Kılavuz Ünite 01 Fizik Bilimine Giriş Test 01

3. Yüzmekte olan Ahmet havuzdan çıkınca 6. Bilimsel çabaların tümü çevremizi anlama ve yaşa- 9. I II
kardeşinin uzattığı dondurmadan yemeye
başlayınca üşüyen ağzının uyuştuğunu
dığımız evrendeki olayları, aradaki ilişkileri ortaya
çıkarmak içindir. 1) Elektromanyetizma k) Bilgisayar yongala-
farkeder. Bu sırada damlayan dondurmanın
mayosuna döküldüğünü farkeder. Eliyle rındaki bilgi akışı
sildiğinde ise hiç iz kalmadığını görünce Fizik bilimi için aşağıda verilen;
mayo etiketine bakmıştır. Üzerinde “Leke 2) Yüksek enerji ve l) Uzay mekaniğinin
tutmayan malzemeden yapılmıştır.” yazısını I. Doğayı ve doğadaki olayları açıklarken mantıklı plazma fiziği enerjisinin hesap-
okumuştur. lanması
ilişkileri ortaya çıkarır.
Buna göre yukarıda verilen metinde de- 3) Katıhal fiziği m) Maglev trenlerinin
ğinilmeyen fizik alt alanı aşağıdakilerin II. Madde ve enerji ilişkisini inceler.
çalışması
hangisinde verilmiştir?
III. Rastgele, gözlem, deney veya rasyonel düşünce
4) Mekanik n) Kuzey kutup ışıkla-
A) Optik yoluyla bilgi üretebilir.
rının oluşumu
B) Termodinamik ifadelerden hangileri doğrudur?
C) Katıhal fiziği Yukarıda I. sütunda fiziğin alt alanları, II. sütunda ise
D) Mekanik A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III bazı olaylar verilmiştir.
E) Elektromanyetizma D) I ve II E) I, II ve III
I ve II sütunlarındaki doğru eşleştirme aşağıdaki-
7. I. Atomik boşlukları artırılan alüminyumdan cam lerin hangisinde verilmiştir?
Çözüm: üretimi
1 2 3 4
II. Pozitron ışıma ile PET cihazının görüntülemede
Yüzen Ahmet’in kuvvet ve dengeden dolayı
mekanik alt dalı, ağzının üşümesi termodi- kullanılması
namik, yazıyı okuması ışık olayı yani optik, A) k ve m l ve m k ve n m
III. Enerjinin madde içinde yayılması
leke tutmayan özel kumaş katıhal fiziği ile
B) k ve n l m ve n l ve m
ilgili iken elektromanyetizma ile ilgili bir Yukarıdaki çalışma alanları ile uğraşan fizik bilimi-
bilgi mevcut değildir. Buna göre de cevap
nin alt dalları aşağıdakilerden hangisinde doğru C) m l ve n k n
E olur.
Cevap: E
verilmiştir? D) k ve m l ve n k ve m m
BYS K A FA S I E) m ve n l ve n k ve n l ve m
I II III
4. Fizik bilimi evrendeki kuvvetleri incelerken
dört temel kuvvet olarak sınıflandırdığı
farklı yapıda kuvvetler vardır.
A) Atom fiziği Katıhal fiziği Optik
Aşağıdakilerden hangisi bu dört temel
kuvvet arasında yer almaz? B) Katıhal fiziği Nükleer fizik Termodinamik
A) Kütle çekim kuvveti C) Termodinamik Atom fiziği Mekanik
B) Yeğin kuvvet D) Mekanik Optik Termodinamik
C) Zayıf nükleer kuvvet 10. I. Newton yerçekimi keşfi yaparak cisimlerin yer
E) Atom fiziği Optik Elektromanye- küre tarafından çekildiğini tespit etmiştir.
D) Elektromanyetik kuvvet
E) Sürtünme kuvveti yetizma II. Maxwell ışığın doğasını matematiksel ifade et-
miştir.
8. Fizik alt dalları
III. De Brogli elektronların çekirdek çevresinde ken-
Çözüm:
dilerine eşlik eden dalgaboyunun katları uzunlu-
Optik Teleskop
ğunda yörünge çizdiklerini ortaya koymuştur.
Doğadaki dört temel kuvvet,
Makanik Barajlardaki suyun
tribünü döndürmesi Yukarıda verilen bilim insanlarının bahsi geçen
1. Kütlelerin çekim kuvveti kütle çekim Termodinamik Siyah cisim ışıması çalışmaları fizik biliminin hangi alt alanlarıyla
kuvveti ilgilidir?
2. Atomun proton ve nötron, proton ve Nükleer fizik Elektrik akımı
proton arasındaki kuvveti yeğin kuvvet I II III
Elektromanyetizma Van - Allan kuşağı
3. Kararsız atomların kararlı hale gelmesini
sağlayan kuvvet zayıf nükleer kuvvet
Yukarıda verilen fizk biliminin alt dallarının çalışma
4. Elektriksel ve manyetik itme çekmeyi alanına yapılan örneklemeler karşısında beliritilmiştir. A) Atom fiziği Katıhal fiziği Nükleer fizik
sağlayan elektromanyetik kuvvettir.
Sürtünme kuvveti bu sınıflandırmada Hangi alt dalın örneklemesi yanlış verilmiştir? B) Mekanik Optik Atom fiziği
yoktur. C) Katıhal fiziği Optik Nükleer fizik
Cevap: E A) Optik B) Mekanik
D) Optik Termodinamik Nükleer fizik
C) Termodinamik D) Nükleer fizik
E) Yüksek enerji Optik Termodinamik
E) Elektromanyetizma
ve plazma fiziği

8 CA: 1-C 2-D 3-E 4-D 5-A 6-E 7-B 8-D 9-D 10-B
 Kılavuz Ünite 02 Madde ve Özellikleri Test 01

2.
100 cm3 100 cm3 5. I. Her maddeden 1 kg alınırsa hacimleri eşit olur 8.
Demir Bakır
tozu tozu mu?
3
II. Her maddeden 1 cm alınırsa ağırlığı eşit olur mu?
100 cm3
Çinko III. Maddenin sadece kendisine ait bir özelliği var mı?
tozu
Yukarıda madde ve yapısını inceleyen öğrencinin
Aynı ortamdaki kaplarda taşma düzeyine araştırma konusu nedir?
Yanardağ patladığında;
kadar demir bakır ve çinko tozu ile dolu
3
kaplara 100cm su eklenince kaplardan A) Özısı B) Genleşme C) Özkütle I. Havanın özkütlesi çıkan dumanın artmasıyla artar.
su taşıyor. Kütleleri bilinen metallerin öz
kütlesini hesaplayabilmek için D) Kütle E) Hacim II. Çıkan toz moleküllerinin ve buluttaki sisin adez-
I. Her bir kaptan taşan sıvı hacmi yon kuvveti etkisiyle ağırlaşan bulutlar yağmura
II. Yerçekim ivmesi sebep olur.
III. Ortam basıncı
III. Oluşan kül dumanı bir süre sonra kohezyon
Niceklerinden hangilerinin bilinmesi
etkisiyle kül karının yağmasına neden olur.
gerekli ve yeterlidir?
Verilen olaylardan hangilerinin oluşumu ve olu-
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
şum nedeni doğru verilmiştir?
D) I ve III E) Yalnız I
Çözüm: 6. I. Kesit alanı artan binanın dayanıklılığı artar. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Her bir maddenin hacmi 100 — Taşan sıvı
hacmi olur. II. Aynı maddeden yapılmış iplerin dayanıklılığı kesit D) I ve II E) I, II ve III
m cisim yarıçapı ile doğru boyu ile ters orantılıdır.
Kütleler biliniyorsa, d =
V cisim
III. Canlıların boyutu arttıkça metabolizma hızı azalır.
m
d= Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur.
100 — V taşan
A) Yalnız I B) II ve II C) I ve III
BYS K A FA S I
Burada taşan sıvının hacminin bilinmesi
yeterlidir.
D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

3. V V
9. d m d
Vo
V

T T
4 +4
Civa Su sıcaklık m sıcaklık v kütle T
sabit sabit sabit
Yukarıda verilen civa ve su için hacim-sı-
caklık grafiklerine göre çıkarım yapan
Saf maddelere ait d (özkütle), m (özkütle), V
Ender’in, 7. Ahmet : Deniz akıntılarında soğuk suyun alttan sıcak
(hacim) ve T (sıcaklık) ilişkisi verilen grafikerlere
suyun üstten akması
I. Su civaya göre ters davranır. bakarak
II. Isınan civanın özkütlesi azalır. Bilge : Isıtılan suyun ısınma bölgesindeki molekülle-
III. (0-4) derece arasında soğutulan suyun rinin ısıyı yukarı taşıması Ahmet: Bir maddenin kütlesi artarken özkütlesi
hacmi artar. değişmeyebilir.
Mehmet : 0 C deki suya aynı sıcaklıktaki buzun atı-
ifadelerinden hangileri doğrudur?
lınca yüzmesi Bilge: Sıcaklığın sabit olduğu ortamda kütle
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II artarken hacim sabit kalır.
Öğretmenin sıvıların özkütlesinin sıcaklıkla ters
D) II ve III E) I, II ve III
orantılı olmasını örnekleyin demesi üzerine Sarp: Sıcaklık artarken moleküller arası boşluk
Çözüm: Ahmet, Bilge ve Mehmet’in verdiği cevaplardan artar.
Enderin I ifadesi doğrudur. Grafik incelendi-
hangisinin cevabı uygun bir örnektir? Yukarıdaki çıkarımları yapan hangi öğrencilerin
ğinde (0-4) derece arasında civanın hacmi
artarken suyun azalmaktadır. ifadeleri doğrudur?
A) Ahmet ve Bilge
II . ifadesi doğrudur. Isınırken civanın hacmi
artıyor. Özkütlesi azalır. B) Bilge ve Mehmet A) Yalnız Ahmet B) Yalnız Sarp
IV. İfadesi de doğrudur. 4 c den 0 C ye kadar
C) Ahmet , Bilge ve Mehmet C) Ahmet ve Sarp D) Ahmet ve Bilge
soğutulunca grafikten çıkan sonuç hacmi
artar şeklinde olacaktır. D) Yalnız Bilge E) Ahmet, Bilge ve Sarp
Cevap: E
E) Yalnız Mehmet

12 CA: 1- 2- 3- 4- 5- 6-C 7- 8- 9-C

 Kılavuz Ünite 02 Madde ve Özellikleri Test 02

3. 7. 9. I. Musluktan akan suyun aşağı doğru gittikçe kesi-

2L L 3L
tinin daraması
II. Resim boyama fırçalarının sulu boyaya daldırıl-
2r 3r r
dıktan sonra kılların birbirine yapışması
K
dK
L
dL
M
dM A sıvısı B sıvısı
III. Tuzlu suyun yüzey geriliminin saf suya göre büyük
Ahmet yaptığı deneyde aynı malzemeden
Şekil I Şekil II
olması
2r, 3r ve r yarıçaplı, 2L, L ve 3L uzunluklu
iplere K, L ve M cisimlerini asmıştır. Şekil I ve I’de kaplardaki sıvıların dengelenmiş durumu Yukarıdaki olayların hangileri kohezyon kuvveti-
İplerin ancak taşıyabildiği dK , dL ve dM verilmiştir. nin etkisinin büyük olması ile gerçekleşir?
özkütleli cisimlerin hacimleri aynı ise
özkütleleri arasındaki ilişki nedir? I. Şekil I’de A sıvısının adezyon kuvveti kohezyon
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
kuvvetinden büyüktür.
A) dK>dL>dM B) dL>dK>dM D) I ve II E) I, II ve III
II. Şekil I’de borularda ve kabın içindeki sıvı yüzeyi-
C) dK>dM>dL D) dL>dM>dK
nin eğriliği doğru çizilmiştir.
E) dK=dL=dM
III. Şekil II’de borulardan ve kabın içindeki sıvı yüze-
yinin eğriliği doğru çizilmiştir.
Çözüm:
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
Aynı maddeden olan iplerin dayanıklılığı 10. I. Ebru sanatının yapılması
yani taşıyabilecekleri ağırlık miktarı kesit A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
alanı ile doğru orantılıdır. II. Altın ve ve başka metallerin katkı oranları ile
D) I ve II E) I ve III
Buna göre, ayarının belirlenmesi
2 2
SK = p(2r) = 4pr → 4 G = V. dK . g III. Seramik yapımında alivüyonlu toprak kullanılma-
2 2
SL = p(3r) = 9pr → 9 G = V. dL . g sı
2 2
SM = pr = pr → G = V. dM . g
Yukarıda verilen olayların hangisinde maddenin
özkütlesi kullanılarak olay gerçekleştirilir?
buna göre, dL > dK > dM olur.
BYS K A FA S I A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
4.

8.

