç kalmaz. Anahtar altında boşta duran kablolar “Gizli priz” kullanılarak, priz
kullanımı için değerlendirilebilir duruma gelir.
“Gizli priz” sayesinde birincisi estetik açıdan daha az kalabalık bir görüntü, kasa
sayısı iki kasa yerine tek bir kasaya düşüyor. Priz kullanılmak istendiğinde anahtar
kapağı yukarıya kaydırılıyor. Priz elektrik kaynağı olarak kullanılmadığında anahtar
ışıkları kontrol etmek için kullanılabilir. Kablolara bağlı olmayan anahtar düğmesine
basıldığında kasanın altındaki minyatür enerji dönüştürücüsü devreye girip sinyaller
ile ışıkları kumanda eder. Bakım veya batarya gerekmemektedir.
İkinci bir avantajı ise prizlerin güvenli bir kapak arkasında kalmasıdır. Ayrıca normal
priz yüksekliğinden daha yukarıda tutulduğundan çocuklar için erişimi de daha
zordur. Priz yüksekliğinden dolayı kullanım yüksekliği de özellikle yaşlı insanlar için
daha konforludur, eğilme hareketi gerektirmez.
(www.dieversteckdose.de)

Resim 4.6.2: “Gizli priz” örneği

70
4.7 Su tesisatı esnasında ortaya çıkan sorunlar ve çözümler

4.7.1 Borular
Sıhhi tesisatta kullanılan boru çeşitlerini atık su boruları ve temiz su boruları olarak
ayırabiliriz. Atık su tesisatında genellikle plastik türünden malzeme, yani PVC ve PE
kullanılır.
Temiz su tesisatındaki, sıcak su ve soğuk su olmak üzere, borularda farklı
malzemeler kullanılabilir. Bunların arasında galvanizli çelik, plastik ve bakır borular
yer alır. Günümüzde artık galvanizli boruların yerini plastik borular almaya
başlamıştır, başlıca sebepler arasında uzun ömürlü olması, ekonomik olması ve
isçiliğinin kolay olmasıdır.
Borular açıkta veya gömme, ankastre sistem, olarak döşenebilir. Estetik ve temizlik
açısından borular duvar içerisine gömülür. Mevcut borulara dokunmadan estetik
açıdan gizlemek için ise alçıpandan kutular oluşturulabilir.
Bakır borular ise sıva üstünde kullanıldığında estetik görünüm sağlar.

Resim 4.7.1.1: Bakir boruların sıva üstünde kullanılmış bir örneği

Banyolarda günümüzde ısıtma için kullanılan radyatörlerin yerine havlupanlar

kullanılmaktadır. Radyatörlere göre daha küçük hacimli ve estetik görünüme sahip
olması yanı sıra kolay temizlenebilir olması tercih sebebidir. Duvara sabitlenen
havlupanların boruları döşendikten sonra uygulanan seramikler borulara uyularak
döşenmelidir. Bunun için seramikler boru kısımlarına boş bırakacak şekilde kesilir.
Seramiklerin tam borulara göre kesilmesi zor olduğundan, boru ile seramik arasında
boşluklar oluşur ve çirkin bir görüntü ortaya çıkar. Bu görseli kapatmak için plastik
malzemeden üretilen boru gizleme aparatları kullanılır.

71
 Resim 4.7.1.2: Havlupan boru gizleme aparatı örneği

Sadece seramik uygulanan duvarlarda değil, örneğin duvar kâğıdı veya silinebilir
boya uygulanan duvarlarda da borular aynı şekilde aparatlarla kapatılır. Bazen bu
boruların sadece bir aparat ile gizlenmesi estetik açıdan yeterli gelmiyor. Hem
havlupanın bağlantı boruları hem de havlupanın kendi kütlesi görsel açıdan rahatsız
etmektedir. Teknoloji geliştikçe havlupanlar da form değiştirmektedir, daha ince ve
zarif bir form almaktadır. Örneğin “heykelimsi” radyatörler ve havlupanlar
tasarlanmıştır. Tasarım havlupanların ilk bakışta havlupan olduğunu anlamak güç.
Örneğin ayna görünümlü havlupanlar, önden bakıldığında normal bir aynadan
farksız. Hem ısıtıcı fonksiyonu hem de ayna fonksiyonu ile sadece banyolarda değil,
hol ve antreler için alternatif bir çözüm oluşturmaktadır. Banyolar için tasarlanan
ayna havlupanlar için ayrıca havlu asmak için aksesuarlar bulunmaktadır, böylece
klasik havlupanlar gibi havlu kurutma imkânı da bulunmaktadır.

72
 Resim 4.7.1.3: Ayna görünümlü havlupan örneği

Havlupanlar gibi radyatörler de farklı alternatifler sunmaktadır. Görseli rahatsız

eden radyatör borularını ve hatta radyatör kütlesinin yerine dekoratif anlamda
mekâna bir artı katmak için resim görüntüsü veya kara tahta fonksiyonunda bir
tablo görmek mümkün. Resim şeklindeki ısıtma panelleri infrared ısıtma teknolojisi
ile mekânı ısıtmaktadır. Görüntüde tablo gibi görünen bu radyatörler üzerine
istenilen resim bastırılabilir veya yazı ile kişiselleştirilebilir.

