Bab 2: Pentadbiran Negeri-negeri Selat 海峡殖民地 （俗称 ‘ 三州府’ ）

2.1 Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka

● Latar Belakang 背景 sebelum peluasan kuasa British
Pulau Pinang Singapura Melaka

- merupakan wilayah - ialah wilayah Kesultanan - 1511, Kesultanan Melayu

Kesultanan Kedah 吉打
领土
- Pulau Pinang juga
menjadi pelabuhan
dagang 贸易港口 bagi
daerah serantau terutama - ditadbir oleh
dengan Acheh di
Sumatera.
- Batu Uban merupakan
pelabuhan paling awal - Sewaktu pentadbiran
- Petempatan Batu Uban
dibuka oleh orang Melayu
dari Sumatera pada
tahun 1759. Sultan
Kedah menganugerahkan
赐予 kawasan tersebut
sebagai membalas jasa
回馈 orang Sumatera
membantu Kesultanan
Kedah menentang Siam.
Johor Riau yang meliputi
Pahang, Johor dan
gugusan kepulauan Riau
Lingga sejak abad ke-16
hingga abad ke-19.
Temenggung Abdul
Rahman yang tinggal di
Singapura.
Temenggung Abdul
Rahman, ladang-ladang
gambir diusahakan oleh
orang Melayu dan Cina di
Singapura.
Melaka ditawan oleh
Portugis.
- Pada tahun 1641-1824,
Melaka menjadi tanah
jajahan Belanda setelah
Belanda mengalahkan
Portugis dengan bantuan
Kesultanan Johor Riau.
荷兰在Johor Riau的帮助
下击败了葡萄牙人
- Belanda menjadikan
Melaka sebagai pusat
pengumpulan hasil bijih
timah 收集锡矿中心 dari
negeri-negeri Melayu.
- Belanda mementingkan
Betawi di Pulau Jawa
sebagai pusat
perdagangan utama di
Alam Melayu.

● Pulau Pinang
Kepentingan Pulau Pinang kepada British

- Pada awal abad ke-18, Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) yang bertapak di India berusaha
mendapatkan petempatan baharu di Alam Melayu.
18世纪初，SHTI 设立在印度，在马来世界努力寻求新的定居点。
- Kedudukan Pulau Pinang di pertengahan laluan perdagangan di antara Timur dan Barat dapat
memenuhi keperluan perdagangan dan keselamatan British di Alam Melayu.
槟城位于东西方贸易路线的中间，能满足英国在马来世界的贸易和安全需求。
- 1. Pusat Pengumpulan Barang 收集中心
- teh dari China mendapat pasaran baik di Eropah. 来自中国的茶在欧洲有良好的市场
- sebagai tukaran, China mahukan emas, perak, bijih timah dan rempah-ratus dari Alam
Melayu 作为交换，中国想得到从马来世界的金，银，锡和香料
2. Pelabuhan Persinggahan di laluan perdagangan di antara India dan China
- Tempat membaiki kapal 修船, mendapatkan bekalan makanan dan minuman 获得供应
serta berlindung sementara menunggu peralihan angin monsun.
3. Pangkalan Tentera 军事基地
- memerlukan pangkalan tentera yang lebih strategik untuk mempertahankan petempatan
di India daripada ancaman tentera Perancis
需要一个更优越的军事基地来捍卫印度的定居点，以抵抗法国军事威胁
- menghadapi saingan Belanda di Alam Melayu 能与荷兰竞争