K L M
11. Yüzey Gerilimi
Düzgün türedeş bir katı cisim şekildeki Sıvı
(mN/metre)
gibi I, II ve III bölmelerine ayrılırsa,

I. K parçasının basıncı bütün cismin yere Bilinen en eski ve yapı olarak sağlam duran tarihi Etanol 22,3
yaptığı basınç ile aynı olur.
binalardan biri olan piramitlerin tabanı diğer yapılara Aseton 23,7
II. L parçasının basıncı bütün cismin yere
yaptığı basınçtan büyük olur. göre geniştir. Bunun yanında gökdelen gibi çok katlı
Zeytinyağı 35,8
III. M parçasının basıncı bütün cismin yere yapılar yapılırken zemin altı birkaç katı toprağa temas
yaptığı basınçtan büyük olur. Su 72,9
edecek şekilde bodrum olarak yapılır.
Yukarıda verilen ifadelerden hangileri
doğru olur? Buna göre; Yukarıda bazı sıvılara ait yüzey gerilimi değerleri
verilmiştir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
kesit alanı Buna göre,
I. oranı büyük olan yapıların dayanık-
hacim
lılığı daha fazladır. I. Çamaşırdaki kiri en hızlı çözecek olan sıvı etanol-
Çözüm:
dur.
G II. Dayanıklılık yapım malzemelerine de bağlıdır.
P= dir. Bir cisim düz kesilirse bütüne II. Molekülleri arasındaki kohezyon kuvveti en
S III. Yapılan binaların toprağa temas eden kesiti artarsa
büyük olan sıvı zeytinyağıdır.
göre basıncı değişmez. Tabana doğru binanın dayanıklılığı artar.
genişleyerek keslirse basıncı azalır. Tabana III. Su üstünde yürüyebilen basilisk kertenkelesi
doğru daralacak şekilde kesilirse bütüne Yukarıda verilen ifadelerden hangisi metindeki zeytinyağı üzerinde daha rahat hareket eder.
göre basıncı artar. Bundan dolayı bilgilerden çıkarılabilecek doğru bir yargıdır?
PM > Pbütün = PK > PL olur.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

Cevap: E
D) I ve II E) I ve III D) I ve II E) I, II ve III

14 CA: 1-D 2-? 3-? 4-A 5-C 6-D 7-E 8-E 9-E 10-A 11-
 Kılavuz Ünite 02 Madde ve Özellikleri Test 21

2. I. II. III. 5. X Y Z 7. X Y Z

İnşaat duvarı- Su damlasının Gaz yağı lam-

nın üzerindeki yaprağın basındaki
hortumdan sı- ucundan yanma olayı
zan sıvının düşmeden Su Su
duvarın içinde durabilmesi
aşağı süzül-
mesi Şekildeki kaplarda verilen X, Y ve Z sıvıların denge Şekildeki kapta su içindeki X, Y ve Z’nin denge duru-
durumu görülmektedir. mu verilmiştir.
Yukarıdaki olaylardan hangisinde kılcal-
lık olayı söz konusudur? Deney kabına bakan Ali, Ayşe ve Mehmet’in bu Öğretmen kaptaki dengeye göre,
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II sıvılar için yaptığı yorumlar; I. X ve Z türdeştir.
D) II ve III E) I, II ve III
Çözüm: Ali: X sıvısının özkütlesi suyunkinden büyüktür. II. Y türdeş değildir.
I – Duvarın içinde aşağı süzülmesi suyun küt- III. Y ye etki eden kaldırma kuvveti Y’nin ağırlığına
lesinin yer çekimi etkisinden kaynaklanır.
Ayşe: Y sıvısının özkütlesi suyunkinden eşittir.
eşittir.
II – Yüzey gerilimi ile adezyon kuvvetinin etkisi Mehmet: Z sıvısının özkütlesi suyunkinden büyüktür.
ile yaprağın ucunda toplu duran damlanın ifadelerini tahtaya yazmıştır.
kılcallık olayı ile ilgisi yoktur. gibi ise hangi yorumlar doğrudur?
Öğrecilerden kesin doğru olan ifadeleri seçmeleri
III – Gaz yağı lambasının yanması, fitilindeki
gaz yağı sıvısının kılcallık etkisi ile alev A) Yalnız Ali B) Yalnız Ayşe isteniyorsa öğrenciler hangilerini seçmelidir?
noktasına taşınmasıyla gerçekleşir.
C) Yalnız Mehmet D) Ali ve Mehmet
Cevap: B A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
E) Ayşe ve Mehmet
3. D) I ve III E) I, II ve III

BYS K A FA S I

Yukarıda metal termometresinin görünü-

mü verilmiştir. Farklı iki yapışık metalin sı-
caklık değişimi ile farklı uzamaları sayesinde
sıcaklık ölçümü yapılıyor.
Buna göre,
8.
I. Metal termometrede kullanılan meka-
nizma metal çiftidir. gaz esnek
II. Metal çifti sarmalında dıştaki metalin balon
genleşme katısayısı içtekine göre daha
büyüktür. Su
III. Termometre metallerin genleşmesi ile
büzülmesi ile çalışır. 6. Maddenin dördüncü hali olan plazma iyonlaşmış
atomun pozitif çekirdeği ile kopan elektronunun Balon ip ile bağlı iken ip kesilip balon sıvı yüzeyi-
verilen ifadelerden hangileri kesinlikle
doğrudur? bir arada iken oluşan durumdur. Çok sıcak madde ne ulaşıncaya kadar kaldırma kuvveti FK, balona
plazmaya dönüşebilir. dıştan etki eden basınç P ve balon hacmi V nasıl
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
değişir?
D) I ve III E) I, II ve III Tahtaya bu tanımı yazan öğretmenin öğrencilere
Çözüm: sorduğu,
- Metal termometre metal çifti ile çalışan FK P V
ve genleşme - büzülme esasına dayana
bir düzenektir. (I ve III doğru) I. Plazmanın toplam toplam yükü sıfır mıdır? A) Artar Artar Artar
- Uzama ile artan sıcaklığı, kısalma ile II. Güneşin iç kısmı plazmamıdır?
azalan sıcaklığı gösterir. Bunun içinde B) Artar Azalır Azalır
içtekinin dıştakine göre daha çok III. Plazma elektrik alandan etkilenir mi?
uzaması ve kısalması gerekir. Bundan C) Artar Azalır Artar
dolayı içtekinin genleşme katsayısı sorularının hangilerinin cevabı olumludur?
daha büyük olmalıdır. (II. yanlış) D) Azalır Artar Azalır
Cevap: D A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III E) Azalır Artar Artar
D) I ve II E) II ve III

52 CA: 1-E 2-A 3-E 4-D 5-E 6-C 7-C 8-C

 Kılavuz Ünite 02 Madde ve Özellikleri Test 22

2. 6. 8. Isı yalıtılmış bir kaptaki suya K ve L buz parçaları

Gaz atılıyor.
X Y
Isı Isı Isı
L K
Sıvı K
K
K L L
M L
Isı Isı
İlk sıcaklıkları aynı olan X ve Y karıları özdeş
ısıtıcılar ile ısıtılıyor. Şekildeki bir ucu açık borudaki gaz ve sıvı dengededir. Sıcaklık Sıcaklık Sıcaklık
Buna göre,
Buna göre gazın içindeki K ve L noktalarının ve I II III
I. Kütlesi büyük olan geç erir. sıvı içindeki M noktasının toplam basınçları PK, PL Yukarıda verilen ısı enerjisi - sıcaklık grafiklerin-
II. Erime ısısı büyük olan X katısı, Y ye göre ve PM arasındaki ilişki nedir? den hangileri K ve L buz parçalarına ait olabilir?
geç erir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
III. Yalıtılmış ortamda eşit sürece ısı sığası A) PK = PM > PL B) PK = PL > PM
büyük olan X in ısı değişim miktarı daha D) I, II ve III E) I ve III
büyüktür. C) PM > PK = PL D) PK > PL >PM
verilen ifadelerden hangileri doğru E) PM > PK > PL
olabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C)Yalnız III 9. 3l l 2l

D) I ve II E) I, II ve III
x y z

ısı
Çözüm: Birbirine eklenmiş boyları sırasıyla 3l, l ve 2l olan x, y
- Q = m.c.DT sıcaklık değişimi
ve z metal çubuklarına y nin tam ortasından ısı ve-
Q = mL hal değişimi için kullanılan
BYS K A FA S I
bağıntılardır. riliyor. Önce x sonra z nin ucundaki balmumu eriyip
he kütle hemde haldeğişim ısısı büyük düşüyorsa
olanın tamamen erimesi için gereken
Veli : Isı iletim hızı en büyük olan metal x tir.
ısı daha fazla olur. Olabilir ihtimali için
I ve II doğrudur. Ayça : y nin ısı iletkenliği için birşey söylenemez.
- Özdeş ısıtıcılarla ısıtılan cisimler yalıtılmış
Batu : x, y ve z aynı tür metal olabilir.
ortamda ise ısı değişimleri her durumda
eşit alır. (III. yanlış) İfadelerini kullanan hangi öğrencilerin yargıları
Cevap: D doğrudur?
A) Yalnız Veli B) Yalnız Ayça
7. X cismi C) Yalnız Batu D) Veli ve Ayça
E) Ayça ve Batu

Sıvı
10. Aycan : Bernoulli prensibleri akışkan basıncı prensib-
Şekildeki kapta sıvı içinde dengede kalan x cismi leridir.
dengededir. Kap ısıtılınca taban sıvı basıncı azalırken Elif : Pascal prensibi yalnızca durgun akışkanlar için
x cisminin batan hacmi artıyor. geçerlidir.
Buna göre, Kemal : Kaldırma kuvveti bir cismin yüzendeki basınç
I. kabın genleşmesi sıvınınkinden fazladır. kuvvetinin bileşkesidir.

II. x cismine etki eden kaldırma kuvveti artar.
III. x cisminin genleşme katsayısı sıvınınkinden
küçüktür.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve III B) I ve II C) II ve III
D) I, II ve III E) Yalnız I
Konularını tahtaya yazıp bunları ispat etmeye
çalışan öğrencilerden hangilerinin yardıları doğ-
rudur?
A) Yalnız Aycan B) Yalnız Kemal
C) Aycan ve Elif D) Aycan ve Kemal
E) Aycan, Elif ve Kemal

54 CA: 1-D 2-C 3-B 4-B 5-D 6-C 7-A 8-B 9-B 10-D
 Kılavuz Ünite 02 Madde ve Özellikleri Test 23

9. Bilgi
2. 6. S 2S 3S
• K sıvısı kumaşı ısıtabilen bir sıvıdır.
K ipi L ipi • L sıvısının yüzey gerilimi K sıvısınınkinden büyüktür.
su su su
4°C 0°C 4°C Buna göre;
r 2r

2S 2S S K L
Y Z sıvısı sıvısı
I II III
X
Şekilde verilen kaplarda her birinin sıcaklığı 2°C K L
artırılırsa suların I, II ve III kaplarındaki son yük- I II
III
seklikleri sırasıyla h1, h2 ve h3 arasındaki ilişki nasıl
olur? Şekil I, II ve III te verilen K ve L sıvıların sıvı için-
Türdeş K ve L iplerinin yarıçapları r ve 2r’ dir. deki boruda dengelenmesi ile yerde yayılması ve
Aynı maddeden yapılan X, Y ve Z’nin kendi
ağırlıklarına karşı dayanıklıkları Dx, Dy ve A) h1 > h2 > h3 B) h1 > h3 > h2 toplu durması durumlarından hangileri yukarıda
Dz’dir. C) h1 = h2 = h3 D) h1 > h2 = h3 verilen bilgiye göre daha doğru olur?
Buna göre;
E) h3 >h2 > h1 A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
I. L’nin taşıyabileceği ağırlık miktarı K’nın
dört katıdır. D) I ve III E) I, II ve III
II. Dx > Dz > Dy’ dir. 7. Atmosferimiz yukarı doğru çıkıldıkça, özkütlesi azalan
III. X’in yere yaptığı basınç Y’den küçüktür. bir gazdır.
ifadelerinden hangileri kesinlikle doğ- Buna göre;
rudur?
I. Atmosfer dışına doğru gidildikçe oksijen azalır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C)I ve II
II. Yukarı doğru çıkıldıkça zepline etki eden kaldırma
D) I ve III E) I, II ve III
kuvveti azalır.

III. Yüksek dağ başlarındaki barometre ölçümü deniz BYS K A FA S I

seviyesine göre düşük değerde olur.
olaylarından hangileri yukarıdaki ifadenin sonu-
cudur?

A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) Yalnız I

Çözüm:
- Aynı türden olan iplerin taşıyabileceği
10.
yük miktarı kesit alanları ile doğru
orantılıdır. 8.
2
SK = pr , SL = 4pr
2 X ipi Y ipi
L ipi, K ipinin dört katı yük taşıyabilir. (I. K L M
doğru) h
Kesit alanı Z metal cismi
- Katıların dayanıklılığı D a
Hacim
ile kıyaslanır.
1 Şekildeki gibi dengede iken;
- Düzgün katılarda D a olarakta K, L ve M cisminin yere yaptığı basınç eşit ise;
h I. ısıtılırsa,
alınır. Dx > Dy olur. Fakat Z için birşey Ayça : Özkütlesi en büyük olan M cismidir.
söylenmez. (II. yanlış) II. soğutulursa,
Batu : Kütlesi en büyük olan K cismidir.
- Aynı maddeden olan X, Y ve Z katıları
III. Z metal cismi
basınçları PY > PX iken Z için yine kıyas- Bilge : Cisimlerin yere yaptığı basınç kuvvetleri eşittir.
lama yapılamaz çünkü taban alanları yerine genleşme kat sayısı küçük aynı boyutlarda
oranı bilinmiyor. Düzgün katı için ifadelerinden hangileri doğru olabilir?
metal Y cismi iplere asmak ve ısıtmak işlemlerin-
P = hdg iken düzgün olmayan katı için
A) Yalnız Ayça den hangilerini yapmak durumda ip gerilmeleri
G
P = basınç hesaplanır. artar?
S B) Yalnız Batu

Yanıt - ? C) Yalnız Bilge A) I, II ve III B) Yalnız I C) Yalnız III

D) Ayça ve Batu D) I ve II E) II ve III
E) Ayça, Batu ve Bilge

56 CA: 1-D 2-C 3-D 4-C 5-E 6-B 7-A 8-E 9-C 10-A
 Kılavuz Ünite 03 Düzlem Ayna Test 01

2. 5. Normal 8.
gelen
ışın yansıyan
ışın

α
Sinema perdesindeki Düzlem aynadaki q
görüntü görüntü
I II Şekli tahtaya çizen öğretmen Bilge’ye;
08.00

q gelen ışının yansıma açısıdır.

I.
E-mail
α artarsa q azalır.
II. Yardımcı Ali
Takım elbise almak isteyen Ali bir konfeksiyona girip
III. Yansıma açısı q – α’ya eşit olabilir.
yardımcı görevlinin önerdiği takım elbiseyi deniyor.
ifadelerinden hangilerinin doğrulanabilir bir yargı
Cep telefonuna gelen
Yardımcı aynayı Ali’ye doğru tutarken,
olacağını soruyor.
mesaj görüntüsü
III Bilge’nin vereceği doğru cevap aşağıdakilerden I. Ali sağ kolunu kaldırdığında görüntü sol elini
Şekil I, II ve III’te verilen görüntülerden hangisidir? kaldırıyor.
hangileri gerçek görüntüdür?
II. Ali 1 m gerilediğinde görüntüsünün 2 m gerile-
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
A) I, II ve III B) I ve II C) Yalnız I diğini görüyor.
D) Yalnız II E) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
III. Şekildeki konumda ayakkabısını göremeyen Ali
aynaya yaklaştıkça görmeye başlıyor.

