Europejska Sieć Migracyjna

INFORMATOR # 3 - UTRZYMANIE MIGRACJI ZAROBKOWEJ

W ISTOTNYCH SEKTORACH W CZASACH PANDEMII

SERIA INFORMATORÓW ESM-OECD 2020

O WPŁYWIE COVID-19 NA OBSZAR MIGRACJI

1 NAJWAŻNIEJSZE PUNKTY

 W krajach UE i OECD rozprzestrzenianie się COVID-  Większość krajów UE i OECD zastosowała pewne
19 doprowadziło do nałożenia ograniczeń wyłączenia z zakresu środków ochrony zdrowia dla
dotyczących wjazdu. Ponieważ obcokrajowcy pracowników migrujących w istotnych
(obywatele państw trzecich w UE) podlegali zawodach/sektorach, aby ułatwić wjazd na
większym ograniczeniom, w większości krajów terytorium i szybki dostęp do rynku pracy. Takie
wjazd nowych pracowników został znacznie zwolnienia obejmowały krótsze okresy
ograniczony. kwarantanny lub jej brak, alternatywne rodzaje
kwarantanny (np. izolacja własna, jednak
 Pomimo powszechnych ograniczeń, większość umożliwiająca pracę; unikanie kontaktu z osobami
państw UE i OECD wskazała konkretne zawody, podwyższonego ryzyka) lub mniej rygorystyczne
które uznano za istotne lub „kluczowe”, co środki ochrony zdrowia (np. negatywny wyniki
uzasadniało dalsze przyjmowanie ich testów zastępują kwarantannę).
przedstawicieli w czasie kryzysu COVID-19, w
oparciu o szczegółowe wytyczne. Na przykład w UE  Kilka państw wdrożyło środki mające na celu
wiele państw członkowskich stosowało wytyczne ułatwienie dostępu do rynku pracy cudzoziemcom
Komisji Europejskiej lub dostosowało i/lub (w UE obywatelom państw trzecich)1
wykorzystało niektóre z zawodów zawartych w przebywającym już na ich terytorium w celu
swoich krajowych wytycznych w celu zaspokojenia rozwiązania problemu niedoboru siły roboczej w
potrzeb rynku pracy. Niewielka liczba państw nie istotnych sektorach, zwłaszcza w rolnictwie i
sporządziła listy kluczowych zawodów; ochronie zdrowia. Kilka z nich przyznało lub
zastosowano jednak środki mające na celu rozszerzyło prawo do pracy w istotnych sektorach
ułatwienie przyjmowania pracowników z państw dla osób ubiegających się o azyl; ułatwiło zmianę
trzecich w tych właśnie zawodach. Takie statusu (np. ze statusu studenta na pracownika);
uznaniowe odstępstwa pojawiają się w wielu lub wprowadziło elastyczne rozwiązania w celu
państwach OECD niebędących członkami UE w poprawy dostępu do pracy w kluczowych
odniesieniu do zawodów uznawanych za istotne sektorach. W ograniczonej liczbie przypadków
lub leżące w „interesie narodowym”. zezwolono również na uregulowanie statusu
obywateli państw trzecich, którzy byli zatrudnieni
 W niewielu krajach wprowadzono nowe polityki w niektórych kluczowych sektorach.
lub procedury dotyczące głównie pracowników
sektora zdrowia, rolnictwa i transportu.

1 Ponadto wprowadzono szczególne środki dotyczące obywateli

przemieszczających się wewnątrz UE, które nie zostały jednak uwzględnione w
niniejszym Informatorze.

DG ds. Migracji
i Spraw
Wewnętrznych
 Wiele krajów zgłosiło, że kiedy wprowadziły  Nisko wykwalifikowani pracownicy z krajów
środki tymczasowe, nie zostały również trzecich są szczególnie licznie reprezentowani w
skłonione przez pandemię COVID-19 do zmiany wielu kluczowych zawodach, które mają
podstawowej polityki w zakresie zarządzania zasadnicze znaczenie w walce z COVID-19, co
legalnymi przepływami migracyjnymi (w podkreśla ich często lekceważoną wartość w
odniesieniu do uprzednio określonych istotnych gospodarkach europejskich.
sektorów).

2. KONTEKST
2.1. CEL I ZAKRES INFORMATORA
Wybuch pandemii COVID-19 oraz istotne działania wewnętrznych granicach UE lub w krajach OECD
podjęte przez kraje UE i OECD w celu powstrzymania niebędących członkami UE, wynikających z polityki
rozprzestrzeniania się wirusa mają bezpośredni i powstrzymywania pandemii. Ponadto stanowi on
pośredni wpływ na migrację. Chociaż trudno jest przegląd środków wdrożonych w odpowiedzi na kryzys
przewidzieć długoterminowe skutki, natychmiastowe COVID-19 na szczeblu krajowym, aby ułatwić wjazd na
skutki są już widoczne. Na przykład, nagłe załamanie terytorium i dostęp do rynku pracy pracownikom
działalności gospodarczej znacznie zmniejszyło migrującym w istotnych zawodach/sektorach.
zapotrzebowanie na pracę w sektorach, w których Informator dokonuje przeglądu przypadków, w
pracownicy migrujący są zatrudniani w których obywatelom państw trzecich nieposiadającym
nieproporcjonalnie dużym stopniu w wielu państwach pozwolenia na pobyt w UE zaoferowano możliwość
członkowskich, np. w sektorze turystycznym lub uregulowania ich statusu w celu podjęcia zatrudnienia,
hotelarskim. W przypadku wielu firm w całej szczególnie w istotnych sektorach. Wreszcie,
gospodarce rekrutacja międzynarodowa została Informator skupia się na środkach dotyczących
zawieszona lub ograniczona, w związku z niepewną sezonowych pracowników rolnych, ze względu na ich
sytuacją gospodarczą, ograniczeniami w znaczenie dla tego sektora w wielu krajach.
podróżowaniu i przejściem na telepracę. Jednocześnie, Informator uwzględnia rozwój sytuacji w krajach UE w
w wyniku nałożonych ograniczeń w podróżowaniu, okresie od marca do lipca 2020 r., a do sierpnia 2020 r.
kilka krajów doświadczyło niedoboru siły roboczej, w przypadku krajów OECD niebędących członkami UE.
szczególnie przy sezonowej pracy w rolnictwie.
Informator opiera się na: a) informacjach zebranych
Niniejszy Informator obejmuje obywateli krajów przez krajowe punkty kontaktowe ESM (KPK) za
trzecich, którzy planowali wjechać do UE oraz pośrednictwem wspólnego kwestionariusza z
migrantów wjeżdżających do krajów OECD zastosowaniem narzędzia Ad-Hoc Query (AHQ) ESM;2
niebędących członkami UE jako pracownicy niektórych 3
oraz b) informacjach zebranych dla krajów OECD za
istotnych sektorów (np. pracowników służby zdrowia, pośrednictwem Grupy Roboczej OECD ds. Migracji
pomocniczy personel szpitalny, pracowników rolnych (marzec-czerwiec 2020 r.) oraz briefie politycznym
itp.), jak również osoby już przebywające czasowo lub OECD dotyczącym zarządzania migracją
z możliwością przedłużenia pobytu w UE i innych międzynarodową w trakcie COVID-19 w krajach
krajach OECD. Mobilni obywatele UE są wyłączeni z OECD, a także na późniejszych analizach. Informator
mandatu ESM, a zatem również z niniejszego opiera się również na informacjach dostarczonych
Informatora. przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) na temat
Informator analizuje czy pracownicy niektórych popytu na pracę w rolnictwie w czasach COVID-194
sektorów - istotnych lub nie - byli zwolnieni z ogólnych oraz wkładu pracowników migrujących (kluczowych)
ograniczeń mobilności na zewnętrznych i w odpowiedź Europy na COVID-19.5 Informacje
dotyczące państw członkowskich UE, Norwegii i
Wielkiej Brytanii pochodzą z ESM, natomiast

2 EMN Ad Hoc Query, ‘2020.50 -Utrzymanie przepływów legalnych pracowników
migrujących w istotnych sektorach w czasach pandemii (część 1) i EMN Ad Hoc
Query, ‘2020.51- Utrzymanie przepływów legalnych pracowników migrujących w
istotnych sektorach w czasach pandemii (część 2) uruchomione dnia 9 lipca 2020
r.; Odpowiedzi udzieliły krajowe punkty kontaktowe ESM (KPK) z następujących
krajów: AT, BE, BG, CY, CZ, DE, EE, EL, ES, FI, FR, HR, HU, IE, IT, LT, LU, MT, LV, NL,
4 Kalantaryan, S., Mazza, J. i Scipioni, M., Zaspokajanie zapotrzebowania na siłę
roboczą w rolnictwie w czasach pandemii COVID 19, EUR 30235 PL, Urząd
Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2020, ISBN 978-92-76-19174-2
(online),978-92-76-19175-9 ( druk), doi:10.2760/686549
(online),10.2760/837597 (druk), JRC120800.
5 Fasani F., Mazza J., ‘Kluczowi pracownicy migrujący: ich wkład w odpowiedź

PL, PT, SE, SI, SK i NO, UK Europy na COVID-19 ’, 2020. Dostępne na: Available at:
3 Po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej w dniu 31 stycznia 2020 r. krajowy https://ec.europa.eu/knowledge4policy/sites/know4pol/files/key_workers_covi
punkt kontaktowy ESM w Zjednoczonym Królestwie uczestniczy w okresie d_0423.pdf
przejściowym w wybranych działaniach ESM.