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 2 | Cikgu Khoo YJ | M/S 1

Kronologi Pendudukan British di Pulau Pinang

Pada abad ke-18, Kesultanan Kedah tergugat kerana

1. Perebutan Takhta Kesultanan Kedah 王位的斗争
- Krisis perebutan takhta berlaku apabila Sultan Muhammad Jiwa (1710-1778) melantik Tunku
Abdullah sebagai Raja Muda Kedah.
- Kerabat Diraja Kedah yang tidak bersetuju telah berpakat dengan Bugis di Selangor untuk
menentang Sultan Muhammad Jiwa. 王室不同意任命，与Bugis密谋造反
- Sultan Muhammad Jiwa berusaha memohon bantuan ketenteraan daripada SHTI untuk
mempertahankan kedaulatan negeri daripada serangan Bugis.
向SHTI寻求军事援助，以捍卫国家主权免受Bugis袭击
- SHTI menghantar Edward Monckton berunding 进行磋商 dengan Sultan Muhammad Jiwa.
Rundingan gagal 谈判失败 apabila SHTI tidak memberikan jaminan akan melindungi Kedah
daripada ancaman musuh.
2. Ancaman Siam 暹罗的威胁
- Semasa pemerintahan Sultan Abdullah (1778-1798), Siam menuntut kembali penghantaran
bunga emas daripada kerajaan Kedah yang terhenti semasa Perang Siam-Burma.
暹罗要求吉打献上金花。此举在暹罗缅甸战争期间停止。
- Sultan Kedah memohon bantuan SHTI 向SHTI寻求援助
- Baginda menawarkan Pulau Pinang sebagai pangkalan kepada SHTI dengan syarat
mendapatkan bantuan ketenteraan dan melindungi Kedah daripada ancaman Siam.
他以槟州将作为SHTI的基地，条件是获得军事援助并保护吉打免受暹罗威胁。
- Baginda meminta Francis Light, iaitu pedagang persendirian untuk menyampaikan syarat
tersebut kepada Gabenor Jeneral British di India.
他的请求与私人贸易商 Francis Light 将条款转达给印度的英国总督。

Tipu Helah Francis Light Menduduki Pulau Pinang

- Francis Light yang menyedari kedudukan strategik Pulau Pinang berjanji bahawa SHTI akan
memenuhi syarat yang dipohon oleh baginda Sultan Kedah.
意识到槟州的战略地位的 Francis Light 承诺SHTI 将满足吉打苏丹的请求
- Sultan Abdullah yang berpegang pada janji tersebut menawarkan Francis Light membuka
petempatan di Pulau Pinang pada tahun 1786.
Sultan Abdullah 相信该诺言，并于1786年为 Francis Light 在槟城开设定居点。
- Francis Light menamakan Pulau Pinang: Prince of Wales Island.
- Petempatan mereka dinamakan Georgetown bersempena dengan nama Raja England.

Pengukuhan Kuasa British di Pulau Pinang Melalui Perjanjian

- Francis Light menduduki Pulau Pinang melalui tipu muslihat 欺骗 terhadap Sultan Kedah pada
tahun 1786
- SHTI enggan memberikan bantuan kerana tiada perjanjian ditandatangani dengan Sultan Kedah
- SHTI拒绝提供援助，因为未与吉打苏丹签署协议
- Pada tahun 1791, Pulau Pinang diserahkan secara rasmi melalui perjanjian setelah Sultan
Abdullah ditewaskan 战败 dalam perang mengambil semula Pulau Pinang
- Pada tahun 1800, Sultan Dhiauddin didesak 被迫 oleh Gabenor George Leith menyerahkan
Seberang Perai 威省
- Perjanjian ini membolehkan British menduduki Seberang Perai. Pendudukan ini penting sebagai
benteng pertahanan dan kawasan pertanian bagi membekalkan sumber makanan kepada
penduduk di Pulau Pinang.
- 该协议使英国占领了Seberang Perai。此占领至关重要能为槟城人民提供粮食和起到防御的作用

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 2 | Cikgu Khoo YJ | M/S 2

 ● Singapura

Kepentingan Singapura kepada British

- Pulau Pinang terletak di utara Selat Melaka. 槟城位于马六甲海峡以北。

- Bangkahulu berada di luar laluan utama perdagangan Alam Melayu.
Bangkahulu 在马来世界的主要贸易路线之外
- British memerlukan pelabuhan yang lebih strategik untuk bersaing dengan Belanda di Alam
Melayu. 英国需要更有地理优势/战略性的港口来与马来世界中的荷兰竞争
- Kedudukan Singapura di bahagian selatan Semenanjung Tanah Melayu dapat mengawal
kegiatan perdagangan Selat Melaka dan Selat Sunda.
新加坡在马来半岛南部的位置可以控制马六甲海峡和Sunda海峡的贸易活动。
- Singapura boleh memainkan peranan sebagai pusat pengumpulan hasil-hasil ekonomi Alam
Melayu. 能收集从马来世界来的商品

Pertapakan British di Singapura

- Stamford Raffles dan William Farquhar tiba di Singapura pada bulan Januari 1819.
- British kemudiannya mengadakan perjanjian awal 初步协议 dengan pentadbir Singapura, iaitu
Temenggung Abdul Rahman untuk membenarkan British mendirikan petempatan di Singapura. 允
许英国人在新加坡建立定居点。
- Stamford Raffles memanipulasikan isu pewarisan takhta 操纵王位继承问题 Kesultanan Johor
Riau bagi mendapatkan pengesahan sultan setelah menyedari Sultan Abdul Rahman mempunyai
hubungan baik dengan Belanda. 意识到Sultan Abdul Rahman与荷兰之间的良好关系

