TOCHOAA NIEMBAJEBH YA TPATEDMIA MOJEPHOr HHTENEKTYATIUIA O60 je Gutino: mailiemaituxa je, ako ce 2o¢opu cusm6o- auino, Gauxa Hetiosnaitione 00 Zogopa uau 06 cauxe. (...) A euio, to je Moje ynyilaptee tipoitiycaoesve: atjecilio da cam Ma- diemaitunap, ja cauxas. C ium packonom y cebu, uitlio moowe uogjex itociliuhu eume 00 Ouaeniianiiussma.” »Ouet, 3ap He, YeKaMo jequora, Koja he yohu ja cnoju Hapon y jen- Hy ujeummy, Kanyrale, voxame u apracre, amm He BULe rpahatcKom poMaHTaxom Beh omhessygcKoM TexKIbOM...” Opaxo mute jena BUROB- ‘TH UcTOpHuap KmHuxKeBHocTH 1916. rommHe,!y yacy Kaf ce jou He ciyTH xu Kpaj [Ippor cercxor para, Hu capuseraK ucropujcke romrote mero- Bor Hapojla Koja y pyuiesuHama XaO3GypuiKe Monapxnje NoxyiiaBa ya pasaepe cBoj HalMOHanHH u KyATypHM uAeHTHTeT. Oxaj, HeomxomHOCT W 34KOHOMepHOCr Yujer HacTyNa HajaBLyje HaBenena peyeHuia — Hana- 3H ce y TO Bpeme MOOuNMCaH Here y LiMOy ranuuMjcKor parumra, y aycrpoyrapcxoj yaucbopan, srabex a nopaxxex Hegemuma Gora Mapca, HaMepaH [la cyHapoquMyuMa H CBeTy OGjaBu cRoje Rubee enoxanHor yaeca. Tberoso ume je Mupocian Kpnexa on u3a ceGe Beh uMa HeKO- SHKO IWTAaMNAaHHX payoBa au M penyTaljy GeryHua 13 BojHe WIKONe 4 aBocrpyKor npeGera Ha cpnicky crpaHy y cMyTHOM Bpemeny GamKaHcKHX parona koje je netocpeytio nperxopuso CapajesckoM aTenTaty H OHOMe UETO j@ HOMO Wocne Tora. . Ox 36upKe anruparaux Honena Xpeaiiicnu 602 Mapc RO nerorom- HOT poMaHa Baciliaee, o4 Baaada Meiipuye Kepemiiyxa yo yuxayca HO- Bea H Apama o TnemOajesuma, y xeueHujama Koje cy ycnemune Mupo- cnap Kpexa acbupmucao ce Kao ucrospemeno HajxpuTuanajn nm Hajo- OyxbaTHHj4 MoqepHu xpBaTcKH MHCal, ayTOp KojM je HMao CHare 1 ymeha * Teo u3 Monosora eouea FnemGaja y I any apame Fociioda Thenbajecu. + Dragutin Prohaska: ,,Naraitaji najnovije hrvatske knjizevnosti od 1850-1915.", ,Sa- vremenik”, V--VIII, 1916. 107wa olleBa 3ATOPCKOT My2KHKA H 3arpeGauKor rocmoHa, HapoyicKy HeNO- cpemHocr H 3ajeiybHBOcT jeqHaKko Kao u BenerpaycKy TaxKOhyTHocT u Gna- supaHocr, HMajyhu mp TOM ysek Ha ymy cyqOuHy MHAMBMAye W meHE aBaHType y BUUe Hero HerocTOYGHBOM ILYACKOM Upywtsy. Moro ou ce, gakue, pehu fa je Kpnexka y ajpehem feny cBor KibwKeBHOr Onyca anzancogan iucay, CTRApAaNat, Koj 3ay3HMa AKTHBAH OMHOC TIpeMa HCTO- pajcKoj 4 nommTwaKoj crsapHocTH, NuTepapHo ce oNpebyje npema aKy- esIHHM HW aKYTHEM npo6slemuma cBojer Bpemena u enoxe. Taka je, yocra- nom, aytop Lociiode Tnembajeeux Ono u Bax panne coSe, MoueB Of MuIa- wanay4kUXx 3aHoca M HPKoca y Bpeme GaKaHCKUX paroBa, MpeKO He yReK jeauaxor, anu gagya >KuBor crapa mpema jyrocmoBeHxcKoj uneju Hu 3ajen- HHUM, acbupMaTuBHOT, ay uM Mpobnematusyjyher ogHoca npema xpBat- CKOj M CpicKoj KyITYPHO] u NomaTHYKO] Samrans,? anrugormatcKor 3a- Hafatba y WO3HaTOM cyKo6y Ha KHWKeBHO] NEBULA TpuyeceTAX ToRMNa K y NpBuM HociepatHMM rojmHama, Ma flO yksatlarba y MeOMOUIKe KAaHOHE Mf eTUKeljy counjamucruuKor jpyuirsa — akTaBpax M Gop6en, nonemu- YAH M KOHTPORep3aH, KOHCTPYKTMBAH M WHCTpyKTUBAR, aM HuKaya a- cBaH 4 paBrogyman, Carneyananu je Kao WyxO6opcTBo HH Kao mpaBo- Bepjé, AM Kao OGoje ucrospemexo, Kpnexkuna anraxopaHoct je HCH30- CTAaBHO H jemHO Of HajRaxKHHjUx OGerexja HeroRe KHIKEBHOCTH. AGM, Kao LTO je cam nogpyKao y ecejy ,,O rexneHuuju y yMjeTuo- crn”, macan [ociiode Fnem6ajeeux umao je nyuy CBeECT oO TOME fla ,, YMjer- HHYKH CTRapatH He 3Ha4H CaMO XTjeTH, Hero u yjeru.” A y ,,.FEpenroso- py Todpasckum moitiueuma Kpcitie Xetedywuha”, vajsnaiajHujem CBOM miporpaMcKoM TekcTy, y KOjeM apTHKyHule Normeye Ha KBWKEBHOCT 1 yMerHocr youurre, Kprexa noyceha ya je ,Texqenuuja y yMjernocru erapa.., Kao H YMjeTHOCT cama”, aH M 3axrByuyje: ,,EcreTcKo AcKycTBO BjeKoBa TOBOpH HaM jacHo, fa ce cyOjexTMBHE CKNOHOCTH 3a 3aporUBa- fe Y HCOTKPMBeHE JeTIOTE He Dajy ONpenuTa Mo Hanory WIM MO Mporpa- my...” Henpecrano, vecro HepaspenmeBo Tpaxerme pasHoTexe usmeby MHYMBELYaTHOr H OMMITer, MIMeby Harora TpeHyTKa u