2
informacje dotyczące państw członkowskich OECD
spoza UE zostały dostarczone przez OECD.
Niniejszy Informator jest częścią cyklu Informatorów
ESM-OECD podejmujących kolejne tematy zgłębiające
wpływ COVID-19 w kwestii migracji. Obejmują one
inne tematy, takie jak:
 Zezwolenia na pobyt i bezrobocie wśród
migrantów;
 Wpływ na zagranicznych studentów;
 Obniżenie lub utrata wpływów ; oraz
 Wpływ na procedury powrotu.
2.2. ANALIZA ŚRODKÓW
PODJĘTYCH NA POZIOMIE
EUROPEJSKIM - W ODPOWIEDZI NA
EPIDEMIĘ WIRUSA COVID-19 - W
CELU UTRZYMANIA PRZEPŁYWU
LEGALNYCH PRACOWNIKÓW
MIGRUJĄCYCH W ISTOTNYCH
SEKTORACH
16 marca 2020 r. Komisja Europejska opublikowała
dwa dokumenty: Wytyczne dotyczące głównie granic
wewnętrznych i swobodnego przepływu osób i
towarów6 oraz Komunikat dotyczący granic
zewnętrznych i zalecający czasowe ograniczenie
zbędnych podróży z państw trzecich do UE.7 Komisja
zaleciła, aby niektóre kategorie zostały wyłączone z
tego ograniczenia: obywatele UE i obywatele państw
trzecich powracający do swoich domów w UE oraz
członkowie ich rodzin, jak również podróżni pełniący
istotną funkcję lub mający taką potrzebę, w tym:
 Pracownicy służby zdrowia, naukowcy zajmujący
się ochroną zdrowia i specjaliści w dziedzinie opieki
nad osobami starszymi;
 Pracownicy przygraniczni;
6 COVID-19: Wytyczne dotyczące środków zarządzania granicami w celu ochrony
zdrowia i zapewnienia dostępności towarów i niezbędnych podróży,
C(2020)1753, 16.3.2020, https://ec.europa.eu/home-
affairs/sites/homeaffairs/files/what-we-do/policies/european-agenda-
migration/20200316_covid-19-Guidelines-for-border-management.pdf
7 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady, COVID-
19: Tymczasowe ograniczenie zbędnych podróży do UE , COM(2020)115 wersja
ostateczna, 16.3.2020, https://eur-lex.europa.eu/legal-
content/EN/TXT/?qid=1600950786921&uri=CELEX:52020DC0115
3
 Personel transportowy zajmujący się przewozem
towarów oraz pozostały personel transportowy w
niezbędnym zakresie;
 Dyplomaci, personel organizacji
międzynarodowych, personel wojskowy i
pracownicy pomocy humanitarnej sprawujący ww.
funkcję;
 Pasażerowie w tranzycie;
 Pasażerowie podróżujący z ważnych powodów
rodzinnych;
 Osoby potrzebujące ochrony międzynarodowej lub
z innych powodów humanitarnych.
Pod koniec marca 2020 roku Komisja Europejska
opublikowała dwa dodatkowe komunikaty
określające Wytyczne dotyczące korzystania ze
swobody przepływu pracowników w czasie wybuchu
epidemii COVID-198 oraz Wytyczne w sprawie
wdrożenia tymczasowego ograniczenia zbędnych
podróży do UE, w sprawie ułatwień w zakresie
tranzytu w celu repatriacji obywateli UE oraz w
sprawie skutków dla polityki wizowej.9
Wytyczne w sprawie wdrożenia tymczasowego
ograniczenia zbędnych podróży do UE rozszerzyły listę
kategorii podróżnych o sprawujących istotną funkcję
lub mających taką potrzebę, poprzez dodanie kategorii
pracowników sezonowych w rolnictwie.
Wytyczne zawierają również porady i praktyczne
instrukcje dotyczące wdrażania środków przyjętych
przez państwa członkowskie UE i państwa
stowarzyszone w ramach Schengen, w szczególności w
odniesieniu do tymczasowych ograniczeń w
podróżowaniu mających zastosowanie do wszystkich
zbędnych podróży z państw trzecich do obszaru UE+;
ułatwień w zakresie tranzytu w celu repatriacji
obywateli UE i członków ich rodzin, którzy utknęli w
państwach trzecich; oraz w odniesieniu do
nadmiernego przedłużenia pobytu spowodowanego
ograniczeniami w podróżowaniu, w tym w odniesieniu
do obywateli państw trzecich zwolnionych z
obowiązku wizowego.
Podsumowując, Komisja podkreśliła kluczowe
znaczenie mobilności transgranicznej dla zapewnienia
odpowiedniej obsady kadrowej kluczowych sektorów
8Wytyczne dotyczące korzystania ze swobodnego przepływu pracowników podczas
wybuchu epidemii COVID-19,, C(2020)2051, 30.3.2020, https://eur-
lex.europa.eu/legal-content/EN/ TXT/?uri=CELEX:52020XC0330(03)
9Wytyczne w sprawie wdrożenia tymczasowego ograniczenia zbędnych podróży do
UE, w sprawie ułatwień w zakresie tranzytu w celu repatriacji obywateli UE oraz
w sprawie skutków dla polityki wizowej, C(2020) 2050 of 30.3.2020
https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/what-we-
do/policies/european-agenda-migration/20200327_c2020-2050-report.pdf;
gospodarki, zwłaszcza tych, w których pracownicy
migrujący są nad-reprezentowani.
11 czerwca 2020 r. Komisja opublikowała trzecią
ocenę stosowania tymczasowego ograniczenia
zbędnych podróży do UE,10 w której podkreśliła, że
większość państw członkowskich ponownie otworzyła
swoje granice wewnętrzne i zdecydowanie zachęciła
pozostałe państwa członkowskie do „zakończenia
procesu znoszenia kontroli na granicach
wewnętrznych i ograniczeń w swobodnym przepływie
w UE do dnia 15 czerwca 2020 r.”. Komisja zaleciła
również przedłużenie okresu obowiązywania
ograniczeń w podróżowaniu do dnia 30 czerwca 2020
r., a od dnia 1 lipca 2020 r. - zniesienie ograniczeń
dotyczących zbędnych podróży w odniesieniu do
niektórych państw trzecich i kategorii osób.
30 czerwca 2020 r. Rada przyjęła zalecenie w sprawie
tymczasowych ograniczeń w zbędnych podróżach do
UE oraz ewentualnego zniesienia takich ograniczeń,11
w którym doradza państwom członkowskim
stopniowe zniesienie ograniczeń w podróżach w
odniesieniu do rezydentów kilku państw trzecich.12
Ponadto, w przypadku gdy tymczasowe ograniczenia
w podróżowaniu nadal miały zastosowanie do
państwa trzeciego, niektóre kategorie osób miały być
zwolnione, niezależnie od celu podróży: obywatele
UE/EOG i członkowie ich rodzin, jak również
obywatele państw trzecich posiadający dokument
pobytowy lub wizę długoterminową, wydane na mocy
dyrektywy UE lub prawa krajowego. Co więcej,
niezbędne podróże miały być dozwolone dla
niektórych określonych kategorii podróżnych
pełniących istotną funkcję lub mających taką potrzebę.
Zawarta w zaleceniu lista tych kategorii została
opracowana w oparciu o listę zawartą w Komunikacie i
Wytycznych wydanych w marcu 2020 r. i dodano w
niej kilka nowych kategorii:
 Marynarze;
 Obywatele państw trzecich podróżujący w celu
podjęcia studiów; oraz
 Wysoko wykwalifikowani pracownicy z krajów
trzecich, jeżeli ich zatrudnienie było konieczne z
ekonomicznego punktu widzenia i nie można było
danej pracy odłożyć lub wykonać za granicą.
W lipcu 2020 r. Komisja Europejska opublikowała
wytyczne dotyczące pracowników sezonowych w UE
w kontekście wybuchu epidemii COVID-19.13 Miały
10 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady w
sprawie trzeciej oceny stosowania tymczasowych ograniczeń w podróżach do UE
określonych jako zbędne, COM (2020)399 final, 11.6.2020, https://eur-
lex.europa.eu/legal-
content/EN/TXT/?qid=1600955240950&uri=CELEX:52020DC0399
11 Zalecenie Rady w sprawie tymczasowych ograniczeń zbędnych podróży do UE
oraz ewentualnego zniesienia takich ograniczeń, dokument 9208/20,
2020/0134(NLE), 30.06.2020
4
one na celu dostarczenie wskazówek organom
krajowym, inspekcjom pracy i partnerom
społecznym, aby mogli oni zagwarantować prawa,
zdrowie i bezpieczeństwo pracowników sezonowych
oraz zapewnić, by pracownicy sezonowi byli
świadomi swoich praw. Potrzeba tych wytycznych
wynikała z faktu, że tymczasowy charakter pracy
sprawił, iż pracownicy sezonowi częściej
doświadczają niepewnych warunków pracy i życia, co
ujawnił i pogłębił kryzys COVID-19. W szczególności
(czasami złe) warunki życia i pracy pracowników
sezonowych mogą zwiększyć ryzyko rozwoju klastrów
COVID-19.
2.3. WPŁYW (KLUCZOWYCH)
PRACOWNIKÓW MIGRUJĄCYCH NA
POPYT NA PRACĘ W SEKTORZE
ROLNICTWA I ICH WKŁAD W
EUROPEJSKI RYNEK PRACY W
OKRESIE PANDEMII
Kryzys COVID-19 wpłynął na rynek pracy w wielu
wymiarach, w tym na przepływy migracji zarobkowej
w istotnych sektorach gospodarki europejskiej.
Zgodnie z analizą JRC,14 w UE migranci (tj. zdefiniowani
w tym raporcie jako zarówno pracownicy urodzeni
poza UE, jak i mobilni pracownicy UE) stanowią 13%
pracowników, którzy są uważani za „istotnych” do
utrzymania funkcjonowania gospodarek UE. W
szczególności udział pracowników urodzonych za
granicą stanowi do jednej trzeciej ogółu zatrudnionych
w istotnych zawodach wymagających niskich
kwalifikacji, w tym pracowników sprzątających i
pomocników oraz robotników w górnictwie i
budownictwie. Zgodnie z tym samym raportem,
pomimo tego, że rdzenni mieszkańcy stanowią
większość kluczowych pracowników (którzy stanowią
około 31% zatrudnionych osób w wieku
produkcyjnym), migranci urodzeni poza UE oraz
mobilni obywatele UE są istotni w wypełnianiu
ważnych ról. Podczas gdy unijni pracownicy mobilni na
ogół w równym stopniu uczestniczą w kluczowych
zawodach w porównaniu z pracownikami
miejscowymi, pracownicy migrujący spoza UE są nad-
reprezentowani w kluczowych zawodach
wymagających niskich kwalifikacji, takich jak
pracownicy opieki osobistej w usługach zdrowotnych,
12 Algieria, Australia, Kanada, Gruzja, Japonia, Czarnogóra, Maroko, Nowa Zelandia,
Rwanda, Serbia, Korea Południowa, Tajlandia, Tunezja, Urugwaj, Chiny (pod
warunkiem potwierdzenia wzajemności)
13 https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_1342
14 Fasani F., Mazza J., „Kluczowi pracownicy migrujący: ich wkład w odpowiedź
