+ SPERANTISTO. Monata gazete de la lingro internacia . to por jaro: 2 frankej Anoncoj po 8 contimoj 1,60 markoj = 0,80 rubloj). por duonpaga milimetro. ni, laii deziro de la eldonanto-administratoro de nia gazeto, in jam plu ne presados; ankait la rubrikon de la «personoj, kiuj deziras vrespondadi en Esperanto» ni eljetis, éar ée la konstanta publikigado > la cNovaj abonantoj» la dirita rubriko fajnas al ni superfiua. La mikojn, kiuj ne alsendis ankoraii ilian abonpagon por la jaro 1893, petas rapidi kun tio ¢i, éar la tro malfrue abonantoj poste eble ne bovos jam ricevi In unuajn numerojn, Ni esperas, ke éiunj niaj amikoj : sole rapidos mem aboni kiel eble plej frue nian gazeton, sed ili diam “nados alporti al gi kiel eble plej multe da novaj abonantoj. Se nove iginta esperantisto. pro manko de iniciativo aii pro forgesemeco, ne 2onas nian gazeton, li ne povas sekvi la iradon de nia afero, ‘kaj Ul baldai forgesas pri gi; tial la plej bona rimedo por alligi iun pli rte al nia afero, restas ¢iam: aboni por li la . La ‘nikej, inj inteneas en Ja datiro de la jaro varbadi novajn abonantojn, ros la plej bone, se ili jam nun abonos pli grandan nombron da wzemplerej (dume sub iha propra adreso), por ke al iliaj postaj wbitoj_ ne manku la unuaj numeroj. Kun abonoj oni volu sin turni W. H. Trompeter en Schalke (Westfalen), Germanujo. La rusaj, 2onantoj volu sin turni al L. Zamenhof en Varsovio. Provajn nme” erojn ni elsendos, kiam ni havos sufiéan nombron da ili, sub la seky- “taj “kondiéoj: 1 ekzempleron — por 20 centimoj, 10 ekzempl. — wor 1:30 frankoj, 100 ekzempl. — por 18 frankoj.” Oni povas. sendi ronon de éiu Jando; anstatai mono oni povas sendi ankaii signojn “2 posto, kalkulante la eksteretiropajn po ‘5 de ilia nominala koxto.A of -2— La nova jaro alportos al nia gazeto sendube multajn novajn leg. antojn, kiuj ne scias la historion de nia afero nek la esencon de nia Programo. Por tiuj La colo de nia lingyo estas: detrui iom post iom la murojn, staras inter la diversaj popoloj kaj subtenas ilian reek adon, fremdecon kaj malamikecon, ebligi li personoj de diversaj nacioj kaj ‘per neiitrala ¢iuhoma lingvo-tradukilo fari la sciencon kaj literaturon de iu nacio uzebla por la tuta homare, tute ne havas la intencon malfortigi la lingvojn naturajn de Giu aparta nacio: kontraiie, gi ilin nur fortigos kaj perfektigos, éar, kiam éiu homo bezonos por la internaciaj komunikigo} lerni nur uma lingvon anstataii multaj, tiam li havos pli da tempo, por labori super sia patra Tingvo. Esperanto devas servi nur por la Komunikigoj internaciaj kaj por tinj produktoj de la homa spirito, kiuj havas egalan signifon por la tuta homaro. La unua broturo pri la lingvo Esperanto aperis en la fino de la {aro 1887, preskati_unutempe en’ kelkaj lingvoj. sub la. title «Dero Esperanto. Lingvo Internacia, Antaiiparolo kaj Plena Lernolibro». La Tingvo en la komenco hayis nenian nomon, k ij «Esperanto» — estis Ia psetidonime de la aiitory de la lingvo (muna reduktoro de Ie eEspe antistes); sed iom post iom la amikoj de la nova lingvo trans Portis a estintan (mun jam ne uratan) pseitidonimon de la _aiitoru sur la lingvon mem, kiu uun portas la nomon «Lingvo Esperanto: ait simple «Esperanto», La grandega graveco, kium neiitrala internacia lingyo havus por Ia homaro, estis jam tre longe klara al ¢inj. ‘Tial jam Tonge antait la Rpero de la lingvo ¢Esperantos estis faritaj diversaj prove}, por krei Hingvon internacian. Sed éinj tiuj éi provoj testis nur teoriaj projektaj, kiuj mortis tuj post sia uaskigo. Nur und sola el tiuj Gi provoj, Vola- pik, prezentis efektive pretan lingvon, sed ekster siaj aliaj tre gravaj mankoj (malfacileeo de la yortaro, sovageco de la sono}, nememorebleco, absoluta nekomprencbleco por éiu kk, t. p.) Velapiik havay ume tre gravan mankon: gi estas tuta arbitre elpensita de uuu persono kaj sekve per nenio garantias, ke morgaii ne naski¢os ia alia Volapiik, elpensita de alia person. Tin G cirkonstaneo estas la éefa kaiizo, Kal Volapitk, Kiu ‘tenis sin certan tempon nur dank’ al_tre arta} reklamoj kaj al granda finawea subteno, nun jam mortas. La lingvo Esperanto, vkster sia grandega tacileco, bonsoneco, kompreneblece kt. pa havas ankoyaii tiun gravan fankon, ke gi ne estas arbitre elpensita lati la volo de anu per: sono, sed estas fondita sur la internacia materiale, kiun ellaboris a Ja civilizita mondo mem. ‘ial Esperanto neniam bezonas timi iajn kon- Kurantojn: éiuj esploroj, fariraj en la lasta tempo momstare de la plej malsaniaj instruirulo| en la ple} avalsamaj lande| de la mondo, momria unuvoce, ke la principe) kaj konstrua materiale de la estonta lingvo de Ta mondo ne povas esti aliaj, ol mar tiuj, kiuj sin trovas en Esperanto. Sekve en principo la estonteco de It lingvo Esperanto kiel Nestenta Tingro de Li anondo jam estas tute certa kaj sendubas se diversaj es- ploristoj disputas ankoraii pri detaloj, tio é havas jam nenian signifon, far In pertektigadon de ta detaloj Ta aiftore de Ia lingvo Esperanto lasis al la mondo mem, transdoninte Ja tutan sorton de la lingvo al Ligo Esperantista (vidu malsupre). cn kiu éiu dezirante povas partopreni Kun egalaj rajtoj kaj iu Gion decidados per plimalto da voto}. Bekve~3s—- ¥ : j en principo aprobas la ideon de hngvo tutmonda (kaj kiu povus gin ne aprobi?) ne povas iam havi ian alian standardon ekster Ia lingvo Esperanto. Kiel éiu nova ideo, nia afero devas ankorati mal- facile batali kun la indiferenteco de Ja mondo, sed nia estonteco estas certa kaj niaj esperoj estas sendubaj. tid . Tuj post la apero de la unva broguro pri la Tingvo Esperanto di- versaj alitoro]_komencis eldonadi diversajn verkojn pri ati en la lingvo Esperanto, kaj In literaturo de nia lingvo estas jam sufiGe granda kaj kreskas kaj ri¢igas senhalte (Nomaron de ¢iuj verkoj, tuéantaj la lingvon Esporanto, elsendas por 5 centimoj L. Zamenhof, Varsovio, str. Novo- lipki N-vo 21). dam en la fino de Ja jaro 1889 montrigis la neceso igi inter si éiujn esperantistojn, disjetitajn en diversaj urboj kaj landoj de la mondo, kaj tiam estis fondita nia contra organo, Ip «Experantistos. celo de la eEsperantisto» estas: 1) ligi inter si la disjetitajn esperant- istojn; 2) perfektigi la esperantistojn en ln konado kaj uzado de la lingvo Esperanto, Por ke nia gazoto povu bone plenumi sian difinon, estas necese, ke ¢iuj amikoj de nia lingvo rigardadu la «Esperantiston> efektive kiel centran organon de nia afero, kiel salonon de interparolado por la esperantistoj kaj sendadu al ni diligente diversajn sciigojn pri la irado de nia afero en iliaj lokoj, siaju opiniojn, konsiloju k. ¢., por ke ni pova komuniki éion tion éi al ¢inj amikoj de nia al Sed éar nia gazeto servas ne sole al la vastigado de nia lingvo, sed ankatt al interprrolado en nia lingvo, tial ni kun danko akceptas ankait éiujn artikolojn, kiuj, ne tu8ante rekte nian aferon, prezentas tamen interesan Jegajon por niaj amikoj. La enhavo de diu numero de nia gazeto estas: I. Nia afero (scligoj, korespondoj, artikoloj, k. t. p., tugante rekte la aferon de la lingve Komen Marta numero, ni presados en tiu a rub i ijn de niaj abonantoj kaj en kvarangulaj krampoj ni presados apud ¢iu abonanto la nomon de la persono, per kiu Ti abonis nia gazeton, se li ne abonis rekte ée la administracio aii re- dakeio). Il. Literaturo (rakontoj, versajoj k.t.p.). TIL. El la mondo (malgrandaj artikoleto} popular \j, novajoj el la mondo k. t. p.). Bagateloj (humorajo, ludoj_k. t. p.). V. Respondoj al ta amikoj (lait mezuro de bezono). VI. Anoneoj. Eu diversaj_urboj ekzistas nun rondetoj kaj kluboj esperantistaj, kinj per forto} kunigitaj laboras por la vastigado de la lingvo Esperanto. Estus dezirare, ke tiaj rondetoj estu kreataj en inj urboj. La literaturo de nia lingvo estas nun, kiel ni diris, jam sufiée granda, kaj pro manko de loko ni ne povas tie éi elkalkuli ¢iujn ‘jn; sed al la amikoj, kiuj vastigadi nian lingvon, ni devas rimarki, ke ekster la diversaj verkoj, skribitaj en la lingvo’ Esperanto tem, kaj ekster diversaj pli grandaj lernolibroj de tiu 6 lingvo, ekzistas cotkatl en diversaj lingvoj specialaj pogaj lernolibroj, kiuj servas por la j kostas de 1 gis 50 centimoj por ekzemplero. 