Isu Pewarisan Takhta Kesultanan Johor Riau

- Sultan Mahmud Shah III mempunyai dua orang putera, iaitu Tengku Hussein, putera sulung dan
Tengku Abdul Rahman, putera bongsu.
- Pada tahun 1812, Sultan Mahmud Shah III mangkat.驾崩
- Tengku Abdul Rahman hadir
- Tengku Hussein tidak hadir semasa Almarhum Sultan dimakamkan 葬礼 kerana berada di
Pahang.
- Tengku Abdul Rahman ditabalkan 加冕 sebagai Sultan Johor Riau.
- Mendapat pengiktirafan daripada orang Bugis dan Belanda. 获得Bugis和荷兰的认可
- Tengku Hussein yang diketepikan telah berundur dan menetap di Riau. 撤退并定居在廖内
- Stamford Raffles mengambil peluang 借机 memujuk 说服 Temenggung Abdul Rahman
menjemput Tengku Hussein ke Singapura.
- baginda diisytiharkan sebagai Sultan Johor Riau dengan gelaran Sultan Hussein
Muhammad Shah.
- Tindakan Stamford Raffles menyebabkan Kesultanan Johor Riau mempunyai dua orang sultan
- Sultan Abdul Rahman bersemayam 居住 di Lingga.
- Sultan Hussein bersemayam di Singapura.

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 2 | Cikgu Khoo YJ | M/S 3

Perjanjian Mengukuhkan Kuasa British di Singapura

- Sultan Hussein ditabal sebagai sultan 被立为王 dan bersama Temenggung Abdul Rahman
menandatangani Perjanjian Februari 1819 mengiktiraf petempatan British 承认英国定居
- William Farquhar (1819-1823) dilantik sebagai Residen pertama Singapura.
- Perjanjian 2 Ogos 1824 antara Residen Singapura, John Crawfurd dengan Sultan Hussein dan
Temenggung Abdul Rahman 
- Singapura diserahkan selama-lamanya 永远 kepada British, sultan hilang kedaulatan 失去
主权, diberi ganti rugi pampasan 补偿金 dan pencen bulanan 津贴 seumur hidup

● Melaka

Faktor Pakatan British-Belanda

1. menamatkan pertikaian British dan Belanda berkaitan SIngapura 结束英，荷争端

- Pendudukan British di Singapura membawa pertikaian dan ketegangan British dan Belanda 

British Belanda

- Berjaya memajukan Singapura dalam - Mendakwa Singapura berada di

tempoh yang singkat
在短时间内成功发展新加坡
- Bertekad mempertahankan kedudukan
di Singapura
决心捍卫其在新加坡的地位
- Yakin Singapura menjadi pelabuhan
bebas dan pangkalan tentera 军事基
地 yang penting di Alam Melayu.
bawah naungannya 声称拥有新加坡
- Menuntut British berundur dari
Singapura 要求英国撤退
- Bimbang 担心 kemajuan Singapura
menjejaskan perdagangan di Betawi
影响Betawi的贸易, pelabuhan utama
Belanda di Alam Melayu.

2. Dasar Persahabatan di Eropah 与荷兰的友谊

- kedudukan Belanda berdekatan dengan Britain. 荷兰的位置接近英国
- British mengambil pengalaman semasa Perang Napoleon 英国在拿破仑战争中汲取了经验,
Perancis menjadikan Belanda sebagai pangkalan menyerang Britain pada tahun 1795 法国将荷
兰作为进攻英国的基地
- Belanda perlu berbaik-baik dengan British yang menjaga jajahan Belanda di timur semasa
Perang Napoleon. 荷兰需跟英国友好因为荷兰委托英国代为管治它在东南亚的属地

3. Penyelesaian untuk Perdamaian

- Belanda dan British mahu mengelakkan peperangan 避免战争 yang pernah berlaku pada abad
ke-17 dan ke-18.
- Belanda tidak mahu terbeban dengan masalah kewangan yang semakin lemah selepas Perang
Napoleon. 拿破仑战争后，荷兰不想被日益恶化的金融问题所困扰。
- Oleh itu, penyelesaian mesti dilakukan melalui rundingan ke arah perdamaian.
因此，必须通过谈判实现和解。

