Bab 1: Kedatangan Kuasa Barat 西方势力的到来

1.1 Kestabilan 安稳 dan Kemakmuran 繁荣 Negara Kita

Kestabilan
1. Sistem pemerintahan 政治体制 dan struktur sosial 社会结构

a) sistem pemerintahan beraja 君主制 di negeri Melayu

b) Hierarki pemerintahan di Negeri Sembilan

只有森美兰
● Diketuai Yamtuan Besar严端 / Yang
di-Pertuan Besar 最高统领
● Diikuti undang 行政区首长,
lembaga 立宪者 ,
buapak 族长 dan anak buah 各氏族

c) sistem pemerintahan di Sarawak d) sistem pemerintahan di Sabah

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 1 | Cikgu Khoo YJ | M/S 1

 2. Perundangan 法律

● Undang-undang bertulis 成文法典– Hukum Kanun Melaka 马六甲法典, Hukum Kanun Pahang,
Undang-undang 99 Perak
● Undang-undang tidak bertulis – adat 风俗perpatih （母系为主）
● Di Sabah dan Sarawak, peraturan hidup dan undang-undang adat diamalkan secara tradisi
suku 部族masing-masing

3. Hubungan luar 对外关系

● Hubungan ekonomi, politik dan sosial

● Dalam bentuk ekonomi 经济层面 seperti hubungan luar dengan pedagang 商人 British 英国
dan Belanda 荷兰
● menjalinkan hubungan diplomatik dan perdagangan 建立外交和贸易关系
● Berjaya meluaskan pengaruh 成功扩张势力, melindungi daripada ancaman musuh 免受敌人的
威胁, memajukan ekonomi 经济成长 dan menstabilkan sistem pemerintahan 稳定的政府

Kemakmuran
1. Hasil bumi dan hasil alam 天然资源
● Kaya dengan galian 丰富的矿物 – bijih timah锡矿, emas 金 dan perak 银
● Dilombong 开采oleh masyarakat tempatan secara mendulang 琉琅法 dan melampan
o mendulang di kawasan sungai kerana bijih timah banyak didapati di lembah sungai
● Pusat pengeluaran hasil hutan seperti rempah-ratus 香料, damar 树脂 dan rotan 藤条
● hasil hutan: kayu-kayan 木材, kapur barus 樟 , rotan, damar, getah jelutung, gaharu 沉香木
dan cendana 檀（tan) 木 yang dijual kepada pedagang China, Jepun, Siam dan India
● Hasil laut seperti sirip ikan yu魚翅, timun laut海参dan mutiara珍珠
- memanfaatkan 善加利用 hasil alam
● Masyarakat kreatif dan mahir menghasilkan kraf tangan yang indah dan menarik
● Contoh kraf tangan yang dihasilkan:
Bahan Hasil kraf tangan
Daun nipah, mengkuang, pandan Tikar 草席, bakul 篮子
dan buluh
Kayu Perahu船
Rotan Perabot 家具
Kain Sarawak Kain pua, selendang围巾

2. Sistem ekonomi 经济体制

a) Perdagangan 贸易 dan pelabuhan 港口
● Terletak 位于di muara sungai 河口
o Pelabuhan Kedah, Johor, Klang dan Melaka
● Pusat pengumpulan barang
● Syahbandar menguruskan pelabuhan
● barang dagangan 商品 – buah keras, kayu manis 肉桂 dan cengkih丁香
b) Timbang 称重 dan sukat 尺寸
● Masyarakat Melayu – kepul, leng, kal, cupak dan gantang, contoh: 1 leng = 2 kepul
● Pedagang Cina – kati, tahil dan pikul
● Timbang emas dan perak ambil timbangan pedagang India - mayam, kati, saga dan bungkal

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 1 | Cikgu Khoo YJ | M/S 2

c) Mata Wang 货币
● Awalnya guna sistem barter 物物交换
● Mata wang logam 金属 daripada timah dan emas

d) Percukaian 税收
● bayaran yang dikenakan ke atas hasil perlombongan, pertanian, hasil hutan dan perdagangan
● Untuk memakmurkan negeri 为了让国家繁荣

