MAGANDANG

HAPON
GRADE 8
MGA GURONG NAGSASANAY

Bb. Erica Marie G. Kierck Carlo

 ARALIN 6

PAG-USBONG AT PAG-UNLAD
NG MGA KLASIKAL NA LIPUNAN
SA AMERICA, AFRICA,
AT MGA PULO SA PACIFIC
HEOGRAPIYA NG AFRICA
binubuo ng disyerto sa hilaga, tropical rainforest o maulang gubat
sa gitnang bahagi ng kontinente, at sa pagitan ng dalawa ay ang
savanna na isang malawak na kapatagan na maraming talahib at
damo na tumutubo
 SINAUNANG AFRICA
laganap ang tribalism na nagdulot ng pagkakaiba-iba
ng kultura at lipunan
sila ay nagpalipat-lipat (nomadic) dahil sa pabago-
bagong klima ng kontinente.
naging mahalagang kabuhayan ang pangangalakal
na nakatulong sa pag-usbong ng mga lipunan
ANG PAG-USBONG NG
KAHARIAN NG GHANA
(LAND OF GOLD)
tinawag na Soninke ang mga naninirahan dito (mga masisipag
na negosyante at mahuhusay na panday)
nagsimula bilang mga ahente para sa mga mangangalakal sa ng
ginto at asin at kalaunan ay nakakuha ng kontrol sa kalakalan.
lumawak, yumaman, at naging makapangyarihang imperyo dahil sa
kontrol sa kalakalan ng asin at ginto, at pagpapataw ng buwis sa mga
nasasakupan maging sa mga produktong kalakal
kontrolado ng hari ang kalakalan at lahat ng mga pagpapasya ukol dito ay
nagmumula sa kanya
Mga Pangunahing Lungsod:
Djenne - sentro ng koleksyon ng ginto at alipin
Timbuktu - sentro ng kalakalan at edukasyon
Kumbi – ang kabisera kung saan matatagpuan ang palasyo ng hari, pook
tanggulan, at ang sentro ng kalakalan
 Paano ba bumagsak ang mayamang
Kaharian ng Ghana?

Sinakop ang Ghana ng mga Almoravid , mga muslim na

galing sa Hilagang Africa, na nagdulot ng pagkahinto
ng kalakalan, kaguluhan, at digmaan na siyang
tuluyang nagpabagsak ng imperyo.
ANG IMPERYO
NG MALI
namana ng Mali ang
kapangyarihan sa
kalakalan maging ang
teritoryo ng Ghana
HARING SUNDIATA

isang muslim na hari ng Mali

na lubos na nagpalawak ng
kaharian at nagtayo ng bagong
lungsod-kabisera, ang Niani
pinasigla ang kalakalan ng asin
at ginto na naging dahilan sa
pagyaman ng imperyo
MANSA MUSA
isa sa pinakadakilang hari ng Mali
at tinaguriang pinakamayamang
pinuno sa kasaysayan
naging mahusay siya sa
pamamahala at pananakop at higit
na lumawak ang imperyo sa
kaniyang pamumuno
pinairal ang sistema ng hustisya
na hango sa Quran maging ang
pagpapahalaga sa karunungan
 PAGBAGSAK NG
IMPERYONG MALI

Sa pagkamatay ni Mansa Musa, humina ang imperyo

na nagdulot ng pag-agawan sa trono. Isa sa mga
lungod/probinsya ang nag-alsa – ang rebeldeng
Songhai, ang tuluyang pinabagsak ang Mali.
ANG IMPERYO
NG SONGHAI
Dulot ng alitan sa trono sa Mali,
marami sa mga taong sakop nito
ay humiwalay sa imperyo at ang
mayamang lungsod ng Gao ay
lumitaw na bagong kabisera ng
bagong kaharian sa West Africa,
ang Songhai.
kilala sa kanilang lakas at galing
sa pakikidigma
SUNNI ALI
ang unang hari na nanguna
sa pagpalawak ng Songhai
bilang makapangyarihang
imperyo
nakabuo siya ng isang hukbo
na may barkong pandigma
at mga sundalong
kabayuhan at sinakop niya
ang Timbuktu.
ASKIA MOHAMMED