MepcnekTHBe Tpa- jara Moya je jena og ognyuyjyhux nopuza Kpjtexune yMeTHocTH: oTaj- Ha H CMHCaO JemIoTe jecTe y TOMe LITO Ona Moxke Hailia "paHailitba’ H *oppauna” y36yhema mponujeTa Kpo3 Bjexone ja norpajy y *cjyrpa- tuibuM’ u"TaMonitbyM’ crarbuMa jenwaKo WATEHSHBHO, Kao THTO Cy Tpa- jana nanac.” Kpnexuna ecreruka Moyepatt je clio] MarepujanucTHuKor WM HHXH- HMCTHYKOr yderba, KOMOMHaLH]a BepORakba y CMHCAO YMCTHHUKOT cTRa- patba Kao ApyuiTBeHor recta W BepoBara y YMeTHOCT Kao CaMOucKasH~ ame. C jeqne crpane, on ucTH4e Kako je ,,jemuHa mogslora H MparBap THX cuposuHa, KojuMa ce sbylCKa yMjeTHOCT BjeKOBAMAa XpaHy.., CTBApHOCT JBYACKOL BAACTHTOF XKUBOTA, CTBAPHOCT, Koja Tpaje Mpexo Hac HW KpO3 Hac... WoKopasajybu ce OMH'TO MpHpomK”, Te saro ,,YMjeTHocT Huje, 4a Kpaexxa je ayrop jenuor of najmenunx n uajysuecenujux Kinoxewunex Hamica 0 Fipsom epicxom yoranxy (,,0 croneseceToronmmreuin yeranxa”). 108 : |Kil€, Hall CTRAPMMa, M@ MOTHBH C ’OHE Crpane’ M "oo3ro’ y yMjeTHOCTHA Hactaviw cy Ha 3¢MJb¥...”, Wa CXBaTalbe ,,la Cy EMOTE HajMUTeHIMBAAle H HajcappilicHnje oGjabbeme crBapHocrn... rpeGa ga je amcba cBaKe Mare- pujanuctwuKu ersaxrHe ecreruKe.” C apyre nax crpane, Kpnexa croju Ha CT@HOBHLITY fa ,,Tenennuja ‘JbyAcKOr y Hama’, [la ce Ha/DKUBH HM HO- ‘TBpHM MpeKo rpoGa, Na ce oMpe 3aKOHHMa Hecrajama y BpeMeHy uy CMp- ‘TH, Taj RATOH Koj ce OnMpe cMpru, To je poMUTess CBaKe KUBE YMjeTHHT- ke 3amucna”, ,,la HeMa JbyACKe CBujecTH oO cMpru He Ou Gullo HH yMjér HOCTH”, excnmuuupa nucan Membajesux, MONEMH4YHO-HUYEOBCKH Bepy- | jyhu Ha je HajyyOmn cMucao yMerHuuKxor YuHa ympano y Hamopy lia ce TO ’BjeYHO sbYACKO y Hama’ uM jOWI yBujeK *cyBuLIe IyyCKO y HaMa’ 3a- | yerabu y Bpemeny.” Baui ono je Moxpa pasuikosHa TayKa yxynHor Kp- WexkMHOr NOMMalba yMeTHOcTH, Ox He cmarpa, nonyT Huvyea, la je yMeT- Hoct Ger H cac of KuBOTA, HUTH fa je Moryhe NpeBasHnaxerse ,,cyBHIe Jbysickor” y HaMa cTRaparbeM naiiuoeeKa HWM HeYera CMYHOT Hey; yipago o6pxyto, aytop Baaada MMeitipuye Kepemiiyxa macs ja je cmu- cao yMeTHocTH y Oenexenmy, cbuKcupamy Tor ,,cyBHLIe sbyqCKOr”, Koje Hac Happxupsbyje u cTaje ja Tpaje Kao cBeyouUaHCTRO. KpneokwHo mpowastaxkere OcHOBHOr HayaxHyha yMeTHHUKOr cTBa- pata y ,Crpaxy caera WITO 2kHBH IIpey HECTaHKOM y BpeMeHCKOj mpona- 3HOCTH” Ha Tpary je, WHHu ce, LINpOKO cxBahene @unozouje e&zucilien- Yuje; OKO Ha M3BECTaH HAYHH Moyceha Ha KjepKeropos ,,llojam crpente” Kao U3pas ,,CrsHcrenlujamHe cutyanmje”, jenunor crarba Koje YOREKy OMO- ryhyje ,,cKoK” y Bate craqujyme nocrojama, « Tako y OBO pa3yMeRai.e APTHCTH4Ke eMaTHOCTH YrucKyje NeyaT OMOra WTO OOMUHO HasHBaMO. »lYXOM BpeMeHa”. TpuyeceTHx roquHa oRora Beka, y Bpeme Kay, Kpnexxa yoOumuaba cpoje noumaise yMeTHOcTM, Kao ocneguyja Benuxor pata, Oxro6apcxe pesonynje, meonowiKux u counjanHnx npepypatea, au 1 HYXOBHMX Mperayha Koja cy o3HagumM Mucnmona nomyr EfiMysna Xycep- ua, Maprawa Xajyerepa unu Kapa Jacnepca, y camo cpequurre ecre- THUKE TeopHje MU YMeTHMIKe pace, Koje O6uyHO Ha3HBaMO MOdepHU- ciiuixus, CraBmha ce mpo6seM Honoxaja KecurypHe jenunKe y y3upma- HOM CBETY, KaO H OOpHyTO ~ mpo6em nonoxKaja cBeTa y CaMoM cyOjex- Ty. Mupocnas Kpnexa, poben 1893, va n3maxy XIX peka, Kao BpuItbak Munoua Upmatcxor 4 camo roauny ana nocne Avapuha, xecyMimuBo BUI CKNOH Of CBOJHX MO3HATHX HCIMCHHKA OHOME LITO CMO Beh HMeHO- Ban Kao auiliepapHu anzaneman, M CaM je Were uMpoKo cxpahexor pa3- H0Gmba ModepHussa. Eberosy IpBM KHMKEBHH paqoRH OOCMEKCHN Cy W3- PasHTO MogepHUM censuGuMTeTOM. IlecHHIKe MoeMe, HazBaHe cumebo- nujama, w Opamcke aedende, nucave 3a Bpeme IIpaor cpetcKor para 4 ORMax HOcse Hera, Lpyrauuje cy H OGAMKOM 1 Casp>KHHOM Of OHOTa ITO ce Hucano y IpeTxXOAHOM NepHony: cnhoGoqHHjN ONHOC MpeMa NH TarbuMa yMeTHMUKe tbopMe (MeTpH4Ko ycrpojerso cruxa H HecMe, HepeanucTH4y- Ko rpabeme apaMckux mHKoBa, NpOMemeHa ynora APaMcKor jujasora KH Augackasuja, cacByM HoBa cbyHkuMja cuexorpatpuje H CLeHCKOr