Resim 4.7.1.4: Tablo şeklinde infrared ısıtma paneli örneği

73
Mutfaklarda kullanım için alternatif bir ısıtma panel şekli de tebeşir kalemi ile
yazılabilir kara tahta panelleridir. Bu paneller aynı şekilde infrared teknolojisi ile
ısıtılır. Büyük alanlarda, örneğin zemin ısıtmasına destek ısıtma sistemi olarak
düşünebilir, küçük alanda tek ısıtma sistemi olarak yeterli olabilir.
(infrarotheizung.org)

Resim 4.7.1.5: Yazılabilir kara tahta şeklinde ısıtma paneli

4.7.2 Armatürler
Armatür kelimesi “ventil, batarya, geri tepme ve emniyet ventili benzeri gereçlerin
topuna verilen ad” olarak açıklanmıştır. Armatür kelimesi hem tesisatında hem de
elektrik tesisatında kullanılır. Su tesisatında lavabo bataryası, musluklar, duş
bataryası, çıkış ucu, el duşu, tepe duşu gibi gereçler armatür olarak geçer.
Armatürlerin kendi birleşim nokta kapatıcı parçaları vardır. Armatürlerin ana
parçaları duvara, zemine veya tezgâha monte edildikten sonra, arada ayna diye
adlandırılan parça vida şeklinde çevrilerek sabitlenir ve birleşim noktasını gizler.

74
 Resim 4.7.2: Lavabo bataryası

4.7.3 Vitrifiyeler
Vitrifiye kelimesini Doğan Hasol “Camlaşmış, camsı: vitrifiye seramik” olarak
açıklamıştır. Lavabo, tuvalet taşı, klozet, küvet ve duş teknesi gibi seramikten oluşan
ürünler vitrifiye olarak adlandırılır.
Vitrifiyeler ayrıca akrilik gibi malzemeden de oluşabilir. Fakat seramik malzemeden
oluşan vitrifiyeler, özelliklerinden dolayı en kaliteli olanıdır. Seramik yüzeyi parlak ve
gözeneksizdir. Su emmez, kir tutmaz, bundan dolayı mikrop barındırmaz.
Temizlenmesi kolay ve uzun ömürlüdür.
Duvara veya zemine sabitlenen vitrifiyeler ve duvar zemin arasında oluşan boşluğa
su izolasyonu için silikon ile doldurulur.
Özellikle küvet ve duş teknesi etrafına suyun sızmasını önlemek için kullanılan
silikon, sürekli ıslak ve nemli ortama maruz kaldığı için küf ve kararma oluşur.
Silikonlar yerine alternatifler kullanılabilir.
Küvet ve duş teknesi arasında oluşan bu boşlukları sızdırmaz kenar bantları ve kenar
çıtaları kapatılabilir.
Su sızdırmaz kenar bantlarını temiz, kuru ve varsa eski silikon artıklarından
temizlenmiş bir yüzeye uygulanır. Bu bantların arka yüzeyinde koruyucu kâğıdı
çıkararak yapışkanlı kısmını küvet veya duş teknesi kenarlarına uygulanır.

75
 Resim 4.7.3.1: Su sızdırmaz kenar bandı uygulaması

Kenar çıtalarını yapıştırmak için yüzey tamamen kuru ve temiz olması gerekiyor.
Çıtanın arka yüzeyine silikon sıkılarak uygulanır.
Bu çıtalar plastik, akrilik ve alüminyum malzemeden olabilir ve köşe birleşim ve bitiş
aparatları vardır.

Resim 4.7.3.2: Duş teknesine uygulanmış alüminyum kenar çıtası

76
Farklı bir seçenek ise seramik malzemeden yapılan çıta uygulamasıdır. İç bükey
seramik çıtalar ve köşe birleşimi için uygun seramik parçalar ile şık ve kaliteli bir
görünüm elde edilebilir. Seramik çıtalar estetik görüntüsü dışında parlak yüzeyi ve
kir tutmaz özelliği ile avantaj sağlar. Yüksek fiyatı ise dezavantajdır.

Resim 4.7.3.2: Seramikten çıta ve seramik köşe parçası

Banyoda farklı parçaların ve malzemelerin getirdiği sorunları aşmak için günümüzde

duş zeminini artık banyo zemini ile aynı, örneğin seramik, malzemeden döşeniyor.
Daha önce 3.3.6 Sıhhi tesisat bölümünde de anlatıldığı gibi suyu gidere taşımak için
lineer süzgeçler kullanılıyor. Fakat bazı kullanıcılar için yerdeki süzgeç kenarındaki
birleşim detayı yeterli hijyenik konfora sahip değildir, bu gibi durumlarda duvara
monte süzgeçler kullanılabilir. Zemin aralık vermeden zemin malzemesi ile
kaplanabilir ve inşaat aşamasında zeminin kırılmasına gerek kalmaz.