4 ricevataj de L. Zamenhof en Varsovio. amikoj ni, rekomendas aparte la ple] novan verkon sub la trelo: «Esperanto, Mejdunarodnij Jazik>, kin eliris antait 2 monatoj, ahaa nian tutan lingvon kun plej detala antaiiparolo kaj kostas nut [cebekein por ekeemplero (20 ekzempleroj kune kun posta transsendo estas nur 1 rublon). “Tia libreto, difinita speciale por granda vastigado. *spereble cliros baldai ankait en aliaj lingvoj. 7v4 Fu la fino ni devas dirt ankorati kelkajn vortajn pri Ja financaj Timedyj de nia afero. i estas bedatirinds tre malgrandaj, kaj tio & forte malrapidigas nin energian prosresadon, por ko antail do estan Recest mono, mono kaj mono. Preskait la tuta finanea pezo de nia afero KuSax oun sur la Sultroj de unu oferema amiko, kiw kovras éiujn deft (tain, Mi petas lt amikejn de nia afer pli forte subteni gin finance kaj peni altivi al gi tinaneajn fortulojn. Nia afero estas ankoruit malfaeila, sed gravega kaj certa. La plej grand parto de te mondo tenas sin aukorait malvarme Kontraii ni tas Mi mondo amas aligi al afore, kin jam vonkis, sed tenas sin ple} mal. proksime de afero, kin ankorat baralas. Sed ni ne desos labori enersic Ray kun espero, kaj baldait venos In tempo, kiam ni levos fiere Ia kapujn, Kay bono de la danka homaro estos nia doléa rekempeneo por la imal. facilajoj kaj malagrablajoj de la tempo de batalo. Ligo Esperantista. De Ia nuna jaro ni proponas tre gravan novajon, kkiw espereble Kum plena aprobo ‘estos akeeptita de la amikoj de nin afero: en tio, tuganta nian lingvou nian aferon, ni enkonduku konstantan voédon- adon de giaj amikoj. Jam antait 8 jaroj. kiel niaj_amikej memoras, ni sentis la bezonon, ke la Kondukado de nia afero sin trevu kun egala rajto en la manoj de éiuj Siaj amikoj kaj ke la tuta sorta de via’ lingvo dependu de la deziroj de tiuj. kiuj sin uzas kaj Iuboras por ai. Ni. tiem ankati pro- penis fondi Tutmondan Ligon Experantistan. en Kies manoj devus. sin Frovi la tuta sorte de la afero Esperanto, Sed thu é propono, per si mem fate natura, justi kaj necesa, ne povis tium efektivigi, tar la sperto montris, ke maj fortoj estis tum ankoraii teo malgrandaj kaj nematuri] por tia arango. La forto povitiva, kiun prezentis nia tiama tuta amikaro, tis tre malgranda en Kompare kun Ja forto negativa, kin pais new eviteblt en gu komuna administrado de multaj personoj. Por ke in afero bone sin tenu kaj progresu. estas necese, ke en i la sumo de la enpertataj fortej esta pli granda, ol la sumo de la elportataj rajtoj. Sed tiam jam post la unuaj preparaj paso) montrigis, ke Ligo, en tiamaj cirkonstancoj. ne posedante ce kt dekan parton da forty, necesa por fortike ekzistigi kaj progresigi nian aferon, alportus nur dangeran mult= Kaperen ab afro jam kreita kaj prota, kiw ckzistis kaj progresadis tute sen elpo de la Lge, La fondade de Ligo tiam sekve montrigis tro [rua kaj devis esti prokrastita, Sed prokrastita ne estas forjetita, Kaj jam tia ni promesiss ke en pli oportuna tempo estonta nial la demande pri Ligo ankoraii revenos. Nun ja cirkonstancoj tute gang- isis. Nia atero jam ne sole staras tute forte, sod tuta estas jam sub- tenata de niaj amikoj, ne postulante oferejn do la iniciatoro. Nun sekve venis It tempo transdoni nian tatan aferon al la libera dispono de finj subtenantoj. sen timo, ke ili lasos gin fali Ankaa ki dua grava cirkonstanco, kin tiam malhelpis Ia fondadon de Lige, mun torfalas: la tiam proponita arango de la Ligo estis tiel Komplikita, ke $i ne povis ne elvoki diversajn disputojn: la muna arango, Kiel lt legantoj malsupre vidos, estas tiel simpla, Klara kaj na- tura, ke dinj dispute) farigas absolute neeblaj. 1 ad- 5 - La ekzistado de Ligo kun plena_aiitoritato en nia afero gis nun esti: ankoraii neebla; sed tiu ¢i mank6é sur éiu pago estis sentebla kaj kauzis certan rigidecon en nia afero. De multaj flankoj oni proponadis al ni: . da ekzistado de tia plenaiitoritata Ligo devus ankait silentigi diujn per- sonojn, kiuj nomas sin amikoj de nia ideo kaj tamen ne aligas al Esperanto, éar ili trovas, ke cla sistemo havas erarojn aii la afero estas ne bone kondukata»; ni tiam povus divi al ili: caligu al la Ligo kaj kun plena rajto proponu Viajn Sangojn; se Via opinio estas prava, ky plenulto gin “akeepios kaj forigos la cerarojna ; se la plejmulto ne akeeptos Viajnproponejn, tin Gi montros, ke Via opinio estas nur per- sona kaj ne pravas. Kun ojo ni raportas al niaj amikoj, ke, dank’ al la tute fortigita sito de nia afero, la kreado de la longe 'atendita Ligg- Akademio esperantista farigis tine ebla. Ni fondas nun tian Ligon. Gi ne havas” multajn paragrafojn kaj komplikitan Regularon, &i ne havas prezidantojn uek Komitatojn, Gi konsistas el éiuj efektiyay esperantistoj, t. ¢. abon- antoj de nia centra oficiala gazeto, Kondukados siajn aferojn tre simple. Gia escneo estas: . Civ, kin deziros fari ian proponon tugante la konstruon de nia Tingve aii la kondukadon de nia afero, sendos sian proponon al la sekrerario de la Ligo (redaktoro de la «Esperantisto:), kaj tu 4. presos Ia proponon en la eentra gazeto kune kun la adreso de Ta proponanto. Cin abonanto de la gazeto, kkiu volos partopreni en ta veedonado, sendos sian opinion (por: ait ckontraiis) al la prejektanto, aldonante al sia opinio la numeron, sub kiu li estas wuskribita en In nomaron de la abonantoj de la eExperantistos (la homo} de éinj abonantej estos éiam presataj sub numeroj en la amio). Se la ricovitaj vezultatoj montros al la projektanto, ke plimulto da voéej estas kontraii lia propono, li forjetos gin 7 aad ie See ie rajton proponi tion saman denove, atin ale ce Nt Rost, Kelka tempo Ja remultatoj de la voédonade " 13 se la rezultatoj montros, ke la plinulto estas por la Propeuo, ‘tiam 3 monatojn “post Ia preso de la propono (por doni kt eetbreksimaj abonantoj tempon alsendi sian voton) la pro- ‘to sendos al In sekretario de la Ligo (redaktoro de la ) la numerojn de ¢iuj vocoj epory kaj ckontraii», kaj la rezultato tiam estos presita en la «Esperantistos kiel decido de Ja Ligo (kun publikigo de la numeroj, kinj votis «pors kaj tkontraiis), ricevos legan forton, kaj la sekretario zorgos pri gia efektivigado. Jen estas la tuta konstruo de la Ligo. Nun ni devas tamen fari kelkajn rimarkojn: 1) Gia decido de la Ligo havas forton nur tiam, se en la voe- donado aktive partoprenis (t. ¢. alsendis sian voton) ne malpli_ ol de Giuj abonantoj kaj se el la ricevitaj votoj ne