3. Kegiatan keintelektualan 智力
Pendidikan bertujuan melahirkan individu yang berakhlak mulia, sopan, bertatasusila, berdikari dan
berhemah tinggi 教育的目的是培养出有道德，有礼貌，独立的人

a) Pendidikan tidak formal 非正式教育

● Asuhan keluarga 家庭– bercucuk tanam, tangkap ikan, kraf tangan dan bertukang
● Ilmu agama宗教知识, berpekerti mulia, menjaga maruah diri
● Melalui pantun, syair 诗, peribahasa, pantang larang 禁忌 dan cerita teladan 经典故事
● contoh: Si Tanggang Anak Derhaka (anak tidak menderhaka kepada ibu bapa)

b) Pendidikan formal 正规教育

● bercorak Islam dan menekankan ilmu keagamaan 强调宗教知识
● Istana 皇宫 – hal pentadbiran 行政管理 dan politik 政治
● Masjid 清真寺– pengajian cara bacaan dalam solat祈祷, tajwid, hadis圣训, fekah dan usuludin
● Pondok 小屋– diajar al-Quran可兰经, hadis dan bahasa Arab
● Madrasah 伊斯兰学校– mempunyai sukatan pelajaran 课程纲要, dalam kelas 分班制, tahap
permulaan, pertengahan dan pengkhususan serta diawasi oleh mudir （guru besar)
● Sarawak dan Sabah pun mempunyai pendidikan formal di masjid
● Bahasa Melayu dan tulisan Jawi
o bahasa ilmu dan lingua franca 通用语 dalam perdagangan 贸易
o Kemampuan menyampaikan ilmu agama dan pengetahuan serta penulisan karya
kesusasteraan 能用于传授宗教知识，智慧和写文学作品

1.2 Faktor Kedatangan Kuasa Barat西方势力到来的原因ke Negara Kita

● 1600, Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) ditubuhkan di England. SHTI在英国成立
○ diberi hak monopoli dalam perdagangan rempah di Kepulauan Melayu oleh Kerajaan British.
该公司被英国授予马来群岛香料贸易的垄断权
● 1602, Syarikat Hindia Timur Belanda 荷兰 ditubuhkan.
○ Syarikat ini diberi monopoli perdagangan di Timur. 该公司被授予在东方的贸易垄断权
● 1664, Perancis 法国 menubuhkan Syarikat Hindia Timur Perancis untuk berdagang di Asia .
● kuasa barat/penjajah:
○ abad ke-16: Portugis dan Sepanyol
○ abad ke-17: Belanda, British dan Perancis

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 1 | Cikgu Khoo YJ | M/S 3

Kedatangan Kuasa Barat
pada abad ke-16

Berdagang dengan China

(a) Untuk mendapatkan barangan mewah 奢侈品 seperti teh茶, sutera 丝绸dan tembikar陶器 
(b) Perlukan pusat pengumpulan barangan 收集中心
- China mahu emas, perak, bijih timah dan rempah-ratus (barang-barang di Kepulauan Melayu)
- syarikat perdagangan memerlukan pusat pengumpulan bahan mentah yang terletak di
tengah-tengah laluan perdagangan di antara India dan China.
贸易公司需要位于中印贸易路线之间的原料收集中心
(c) Perlukan pelabuhan persinggahan sementara 临时港口停靠
- menunggu peralihan angin monsun 等季候风
- dan mendapatkan bekalan air, makanan dan membaiki kapal sebelum ke Canton 去广州前，获得
水，食物和维修船只
(d) Menyebarkan agama Kristian
- Matlamat penjajahan: kekayaan 财富, keagamaan 宗教 dan kemasyhuran 名望（3K)

pada abad ke-17 dan abad ke-18

(a) Revolusi Perindustrian 工业革命 di Britain

(b) tahun 1870-an, negara Eropah seperti Jerman 德国 dan Perancis 法国 turut menjadi negara
perindustrian 工业国家
(c) Menguasai tanah jajahan 占领殖民地 untuk mendapatkan bahan mentah berterusan 得到源源不断
的原料
(d) Perlu pasaran yang luas 需要扩大市场 kerana kilang keluaran hasil yang banyak

pada abad ke-19 dan abad ke-20

(a) Perlukan getah asli 橡胶 untuk ciptaan tayar 轮胎 bagi industri kereta 汽车业

(b) Kesuburan Tanah dan Kekayaan Hasil Bumi

- mempunyai tanah subur 肥沃的土地 untuk tanaman 种植 getah橡胶, tebu 甘蔗dan tembakau 烟
草 
- kaya dengan hasil lombong 丰富的矿井 seperti bijih timah, emas, besi dan petroleum

(c) Industri Mengetin 罐头业

- Bijih timah 锡矿diperlukan untuk mengetin makanan, minuman 罐头食品 dan penghasilan
bumbung rumah 屋顶
- Selepas tahun 1840, permintaan untuk bijih timah bertambah dengan pesat 锡的需求量快速增长