Çözüm: ifadelerinden hangileri gerçekleşmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız I C) Yalnız III

BYS K A FA S I
Gerçek görüntü ışınların bizzat kesişmesi
ile oluşur.
6. Bilge: Düzlem aynaya 1 m yaklaşınca görüntümüz bize D) I ve II E) II ve III
I. Sinema perdesinde gelen ışınların
kesişimi ile görüntü oluşur.
2 m yaklaşır.
(I doğru) Ahmet: Sabit dururken baktığımız düzlem ayna 1 m
II. Düzlem ayna yansıyan ışınların kesişim uzaklaştırılırsa görüntümüz 2 m uzaklaşır.
ile oluşturduğu için görüntü sanaldır.
Hazal: Ben düzlem aynadaki görüntüme dokunamıyo-
(II yanlış)
rum, öyleyse sanaldır.
III. Cep telefonundaki görüntüler gerçektir,
dokunabiliyoruz. ifadelerini kullanan öğrencilerden hangilerinin
(III doğru) ifadesi doğrudur?
Cevap I ve III olur.
Cevap: E A) Ahmet ve Hazal B) Bilge ve Hazal
C) Ahmet ve Bilge D) Yalnız Ahmet
E) Ahmet, Bilge ve Hazal

9. Düzlem ayna ile kaplı duvarları ve taban ile tavanı

olan bir odaya giren Ayşe gördüğü görüntüler için
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Bütün görüntüler aynı boyda olur.

7. Düzlem aynadaki,
B) Ayşe’nin yakın olduğu aynadaki görüntüde ay-
I. Bütün görüntüleri sanaldır. naya yakın olur.
II. Bütün görüntüleri terstir. C) Ayşe dik yukarı baktığında kafasının tepesini
III. Bütün görüntüleri eşit boydadır. görür.

verilen ifadelerden hangileri doğrudur? D) Ayşe yere baktığında kendisinin baş aşağı halini
görür.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) Ayşe yürüdüğünde bütün görüntüleri aynı yönde
D) I ve II E) I ve III hareket eder.

58 CA: 1-A 2-C 3-A 4-D 5-D 6-E 7-E 8-B 9-E
 Kılavuz Ünite 03 Küresel Ayna Test 02

2.
V
5. 7. I. II.
I. II.

T F M
Arabanın dikiz
Arabanın dikiz aynası
aynası
Şekilde dev tümsek aynaya bakan göz-
Diş doktorunun
lemci aynaya doğru yürürken; Diş doktorunun kullandığı aynalı
kullandığı aynalı çubuk
I. Görüntüsünü göremez çubuk
II. Görüntüsünü yalnızca T-F arasında III.
görür. III.
III. Görüntüsünü düz görür.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
Keskin dönemeçlerde
A) I, II ve III B) I ve II Keskin dönemeçlerde kullanılan küresel ayna
kullanılan küresel ayna
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III Yukarıda verilenlerden hangileri görüş alanını Yukarıda verilenlerden hangileri oluşturduğu
büyütmek amaçlı kullanılmıştır? görüntüyü detaylandırmak için kullanılır?
Çözüm:
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) I, II ve III B) Yalnız I C) Yalnız II
Verilen ayna tümsektir. Aynanın önündeki D) I ve II E) II ve III
D) I ve II E) Yalnız III
her cismin görüntüsü T - F arasında düz, kü-
çük ve sanal olarak oluşur. Sanal görüntüler
optik alet içinde görülür.
(I. yanlış), (II. doğru) ve (III. doğru)
Cevap I Ive III olur.
Cevap: D

BYS K A FA S I

3.
Ali Ayşe

8.
Yeşil
Şekil 1 Şekil 2

Ali ve Ayşe Şekil 1 ve 2 de ki aynalara bakı- T F M

yorlar.
Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangi-
leri doğrudur ?
6.
A) Ali’nin görüntüsü kesinlikle gerçektir.
B) Ayşe’nin görüntüsü gerçek olabilir. Yukarıda asal eksene paralel gönderilen yeşil ışık ışını
C) Ali’nin görüntüsü ters olabilir. F T F ten geçerek yansıyor.
D) Ayşe’nin görüntüsü ters olabilir.
Buna göre ;
E) Ayşe’nin görüntüsü kendisinden büyük-
tür.
Tümsek ayna önünde duran Ahmet’in kendi gö- I. Mavi ışık aynı doğrultuda gönderilirse T-F arasın-
rüntüsü için aşağıda verdiği bilgilerden hangisi da geçer.
Çözüm:
yanlıştır? II. Kırmızı ışık gönderilirse yine F ten geçer.
- Ali çukur aynaya baktığından görüntü-
A) Sanaldır. III. Yeşil ışık su içindeki ayna sistemine aynı şekilde
sü sanal yada gerçek olabilir. Ters veya
düz oluşabilir. Kendisinden küçük yada gönderilirse yansıma yolu değişmez.
B) Cisme göre büyüktür.
büyük olabilir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur.
- Ayşenin tümsek aynada oluşan görün- C) Cisme göre aynaya daha yakındır.
tüsü küçük, düz ve sanaldır.
D) Cisme göre düzdür. A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
Cevap: C
E) Aynanın iç kısmında görülür. D) Yalnız I E) Yalnız III

60 CA: 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8-
 Kılavuz Ünite 04 Hareket Test 01

3. – 20 – 10 0 + 10 + 20 + 30 5. Tramvay yolu Tramvay 7.

VT = 10 m/s
Dönme

Otoyol hareketi
Şekil I Taksi VT = 15 m/s
V(m/s)

10 5m 25 m 20 m Titreşim

5 hareketi
t (s) Doğrusal ve birbirine paralel tramvay yolu ve oto-
1 2 3
–10
yoldaki sabit süratlerle hareket eden otomobil ve
Şekil II tramvayın boyları, süratleri şekildeki gibidir.
Öteleme
Buna göre, otomobil ile tramvayın arka uçlarının
Şekil I de doğrusal bir yörüngede ok yönün- hareketi
de harekete geçen sporcunun hız-zaman aynı doğrultuya gelmesi için geçen süre kaç sani-
grafiği Şekil II deki gibidir. yidir?
Buna göre, 3 saniye sonunda sporcunun
yer değiştirmesi kaç metredir?
Şekilde verilen nesnelere yaptırılan hareket çeşit-
A) 2 B) 2,5 C) 3 D) 3,5 E) 4
leri doğru eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangi
A) 30 B) 20 C) 10 D) 0 E) – 10
görüntü elde edilir?
Çözüm:
A) B)
Hız-zaman grafiğinin altında kalan alan
cismin yer değiştirmesini verir. Buna göre,
cismin yer değiştirmesi
ÂDX = 10 – 20 ÂDX = – 10 m’dir.
C) D)
4. Hız (m/s)
Y
6. L BYS K A FA S I
+2v
m
0c
+v X 18 E)

O t 2t 3t Zaman (s)

–v

Başlangıçta yanyana olan X ve Y araçları 24

0c
doğrusal bir yolda hareket ederken araçlara m
ait hız-zaman grafikleri şekildeki gibidir.
K
Buna göre,
I. (0-t) aralığında araçlar birbirinden
uzaklaşmaktadır.
II. (t-2t) aralığında araçlar birbirine yaklaş-
maktadır.
III. (2t-3t) aralıında araçlar birbirine yaklaş-
maktadır.
Şekildeki bilardo masasının K noktasında duran bilar- 8.
yargılarından hangileri doğrudur?
do topuna ıstaka ile vuran Fatih topun L noktasındaki
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II deliğe 10 saniyede geldiğini hesaplıyor.
D) I ve III E) II ve III
Buna göre, bilardo topunun aldığı yol ve sürati K L M
Çözüm:
nedir?
Hız zaman grafiğinin altındaki alan hareket- Atletizmle uğraşan Zeynep doğrusal yörüngedeki
linin yer değiştirmesini verir.
pistte K noktasından L noktasına 5 m/s hızla 8 sani-
I. Y eksi yönde X artı yönde yol aldıklarına X (cm) v (cm / s) yede geliyor. L noktasında durup 5 saniyede ayakka-
göre birbirinden uzaklaşırlar doğru
A) 420 30 bısının bağcıklarını bağladıktan sonra L noktasından
II. Grafiğin altındaki alandan X aldığı yol
Y ninkinden fazla olduğundan birbirin- B) 420 21 M noktasına 8 m/s sabit hızla 7 saniyede geliyor.
den uzaklaşıyor.
C) 300 21 Buna göre, Zeynep’in K ve M noktaları arasındaki
III. Y nin altındaki alan X inkinden fazla
olduğundan birbirine yaklaşıyorlar. D) 300 15 ortalama hızı kaç m/s’dir
Cevap: D E) 300 30
A) 4,8 B) 5 C) 5,2 D) 5,4 E) 6

86 CA: 1-E 2-D 3-B 4-D 5-A 6-E 7-C 8-A

 Kılavuz Ünite 04 Hareket Test 02

3. Konum (m) 5. 7.
K

V
+x

0 L Zaman (s) r = 200 m

t L
K O Fatih O
–x M

Doğrusal bir yörüngede bulunan K, L ve M

araçlarının konum-zaman grafikleri şekilde-
ki gibidir.
Okulda düzenlenen basketbol turnuvasında Fatih ve-
Buna göre, K, L ve M araçlarından hangi- rilen konumda topu alıp sektirerek, kesikli yörüngeyi
lerinin hızı sıfırdır? izleyerek, potaya topu atarak takımına sayı kazandırıyor.

A) Yalnız K B) Yalnız M C) K ve L Buna göre,

Merkezi O noktası olan dairesel pistin K noktasından
D) K ve M E) M ve L I. Fatih’in başlangıç noktası O ya olan uzaklığına
V süratiyle koşmaya başlayan sporcu L noktasına 10
Çözüm: konum denir.
saniyede geliyor.
Konum-zaman grafiğnin eğimi = X cismin II. Fatih’in kesikli çizgilerle gösterilen yörünge uzak-
t
Dairesel pistin yarıçapı 200 m olduğuna göre,
lığına aldığı yol denir.
hızını verir. Buna göre, K ve L araçların eğimi sporcunun yer değiştirme mesafesi ve sürati
olduğundan hızları sıfırdan farklı, M’nin ise III. Fatih ile rakip takımın potasına olan en kısa me-
nedir? (p = 3 alınız.)
eğimi sıfır olduğundan hızı sıfır olur. safeye yer değiştirme denir.
Cevap: B Yer değişirme (m) Sürat (m/s) verilen tanımlardan hangileri doğrudur?
A) 400 60
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
B) 600 120
D) I ve II E) Yalnız I
4. K C) 400 40

BYS K A FA S I
D) 1200 60
E) 600 60 8. Trabzon
60 m 61

L 6. Hız (m/s)
80 m

Bir hamster kendisi için hazırlanan şekildeki

labirentin K noktasından giriş yapıp 50 sa- 3V L
niyede 150 metre yol alarak L noktasından 100 120 140 160
çıkıyor. 60
80 180
200
2V 40 220260
Buna göre, hamsterin hızı ve sürati kaç 20 240
m/s’dir. 0

V K

Hızı (Âv) Sürat (v) Arabanın ön

Zaman (t) Yol kenarındaki panelindeki
A) 3 2
t 2t 3t
duyuru levhası hız göstergesi
B) 2 3
Doğrusal bir yolda harekete geçen başlangıçta yan- Fatih özel otomobiliyle İstanbal’dan memleketi olan
C) 6 4
yana olan K ve L araçlarına ait hız-zaman grafikleri Trabzon’a gitmektedir. Bu yolculuk esnasında eşi
D) 4 6
şekildeki gibidir. Yağmur resimler çekmektedir.
E) 3 3
Buna göre, K, L araçları için, Yağmur’un çektiği iki resimdeki verilere göre,
Çözüm:

I. (0-t) aralığında K L’nin önündedir. I. Trabzon’un plakası 61’dir

Hız=Yerdeğiştirme/zaman
Sürat = Alınan yol/ zaman bağıntılarıyla II. (t-2t) aralığında L aracı K’ye yaklaşmaktadır. II. Otomobilin hızı 100 km/h’dir.
bulunur.
III. 3t anında L aracı K’nin önündedir. III. Trabzon’a bulundukları noktadan itibaren 61 km
Hız = 100/50 = 2 m/s
uzaklık kalmıştır.
sürat = 150/50 = 3 m/s olur. yargılarından hangileri doğrudur?
Cevap: B yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III D) I ve II E) II ve III

88 CA: 1-E 2-B 3-E 4-C 5-A 6-C 7-A 8-C

 Kılavuz
2. Üsküdar Sirkeci
l = 1400 m
V
x = 50 m
Üsküdar ile Sirkeci arasında deniz altında
bağlantılı Marmaray tüp geçidin uzunluğu
1400 m olup uzunluğu 50 m olan tren ve-
rilen konumdan 50 saniyede tüp geçidini
tamamen terk ediyor.
Buna göre, trenin v hızı kaç m/s’dir?
A) 27 B) 28 C) 29 D) 30 E) 32
Çözüm:
Sabit hızla hareket eden bir cismin aldığı yol
X = v.t bağıntısıyla bulunur. Buna göre, tre-
nin tüp geçidi tamamen geçmesi için arka
noktasının tünelin çıkışına olan uzaklığı
X = 1450 metre yol alması gerekir.
1450 = v.50 den v = 29 m/s bulunur.
Cevap: C
3. Fizik öğretmeni Zeynep Hanım, hareket
konusunda hareket çeşitlerini anlattıktan
sonra öğrencilerden öteleme hareketine
örnek vermelerini istediğinde;
Eren: Tramvayın yapmış olduğu hareket,
Özlem: Bizim evden okula yürüyerek gel-
memiz,
Seda: Uçağın yapmış olduğu hareket.
Öğrencilerin verdiği örneklerden hangi-
leri doğrudur?
A) Eren, Özlem ve Seda
B) Eren ve Seda
C) Eren ve Özlem
D) Özlem ve Seda
E) Yalnız Özlem
Çözüm:
Doğrusal bir yörüngede cismin yaptığı yer
değiştirme hareketine öteleme hareketi
denir. Buna göre, Eren, Özlem ve Sema’nın
vermiş olduğu örneklerde cisimler öteleme
hareketi yapmıştır.
Cevap: A
90
Ünite 04
5. 7.
K L
Şekildeki dairesel bir koşu parkurunun aynı nokta-
sından aynı yöne doğru sabit süratlerle koşmaya
başlayan K ve L sporcularından K dairesel parkurun
etrafında 10 dakikada 5 tur, L ise aynı sürede 3 tur
atmaktadır.
Buna göre,
I. (0-10) dakika zaman aralığında K ve L sporcuların
yer değiştirmeleri eşittir.
II. (0-10) dakika zaman aralığında K ve L sporcula-
rının ortalama hızları eşittir.
III. K’nin sürati L’ninkinden büyüktür.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
6. Konum (m)
X
Zaman (s)
0 t 2t
Doğrusal yolda hareket eden bir araca ait konum-za-
man grafiği şekildeki gibidir.
Buna göre,
I. (0-t) aralığında araç sabit hızla hareket yapmıştır.
II. (t-2t) aralığında araç sabit hızla hareket yapmıştır.
III. (0-t) aralığında araç hızlanan hareket yapmıştır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
CA: 1-A 2-B 3-D
Hareket Test 03
Market Havuz
500 m
400 m
Ev
Okul
800 m
Üstten görünüşü şekildeki gibi olan bir yerleşim ye-
rinde sabah evinden çıkan Nazan, önce okuluna gidip
derslerine girdikten sonra babasının yazdırdığı yüzme
kursu için havuza gidiyor. Havuzdan çıktıktan sonra
çok acıktığının farkına varıp markete gidip çikolata
alıyor.
Buna göre, Nazan’ın yaptığı aktiviteler sonunda
yaptığı yer değiştirme mesafesi kaç metredir?
A) 300 B) 500 C) 200 D) 1500 E)1700
8.
BYS K A FA S I
Hafta sonu Bahar ve arkadaşı Erol sinemaya gidiyor-
lar. Seyrettikleri filmin en hareketli ve en tehlikeli
sahnesini izlerken çok heyacanlanırlar. Ama daha
sonra seyrettikleri filmin kamera arkası çekim anları
gösterilirken aslında filmdeki oyuncuların tehlikede
olmadığı, filmdeki oyuncuların sabit durduğu arkalar-
daki bazı sahnelerin onlara göre hareket ettirildiğini
görünce çok şaşırırlar.
Bahar ve Erol hafta içi okulda Fizik dersinde
öğretmenin anlattığı hareket konusundan yola
çıkarak sinemada gördükleri bu olayla ilgili aşa-
ğıdakilerden hangisi en doğru söylemleri olur?
A) Fizik hayatın her alanında karşımıza çıkabilir.
B) Sinema yönetmeni bizi aldatmıştır.
C) Bir daha aksiyon filmi izlemeyelim.
D) Seyrettiğimiz filmi bütün sınıf izlemelidir.
E) Hareket göreceli bir kavramdır.
4-D 5-E 6-A 7-B 8-E
 Temas Gerektiren ve Temas Gerektirmeyen
Kılavuz Ünite 04
Kuvvetler
Test 04