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 2 | Cikgu Khoo YJ | M/S 4

 Kesan Pakatan British dan Belanda

- Pakatan British dan Belanda menyebabkan termeterainya Perjanjian London 1824 atau
Perjanjian Inggeris-Belanda 1824. 签署英荷条约
- Perjanjian ini bertujuan menamatkan pertikaian dan hubungan tegang antara dua kuasa Eropah
tersebut demi menjaga kepentingan masing- masing di Alam Melayu.
该协议旨在结束两个欧洲大国之间的争端和紧张关系，以维护各自在马来世界的利益。
- Melalui perjanjian ini juga, British dapat menguasai Melaka
通过该协议，英国得到马六甲

2.2 Perjanjian London 1824 dan Kesannya Terhadap Alam Melayu

● Perjanjian London 1824 伦敦条约 / Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 英荷条约

○ Tarikh: 17 Mac 1824
○ Tempat: London, England
○ Pihak terlibat: British dan Belanda
○ Kandungan perjanjian:
■ wilayah pengaruh 势力范围
■ kewangan
■ perdagangan

● Syarat / kandungan perjanjian 合约内容

British Belanda

● berundur dari Sumatera  从苏门答腊撤退 ● mengiktiraf petempatan British di Singapura 荷

● menyerahkan Bangkahulu kepada Belanda 英 兰承认英国拥有新加坡的主权
国同意让出明古连 ● menyerahkan Melaka kepada British 
● tidak membuka petempatan baharu di 荷兰交出马六甲的统治权给英国
Kepulauan Riau di selatan Singapura  ● tidak membuka petempatan baharu di Tanah
Melayu 

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 2 | Cikgu Khoo YJ | M/S 5

 Kesan Perjanjian London 1824

Perjanjian London 1824 dibuat tanpa merujuk Raja-raja Melayu.

1. Alam Melayu terbahagi kepada dua lingkungan pengaruh Barat 分成两个势力
- iaitu pengaruh Belanda dan British
- Mewujudkan entiti geopolitik baharu 建立新的地缘政治
- Tanah Melayu di bawah pengaruh British.
- Wilayah pengaruh Belanda dikenali sebagai Hindia Timur Belanda.
- Menjadi asas pembentukan sempadan Malaysia dan Indonesia 成为马印边界的基础
2. perpecahan 分裂 empayar Kesultanan Johor Riau
● Empayar Johor Riau meliputi Johor, Pahang, Singapura dan Kepulauan Riau Lingga
telah berpecah belah 
a. Singapura menjadi tanah jajahan British 新加坡成为英国殖民地
● Sultan Hussein meninggalkan istana 离开宫殿 di Kampung Gelam dan berpindah 移居 ke
Bandar Hilir Melaka 
● Pemerintahan Johor berpindah ke Johor Bahru 
b. Kepulauan Riau Lingga di bawah Belanda 
● Kesultanan Riau Lingga (1911) dihapuskan oleh Belanda digantikan dengan Residen
Riau 
c. Pahang (1853) mengisytiharkan negeri berdaulat 
3. penguasaan Selat Melaka oleh British
● Selat Melaka di bawah penguasaan British dengan menakluki Singapura, Melaka dan
Pulau Pinang 
● Pengunduran Belanda 荷兰的撤退 daripada Tanah Melayu membuka luas peluang
British menguasai Tanah Melayu 让英国有机会掌握马来半岛
Bukti kerakusan kuasa Barat 证实西方势力的贪婪 dan sewenang-wenangnya membahagikan
wilayah Kesultanan Melayu 任意地划分领土 tanpa melibatkan Raja-raja Melayu 并不涉及马来统治者

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 2 | Cikgu Khoo YJ | M/S 6

2.3 Pembentukan Negeri-negeri Selat 海峡殖民地 （俗称 ‘ 三州府’ ）

Pentadbiran SHTI di Pulau Pinang, Singapura dan Melaka Sebelum Penubuhan NNS 三州府成立前
Pulau Pinang (1786-1826) Singapura (1819 — 1826) Melaka (1824 -1826)
● Francis Light sebagai ● Ditadbir oleh Residen yang ● Ditadbir oleh Residen
Pesuruhjaya yang bertanggungjawab kepada Konsular
bertanggungjawab kepada Leftenan Gabenor British di ● Sistem Kapitan 甲必丹制度
Gabenor Jeneral 总督 Bangkahulu diteruskan bagi mewujudkan
British di India ● Tahun 1823 diisytiharkan keamanan kaum （委任各族
● Tahun 1787 mencapai status pelabuhan bebas 的领袖负责各自的治安）
pelabuhan bebas 自由港口, ● Menjadi pusat pertemuan ● Suku-suku kaum diletakkan 
menguasai perdagangan pedagang persendirian di bawah ketua kaum yang 
negeri Melayu mengumpul hasil Alam berperanan sebagai penegak
● Tahun 1805 dinaik taraf jadi Melayu untuk diniagakan undang-undang 
Presidensi keempat dengan China ● Masyarakat luar bandar
● Diketuai Gabenor di bawah penghulu 