anapa- 109/Ta), MOCe3akbe 34 MUTOMOLIKOM H serenyapHOM TeMaTHKOM, yoTpeda. cbanracruxke M cHona, cnajarbe ylasbenux Bpemena H cpabyna 3a0WITpeHO W AO NaTOca ROBeAeHO MOCTABMAte KIKYYHUX NUBUSIMSANHjCKUX M1 eT10- X@JIHUX HaTana (oHoc xpuluhaHcrsa u MarancTRa, YMeTHHKa M IpyiuTsa, \ BASHOHapa 4 Mace, MyHIKapla H2KeHe) ~ TO cy KY IH ONMKE Fema Koja “je caumuuo Muayu Kpse>xa. ,,Parna napuka” (1918-1919) a pan eceju- CTHYKO-MOJGMMUKH TeKcTOBH, nonyT ,XpBaTcKe KHIKEBHE MAK” (1919), mpencrasajy npeppaTHnUKH ANTHTpaAMNMOHAMMCTHIKH Ha- crpojexor ayropa: pesurnauuja 4 pewont, pasyproct m y3HeceHocT, He- raiuja npowmor wu acpHpMatuja Gynyher onpeuna cy w ynewaTmbuBa pac- moOxKera OBAX payoBa, Koja Kprexy cacsum mpHOsmmMxKaBajy eKcnpecu- oumgMy. Opa yHyrpaliima (MHaMuKa, HepeTKO HoBeyeHa NO KOHTPOBEp3HO- crn, ocrahe jemvo of Hajpaxunjux oSenexja Kpnexune KrYDKeBHOCTH WM MOcHe H31acka M3 pave, ,jeperuuKe” case. Yuex Gyqnor myxa 3a Apy- mTBeHe w ecreTHuKe MeHe, Mupocaan Kpaexa kao a je Hamor 3a npo- M€HOM HM KPeTalbeM MOHCTORETHO Ca YMETHHYKHM crBapalsem. /TBayece- ve i Tpuyecere roquHe Hajmioyuuje cy M Hajpa3HOBpcHuje y HeroBoM crpapanamirsy. Xpeailicku 603 Mapc (1922), Kreu2a itjecama (1931), Ba- aade TMeitipuye Kepemityxa (1936), Hjecme y tiaunu (1937), Ha pydy dameitiu (1938), Baxxeili y Bauifieu (1938) wexm cy of Hacnopa TecHHs- KUX Hf MpoOsHMX lena Kojuma je Kpme2xKa HaltpaBHo HOMaK Ka ,,cONMjaHo} AMTepatypa", PYWTBEHO-KPUTHYKO} M CaTHPH4HO) KrbWKEBHOCTH TOTa BpeMeHa. Perko INMpOK y 3aMaxy u 3axBaTy, TROpay Kepemnyxa HW Hu3a ApYTUX JIMKoBa Ca pasMMUMTUX TavaKa WecTBULe NPOLMOCTH MU CaBpeMe- HOCTH, y HCTO BpeMe IlMule, MehyTHM, H jena cBoje myHe acbupmaumije, nonyt Moepaimka Puauiia Mamunosuha (1932), Hosena 1 138. rpahax- cxor Kpyra 1 Wuxsyca o TremOajepama, y KOjm#Ma HeTOR YMeTHHUKH IO- cTyMak HM CTH WOcexy 3pemocT m3paga M AO Hanac MoTBpheny yHuBep- 3asIHOCT 3Hadera. Mur o yxueToj nopoyui Tocitoda Fneubajeeu (1928) jenuo je on HajmosHarujux H Hajnerme- Hujux Kpnexunux jena, Unax, ona ypama mpepcrapia TeK jeyaH, HCTH- Ha Hajpaxunju Geouyr wiKnyca o TnemGajesuma Koju caummazajy jour mipe ppame (Y aZonuju, /Teda) u jenanaecr mpo3Hux cpparmenara, of KO- jax sehuua uma HOBeTMCTHUKH OONMK. Y Kpaexcoaoeuju, KAKO Ce Caga Beh Ha3upa HeOOu4HO pasybena kpuTuuka nurepatypa o mucuy [rea6a- jeeux, YeCrO Ce MOXKe CPECTH MUILJbeHbe Ja je H OBAKBO ycTpojcTBO TeM- GajeBckor WuKnYyca CaMo TOp30, HeAMMHYHO OcTBaperbe npBoGuTHe 3a- MucIM Koja je Mopana GUTH MHOTO aMOuliMosHHja H OOyxBaTHuja, O80 yepemme Noumea Ha NocTojatny ,,exeanoruje InemOajesux” — npeussHo Kelprane Kapre nopomuunor cra61a Koja oGyxBaTa TepHoy Of OKO CTO ocamyeceT royuHa (no¥eB oR 1750), a Kojy je cayMHHO cam ayTop, Hy Kojo] cy, OCHM UMeHa H rpakM4HUXx TOMMHa KUBOTA, 3a TOTOBO CBaKOr 110“WilaHa HOpOMHle hasHadcH W OCHOBHH Guorpacexu TOMA WO Cy OCTa- Bua MoryhHocr yoOnM4aBalba HOBAX — NpO3HAX WIM gpamcKux — Geo- uyra HeKryca, Tlomenyty uamenuuy Moryh je, Meby rum, pa3yMerH Ha ppyri Ha- un, Kapra ca nopogueHum cra6som ynyhyje Ha mpunaynocr mem6a- jesckor yuKnyca BpcTH KH KeBHUX NpOjeKata Koju, HaMeby ocrasor, pa- uyHajy ympapo Ha ecbeKTe TaKBAX cpencraBa WITO CTBapajy 3a UX Ba- 2KHY Hay3ujy HOKyMenTapue u daxTorpadpeKe Bepogocrojnocra. Hajno- 3HaTHjM TakaB Npojexat je SomuH NHKMYC OY ABaeceT pomaHa o Pyron- Maxaposua (,,ucTopuja jeaue nopoguue nog [Epyrum uapcerRom”), Koju TaKobe HMa ucLIprano MopogMuHO craGmo Kao ,,jeMcTBO” uy KOjem ce Tipeko KHyUBMAyaIHUX cyzOuHa u, jour Bue, cyyOnHe came nopoqALE mpunoseya Worecr cbpaxnycKor ypyirrsa y BpeMe MoKyulaja O6napma- ha Yapersa, of 1848. na Hazame. Taken aMOunMOsHH U TeMaTCKH 3ax- ‘TeRHH TIpojeKTu OOMIHO Ce HasHBajy ZeneanowKom KibuxesHouthy. 