PIERCE - ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ

Θρησκευτικά Α΄ Λυκείου 2021-2022

Θ.Ε. 3: ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

3.5. ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

Πτυχές του μυστηρίου του Γάμου

Ο γάμος έχει τις ρίζες του στην Παλαιά Διαθήκη, ευλογήθηκε ως θεσμός από το Χριστό,
αλλά το μυστήριο του Γάμου συστήθηκε στα βυζαντινά χρόνια.
Με το μυστήριο του Γάμου ο άνδρας και η γυναίκα ενώνονται «εις σάρκα μίαν». Η
ένωσή τους γίνεται συζυγία, κοινωνία ζωής και σωμάτων, με στόχο την τελείωση
(=τελειοποίηση, ολοκλήρωση) των προσώπων και τη σωτηρία τους.
Η απόκτηση παιδιών δεν είναι ο πρώτος ή ο μοναδικός σκοπός του Γάμου. Τα παιδιά
είναι ο καρπός της αγαπητικής σχέσης των συζύγων. Με την απόκτησή τους δημιουργείται η
«κατ’ οίκον Εκκλησία».
Ο Θεός δημιούργησε και ευλόγησε το πρώτο ζευγάρι, τον Αδάμ και την Εύα. Ο ένας
δόθηκε ως σύντροφος και πνευματικός βοηθός του άλλου. Η αρχική τους συμπόρευση προς
την τελειότητα και την ένωση με το Θεό διασπάστηκε από την πτώση. Ο Χριστός ευλογώντας
το Γάμο επανέφερε την ενότητα μεταξύ τους και με το Θεό.
Η ιερότερη στιγμή του μυστηρίου του Γάμου είναι «η άρμοση των χειρών», η στιγμή
που ο ιερέας ενώνει τα χέρια των νυμφευομένων. Ο ιερέας γίνεται «νυμφαγωγός» και οδηγεί
τη γυναίκα προς τον άνδρα, όπως ο Θεός όταν παρουσίασε την Εύα στον Αδάμ. Τους συνδέει 1
όπως ο Θεός είχε συνδέσει τους πρωτόπλαστους.
Ο απόστολος Παύλος χαρακτηρίζει το Γάμο «μέγα» μυστήριο και προτρέπει το ζευγάρι
να έχει στη σχέση του ως πρότυπο την αγάπη του Χριστού για την Εκκλησία. Όπως ο Χριστός
αγάπησε την Εκκλησία και θυσιάστηκε γι’ αυτήν, το ίδιο θα πρέπει να κάνει και ο άνδρας για
τη γυναίκα του. Παράλληλα, όπως η Εκκλησία υπακούει το Χριστό, έτσι θα πρέπει να υπακούει
και η γυναίκα τον άνδρα της. (Η υπακοή δεν έχει τη σημασία της υποταγής.)

Σύντομη περιγραφή του μυστηρίου

● Ο αρραβώνας. Η ακολουθία του Γάμου ξεκινά με την τελετή του αρραβώνα και την
ευλογία των δακτυλιδιών, που ανταλλάσσονται τρεις φορές από τον κουμπάρο. Ο ιερέας
τούς ενώνει τα χέρια.
● Η στέψη του ζευγαριού. Τα στέφανα, συνδεδεμένα με κορδέλα, ευλογούνται,
τοποθετούνται στα κεφάλια των νυμφευομένων και ο κουμπάρος τα ανταλλάσσει τρεις
φορές, όπως τις βέρες.
● Αναγνώσματα και «κοινό ποτήριο». Μετά το Αποστολικό και το Ευαγγελικό
Ανάγνωσμα, το ζευγάρι πίνει τρεις γουλιές κρασιού από το ίδιο ποτήρι.
● «Ο χορός του Ησαΐα». Το ζευγάρι, οδηγούμενο από τον ιερέα, κινείται κυκλικά γύρω
από το τραπέζι με το Ευαγγέλιο, δεχόμενο τις ευχές των παρισταμένων. (Το παραδοσιακό
πέταγμα ρυζιού τείνει να καταργηθεί.)
● Ευχές, αφαίρεση των στεφάνων από τον ιερέα και χωρισμός των χεριών του
ζευγαριού με το Ευαγγέλιο.
 PIERCE - ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ

Θρησκευτικά Α΄ Λυκείου 2021-2022

Θ.Ε. 3: ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Ο συμβολισμός των τελουμένων στο μυστήριο του Γάμου

Κατά την τέλεση του μυστηρίου του Γάμου υπάρχουν βαθύτατοι συμβολισμοί των
αισθητών του σημείων. Συγκεκριμένα:
► Τα δακτυλίδια του αρραβώνα (βέρες) συμβολίζουν την ένωση του ζευγαριού, τη
σταθερότητα της σχέσης τους και την αμοιβαία υπόσχεσή τους για πίστη, αλληλοπροσφορά,
αλληλοσυμπλήρωση και αγάπη.
► Η «άρμοση των χειρών» του ζευγαριού συμβολίζει την αδιάσπαστη ενότητά τους.
► Τα στεφάνια δηλώνουν την επιβράβευσή τους για την έντιμη ζωή τους ως το Γάμο και την
ανακήρυξή τους σε άρχοντες της δημιουργίας* και βασιλείς του σπιτικού τους. (* Δημιουργούν
μια οικογένεια και, αποκτώντας παιδιά, θα γίνουν συν-δημιουργοί ζωής .)

► Το κοινό ποτήρι κρασιού θυμίζει ότι κάποτε ο Γάμος γινόταν στη διάρκεια της Θείας
Ευχαριστίας και το ζευγάρι μεταλάμβανε. Μοιράζονται το κοινό ποτήρι του κρασιού, όπως θα
μοιράζονται στην κοινή τους ζωή τις ίδιες χαρές και λύπες.
► Ο κυκλικός «χορός» του ζευγαριού συμβολίζει τα πρώτα κοινά τους βήματα. Ο ιερέας 2
τους καθοδηγεί και κινούνται γύρω από ένα τραπέζι, στο οποίο υπάρχει το Ευαγγέλιο. Η ζωή
του ζευγαριού θα έχει ως κέντρο της το Χριστό. Το τροπάριο «Ησαΐα χόρευε*…» που
ακούγεται έχει πανηγυρικό χαρακτήρα και ταιριάζει με τη χαρά που συνοδεύει το Γάμο. (*Ο
ύμνος καλεί τον Ησαΐα να χορέψει από τη χαρά του για την εκπλήρωση της προφητείας του σχετικά με τη
Γέννηση του Θεανθρώπου από την Παρθένο Μαρία.)

► Το ρύζι που ρίχνεται στο ζευγάρι συνοδεύει τις ευχές των παρισταμένων για προκοπή,
απόκτηση υλικών αγαθών και ευτεκνία.
► Ο χωρισμός των χεριών των νεονύμφων από τον ιερέα με το Ευαγγέλιο, στο τέλος της
ακολουθίας, δηλώνει ότι μόνο ο Θεός θα τους χωρίσει στο τέλος της ζωής τους.

Ο πολιτικός Γάμος
Το μυστήριο του Γάμου παρέχει στο ζευγάρι τη θεϊκή ευλογία και τους προβάλλει ως
πρότυπο της συμβίωσής τους τη σχέση του Χριστού με την Εκκλησία.
Ο πολιτικός Γάμος ισχύει στην Ελλάδα από το 1982. Πρόκειται για τελετή νομικού
χαρακτήρα και τελείται μπροστά σε εκπρόσωπο της κρατικής εξουσίας (π.χ. το Δήμαρχο).
Για την Εκκλησία έχει το χαρακτήρα συμβολαίου ή επίσημης συμβολαιογραφικής
πράξης και τον αντιμετωπίζει με σεβασμό, αποδεχόμενη την ύπαρξη λόγων που οδηγούν
κάποιον σ’ αυτή την επιλογή. Ωστόσο, θεωρεί ότι η επιλογή αυτού του τύπου του Γάμου
δηλώνει την απόφαση του ζευγαριού να αποξενωθεί από την εκκλησιαστική παράδοση και για
το λόγο αυτό θέτει περιορισμούς στη συμμετοχή του ζευγαριού σε άλλα μυστήρια (π.χ. δεν
επιτρέπει να γίνουν ανάδοχοι στο μυστήριο του Βαπτίσματος).