malpli ol 2a estas cpors la decid, 2) Oni povas antaiividi, ke se éiu abonanto havos la rajton presi proponajn en la ¢Esperantistor , diversaj utilaj kaj neutilaj proponoj venados en tia granda amaso, ke ni en nia malgranda gazeto ne povus presi_e@ cenfan parton de ili. Por eviti tiun éi maloportunajon, éiu propono, postulanta voédonadon, estos presata ne en la teksto de la gazeto, sed en In parto de la anoneoj, kaj iu proponanto devs pagi per sia propono lad la takso de anoncoj. La mono, kiu estos enspezata de tiuj Gi pagataj proponoj estos uzata komence por kovri la antaiiajn kaj venontajn deticitojn de nia gazeto kaj poste por la celoj de nia afero lait la decide} de la pagintaj proponantoj Tiu éi arango donos al ni lw eblon presi tuj éiuju alsenditajn pro- ponojn, kiom ajn ili estos, La legantoj vidas, ke Ia ordo en nia Ligo estos tre simpla kaj Klara. Kelkaj amikoj eble voles aldoni al tin éi ordy diversajn pi grafojn, — ili povos tion ¢i fari per la supre montrita vojo, t. ¢. per voedonady de la nembroj de la Ligo (abonantoj de la ¢Experantiste:). Ligo, en tia maniero arangita, ne bezonos ian apartan sankeion de la registaroj nek iaju aliajn formajojn, car gi prezentos nur simplan ; kaj tamen gi estos Ja plej bonorda, fortika kaj senpartia kaj povos regule kaj trankvile farigadi ¢iam pli kaj pli patenca, Car niaj gisnunaj abonantoj ue scias ankoraii. pri la nova ord: Ini komencos la presadon dela nomoj (kaj numeroj) de niaj abon- mtyj ne pli frue of en la Marta numero de nia gazeto. Sed sian funkeiadon la Ligo jam komeneas, kaj la amikoj poyas jam komenci la sendadon de siaj proponoj sub la supre diritaj Koudi¢oj Ikaj por la supre diritaj celoj. Ne sciante ankorait la numerojn, sub kip ili estos en- skribitaj, ili povas dume subskribadi siajn yoedonojn per sia nomo kaj adreso, sub kiv ili fieevas la ) en gia Esperanta tradukoj en diversaj lingvoj, faritaj de divers- s akeeptita tre bone. um versajo (En | originalo kaj on gi landaj esperantisto). La parolo Lait la dezivo de la eldonanto-administratoro de nia gazeto la rubtike «Novaj Esperantistoj» ne estos plu presata en nia gazeto. Por ke tamen tiu éi tre grava rubriko, kin montras la mezuron de nia pro- cresado kaj la meauron de laborado do éin el niaj amikoj, ne tute perdigu, L. Zamenhof eldonados mem tiun @ rubrikon en formo de ipirtaj brogureto) 4 fojojn en la jaro (en Januaro, Aprilo, Julio kaj Oktobro) kaj sendados gin al iuj dezirantaj por la kosto de 10 centimoj por ekzemplero, La unua mumcro eliros en la fino de Januaro. Martakov petas nin, sciigi ke al la «Esperantistoj anoneantoj> aligis s-ro E. Haller el Uralsk («Esperantistoj anoneantoj> estas personoj, kiuj prenas sur sin la guldon donadi por sia mono ne maipli ol § anoncoja éiujare pri nia afero en diversaj gazetoj). Sinjoro 4 D-ro D, Marignoni sciigas nin, ke la itala ¢iumonata gazeto: en la rubriko eEl la mondos, kun la rimarko sub tiuj Gi ar koletoj, ke ili estas prenataj el la «Esperantisto, gazcto de la lingvo intern Esperanto». Gis nun aperis en la dirita sazeto la traduko de la artikoteto) , . Bs Ingeniero V. Smurlo proponas, ke ni presadu en la «Esperantisto> nur 810 pagojn da teksto kaj la ceterajn pagojn ni dedi¢adu ¢iam al presudo de yortaretoj Esperantaj en diversaj lingvoj, en kiuj la mal- grandaj vortaretoj ankoraii ne ekzistas; per tin maniero ni iom post lom, sen apartaj elspozoj, havus post kelka tempo nian vortareton en i de la mondo, kio donus al ni la eblon kom- Estus dezirinde seii la opinion S. proponas ankaii, ke la titolo vaj lingvoj; ni tamen pensas, grava_ utilo. 8 plej gn estus nur perdo de loko sen Kalkuly de la sumoj, kiuj kolektigis gis nun (de la lasta kalkculo) fe nia redakein por Ja evloj de nia afero: La suno de la gis nun Kolektita) oferaj estis 161 rubloj 47 kepekoj. Lait la promeso en 1892 i presis por tiu éi mono la portugalan lernolibron de nia lingo. Lait Salkulo de la presejo de s-ro ‘Tiimmel ni pagis por la presado do la ) ekzempleroj de tin Gi lernolibro 173 rublojn 75 kopekojn (el tia “sumo ni 100 rubloja pagis cn Novembro kaj la vestajn 73 1.75 ke es Decembro). Per tia manicro la presado de Ja portugala lornolibro ue sule englutis la tutan gis nun kolektitan sumon, sed kreis ankorait deficiton de 12 rubloj 18 kopekoj. Pri la uzo de la 1200 ekzempleroj ui raportis en N-ro 12 de 18! samy a Z Ostrovski el Jalta dissendis en diversajn angulojn do 20,000 ekzemplerojn (per paketoj po 50 ekzempleroj) da- 8 sia folicto-anoneo pri nia afero. Li proponis, ke ni organiza energian dissendadon de ti} ait similaj folietoj, kaj ni’ efektive inteneis proponi al niaj amikoj tian organizacion. Sed la sperte montris, ke tiaj folietu| alportis tro malmulie da utilo kaj la grandaj elspezoj, kiujn d-ro 0. faris por tiv ¢i, alportis kompare tro malmulte da fruktoj. Ankaii le pagat anoneoj, kiujn kelkaj amikej donas en gazctoj, restas preskait tute se fruktaj. El ¢iuj rimedoj de vastigado de nia afero la plej utila montri Gis uun la disdouady kaj dissendado de la broguro N-ro 56 (-koprh« lernolibre kun detala antaiiparolo). Tial ni proponas: Ja pli riéaj amikn| de nia afero volu cldoni tiun Gi libreton en diversaj (almenaii la ple} gravaj) lingvoj, kaj éiuj alia) amikoj volu disdonadi kaj dissendadi tia) libretojn en Kiel eble” ple} granda nombre. Ne sole la libretoj etikies multe pli ol, nudaj folictoj ait anoncej en gazetoj, sed ilia efike ankau restas (Gar libreton éiu konservas kaj, se li ne legas gin mun, li los gin iam poste), dun la efiko de la anoncoj tuj pasas sen postesigna). Krom tio i, dank’ al la kartaj de aligo, la libretoj donas ankait al Gu fa eblon vidi la fruktojn de ‘laboro de éiu amiko, kaj tio i vekas la energion de la laborantoj, dum labori blinds per anoncoj preskait por neniu hayas jntereson. “Ni denove varmege rekomendas la verkcton N-ro 56 (kaj similajn, cldonitajn kaj eldonotajn de diversajamikoj) al Ia konstanta atento de niaj amikoj. verkon N a post 23 monatoj. Sinjoro L. de Beaufront tradukis franean, La libreto estos pre 56 en la lingvon La longe atendita Meza vortaro. esperanta-rusa estos balda donita. La ‘cldonon prenis sur sin d-ro 1. Ostrovski el dalra. verko (pretigita de s-ro A. Griinfeld) estas jam donita al la presejo. Dero Ostrovski pets Jalia exprimis la deziron antaj libro) kaj g de wneoj, kiujn d-ro O, donas al li. D-re 0. seiigas nin, ke sur la strata pordo de Tia logejo, sur la stuparoj kaj ankait en lia ¢ambro de ukeeptado pendas kartoj kun In sckvanta grandlitera anonco en lingvo rusa: <éiuj klarixoj kaj sciigoj pri la tutmonda lingvo Esperanto sen- pages, Da tinj kartoj li presis kelkajn dekojn da ekzempleroj kaj pr ponis al siaj amikoj pen kartojn ankait en iliaj logejoj. Li petas nin ankait Konsili_ al niaj amikoj altiradi al aktiva partoprenado en nia afere Kiel eble plej multe da sinjorinoj, éar la laborado de sinjori en tia afero, kiel Ja nia, estas ordinare tre fruktoporta. Vorto, letero aii libreto, kiun oni 1 de sinjorino ai fraiilino, ordinare pli efikas, ol tio sama, rieevita de sinjoro. ws nin seiigi, ke la libristo sero Sinani en unlabori al nia atero per vendado de exper gazetoj seu persona profito kaj ankait por disvastigado Sinjoro E, Haller konsilas, ke oni ne altiradu al nia afero edukatojn de gimnazioj kaj lern ‘av tin) tro junaj partianoj en