3. 6. 9. Begüm Bade

I II III

Yukarıdaki olayların hangilerinde temas I II III

gerektirmeyen kuvvetler örnek olarak
verilebilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
Çözüm:
Temas gerektirmeyen kuvvetlerde kuvvet
ile kuvvetin uygulandığı nesnenin temas
etmesi gerekmez. Buna göre, balkondan
bırakılan topun yere düşmesi ve iki mık-
7. Aşağıda verilen etkileşimlerden hangisinde temas
natısın birbirini itmesi olayında kuvvet ile
nesne arasında herhangi bir temas yoktur.
Cevap: D
Verilen olaylardan hangileri kütle çekim kuvvet-
lerinin etkisinde oluşur? F = 5N F = 4N
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
Tolga Bey’in ikiz kızlarına alarak aldığı oyuncak ayı-
lardan birinin rengi kırmızı diğerininki pembedir. İkiz
kızları Begüm ve Bade’nin oyuncak ayılardan pembe
renkli olanına sahibi olmak için mücadele verdikleri
görüntü şekildeki gibidir. İkizlerden Begüm 5N,
gerektiren kuvvet uygulanmıştır?
Bade 4N kuvvet uygulayarak pembe renkli oyuncak
A) B) ayıyı kendilerine doğru çekmektedir.
Buna göre, ikiz kardeşlerin oyuncak ayıya uygu-
ladıkları bileşke kuvvet kaç N’dur?

A) 1 B) 4 C) 5 D) 9 E) 20
C) D)

BYS K A FA S I
4.

ÂF E)
10. m = 2kg

Yer

Sürtünmelerin ihmal edilmediği yatay h = 20 m

düzlemde üstü açık ve su sızdırmayan el
arabası şekilde yere paralel F kuvvetiyle
itiliyor. Ani bastıran yağmur el arabasını su 8. m = 2kg
ile dolduruyor.
F = 10 N
Yağmur bastırdıktan sonra el arabasının yer
kazandığı ivme ve uygulanan sürtünme
kuvveti nasıl değişir? yer Sürtünmesiz bir ortamda yerden h = 20 m yüksek-
likten m = 2 kg kütleli bir cisim şekildeki gibi serbest

İvme Sürtünme kuvveti Sürtünmeli yatay düzlemdeki m = 2 kg kütleli bir bırakılıyor.
A) Artar Artar cisme şekildeki yatay F = 10 N’luk kuvvet uygulandı- Buna göre,
B) Azalır Azalır ğında cisim hareket etmiyor.
Buna göre, I. Cisme etki eden net kuvvet 20 N’dur.
C) Artar Azalır

D) Azalır Artar
II. Cisim yere çarpıncaya kadar dengelenmemiş
I. Cisim dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir. kuvvetler etkisindedir.
E) Azalır Değişmez
II. Cisme etki eden net kuvvet 10 N’dur. III. Cisim yere çarpıp durduğunda dengelenmiş
Çözüm:
Cisme etki eden sürtünme kuvveti Fs = III. Cisme etki eden sürtünme kuvveti 10 N’dur. kuvvetlerin etkisindedir.
k.mg olduğundan m arttığı için Fs de artar 1 2
yargılarından hangileri doğrudur? (g = 10 m/s ) yargılarından hangileri doğrudur? (g = 10 m/s )
cisme etki eden net kuvvet Fnet = F-Fs =
m.a bağıntısıyla bulunur Fs arttığı için a da
azalır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Cevap: D
D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

92 CA: 1-E 2-B 3-B 4-E 5-D 6-A 7-D 8-C 9-A 10-E
 Kılavuz Ünite 04 Enerji Test 10

3. ÂF 5. Bazı cisimlerin eylem durumları aşağıda verilmiştir. 7.

Şekil I
X
Seyahat balonu ile sabit hızla k
k
ÂF
yükselmekte olan çocuk
m
X
α
Şekil II
I
m
h
Dalından kopup yere düşen bir F
ÂF
α
ayva
Şekil III
X Şekil I Şekil II

II
Fatih babasının aldığı oyuncak arabayı Şekil I de yay sabiti k olan esnek bir yaya m kütleli
Şekil I, II, III deki gibi sürtünmesiz yollar Finiş çizgisine yaklaştıkça hızlanan cisim bağlandığında yay dengeye geliyor. Daha sonra
boyunca, büyüklüğü F alan kuvvetlerle X
kadar çekmektedir.
bir atlet. dengedeki yaya Şekil II deki gibi F kuvveti uygulan-
Fatih’in X yolu boyunca yaptığı işler dığında yay X kadar çekilip dengeye geliyor.
sırasıyla w1, w2, w3 olduğuna göre, bu III Şekil II de yayda depolanan toplam esneklik po-
işler arasındaki ilişki nedir?
Bu eylemlerin hangilerinde mekanik enerji artar? tansiyel enerjinin büyüklüğü;
A) w1 = w2 = w3 B) w1 > w2 > w3
C) w1 > w3 > w2 D) w2 > w1 > w3 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II I. Cismin yerden yüksekliği (h),

E) w1 = w2 > w3 D) I ve III E) II ve III II. Cismin kütlesi (m),
III. Cisme uygulanan F kuvveti
Çözüm:
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
Yapılan iş W = F.X bağıntısıyla bulunur.
Burada kuvvet ile alınan yolun birbirine A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
paralel bileşeni alınır. BYS K A FA S I
D) I ve II E) II ve III
Cevap: E

4. K m
h L
R
h
M
P
h
N

Şekilde sürtünmeli ray düzeneğinde K nok- 8. Besin Kütlesi 100 g Enerji değeri (kcal)
tasından serbest bırakılan cisim R noktasına 6.
kadar çıkabiliyor. Kiraz 100
Cisim R noktasından geri dönerek en
fazla nereye kadar çıkabilir? (Noktalar
arasında sürtünmeye harcanan enerji
eşittir.) Şeftali 50

A) L noktasına B) L-M arasına

C) M noktasına D) M-N arasına Erik 20
E) N noktasına
Çözüm:
Bazı besinlerin enerji değerleri şekildeki tabloda ve-
Enerji korunumundan Eilk = Eson
Spor salonuna aylık spor için kayıt yaptıran Fatih, rilmiştir. Basketbolla uğraşan Zeynep’in 1 saat kültür
Ep = 3.mg.h = 2mg.h + Ws
Ws = mg.h olur
gittiği gün yaklaşık bir saat değişik spor aletleriyle fizik hareketleri yapması için gerekli enerji 700 kcal’dir.
Ws = Fs.5 = mg.h dır bir bölmeye harcana antreman yapmaktadır. Şekilde Fatih barfiks çekerken Zeynep günde 200 g kiraz, 100 g şeftali, 250 g erik
ısı enerjisi 1/5mgh olur 80kg gelen vücudunu 3 saniyede 30 cm yükseltebili- tüketiyor.
Geri dönerken yor. Buna göre, Zeynep kaç dakika kültür fizik ha-
2mgh = mhg + Fs.x
Fatih’in yaptığı bu harekette uyguladığı ortama reketleri yapacak meyvelerden aldığı enerjiyi
M L noktaları arasına çıkar. 2
güç kaç wattır? (g = 10 m/s ) harcayabilir?
Cevap: B

A) 40 B) 60 C) 80 D) 90 E) 100 A) 20 B) 30 C) 40 D) 45 E) 60

104 CA: 1-B 2-C 3-D 4-E 5-D 6-C 7-E 8-B
 Kılavuz Ünite 04 Hareket ve Kuvvet Test 11

2. 5. V=0 8. Konum (m)

m V

x1 Yer
x

V=0
2m 2V 0 Zaman (s)
t 2t

x2 Yer
Bir hareketlinin konum-zaman grafiği şekildeki gibi-
Sedat, özel otomobilye İstanbul Zeytin- dir.
bur’nundaki evinden Bursa’da oturan Orhan V=0
dayısının evine 3 saatte gidiyor. Otomobil 3m 3V Buna göre, hareketlinin hız-zaman grafiği aşağı-
ön panelinde kilometre göstergesine bak- dakilerden hangisidir?
tığında 360 km yol yaptığını görüyor. x3 Yer
Cem’in evi ile Orhan dayısının evi arasın-
daki kuş uçuşu mesafe 210 km olduğuna A) Hız B) Hız
göre, Cem’in otomobilinin sürati ve hızı Sürtünme katsayısı aynı olan ortamlarda şekillerdeki
kaç km/h dir? 2V
gibi V, 2V, V hızlarıyla atılan m, 2m, 3m kütleli cisimler
X1, X2 ve X3 yollarını alarak duruyorlar. V V
Sürat (v) Hız (Âv) 0 Zaman 0 Zaman
Buna göre, X1, X2 ve X3 arasındaki ilişki nedir? t 2t t 2t
A) 120 70
C) Hız D) Hız
B) 70 120
A) X2 > X1 = X3 B) X2 > X1 > X3

C) 140 70 C) X2 > X3 > X1 D) X1 > X2 > X3

V V
D) 120 120 1
E) X > X3 > X2
0 Zaman 0 Zaman
t 2t t 2t
E) 70 70
Çözüm: E) Hız
Sürat= Alınan yol/zaman BYS K A FA S I
Hız = Yerdeğiştirme/zaman 6. Sürtünmelerin ihmal edildiği ortamdaki m kütleli
V
bağıntılarıyla bulunur. bir cisim üzerine yapılan net iş sıfırdan farklı ise,
Zaman
Sürat=360/3=120 km/h cisme ait; 0 t 2t
Hız=210/3=70 km/h olur.
Cevap: A I. Kinetik enerjisi,

4. II. Potansiyel enerjisi,

IIIl. Mekanik enerjisi
F

niceliklerinden hangileri kesinlikle değişir?

yer K L
Sürtünmeden dolayı enerji kaybının ihmal
edildiği bir ortamda Antalya’ya tatile giden
Fatih bey, İstanbul havaalanında kütlesi
m kadar olan çantasını yatayla a açısı
yapacak şekilde F kuvvetiyle çekiyor. Fatih
K noktasından L noktasına kadar çantasını
çektiğinde çantanın sahip olduğu kinetik
enerji E oluyor.
Buna göre, E enerjisi;
I. |KL| uzaklığı,
II. F kuvveti,
III. a açısı
büyüklüklerinden hangilerinin tek başı-
na artmasıyla artar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
Çözüm:
Yapılan iş kinetik enerji değişimine eşit olur.
W=F.x= Fcosa.KL bağıntısıyla bulunur.
Cevap: A
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
9. Kütle çekim kuvveti, cisimlerin kütleleri ile doğru mer-
kezleri arasındaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır.
7. İstanbul Edirne otobanında hareket hâlindeki iki yolcu m mL
K
otobüsünün ön panellerindeki göstergeler 120 km/h
K F F L
değerini göstermektedir.
Buna göre, 2d
I. İki otobüsün hızı aynıdır.
Şekildeki K ve L cisimlerinin birbirine uyguladıkları
II. İki otobüs de aynı yönde hareket etmektedir. kütle çekimi kuvvet büyüklüğü F kadardır.
III. İki otobüsün sürati aynıdır. K ve L cisimleri arasındaki uzaklık d yapıldığında,
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? birbirine uyguladıkları kütle çekim kuvvet büyük-
lüğü kaç F olur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
1 1
D) I ve III E) II ve III A) B) C) 1 D) 2 E) 4
4 2

106 CA: 1-B 2-B 3-B 4-A 5-A 6-A 7-C 8-D 9-E
 Kılavuz Ünite 04 Hareket ve Kuvvet Test 12

3. Mıknatısın demir tozları- 5. 7.

V
nı çekmesi X VX

I Y VY
Manyetik alanda pusula
Z VZ
iğnesinin dönmesi

II V
Sabit VX,VY, VZ hızları ile hareket eden X, Y ve Z araç-
Ağaçtaki elmanın yere larının konumları şekildeki gibidir. Şekil I
düşmesi
X ve Y arasındaki uzaklık zamanla artarken Y ve Z V
arasındaki uzaklık azaldığına göre; F
III
Yukarıdaki olaylardan hangisinde temas I. VX > VY ,
gerektirmeyen kuvvet etkilidir?

II. VZ > VY ,
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

III. VX > VZ
D) II ve III E) I, II ve III
değerlerinden hangileri kesinlikle doğrudur? V

Çözüm: F
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Temas gerekmeyen kuvvetlerde kuvvet
D) I ve II E) I ve III Şekil II
ile kuvvetin uygulandığı nesnenin temas
etmesi gerekmez. Buna göre, şekil I,II,III de V
uygulanan kuvvetler temas gerekmeyen
kuvvetlerdir.
Cevap: E

BYS K A FA S I

3V

6.