Europy na COVID-19”, 2020. Dostępny na:
https://ec.europa.eu/knowledge4policy/sites/know4pol/files/
key_workers_covid_0423.pdf
kierowcy, pracownicy transportu i magazynowania
oraz pracownicy sektora przetwórstwa żywności.
Kryzys COVID-19 położył nowy nacisk na znaczenie
roli, jaką odgrywa znaczna część migrantów
wykonujących zawody wymagające niskich kwalifikacji
w społeczeństwach UE i ich gospodarkach, zwłaszcza
w okresach przymusowego zamknięcia.
Jednym z istotnych sektorów, na który kryzys COVID-
19 wywarł silny wpływ, jest rolnictwo. Ograniczenia w
zakresie mobilności odcięły zwykły napływ
pracowników sezonowych z państw trzecich,
ograniczając wydajność sektora, jako że pracownicy
miejscowi mogą jedynie częściowo zastąpić
3. WJAZD OBYWATELI PAŃSTW TRZECICH PODCZAS KRYZYSU
COVID-19
Z jednej strony, skutki ekonomiczne pandemii COVID-
19 w okresie objętym niniejszym Informatorem16
spowodowały spadek popytu na niektóre zawody, w
których migranci są nieproporcjonalnie
reprezentowani, takie jak różne rodzaje działalności
związane z turystyką.17 Z drugiej strony, wzrosło
zapotrzebowanie na dodatkowych pracowników w
innych sektorach, takich jak opieka zdrowotna.
Ponadto ograniczenia w podróżowaniu utrudniły
państwom członkowskim utrzymanie przepływów
migracyjnych z państw trzecich w celu zaspokojenia
potrzeb istotnych sektorów gospodarki, takich jak
praca sezonowa.
Niniejsza sekcja koncentruje się na tym, w jaki
sposób państwa członkowskie UE i OECD
zareagowały na potrzebę zapobiegania niedoborom
na rynku pracy podczas kryzysu COVID-19. W
szczególności niniejsza sekcja określa, co uznano za
istotne zawody, a następnie analizuje konkretne
środki, które państwa wdrożyły w celu ułatwienia
wjazdu migrantów (lub obywateli krajów trzecich w
państwach UE) pracujących w tych istotnych
zawodach.
3.1. ISTOTNE ZAWODY W
CZASACH COVID-19
Komisja Europejska w swoich wytycznych dotyczących
wdrożenia tymczasowego ograniczenia w zakresie
zbędnych podróży do UE oraz skutków dla polityki
wizowej wskazała szereg pracowników w istotnych
zawodach, którym zezwolono na wjazd do UE.
15.
Kalantaryan, S., Mazza, J. i Scipioni, M., Zaspokajanie zapotrzebowania na siłę
roboczą w rolnictwie w czasach pandemii COVID 19, EUR 30235 PL, Urząd
Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2020, ISBN 978-92-76-19174-2
(online),978-92-76-19175-9 ( druk), doi:10.2760/686549 (online),10.2760/837597
(druk), JRC120800.
5
pracowników sezonowych z państw trzecich, w
szczególności w państwach takich jak Włochy i
Hiszpania, gdzie odgrywają oni kluczową rolę. 15 W
obliczu niedoboru istotnych pracowników ze względu
na ograniczenia mobilności wiele państw
członkowskich UE podjęło szybkie działania w celu
zmobilizowania migrantów przebywających obecnie
na ich terytorium, ułatwiając im dostęp do rynku
pracy, zmieniając ich status (na przykład ze studenta
na pracownika), pozwalając pracownikom
sezonowym, którzy już byli w danym państwie
członkowskim, na przedłużenie statusu pobytu lub w
niektórych przypadkach przyznając tymczasowy status
osobom znajdującym się w nieuregulowanej sytuacji.
Niektóre państwa członkowskie UE wdrożyły zalecenia
wydane przez Komisję i zezwoliły obywatelom krajów
trzecich pracującym w tych zawodach na wjazd na
terytorium przyjmującego państwa członkowskiego
pomimo zamknięcia granic.18 W Finlandii dopuszczone
zawody zostały pogrupowane w trzech kategoriach i
ściśle odzwierciedlają wytyczne Komisji.
Pozostałe sprawozdające państwa członkowskie UE
nie zastosowały się wyraźnie do wytycznych, ale
wprowadziły środki mające na celu zwolnienie kilku
kategorii istotnych pracowników z ogólnych
ograniczeń mobilności.19 Na przykład, mimo że
Estonia i Francja nie sporządziły dokładnej listy
sektorów uważanych za istotne, oba państwa
członkowskie zastosowały zwolnienia dla większości
zawodów wymienionych w wytycznych Komisji od
początku epidemii COVID-19. W większości
przypadków państwa członkowskie ograniczyły liczbę
tych kategorii do tego, co uznano za najbardziej
istotne ze względu na ich krajowe priorytety i
potrzeby. Na Litwie przepływ towarów został uznany
za priorytet i w związku z tym zastosowano
zwolnienia dla pracowników z państw trzecich
pracujących w powiązanych sektorach. W Hiszpanii
przewidziano szereg wyjątków od ograniczeń ze
względu na istotny lub kluczowy charakter danej
kategorii pasażerów. Od 24 maja 2020 r. pracownicy
sezonowi mogli przekraczać dowolną granicę (lądową
lub powietrzną i morską). Lista ta została poszerzona
o wysoko wykwalifikowanych pracowników, których
praca była konieczna i nie mogła być odkładana lub
wykonywana zdalnie, oraz uczestników odbywających
16 Niniejszy Informator obejmuje okres od marca do lipca 2020 r. 18
17 https://www.oecd.org/coronavirus/policy-responses/tourism-policy-responses-
to-the-coronavirus-covid-19-6466aa20/
18 BE, CZ (z kilkoma wyjątkami), DE, EL, HR, LV (częściowo), SI.
19 AT, BG, CY, EE, EL, ES, FR, HU, IE, LT, LU, MT, NL, PL, PT, SE, SK i NO.
się w Hiszpanii próbnych zawodów sportowych na 3.2. ŚRODKI POLITYCZNE MAJĄCE
wysokim poziomie. Ustanowiono również protokół
dotyczący wjazdu wysoko wykwalifikowanych NA CELU UŁATWIENIE WJAZDU
specjalistów, którzy planowali rozwijać działalność OBYWATELOM PAŃSTW TRZECICH
zawodową w sektorze audiowizualnym.
PRACUJĄCYM W ISTOTNYCH
W połowie marca Norwegia wdrożyła obszerny zestaw
przepisów (podobnych do wytycznych UE dla SEKTORACH
pracowników istotnych ), które zakazywały Większość państw UE i OECD nie wprowadziła nowych
nieistotnego przemieszczania się, z wyjątkiem polityk ani procedur ułatwiających wjazd obywateli
niektórych kategorii stanowisk osób pełniących ważne państw trzecich pracujących w istotnych zawodach,
funkcje publiczne.20 aby zapewnić zaspokojenie potrzeb rynku pracy w
Jedynie Węgry zgłosiły, że podczas zamykania granic czasie kryzysu COVID-19.21 Jednakże niektóre z tych
UE policja przyznawała obywatelom państw trzecich krajów w praktyce wprowadziły ogólne modyfikacje,
zwolnienie w oparciu o zasadę łagodzenia kar, przy na przykład poprzez ułatwienie wydawania
czym wnioski takie były rozpatrywane indywidualnie. zezwoleń/wiz lub przyspieszenie ich rozpatrywania.22
Polska i Republika Słowacka nie określiły zawodów, W pięciu państwach członkowskich UE wprowadzono
które powinny być oficjalnie uznane za „istotne” specjalne polityki lub procedury ułatwiające wjazd
podczas kryzysu COVID-19; niemniej jednak oba istotnych pracowników z państw trzecich.23 Na
państwa członkowskie zastosowały zwolnienia dla przykład w Hiszpanii wprowadzono środki
pracowników sezonowych (zob. również sekcja 5.1). usprawniające i określające priorytety przy
Ponadto w Polsce zwolnienia stosowano również w rozpatrywaniu wszystkich spraw cudzoziemców
niektórych innych przypadkach, np. w odniesieniu do posiadających kwalifikacje zawodowe w sektorze
obywateli państw trzecich pracujących w sektorze rolnictwa i zdrowia. Na Węgrzech nowe przepisy
transportowym (osoby i towary), a także do umożliwiły obywatelom krajów sąsiednich i
dyplomatów i migrantów pracujących w obywatelom węgierskim pracującym w sektorze
przedsiębiorstwie rolnym działającym po obu stronach rolnym, ale bez węgierskiego zameldowania,
polskiej granicy. zbiorowy wjazd na terytorium w zorganizowany,
Mimo że Irlandia nie należy do strefy Schengen, a wcześniej uzgodniony sposób przez określone
granica irlandzka nie została zamknięta w czasie przejścia graniczne. Na Litwie, zgodnie z nowym
pandemii, rozpatrywanie wniosków wizowych zostało porządkiem, zatwierdzono procedurę wydawania
wstrzymane, z wyjątkiem niektórych kategorii zezwoleń na pobyt czasowy cudzoziemcom w okresie
obywateli państw trzecich, w tym pracowników kwarantanny oraz przewidziano pewne wyjątki w
sektora opieki zdrowotnej i transportu, dyplomatów wydawaniu i odnawianiu zezwoleń na pobyt czasowy
lub personelu organizacji międzynarodowych. Ponadto dla cudzoziemców pracujących w spółkach litewskich
wnioski od personelu medycznego były traktowane zajmujących się międzynarodowym transportem i
priorytetowo w ramach nietypowego systemu pracy i logistyką towarów wszystkimi rodzajami pojazdów i
systemu pozwoleń na zatrudnienie. posiadających dokument potwierdzający ich prawo
do pobytu lub zamieszkania na Litwie. We Francji
Wielka Brytania przyjęła podobne podejście, wprowadzono nowe środki mające na celu
wyłączając z ogólnych przepisów granicznych niektóre zezwolenie pracownikom sezonowym w sektorze
kategorie pracowników, takie jak pracownicy medycznym na pracę lub kontynuowanie pracy w
transportu, przetwórstwa spożywczego lub tym kraju. Na przykład wykwalifikowani lekarze spoza
infrastruktury krytycznej. Pracownicy służby zdrowia i UE zostali tymczasowo upoważnieni do
pracownicy opieki zdrowotnej zostali uznani za kontynuowania okresu próbnego w nowym szpitalu
pracowników istotnych, ale nie podlegali wyłączeniu, w celu przedłużenia okresu obowiązywania ich
jeżeli byli obywatelami państw trzecich z pozwolenia. Ponadto rząd złagodził warunki
ograniczeniami dotyczącymi pobytu. wykonywania zawodu dla lekarzy zagranicznych, w
szczególności upoważniając osoby nieuprawnione do
wykonywania zawodu do pełnienia funkcji