Resim 4.7.3.3: Duş içi kullanımda duvara monte edilen duvar süzgeci örneği

77
4.8 Havalandırma tesisatında kullanılan yapı elemanları

4.8.1 Fanlar
Fanlar emiş ve üfleme olmak üzere ikiye ayrılır. Emiş fanları ortamdaki kirli havayı
içine çekerek mekândan uzaklaştırır.

Üfleme fanları ise ortamdaki havayı içine çeker ve sonra tekrar temizledikten sonra
ortama geri verirler. Havanın sirkülasyonunu sağlarlar.

Mutfak ve banyo gibi düzeyde nem veya koku üreten odaların duvarın bir emiş fanı
(pervaneli türden) monte edilmesi gerekir. (Silver, McLean, 2014)

4.8.2 Klimalar
Klimalar hava üfleyerek ısıtmak ya da soğutmakta yararlanılan sistem. Dış ve iç
üniteden oluşan bu sistemlerde, dış ünite bahçeye, terasa ya da binanın dış cephesi
gibi yerlere yerleştirilir. İç ünite duvar veya tavana konumlandırılır. Konutlar için
genelde duvar tipi iç üniteler kullanılır. Asma tavan mevcut ve duvarlarda
konumlamak için yer müsait yok ise, iç ünite tavana yerleştirilir. Dış ve iç ünite
borularla birbirine bağlıdır. Boruların duvar üzerinden yürümesi çirkin bir görüntüye
yol açar. Duvarın içine gömülme şansı olan boruların estetik açıdan duvar içine
gömülmesi tercih edilir. Ya duvar kırılır borular yerleştirilir ya da alçı levhalar ile
boruları kapatmak üzere kutucuklar oluşturulur.

78
4.9 Mobilyada montaj aşamasında ortaya çıkan sorunlar ve çözümler

4.9.1. Kapı

“Kapı, açıklıkları örten hareketli bir yapı elemanıdır” (Binan, 1995)

Kapı ile duvar birleşiminde bazı sorunlar ortaya çıkmaktadır.

4.9.1.1 Pervaz
Örneğin kapı kasası ve duvar birleşiminde oluşan boşlukları düzgün bir şekilde
örtmek için kapı pervazları kullanılır. Kanat hareket ettikçe oluşabilecek duvar
malzemesinden dökülmeleri de önlemektedir. Aynı zamanda havayı geçirmez. Bu
sorunları çözümlemek için uygulanan pervazlar zamanla dekoratif hale getirilmiştir
ve süslemeler, hareketler eklenmiştir, bu kapıyı yapı elemanı olarak mekânda ön
plana çıkarmıştır.

4.9.1.2 Süpürgelik
Süpürgelik duvar ve zemin arasında kapatıcı eleman olarak görev görmektedir. Kapı
pervazı ile uyumu bazı süpürgeliklerde sorun yaratmaktadır. Örneğin içerisinden
kablo geçirilebilen üçgen kablolar. Bu süpürgelikler kabloların göz çirkinliğini
ortadan kaldırırken kendi kalınlığı ile farklı bir sorun oluşturmakta. Normal pervaz et
kalınlığını aşan ve malzeme kalınlık farkından dolayı çirkin bir görüntü ortaya çıkaran
süpürgelikler için iki farklı çözüm bulunmaktadır. İlk çözüm olarak pervazların
yanlarında açık bir şekilde biten süpürgelikler için kapatacak profiller mevcut. Diğer
çözümde süpürgelikler 45 derece seklinde kesilerek ek bir parça kullanılarak pervaz
ile birleşim sağlanabilir.

Resim 4.9.1.1: Köşe süpürgelik ve bitim nokta parçası örneği

79
4.9.2 Dolaplar

Günümüzde sıkça kullanılan dolap tipi gömme dolaplardır. “Üzerinde bulunduğu

yüzeyin içine gömülmüş olan” (TDK) anlamına gelen bu dolaplar kullanıcıya geniş bir
depolama imkânı sağlar. Giriş bölümünde veya antredeki vestiyer uygulamalarında,
yatak odalarında gardırop uygulamalarında ve çamaşır odalarında çamaşır dolap
uygulamalarında kullanılan bu dolap sistemi kullanıcının özel ihtiyaçlarına göre
tasarlanabilir.
Gömme dolaplar genelde zeminden tavana kadar olan alan değerlendirerek
tasarlanır. Bütün tavan yüksekliği kullanılmadığı durumlarda üst kısımları bir dolgu
bandı parçasıyla veya alçıpan uygulaması ile doldurulur. Bu şekilde dolap temizliği
kolaylaşır, dolap üstünde toz ve kir birikimi önlenir.