Şekil III
4. Verim ile ilgili, Şekil I, II, III deki düzeneklerin hangisi kesinlikle
K
I. Arabalarda kış bakımının yapılması ip sürtünmelidir?
II. Dişli çarklardan oluşan bir makinenin T
çarklarının birbirine dokunduğu yerle-
Su A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
rinin yağlanması D) I ve II E) I ve III
III. Evlerde ısınma amaçlı kullanılan kombi Düşey kesiti verilen su dolu bir kabın içine m kütleli 8. Hız (m/s)
bakımlarının zamanında yapılması
V hacimli K cismi bir iple şekildeki gibi kap tabanına
işlemlerinden hangileri verimi arttırmak
bağlanıyor. İpte oluşan gerilme kuvveti T olduğuna 2V
için yapılmıştır?
göre ip kesilip K cismi su yüzeyine çıkıncaya kadar a
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
ivmesiyle hareket ediyor. V
D) I ve II E) Yalnız I
Buna göre, a ivmesini bulmak için; I II III
Zaman (s)
t 2t 3t
I. Cismin kütlesi (m),
Çözüm: Doğrusal yörüngedeki bir cismin hız-zaman grafiği
II. T ip gerilme kuvveti, şekildeki gibidir. Cismin I, II ve III zaman aralıklarındaki
Verimi artırmak için sürtünmeye harcanan
enerjiyi azaltmak gerekir. III. Cismin hacmi (V), yer değiştirmeleri sırasıyla X1, X2 ve X3 tür.
Cevap: A IV. Suyun özkütlesi Buna göre, X1, X2 ve X3 yer değiştirme büyüklük-
büyüklüklerinden hangilerinin bilinmesi gerekli leri arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde
2
ve yeterlidir? (g = 10 m/s ) doğru verilmiştir?

A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III A) X1 = X2 > X3 B) X1 > X2 > X3

C) X2 > X1 > X3 D) X1 > X3 > X2
D) I ve III E) II ve III
2
E) X > X3 > X1

108 CA: 1-C 2-D 3-B 4-B 5-D 6-B 7-A 8-B
 Kılavuz Ünite 05 Elektrostatik Test 01

3. İletken tel 6. İletken tel 8. Cam

Cam
+ ++
+ X+ ––– N
L K L – Yük – M İletken tel
K –– – – İpek

Yalıtkan ayak
Şekil I
Toprak
Şekilde yalıtkan ayak üzerindeki yüksüz K
küresine iletken bir tel ile dışarıdan yüksüz
L küresi bağlanmıştır. Nört ve iletken metal çubuklar iletken bir telle
Şekil II
Buna göre, K küresinin iç yüzeyine pozitif birbirine, N noktasından ise toprağa şekildeki gibi Şekil I de nötr ipek kumaşa nötr cam çubuk sürtüne-
yüklü X küresi dokundurulduğunda, bağlanmıştır. rek yüklendikten sonra Şekil II’deki nötr elektroskoba
I. K küresinin iç yüzeyi negatif yükle Çubuklar arasına (–) yüklü bir küre konulduğunda dokunduruluyor.
yüklenir. K, L, M ve N yüzeylerinin yük işareti aşağıdakiler- Buna göre,
II. L küresi pozitif yükle yüklenir. den hangisi gibi olur?
III. X küresi nötr olur. I. Şekil I de cam çubuk pozitif yükle yüklenir.
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi
beklenir? II. Şekil II de elektroskop negatif yükle yüklenir.
K L M N
A) Nötr + + Nötr III. Şekil I de cam çubuğun yük miktarı Şekil II de
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
elektroskobun yük miktarından büyüktür.
D) II ve III E) I , II ve III B) – + + –
Çözüm: yargılarından hangileri doğrudur?
C) – + + Nötr
İçi boş küreye içten dokundurulan cisim D) Nötr Nötr Nötr Nötr A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
nötr olur dış yüzeyi ise cismin yükü ile
yüklenir.
E) + – – Nötr D) I ve III E) II ve III
Cevap: D
7. Elektrostatik konusunu işleyen Fizik öğretmeni Hülya
4. – –– Hanım, konu tekrarı için elektrik yüklerinin özellikleri BYS K A FA S I
– –– Yalıtkan cisim
nelerdir diye sorduğunda, bazı öğrencilerin verdiği
X Y cevaplar,

9. +2q –5q
Atomun çekirdeğinde pozitif yükler hareket
etmez . Anahtar

Toprak
Başlangıçta nötr olan X ve Y cisimleri arasına
yalıtkan madde konulup X cismi toprağa
bağlanmıştır. Şekildeki gibi negatif yüklü
bir cisim yaklaştırılıp X ve Y cisimlerin yük-
lenmesi sağlanıyor.
Önce toprak bağlantısı kesilip sonra
negatif yüklü cisim uzaklaştırıldığında
X ve Y cisimlerinin yük işareti aşağıdda-
kilerden hangisi gibi olur?
Özlem
K L
Nötr cisimlerde elektron sayısı ile proton sayısı
Yüklü özdeş K ve L elektroskopları iletken tel ve
eşittir.
anahtar açık olarak şekildeki gibi konuluyor.
Anahtar kapatıldığında K ve L elektroskopların
Ömer yapraklarının hareketi için ne söylenebilir?

X cismi Y cismi K Elektroskobu L Elektroskobu
Elektronun yükü, doğadaki en küçük yük oldu-
A) Pozitif Pozitif
ğundan birim yük olarak tanımlanır. A) Biraz kapanır. Biraz kapanır.
B) Pozitif Nötr
B) Önce kapanır,
C) Negatif Pozitif Biraz kapanır.
sonra açılır.
D) Pozitif Negatif Zeynep
C) Önce kapanır,
E) Negatif Nötr Biraz açılır.
sonra açılır.
Çözüm: Buna göre, öğretmenin sorusuna hangi öğrenciler D) Önce kapanır,
Biraz açılır.
doğru cevap vermiştir? sonra açılar.
X etki ile pozitif yüklenir. X ile Y arasında
yalıtkan madde olduğundan Y yüklenmez E) Önce kapanır,
nötr kalır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II Biraz kapanır.
sonra açılır.
Cevap: B D) I ve III E) I, II ve III

110 CA: 1-B 2-B 3-D 4-E 5-A 6-E 7-D 8-B 9-B
 İLETKEN
BİR EL İŞ
Kılavuz Ünite 05 Elektrostatik Test 02

3. –q 6. 8. ++
+4q +
K
2r r
L + ++
S Nötr çubuk Nötr elektroskop

– Anahtar
L
K

Yarı çapları 2r, r olan iletken K ve L küreleri-
nin yükleri –q ve +4q dur. Yalıtkan
Toprak
Şekildeki S anahtarı kapatıldığında,

I. K’nin son yükü +q olur. İçi boş iletken ve yüksüz K küresinin içine, negatif Nötr iletken çubuk ile elektroskop iletken bir tel ve
II. K’den L’ye –3q yük geçer.
yüklü L küresi şekildeki gibi K küresinin merkezine anahtar ile şekildeki gibi bağlanmıştır.
III. K ve L kürelerinin son potansiyelleri eşit
yaklaştırılıyor. Pozitif yüklü bir küre yaklaştırılıp anahtar kapa-
olur.
yargılarından hangileri doğrudur? K küresi dış yüzeyden toprağa bağlanarak yük tıldığında çubuk ile elektroskobun yük işareti
geçişi sağlandığında K küresinin iç ve dış yüze- aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
yinin yük işareti için aşağıdakilerden hangisi
D) I ve III E) II ve III
söylenebilir? Çubuk Elektroskop
Çözüm:
A) Nötr Nötr
Küresel cisimler birbirine dokunduruldu- K küresinin içi K küresinin dışı
ğunda (–) yükler hareket ederek potansiyel-
B) Pozitif Negatif
leri bir birine eşit olur. Yük dağılımı küresel A) Pozitif Negatif C) Negatif Pozitif
cismin çapıyla orantılı olur. B) Negatif Nötr
İL SAĞ TARAFINA D) Nötr Pozitif
TIRSIN Cevap: E
C) Pozitif Pozitif E) Negatif Nötr
D) Nötr Pozitif

BYS K A FA S I
4. E) Pozitif Nötr
K L
Nötr çubuk M

Yüklü L küresi nötr çubuğun ortasına

7. –2q +4q 9.
değmeyecek şekilde yaklaştırıldığında K S
ve M küreleri oklar yönünde hareket ederek
dengeleniyor. İletken tel
+ +
Buna göre, + Z +
+ ++
I. L ile M’nin yük işaretleri aynıdır. X
Y
II. K ile L’nin yük işaretleri zıttır. K L Yalıtkan ayak
Yalıtkan ayak
III. K nötr, M ise yüklüdür.
yargılarından hangileri doğru olabilir?
(K, L ve M kürelerinin birbirine etkisi ihmal Yüklü özdeş K ve L elektroskopları iletken bir tel ve S
ediliyor.)
anahtarı açık olacak şekilde konuluyor. Yüksüz X küresi içi boş iletken nötr Y küresine iletken
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III bir telle bağlanmıştır. Pozitif yüklü Z küresi Y küresinin
S anahtarı kapatıldığında K ve L elektroskopların
D) II ve III E) I, II ve III içine şekildeki gibi sarkıtılıyor.
yapraklarının hareketi için ne söylenebilir?
Çözüm:
Buna göre,
Yüklü cisim çubuğun ortasına yaklaştırıldı- K Elektrosopu K Elektrosopu
ğında çubuğun ortası L ile zıt, uçları ise L ile I. Y küresinin iç yüzeyinde toplanan yük miktarı
aynı işaretle yüklenir. A) Biraz açılır. Biraz kapanır.
Z’ninkine eşittir.
Çubuk k yı çektiğine göre, k ya nötr veya B) Önce kapanır,
çubuğun ucuyla zıt yani L ile aynı işaretli Biraz kapanır. II. Y küresinin dış yüzeyinde pozitif yük toplanır.
sonra açılır.
olur III. X küresinde toplanan toplam yük miktarı Z’nin-
M ise itildiğine göre çubuğun ucuyla aynı C) Önce açıyın,
Biraz kapanır. kinden küçüktür.
yani L ile zıt yüklü olmalıdır. sonra kapanır.
Cevap: E yargılarından hangileri doğrudur?
D) Biraz kapanır. Biraz açılır.
E) Önce kapanır, Önce kapanır, A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
sonra açılır. sonra açılır.
D) I ve II E) Yalnız I

112 CA: 1-D 2-D 3-D 4-E 5-A 6-E 7-B 8-C 9-A
 Kılavuz Ünite 05 Lambalar Test 10

3. K L M 6. 8. K
+ – + –
K L M
+ – + – + –
+ – + –

X
L
N Y
İç dirençleri ihmal edilen özdeş üreteç ve + –
özdeş K, L, M lambalarıyla kurulan devrede
A
lambaların parlaklıkları PK, PL, PM dir.
+ –
Buna göre, PK, PL, PM arasındaki ilişki Şekildeki devrede K, L, M ve N lambaları ışık vermek-
nedir tedir.
İç direnci ihmal edilen üreteç, özdeş K, L lambaları
A) PK > PL > PM B) PL > PM > PK X ve Y anahtarları birlikte kapatılırsa aşağıdaki- şekildeki duylara konulup ışık vermektedir.
C) PM > PL > PK D) PL = PM > PK lerden hangisi doğru olur?
Ampermetreden geçen akım şiddeti için,

E) PL > PK > PM
Çözüm: A) K, L söner, M ve N ışık vermeye devam eder.
I. Üretecin V potansiyeli arttırılırsa i akımı artar.
V2 B) K, L, M söner, N ışık vermeye devam eder.
Lambalarda parlaklık P = i2R =
R II. K lambası duydan çıkarılırsa i akımı azalır.
C) K söner, L, M, N ışık vermeye devam eder.
bağıntısıyla bulunur. III. Devreye bir lamba daha paralel bağlanırsa i akımı
D) N söner, K, L, M ışık vermeye devam eder. artar.
V2 (2V)2 (2V)2
PK = PL = PM =
R R R E) K, L, M, N söner. yargılarından hangileri doğrudur?

bağıntılarından L ve M eşit K den büyük olur. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

Cevap: D
D) II ve III E) I, II ve III
4. Y

BYS K A FA S I
S
Z

+ –

Özdeş lambalar ve üreteçle kurulan şekil-

deki devrede S anahtarı kapatılıyor.
9. L
Buna göre, X ve Y lambalarının parlaklığı II
için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
7. K
K

III
X Y L + – M
A) Artar Artar I
B) Artar Azalır S
M + –
C) Azalır Azalır + –
D) Azalır Artar

E) Artar Değişmez
İç direnci ihmal edilen üreteç ve K, L ve M özdeş Şekildeki devrede K ve L lambaları ışık verirken M ise
Çözüm: lambalardan şekildeki devre kuruluyor. ışık vermemektedir.
S anahtarı açık iken X ve Y lambaları S anahtarı kapatıldığında K ve L lambalarının Buna göre, I, II ve III ile gösterilen yerlere bağlanan
birbirine seri bağlı Z ise üzerinden akım
parlaklıkları nasıl değişir? devre elemanları aşağıdakilerden hangileridir?
geçmediği için lamba yanmaz.
S anahtarı kapatılırsa Y ve Z lambaları bir-
birine paralel X lambası ise seri bağlı olur. K L I II III
Üretecin potansiyelini 6V alırsak, A) Artar Azalır A) Voltmetre Ampermetre Voltmetre
1. durumda X ve Y nin potansiyeli 3V olur.
B) Azalır Artar B) Ampermetre Voltmetre Ampermetre
2. durumda ise X in potansiyeli 4V, Y ve Z
ise 2V olur. C) Artar Artar C) Ampermetre Ampermetre Voltmetre
Buna göre, X in parlaklığı artar Y ninki azalır. D) Azalır Azalır D) Voltmetre Voltmetre Ampermetre
Cevap: B E) Değişmez Azalır E) Ampermetre Ampermetre Ampermetre

128 CA: 1-E 2-B 3-A 4-A 5-B 6-E 7-A 8-E 9-C
 Kılavuz Ünite 05 Elektrik Akımı Karma Test - 1 Test 11

3. +q +5q –7q
K L
Özdeş ve iletken K, L ve M kürelerinin yükleri
sırasıyla +q, +5q, – 7q'dur.
K küresi yalıtkan sapından tutularak
önce L küresine daha sonra M küresine
dokundurulup yük dengesi sağlandıktan
sonra K küresinin son yükü kaç q olur?
A) – 2 B) – 1 C) +1
D) +2 E) +3
Çözüm:
5. Yüksüz K ve L cisimleri birbirine sürtünerek elekt- 8. Elektriksel alan çizgileri için bazı öğrenciler,
riklenmeleri sağlanıyor. Daha sonra K cismi yüklü Hülya: Pozitif yükten başlayıp negatif yükle son bulur.
M
M cisminin yanına konulduğunda K ve M birbirini
Fatih: Yüklü iletkenlerin elektriksel alan çizgileri
çekiyor.
iletken yüzeyinin her noktasında diktir.
Buna göre,
Özlem: Elektrik alan çizgileri birbirini bazen kesebilir.
I. L cismi de M’yi çeker. Sena: Elektriksel alanın şiddetli olduğu yerlerde sık,
II. K’nin yük miktarı L’nin kine eşittir. zayıf olduğu yerlerde ise seyrektir.
III. K cismi L’yi çeker. hangi öğrencilerin ifadeleri yanlıştır?
yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız Hülya B) Hülya ve Fatih
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III C) Yalnız Özlem D) Özlem ve Sena
D) II ve III E) I, II ve III E) Özlem ve Fatih

Küreler birbirine dokunduktan sonra yük

dağılımı çapları oranında olur. 9. Aynı cins yükte yüklü iki iletken küre birbirine dokun-
K küresi L’ye dokundurulduğunda qK = 3q duruluyor.
qL = 3q olur. Daha sonra M’ye dokundurul-
duğunda qK = – 2q qM= – 2q olur.
Buna göre, kürelerin son yüklerinin işareti,
Cevap: A
I. İkisi de pozitiftir.