20 Norwegia określiła szereg wyłączeń dotyczących ograniczeń/regulacji granicznych, serwisowych. Podstawowe kategorie zostały poddane przeglądowi i odpowiednio
które zezwalały na przyjazd po wybuchu epidemii korony tych cudzoziemców, dostosowane wiosną i latem 2020 r.
którzy zatrudnieni byli przy wykonywaniu ważnych funkcji publicznych w zakresie: 21 Pośród państw członkowskich UE, NO i UK: AT, BE, BG, CY, CZ, DE, EE, FI, FR, HR,

administracji i zarządzania kryzysowego, obrony, prawa i porządku publicznego,
służby zdrowia i opieki zdrowotnej, służby ratowniczej, bezpieczeństwa
cyfrowego w sektorze cywilnym, przyrody i środowiska naturalnego,
bezpieczeństwa dostaw, wodociągów i kanalizacji, usług finansowych, dostawy
energii, łączności elektronicznej, transportu, usług satelitarnych, farmacji i usług
IE, IT, LU, MT, NL, PT, SK, SI, SE i NO, UK. Wśród krajów OECD niebędących
członkami UE: np. CA, AU, JP, ISR.
22 Wśród państw członkowskich UE, FR NO i UK: AT, BE, EL, IT, MT. Wśród krajów
OECD niebędących członkami UE: np. CA, AU, JP, ISR.
23 ES, FR, HU, LT, LV.