4.9.2.1 Baza
Baza kelimesi İtalyanca base kelimesinden gelmektedir ve bir dolabın sağlıklı bir
şekilde ayakta durmasını sağlayan yatay uzunlamasına parça olarak bilinir. (TDK)
Bazalar zemindeki eğrilikleri tolere eder ve dolabın düz bir şekilde oturmasını sağlar
ve dolap gövdesini yukarıda tutar ve kapağın zemine sürtmeden rahatlıkla açılmasını
sağlar. Bir başka faktör ise baza sayesinde bir hava boşluğunun oluşması ve bundan
dolayı nem ve rutubeti önlemesidir.

4.9.2.2 Dolgu bandı

İki duvar arasına yerleştirilmiş gömme dolaplarda kullanılan dolgu bantlarının
başlıca kullanma amacı duvardaki yamuklukları kamufle etmektir.
Gömme dolaplar ne kadar geri planda kalsa da mekân da kullanılan diğer yapı
elemanları ile temastadır ve mekân ile bir bütünlük sağlar. Zemin ve duvar birleşim
noktasında kullanılan süpürgelik genelde mekân içerisindeki tüm duvarlarda
uygulanır. Gömme dolabın olduğu alanlarda, dolap tasarımına bağlı olarak, bazen
dolaba ait baza seklinde devam eder, bazı durumlarda dolap kısmı atlanır. Böyle
durumlarda dolgu bandı yardımcı parça olarak kullanılır.
Süpürgelik dolgu bandına saplanır ve dolabın kapak açılımını etkilemez ve estetik
açıdan rahatsız eden bir görüntü önlenir. Süpürgelikler mekânda mevcut ise ve
dolaplar sonradan monte edilecek ise, süpürgeliğe denk gelen kısımlar kertilerek iki
parçanın birbirine bağlanmasını sağlar.

80
 Resim 4.9.2.2.1: Duvar yanında kullanılan dolgu bandı ve ona bağlanan süpürgelik örneği

Dolgu bantları ayrıca dolap içlerinde de kullanılır. Dolap kapaklarının içinde

kullanılan çekmecelerin dolap kapaklarındaki menteşelere çarpmadan çalışması için
kullanılır dolap içindeki dolgu bantlara.

Resim 4.9.2.2.2: Dolap içerisinde kullanılan çekmecelerin rahat çalışması için kullanılan
dolgu bandı örneği

81
4.9.3 Mutfak dolapları

Mutfak fonksiyon, konfor ve estetik açıdan her detayıyla özel tasarlanması gereken
mekanlardan biridir.

4.9.3.1 Baza
Baza kelimesi Yunanca basis kelimesinden gelmektedir ve Ansiklopedik Mimari
Sözlüğünde “Bir mobilyanın altında boydan boya giden ve mobilyanın yere
oturmasını sağlayan az enli parça” olarak açıklanmıştır. (Hasol, 2014)

Mutfak dolap modülleri genellikle plastik ayaklar üzerine kurulur ve bu sayede

mobilya zeminden yüksekte tutulur. Bu şekilde kurulan dolaplar suya ve neme karşı
korunur ve temizlik açısından kolaylık sağlar. Dolap ve zemin arasında kalan boşluk
bazalar ile kapatılır.
Bazalar genelde PVC, PVC üzerine alüminyum kaplama veya alüminyum
malzemeden yapılır, lake veya başka malzemeden üretilen bazalar da vardır.
Kullanım ve temizlik açısından en çok alüminyum bazalar önerilir, bunun sebebi ise
temizlik esnasında süpürge tarafından gelen darbelere dayanıklı olmasıdır. Bazaların
alt kısımlarına fitil yerleştirilir, bu takılmasını kolaylaştırır ve zemin malzemesinin
çizilmesini önler.
Baza yükseklikleri 10, 12 ve 15 cm arasında değişir. Bazalar dolapların altında
bulunan plastik ayaklara tutturulan klipslere dolaplardan ortalama 7 cm gibi geride
kalacak şekilde takılır, bu kullanıcının tezgâha yeterince yaklaşmasını sağlar. Mutfak
dolapları duvar arasında değil ise açık yanlara da baza dönülür. Bu durumlarda
oluşan köseler, iki bazanın birleştiği nokta, için birleştirici parçalar mevcuttur.

Resim 4.9.3.1: Alüminyum baza ve arkasında dolap modülünü taşıyan plastik ayak

82
4.9.3.2 Dolgu bandı
Standart modüllerin kullanıldığı ve fabrikasyon ürünlerin üretildiği noktada
mutfaklarda belirli alanları doldurmaya yardımcı olur dolgu bantları. Bu parçalar
daha önce mobilya dolaplar kısmında (3.9.2.2 Dolgu bandı) anlatıldığı gibi dolap
montajında yardımcı olan parçalardır.