3a paaiuky of T3B. TOpomMuHor pomana, Kojm je BpeMeHCKH OrpaHHuena , CHMKa TOPOLMYe M HeHUX YHYTPALEHX H COMAIIHX OAHOCA, TeHea- JOMWKH POMAH, Ha ripuMmep, {peycranma nojeuULe y opry4yjyhoj Mepx | 3aBHCHE Of SHOMOIWKOT, CKOHOMCKOL, COuMjaNHOr pasBoja WIM Maya wH-; xonor posia u cpamunuje. Vigeja Zeneaaouxe krouxesnocuiu crapa je, Mo- mo Ou ce pehy, KonuKo 4 eBponcKa YMBHAMZaLja: rpuKa MuTOmOrAja yipabo HOuMBa Ha pasrpakaTuM MpwyaMa © ucropujE nopoguila, monyT OHEX RajnosHaTujux, o cyxGunu Arpejesux, umm OnOj 0 cyyOuHn JIa6qa- KOBHX TOTOMaKa, pa YWjeM cBpLETKY ce TojaBmyje HM NOBecT o ‘Tpare- juju uapa Equa, Koja, Kao mrro hemo Bayeru, unje 6e3 3Hauaja Hu 3a pa3yMesatwe Kpnexune apame o rocnoyu InemOajesama. MTpencrapyu- UM MonepHe ZeneanowKe KruaKesHocitiu Cy, Mak, OcuM 3ommHOr poma- HECKHO? Iaksryca, ea Kao wto cy Byden6poKxoeu Tomaca Mana, Caza o Gopcajitiuna Wowa Toncsopruja anu, peunmo, unas ww3 pomaria Bu- axjama Poxuepa, Koja Ha npocropuma amepwaxor Jyra, HcruHa He3a0- KPY-KCHO, MpaTH Yak HEKOMMKO NOpOyla M TeHeANOWIKUX HuHHja. Buno pa 3axparajy eo paszojun nyt nopoguue of mO"eTKa yenona HO Onanatba, WTO je pebu caysaj, umm ya oOnuKyjy ,,cKpaheny” Busujy HOponM4He cynOuHe, of CaMOr BpxyHlla yerloHa JO mpontact (c perpo-— CHEK THBEAM OCBPTHMA Ha OFKY H Wasby HPOUOCT), WTO je 3HaTHO 4e- thy ciyyaj, mcipt ZeneanouiKe KrewaeBHOCHIU NO mpaBauy cileye o6pa- 3all MpHkasMBatba y wujemM cpe_MIUTy cy yeex nocTaBmeHe dipu topo- Ounne Fenepayuje. Mupocnas Kprexa Taxobe naje ,,ckpaheny” Busujy cyaOune memOajencKor poga, asm ce, 360r BUIICYNAHOCTA tbeTOROF IH- kAyca, HOMeHyTa revepaliyjCKa TPojHOCT Moxe NpenosHaTH Ha HajMarbe ga Haunna. Kao npsa, mocroju Moryhuocr ja ce y cBaKOj O% TPH Apame remGajeBcxor yuKnyca uaqBOjU TO jeqak cTeneH Toponwane werenepa- uuje. Tome wpe y npunor ummenuua ja je mucan, HemocpegqHo HiM 10- CpenHo, XpOHONOrHjy OMHTpaBatha APAMCKMX PayibM CMECTHO y passu- “ure, as Mebyco6uo Hayonesyjyhe Momente: Iociioda Inembajeau, 10 MMULMeRO] HANOMEHH 43 Mpocaoga zpame, 36unajy ce 1913. royune; Bpe- 11Me ogurpapawa wpame Y adonuju, Wako TO Hije HSpH4HTO Ka3zaHo, Huje ‘TeMIKO MOUAPATU Kao HeceTaK roquHa yHaIbeHO OM Rorabaja u3 mperxoy- HOY [es1a; KOKAIHO, J/e0a ce, Kako ayTOp HalloMume, ,,30UBa... jemHe Kap- Hepasicke HOhM rogue peReTcrTo ABagecet u nere”. [[pyurrBenu mono- >kaj M MHAUBHAyanHe cynOune ypamatypulky HajucraknyTajux Gremba- jeBux, Koj y HaBejfeHuM jesMMa uMajy craryc upamcxux jynaxa (Mrmar, onnocno Jleoue riem6aj, Jlaypa JlenOaxopa, sures Onupep Yp6an), yKa- ayly ce y TOM pasMaky Kao Kperame Of MohM, MpuBuyHor Onarocrama H MOpasiHe CyrlepHopHOcTH Npema NOHWKaBaj yheM EKOHOMCKOM OCHpOMa- Weny, HEMOhM M MOpanHoj WHchepHopHOcTu. Aum my oKsupy camux [ocilode Thembajeeux moryhe je pacuosna- ‘TH Tpouany renepatjeny cxemy. ,, Y Tpehoj renepauuju... Gankapa Mr- Hata”, BJM ayTOP Y YBOWHOM Wpo3HoOM (bparMeuTy WAKAYCa HACHIOBIbE- MOM ,,O TnemOajenuma”, ,,noyeno je norocnobunare Te miemOajecku “KpBH a tpenasn y aaxKmuRe ReKopauuje, nocnuje y cHoOu3am, a mBHje renepauje kacnuje y craSokpBHOCT, cyIMny & CMpT HO cadaTopyjuMa 1 aYAHHYAMa, y KPUMMHaN M caMoyOojcrsa.” Ha gery je, mpema Tome, jen- HO HapOwNTO yARajate Havesla TPOJHOCTH, KapakTepwCTHIHOF, Kao LTO. cMO BUyeNM, 3a Zeneanouny Krouxeenocil: reHepaluja Gankapa Mrwa- ‘ra cpeymuitsa je, mpesomMua revepaliuja y roTORa WBA BeKa [yToj NoBecTH »tnemOajesluruve” — ona je Tpeha 4 HajycnemHaja y ucropuju Npyurrse- nor yerroua TnemGajesux, anu je y HCTH Max H Uppa y XpOHMUM HHHXOBOr cyHospata Koji he, nae renepauje Kacuuje, OuTu OKOWIaH Y KpHMHHaN- HO} H MCHTaHO] Herenepanyju. 