6
pozamedycznych (np. asystentka opieki,
przyjmowanie i orientacja itp.) do wspierania
zespołów opieki zdrowotnej zaangażowanych w
zarządzanie kryzysem. We Francji pracownicy
sezonowi spoza UE legalnie przebywający w państwie
członkowskim UE uzyskali zezwolenie na pracę od
dnia 20 maja 2020 r., jeżeli pracodawca przestrzegał
pewnych środków zdrowotnych. W sektorze opieki
zdrowotnej w czasie kryzysu zdrowotnego
tymczasowo przedłużono działalność lekarzy
wykwalifikowanych spoza UE, zarówno już
praktykujących, jak i będących na okresie próbnym.
Wreszcie, lekarze zagraniczni posiadający status
uchodźcy mogą być zatrudniani przez publiczne
zakłady opieki zdrowotnej w ramach statusu
pracownika kontraktowego stowarzyszonego, bez
konieczności zdawania testów sprawdzających
wiedzę.
Poza UE większość państw OECD przyznała zwolnienia
z ogólnych zakazów wjazdu na podstawie
indywidualnych zwolnień, o których decydują w
sposób uznaniowy urzędnicy konsularni lub graniczni,
zgodnie z wytycznymi organów krajowych. Na przykład
12 sierpnia 2020 r. Stany Zjednoczone Ameryki (USA)
doprecyzowały wyłączenia z ogólnego zakazu
wjazdu.24 W przypadku zawodów specjalistycznych H-
1B - wyjątki przy uzyskaniu wizy czasowej
uprawniającej do wykonywania specjalistycznego
zawodu objęły kilka kategorii: zdrowie publiczne lub
opieka zdrowotna, badania medyczne;
wnioskodawców sponsorowanych przez rząd, których
wjazd został uznany za ważny ze względu na politykę
zagraniczną, zobowiązania traktatowe lub umowne,
albo za istotny dla agencji rządowej; oraz
pracowników powracających do pracodawcy, u
którego byli wcześniej zatrudnieni. Istniała również
kategoria „niezbędni do usprawnienia
natychmiastowego i trwałego ożywienia
gospodarczego”. Kryteria dla tej kategorii obejmowały
potrzeby pracodawców, które nie mogły zostać
zaspokojone w sposób zdalny (zwłaszcza w przypadku
rynków pracy badanych po lipcu 2020 r.); znaczny
wkład w infrastrukturę krytyczną, zarówno w zakresie
kadry kierowniczej wyższego szczebla, jak i kluczowych
kwalifikacji; wyższe wynagrodzenie (co najmniej 15%
powyżej dominującego poziomu); nadzwyczajną
wiedzę specjalistyczną; oraz trudności finansowe dla
pracodawcy w przypadku odmowy. Uwzględniono
również kategorię „pracownika służby zdrowia lub
opieki zdrowotnej, naukowca zajmującego się
łagodzeniem skutków pandemii COVID-19 lub
prowadzącego bieżące badania medyczne w obszarze
przynoszącym znaczne korzyści dla zdrowia
publicznego”. Dotyczyło to również osób
24https://travel.state.gov/content/travel/en/News/visas-news/exceptions-to-p-p-
10014-10052-suspending-entry-of-immigrants-non-immigrants-presenting-risk-to-
us-labormarket-during-economic-recovery.html
7
podróżujących w celu „złagodzenia skutków pandemii
COVID-19, które mogą być jej skutkiem ubocznym”.
Uznaje się, że skutki uboczne obejmują, na przykład,
obszary zdrowotne „niezwiązane bezpośrednio z
pandemią COVID-19, ale na które ma ona niekorzystny
wpływ". To samo dotyczyło transferów
wewnątrzkorporacyjnych (wizy L-1). W przypadku
pracowników H-2B - pracowników tymczasowych
wykonujących prace sezonowe lub cykliczne -
pracownik ten musiał zostać zatwierdzony przez
amerykańską agencję rządową jako ważny lub
wykazać, że jest „niezbędny do usprawnienia
natychmiastowego i trwałego ożywienia
gospodarczego”.
Kanada wprowadziła ogólny zakaz przyjmowania
cudzoziemców. Wyjątki dotyczyły tych, którzy
„świadczyli podstawowe usługi podczas pobytu w
Kanadzie”. Wytyczne dotyczące „usług istotnych”
zostały określone w oparciu o listę25 setek istotnych
miejsc pracy opracowaną przez Public Safety Canada
w porozumieniu z przedstawicielami przemysłu. Aby
wjechać, cudzoziemiec musiał wykonywać
działalność lub funkcję uznaną przez jednego z trzech
ministrów: Spraw Zagranicznych, Imigracji,
Uchodźców i Obywatelstwa; lub Bezpieczeństwa
Publicznego; za leżącą w „interesie narodowym”.
Zwolnienie to ma być stosowane jedynie w
wyjątkowych okolicznościach, a nie jako ogólna
kategoria dopuszczenia. Nie wszystkie rodzaje
działalności znajdujące się na liście istotnych usług
zapewniały zwolnione z zakazu wstępu, natomiast
rodzaje działalności nieuwzględnione na tej liście
mogą wciąż takie zwolnienie uzasadniać. Ogólne
wyłączenie w Kanadzie było jednak dostępne dla
niektórych pracowników odpowiedzialnych za
zdrowie, bezpieczeństwo i bezpieczeństwo żywności.
Obejmowało ono służby ratownicze; wsparcie
infrastruktury krytycznej; konserwację lub instalację
sprzętu medycznego; oraz personel dostarczający
zaopatrzenie medyczne. Wyłączenie dotyczyło
również studentów kierunków medycznych, którzy
uzyskali pozwolenie na pracę w tej dziedzinie.
Badaniom rynku pracy w Kanadzie przyznano
pierwszeństwo, jeśli dotyczyły określonych
zawodów, przede wszystkim w rolnictwie i
przetwórstwie żywności, a także w służbie zdrowia.
Australia przyjęła również podejście polegające na
indywidualnym zwolnieniu z ogólnych ograniczeń
wjazdu. Podstawy do zwolnienia - określone przez
komisarza australijskich sił granicznych - obejmowały:
cudzoziemców zaproszonych przez rząd australijski lub
organ rządowy państwa lub terytorium do pomocy w
reagowaniu na COVID-19; osoby świadczące ważne lub
25Lista dostępna jest tutaj: https://www.publicsafety.gc.ca/cnt/ntnl-scrt/crtcl-
nfrstrctr/esf-sfe-en.aspx
specjalistyczne usługi medyczne, w tym obsługa
pogotowia lotniczego, ewakuacji medycznej i dostaw
ważnych środków medycznych; osoby posiadające
„kluczowe umiejętności lub pracujące w sektorze
kluczowym” w Australii; osoby, które są
sponsorowane przez pracodawcę w celu podjęcia
pracy w zawodzie znajdującym się na liście zawodów
priorytetowych dla migrantów (PMSOL) - obejmującej
głównie zawody medyczne26; oraz osoby, „których
przybycie leży w szeroko pojętym interesie
narodowym, popieranym przez rząd australijski lub
organ rządowy państwa lub terytorium”. O zwolnienia
można wnioskować w trybie on-line, podając
uzasadnienie i załączając oświadczenie potwierdzające
oraz dodatkowe dowody.
W Japonii zwolnienia były bardzo ograniczone. Od 21
sierpnia 2020 r. zwolnienie stosowano wobec
cudzoziemców, którzy kwalifikowali się do uzyskania
statusu służby medycznej i którzy
„przyczyniają/przyczynili się do poprawy i
udoskonalenia japońskiego systemu medycznego”.
Oprócz pracowników służby zdrowia, jedyne inne
zwolnienie dotyczyło statusu „instruktora” lub
„profesora”, ale tylko wtedy, gdy nieobecność
nauczyciela wymagałaby odwołania zajęć
edukacyjnych.
W Izraelu podjęto decyzję o przyjęciu ograniczonej
liczby „ekspertów niezbędnych dla infrastruktury
krajowej i/lub funkcjonalnej ciągłości gospodarki”.
Każde przyjęcie wymagało rekomendacji właściwego
ministerstwa i zatwierdzenia przez Administrację ds.
pracowników zagranicznych przy Urzędzie do spraw
ludności i imigracji.
W Nowej Zelandii priorytetowo traktowano wnioski
wizowe dotyczące kluczowych ról w sektorze ochrony
zdrowia.
26https://immi.homeaffairs.gov.au/visas/employing-and-sponsoring-
someone/sponsoring-workers/pmsol
27 W Irlandii międzynarodowym podróżnym zaleca się ograniczenie przemieszczania
się przez 14 dni po przyjeździe.
28 Luksemburg nie wprowadza kwarantanny dla podróżnych międzynarodowych per
se. Jednakże obywatele państw trzecich w wieku co najmniej 11 lat, którzy należą
do kategorii dopuszczonych do wjazdu na terytorium kraju i którzy chcą
podróżować do Luksemburga drogą lotniczą z państwa trzeciego, które nie
znajduje się na liście państw trzecich uznawanych za bezpieczne, nawet jeśli
posiadają zezwolenie na pobyt czasowy lub zezwolenie na pobyt, muszą przed
wejściem na pokład obowiązkowo przedstawić negatywny wynik badania
biologicznego na Covid-19. Test musi być przeprowadzony na mniej niż 72
godziny przed lotem. Osoby z sektora transportowego, tj. członkowie załogi
lotniczej, zostali zwolnieni z obowiązku przedstawienia negatywnego wyniku
wyżej wymienionego testu, tak jak obywatele państw trzecich w tranzycie, tj.
pasażerowie pozostający na lotnisku w Luksemburgu w przerwie między
połączeniami, bez opuszczania strefy tranzytowej.
8
3.3. ZWOLNIENIA Z OBOWIĄZKU
STOSOWANIA ŚRODKÓW
OCHRONY ZDROWIA W
ODNIESIENIU DO ISTOTNYCH
PRACOWNIKÓW
Od początku pandemii wszystkie kraje UE i OECD
wprowadziły ograniczenia zbędnych podróży, którym
często towarzyszyły wymogi dotyczące poddania
podróżnych z zagranicy kwarantannie, przestrzegania
zalecanego okresu ograniczonego przemieszczania
się27 lub przedstawienia negatywnego wyniku testu.28
Wiele krajów zastosowało pewne zwolnienia ze
środków ochrony zdrowia dla pracowników
migrujących w podstawowych zawodach/sektorach,
aby ułatwić im wjazd na terytorium i dostęp do rynku
pracy.29 W tych przypadkach określone kategorie
pracowników z państw trzecich w istotnych sektorach
zostały objęte środkami łagodniejszymi lub
alternatywnymi w stosunku do zwykłej kwarantanny,
np.:
 Pomiar temperatury,30
 Dowód ujemnej reakcji łańcuchowej polimerazy
(PCR) przed wjazdem na terytorium kraju31;
 Krótsza kwarantanna,32
 Całkowite zwolnienie z 14-dniowej
kwarantanny/samoizolacji,33 lub
 Kwarantanna/samoizolacja podczas pracy.34 35
Na przykład w Austrii pracownicy organizacji
humanitarnych, służby zdrowia i opieki zdrowotnej, a
