Ziemia jako planeta

Piotr A. Dybczyński
Ruch roczny Słońca
 Bliźnięta Rak

Byk Lew
90°
60° 120°

Baran
30° 150° Panna

0° 180°

Ryby
330° 210° Waga

300° 240°
270°
Wodnik Skorpion

Koziorożec Strzelec
 W roku 2011:
● Ziemia najbliżej Słońca (w peryhelium) 3 stycznia,
● Początek astronomicznej wiosny: 21 marca, 0:21
● Początek astronomicznego lata: 21 czerwca, 19:16
● Ziemia najdalej od Słońca (w aphelium) 4 lipca,
● Początek astronomicznej jesieni: 23 września, 11:05
● Początek astronomicznej zimy: 22 grudnia, 6:30
 W roku 2012:
● Ziemia najbliżej Słońca (w peryhelium) 5 stycznia,
● Początek astronomicznej wiosny: 20 marca, 6:14
● Początek astronomicznego lata: 21 czerwca, 1:09
● Ziemia najdalej od Słońca (w aphelium) 5 lipca,
● Początek astronomicznej jesieni: 22 września, 16:49
● Początek astronomicznej zimy: 21 grudnia, 12:12
Pory roku
Wiosna na półkuli północnej Zima na półkuli północnej
jesień na południowej lato na południowej
92,8 dnia 88,9 dnia

Lato na półkuli północnej Jesień na półkuli północnej

zima na południowej wiosna na południowej
93,6 dnia 89,9 dnia
Równonoc jesienna i wiosenna
Przesilenie letnie
Przesilenie zimowe
 Lata przestępne
● Jeśli dzieli się przez 4 to tak
● Ale jeśli dzieli się przez 100 to nie
● Chyba że dzieli się przez 400 to jednak tak
● W ten sposób w ciągu każdych 400 lat mamy
97 lat przestępnych (po 366 dni) i 303 lata
zwykłe (po 365 dni) – razem 146097 dni
● Daje to średnią długość roku tylko o 26 sekund
dłuższą od okresu obiegu Ziemi po orbicie
● Wystarczy na 3000 lat !
 Analemma

Deklinacja Słońca
Analema 2003, copyright: Anthony Ayiomamitis
 Wschód i zachód Słońca
● Wschód i zachód Słońca gdy górna krawędź
tarczy ma wysokość h = 0°
● Świt i zmierzch cywilny gdy środek tarczy
Słońca ma wysokość h = -6°
● Świt i zmierzch nawigacyjny (żeglarski) gdy
środek tarczy Słońca ma wysokość h = -12°
● Świt i zmierzch astronomiczny gdy środek
tarczy Słońca ma wysokość h = -18°
● Konieczne uwzględnienie refrakcji
atmosferycznej !
 sin h−sin  sin 
cos t=
cos  cos 
2011: wschody i zachody Słońca w Warszawie w czasie środkowo-europejskim.

zachód Słońca zmierzch astronomiczny

zmierzch cywilny

świt cywilny
świt astronomiczny
wschód Słońca
 Ziemia
jako planeta podwójna
Zdjęcie wykonane 16 grudnia 1992 przez amerykańską sondę
GALILEO z odległości ok. 7 mln kilometrów.

Księżyc był w tym momencie bliżej sondy niż Ziemia,

widzimy więc jego „odwrotną stronę”.
Orbita Księżyca
 Nachylenie
Orbita
Ziemi

Orbita
Księżyca
Barycentrum
Oś obrotu
Oś obrotu
do orbity
do orbity
Promień
Miesiąc
● Okres obiegu Księżyca wokół Ziemi wynosi
średnio 27.32 doby. Jest to tzw. miesiąc
syderyczny, inaczej gwiazdowy. Po upływie
tego czasu Księżyc pojawia się na tle tych
samych gwiazd.
● Okres czasu jaki upływa między tymi
samymi fazami Księżyca (np. od nowiu do
nowiu) trwa średnio 29.53 doby i nazywany
jest miesiącem synodycznym. Jest on
dłuższy od miesiąca gwiazdowego, gdyż
w tym czasie Księżyc porusza się wraz
z Ziemią dookoła Słońca i dopiero
po dodatkowych dwóch dniach znajdzie się
w tym samym położeniu względem Słońca.
 Obserwując Księżyc łatwo zauważyć, że
jest on zawsze zwrócony ku Ziemi tą samą
stroną.

Wynika to z faktu, że Księżyc obraca się

wokół własnej osi z tym samym okresem
i w tym samym kierunku w jakim obiega
Ziemię.
światło słoneczne

Fazy Księżyca
Zaćmienia Słońca i Księżyca
 półcień
cień Księżyca
cień Ziemi
● Ostatnie widoczne w Polsce zaćmienie
Słońca (częściowe) było 4 stycznia 2011
● Następne będzie dopiero 20 marca 2015
● Całkowite zaćmienie Księżyca będzie już 10
grudnia 2011 po południu.