4. R3 = 6Ω 6. K M II. İkisi de negatiftir.

++ L
+ r ++ 3r III. İkisi de nötrdür.
2r
+
+ + ++ yargılarından hangileri doğrudur?
R = 3Ω
2 +q BYS K A FA S I
V
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
R1 = 4Ω A D) II ve III E) I, II ve III
+ –
Yarıçapları r, 2r, 3r olan K, L ve M kürelerinde başlan-
V = 20 volt
gıçta L ve M küreleri .nötr K küresi ise +q yüklüdür. K
Dirençleri verilen R1, R2, R3 dirençleriyle, iç
küresi şekildeki gibi L küresine yaklaştırıldığında L’nin 10. Özlem, fizik proje deneyinde, iletken bir telin akıma
direnci ihmal edilen V = 20 volt potansiyele
sahip üreteçle şekildeki devre kuruluyor. yükül qL, M’nin yüklü qM büyüklüğünde oluyor. karşı gösterdiği direncin nelere bağlı olduğunu
Buna göre, voltmetre ve ampermetrede bulmak için yaptığı düzeneklerde elde ettiği verileri
Buna göre, +q, qL, qM yük büyüklükleri arasındaki
okunan değerler nedir? grafik çizerek ifade ediyor.
ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Voltmetre Ampermetre
Direnç Direnç
(volt) (Amp) A) q = qL = qM B) qM > qL > q
A) 18 3
C) q > qL = qM D) qM > q > qL
B) 15 5

E) q > qM > qL
C) 30 5
Telin Telin
D) 12 4 uzunluğu kesit alanı
I II
E) 15 3
Direnç
Çözüm:

3 ohmun yanında Voltmetre olduğundan

akım geçmez 6 ohm ile 4 ohm birbirine seri
bağlı eşdeğer direnç 10 ohm olur .
7. Bir elektrik motoru 6 metre derinlikteki kuyudan 1 Geçen akım
V = İ.R bağıntısından 30 = İ.10 dan İ = 3 III
amper olur. dakikada 200 kilogram suyu yeryüzeyine çıkarıyor.
Voltmetre 6 ohm'un iki ucu arasındaki Suyun kinetik enerjisi önemsiz olduğuna göre,
potansiyel farkı ölçer. 2 Buna göre, Özlem’in çizdiği grafiklerden hangileri
motordan alınan güç kaç wattır? (g = 10 m/s )
V = İ.R bağıntısından doğrudur?
V = 3.6 = 18 volt bulunur. A) 100 B) 150 C) 200 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Cevap: A
D) 250 E) 300 D) I ve III E) II ve III

130 CA: 1-C 2-B 3-A 4-B 5-D 6-C 7-C 8-C 9-B 10-D
 Kılavuz Ünite 05 Elektrik Akımı Karma Test - 2 Test 12

3. L 5. 7. qX qY qZ
K
r
2r K L X Y Z

Toprak
d 2d

Yüksüz iletken özdeş K ve L küreleri temas Şekilde sabit tutulan qX ve qZ yüklerinin arasına
⇒
hâlindeyken L küresi iletken bir tel ile top- konulan qY yükü serbest bırakıldığında konumunu
raklanıyor. Negatif yüklü bir küre şekildeki
korumaktadır.
gibi K küresine yaklaştırılıyor. Önce L cis-
minin toprak bağlantısı kesilip daha sonra Buna göre,
negatif yüklü cisim uzaklaştırılıp daha sonra
ise K ve L küreleri birbirinden ayrılıyor. I. qX ve qZ nin yük işaretleri aynıdır.
Şekildeki yüklü elektroskoba önce yüklü K cismi yak-
K ve L kürelerinin son yük işareti için ne II. qZ nin yükü qX inkinden büyüktür.
söylenebilir?
laştırdıldığında yaprakların biraz açıldığı, daha sonra
L cismi yaklaştırıldığında yaprakların biraz kapandığı III. qX in yükü qY ninkinden büyüktür.
gözleniyor. yargılarından hangileri doğru olabilir?
K küresi L küresi
Buna göre, K ve L cisimlerinin yüklerinin işaretleri A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Negatif Negatif
için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
B) Pozitif Negatif D) II ve III E) I, II ve III
C) Negatif Pozitif 8. q 3d q
L
D) Pozitif Pozitif K cismi L cismi 45°
A) Negatif Negatif 45°
E) Pozitif Nötr
F
B) Pozitif Pozitif 2d
Çözüm:
Cisim topraklandığında nötürlenir. C) Nötr Pozitif
K cismi pozitif yüklenir L cismi ise nötr olur q
D) Nötr Negatif K
Cevap: E olur.
E) Pozitif Negatif Yatay düzlemde bulunan noktasal qK, qL yüklerinin q
BYS K A FA S I yüküne etki eden bileşke kuvvet şekildeki gibidir.
4. R 2R
6. X Y Buna göre,

2R I. qK nin büyüklüğü, qL'ninkinden küçüktür.

+ –
II. qK ve qL nin yük işaretleri aynıdır.
X anahtarı Y anahtarı + – + – + – III. qK nin ve q'ye uyguladığı kuvvet büyüklüğü, qL

nin q'ye uyguladığı eşittir.
+ – I II
yargılarından hangileri doğrudur?
V Z
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Şekildeki devrede ana koldan geçen akım
şiddeti, X anahtarı açık Y anahtarı kapalı D) II ve III E) I, II ve III
iken iX, X anahtarı kapalı Y anahtarı açık iken
iY dir.
+ –
9.
iX
Buna göre, oranı kaçtır?
iY R
III L
2 3 4 3
A) B) C) D) E) 2 + – + –
3 4 3 2 Özdeş lambalar ve iç dirençleri önemsiz özdeş pillerle
şekildeki I, II ve III devreleri kuruluyor.
+ –

Çözüm:
Buna göre, K M
X anahtarı açık Y kapalı iken 2R ve 2R paralel
R ise seri bağlı olur eşdeğer direnç 2R olur I. Y ve Z lambalarının üzerinden geçen akımlar
X anahtarı kapalı Y açık ise R ve 2R paralel aynıdır.
İç dirençleri ihmal edilen üreteçler ve R direnciyle
R ise seri bağlı olur eşdeğer direnç 8R II. X ve Y lambalarının parlaklıkları eşittir. şekildeki devre kuruluyor. K, L, M anahtarları açık iken
3
olur. III. Y lambası en uzun süre, X lambası en kısa süre R direncinin üzerinden geçen akım i kadardır.
V=i.R den V sabit olduğundan
ışık verir. Buna göre, hangi anahtar kapatılırsa R direncinin
V = İx . 2R = İy . 8R yargılarından hangileri doğrudur? üzerinden geçen akım değişmez?
3
İx/İy = 4 olur.
3 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız K B) Yalnız L C) Yalnız M
Cevap: C
D) II ve III E) I, II ve III D) K ve M E) L ve M

132 CA: 1-E 2-C 3-C 4-C 5-E 6-C 7-E 8-E 9-C
 Kılavuz Ünite 05 Mıknatıslar Test 13

3. 5. 7. –x +x
F1 T1 Demir
d d d
Yer K L M Yer
X
T2 d
Sürtünmesiz yatay düzlemde şekildeki özdeş K, L ve
Yer
F2 M mıknatıslarının hareketleri engellenmiştir. Mıkna-
tıslar aynı anda serbest bırakıldıklarında L mıknatısı
T3 2d +x yönünde hareket ediyor.
Buna göre, K ve M mıknatıslarının hareket yönü
Yer
Y aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Bir iple düşey duvara bağlanmış özdeş mıknatıslar
ile d, d, 2d uzaklıklarına sabitlenen özdeş mıknatıs
K mıknatısı M mıknatısı
Özdeş X, Y mıknatısları şekildeki gibi asıldı- ve demir çubuk şekillerdeki gibi dengededir.
ğında yaylarda oluşan gerilme kuvvetleri F1 A) +x –x
ve F2 oluyor. Buna göre, T1, T2, T3 arasındaki ilişki aşağıdakilerin
B) –x +x
Buna göre, Y mıknatısı ters çevrilirse hangisinde doğru verilmiştir?
F1 ve F2 nasıl değişimi aşağıdakilerden C) +x +x
hangisinde doğru verilmiştir? A) T1 > T2 > T3 B) T2 > T1 > T3 D) –x –x
F1 F2 C) T1 = T2 = T3 D) T3 > T1 > T2 E) –x Hareketsiz kalır.
A) Artar Azalır
E) T3 > T2 > T1
B) Azalır Artar
C) Artar Artar

BYS K A FA S I
D) Değişmez Artar
E) Değişmez Azalır

Çözüm:
F1 yay gerilme kuvveti mıknatısların ağırlık-
ları toplamına eşit olduğundan değişmez.
F2 gerilme kuvveti F2 = G – F iken F2 = G + F
olduğundan artar.
Cevap: D
F1
4.

F2
F3
Sürtünmesiz yatay düzlemde özdeş çubuk
mıknatıslara özdeş yaylar bağlandığında
şekildeki gibi dengede olup yaylarda oluşan
gerilme kuvvet büyüklükleri F1, F2 ve F3 tür.
Buna göre, F1, F2 ve F3 kuvvetleri arasın-
daki ilişki aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
A) F1 > F2 > F3 B) F2 > F1 > F3
C) F1 = F3 > F2 D) F2 > F1 = F3 I. M’nin manyetik kutup şiddeti K’ninkinin iki katıdır.
E) F3 > F1 > F2
Çözüm:
Aynı işaretli mıknatıslar birbirini iter zıt
kutuplu mıknatıslar ise birbirini çeker.
İtme veya çekme kuvvet büyüklüğü mıkna-
tıslar arası uzaklıkla ters orantılıdır.
İkinci şekilde mıknatıslar birbirini iteceğin-
den mesafe büyür kuvvet ise küçülür.
Cevap: C
8.
6. X Y Z T
K L M
d 2d
X Y Y Z Y T
K, L ve M mıknatısları sürtünmesiz yatay düzlemde I II III
şekildeki gibi dengededir.
Buna göre, Şekildeki mıknatıs özdeş X, Y, Z, T olmak üzere dört
parçaya ayrılıyor. Sürtünmesiz ortamda X, Y, Y, Z ve Y,
T mıknatısları belli bir mesafede tutuluyor.
II. K’nin manyetik kutup şiddeti L’ninkine eşittir.
Buna göre, mıknatıslar serbest bırakıldığında han-
III. L’nin manyetik kutup şiddeti M’ninkinden küçük- gi şekildeki mıknatıslar birbirini çeker? (Kesilen
tür. mıknatısların yönleri döndürülmeden konulmakta-
yargılarından hangileri doğrudur? dır.)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III

134 CA: 1-C 2-B 3-B 4-C 5-B 6-E 7-D 8-E
 Kılavuz Ünite 05 Elektrik ve Manyetizma Test 14

3. Manyetik kuvvet ile ilgili, 5. L 7.

I. Manyetik kuvvet, temas gerektirmeyen Tokmak
kuvvetir. çanı
II. Manyetik kuvvet, vektötel bir büyüklük-
K M
tür.
III. Elektromanyetik kuvvet, doğadaki dört
+ –
temel kuvvetten biridir. S
ifadelerinden hangileri doğrudur?
Şekildeki elektromıknatıs düzeneği ve orta noktaları etra-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III fında serbest dönebilen K, L ve M pusula iğneleri verilmiştir. + –
D) II ve III E) I, II ve III Devredeki S anahtarı kapatıldığında pusula iğ-
Çözüm: Pil Zil düğmesi
nelerinin yeni denge durumları aşağıdakilerden
Manyetik kuvvet temas gerektirmeyen Fizik proje ödevini hazırlayan Özlem, şekildeki düze-
hangisi gibi olur?
ve vektörel bir kuvvettir. Elektromanyetik
kuvvet ise doğadaki dört temel kuvvetten nekte basit bir kapı zilinde zil düğmesine bastığında
biridir. K L M devre tamamlanıp akım geçmesi sağlanarak tokmak
Cevap: E çana vurup ses çıkarmaktadır.
A)
Özlem’in yaptığı bu projede,
B)
C) I. Akım geçen bobinin çevresinde bir manyetik alan
oluşur.
D)
II. Mıknatıslanan bobin, çevresindeki demir, nikel,
E)
çelik gibi maddeleri çeker.
4.
III. Çelik paletin yanına bir mıknatıs yaklaştırılırsa,
6. L çelik palet etki ile mıknatıslanır.
d d
K verilenlerden hangileri etkili olmuştur?
BYS K A FA S I
S1 + – –x +x S2 – +

Özdeş bobin ve üreteçler arasında şekildeki A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

çubuk mıknatıs düşey iple dengededir.
D) II ve III E) I, II ve III
Buna göre açık olan S1 ve S2 anahtarları, Ekvator