(d) Pembukaan Terusan Suez 苏伊士运河 menghubungkan 连接 Pelabuhan Said di Laut Mediterranean
dengan Suez di Laut Merah mempercepat urusan perdagangan 加快贸易

(e) Ciptaan kapal wap 蒸汽船的发明 dapat membawa muatan lebih banyak 承载更多的货物,
menjimatkan kos节省成本, perjalanan cepat 加快物流 dan penghantaran mudah serta murah 

(f) Persaingan kuasa barat （Britain, Jerman, Perancis, Sepanyol dan Amerika Syarikat ）
- sanggup berperang untuk mendapatkan tanah jajahan 为殖民地而开战
- menganggap semakin luas tanah jajahan, semakin tinggi sanjungan 认为殖民地越广/多，钦佩度/
赞美越高

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 1 | Cikgu Khoo YJ | M/S 4

(g) ciptaan telegraf 电报的发明
- membolehkan ahli perniagaan di benua Eropah dan Amerika Syarikat menghubungi ejen atau
wakil mereka di Tanah Melayu dengan cepat
让欧洲和美国的企业能快速联系其在马来亚的代理商或代表

(h) slogan 口号 "Beban Orang Putih 白人的负担"

- berhasrat untuk menyebarkan pengaruh dan tamadun mereka ke seberang laut.
希望将其影响力和文明传播到海外
- menggunakan berbagai-bagai slogan untuk mewajarkan tindakan mereka.
使用各种口号来合理化他们的行为
- berhujah bahawa peradaban mereka lebih tinggi berbanding dengan kebudayaan penduduk yang
dijajah 认为他们的文明高于殖民地的文化
- slogan “Beban Orang Putih”: bermaksud tanggungjawab dan tugas mereka adalah untuk
membantu dan memberikan kesejahteraan kepada peribumi di wilayah yang dijajah oleh mereka.
意味着他们有责任和义务帮助殖民地的居民
- Perancis pula menggunakan muslihat “Tugas Menyebarkan Tamadun” kepada penduduk dunia
bukan Barat yang dianggap mundur. 非西方世界的人被认为是落后的

1.3 Persaingan Kuasa Barat untuk Mendapatkan Tanah Jajahan 西方势力互相竞争为了得到殖民地

a) Kuasa Barat berlumba-lumba memiliki tanah jajahan untuk kepentingan ekonomi 为了经济利益
b) Sepanyol西班牙, Britain英国, Belanda 荷兰, Perancis 法国dan Rusia俄罗斯 muncul sebagai empayar
崛起为帝国
c) Amerika Syarikat 美国, Jerman德国, Itali意大利dan Belgium比利时 menyertai perlumbaan 也参与这个
竞争 mendapatkan tanah jajahan
d) British bimbang kemaraan kuasa Barat lain ke negeri-negeri Melayu, Sabah dan Sarawak yang kaya
dengan bahan mentah 英国担心其他西方势力会得到马来半岛，沙巴和砂拉越的丰富原料
e) Rancangan peluasan kuasa Barat 西方势力扩张计划:

Kuasa Barat Wilayah

Perancis 法国 Indochina 印度支那 (越南、老挝、柬埔寨), Segenting Kra 克拉地峡
Rusia 俄罗斯 Ujung Salang
Jerman 德国 Pulau Langkawi
Amerika Syarikat 美国 Terengganu
Belanda 荷兰 Kepulauan Hindia Timur 东印度群岛 （印尼）
British 英国 Kesultanan Brunei, Burma, Negeri Melayu,
* Sabah (Syarikat dagang British 英国贸易公司, iaitu Syarikat Borneo
Utara British (SBUB)
* Sarawak （persendirian 私人, iaitu keluarga Brooke)
Portugis 葡萄牙 Timor Leste 东帝汶
Sepanyol 西班牙 Kesultanan Sulu

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 1 | Cikgu Khoo YJ | M/S 5

1.4 Perbezaan Strategi Kuasa Barat 西方势力所使用的策略 untuk Menguasai Negara Kita
Kuasa Barat Strategi

Portugis serangan fizikal

Belanda serangan fizikal, pakatan dan perjanjian

British (bersifat diplomasi 外交) manipulasi, ugutan/desakan, tipu helah, perjanjian, pakatan, pajakan
dan serangan fizikal

- 1873, kerajaan Britain menukarkan dasar tidak campur tangan kepada dasar campur tangan
英国政府改为干预政策
- Dasar campur tangan bermaksud British melibatkan diri secara langsung dalam pentadbiran
di negeri-negeri Melayu. 干预政策是直接参与马来各州的行政管理
- Pedagang Negeri-negeri Selat mendesak kerajaan British supaya campur tangan dan
melindungi kepentingan pelaburan mereka. 贸易商敦促政府干预以保护其投资利益
- Andrew Clarke dihantar untuk menggantikan Gabenor Harry Ord.