także pracownicy sezonowi w rolnictwie i leśnictwie
mogli wjechać z krajów trzecich z zaświadczeniem o
stanie zdrowia potwierdzającym negatywny wynik
testu PCR przeprowadzonego nie dłużej niż 72 godziny
przed wjazdem; po wjeździe wymagana była 10-
dniowa kwarantanna (domowa), chociaż kwarantanna
mogła zostać zniesiona, jeżeli kolejny test PCR dał
29Wśród państw członkowskich UE, NO i UK: AT, BG, CY, CZ, DE, EE, EL, ES, FI, FR, HR,
HU, LV, LT, MT, NL, PL, SI, SK, NO i UK. Wśród krajów OECD niebędących członkami
UE: np. CA, JP, NZ, USA
30 e.g. SI.
31 np. AT, BG, HR, i PL.
32 np. pracownicy sezonowi w rolnictwie z krajów sąsiednich w HU.
33 np. CY, DE, EE, HR, NO i UK.
34 np. pracownicy sezonowi w rolnictwie w FI, FR, PL i UK lub pracownicy służby
zdrowia mieszkający w Szwecji, ale pracujący w Norwegii
35 Przepisy dotyczące samoizolacji pracowników sezonowych różnią się od
przepisów dotyczących innych podróżnych do Wielkiej Brytanii ze względu na
znaczenie pracy dla zaopatrzenia w żywność. Po przyjeździe pracownicy rolni
muszą natychmiast udać się do gospodarstwa, w którym będą pracować i poddać
się 14 dniowej samoizolacji, chyba że przybyli ze zwolnionego kraju. W trakcie
samoizolacji mogą oni pracować w gospodarstwie pod warunkiem, że unikają
kontaktu z innymi i stosują się do zasad dystansu społecznego.
wynik negatywny. W Republice Czeskiej pracownicy
transportu, osoby pracujące przy kluczowej lub innej
istotnej infrastrukturze oraz pracownicy organizacji
międzynarodowych nie byli zobowiązani do
przedstawienia po przyjeździe zaświadczenia
lekarskiego lub negatywnego wyniku badania na
obecność przeciwciał oraz do poddania się
kwarantannie, jeżeli okres zatrudnienia nie miał
przekroczyć 14 dni.
W marcu i kwietniu Norwegia zezwoliła na zwolnienie
z kwarantanny wszystkich kategorii istotnych
pracowników. Następnie w okresie letnim wszyscy
pracownicy sezonowi podlegali 10-dniowej
kwarantannie po przybyciu do Norwegii. W Hiszpanii
pracownicy służby zdrowia lub opieki nad osobami
starszymi, którzy zamierzali prowadzić swoją
4. ŁAGODZENIE NEGATYWNYCH SKUTKÓW DLA OBYWATELI
PAŃSTW TRZECICH JUŻ PRZEBYWAJĄCYCH W KRAJACH UE I
OECD
W niniejszej sekcji przedstawiono niektóre środki
przyjęte przez państwa członkowskie w celu zarówno
złagodzenia negatywnego wpływu COVID-19 na
sytuację finansową obywateli państw trzecich
przebywających w państwie członkowskim UE lub
migrantów w państwie należącym do OECD, jak i
zapewnienia dostępu do wystarczającej liczby
pracowników w istotnych sektorach gospodarki.
Przeanalizowano w niej również uregulowanie statusu
migrantów nieposiadających pozwolenia na pobyt,
które miało miejsce w niektórych krajach w celu
rozwiązania problemu niedoboru siły roboczej i
lepszego zarządzania zdrowiem publicznym. Ponadto
zajęto się również wpływem, jaki pandemia wywarła
na przyszłe plany dotyczące legalnych przepływów
migracyjnych w najważniejszych sektorach.
4.1. ŚRODKI MAJĄCE NA CELU
ZŁAGODZENIE OGRANICZEŃ W
DOSTĘPIE DO RYNKU PRACY
PODCZAS EPIDEMII COVID-19
Kilka państw członkowskich UE oraz Wielka Brytania36
zgłosiły wdrożenie środków mających na celu ułatwienie
dostępu do rynku pracy obywatelom państw trzecich (już
przebywającym w kraju) w celu zapewnienia
zaspokojenia potrzeb rynku pracy w istotnych sektorach.
Dwa sektory, w największym stopniu objęte tymi
36Wśród państw członkowskich UE, NO i UK: AT, BE, CY, CZ, DE, EE, ES, FI, FR, HR, IE,
LV, MT, PL, SE i UK. Wśród krajów OECD niebędących członkami UE: np. CA, JP, KR
9
działalność, byli zwolnieni z okresów kwarantanny,
pod warunkiem że nie mieli kontaktu z osobami, u
których zdiagnozowano COVID-19.
Jeśli chodzi o przykłady zwolnień z kwarantanny w
krajach OECD poza Europą, Kanada przyznała
zwolnienia z kwarantanny kilku kategoriom przyjętych
cudzoziemców. Należały do nich osoby wjeżdżające do
Kanady na zaproszenie Ministra Zdrowia w celu
udzielenia wsparcia w odpowiedzi na COVID-19;osoba
lub jakakolwiek osoba należąca do klasy osób, które
zgodnie z ustaleniami dyrektora ds. zdrowia
publicznego świadczyłaby istotne usługi; jak również
niektórzy istotni pracownicy (zob. powyżej),
podlegający ograniczeniom w zakresie narażenia na
kontakt z zagrożonymi zakażeniem grupami
społecznymi.
środkami, to sektor rolny37 oraz sektor opieki
zdrowotnej.38
Kilka państw członkowskich UE wprowadziło środki
mające na celu ułatwienie dostępu do rynku pracy lub
dające możliwość pracy w większym wymiarze godzin.
Niemcy i Hiszpania objęły tymi środkami osoby
ubiegające się o azyl i uchodźców. Na przykład Federalna
agencja zatrudnienia w Niemczech zdecydowała, że
osoby ubiegające się o azyl i cudzoziemcy, których
wydalenie zostało zawieszone, mogą być zatrudnieni w
sektorze rolnictwa w okresie od 1 kwietnia do 31
października 2020 roku.
W Hiszpanii pracownicy migrujący, których zezwolenie na
pracę wygasło między 15 marca a 30 czerwca 2020 r.,
otrzymali automatyczne przedłużenie do 30 września,
aby umożliwić im pracę w sektorze rolnictwa. Ponadto
Hiszpania przyznała prawo do pobytu i pracy 18-21-
letnim obywatelom krajów trzecich pozostających w
legalnej sytuacji i zatrudnionych w sektorze rolnym.
Zezwolenie jest ważne przez dwa lata, odnawialne na
dwa lata i ważne na całym terytorium kraju, niezależnie
od krajowej sytuacji w zakresie zatrudnienia.
Malta wprowadziła nową procedurę, aby ułatwić
pracodawcom rekrutację obywateli państw trzecich,
którzy stracili pracę w czasie kryzysu COVID-19, do
pracy tymczasowej.
37 BE, DE, EE, ES, FR, PL.
38 ES, FR, IE and UK.
Republika Czeska wdrożyła procedurę mającą na celu
ułatwienie zmiany pracy w czasie stanu wyjątkowego
dla osób posiadających jedno zezwolenie.
Cztery państwa członkowskie UE przyznały osobom
ubiegającym się o azyl prawo do pracy w istotnych
sektorach lub przedłużyły to prawo.39 W Belgii
przedłużenie prawa do pracy osób ubiegających się o
azyl było motywowane głównie niedoborem siły
roboczej w sektorze rolnictwa, ogrodnictwa i leśnictwa.
Cypr również zezwolił osobom ubiegającym się o azyl na
pracę w sektorze rolnictwa. Hiszpania automatycznie
przyznała prawo do pracy młodym obywatelom państw
trzecich w wieku od 18 do 21 lat, którzy byli studentami
lub osobami ubiegającymi się o azyl. W czerwcu 2020
roku weszła w życie fińska regulacja przedłużająca
prawo do pracy osób ubiegających się o azyl
przebywających już w kraju, zezwalająca tym
cudzoziemcom na pracę w ramach ważnych zadań.
Norwegia zezwoliła pracownikom sezonowym
przebywającym już w Norwegii na dłuższy pobyt, pod
warunkiem, że kontynuowali oni pracę. Niektóre zasady
zostały złagodzone w odniesieniu do godzin
nadliczbowych pracowników służby zdrowia. Niektóre
przepisy zostały złagodzone w odniesieniu do godzin
nadliczbowych pracowników służby zdrowia, podczas
gdy inne zostały złagodzone poprzez umożliwienie
osobom starszym pracy w dodatkowych godzinach bez
wpływu na ich emerytury.
Cztery państwa członkowskie UE40 oraz Wielka Brytania
przyznały lub przedłużyły prawo do pracy studentom z
krajów trzecich.41 Francja, Niemcy i Wielka Brytania
zwiększyły liczbę godzin, podczas których studenci
mogli pracować. Studenci mogli pracować przez 80%
maksymalnego dozwolonego czasu pracy (zamiast
zwyczajowych 60%) we Francji, natomiast w Niemczech
maksymalny czas pracy został przedłużony poza
zwyczajowy limit 120 pełnych i 240 półdniówek. Organy
imigracyjne mogły również wydawać dodatkowe
zezwolenia na zatrudnienie według własnego uznania w
celu rozwiązania problemu dodatkowych możliwości
zatrudnienia w nauczaniu uniwersyteckim z powodu
pandemii COVID19.
Irlandia zezwoliła studentom będącym obywatelami
państw trzecich na pracę do 40 godzin tygodniowo
(zwyczajowy limit w okresach poza semestralnych), jeżeli
ich uczelnia była zamknięta. Był to raczej środek mający
na celu wsparcie studentów niż środek zapewniający
spełnienie wymogów rynku pracy w istotnych sektorach.
Ponadto Wielka Brytania zezwoliła studentom IV stopnia,
którzy mieli prawo do pracy i byli zatrudnieni przez
Narodowy Fundusz Zdrowia (National Health Service -
NHS) w ramach któregokolwiek z zawodów określonych
39 BE, CY, ES, FI.
40 DE, ES, FR, IE i UK.
41 Więcej informacji można znaleźć w Informator nr 2 - wpływ covid-19 na studentów
zagranicznych w państwach członkowskich UE i OECD. Dostępne na: https://
10
w wytycznych rządowych (np. biochemik, biolog,
dentysta itp.), na pracę dłużej niż 20 godzin tygodniowo.
W odniesieniu do środków przyjętych przez państwa w
celu ułatwienia zmiany statusu (np. z studenta, au pair
lub stażysty na pracę) obywatela państwa trzeciego w
celu umożliwienia mu pracy w istotnych sektorach,
Irlandia ustanowiła, że obywatele państw trzecich
legalnie przebywający w Irlandii, ale bez prawa do pracy,
którzy odpowiedzieli i spełnili kryteria wezwania dla
pracowników opieki zdrowotnej „Be on Call for Ireland” i
otrzymali stanowisko, mogą mieć rozpatrzony wniosek o
zmianę statusu.
Niektóre kraje OECD spoza UE zezwoliły pracownikom na
elastyczność, która zazwyczaj nie jest przyznawana w
ramach pozwolenia na pracę. Na przykład Japonia
umożliwiła uczestnikom programu „Technical Intern
Training Programme” pobyt po zwykłym zakończeniu