isinaayos ang transportasyon

at komunikasyon
pinalawak niya ang teritoryo
ng Songhai, itinaguyod ang
komersiyo, at pinalaki ang
impluwensyang pampulitika
ng Islam sa kanyang estado.
Naging maayos ang sistema ng pagbubuwis ng mga mamamayan,
nagpatuloy ang kalakalan ng ginto, at muling pinalakas ang
Timbuktu bilang sentro ng pag-aaral at kaalaman.
Nakatuon ang kanilang edukasyon sa relihiyon. Nagtataglay rin
sila ng payak na sining at arkitektura.
 PAGBAGSAK NG
IMPERYONG SONGHAI

Subalit hindi nagtagal ay bumagsak din ang Songhai

dahil sa kakulangan nito sa makabagong armas dulot
ng pagsalakay ng mga Moroccan sa imperyo gamit
ang pulbura at mga kanyon.
KABIHASNAN SA
MESOAMERICA
SINAUNANG AMERICA
Ang mga pamayanang agrikultural sa Central at
South America, na kung tawagin ay Mesoamerica,
ay naging makapangyarihan at nakapagtatag ng
lungsod-estado ngunit hindi ito nagtagal.
Nakapagtatag sila ng isang malawak na imperyo at
impluwensiya. Itinuring ang kabihasnang nalinang
nila bilang Kabihasnang Klasikal sa America.
ANG KABIHASNANG MAYA
nabuhay mula 1000 BCE hanggang 900 CE, at
mayroon silang maunlad na sibilisasyon bago pa
man sila sakupin ng mga Europeo.
Nakatira sila sa rehiyon na ngayon ay bahagi na ng
silangan at timog Mexico, Guatemala, Belize, El
Salvador, at Kanlurang Honduras.
Pamahalaan at Lipunan

Nakatira sila sa mga

bahay na ang bubong ay
yari sa kogon.
may organisadong
lungsod-estado na
pinamumunuan ng isang
King o High Priest
Pamahalaan at Lipunan
Ekonomiya / Kabuhayan
Pagtatanim (mais, sitaw,
kalabasa, abokado, sili,
pinya, papaya, at cacao na
ginagawang tsokolate)
Nagbabayad sila ng buwis
para sa pagsasaayos ng
lungsod at pagtatayo ng
mga templo.
pangangalakal
pangingisda
Relihiyon at Paniniwala
Politeistiko ang mga Mayan.
Binubuo ang kanilang paniniwala
ng sari-saring supernatural na
bagay
Sa mga panahong tulad ng bagong
taon o kagipitan (taggutom,
epidemya, o tagtuyot), ang mga
tao ay nagsasama-sama sa plasa
upang magsagawa ng ritwal
upang bigyang-parangal ang mga
diyos.
 Kontribusyon
mga templo (pyramids)
astronomiya at matematika
mayan calendar
pok-a-tok (ritwal na larong bola)
 Pagbagsak
Inabandona ng mga Mayan ang
kanilang lungsod-estado sa di
maipaliwanag na mga dahilan,
maaaring dahil ito sa mga
natural na kalamidad, epidemya,
paglaki ng populasyon,
kagutuman, pagkaubos ng mga
pinagkukunang yaman, at
marami pang ibang teorya ng
mga eksperto.
"Like many historic empires, Ghana, Mali, and Songhai, did
not survive into modern times. However, they were
fundamental in shaping the world we live in today. Many
European, Middle Eastern, and Asian strongholds would not
have prospered without the trade from these African
Empires. These African societies not only influenced the
global economy, they also shaped the world's art, culture,
and religion through international trade."
- Rebecca Schnabel
MARAMING
SALAMAT
GRADE 8