Dolgu bantları iki duvar arasına yerleşen veya tek tarafı duvara dayanan mutfak
dolaplarında ve köşe birleşimlerde kullanılır. Bu parçaların duvar
yanlarında kullanılmalarının en önemli sebebi aynı diğer mobilyalarda olduğu gibi
duvardaki açıları tolere etmek içindir.
Mutfak dolaplarında genelde modüler sistemde çalışıldığından, dolap modül
genişlikleri belli ölçüdedir. Genelde kullanılan 60, 90 ve 120 cm lik modüllerdir,
ayrıca 45, 50 ve 80 cm gibi ara ölçüler vardır. Mutfak ölçüsü bu ölçülerin katları değil
ise bir boşluk kalır, bu boşluk ta dolgu bandı ile kapatılır. Örneğin 2 duvar arasına
yerleşecek bir mutfak için 245 cm genişliğinde bir duvarımız var. Standart modülleri
kullanarak bu duvarın 240 cm olan kısmını doldurulabilir, geriye kalan 5 cm lik alanı
değerlendirmek mümkün değildir. Temiz bir bitiş ve bu boşluğun arasına kir
dolmaması için dolgu bandı ile bu boşluk kapatılır.

Resim 4.9.3.2.1: Boy dolabının yanında kullanılan boydan boya dolgu bandı örneği

Dolap yanlarında kullanılan bu dolgu bantları ayrıca kulpu üzerine monte edilmiş
dolap kapaklarda en az 90 derece açılım isteniyor ise, gerekli bir uygulamadır. Dolap
kapağının minimum 90 derece açılım istenen bir durum da dolap içine yerleştirilen
dışarıya çekilebilir kiler veya çekmece mekanizmalarıdır. Mekanizmaların sağlıklı
çalışması açısından kapağın yeterince açılması gerekmektedir. Böyle durumlarda
kulpun derinlik ölçüsü dikkate alınmalıdır. Dolap kapağının açıldığı duvarda elektrik
anahtarı veya düğme bulunuyorsa, bu faktörü de göz önünde bulundurup, dolap
modülünü bir dolgu bandı ile duvardan uzaklaştırmalıdır.

83
Dolgu bantları ayrıca köşe dolap kapakların, çekmecelerinin ve mekanizma
yerleştirilmiş kapakların birbirine çarpmadan açılımı sağlanması için kullanılır.

Resim 4.9.3.2.2: Çekmece ve mekanizma yerleştirilmiş kapak açılımını kolaylaştıran

dolgu bandı kullanılmış örnek

4.9.3.3 Ankastre cihaz

Ankastre bir yuvanın içine yerleştirilmiş, gömülmüş anlamına gelir. (Hasol, 2014)
Mutfakta kullanılan ankastre cihazlar arasında ocak, fırın, mikrodalga fırın,
davlumbaz, aspiratör, buzdolabı ve bulaşık makinesi yer alır. Bu ankastre cihazlar
mutfak mobilyalarına gömülü olarak kullanılır ve daha az yer kaplarlar. Bir diğer
avantajı ise görsel olarak şık bir görünüme sahip olmalarıdır. Ankastre olmayan
cihazlar arasında herhangi bir fonksiyon ve kullanış açısından bir avantajı
bulunmamaktadır.
Ankastre cihazlar genelde her markada standart ölçülere sahiptir, örneğin ankastre
60 cm` lik bir ocak tezgâh üzerine yerleştirilecektir. Ocağın monte edileceği yer
belirlenir ve tezgâh üzerinde ocak ölçülerine uygun yer açılır. Açılan yerin tüm
kenarlarına su sızdırmaması için tek taraflı yapışkanlı sızdırmaz bant yapıştırılır.
Yerine oturtulan ocak braket diye adlandırılan aparatlar yardımı ile tezgâha
sabitlenir.
Bir diğer örnek ise ankastre buzdolaplarıdır, mutfak mobilyasının içerisinde kalacak
şekilde yerleştirilir. Dışarıdan normal dolap görüntüsü vardır. Ankastre
buzdolapları iki şekilde mutfak dolapları ile birleşir.
Birinci alternatifte mobilya gövdesi kurulur, içerisine buzdolabı kendi kapağı ile
birlikte yerleştirilir. Daha sonra mobilyanın kapağı dolap gövdesine menteşe ile
monte edilir. Son olarak mobilya kapağı ile buzdolabı kapağı kızak diye adlandırılan
bir ray sistemi ile birleştirilir.

84
 Resim 4.9.3.3.1: Kızak ile birbirine bağlanmış ankastre buzdolabı kapağı ve dolap kapağı

İkinci alternatifte mutfak dolabın kendi kapağı ile montajı gerçekleşir, daha sonra
buzdolabı boşluğa yerleştirilir, son olarak da buz dolabı kapağı ayrı bir şekilde
mutfak dolap kapağına monte edilir. Bu şekilde kullanılan sistemde, dolap kendi
ağırlığı dışında buzdolabı kapağını taşıdığı için, özel menteşe kullanılır. K tipi
menteşe diye adlandırılan bu menteşeler daha fazla yük taşıma özelliği sahiptir ve
entegre bir yay sistemi, kapakların güvenli ve sıkı bir şekilde kapalı kalmasını
sağlar. Bu tip menteşeler 115° açıya kadar açılabilir.