Pembentukan NNS 
● Pulau Pinang, Singapura dan Melaka digabungkan menjadi satu unit pentadbiran 合并为一个行政
单位 yang dinamakan Negeri-negeri Selat (NNS) 
● Penggabungannya adalah untuk menjimatkan perbelanjaan 节省开销 dan menyeragamkan
pentadbiran 统一行政管理
Kepentingan pembentukan NNS kepada British
● British menguasai laluan perdagangan Selat Melaka 掌握马六甲海峡的贸易路线
● Taraf pelabuhan bebas NNS berjaya menarik pedagang 吸引商人 Alam Melayu dan luar seperti
Arab, India, China dan Eropah 
● NNS menjadi pusat pengumpulan hasil 收集中心 dari Alam Melayu untuk menyaingi pelabuhan
Belanda 与荷兰港口竞争
● NNS pintu masuk buruh luar 劳工入口
● Tumpuan 焦点 penanaman modal oleh pelabur luar 外来投资者

2.4 Pentadbiran Negeri-negeri Selat

P Tahun NNS di bawah SHTI 
e 1826 – ● Diketuai oleh Gabenor 
n 1857 ● Dibantu oleh Residen Konsular 
t ● Pulau Pinang menjadi pusat pentadbiran 行政中心 pertama 
a ● Pusat pentadbiran berpindah ke Singapura (1832)
d
b Tahun NNS di bawah Pejabat India 
i 1858 – ● Diketuai oleh Gabenor Jeneral British SHTI di India 
r 1867 ● Undang-undang British dikuatkuasakan di Negeri-negeri Selat.
a 海峡殖民地使用英国法律
n ● Pemberontakan yang berlaku di India 印度发生叛乱 menyebabkan Pejabat India
N tidak mampu mentadbir Negeri-negeri Selat dengan baik. 导致印度办事处无法好
N 好地治理海峡殖民地。
S ● Pejabat India tidak memberikan perhatian yang sewajarnya bagi melindungi
pedagang Negeri-negeri Selat.
印度办事处没有注意保护海峡殖民地的商人。
● Menimbulkan rasa tidak puas hati 引起不满 dalam kalangan pedagang
Negeri-negeri Selat.

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 2 | Cikgu Khoo YJ | M/S 7

Tahun NNS di bawah Pejabat Tanah Jajahan London 
1867 -
1946 ● Golongan pedagang dan penduduk tempatan yang tidak berpuas hati telah
mendesak Pejabat Tanah Jajahan di London mengambil alih pentadbiran
Negeri-negeri Selat
不满的商人和当地人已敦促伦敦殖民地办公室接管
● Faktor Pemindahan Pentadbiran Negeri-negeri Selat ke Pejabat Tanah
Jajahan London
- Tiada wakil Negeri-negeri Selat dalam Majlis Perundangan di India yang
meluluskan undang-undang bagi Negeri-negeri Selat.
印度立法委员会中没有海峡殖民地的代表，来通过该地的法律。
- Pejabat India gagal mengawal masalah rompakan terhadap kapal dagang dan
pertelingkahan kumpulan Cina di Negeri-negeri Selat.
印度办事处未能有效处理商船的抢劫问题以及在海峡殖民地的华人纠纷
- Mata wang rupee India menggantikan mata wang Dolar Sepanyol di
Negeri-negeri Selat 印度的货币（rupee）想取代使用已久Dolar Sepanyol
- Cadangan Pejabat India mengenakan cukai pelabuhan di Negeri-negeri Selat
想征收港口税 boleh menjejaskan kemakmuran taraf pelabuhan bebas.
- Tempat pembuangan banduan 拘留所 menjejaskan imej Negeri-negeri Selat

● Diketuai oleh Setiausaha Negara bagi tanah jajahan 

● Majlis Perundangan 立法会 ditubuhkan untuk menggubal undang-undang
Negeri-negeri Selat 制定法律
● Mohammad Eunos Abdullah merupakan orang Melayu pertama menganggotai
Majlis Perundangan 
● Struktur pentadbiran Negeri-negeri Selat di bawah Pejabat Tanah Jajahan di
London 

Sejarah: Tingkatan 3 | Bab 2 | Cikgu Khoo YJ | M/S 8