laboroj ‘de Iernejo ofte miksas vortojn kaj ortogrifion de Esperanto, | povas, Inti la opinio de s-ro Haller, elvoki persekuton kontrait nin afero de la flanko de la lernejoj. Ni komunikas tun i opinion al niaj amikej, kvankam de nia flanko ni tiv ¢i opinion ne tute dividas, Kun junij persono} oni devas esti efektive singardaj kaj rigardi, éu ili ne pli mal- helpas al nia afero, ol helpas; sed de alia flanko ni ne deves fo—-9- ia plej beljn fruktojn ofte alportas poste afero, enpremita siatempe en koron junan. Baldi clivos la traduko de la libro Ruth (el la Biblio) en la lingvo Esperanta, La tradukon faris kaj presas je sia kalkulo s-ro FE. Neumark ef Grodno, La manuskripto estas jam donita al la presejo. Sinjoro A. Grabowski petas nin seiigi, ke lia cLiro de Esper- antistyj, kolekto da versajoj en la lingvo internacia Esperanto» estas jam presita (on la presejo de s-ro Timmel) kaj buldait eliros, La libro en- havos pli ol 100 versajojn en nia lingvo. Sinjoro E. Haller donis je sia propra kalkulo serion da grandaj anoncoj en la gazeto «Uralskij Listok» kaj alsendis al ni ekzemplerojn de la respondaj numeroj. La anoncoj en N-roj 1 kaj 2 enhavas pri- skribon de la celoj de nia lingvo, gian esencon kaj manieron de uzado, malgrandan historion k. tp. En la numero) 3° kaj 4 sin. trovas la tuta gramatiko de nia lingvo. N-voj 5 kaj 6 enhavas Ja regulojn de vort- farado, Giujn sutiksojn kaj prefiksoja kun ekzemplo por ¢iu el ili, La anonco en ¢in numero finigas per la rimarko, ke iujn seiojn pri nia afero, lernolibrojn kaj la gazeton «Esperantistos oni povas ricevi ée «Esperor en S. Peterburgo aii ¢e L. Zamenhof en Varsovio. S-roChr. Seh mi dt sendisal ni N-ron 45 de la eNuirnbergerIndustrie- und Handelszeitungs, kiu enhavas: 1) artikolon pri nia lingo, pri, la publika parolo de s-ro Schmidt en Nurnbergo kaj komparan versajon en Esperanto kaj en aliaj lingvoj; 2) anoncon en lingvo Esperanto pri nia gazeto. De sro A. Martakoy ni ricevis n-ron 39 de la gazeto dela> kun anonco pri nia afero, donita de sro Puékovski. | S-ro H. Trompeter alsendis al ni eltranéon el la eAugsburger Abend- witungs kun koresponde pri la publika parolo de sro Sehmidt en Erlangen pri nia afero. D-ro 1, Ostrovski skribas al ni, ke lia folieto estis represita en la gazeto eSputnik» kaj ke en la n-roj 51 kaj 52 de la En la jaro 1186 4 astrologa ektinsigis ln popolejn per antaidizo, ke baldait_furigos fete ‘de. Fiuj planedoj. En tn komenco de la. X1V-a centjaro la “ale Fentiste Villeneuve anoneis, ke en Ia jaro 1835 yenos la. Antibisto, La givra hispana predikisto, Vincento Ferrier, certigis, ke la mond vistes nur tiom da jaroj, kiom da vorsoj sin trovas’ er fimof te Paget de fore), Kom J sin trovas. en la Psalmoj, t. e. hut 2587 fat} 0 de la mondo estis decidita por la jaro 1832, ii tio Givestis e€ signo en la kanteto deBéranger: «Finissons-en, lemonde est—- pw Asser views». La antaiidiro por la jaro 1840 faris grandegan impreson La finigo de Ia monda vivo devis havi lokon Ja Guth dedanmane anes da homoj finis la aferojn terajn kaj atendis rezignacie la morton. N, famen scias, ke ankali tiv éi antaiidire montrigis ne tiel dander, xy preterlasas multajn aliain astrologiajn kaj kabalajn antaiidsraja ke fansiris al pririgardo de la teorio) sur kiuj tlaj antaiidirey esi fonllataj. | Lae slora naturisto Buffon ellalkulis, ke la tero iom pest iom malvarmigas, sed la homaro povos vivi sur &i ankoraii 93,291 jarojn, fis la Sclo de la tere tiel forte malvarmigos, ke é¢ia vivo sur gi mal. aperos. Sed de la tempo, kiam oni elmontris, ke la interna vurmo dle Tx fero ne havas influon sur gian suprajon k \j ke la vivo sur gi dee pendas sole de la suno, tiu ¢ hipotezo havas jam signifon nur histriun Alia teorio, kreita ankorait en tempoj antikvaj, diras, ke la interna) de Ia tere konsistas el fajra fandita maso k j. se la vulkanoj, tiuj ¢ klapoj de sendangereco de la tera globo, stopigos, la tere kyrevo: kaj Giaj partetoj malaperos en la universo. Per tin manioro ni devs perei ne de mualvarme, sed de fajro, Ekzistas ankoraii unu teorio, lait kiu Ja mondo mortos malrapide “kaj _trankvile, en sekvo de obenigo de la tera suprajo. La vento) kaj pluvoj deportados la suprojn de la montoj gn la valojn, aj la tero per Ia riveroj, kaj riveretaj estos iom postion! forportita en la maron. La neebenajoj de la tera suprajo glatigos, la maro diam pli supervergos la bordojn, kaj kiam i kovros Ia tutan suprajon de la tero, la tuta vivo Cesigos. Laii la teorio de Adhemar la fino de In mondo povas esti kaiizita de superakvego, elvokata de gango de la centro de pezo de Ja tero kaj per tio @ ankaii de transnage de la glacio kaj akvo de la suda poluso al la norda, ‘Tia fakto havis lokon antait 2020 jaro kaj denoye yenos post 6307 jaroj. Ekzistas alia] instruituloj, Kkiuj diras, ke ni povas perei en la okazo, se ia cl la komeraj Kunpusigos kun Ii tere, En tiv ¢i okazo ne la ekbato estus terura, sed la hemia kunigo de Ja densigita vosto de la kometo kun la oksigeno de nia atmosfero, ‘Tiam sur milionojn da mejloj_en la spacego eksplodus belega bengala fajro, kaj en tia ¢i grandioza’iluminacio. estingigus en un momento Ia tuta tera vive. Fine en Ja sekyanta formo' la glora franca astronomo Kamilo Flammarion, pentras al ni la lastaju tagojn de Ja tere: La suno estas stelo, kiu ne restas sen Sangoj. dam aun sur Gia suprajo montras sin multaj makuloj; ili sencese pligrandigas, kaj la suno malvarmigas. Fortrenante kun’ sila teron kaj planedojn tra la frostaj dezertoy de la universo, @i perdas sian varmon kaj Iumon, kaj Yenos tempo, kiam ia malvarmiginta suprajy ne radios pli limon’ nel varmon, kiuj donas viven al la nature. Sed la homaro ne alviyos fis ti tempo kaj ne rigardos Ja lastaju radiojn de la estingiganta suno. Eu sekvo de malgrandigo de Ia varmo de la suno éiam pli vastigados Ja regionoj glacinj: Ia maroj_ kaj la teroj de tiuj é regionoj ne povos reteni vivon, kiu malrapide om’ post iom koncentrigos en la regionoj subekvatoraj, kie Ja lastaj infanoj de la tero kondukos la lastan batalon kun In morto. Fine la'tero, senforta, sekiginta kaj dezerta, prezentos unu grandegan tombejon. La suno farigos ruga, poste nigra, kaj nia tuta planeda sistemo transformigos en kolekton da nigraj masoj, tura- antaj sin éirkaii tia sama nigra globege. Tia estas la hipotezo de Flammarion. , El Hinujo. ‘Tyairante tra la plej éotaj stratoj de Pekino, oni povas ofte en la loke de krucigo de du Stratoj trovi grandegan kovrilon,-~ Bb — tra la tuta largo de la strato, sur du altaj kolonoj. ki sin ctendas | kovriloj estas metataj antaii detruitaj sanktejoj ait en la lokej de in katastrofo, sed ordinare oni ilin metas, kiam la regnestro devas tra- voturi, En tiaj okazoj kurieroj anoncas al la popolo pri la proksimigo dela monarho kaj la whanoj rapide sin kaSas en la domoj kaj kasitaj nguloj. La hina regnestro estas la sola persono en Hinujo, kiu ne kiel elrigardas hinoj, éar liaj korteganoj ne estas reprezentantoj de tia é popolo. Oni diras, ke ankait la plej altaj provincestroj nenion scias pri la logantoj kaj rilatoj de la yegionoj konfiditaj al ili, — Neniu ©! la hinoj savas iam’ dronanton, Car en Hinyjo oni kredas, ke la mallona spirito de dronanto vagas super Ta suprajo de la akvo, atend- aute novan oferon, kaj ke tio ¢i estas la sola momento, kiam