I. S 1 anahtarı kapatılırsa mıknatıs +x

yönünde hareket eder.
II. S 2 anahtarı kapatılırsa mıknatıs –x
8. Güç kaynağı

yönünde hareket eder. M

III. S1 ve S2 anahtarları birlikte kapatılırsa
N
mıknatıs +x yönünde hareket eder.
i
yargılarından hangileri doğrudur? Yerin manyetik alanı, Dünya’nın içinden geçen uzun B
çubuk mıknatısın alanına benzetilir. Dünyanın coğrafi,
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
kutupları ile manyetik kutupları çakışık değildir.
D) I ve III E) II ve III
Çözüm: Buna göre, şekildeki K, L, M ve N ile gösterilen
Anahtar
Bobin üzerinden akım geçtiğinde oluşan bölgeler için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
manyetik alan yönü sağ el kuralıyla bulu- Zeynep yapmış olduğu deneyde, şekildeki akım
nur sağ el kuralına göre dört parmak akım geçen telin K noktasında oluşan manyetik alan
yönünü gösterecek şekilde bobin avuç K L M N
içine alınırsa baş parmak manyetik alanın şiddetinin hangi niceliklere bağlı olduğunu bulmak
A) Manyetik Coğrafi Manyetik Coğrafi
yönünü verir. istemektedir.
S1 kapatılırsa soldaki bobinde oluşan man- Kuzey Kuzey Güney Güney
Buna göre,
yetik alan için Bobinin sol tarafı N sağ tarafı B) Manyetik Coğrafi Manyetik Coğrafi
S olur.
S2 kapatılırsa sağdaki bobinin sol tarafı S sağ Güney Kuzey Kuzey Güney I. Telden geçen akım şiddeti (i)
tarafı N olur. N N ni iter N S i çekeceğinden C) Coğrafi Manyetik Coğrafi Manyetik II. K noktasının tele olan dik uzaklığı (d)
Cevap: D
Kuzey Kuzey Güney Güney III. Telden geçen akımın yönü
D) Coğrafi Manyetik Coğrafi Manyetik niceliklerinden hangilerine bağlı olduğunu bul-
Güney Güney Kuzey Kuzey muştur?
E) Manyetik Manyetik Coğrafi Coğrafi
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Kuzey Kuzey Güney Güney
D) II ve III E) I, II ve III

136 CA: 1-B 2-E 3-E 4-C 5-D 6-B 7-E 8-B
 Kılavuz Ünite 05 Elektrik ve Manyetizma Test 15

3. İletken bir telin üzerinden geçen akımın, 5. Mıknatısın manyetik alanı ile ilgili, 7.
telin çevresinde oluşturduğu manyetik
alan şiddeti,
Sena: Demir çubuğa, bir mıknatıs dokundurulursa
I. yerçekim ivmesi, demir çubuk mıknatıslanır. α
II. telin üzerinden geçen akım, Ayşe: Bir mıknatıs ortadan iki parçaya bölündüğünde, yatay
III. tele olan dik uzaklık
her bir parçanın N ve S kutbu olur.
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
Can: Çubuk mıknatısın uçlarında mıknatıslık etkisi en
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III fazla olur. Özlem yaptığı deneyde, bir pusula iğnesini iple astı-
D) I ve II E) II ve III
öğrencilerden hangilerinin görüşleri doğrudur? ğında şekildeki gibi dengede kaldığını tesbit ediyor.
Çözüm:
A) Yalnız Sena'nın B) Sena ve Ayşe'nin Buna göre,
Akım geçen telin çevresinde bir manyetik
K2i C) Sena ve Can'ın D) Ayşe ve Can'ın
alan oluşur. Bu alan B =
d
bağıntısıyla I. Deneyi yaptığı yer güney yarım kürededir.
hesaplanır. E) Sena, Ayşe ve Can'ın
II. Deneyi ekvatorda yapsaydı a açısı azalırdı.
Cevap: D
III. Deneyi yaptığı yer kuzey yarım kürededir.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

4. BYS K A FA S I
T1 T2 T3

d d
2d
8. Coğraf i Kuzey

Yer Manyetik Kuzey

Yer
S
Sürtünmesiz ortamda bulunan şekildeki
6. –x +x α
Ekvator
mıknatıslar dengededir.
İplerde oluşan gerilme kuvvetleri T1, T2 N
ve T3 olduğuna göre, bunlar arasındaki
ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru Manyetik Güney
verilmiştir? Coğraf i Güney

A) T1 > T2 > T3 B) T1 > T3 > T2

Şekildeki mıknatıs bobine yaklaştırıldığında veya Dünya’nın manyetik alanı ile ilgili,
C) T1 > T3 > T2 D) T2 > T1 > T3
E) T3 > T2 > T1
uzaklaştırıldığında ampul ışık vermektedir.

I. Dünya’nın manyetik alanı yeryüzü için manyetik
Çözüm: Buna göre,
kalkandır. Güneş’ten gelen zararlı parçacıklardan
T1 gerilme kuvveti iki mıknatısın ağırlığına I. Yapılan bu düzenek jeneratörün çalışma prensi- korur.
eşittir. T1 = 2G
bine göre tasarlanmıştır. II. Manyetik alan doğrultusu, Ekvator’da yeryüzüne
T2 gerilme kuvveti T2 = G-F olduğundan T1
den küçük olur. II. Mıknatısın hareketi neticesinde, hareket enerjisi paraleldir, coğrafi kutuplara yaklaştıkça yeryüzü-
T3 gerilme kuvveti T3 = G-F' olur. ışık enerjisine dönüştürülmüştür. ne doğru dikleşmektedir.
fakat burda mesafe büyük olduğundan F'
kuvveti küçük olacağından T3 > T2 olur. III. Düzenek üretecin çalışma prensibine göre tasar- III. Dünya’nın coğrafi kutupları ile manyetik kutupları
Cevap: B lanmıştır. arasında a kadar sapma açısı vardır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) I ve II E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III

138 CA: 1-D 2-C 3-E 4-D 5-E 6-D 7-D 8-E
 Kılavuz Ünite 06 Yay Dalgaları Test 01

3. 5. 7.
K 4a K K L
x Sabit Serbest
2x a L uç uç İnce yay Kalın yay Çok kalın yay
Esnek bir yayda üretilen K ve L atmalarının
görünümü şekildeki gibidir. Şekildeki ince yayda baş yukarı oluşturulan atma ok
Buna göre, yönünde ilerlerken kalın ve çok kalın yaylarda yansı-
I. K atmasının genişliği, L ninkinden yan ve iletilen atmalar oluşturuyor.
büyüktür.
Belli bir süre sonra iletilen ve yansıyan atmaların
II. K atmasının hızı, L ninkine eşittir. Bir ucu sabitlenmiş, diğer ucu ise serbest olan türdeş
görüntüsü aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
III. K atmasının enerjisi, L ninkinden büyük- bir yayda oluşturulan dalganın t = 0 anındaki görü-
tür. nümü şekildeki gibidir.
yargılarından hangileri doğrudur? K L
Atma üzerindeki K noktası sabit uca ve serbest uca A)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III geldiğinde görünümü aşağıdakilerin hangisinde
D) II ve III E) I, II ve III doğru verilmiştir?
K L
B)
Çözüm: Sabit uç Serbest uç
Atmanın hızı ortama bağlı olduğu için için A) K L
K ve L atmaların hızları eşittir. K nin genişliği C)
2X, L ninki X kadar olduğu için I doğru olur.
Yükseklik atmanın enerjisine bağlıdır. K nin
yüksekliği 4a, L ninki a kadar olduğu için B)
enerjisi de büyük olur.
K L
D)
Cevap: E C)

D) K L
E)
Ok BYS K A FA S I
M E)
4.
L
8. Gelen
K Duvar
atma
O
K teli L teli
Şekildeki sarmal yayda Zeynep’in oluştur- 6.
Şekil I
duğu atma ok yönünde ilerlemektedir.
Atma üzerindeki K, L, M noktalarının Sabit Serbest İletilen
titreşim yönleri aşağıdakilerden hangi- uç uç atma
sinde doğru verilmiştir? O
Yansıyan
K teli L teli
atma
K L M
Şekil II
A) ↑ ↑ ↓
Esnek bir yayda oluşturulan şekildeki atmaların hız
B) → ↓ ↑ Türdeş K, L telleri O noktasında birbirine eklenmiş
büyüklükleri 1 br/s’dir.
C) ↓ ↓ ↓ ve K telinde ok yönünde ilerleyen Şekil I deki atma
Eşit bölmeli düzenekte atmalar şekilde verilen oluşturuluyor. Atma O noktasına ulaştıktan sonra bir
D) ↑ ↑ ↑
ok yönlerinde harekete geçtikten 6 saniye sonra kısmı yansıyor, bir kısmı iletiliyor.
E) → ↑ ↓
atmaların görünümü aşağıdakilerden hangisi gibi
Yansıyan ve iletilen atmalar Şekil II deki gibi ol-
olur?
duğuna göre,
Çözüm:
A) B) C) I. Gelen ve yansıyan atmanın hızları eşittir.
Atma sağa doğru hareket ederken K nokta-
sının titreşim yönü sağa doğru, sağa, L ninki II. Gelen ve iletilen atmanın genişliği eşittir.
aşağı, M ninki yukarı doğrudur.
III. Yansıyan ve iletilen atmanın genlişliği eşittir.
Cevap: B D) E)
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I ve III

140 CA: 1-E 2-A 3-B 4-E 5-A 6-E 7-E 8-A
 Kılavuz Ünite 06 Yay Dalgaları Test 02

3.
Dalga
5. Vg 7.
kaynağı Sabit
O
60 cm uç
K yayı L yayı
Esnek bir yayda, eşit zaman aralıklarında
Şekil I
eşit sayıda dalga üreten kaynaktan çıkan
dalgaların 10 saniye sonraki görünümü
şekildeki gibidir. VY Vi
Buna göre, O Eşit bölmeli esnek bir yayda oluşturulan şekildeki
K yayı L yayı atmalar ok yönünde ilerlemektedir.
I. Dalganın periyodu 4s’dir.
II. Dalgaların ilerleme hızı 6 cm/s’dir. Şekil II
Atmaların sabit uçtan yansıdıktan sonraki görü-
III. Dalgaların dalga boyu 30 cm’dir. nümü, aşağıdakilerden hangisinde doğru veilmiş-
yargılarından hangileri doğrudur?
O noktasından birbirine eklenmiş K ve L yaylarından, K
tir?
yayında Şekil I deki gibi bir atma O noktasından sonra
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Şekil II de yansıyan ve iletilen atma olarak iki atmaya
D) II ve III E) I, II ve III
ayrılıyor. A)
Sabit
Gelen atmanın hızı Vg, yansıyan atmanın hızı VY,
uç
Çözüm: iletilen atmanın hızı Vi olduğuna göre, bunlar
İki tepe arası mesafe bir dalga boyuna arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru
eşittir. Buna göre, 2,5l = 60 verilmiştir?
l = 24 cm olur.
A) Vg > VY > Vi B) Vi > Vg = VY B)
2,5 dalga 10 s de üretilmişse 1 dalga 4s
oluşur ve dalganın peyirodu T = 4s’dir. C) Vg = VY > Vi D) Vi > VY > Vg Sabit
uç
l.f = v bağıntısından V = 24. 1 = 6 m/s i
E) V > Vg > VY
4
olur.
Cevap: B
BYS K A FA S I
C)
Sabit
uç

D)
4. K M
Sabit
L
2h h 2h 6. uç
2x x 3x
X teli
Şekilde aynı yay üzerinde oluşturulan K,
L ve M atmalarının genlikleri 2h, h, 2h ve
genişlikleri 2x, x, 3x dir.
K, L ve M atmalarının yayılma hızı VK, VL, E)
VM olduğuna göre, bunlar arasındaki Y teli Sabit
ilişki nedir?
uç
A) VM > VK > VL B) VK = VL = VM
C) VK = VM > VL D) VK > VL > VM
E) VL > VK = VM Z teli

Eşit uzaklıktaki X, Y ve Z tellerinde oluşturulan şekil-

deki dalgaların dalga boyları lX , lY , lZ dir.
Çözüm:
Buna göre, lX , lY , lZ arasındaki ilişki aşağıdaki-
Atmaların hızı ortama bağlıdır.
lerden hangisinde doğru verilmiştir?
Aynı yay dendiği için ortam aynı olur ve
atmaların hızları birbirine eşit olur
A) lX > lY > lZ B) lY > lZ > lX
Cevap: B
C) lZ > lY > lX D) lX > lZ > lY

Y
E) l > lX > lZ

142 CA: 1-B 2-E 3-E 4-C 5-B 6-B 7-C

 Kılavuz Ünite 06 Su Dalgaları Test 03

3. 5. 7.
X ortamı Normal
Su M
L
Y ortamı
K
K ortamı L ortamı M ortamı

Düşey kesiti şekildeki gibi olan dalga

leğeninde kaynaktan üretilen doğrusal
su dalgalarının K, L ve M ortamlarındaki
yayılma hızları VK, VL, VM dir.
Buna göre, VK, VL, VM arasındaki ilişki
aşağıdakilerden hangisi gibidir?
A) VK = VL = VM B) VK > VL > VM
C) VM > VL > VK D) VK > VM > VL
E) V > VK > VL
M
Çözüm:
Dalgaların hızı ortama bağlıdır. Dalganın
hızı derin ortamdan sığ ortama geçerken
azalır. Buna göre VK > VL > VM olur.
Cevap: B
Birbirine paralel K, L ve M ortamlarında oluşan dalga
leğeninde K ortamından gönderilen doğrusal su X ortamındaki doğrusal bir kaynaktan yayılan sabit
dalgalarının L ve M ortamlarında izlediği yörünge frekanslı dalgalar Y ortamına şekildeki gibi geçiyor.
şekildeki gibidir.
Buna göre,
Doğrusal su dalgalarının K, L ve M ortamlarındaki
hız büyüklükleri VK, VL, VM olduğuna göre bunlar I. Dalgaların gelme açısı, kırılma açısından küçüktür.
arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisi gibidir? II. Dalgaların X ortamındaki dalga boyu Y ortamın-
dakinden büyüktür.
A) VK > VL > VM B) VK > VM > VL
III. Dalgaların X ve Y ortamlarındaki frekansları ay-
C) VL > VK = VM D) VM > VL > VK
nıdır.
E) V > VK > VL
M yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