Resim 3.9.3.3.2: Dolap kapağına bağlanmış K tipi menteşe

85
4.9.3.4 Tezgâh
Mutfaklarda yerleşim alanlarına göre farklı tipler vardır. Tek duvarda, karşılıklı iki
duvarda, L tipi, U tipi ve G tipi mutfaklar diye ayrılır. Mekân elverişli ise ada
eklenebilir.
Mutfaklarda en kullanışlı tipler L ve U tipleridir. Bu tür mutfaklarda tezgahlar plaka
ebatlarından dolayı tek parçadan oluşamıyor. Tezgâh malzemesi olarak mermer,
kuvars, granit, corian, çelik, masif ve laminat kullanılabilir.
En ekonomik malzeme türü laminat malzemelerdir. Laminat kaplama tezgahlarda
mutfak tipine göre iki veya üç parçadan oluşur. Bu parçalar birleştirmek ve
mukavemetini arttırmak için yapıştırıcılar dışında tezgâh birleştirme aparatları
kullanılır. Bu tür aparatlar “çektirme” aparatı olarak da adlandırılır.

Resim 4.9.3.4.1: “Çektirme” aparat örnekleri

Tezgâhların her bir parçasının, iki tarafta olmak üzere, alt yüzeyine aparatların kafa
kısımlarının sığacak şekilde yuvarlak delikler açılır ve aparatlar bu oyukların içine
yerleştirilir. Tezgâh parçaları bu aparatları gerdirerek birleştirilir.

Resim 4.9.3.4.2: “Çektirme” aparatı ile birleştirilmiş tezgâh parçaları

86
Tezgâh yüzeylerinde kademesiz birleşme elde edebilmek için birleştirme
çektirmeleri
Bu çektirme aparatları sayesinde tezgâh yüzeyinde kademesiz bir birleşim elde
edilir. Laminat malzemesi kesildiğinde, açık kalan kısımlarına kenar kaplama profili,
ya da laminat malzemesinin aynı renk ve deseninde PVC kenar bant uygulanır.

Resim 4.9.3.4.3: Alüminyum kenar kaplama profili

Resim 4.9.3.4.4: Laminat tezgâhta PVC bant uygulaması

Bant uygulamaları büyük ölçülü üretim yapan firmalarda makineler yardımı ile
yapılır, küçük ölçülü üretim yapan firmalar ise manuel şekilde yapılır.

87
SONUÇ

Bu tez çalışmasında bir yapıda kullanılan malzemeler ve bu malzemelerin

birleşiminde ve bitim noktalarında ortaya çıkan sorunlar ve mevcut çözümler
araştırılmıştır.

Bir yapı bittiğinde yaşam alanı olarak kullanılan bir mekân kullanıcıyı konfor,
fonksiyon ve estetik açıdan rahat ettirecek şekilde kullanıcıya sunulmalıdır. Doğru ve
kaliteli malzeme seçiminden sonra, malzemelerin birbiriyle uyumu, kalitesi,
işlevselliği, dayanıklılığı önemli unsurlardır. Malzemeleri doğru tanımak ve
kullanılacak mekâna göre seçmek en az diğer unsurlar kadar önemlidir. Yerine göre
doğru uygulama ve titiz işçilik de bu bütünü doğru tamamlayacak noktalardır. Bazı
durumlarda tek doğru olmadığı gibi farklı zevkler dikkate alındığında sayılan
unsurlara dikkat etmek de bazen tam anlamıyla yeterli gelmiyor. Ortaya çıkabilecek
sorunları önceden görüp müdahale etmek ve problem oluşmadan önlemek genel
olarak mümkün olsa da bazı durumlarda, karşılaşılan sorunları farklı ele alıp
değerlendirmek gerekmektedir. Teoride bilinen uygulama esnasında beklenmedik
sorun ve çözümler gerektirebilir. Teknoloji geliştikçe yeni malzeme üretimi de gün
geçtikçe kendini geliştirmektedir. Gelişen teknoloji sayesinde kullanıcıların konfora,
fonksiyona ve estetiğe dayalı farklı ihtiyaçları ve istekleri doğmaktadır. Yeni
malzemeler beraberinde yeni çözümler getirmektedir.

Bir yapı da kullanılan yapı malzemeleri ve elemanlarının birbiriyle ilişkisi önemli bir
faktördür. Yapı elemanlarını ve malzemelerini tekil bir parça olarak değil de diğer
yapı elemanları ve malzemeleri ile bir bütün olarak görülmesi gerekmektedir. Ancak
bu malzemelerin ve elemanların birbiriyle olan ilişkisi doğru düşünüldüğünde sonuç
olarak temiz, kullanışlı ve göze hitap eden sonuçlar elde edilebilir.

88
KAYNAKLAR

Binan, M., Prof., 1995. Ahşap Kapılar ve metal tamamlayıcı elemanlar.