36or rora, u 300r YMEeHALE Aa RPaMcKe PeMAHMCHEHLUMje MOKasyjy MpouMocr nopomMue a ApaMcKa payeea Haro- BewTapa HeHy cyMopHy GysyhHocr Kpos MOTHBe TyqMNa A CKIOHOCTH Ka YOUCTBY A CaMoyOUCTBY FoTORO cBux HoToMaka crapor Mriata (Mpau, Avsiuca, Jleone), Tociioda ThemOajeeu cy 3ancta Hajpaxunja Geouyr ye- nokynuor uuksyca o TremGajesuma. liemOajesu, y3eTH CHHTeTH4HO, 3HaYe HEKO HallOpHO, CpeTHO Ht HajapeHo Kpetawe er3sucTenunja, koje ce mpoOujajy us Onara, 3104u- Ha, HEMMCMEHOCTH, [MMa H MaxKM AO cBjeTNOCTH, NpodpuTa, yKyca, MO- Opor ogroja, qo rocnoycKor xmBOTA (y jeaHy pujes: KpeTaise w3 TMHHE y cpjemocr), ax HCTO TaKO, peTpOcieKTUBHO, UHHH ce, sla je TO TH- 6awe (Kao M CRE pyro) HOJBPrHYTO HEKBM CTa‘HUM, HeBHAJbABHM 1 HeHanucanam 3aKouuma.” Opa pevenuya u3 npose ,,O TnemOajepama” MOKA je TIOrOwHa fa Ce CTABH Taka Ha IpwKa3 TeHeanOWKOr acnekTa Kpnexuuor nuxmyca; tony? nakMyca, OHa 1OKa3yje KapakTep ayTopo- BOP 3aXBaTaiba y TAKO 3AXTeBHY TeMaTHKY M TelKO npermeany rpaby. Kpnexkun yMeTHauku passujenu pogonuc TnemGajesux, ,,Koju Kao T10- BOpKa Of TPH CTOTHHE MHIla crymajy Of MapHjarepesujaHcKe WexOBCKe TMHHe 70 1avalime cunkonMpane UpHadKe r1a36e”, Ha OBOM MeCTY fO- Ouja cMHca0 HUCKYp3HBKO CaxKeTOr W3pasa HaNBpeMeHCKOL MOMMara TEHEAMOWKO? ,,CHHAPOMA”, aH, y WCTO BPEME, MH U3pasza EMOXANHOT 110- raea Ha caer. ,,CrasHv, H¢BHIJbHBH H HeHalHcan 3aKOHM” Ha Koje ce ayTop ocapke, HeMHHOBHO, HapaBHo, TIpH3aMBajy MHCAO 0 HaMMAAMBELY- 112a | JHMM M Yak HafKOeKTHBHHM CHaMa LTO ympaBsbajy CTBapuMa, a Koje y HeMMa MuTOnOrHje H KibuOKeBHOCTA cpehemo opamnohene Ha pa3s- SMUHTE HAYHHe — Of CHOXKEHOL NOjMa GNaHKe, KOjM y XeMeHCKO} Tpare- Hujm ommuapa y HCTH Max CyGMHY M HYXHOCT WTO Baza Hay JBYRYMa Hh POROBUMA, aM MW Hal Gorosuma, AO HEBETHACCTOBEKOBHOF, NOSHTABH- t CTHaKH cxBaheHor Moja OuoaowKo? Hacaeha wro~y pomanuma Bmasa Sone, Ha npuMep — jeTepMHNMIe 2xMBOTHE NyTeRE mojequnana 1 ye- s1ax TlopomtHiya. OBako ust OHAKO pasyMenana, uueja ZereanowuKo® yeyoa uau ane KO6u jemHa je Of HajnocTojauujax yuBHNMsannjcKux npegcra- Ba, OHa je TOAHKO YecTa H NpUcyTHa Kpo3 ucTOpuly ga HOMpuMa WuMeH- suje cBojespcror muliia o ykaedioj hopoduyu; y CBMM 1lO3HaTHM Bapu- Janrama npaoKename 0 MOBeCTH KpBsLy M MMeHOM MoResaHUx cpoAHH- Ka Ca[poKM HEMPOMeHIbEBY , ,cylCTaHity” — BepoRate Ya OTKAOH OF yoOR- ~ YajeHor KIM IpHpoyHor noperKa (Ma KaKO OH 640 cxpakeH), jeqHom NpoyspoKoBaH, HeM30EXHO H3a3HBAa NoryOne TlocnemuUe y MAHL po- i HOBCKOL, OWHOCHO TOPOLMYHOL HaROBEsHRAwbA. Aun Kpnexkuua epsuja mudiia o yxaeiioj iopoduyu na croj mata ipHMepewa je H Bpemery y Kojem je ucnucana, [lope Haropemrrenux >» dHEDCHHUA” O PeHeaNOLIKOM , ,1papomHTeIbCKOM rpexy” (,,Ja cam peKxao, . miro cam 4yo: a je oBaj TremGaj Bapao Ha Kaprama, a onaj qa je Kpupoly H sarao!”, penn Jleone Ha caMOM NloyeTKy HpaMe, a KacHuje HEKONMKO Try- Ta anyqupa Ha npetKa Bapaxauuua, 3a KOjer ce manyTano ja je 3 KO- pHctomyOsa yOuo HeKor Kpatecxor 3uarapa), npoOujame Them6ajesux, | NO ayTOpOBHM peuUMa, ,,43 OnaTa, 31O4MHa, HENMCMeHOCTH... 10... IPO- | cpura, ykyca, ROSpor oproja, Ho rocHoycKor sKHBOTA” HeABOCMUCTeHO cra- Biba MCTOpUjat NOpomMe y ConMjamHu H CKOHOMCKM KOHTEKCT Kao je- ‘TepMHMMLyhu. Yerou u cyHoBpar memOajeBcKor powa napagurmaruy- HH je Hcewak oBecTH caRpeMenor, rpahaxckor upyursa, yreMesbexor He Ha BepH, HaCeqHMM THTynaMa 4 TpaquuNjH, Beh Ha HARMBNyaNHEM crlocoGuoctuMa, HHTepecuMa 4 MaTepujamHom mporpury; y TaKBOj ToBe- CTH NOMEpakbe Ha OCETIBUBAM vTepasujama €KOHOMCKOP yclexa H — C HM. TovesaHOr — CraneuKor craryca noctaje oniyyyjyha dakrop ,.yKneTO- cru” nojeauuatta H HHxOBMXx MOpomHNa, Koje cajla He nOAMeRKy camo ,,crasi- HMM, HEBIJULUBEM H HeMHCaHHM 3aKOHHMa” HajHapaBHe WIM CyOMHCKe, Beh y npecygHoj Mepu m4 couujanne mpenonpehenocru. Crora ce Kpae- ORM HMarHHaTHBHO pa3yheH MUT o yKneTO] nopoaMuM TnemOajesux Mo- 2Ke y MPBOM pefy pasyMeTH Kao AMTepapHO OBaMIOheH, MoyepaH rpa- balicku MUT y Kojem KoneKTHBHA ycym RoOuja KouKpeTH30BaHO UCTOpuj- cko o6nmyje. 