la de- mono havas nenian servon, Tial neniu yolas savi dronantan homon, el tino, ke la kolerigita diablo vengos por la forsirita de li certa akiro. Jubileo de tabako. La kvareenta jubileo de la eltrove de Ameriko prezentas ankaii tian saman jubileon de Ia eltrovo de la tabako. Kristofors Kolambo en sinj memorajoj lasis detalan seiigon, en kia ma- ero la homoj konatigis kun tin éi kreskajo. La glora maristo alvenis Siparo al Ja hordoj de Kubo. La Hindoj, ekvidinte de maiproksime jn homojn, forkuris. ‘Tiam Kolumbo sendis post ili du Sipanojn, kiuj, veninte en Ja hindan vilagon, ekvidis multajn hindojn, kiuj tenis en la buso iajn orditajn kaj ckbruligitajn folioju, kies fumon ‘ili el- spitadis, En tia maniero estas eltrovita la tabako, kiu de tiv tempe ricevis multajn amikojn kaj kontraiiulojn, Ankoraii Las Casas_predikis kontrait la moro de fumado, kiun oni heredis de la kolonianoj, sed la tuta elokventeco de Ja glora misiisto restis senfrukta. La wnua en ropo kontraiiulo de fumado de tabako, Jakobo 1, sin esprimis: cha p fumi tabakon estas abomena kaj dangera tiel por la kapu, kiel ankaii por ia pulmoj.» En Hispanujo la granda inkvizitoro Bartolomeo en 1a jaro 4659 malpermesis al la pastroj fumi tabakon en la daiiro de un hore sataii la Diserve kaj du horoj post la Diservo, kaj sub minaco de cks- homuniko kaj de la plej severa} punoj malpermesis al éiuj fitri tabakon en la datiro de Ja Diservo. La papoj Urbano VIM kaj Innocent IV vidonis bullojn malpermesantajn la fumadon, kaj en tiuj i bulloj le hugo de persono fumanta estis komparata kun forno de diablo. La Sorbono, invitita doni sian opinion, ne donis respondon decidan, kaj le jezuitoj permesis fumi kaj Hari tabakon tiom, kiom i servas al be digestado kaj al la sano. Ludoyiko XIV. estis granda malamiko de tabako kaj malpermesis uzi gin ée la kortego. La. sultano Murad 1V punadis Ia fumantojn per morio. En Persujo oni la fumantojn batwdis sur stangon, Tamen éiuj tinj @ malpermesoj neniom helpis kaj la pacio fami tabakon disvolvigis éiam pli multe. Richelieu, kiu pasic amis flari tubakon, la unua metis sur tabakon depagon en Ia alteco de 2 frankoj por Giuj 100 funtoj. En tia manicro la tabake de la jaro 1674 farigis fonto de enspezoj por la regno kaj alportis al Ia regna kaso milionojn« —— Bagateloj. Tuganta sceno. Sur unu el la stratoj de Londono ia m fargita per multaj paketoj, elglitigis kaj falis, kaj Sia tuta portale oi Jetigis sur la keto de In strato. La malfeliéa virino pro ria ago kaj aljunulino, io dis eee—- ue pro sia kontuzita piedo ne povis kolekti la paketojn. El la preterirancoj neniu venis kun helpo, kvankam la amaso da rigardantoj kreskis ku ¢iu minuto, Fine de la kontraiia trotuaro alproksimigis elegante vestita Knabeto kaj kun bonkora rideto komencis kolekti la paketojn. «Dio vin rekompenen, mia infu...» Sed Ja infano jam malaperis kune kun la paketoj. Brava vojagisto. Vojagisto, rakontante kelkajn el siaj aventuroj, diris al Ja societo, ke Ti kaj lia servanto kurigis 50 sovagajn Arabojn ; Kaj kiam tio Gi ekscitis miron, i aldonis, ke gi ne estas mirinda, efar,s Hi diris, eni enivis, kaj ili kuris post nie [B. G. Jonson. Du tajloroj. “Barono N*, reveninte hejmen de sia somera ve- turado en diversaj landoj, venigis kun si kelkajn metroju da stofo por surtuto. La Stofi estis In plej kara, kiun li povis trovi'en kompetentaj magazenoj, kaj kompreneble gi estis bonspeca kaj belkolora. Kiam la barono elripozis de Ja vojago, kium oni en tin tempo faradis per Cevaloj, li vokis sian konatan tajloron, por kudri la surtuton, Tin éi mezuris In Tongeeon kaj dikecon de la barono, mezuris la stofon, signis per kreto unu fojon kaj duan kaj fine, kvazaii bedaitrante, diris: «Via barona mosto! de tiv 61 Stofo surtuto ne povas esti eltrandita, éar por gi male sufiCas ankoraii unu metro... La barono, kiu seis, ke ln Stole estas venigita de malproksime kaj aéeti de gi ankorait motron estas: preskatt fo nechla, fagronigis. Post kelkaj tagoj li ekponsis kaj vokis alian, novan tajloron kaj montris al li la ‘Stofon. ‘Thu 41 pripensis, mezuris kaj fine Ii promesis ellabori oportunan surtuton. Kelkaj tagoj pasis, kaj lt tajlore efektive plonumis sian vorton; li alportis pretan ‘surtuton swfite vastan kaj tiel longan, ke li devis ankorait subtranéi. Kun mirego la barouo vestis la surtuion, kaj foja Ji boue rekompencis ht tajloron. kia iris domen. Post kelkaj semajnoj, en unu tago de festo, Ia barono, premenante sur la strato, vidis knabon, havantan Ia agon de. éirka jaroj, kiu portis manteleton de tia sama étofo, kiel Ha surtuto, Li ok koleris, sed lia miro estis pli granda, ol la kolero. Demandinte, kies tu éi kna ke li estas filo de la tajloro, kiu kudvis nosurtuton, Veninte deme li sendis voki tiun é tajloren, ‘Liu Gi venis, kaj la barono divis al li: ¢Ke vi Stolis preon da Stofo kaj ke Vi faris al via tile veston de tiv sama étofo, kiel mia surtuto, mi pd donas al viz sed diru al mi: mi ja vidas, ke de mia stofo ank kial do mia konata tajlore, kiu bone komprenas sian laboron, diris ke neniel Si povas esti sufita por surtute 2» La tajloro rediris: «Tute simple, Via barona mogto! éar tin file havas jam kt ugon de dekdu jaroj> {E. Neumark.| . Antikva moro. En Zuriho ekzistis iom more englosi la geedzojn, Kiuj estis nekontentaj um de Ie dua kaj postulis cksedzigon, por la daitre de du semajuoj antaii ke jugo en um mon apud la lago. Tie ili estis en malvasta simpla é¢ambro, havis mur uu liton, unw tablon, uaw segon, wit trandilon kaj wm forkon, tiel ke ia tuta trankyilo taga kaj nokta dependis de ilia konsento. Eksedzigon oni donadis al ili nur en tin okaze, se post la du semajnoj ili restis ankorati ée sla decide, La plej multajy geodzoj pacigadis en da unuaj ok tagoj kaj petadi oni forlasn iin hejmen. [M. Solovjov.] El la pasintaj tempoj. La imperiestro Patilo ordonis, ke éiuj preterveturantaj sur la strate, renkotante lin, eliru el la kalego kaj donu al li la regan honoron per saluto, Eseepto. ne estis farita ankait por bo, Ti seiigis. wrait restis,njorinoj, Unu fojon la imperiestro rajdis promene sur la strato en kota tago. Sur la strato moutrigas rapide veturanta kalego, en kiu sidas elegante vestita sinjorino. Venante preter la imperiestro, la veturigisto haltigas la éevaloju, kaj la sinjorino rapide elrampas el la kaleso. La imperiestro, domagante sian riéan veston, ekkriis: «sidiguls La sin- jorino ektimigita rapidas plenumi la ordonon kaj momente sidigas .. . sur Ja koton de la strato. Paiilo rapide desaltis de la éevalo, alkuris al la sinjorino kaj, preninte fin sub la brakon, alkondukis kaj sidigis ain en la kaleSon. Oni diras, ke al sia ordono la imperiestro poste faris rimarkon, ke virinoj estas liberaj de tia donado de honoro. {M. Soloyjev.] arbo staris sur insulforma pees da tere, Problemo. Bina de Kearse tide hia bee F ay Gie la larfecon de 3 metroj kaj la pros fundecon de 5 metroj. Apud Ja tosu kntis 2 tabuloj, el kiuj oni povits fari ponron super la foso; sed Gin el Ja tahulej hk In Jongecon “de mr 23, mettoj kaj la Kuabo avis neniajn instramentaju’ por Kunbati ilin, Tamen post kelkaj iniuatop is fe knaby estis jam sth la frwktarbo. Kiel Un knaby vidis sur la Kampo fraktan | li tion @i faris? arbon kaj ekdeziris aliri al 21. Set la (Solve en Ja sekvanta numeriny Problemo 13 de Sako