okresu pracy (trzy lub pięć lat), co jest równie ważne dla
zmiany sektora zatrudnienia.
Kanada zezwoliła pracownikom, których zezwolenia
wygasły, na ich „odzyskanie”, jeśli spełnili określone
kryteria, przywracając im status legalnego zatrudnienia
i przedłużając ich pobyt.42 Korea (w czasie sporządzania
tego Informatora) rozważała możliwość zezwolenia
swoim nieprofesjonalnym pracownikom
tymczasowym, w ramach systemu zezwoleń na
zatrudnienie, na pobyt po wygaśnięciu ich pozwoleń
(maksymalnie pięć lub dziesięć lat), zezwalając im na
pracę w rolnictwie sezonowym i innych sektorach poza
tymi, na które uzyskali pierwotne zezwolenie.
Jako środek tymczasowy rząd Nowej Zelandii zmienił
również warunki dotyczące wiz na pracę tymczasową,
aby umożliwić niektórym niżej wykwalifikowanym
tymczasowym pracownikom służby zdrowia, którzy
aktualnie przebywali w Nowej Zelandii, pozostanie i
pracę przez dodatkowe 12 miesięcy, zanim zostaną
objęci okresem „przestoju” („stand down”). Miało to na
celu umożliwienie tym pracownikom służby zdrowia,
którzy posiadali wizy uprawniające do wykonywania prac
wymagających niższych kwalifikacji, a którzy pracowali w
Nowej Zelandii przez trzy lata, podjęcie pracy przez
dodatkowe 12 miesięcy przed poddaniem się okresowi
„stand down”, w którym musieliby opuścić Nową
Zelandię. Miało to na celu zapewnienie dodatkowej
pewności osobom, które ucierpiały w wyniku pierwszego
okresu przestoju od 28 sierpnia 2020 r., a także pomoc w
utrzymaniu istniejącej siły roboczej.
ec.europa.eu/home-
affairs/sites/homeaffairs/files/00_eu_inform2_students_final_en.pdf
42 https://www.canada.ca/en/immigration-refugees-citizenship/services/coronavirus-
covid19/restoration-extension-trv.html
 4.2. ŚRODKI MAJĄCE NA CELU
UREGULOWANIE SYTUACJI PRAWNEJ
NIEPOSIADAJĄCYCH POZWOLENIA NA
POBYT PRACOWNIKÓW
MIGRUJĄCYCH PODCZAS WYBUCHU
EPIDEMII COVID-19
Włochy wprowadziły ukierunkowane uregulowania
prawne dla obywateli państw trzecich, zatrudnionych w
następujących sektorach: rolnictwo i hodowla,
rybołówstwo, opieka długoterminowa (dla osób z
ciężkimi warunkami lub wymagających pomocy w
codziennym życiu); oraz prace domowe (sprzątanie,
opieka nad dziećmi itp.). Otwarto dwa odrębne
strumienie: pierwszy z nich to zezwolenia
sześciomiesięczne dla obywateli państw trzecich,
których zezwolenie wygasło po 31 października 2019 r.,
jeżeli mogli oni udowodnić, że przebywali we Włoszech
w dniu 8 marca 2020 r. i pracowali wcześniej w
określonych sektorach. Drugi strumień był
przeznaczony dla tych, którzy byli obecni przed 8 marca
2020 r. i posiadali nowe umowy o pracę lub
nieregularne zatrudnienie w wyżej wymienionych
sektorach. Uzasadnieniem tego środka była potrzeba
lepszego monitorowania i ochrony zdrowia w czasie
pandemii oraz zagwarantowania, że nielegalni migranci
nie będą unikać testów na COVID-19 lub leczenia z
obawy przed zatrzymaniem lub wydaleniem.
W Grecji w dniu 13 kwietnia przyjęto specjalne środki
mające na celu rozwiązanie pilnych problemów z
sezonowym niedoborem siły roboczej w rolnictwie, w
tym środek, zgodnie z którym obywatelom państw
trzecich nieposiadającym pozwoleń na pobyt
przyznawano w drodze wyjątku automatyczne
przedłużenie o sześć miesięcy specjalnych zezwoleń na
pracę na wyłączne zatrudnienie w rolnictwie w celu
zaspokojenia pilnych potrzeb.
43 BE, EL, FI, FR, HR, LT, LV, NL, PL, PT, SK, SE i UK.
11
4.3. ŚREDNIO- I DŁUGOTERMINOWE
PLANOWANE (KRAJOWE) ŚRODKI W
ZAKRESIE MIGRACJI ZAROBKOWEJ W
ISTOTNYCH SEKTORACH
Jeśli chodzi o planowanie na przyszłość, kilka państw
członkowskich UE i Wielka Brytania43 zgłosiły, że jest
jeszcze zbyt wcześnie, aby wiedzieć, czy będą wdrażane
polityki, środki lub regulacje prawne mające na celu
zapewnienie przepływu legalnej migracji w istotnych
sektorach w perspektywie średnio- i długoterminowej ze
względu na zmieniającą się sytuację pandemii COVID-19.
Niemcy, Hiszpania i Malta zgłosiły, że pandemia COVID-
19 ujawniła potrzebę wprowadzenia takich środków.
Zarówno w Niemczech, jak i w Hiszpanii, rozważania na
temat pewnych niezbędnych zmian w systemie legalnej
imigracji poprzedziły pandemię, ale następnie zostały
przez nią zintensyfikowane. W Niemczech
skoncentrowano się na pozyskiwaniu wykwalifikowanych
pracowników w zawodach medycznych i pielęgniarskich,
jak również w sektorze IT. Hiszpania skorzystała z
doświadczeń pandemii, aby wyciągnąć wnioski do
wykorzystania w przyszłych reformach przepisów
migracyjnych mających na celu przezwyciężenie wyzwań
demograficznych stojących przed tym krajem. Malta
zwróciła uwagę na rosnącą liczbę bezrobotnych,
wynikającą ze środków służących ograniczeniu pandemii
w celu ewentualnego uwzględnienia tej informacji w
przyszłych zmian w polityce lub ustawodawstwie.
Poza UE, w Nowej Zelandii obawy dotyczące wpływu
kryzysu na zatrudnienie doprowadziły do pogłębienia
badań rynku pracy. Urząd Imigracyjny Nowej Zelandii
mógł zwrócić się do pracodawców poszukujących
zagranicznych pracowników posiadających „istotne
umiejętności”" o dostarczenie dodatkowych dowodów,
że żaden nowozelandzki pracownik nie był dostępny na
dane stanowisko, nawet jeśli stanowisko to było
wnioskowane w oparciu o wcześniejsze badanie rynku
pracy. Towarzyszyło to wprowadzeniu definicji
pracowników wykwalifikowanych opartej na
wynagrodzeniu, a nie na profilu zawodowym. W Stanach
Zjednoczonych proklamacje prezydenckie w odpowiedzi
na COVID-19 postulowały również rekomendacje
dotyczące zmian w programach tymczasowej legalnej
migracji, aby sprzyjać zatrudnianiu pracowników z USA.
 5. ODPOWIEDZI NA COVID-19 W ZAKRESIE SEZONOWYCH
PRACOWNIKÓW ROLNYCH
Pandemia COVID-19 miała znaczący wpływ na państwa pracowników marokańskich z programu rocznego
członkowskie, które polegają na sezonowych „Zatrudnianie w miejscu pochodzenia”, którzy pracowali
pracownikach rolnych z państw trzecich. Państwa UE i już w Hiszpanii podczas sezonu zbioru jagód, a których
OECD zgłosiły wpływ na swoją politykę przyjmowania zezwolenia wygasły w czasie stanu alarmowego. We
pracowników sezonowych, w szczególności w wyniku Francji pracownicy sezonowi z państw trzecich legalnie
ograniczeń w podróży nałożonych na szczeblu krajowym, tam przebywający na dzień 16 marca 2020 r. uzyskali
unijnym i światowym. Niektóre organy krajowe musiały zezwolenie na dalszy pobyt i pracę we Francji bez
zawiesić część lub całość swojej normalnej działalności w przekraczania łącznego okresu dziewięciu miesięcy w
odniesieniu do rozpatrywania wniosków pracowników roku (zamiast sześciu miesięcy).
sezonowych w rolnictwie, co doprowadziło do niedoboru Niemcy również wydłużyły maksymalny czas pracy i
siły roboczej w sektorach, w których pracownicy skróciły minimalne okresy odpoczynku dla pracowników
sezonowi byli zazwyczaj aktywni, takich jak rolnictwo,44sezonowych. Ponadto niektóre państwa członkowskie UE
ogrodnictwo 45 i leśnictwo. 46 Ponadto, 14dniowy okres dążyły do rozwiązania problemu niedoboru siły roboczej
kwarantanny nałożony na wszystkie osoby wjeżdżające poprzez mobilizację istniejącej siły roboczej, w tym
na dane terytorium doprowadził do wyzwań w kilku zarówno obywateli UE, jak i obywateli krajów trzecich.
państwach członkowskich.47 We Francji w czasie blokady utworzono kilka platform,
które miały połączyć pracodawców i osoby poszukujące
5.1. ŚRODKI LUB PLANY AWARYJNE pracy. Specjalna strona internetowa została stworzona
MAJĄCE NA CELU ROZWIĄZANIE przez sektor rolny w celu przyciągnięcia krajowej siły
roboczej.49 Ministerstwo pracy i krajowa agencja
PROBLEMU NIEDOBORU SIŁY zatrudnienia (Pôle Emploi) również stworzyły platformę
ROBOCZEJ W ROLNICTWIE NA internetową,50 której celem było ułatwienie i
przyspieszenie rekrutacji poprzez zgrupowanie różnych
SZCZEBLU KRAJOWYM ofert pracy w sektorach priorytetowych wymagających
W odniesieniu do sezonowych pracowników rolnych, wzmocnienia siły roboczej. W odniesieniu do obywateli
którzy już przebywają w państwie UE lub OECD, państw trzecich, przyjęto środki tymczasowe w celu
powszechnie stosowanym środkiem było przedłużenie przyznania osobom ubiegającym się o azyl,51 osobom,
zezwoleń na pobyt/zezwoleń dla obywateli państw których powrót został zawieszony,52 migrantom
trzecich (migrantów w przypadku państw OECD) lub posiadającym inny ważny dokument zezwalający im na
53 54
przedłużenie terminów dotyczących krótkoterminowego pracę, nielegalnym migrantom, lub osobom, którym
zatrudnienia określonych w ustawodawstwie niedawno wygasło/wkrótce miało wygasnąć
48
krajowym. Jak wskazano powyżej, w Hiszpanii krótkoterminowe zezwolenie na pracę55, prawa do
zezwolenia na pracę migrantów, które wygasły między 15 wykonywania pracy sezonowej w sektorze rolnictwa.
marca a 30 czerwca 2020 r., zostały automatycznie Belgia i Finlandia zawiesiły również okres oczekiwania na
przedłużone do 30 czerwca 2020 r. na pracę w sektorze podjęcie pracy przez osoby ubiegające się o azyl w
rolnym. Środek ten został następnie przedłużony do dnia sektorach uznanych za istotne.
30 września 2020 r. Dotyczyło to również 7 050 W odniesieniu do krajów OECD spoza UE, w Australii, w
kwietniu 2020 r. rząd ogłosił nowe przedłużenie
ważności wiz na pobyt pracowników sezonowych o
kluczowym znaczeniu, aby zapewnić sektorowi rolnemu