'Y Tom cBetay manruena Hanomena na MOueTKY Apame, ,,36uBa ce Jeake Hohu, kacnor mera, roguny jana npuje Para 1914-18”, sume je of TYKe XPOHOOIUKE OnpeHHe. M3 nepcnexTHBe 3Halba O RENN THHM H Ay- Ounu mpestoma Koju je qoneo [psu cpercka pat, oa HOOuja roroBo cum- Soman sHavaj: HoBecT O HaMom ypyulapaiby FnemOajenux caya mocta- je Moryhe, wm ¥ax yrlyTHo carnegara Kao seo HME najany Lauper, KMBA- ‘TH#3alqM)CKOr ypyuaBara. Tponacr umyhue u yrnenue rpataacKe nopo- 113mule — jenue Of OHMX Ha Koj uMa je HOMMBANO cpepibOeBpoTIcKO Xadsbyp- THKO YapCTBO, Ha KojeM je, onet, y yem0M XIX Bexy nowuBasa cra6us- nocr Espone’ ~ Ha n3RecraH naduH je cAMKa OHMAlber cReTa Y MaIOM. Kao wro Espona youn Besuxor pata Huje Ouma crecua BuacTuTe Tpo- mHOCTH 1 Huje 3Hana y ura crpzba, TaKo uM Tnembajesu, camo TpenyTak ripe o6pymaBaba cpoje mopounune rpabesune, nemajy cBect o BMACTH- ‘oj mponacrs. Ha camo noverky ociode Inembajeeux nenyje OKO WTO 6McMo MOM HasBara yuyiipaurom OpamcKkom Uponujom: NOceTHOUN packoumor OauKera y Kyhu InemOajepux ynosuarH cy ca OKOTHOCTHMA koje cy 3a Wanone nopommue jomt yrex caxpuBeHne, a Koje he camo Mamo Kachuje qoBecTH 0 cpypuosnor yOpsanatba Apamexe pane H OGemona- iuBaHba Kpaxa. ,TocHojla ce urpajy nTHIe Hoja (. .) Huje To npaa Canka, Koja cuaBH NUp H UpHY Mucy o jeqHOM TpoMKy”, jenaH je OH CapKacri4- HX KOMeRTapa rocrHjy Koju ONvase, BAPHPAH HOCeTKOM [la ,,3BOHO 3B0- HU Bue Ha rorpes, Hero Ha jyOunej”. Forozo nomyt xopa y X@JICHCKO] tparenuju, rocru TnemOajesux y excro3smmuja apame yno3Hajy Hac ca mIpe- sukama koje Mperxoye elabalsuma na cle (ca ,cpepToM Koju Tpaje seh roguuHama” usmeby Jleonea u meroze cHaxe, Ha MpMMep), H aHTHIA- mmpajy, HajaBsyjy OHO mTo TeK caeyH. Morno 6u ce, Ge3 MHOro TIpere- puBaipa, pehu na yromuu neo Ic ociiode IhemOajeaux y caxeTOM, HepasBH- jenom o6suxy Beh cagpxu cpe ono wiro he ce JecuTH AO Kpaja KoMaza. »Mrpar ce nruue Hoja” — eT cmKe Koja Ha yeuaribuB HatMH TpeA- CTaByba KONEKTHBHY, a Hajsehum yesom uM Mojequnauny crecr TnemGaje- Bux. He nyko ne3uaie, Beh ,.rypame rane y mecak”, Oexkarbe O]| cyoua- Bakba Ca UAHCHMILAMA H CTaHUMa, on6ujane Ha ce WOHEece TepeT ACTHHE — To je jenHo of HajuspazuTujux o6enexja remOajeBckor Manupa 2KH- Buberba y TOCHesHMM reneparujama. Kana ce mpen Kpaj ApaMe WosHa Wa Topoguia HMa ,,neT MiiMjyHa HacHBe”, [la TOJMKO H3HOCE HeHa cbunan- cujcka Ayropara, Mocraje GenowaHo Aa je HOUyT NTAUe Hoja 2KKBEO 4aK uw crapu Mrmar, ayropurer u cry6 nopomue, y Kojera je - Kako pena Kpaexa y mpo3u ,,O DiemGajesuma” ~ ,,6u0 paspujen compan wneTMAkT 3a CTBAPHOCT, H CBE LITO Huje OM10 CrBApHO, 3a Hera Huje NocTOjano”. CrsapHocr ce, cpunancnjcKo- ‘CKOHOMCKA, IIpe CBera, alld M OHA MOpaliNa, KaKO 3a Ola TOpoNMye, Tako H 3a OCTase YWlaHoBe, HOKasyje, MebyTum, Kao upeTewka. InemOajepu, caaxo 3a ce6e H Kao KOseKTHB, Gonyjy ~ Moro 6u ce pehu ca Mao cnoGoye — Of CHHpOMa HeH3euHBe UH HeTIO- HpaBIbHBe CTBapHOCTH, Ca CAMNTOMOM ,,HOjeBor cueTMIa” Kao mpare- hu ecbextom. Cpenummme qorahame y mppom “uy jpame upuKasyje yapaBo »HCpy” MOpoymaHor ,,HOjeBor cremuna”, puTyan KONEKTHBHOL ,.rypaHa 5 Tlouerkom XIX wexa, seu jena oSavemrrenn ucropwuap, ,,AyerpHja je-tto- crana eaponcxa norpeta. Ppybme pexeno, Bestecnie cy ce choxaie aa he upeocrart chparenri xacOypurke rexibe 3a yuMBepsarliom MowapKHjon OHH GesoracHHjit y xa6- cOypuikum pykama Hero y pykama HeKor HOBOr nperenpentra na cBjercKo Yaperso.” (4. J.B. Taylor: Habsburska monarhija 1809-1918, Zagreb, 1990, ste. 43-44.) 14maape y necax”, Ha saxres HyGe baGpmuuja, ,upasor canjernuKa cbup- me Glembay Ltd.”, Ha HMmposu30BaHOM NOpommsioM ckyMy, OnMaX 110- cae 3aBpliene Mpoctaze, pacipaBlba ce oO Hayy pearoBara Ha jenak 3aj@QbMBA HOBHHCKH ‘Wanak TOBROYOM acpepe Pynepr-Lawer, koju 3a yMopcrso u Gesayumnocr repeTu Gaponuyy Kacrenn,a nopoguy u cbup- My ROBOAH y AesMKaTax NonOx«Kaj Mpey OWMMa janHocru. [lowes 4 OMH- Paka caMoM pa3roBopy, lla AO HEBOIHOCTH Hla Ce ysMy y OOSHP cBE TOje- AMHOCTH athepe # 40 2*XypGe Wa ce HeNpujaTHH MIpoO.s1em WTO Wpe o7IO- oKM Y CTpany, Y4ecHuuA KOpopwune AeOate nNoKasyjy rorozo HeypoTH- wapcky HecriocoGHocT ga ce cyove ca crsapHouthy. Ha gery je, upu TO-r- Me, KapakTepwcTHYaH Mexanu3am ofspahaiha nomena om craapHor cra- | Hha CTRApU: TpaxkehM 2ypHaNUCTrH4KO-CTHNCKe, IpAaBHHAKO-NOTMyKe 1 TPOueAYPaHHO-3AKOHCKe MpONycre y HOBUACKO ,,ouTyxKOn”, Kao H MOry- he