BYS K A FA S I

4. Kaynak

6. M
L
K 60°
Engel
Su
Su

Düşey kesiti şekilde verilen dalga leğeninde

kaynaktan periyodik doğrusal dalgalar
üretiliyor. 8. X ortamı
Şekilde su derinliği her noktada aynı olan bir dalga Z ortamı
Buna göre dalgalar ilerlerken,
leğeninde oluşturulan K, L ve M atması engele doğru Normal
I. Frekansı değişmez.
hareket ediyor.
II. Hızları önce azalır sonra artar.
III. Dalga boyları önce artar sonra azalır.
Buna göre, atmanın yansıma sürecindeki biçimi
yargılarından hangileri doğrudur? ve hareket yönüyle ilgili,
Y ortamı
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III K
M K M
D) I ve II E) I ve III 60°
Doğrusal su dalgasının X, Y ve Z ortamlarında izlediği
30° 30° Engel 30° Engel
L yörünge şekildeki gibidir.
I II
Çözüm: Buna göre,
K
Su dalgalarında hız ortama, frekans kayna-
L M
I. X ortamının derinliği Y’ninkinden fazladır.
ğa bağlıdır. 60° Engel II. Y ortamının derinliği Z’ninkinden azdır.
Buna göre frekans değişmez, derinlik önce III
azalıp sonra arttığı için dalganın hızı önce III. X ortamının derinliği Z’ninkinden fazladır.
azalır sonra artar. Dalga boyuda önce azalır verilenlerden hangileri doğrudur?
sonra artar. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
Cevap: D A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve II E) II ve III
D) I ve III E) II ve III

144 CA: 1-D 2-A 3-A 4-B 5-C 6-E 7-D 8-C
 Kılavuz Ünite 06 Su Dalgaları Test 04

3. 5. 7.
Kaynak
Normal
Y ortamı

X ortamı

Bir dalga leğeni şekildeki X ve Y ortamlarına ayrılmış-

Fizik laboratuvarında dalga leğeninde doğ-
rusal su dalgaları deneyeni yapan şekildeki
Özlem, elindeki doğrusal cetvel ile dalga
leğeninde doğrusal dalgalar üretiyor.
Özlem’in ürettiği periyodik doğrusal su
dalgalarının üstten görünümü aşağıda-
kilerden hangisine benzer?
A) B)
C) D)
E)
Derinliği sabit olan dalga leğeninde üretilen periyodik tır. Y ortamında oluşturulan doğrusal dalgaların X
ortamına geçişi verilmiştir. Dalgaların Y ortamındaki
dairesel dalgalar şekildeki gibidir.
dalga boyu lY, frekansı fY, X ortamındaki dalga boyu
Kaynağın frekansı azaltıldığında oluşan dairesel
lX, frekansı fX dir.
dalgaların,
Buna göre, lX, lY ve fX, fY arasındaki ilişki aşağı-
I. Dalga boyu dakilerden hangisi gibidir?
II. Dalganın yayılma hızı
A) lX = lY , fX = fY B) lX > lY , fX > fY
III. Dalganın genliği
C) lY > lX , fX = fY D) lX > lY , fX = fY
niceliklerinden hangileri değişir?
Y
E) l > lX , fX > fY
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III

Çözüm:

BYS K A FA S I
Oluşturulan dalganın dalga boyu derin
ortamda daha fazla olur. Dalga boyu önce
gittikçe azalır sonra sabit olur.
Cevap: B

4. 8. K ortamı M ortamı
X ortamı
Y ortamı α 6. Işık kaynağı
Şekil I

Kaynak
X ortamı
L ortamı
Z ortamı
2α

Şekil II
Bir dalga leğeninde X ortamından Y ve Z
ortamına geçen doğrusal su dalgalarının
üstten görünümleri Şekil I ve Şekil II’deki
gibidir.
X, Y ve Z ortamlarında su derinliği sıra-
sıyla hX, hY, hZ olduğuna göre, bunlar
arasındaki ilişki nedir?
A) hX > hY > hZ B) hX > hZ > hY
C) hZ > hY > hX D) hY > hZ > hX
E) hZ > hX > hY
Çözüm:
Dalga derin ortamından sığ ortama geçer-
ken normala yaklaşarak kırılır. Buna göre, X
ortamı Y ve Z ortamından derin olur açılara
göre ise Y ortamıda Z den derindir.
hX>hY>hZ olur.
Cevap: A
Fatih
Beyaz ekran
Özlem
Fatih ve Özlem’in Fizik dersi proje ödevi için yaptık-
ları deney düzeneği şekildeki gibidir. Fatih derinliği
her yerde sabit olan dalga leğeninde sabit frekansla
doğrusal dalga oluşturduğunda, dalga leğeninin üst
kısmına ışık kaynağından ışık verildiğinde alt kısımda
bulunan beyaz ekrana bakan Özlem ekran üzerinde
ard arda 4 dalga tepesinin arasını 90 cm ölçüyor.
Dalgaların yayılma hızı 10 cm/s olduğuna göre,
–1
Fatih’in oluşturduğu dalganın frekansı kaç s dir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Fizik proje ödevini alan Özlem, Ayşe ve Fatih’in be-
raber yaptıkları su dalgasında kırılma deneyinde K
ortamında gönderdikleri doğrusal dalganın L ve M
ortamlarındaki ilerlemeleri şekildeki gibidir.
Buna göre,
Özlem: K ortamı L’den daha derindir.
Ayşe: L ortamı M’den daha sığdır.
Fatih: K ortamı M’den daha derindir.
öğrencilerden hangilerinin derinlik karşılaştırma-
ları kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız Özlem’in B) Yalnız Ayşe’nin
C) Özlem ve Ayşe’nin D) Özlem ve Fath’in
E) Ayşe ve Fath’in

146 CA: 1-D 2-C 3-B 4-E 5-A 6-C 7-C 8-C
 Kılavuz Ünite 06 Su Dalgaları Test 05

3. Su dalgalarının özellikleri ile ilgili öğrenci- 5. 7.

lerin görüşleri aşağıdaki gibidir. Kaynak
Enine
titreşim yapıyor.

Abdullah
Mekanik
dalgadır.
Fizik laboratuvarında şekildeki dalga leğeninde kay-
Ömer Şekildeki dalga leğeninde, doğrusal dalga kaynağının naktan doğrusal su dalgaları üretiliyor.
Boyuna titreşim ürettiği periyodik dalgalar yayılmaktadır. Su yüzeyine yukarıdan bakan bir gözlemci, dal-
yapar.
Dalga leğeninin tabanındaki musluk açılarak gaları nasıl görür?

Özlem bir miktar su akıtıldığında, yayılan doğrusal su

dalgalarına ait; A) B)
Buna göre, öğrencilerin hangilerinin
görüşleri doğrudur?
A) Yalnız Abdullah’ın
I. periyot,
B) Abdullah ve Ömer’in II. dalga boyu,
C) D)
C) Ömer ve Özlem’in III. hız
D) Abdullah ve Özlem’in
niceliklerinden hangileri azalır?
E) Abdullah, Ömer ve Ayşe’nin
Çözüm:
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E)
Su dalgaları hem enine hem de boyuna
dalgadır. Su dalgaları taşıdığı enerjiye göre D) I ve III E) II ve III
mekanik dalgadır.
Cevap: E
4.

BYS K A FA S I

6. K N
Endonezya açıklarında meydana gelen
deprem sonrası oluşan tsunami ile ilgili
bilgiler tablodaki gibidir.
L M
Su derinliği Dalga Dalganın 8.
Kaynak
(m) boyu (m) hızı (km/h)
4000 200 700 Su
2000 150 500 Hülya, laboratuvarda derinliği her yerde aynı olan
50 20 80 dalga leğeninde doğrusal su dalgaları oluşturuyor.
10 10 36 Fizik öğretmeni, Hülya’ya dalga leğeninin L ve M
Buna göre, köşelerine özdeş ince takozlar koyup deneyi tekrar
K L M
etmesini istemektedir.
I. Su dalgaları sığ ortama doğru ilerlerken
dalga boyu azalır. Buna göre, oluşan dalgaların üstten görünümü
II. Su dalgaları sığ ortama doğru ilerlerken aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
Bir dalga leğeni üç bölmeye bölünerek, tabanına farklı
hızı artar.
III. Su dalgaları sığ ortama doğru ilerlerken A) B) yüksekliklerde mermer bloklar konularak su derinliği
genliği artar. farklı bölmeler oluşturuluyor. Kaynaktan üretilen
yargılarından hangileri doğrudur? doğrusal su dalgalarının K, L, M bölgelerindeki dalga
boyları sırasıyla lK, lL, lM dir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II C) D)
D) I ve III E) II ve III Buna göre, lK, lL, lM arasındaki ilişki aşağıdaki-
Çözüm: lerden hangisi gibidir?

Dalganın derin ortamda hızı ve dalga boyu E) A) lK > lL > lM B) lK = lL = lM

sığ ortama göre büyük olur.
Genliği sığ ortama gelirken hızı azaldığın- C) lM > lL > lK D) lM > lK > lL
dan genliği artar.
K
E) l > lM > lL
Cevap: D

148 CA: 1-B 2-E 3-B 4-C 5-E 6-E 7-C 8-C
 Kılavuz Ünite 06 Dalgalar (Karma-3) Test 10

3. Ses dalgaları konusunda dalganın özel- 6. 9.

likleri ile ilgili, X ortamı Y ortamı

Enine
dalgadır. Kaynak

Fatih

Mekanik
dalgadır. X ortamı Y ortamı Derinlikleri farklı X ve Y ortamlarında, kaynaktan
Ömer Doğrusal bir su dalgası X ortamından Y ortamına oluşan periyodik doğrusal su dalgalarının X ve Y
Boyuna şekildeki gibi geçiyor. ortamlarındaki görünümü şekildeki gibidir.
dalgalar.
Buna göre, Buna göre,
Sena I. X ortamının derinliği Y ortamınınkinden daha
I. Dalgaların X ve Y ortamlarındaki frekansları eşittir.
fazladır.
hangi öğrenciler doğru ifadede bulun-
II. Dalgaların X ortamındaki hızı Y’ninkinden büyüktür.
muştur? II. Y ortamına geçen su dalgalarının frekansı azalmıştır.
A) Yalnız Fatih B) Yalnız Ömer III. X ortamındaki su dalgalarının dalga boyu Y orta- III. Dalgaların X ortamındaki dalga boyu Y’ninkinden
C) Yalnız Sena D) Ömer ve Sena mınkinden büyüktür. küçüktür.
E) Fatih ve Sena yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?
Çözüm:
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Ses dalgaları taşıdığı enerjiye göre mekanik, D) I ve III E) II ve III
yayılma doğrultusu titreşim doğrultusuna D) I ve II E) I ve III
paralel olduğundan boyuna dalgadır.
7.
Cevap: D O
İnce yay Kalın yay
4. Dalga kaynağı
O noktasında uç uca eklenerek gerilmiş ince ve kalın
yaylar üzerinde şekildeki bir atma oluşturulmuştur. BYS K A FA S I

Ok yönünde ilerleyen ve kalın yaya iletilen atma

için,
Su I. Hızı azalır.
Engel
II. Genliği artar.
Şekilde Fatih bir dalga leğeninde dalga III. Genişliği azalır.
kaynağı yardımıyla doğrusal su dalgaları
yargılarından hangileri doğrudur?
üretiyor. Ürettiği su dalgalarının hızı V, dalga
boyu l, genliği r’dir. A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
10. Titreşim
doğrultusu
Buna göre, ilerleyen dalgaların V, l ve r
D) I ve III E) II ve III Titreşim doğrultusu
nicelikleri aşağıdakilerden hangisi gibi
değişir?
8. Dalga kaynağı
Yayılma
Dalganın Dalga Genliği
Yayılma doğrultusu doğrultusu
hızı (V) boyu (l) (r)

A) Azalır Azalır Artar K L

B) Artar Artar Azalır Titreşim doğrultusu ve yayılma doğrultusu verilen
C) Azalır Artar Azalır K ve L,
D) Artar Azalır Artar
Su
K L
E) Azalır Azalır Azalır
Düşey kesiti şekildeki gibi verilen dalga leğeninde I. Deprem dalgası Su dalgası
Çözüm: dalga kaynağından üretilen periyodik dalgalar için, II. Elektromanyetik
Su dalgası
Dalganın hızı derin ortamdan sığ ortama I. Frekansları değişmez. dalga
geçerken azalır. II. Hızları önce artar sonra azalır. III. Su dalgası Yay dalgası
Dalganın dalga boyu hız ile orantılıdır. III. Dalga boyları önce azalır sonra artar.
Dalganın genliği dalga sığ ortama geçerken dalgalarından hangileri örnek olabilir?
yargılarından hangileri doğrudur?
artar.
Cevap: A A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız II A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
D) I ve II E) I ve III D) I ve II E) Yalnız II

158 CA: 1-B 2-A 3-C 4-D 5-D 6-D 7-D 8-D 9-E 10-A
 Kılavuz Ünite 06 Birim Test 11

3. Aşağıdakilerden hangisi SI birim siste- 7. Aşağıdakilerden hangisi Sl birim sistemine göre 10. I. N.m
mine göre temel büyüklük birimlerinden
biridir?
temel büyüklük birimlerinden biridir? II. kg.m /s
2 2

A) Metre.saniye metre III. watt/s

A) B) Pascal C) Kalori
B) Pascal saniye
C) Kalori D) Watt E) Kelvin
D) Watt Yukarıdaki birimlerden hangileri enerji birimi olan
E) Kelvin Joule birimine karşılık gelir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
Çözüm:

Temel büyüklükleri: Kütle, ışık şiddeti, sıcak-

lık, akım şiddeti, madde miktarı, uzunluk ve
zamandır. SI birim sistemine göre sıcaklığın
birimi Kelvin’dir.
Cevap: E

2
8. Skaler ve türetilmiş bir büyüklük olan ve aynı za- 11. Joule.s
2
manda maddenin ayırt edici özelliği olan özkütle m
birimi aşağıda verilenlerden hangisidir?
İfadesi hangi niceliğin birimidir?
metre Litre
A) B) N/metre C) 2
BYS K A FA S I
saniye cm A) Kuvvet B) Enerji C) Güç

kg g D) Kütle E) Hız
D) E) 3
m cm

Kuvvet.zaman
4. niceliği aşağıdakilerden
Hız
hangisine eşittir?

A) İvme B) Enerji C) Güç

D) Kütle E) Hacim

Çözüm:

İtme momentum değişimine eşittir.

I = DP F.Dt = m.DV
F.Dt
= m kütledir.
DV
Cevap: D
9. Aşağıda verilen birimlerden hangileri kuvvet
birimi Newton yerine kullanılabilir? 2
12. kg. m2
Joule s
I.
metre
II. kg.m/s
2 Aşağıdaki verilen niceliklerden hangisinin birimi-
dir?
III. Watt.saniye
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Enerji B) İvme C) Kuvvet
D) I ve III E) II ve III D) Hız E) Güç

160 CA: 1-E 2-D 3-D 4-C 5-D 6-D 7-E 8-E 9-C 10-C 11-D 12-A