44 AT, BE, DE, EL, ES, FI, FR, HU, IT, SE Wśród krajów OECD niebędących członkami UE: 49 https://desbraspourtonassiette.wizi.farm/
np. AU. 50 mobilisationenmploi.gouv.fr
45 BE, DE, ES, FI, SE. 51 CY, DE, ES, FI i NO.
46 BE, FI, SE. 52 DE, IT.
47 AT, DE, FI, SK. 53 PL
48 Wśród państw członkowskich UE, NO i UK: AT, BE, CY, DE, EE, ES, FI, FR, IT, PL, SI, SK, 54 IT (szczególne warunki mają zastosowanie).

RO. Wśród krajów OECD niebędących członkami UE: NP. AU, NZ. 55 EE.

12
potrzebną podczas pandemii COVID-19 siłę roboczą.
Uczestnikom programów Seasonal Worker Programme i
Pacific Labour Scheme złagodzono warunki wizowe i
dano możliwość przedłużenia pobytu na okres do
jednego roku). Pracownicy zatrudnieni w ramach
Seasonal Worker Programme i Pacific Labour Scheme
mieli pozostać związani z odpowiednimi programami, a
ochrona, jaką te programy dawały w celu zapewnienia
opieki socjalnej i dobrostanu pracowników, została
utrzymana.)
Ponadto, w Australii, Working Holiday Makers (WHMs)
często zatrudniani są w rolnictwie, a ukończenie
trzymiesięcznego pobytu pozwala im na przedłużenie
wizy na drugi rok. Wobec braku nowych uczestników
programu WHM i wielu osób powracających do domu,
siła robocza w rolnictwie zaczęła się kurczyć. Australia
zezwoliła zatem osobom przebywającym w ramach
WHM na pobyt po upływie dwuletniego okresu ważności
wizy, pod warunkiem, że pracowały one w rolnictwie
przez dodatkowy okres.
W Stanach Zjednoczonych wiza H-2A na pracę w
rolnictwie jest ograniczona do pobytu trzyletniego, po
którym następuje trzymiesięczny okres poza terytorium
Stanów Zjednoczonych poprzedzający wydanie nowej
wizy. W kwietniu 2020 r. tymczasowe odstępstwo
umożliwiło pracownikom, którym wygasała ważność
wizy pozostanie po przekroczeniu trzyletniego limitu i
pracę dla upoważnionych pracodawców H-2A;
przedłużenie to wygasło się w sierpniu 2020 r. W Nowej
Zelandii wznowienie wydawania wiz od maja 2020 r.
stawia na pierwszym miejscu wnioskodawców
przebywających już w tym kraju oraz tych, którzy
„popierają odpowiedź rządu na COVID-19”. W sezonie
2020/2021 utrzymany zostanie pułap przyjęć w ramach
programu Uznanych Pracodawców Sezonowych
(Recognised Seasonal Employers - RSE) (14 400
pracowników). Zazwyczaj pracownicy byli zobowiązani
do opuszczenia Nowej Zelandii pomiędzy sezonami i
tylko wyjątkowo mogli pozostać. Rzeczywiście, wizy dla
pracowników w ramach RSE wygasające między 18
sierpnia a 31 grudnia 2020 r. zostały przedłużone o 6
miesięcy. Ci, którzy chcieli kontynuować pracę w tym
samym celu w Nowej Zelandii po owych dodatkowych 6
miesiącach, mogli ubiegać się o dłuższy pobyt.
5610-dniowa kwarantanna po przybyciu do Norwegii była wymagana wobec wszystkich
pracowników se0zonowych w Norwegii.
13
5.2. ŚRODKI NA RZECZ
UTRZYMANIA PRZEPŁYWU
SEZONOWYCH PRACOWNIKÓW
ROLNYCH W CELU ZASPOKOJENIA
POTRZEB RYNKU PRACY
Jeśli chodzi o pracowników sezonowych w rolnictwie
planujących wjazd na terytorium w czasie pandemii, 13
państw członkowskich UE i Norwegia56 zniosły
ograniczenia w podróżowaniu dla pracowników
sezonowych pracujących w rolnictwie.57 Finlandia i
Polska zaznaczyły, że chociaż okres kwarantanny
pozostaje w mocy, został on wprowadzony w sposób
umożliwiający pracownikom sezonowym rozpoczęcie
pracy natychmiast po przyjeździe, w bezpiecznych
warunkach. Austria i Włochy przystąpiły do specjalnych
porozumień z Ukrainą i odpowiednio z Marokiem i
Indiami, aby bezpośrednio sprowadzić pracowników
rolnych z tych krajów, łagodząc w ten sposób niedobór
siły roboczej. W Hiszpanii od 24 maja 2020 r. pracownicy
sezonowi mogli wjeżdżać na każdą granicę (lądową lub
powietrzną i morską). Szwecja dążyła do zmobilizowania
krajowej siły roboczej poprzez wdrożenie rządowego
programu mającego na celu ułatwienie osobom
bezrobotnym dostępu do ekologicznych gałęzi przemysłu
przy pomocy specjalnej strony internetowej.
Stany Zjednoczone utrzymały swój program H-2A dla
sezonowych pracowników rolnych; w okresie pandemii
wydawanie wiz pozostało na tym samym poziomie co w
latach poprzednich. Australia zaczęła zezwalać na wjazd
pracowników sezonowych w sierpniu 2020 r., kiedy to
ponownie otworzyła Seasonal Worker Program i Pacific
Labour Scheme, jednak wymagała od pracodawców
zapłaty za dwutygodniową kwarantannę pracowników. Z
Vanuatu został zorganizowany lot czarterowy. Programy
te stanowią jedyne automatyczne zwolnienie z ogólnego
ograniczenia dotyczącego przyjmowania; poza nimi
Australia przyjmowała jedynie obywateli, stałych
mieszkańców i członków ich rodzin, chociaż przyznawano
indywidualne zwolnienia. W Nowej Zelandii, gdzie sezon
zakończył się w połowie 2020 r., nowe przyjęcia były
nadal ograniczone, ponieważ podejmowano wysiłki w
celu przesunięcia lub repatriacji pracowników
sezonowych, których okres pobytu dobiegł końca.
57 AT, BE, CZ, DE, EL, ES, FI, FR, HU, NL, PL, SE, SK (tylko dla krajów sąsiadujących), NO.
DISCLAIMER

Informacje zawarte w informatorze niekoniecznie odzwierciedlają opinie i poglądy Komisji Europejskiej,

usługodawcy ESM (ICF) lub krajowych punktów kontaktowych ESM. Podmioty te nie są również związane wnioskami
sformułowanymi w informatorze. Komisja Europejska, ICF i krajowe punkty kontaktowe ESM nie są w żaden sposób
odpowiedzialne za wykorzystanie udostępnionych informacji.

Podobnie wyrażone opinie i argumenty nie muszą odzwierciedlać oficjalnych poglądów OECD lub jej państw
członkowskich

DATA PUBLIKACJI
Październik 2020

SUGEROWANE ODWOŁANIE:
ESM/OECD (2020). Utrzymanie migracji zarobkowej w istotnych sektorach w czasach pandemii -Informator ESM-
OECD Bruksela: Europejska Sieć Migracyjna.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:

Strona internetowa ESM: http://ec.europa.eu/emn
Strona internetowa OECD: http://www.oecd.org/migration/
Debaty na temat polityki migracyjnej OECD: https://www.oecd.org/migration/migration-policy-debates.htm

KONTAKT
Strona LinkedIn ESM: https://www.linkedin.com/company/european-migration-network
Twitter ESM: https://twitter.com/EMNMigration

ZAPISZ SIĘ DO NASZEGO BIULETYNU KWARTALNEGO:

https://next-ma.eu/site2/emn_bulletin?u=zSG2y&webforms_id=agaMk