ynopumtne ,raaxe og6pane”, KremGajenu ToKa3yjy roroso sactpa- ulylyhy onceyayrocr cromaribom, bopManHom cTpaioM cTRapH H Op cYCTRO Bowe 3a CarmeqanameM cyuiTAHe MpoGsema, Koja ce OBE TH4e Mopaila H MOpasiHe ORFOBOpHOCTH HoReKa 3a cBoje nocrymKke. Hu y jen- | HOM TPeHYTKY HE NOCTansba Ce MUTare HLUXOROF MopanHor yilena y Tpa- requja Tpoje yOorux my — HampoTas, 4aKk ce wHacHHa cMpT mocmarpa kao (popManHo-normuka ,,wwEeHMNA” (Hajname uje appoxat ITy6a, Koja caMoyGucTrBo Majke c HeTeTOM LWHM4HO HashiBa ,,LeMaroukuM ‘TpHKOM”)¢ Tako ce MopamHa HeOCeTIbMBOCT yKa3yje Kao OHaj cKPUBEHA dap” rem- Oajescke sajequnue Koju je 3Hax mene ynyTpaumse HeuncTOhe 4 KojH 10- craje yrommKo SomHnjx mo je Bue MrHOpucaH H mIpaxpupex. Tex jenan uian nopoymue MoKasyje ya oceha HETIOPHOWEUB Gos OF Te 3atajupane OosKe, amu 4MM MporoBopu bule on ocrarka remOajeR- CKOr APYIUTBa *KHFOCaH Kao H3PpeAHUK H Hapylumres MYKOM O[p>KaBa- Hor nopoguasor croKojcrRa. [leone IiemGaj, Roxrop anosoduje u cnn Xap Koj je jeqanaect roywHa u36MBao v3 pomMremcKke kyhe, uma yaory JmMka-arenca, NOKperata M MCTOBpeMeHO jeqHOr of rRaBAUK aKTepay[pamM- ckor cyKoOa ~ onora Koj OMoryhyje aa y 3arBopenu memOajenckn Kpyr | Haj3aq{ mpompe crecr 0 eroBoj HonpuBeKocry, Y ‘tTpenyrsy Kaya ceorma- | cu peuua Cex cy Mprsu!” # Kajla ONOMeHe NpucyTHe, 3a6aBmBeHe wlirpa- | HREM MITHIe HOja”, Ha ,,uMa CTBapM, Kojé HUCy sanucane AM y Ka3HeHOM 3aKOHY HU y WecropenapcrBeHom peny” — Jleoue Hajapmyje 3aoKper. Taj he mpbx xopak, MebyTuM, mmaru aneKocexne nocnequile: yMecTo o4n- urhetba # OaqpaBsberpa, on he — napayokcanno, ann Y HCTH Max H 3aKOHO- MepHO ~ y ranonupajyhoj mporpecuju Hosnx orxputha 4 cyxo6a qonecru + AO KoHadHOr cHOMa Topoyuue, Ma M caMor ,,jyHaKa” mopoyw#unor mpe- spara. [nemOajenu he cama ce6e o6oputa. “ Kpsexxa 4 oyey6ucrso 3a Jleonea TnemOaja ce 6e3 sa30pa Moxe pehu Ra je upumepan Kpulexkujanckm jynax. Kaya ra Gapouuya Kacremt y upsom umny Apame Hagone tiberspannt, mpenanerum, wTo he KacHuje uecro nonaBBarH u 115ApyTH WHavoBH NOpopuue, osHatHthe TOM peujy cyMy HeroBe MHUHOCTH HY HCTH Max ,,opMysy” KOjoM ce Mory IpeacTaBuTH jyHaua pasnnyn- oux Kpnexkuuux yeaa. Ounun Jarnnosnh, Joxtop u3 pomana Ha py6y dameiiu, Ta6pujen Kagpau “3 Kparxor pomana Bpancju oitiox, Hunc Huncen us Banxeida y bauitieu, Kamuno EMepwuxu 3 Saciliaga — cen cy oun, tonyr Jleonea TemGaja, tiberspannt Kapaxrepu: oOpas0naHa H CeHSHTHBHE, BHTCNEK TYAN M APTHCTH, KOHCPIUKTHM M MpOTMBpewM, HECKJIOHH KOMIpOMMCHMA, y CraHOM cyKoGy ca ayropuTeTHMa H Crpe- Miberhy Ka TlopasyMeBaHuM HyeamuMa. Mopaanu Heypacitienuk ~ oBa cunrarma u3 Kpnexunor eceja O Epaamy PoiliepOamckom Moxa Ha HajOovbu u Hajcaxkeruju Hau ONMcyje KprexujancKor jynaka. On je ecto TeHeTCKH H KOHCTBTYUMOHAIHO Tipeqoupebex 3a ‘TaHKOhyTHOCT KM MpeoceTiunoctr; anu Heypacrenuja he nocraTu meroBo Wpyro HMe ‘reK Ona Kaya je OKOMMHa TOOyAM CBOjoM MopasHOM HeOceTmUBOMIhY wim w3ora¥eHomhy. Kao pesynrat Heroxor JeroBaba Meby myyHMa yka3yje ce, aK, AKO Ce HOCMY3KHMO ayTopoBMM pewHMa H3 Banxeilia y Bauitieu, ,,To, Kako ce... Off CCHTUMCHTANHE WeNpTbe MpeTRapa y 4O- pjeka Koja "38a 1mTO xohe’, H Kako Ha TOME CBOM IIyTY Noctaje charan- HUM YRULITABaTeIbeM JbyACKUX KUBOTA...” [lo npaBusly ersucTeHuHjan- HO TparwyaH, Kako y ceOu, Tako u 3a Apyre, KpiexujaucKu jyHax je, HaKIe, ,,.KONTEKCTYaNHO” wilakK TeMeJLHO MPOHHjcKa cburypa: HeroBo yHyTpabe, uyejHo Owhe y cranxoj je KouMm3ujM c HeroBHM crloma- INbUM, HparMaTcKM peanH3oBaHuM Ouhem. Jou: y cBojoj neroj roqMHa, casHajemo oO camor jyHaxa y WpyromM umny apame, Jleone Tiem6aj 6x0 je osHayen kao tiberspannt, miro 3Hatn ja je Heypacrenuja Beh y paHoM HeTHHDCTBY MOCTasta HEOMBO]MBA NEO Hhe- roze mH4HOcTH. TpueceTocmoroyuuiteu Jleoue, Kojer yrio3zHajemo y mpe- cyauoj HOhu 3a HeroBy NOpOuMUY M HETOR KMBOT, MopasIHH je Heypacre- HEK Y THOM, KplexujaHcKoM 3Hayewy peun. Tociioda Thenbajeeu Be- TMKUM {C10M H Hcy [pyro HO |paMaTypluKH BeLUITO USBEMeHO ,,ORMOTAa- Balbe KYNKa” NOPOMMUHE M MEWUBUAYaNHe HeypacreHuje mmaBHor jywa- ka. Anw WOK CIMKa KONKTHBHOF ,,.