Solvo de la problemo 11: ‘de F. Healey. Bhinko Nigrie x ° Lsid—ra Redon —— 2 Odd eb Rah ct BD WS —as vind ke, ait alie alts tet = Scho dd BYAS— eh Sdb—e5 Solvo de la problemo 12: Blauke: 6 Blanko kemencas kaj dunas unaton per Ja 86 iro, ahaj varaciny = bevaly ;D = dane Kinin ni azis en Sak Tos wwe. Hrere sul Respondoj al la amikoj. Prila literoj w kaj @ ikaj j. Kelkaj amikoj ne hone kom kaj ne regule nzas a literwin uy i. i kaj J. Lait iia opinin esprimira ef en kelkaj fern: Ubroj) la iter) a kaj GZ kume kwh antaifirantay vole) tavas eduoblan vokidon sekve elparolas au hicl att Jkt p. Tie Giestas erare. En nia Imgve ekzistas duoblaj vokalyj. set Gin Utero estas dparclare Caw ovale kaj Gan Sekve oni devas iegi sharkien, trutelo, ttoieai, de-ieri, kré-i, beru-into® kaj ue n:— 6 {ralilo, tréii-zi, déj-ri, krej, he-rdj-no» (Kiel faras_multaj germanoj, havantaj tin ¢ kutimon el sia lingvo). La literoj w kaj i devas Giam est, elparolata) Klare kaj aparte, kiel Giu alia litero. Sed ekster w kaj i-en nia lingvo ekzistas ankoraii la liters) W kaj i Bies etparolade estas simila al la elparuiado de w kaj i, sed pli: malloney kaj ne Prevensai ta silabon (ciel Kousonanto) se ili staras post voKalo, ili estas tran ata £m Bi ow unm silabo kaj tial tiaras tmpresou de duobla vokalo, La litera i j Gam aukati estas elparolataj aparte, sed ili éiam estas konsonantoi. tite egale, fi ili staras antaii vokalo aii post yokalo. Sekve oni devas legi «jaro, jus-ta, kra-jo-nu, fraiiclo, Eli-ro-po, foj-no, paj-lor kaj ne +ia-ro, ieusta, kraci-onuo, iiende: b TPO, forino, parilor, Se ni Ja germanajn vortojn’ +Saite, Traubes volus vkribi pri oe grafic Esperanta, ni devus skribi «Zajre, Traiibes, sed ne «Zaite, Trauhes ee Ie 1. ‘kribade ni devas ilin lewi eZai-te, Traurbe. La vorto slaiiias ekzenple estas silaha kaj ne trisilaba, sed ne pro la kaiizo ke ail estas kvazait duobla vekalo, sel une Gar it estas konsonanty (dum w estas vokalo). Als-re B. En unu el Viaj leteroj al sro T.'Vi skribis, ke, parolante pri i fano, Vi nzas lis anstata «Bi, Gar Vi ne aprohas ela anglan kutinon stariat intatin Sur unm Stupon kun beste} kai objektoj. Kontraii Ia uzade de lis en thi} ckas} ott nenion povns havi, precipe se Zin wzas’ tia kompetenta esperantisto, kiel Vis cel la Katizo, kial ni (ka) ankait la lingvo angla) wzas en tiaj okazaj «2i> estas ne tia, kiel Vi pensas. Nek Ja Tingvo angla, nek Esperanto havis lan intencon malaltigi la. juon de mtn} (ambai lingvoj estas ja ticl Gentilaj, Ke ili diras «Vir ne soleal infines sed ¢@ al bestuj kaj objektuj). Lit kaiizo estas tute natura sekvo de la konstrae de le ambaii diritaj Tingvej, “Eu éi lingve Gin vorto havas (tute ue logike) difinitan sekeon, kaj ial, weante por £1 pronomon, ii prenas tim, kin responds al la zramatika seks de ta vorto (al Ta frameo diras pri iufany ils, Ia germane ditas cess); sed en ia Jingvoj angla kaj Esperanto la vortoj havas nur sekson waturan, kaj tial, parchane pr infanoj, esto) kaj objektoj, Kies natuman sekson ni ae eins, ni vule-eewele {sem ia ofenda intenco) uzas prononion mezan inter «lis kaj «iv — la vorton edie ‘Tiel sune wi yarolkts ankaii pri ¢personor, Cetere, parolante priv intano, pri kin ui seias, ke Gi ne estas knabino (aii wluenati ne seias, ke 41 estas kKnabino), ni povas nai ta vortun alin. Al s-re N. Ordinare nij skribas «vi», kiam mi parolas al min persono familiare, kaj «Vie. kian mi parclas al multaj personoj aii al una persony kun respekt, i trovas tinn ¢i diferencon ne hezona, kaj mi Konseutas, ke vi estas prava. Tin tf ma nitro de skribado estas nur mia persona kutimo kaj havas nenion Komunan kun la giumatike de nia Tingvo. La Giana skribado de avis per malgranda litera estes ue sole inte regula, sed ini mem ankai mm proves iom post. iom torlasi mian. gisnnnan auanie de skribado, kia aniaj korespondarte} iom alkutimigos al la malgraula «vis Aukaii Estimate sinjoras, «Kare amikew estas pli regula, ol «Estimata Sinjoros, «Kara Amikor kt. p.; sed en tinj (i ohazoj oni ordinare simple sin Sena kuj. skribas tial grandan literon, bie pli rewule estas litero malgranda. L. Z-f. Anoncoj. Cyinin verkojn pri la lingve Esperanto oni povas rieevi de LL. Zamenhof (Varsovio, ste Novoliphi nowy 21, Rosnjo). Aaistatai mono oni povas sendh signojn de po @e tia hunde, iris la sekvanta verko (en Lingy Saab SLEREL ETRE mies \ iain i so La libretujn 43, 52, 53° dissendas por | Baro KG. Klaresine postsizmoj | we W. H. Trompeter, Schalke, Alfabeto - originalo, Westfalen German per kin. sen helpo de instrnante, oni povas | FFF FRE REE: LER ES te rapide lemi legi kaj skribi en Ii lingvoj | eeeeeseeesaeeeneeconmnmn rusa kaj esperanto, iu pro ia velo volas komunikigi kun Eliony de ML Sokov, 8, Peterburgo, persona} de aliaj landoj, postutu la 1892 jaro. statutojn de VIntemnacia Asociacio de 16 pagoj. 25 kopekiaj. Korespondado T-C-A. Oni povas rivevi ilin Tim Gi verken_ oni povas rivevi Ge | senpage de sinjore Re Wrede, redactoro M. J. Sokoy en Volsk. gub. Saratov, | de Peazeto 1CAEA on Berlin W. 36. au ée L. Zamenhot en Varsovio. Se Fiir die Redaktion verantwortlich: Chr, Schmidt, Niruberg. Druck von W. Tiimmel’s Buch- oud Kunstdruckerei in Nitruberg.ESPERANTISTO. Monata gazeto de la lingyo internacia «Esperanto. Kosto por jaro: 2 franko) | Anoncoj po 5 centimoj {== 100 markej = 0,80 rublej) Redaktoro: L, Zamenhof, Var ‘a milimetro, . I por duonpa ovio (Rusujo). Ellonanto-Administratore: W. H. Trompeter, Schaike, Westfalen (Germanujo). No. 2 (38), Nurnbergo, Februa ro 184 daro IV. Novaj lingvoj tutmondaj. De tempo al tempo la gaz Kion_ prezentas iw tutmond: volas tion fakton; ka I elirinran verkon; sed la fakt ce la legantoj la timon, ke fortigas ilian konfidon al la cnovaj lingvoj> ni jam ana alii kaj estas kontentaj, ke ili alportis las htoj ne povas tion ¢i analiai, etaj alportas seiigon pri ia «nova lingvo tinj Gi enovaj liugyoj- ? La gazetoj ne ili neniam vid o mem, ke «na nova Engyo», elvokas nia lingvo rieevis” konkuranton, kaj venko de nia afero. La eseneon de zis siatempe en nia gi aj zeto, kaj tiam ni aukaii Klarigis la kailzon, kial ni nenion parolas pri tia} cniaj konkur- antoj . Sed tar ofte niaj n rilate tiun ¢ ob ni minacas Kial ni silentas? —Kial kurantoj? Simple el la katiz Kontraii ili, ni similigus al mueliloj. La esenco de d inj amikoj legas (ofte lingvo tutmondas. 'Tinj sin ‘I sinjoroj ‘ordinare jam poste 8. ke nine seias pri la xdap » tial ni nun denove diros kelkajn vortojn iuj tiuj Gi novaj lingvoj ‘injoro diras, ke li volas krei novan lingvon; sian diron li presas kaj lissendas al Ja vedakeioj de Giuj gazetoj, kaj jon morgutt ai post-morgait timo) en la gazetoj, ke ‘estas kreita nova faktoj estas tre bedai malutilas al la ideo de lingvo tutmonda, mikoj de lingvo tutmondas, Unu' fojon elir j legantoj, vidante niu: absolutan silenton gero, kin al tiu i objeki nine batalas kontrait tiuj ¢i niaj kon 0, ke ili tute ne ekzistas kaj, batalante Don Kihoto, kiu batalis kontraii ventaj tiu aii alia daj, kaj neniu tiel kiel tiuj ¢i sinjoroj, kiuj nomas te al la’ publiko, tiuj neniam reyenas, ¢ar ili baldaii konyinkigas, ke inter’ evoli kaj cfari> estas granda diferenco; sed pri tiu é¢i ne- revenado la publiko ne scias; La fa facile pekas kontrait la i naskigos novaj centoj kaj miloj, senfine, senfine! Cu ni kontrad sian parton da malutilo ili jam alportis. ‘aj estas tre bedaiirindaj, la projektantoj ne volas vidi, kiel mal. ideo, kiun’ ili kvazaii amas! Sed kion ni larost | Kontraii kin ni batalos?’ Diri kaj voli estas ja tiel facile, ke Xe gti, Bodiaii dispremos dekon da tinj dirantoj kaj, volantoj, morgaii cin *l ili batalos? én ni diam denove ripetados la malnovan kanton?, La sola batalilo kontrait tiuj honestajn amikojn de nia ide malamikoj estas absoluta silentady. Ciujn 0 ni petas: ne malfortigu en la publiko la— 18 — kontidon al nia ideo per vanaj fantomoj; memoru, ke éiu via paso, diu via Vorto pri nova lingve subfosas la konfidon de la publiko al nia ide., entute. Sed al tiuj, kiuj restas surdaj al nia peto, ni povas nur diti ne parolu, sed faru! Nia militistaro iros trankvile untaiien, kaj éiun fojon, kiam ni renkontos sur la vojo minute-bakitan heroon, kit’ krivs al ni: emi tuj vin venkos,» ni respondos per silento kaj iros antaiien. Ni ne analizos speciale éiuja projektojn de éiuj personoj, kiuj di ke ili donas novan lingvon, — éar tio éi estus afero sentinn, Ni div pri ili nur kelkajn vortojn komune. a) Lingvo ne estas kreata en unu horo, nek en unu tago, nek en unu jaro, kiel pensas teorie la projektantoj; en tio ¢i la aiitoro) baldaii konvinkigas mem, kiam ili nur kemencas Ja efektivigadon de sia projekt. ‘Tio Gi estas Ia kaiizo, kial ¢iuj gis nun anoneitaj (ofte kun grande brus kaj reklamo) novaj lingvaj vestis kaj restas nur’ projektoj, ne faris kaj ne fares e@ unu pagon plu. .__b) Bfektive pretajn, pacience kaj multjare prilaboritajn lingvajn sistemojn prezeutas gis nun nur Volapiik kaj Esperanto. La’ aiitoroj de ambait tiv) é lingvej pacience kaj ofereme Inboris tre longan tempon, ne sciante unu pri Ta alia (la aiitoro de Esperanto sciigis pri la ekzistade de Volapitk uur tiam, kiam Esperanto estis jam tute preta kaj Volapih estis ankorait tro malmulte disvastigita), kaj mur k penso, ke nenia simila ankorait ckzistas, povis subteni ilian energion. Se nun, kiam Ja ambait sistemaj jam longe ekzistas tute pretaj kaj post multaj grand- egaj_malfacilegoj, “laboroj kaj oferoj ricevis jam fortajn radikojn en ln mondo, — se min iu, anstataii labori super la perfektigady de unu el la diritaj sistemoj, komencas la Sizifan laboregon tute denove, — tiv 4 montras, ke: 1) aii li havas nenian ideon pri la stato de la aferoj kaj pri la malfucileco de six entrepreno kaj baldait retiros sin post la unuaj pasoj (kiel ni efektive vidas sur éiu paso}, 2) aii Ii mem scias, ke li nenion povos fari, sed presas sian pro- jekton pro celoj aliaj, tute ne idealaj. c) Pri la fundamento de Esperanto (simpla gramatiko kun vortaro proksimume ronuina-germana) nenia nun dubas, ke gi estas gusta, kaj Ciuj projektantoj ja proponas tian saman fundamenton kaj disputas nur pri detaloj. Sed pri tinj é detaloj 11/2 miliardoj da homoj havas 1'/a miliardojn da opinioj, kaj se in’el la projektantoj eé pensas, ke nur lia opinio estas la sole vera kaj Ia sendispute akceptota de la tuta mondo (2), li ja devas memori, ke tiuj ¢i detaloj estas facile sangeblaj. Sekve se nun ju, anstataa penipertekti gi ateron, kiu jam englutis mult- egon da laboregoj kaj jam ricevis fortajn radikojn, volas nun detrui tiun ¢akiron de nia ideo, subfosi la kontidon de la publiko al nia ideo kaj komenci Ix aferon tute denove, ¢iu lait siaj_personaj kapricoj, tia person estas ue amiko, sed rekte malamiko de nia ideo. Sed feliée tiuj sinjoroj. malgrait la komenea fiera memfido, lacigas baldait post la unuaj paso} kaj eksilent Tinl ankait ni faros la plej bone. se ni pri Giuj tiuj é enovaj lingvoj» absolute silentos. Nun, kiel ni supre diris, ni tusis tiun éi ob- jekton nur pro niaj novaj Jegantoj. En la antaiipasinta jaro ni analizis kelkajn tiajn projektojn de lingvoj; nun ni pro ekzemplo analizos an- kerait unu clingvon tutmondan>, ‘por montri al niaj legantoj, kia estas la eseneo de Ix ili anoneis pri -nova lingvo tutmonda, kia devas renversi éiujn gis nun faritajn provojn» 'Tiun ¢i minacan’seiigon kelkaj niaj amikoj e¢ legis en unu enciklopedia vortaro, kaj tremo ilin atakis pro Ja sorto de nia mualfeli¢a Esperanto, kin baldait devas esti senkompate dispremita de tiu ¢i nekonata al ili grandegulo! Kompreneble, ke la tuta laborado de la supre nomita aiitoro baldait finigis, kaj restis nur la alfebeto. Jen estts kt tuta historio de la nova lingvo tutmonda, kiu malirankviligis la dormon de diversaj niaj amikoj. Parolinte pri unu el la *novaj lingvojs pro ekzemplo, ni pri la alia) jam ne parolos, éar éiuj ili estas de tia sama xpeco, iu) prezentas grandiozim arbaron, en kin ¢io estos en la plej bona ordo, sed en kiu mankas.... mur la arboj. Sed unu cl la aiitoroj, s-ro Lott el Vieno, dissendis al Ginj esperantistaj sian folieton eLe Kosmopolity, kaj dank! al tio @i ni ricevis de kelkaj fiankoj leteroju pri tin G «nova lingvo>. Chu el tinj ¢i leteroj (de s-ro pastro Dombroyski) ni presos en Ja venonta numero. Al la fino ankoraii kelkajn vortoja, Dum unuj el la. aiitoroj de la enovaj lingvoj> komeneas sian entreprenon el simpla_facilanimeco ait el gloramo, sed sen iuj malhonestaj intencoj, trovas sin ankait tiaj sinjoroj, kinj tro videble faras tion saman cl pura malhonesteco. La taktiko de tinj éi lasta injoroj (kies nomojn ni nun ne volas tusi) estas la fekvanta: Ili sidigas al sia skribotablo, kaj en la daitro de Kelkaj horoj ili protigas verketon, kiun ili titolas: «Nova lingvo tut- monda>, Kaj ili diras al si: ami scias, ke mia projekto estas sensenca ; sed, dank’ al la laboroj kaj oferoj de’ malsagaj idealistoj. In ideo de ingvo tuumonda havas nun multajn amikoja, kaj tiuj éi lastaj, eksciinte prila apero de enova lingvo tutmonda>, sendube volos fin legi kaj pagos al mi por mia kelkpaga broguro la’ plej altan koston, kiun mi nur difinos. El mia projekto kompreneble nenio farigos, sed... kelka sumo da mono sin trovos en mia pose, kaj mia modesta rolo estos finitar. Pro kelkaj dekoj da frankoj, kkiujn’tiuj ¢i sinjoroj esperas gajni (kvankam ankait en tio é ii trompigas), ili permesas al si subfosi la fundamenton de konstruo, havanta ciuhoman gravecon kaj super kiu malfacile laboras multoj da homoj! Pro cento da personoj, ‘kiuj eble aéetos ilian pres- Htajon, ili sekonscience malvarmigas por grava afero centojn da imiloj—- 20 — da homoj, kiuj legas en la gazetoj pri la apero de slojn trastano rt rome, por tri tharkejde Puente AD i Vie tumpetas ordenein Olgerd talos Ruston, Skirge! ires Pelujon Kaj pine’ Kejemt arakes ‘Teatannjn, Fortaj, sama) vi estas. im. filo}, ini restas, Litval digi ketdukw vin, bene Por Ta vote utibe home verte konsilat: Trib estas, Hi vaiein vi prem, Pan devas olkuri, kan Olgerdo veturi Kow Novgroudt post Uhnen hugantae: Vie veste) ailelaj. ke orsatued tre he Fir aimase) he thls senanta, Dita devas clfali, siis prin’ Rejstur hatali ~ Vermadi racist 0 ined -thateg Kaj subeor tie era. sinipe mire’ kulere Fiiliante) em pasta) emit) fa pest la Neweno, kan Skirwella da tn Nar nadvican akiren [i ereve: Fie ida nar i fone Slo kaj ghee, Kaj pelinon kampreni li power. din, wine Annete, Miekiewiez, saminda} patinni, to) Gajaj Kiel 1 Blanka, voz La okulej | Super Guj virmo pl Rte kaj Sige, | brilantaj steletaj. | HL Poluj ani junae. tied forta, urate, | Antuit jarej aiportis’edzinen, | Jim