Yem Yayın, İstanbul.

Bulut, Ü., 2001. Pencere doğramalarının gelişimi – Ahşap ve polimer (PVC) pencere
doğramalarında tasarım, üretim ve uygulama hataları. Yüksek Lisans Tezi.
İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.

Döngel, N., 2005.

Ahşap ve ahşap esaslı döşeme kaplama malzemelerinin (parke) teknik
özellikleri. Doktora tezi. Mobilya ve dekorasyon eğitimi.
Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Hasol, D., 2014. Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, YEM Yayınları, İstanbul.

İzgi, U. ve Batum Aysel, B., 2003. Kapılar – Hafif Bölmeler. Yem Yayın, İstanbul.

Kuban, D., 2014. Mimarlık Kavramları. Tarihsel Perspektif Içinde Mimarlığın

Kuramsal
Sözlüğüne Giriş. Yem Yayın, İstanbul.

Okutan, A. E., 2007. Çatı kaplama malzemesi secim kriterlerinin belirlenmesi.

Yüksek Lisans Tezi.
İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Toydemir, N. ve Bulut, Ü., 2004. Çatılar, Yapı Yayın, İstanbul.

Türkçü, H. Ç., 2015. YAPIM – İlkeler – Malzemeler – Yöntemler – Çözümler,

Birsen Yayınevi,İstanbul.

Sarı, A., 1996. Düşey sirkülasyon araçları Merdivenler. Yem Yayın, İstanbul.

Sarıdogan, S., 2013. Farklı tür ve nitelikteki asma tavan sistemlerinin sismik
performansının sarsama tablası deneyleri ile belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi.
Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.

Silver, P. ve McLean, W., 2014. Mimarlık Teknolojisine Giriş. Yem Yayın, İstanbul.

89
T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, 2011, Duvar Kaplama, 543M00214, Ankara.

Telli, Ş., 2006.

Konutlarda kullanılan duvardan duvara halıların teknik özellikleri ve kullanıcı
memnuniyeti üzerine bir araştırma.
Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Toydemir, N., Gürdal, E. ve Tanaçan, L.,

2000. YAPI ELEMANI TASARIMINDA MALZEME,
Literatür Yayınları, İstanbul.

Yazıcıoğlu, F., Ar. Gör.,

İstanbul’da konut binalarının dış duvarlarındaki sistem ve malzeme
seçimleri ile yapım teknikleri. I.T.Ü. Mimarlık Fakültesi.
(http://catider.org.tr/pdf/sempozyum/Bil16.pdf)

Yılmaz, A., 2005.

Epoksinin döşeme kaplama malzemesi olarak kullanılması ve hastane
yapılarındaki kullanımının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi.
İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Yücesoy, L., 2004, Temeller, Duvarlar, Döşemeler, Yapı Yayın, İstanbul.

www.catider.org.tr

www.dieversteckdose.de

www.dunyaflor.com

www.elitdesign.com

www.infrarotheizung.org

www.karosiman.com

www.tdk.gov.tr

www.tesisat.org

90
İNTERNET RESİM KAYNAKLARI

URL 1: https://turhanlarcelikkapi.com.tr/urun/ferforje-kapilari-108/

URL: 2 http://myelection.info/guide/y/yer-cinisi-sicily.html

URL 3: http://www.dunyainsaat.com.tr/etiket/matrix-flake

URL 4: http://www.arkitera.com/haber/30639/starbucks-ilhamini-aldigi-milona-da-
ilk-subesini-aciyor

URL 5: https://www.kalyoncunalburiye.com/hirdavat-ve-nalbur/baglanti-
elemanlari/dubel-cesitleri/prd-sgs-seviye-tespit-derz-artisi-3-mm-sgs6175

URL 6: https://www.vitra.com.tr/attraction/

URL 7:http://www.serifoglu.com.tr/serifoglu.asp?id0=3&id1=13&id2=19

URL 8: http://www.stroyservice.ru/tr/ukladka_probkovyh_pokrytij/

URL 9: http://www.sitelermobilyatasarim.com/urunlerimiz/ahsap-merdiven

URL 10: http://www.kamelyaankara.net/uruns/ahsap-merdiven-ankara

URL 11:
https://i.pinimg.com/originals/3c/f2/71/3cf271d99dd21b68208e283ae0d0850e.jpg

URL 12: http://litotex.info/wohndesign/

URL 13:http://nt-insaat.com/urunlerimiz/ozel-cati-detaylari/

URL 14: https://toiture.ooreka.fr/astuce/voir/567769/bac-acier-imitation-tuile

URL 15: http://www.eksizolukankara.com/wp-content/uploads/eksiz.jpg

URL 16: https://www.theheritagewardrobecompany.com/

URL 17: http://www.an-kar.com.tr/referans/carmen-villalari/

URL 18: https://www.marcelliniceramiche.it/prodotti-tecnici/profilo-artistico-e-

decorazioni/schluter-system/

URL 19: https://www.schlueter.de/aesthetik-auch-im-detail.aspx

URL 20: http://artemidiagold.com/eckschienen-fliesen.html

91
URL 21: https://www.altoalsimce.org/small-powder-room-layout/small-powder-
room-layout-powder-room-light-fixtures-sustainableuist/