Manipulasi 操纵 tindakan mengatur sesuatu dengan cara bijaksana, mengambil kesempatan

趁机 atas sesuatu perkara, sehingga dapat mencapai tujuan yang dikehendaki.

Ugutan/Desakan 威胁 menakut-nakutkan 吓人 dengan menyatakan akan melakukan sesuatu

tindakan yang tidak baik atau pernyataan yang mengugut untuk mengenakan
sesuatu.

Tipu helah 骗局 mengenakan pengaruh, mempengaruhi, menggunakan tipu helah terhadap

seseorang atau sesuatu pihak dengan tujuan untuk mendapatkan sesuatu.

Perjanjian 协议 peristiwa seseorang atau pihak berjanji kepada seorang atau pihak lain atau
dua orang atau dua pihak itu saling berjanji untuk melaksanakan suatu hal.

Pakatan 同盟 permuafakatan 共识 dan kerjasama antara dua pihak atau lebih dalam
melaksanakan sesuatu perkara.

Pajakan 租约 kontrak (kuasa atau hak) yang membolehkan orang lain menggunakan atau
menduduki tanah, bangunan dan sebagainya dalam tempoh masa dan dengan
bayaran tertentu.

Serangan fizikal 武力 melakukan tindakan menyerang, menyerang balas, menangkis serangan dan
攻击 melancarkan serangan balas ke atas pihak lawan.

Strategi Belanda 荷兰

a) Serangan fizikal 武力攻击

● Menyerang Pulau Pangkor (1650) dan Kuala Perak (1651) disebabkan dasar monopoli 垄断政策 bijih
timah oleh Belanda
● Berperang dengan Selangor dan Rembau (1763) kerana bimbang 担心 penguasaan Selangor
terhadap Selat Melaka
● Berperang dengan Johor (1782) disebabkan perselisihan perdagangan 贸易纠纷
● Berperang dengan Johor dan Selangor (1784) kerana perebutan perairan Selat Melaka 争夺马六甲海
峡

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 1 | Cikgu Khoo YJ | M/S 6

b) Perjanjian 协议
● 1650 – Perjanjian dengan Perak untuk mendapatkan bijih timah
● 1786 – Perjanjian dengan Selangor, Sultan Ibrahim setuju menjual bijih timah 同意卖锡矿

c) Pakatan 同盟
● 1641 – Berpakat dengan Johor mengalahkan Portugis 击退葡萄牙di Melaka
● 1824 – Berpakat dengan British tandatangani 签署 Perjanjian Inggeris - Belanda

Strategi British 英国

a) Serangan fizikal
● Tahun 1831 dan 1832 - Serang Dol Said yang enggan tunduk 不肯投降
● Membedil Kuala Terengganu dan meminta Sultan Omar tidak campur tangan dalam perang saudara
di Pahang dan masalah takhta Sultan Mahmud Lingga
攻击Kuala Terengganu并要求苏丹不要干涉在彭亨的内战及王位问题

b) Perjanjian
● Mendesak Sultan Perak, Sultan Selangor, Yamtuan Seri Menanti dan Sultan Pahang menerima
naungan British 强迫各州苏丹接受英国
● Sultan Brunei bersetuju mengiktiraf James Brooke sebagai raja 文莱苏丹承认James Brooke 为王

c) Ugutan/ Desakan
● Mengugut Sultan Selangor dan Pahang menerima Residen 威胁苏丹接受参政司
● James Brooke mendesak Sultan Brunei mengiktiraf sebagai raja

d) Tipu helah
● Mendapatkan Pulau Pinang melalui tipu helah kepada Sultan Kedah

e) Pakatan
● Berpakat dengan Belanda mendapatkan Melaka melalui Perjanjian Ingeris – Belanda 1824

f) Pajakan
● Melalui pajakan, SBUB meluaskan pengaruh ke Sabah

g) Manipulasi操纵
● 1819 – mendapatkan Singapura , peluang daripada perebutan takhta Johor
借柔佛王位继承问题，趁机得到新加坡
● 1871 – campur tangan di Perak, peluang daripada perebutan takhta
趁着王位继承问题，借机会干涉霹雳
● 1874 – campur tangan di Selangor, peluang daripada rompakan lanun ke atas kapal dagang dan
serangan rumah api Tanjung Rachado 用海盗抢劫商船和灯塔被袭击等借口干涉雪兰莪

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 1 | Cikgu Khoo YJ | M/S 7