ne tatas ha koro! Kun anal | Rememoras mi vian patrinon.» ‘ojo, Mulore Kaj, doninte konsiloin, 1i henadis In siloju La annitain forportis ovate} Aittun-vintre sin trenas, filed ren we venues Me tulis en samgaj dataloj? Vor Jn nego kuvrita, rajdas vireo annita, sub Ja burke objekto: tre araida. wNe. patreto, — diliae pollanda.» Per hi nefo Kuvrita, raidas cir armita Suh ta burke objekto tre granda. Ey Prusnjo sak’ plenakun lisablo snkeena 2 ~ «Borilino, patreto, potlanda. a nef Kovrita, tria virw armita, randan Li ki Sed ta yauty’ ne atendis Vor Ta agas sub veste invitadi ja evdziga ka fest, silis i Tid a, Graliowsk Arturo. L Kvankem sufite martura en sia ago si havis preskait “90° jarojn. tre bone ankorait sin’ konservis. ekstora vide oni ne almenait lait sia povis Sin neni maljunntine: la koloro de sia viaage—- B- estis ¢iam tiel roza, la dentoj tiel blankaj kaj ebenaj, ke iafoje e¢ ne- vole naskigadis tre ofenda por si suspekto. Sinjorino Anncto, lati la volo de la sorto, gis nun ankoraii estas fraiilino, sed... 8i estas jam \idvino!... Si mem rakontis al mi (mi gis mm estas sia amiko), ke si perdis sian junan belan edzon tuj post la edzinigo; apenait ln junaj ee vdzoj_revenis el la pregejo, sia edzo falis kaj mortis! Alli favigis kredeble distiro de koro, tro multe plenigita de amo. Dank’ al tiu ¢ okazo la malfeli¢a sinjorino restis vidvino, travivinte kun Ja edzo nur proksimume duonon da horo, De tiu tempo pasis jam tridck jaroj, la amo de sinjorino Auneto. havis jam tempon tute malvarmigi, aod ¢dz- inigo entute tiom sin timigis, ke &i decidis senrefare jam eterno yesti fraidino kaj e¢ juris sankte plenumi tiun i decidon. Bed Ja petolema sorto subite devigis sin ankoraii unu fojon facile tusi lr katennjn de Himeneo. Jen kio okazis. Dd. Unu fejon sinjorino Anneto veruris sur fervejo, revenante ol fa malgranda urbeto K. post enterigo de sia kaze.” Okupinte en yagone tre nportunan kanapeton, si volis ekdonui, dezirante almenaia per tio Gi sin liberigi de sin premanta Sarga imprese de morte, — sed subite, rigardinte okaze la plinkon, i vidis ian libron, forgesitan kred= eble de elirmta veturanto. Sinjorino Annete levis gin kaj malfermis: tio Gi estis franea tadukita romano sub la titolo: -'Terura sckretos. Ni_estis tre goja je tin ¢i neatendita trovajo kaj komencis avide legi jegon post pago. La romano estis tre interesa: en i estis teruraj mortize) kaj sekretaj malaperoj kaj mulfeliéa amo, per unu verte, on Si estis Cio, kig devas esti en gusta romano, —- kaj entute en le romano vstis tha miksajo, ke sinjerino Ammeto mur kun grauda maifacileco pov Kompreni kyankam mahnulte tiun éi mirindan produktajon de la genia atiore. Thu é) maltacila laborade de la kapo lacigis Ia mulfeliéan legautinon, kaj Si ekdormis .. . Jen S songas, kvazait Si estas ankoraii tre juna knabine, Si sen- fue amas lin kaj Hi, bela, flama jumulo, varmege, pasic sin amas. Sed ‘a krucla_patro ‘elektis por $i malbelegan, maljunan. sevharan haronon, Kiu scias ian teruran familian sekreton de sia patro kaj per tio ¢ tents in en siaj manej. La terura tempo proksimigas: jam estas difinita la tigo dv edzinigo kun la barono... La patro sin enslosis en anal geandan éambreton kaj alstarigis al i maljunan diablistinon servantinon, fi atente Sin gardas kaj ne permesas al si e¢ pason fari libero, ~ kaj Si, malfeliéa ofero de la patra krueleeo kaj de la malbonega baraa ‘olupto, ne povas eé scligi lin, sian amatan, pri sia terura situacio! . Fn malespero Si firas siajn harojn, sin jetadas on la Gambro, kaj fine, tite freneziginte, $1 saltas kun kapo malsupren cl la fenestro sur la payinion kaj... ho mirindajo!.., si enfalis en la brakojn de. sia vnanto! Ili fugas, flugas, flugas kun nekredebla rapideco on i Kaleso al la rando de Ja mondo, al ple) feliéa Avkadujo... Jeu jam “stas proksime. al Si jam blovetis feli¢o... Sed subite post ili. tarizis torta bruo. Ui rigardas kaj... ho. teruro: persekuto!... Sur nigra fugila éevalo rapide flugas la barono!... Minace brilas lia} verdaj vkuloj. tis} haroj estas disblovitaj. liaj longaj malgrasaj manoj kun akraj kurbaj ungegoj ‘estas ctenditaj antaiien... Lia forta éevalo flugas kun ‘apideco de” sago, distranéante kun fajfo la aeron per sia larga fortikea brusto... Ankoraii unu momento, kaj la geamantoj nepre devas perei! a juna frailine pli proksime sin alpremis al sin karulo, aiiprenis lin, li forte, dolée sin kisis kaj... $i vekidis. En ta preskait tute malplena vagono estis mistera duonlumo: kelkaj lanternoj estis estingitaj, kaj la ankoraii brulantaj estis kovritaj per mallumaj verdaj kurtenetoj, tra kinj ili apenait éirkaiilumis du au tri nyeturantojn, injorine Anneto eksentis, ke iu delikate premas Sian manon, kaj nur nun Si ckvidis starantan antaii i sur genuoj ian onatan viren, Kian Si, mem ne komprenante per kia manicro, forte éirkaiiprenis per Ja maldekstra Gibera mano... Si eksaltis, kvazaii pikita de serpento, kaj Kun teruro rigardis éirkaien: en la yagono estis tute silente. Kion vi volas, sinjoro’ La nekonato malrapide sin levis kaj kun petego etendis al si la manojn. Pardenu! Hi murmnretis: ¢pardonu, se mi vin nevolonte ofendis. .. Sed vi tiel afuble respondadis miajn karesojn, ke mi pensis... Ho, pardona, pardome mint... Kaj i ree starigis sur la genuaj, kuptis giau ianon kaj alpremis gin al siaj lipo). AL sinjorine Aneto Sajnis, ke tio Gi estas ankorait song Fine Si mallaitte liberigis de li sian manon. diris al la nekonato: «ni éiuj_veturanto} «Levu ving pro Diol kion vi faras?» ja povas far Li senvorte obeis. Sinjorine Annete iom post iom komeneis trankviligadi, kaj vidanda, ke la stranga sinjoro” tute ne estas por §i dangera, sed. Kontraite, li mem. timas ina, $i tate traukviligis kaj oé okinteresigis jo tin i neatendita aventure kaj ankait je la mistera nekonato, kin silente sidis antait $i sur la kanapeto. Sinjorino Anneto sin Tevis, forsovis hi kurteneton dela ple) proksima lanterno kaj, dank’ al gin lume, ekvidis antait si belan kaj eksterordinare simpatian viron on la roj. Laiaj densaj nigraj ondaj haroj kun in- fence nero stitaj posten. kaj bone ombris ka agrablan palecon deo ia bel maldika vizage kun malgranda barhetoz he vivaj esprimaj okulaj de it neditinitr koloro Iumis de sento, kiun tuj om ne povas kompreni, sed tin Ci sento havis ian furlogantan forton . .. Sinjoriae Anneto amr renemoris, ke si suti¢e ofte reukontadis tiun ¢ belulon sur ia strato on Ka == kaj sekve Ti estas al Si iom konata. Si decidis ekpareli kun li Pardonu.: si komencis, anian ne tute modestan demandon, sed mi tre volas sei, kiu vi estas. AL mi dajuas, ke mi vin renkontadis en K.. kaj tial... tial via vizago estas al mi iom konata. De kie, kien kaj pro kin vi veturas?y objekte de atenty por La nokonate okgeais Tro malsaja kaj. le plej grav. tro longa estas Ia historio,s re- spondis Hi nevelonte: “post duone da horo ni estes jam en K., kaj nd ne haves sutice da tempo, por kontentigi vian seiveléeon, -- sekve oni ue devas ee Komenci. Mi dives mur sole, ke mi estas la pie] malfeliéa homo en be tuta mondo, miestas de ciaj pelata, de éiuj malamata kaj de uenit sonata... Ciujn viajn demandeju: de kie mi veruras, kien pro kie, mi mur povas responti: mi ne scias, ne sciag, ne seias! soo Kaj la mekonate, kasinte kt vizagon per la manoj. restis en profunda