URL 22: https://energy-com.de/wp-content/uploads/2016/08/unbenannt-168.jpg

URL 23: http://www.ersinaluminyum.com/urun-detay-2135.html

URL 24: https://cayrus.co.uk/c69.html

URL 25: http://www.gunsoy.com.tr/ucgen-cita-supurgelik/attachment/5095501/

URL 26: https://www.meister.com/de/zubehor/leisten.html

URL 27: https://www.radiva.com.tr/havlupan-ve-radyator-boru-gizleme-kiliflari

URL 28:
http://www.asprodesign.com/en/products/asdekor_decoration_profiles/parquet_e
dge_profiles

URL 29: http://rush.bigbluemeenie.com/fliesen-legen-sockelleiste.html

URL 30: http://m.kale.com.tr/fr/serie-detaillee/?seri_id=674&marmoles-brillo---

calacatta-white

URL 31: https://www.schluter.com.tr/schlueter-dilex-hks-ehk.aspx

URL 32: https://www.fliesenoutlet.com/profile-

systeme/schlueter/treppenprofile/trep-e/schlueter-trep-e-2-5m-h8-0mm-e1

URL 33: https://bi-ozet.com/2017/08/08/bienden-basamak-atlayan-tasarimlar/

URL 34: http://www.hymgrup.com/plastik-malzemeleri/10

URL 35:
https://image.jimcdn.com/app/cms/image/transf/dimension=670x10000:format=jp
g/path/sbbd15d2c67c4645e/image/i3a29cc1b4aa6d219/version/1564467964/imag
e.jpg

URL 36: http://tutorialhijabmu.com/sample/

URL 37: https://www.digisu.com.tr/urun/631/havlupan-radyator-boru-gizleme-

aparati-krom

URL 38: https://www.hotechdesign.com/en/ley-radiator/

92
URL 39: https://www.redwell.com/wp-content/uploads/2018/10/imgp0458-
1024x772.jpg

URL 40: https://www.vitra.com.tr/armaturler/lavabo-bataryalari/tek-armatur-

delikli-lavabo-bataryasi/juno-lavabo-bataryasi-sku-A40862/

URL 41: https://www.amazon.de/10°-Ost-Küchen-Badezimmer-Wand-Dichtungs-

Ring-Band-wasserdichtes-Form-Beweis-Klebstreifen/dp/B077CWP45X

URL 42: https://www.huppe.com.tr/urun/tekne-kuvet-kenar-citasi-altin

URL 43: https://vanna-expert.ru/otdelka/kak-rasschitat-kolichestvo-plitki-dlya.html

URL 44: https://cdn.stylepark.com/articles/_930x620_crop_center-

center_90/Geberit_Wandablauf_1_181210_124152.jpg

URL 45: http://eldecofloor.com/portfolio-item/kablo-kanalli-pvc-supurgelik/

URL 46: https://www.pinterest.de/pin/639933428282858300/?lp=true

URL 47: https://www.pinterest.de/pin/411797959676290138/?lp=true

URL 48: http://www.lamitex.ru/catalog/tsokolnye-sistemy-rauvario/

URL 49: https://www.pinterest.de/pin/860328335043052606/

URL 50: https://www.lineadecor.com.tr/tr/mutfak-modeli/43/diva/

URL 51: http://heimwerker-marken.de/marke/hettich-kategorie-mobel-zubehor

URL 52: https://web.hettich.com/tr-tr/ueruenler-katalog/menteseler.jsp

URL 53: http://www.leevalley.com/us/wood/page.aspx?p=71046&cat=1,71685

URL 54:
https://www.feldmann-wohnen.de/kueche/arbeitsplatten/54956/arbeitsplatte-
fuer-kueche-kuechenarbeitsplatte-farbe-/-staerke-/-laenge-waehlbar

URL 55: http://www.laminattezgah.com/wp-content/uploads/2019/01/yanbant.jpg

URL 56: http://www.laminattezgah.com/wp-content/uploads/2019/01/yanbant.jpg

URL 57: http://www.laminattezgah.com/wp-content/uploads/2019/01/laminat-

yanbant.jpg

93
ÖZGEÇMİŞ

02.05.1986 tarihinde Bandırma’da doğdu.

İlk, Orta ve Lise Öğrenimini Almanya’nın Elmshorn kentinde tamamladı.

2013 yılında Almanya Kiel kentinde Muthesius Kunsthochschule’ de İç Mimarlık

Bölümünde Lisans eğitimini tamamladı.

2015 yılından bugüne Lineadecor Etiler şube çatısı altında Hem Mimarlık
Dekorasyon Ltd. Şti. Firmasında çalışmaktadır.

94