[yparba rape y Mecak” HMa mpe cBera CMHIcao MopasHO-caTMpn4ne BIUBHCeKUMje ,,.TNemOajeBuiTHHe” Kao Gome- CTH BpeMeHa H [pywiTBa, ciuKatbe Jleoheone MopanHe HeypacTeHuje 13- BeYCHO je Ha HayHH KOjM MO3BOMaBa fa Ce O OBOM Hey TOBOpH Kao O Rpama Micuxonouncor mpocbuna, Ha Tpary MogepHe, HOseHOBCKO-cTpHHA- Seproscke ypamarypruje.’ Kpaj npayecerux royuna Hauler Beka, Kayla 4 ,Jacam ce ony sno”, nent Kpnexa y ,Ocjoukom npenanany #3 1928. ronmne, wa MHILEM pujanore to yaopy HopaVexe wKoNe fenegeceTUX roAMHA ¢ HaMjepoM Ma YiyTpaliibH pacnon NcHXOMOMIKe HaMeTOCTH pacriem 110 Behe cyMapa, a Te cyMApe ha urTo Gitiexe MPUMaKHeM oApasy Hawe erRapROcTA, TaKo je OUI AO MojHX... Bpawa xoje micy a nehe 7a GyRy npYro Hero McHxOnOMIKH AHjaTO3K, WTO Ce No MpBH nyt jaBibe- jy y amo} xpacxoj KisiDKeBKocTH ¢ HerpHeceTroRUESHM saxausberem.” HeKw TyMa- wn, ue Ge3 pagnora, YUAN ce, NOpene ApAMcky TEXHUKY H TeMaTeKe mojeAuHocRH Focto- de Mrendajeoux ¢ W6senonum Aseitiuxa n, nocedxo, ¢ apaviom Tusa failixa. 116Kpnexa nutie caoje qem0, y ucro Bpeme je MOMeHaT HyHor Tpajymcpa nicuxoananuse u Ppojposor yyewa, 4 To Gana noceSHO czeTM0 Ha Jleo- HOB KOHTPoBep3HHu OOpauyH ¢c MeMGajeBLITHHOM OKO ceGe Hy ceOu, »Teniko 64 ce Momo cMatpatu cnyyajem”, Mme TBOpall HcHxoaHa- WH3¢ y NO3HaTOM ecejy Lociiojescru u oyey6uciieo, AUTO TpU elloxan- Ha Jlena MTepaType cBux BpeMeHa OOpabyjy ucry Temy, “ TO oueyOu- crso: Kpas Eduii Cocpoxnor, Xamaeii Wexcnapor u Bpaha Kapamaso- eu Jloctojesckor.”’ Tociioda Ine6ajeou TeMaTuKOM Ce NpURpYxyjy OBOM BBY, H TO Ha Had Koj TOMO UCHxXOaHamMTHM4KOr TYMaxeIDa y pasy- MeBalby JIpaMCKUXx cykoGa He UHHH wanMEM, [[pyru WHH ApaMe, Koju ce onurpaza y JleoneoRoj co6u u Koj je normyHo nocrehen oGpauyHy usMeby ola u cana, anv W 3aBpuIHM, Tpehu HHH, Kpaj Mrmarosor oppa, OTKpUBajy MOBOIHO [eTAIba Ha OCHOBY KOjAX Ce MOXKE TOROPUTH O AKTY- enm3oBaiby Hepaspetenor Exmoor komnmexca Koja OuTHO yraye na ycMepaBalse licuxwuke enepruje jyvaka, amd u ypaMcke pape. AHMMO3HTeT, HeTpNesuBOCT H3Meby Ola H CHHA, H MHaye YecTa y Kpse-KwHuM WeMMa, OBye Mocraje camo cpemMuiuTe EpaMcKor cyKoGa. Crapu Minar, nocnestby u3janak TiemOajeBcKe HACTMHKTHBHe eHepri- je 4 xXusoTHOr BHTaNH3Ma, HoclepHu 3aucra MOhaH HpeverapHMK riem- Sajescxor poja, y Jleoney ‘upenosnaje »AaHnujenujencky kpB” cBoje nppe 2KeHe, On cHaby, APUCTOKPaTcKy KpB koja BOAH Ka ReMIpecujH, Heyposu H camoyOucrsuma. Tberos axumosuter Buue je, Hpema Tome, KOMYeNTy- anne, ujjejue npupoye: y Jleoxeonoj taxxohyrHocra On BHM OBarOhe- we cna6ocrs, koja he u osora, nonyr npsopobexor cua Meana, unase ouepor seyOumna, OBBECTH y ayTofecTpyKuMjy, H THMe OOe3TMaBHTH 10- POM Koja Tpaxn cHaxKHOr M Mparmarudnor HacneyHAKa. Jleoueos anumosuter, max, choxenuje je, mpe cBera {yOOKo TcHxo- youre mpupore, ,Cre TROje, of NPBOF Laka OTKAKO ce cj¢ham, Guo Mu Je crpano: TRoja canyun, TBOja CHINECKa KONOHCKa ROMA, TRO} AyXaH, TRO}M Mapucu! Kay cu Me MusioBao 110 Koex, ja cam ce yeujex Sojao TRor HOKTa Ha Me He ogepe! Cre tjenecuo TRoje crajano je usmeby Hac Kao sua!” One pean HeyBocmucneHO cBeqoue O jynaKoxo} HeraruBHoj ace THBHO} ¢paxcupanocra na ona jour y Hajpanujem yeTuicray, ympano y mepuony y Kojem, mo @pojgucrnukom yey, w Hacraje Enunos Kommexc — mMe- WaBila aHMMOsHTeTa M CTpaXa Off Ola, MOKUBsEHOr Kao CyrapHKa y Sop6x 3a Majunuy nyOaB uxTo cTojy Ha cynpoTHoj crpanH OBaKo Toma- pu3oBauor gyiepnor cBeta. Kana Jleone ucxasyje ocehaj kpusuye 360r., KpaTKoTpajie JbyGapue Bese c Wlapnorom Kacrenu, ne peg oueM, WTO Ou 6HI0 OTHIHO, Beh ynpawo Npex MPTBOM MajKOM (,,Mene je Guo cray TMpef{ MojOM HOKOjH#0M MaMom! V1 ako uMa HeTKO, TKO Moxke fja Me TO30Be Ha ONTOROpHOCT, To je jemuHO MaMa!”), oHRa On ToTBphyje Mpoyyxeno ‘Tpajatse cynporne, HosnTuBHe acbexruBHe pUKCUpaHOCTH 3a HPYTH, KeH- cKM croxep yeTumer Enunozor Komnmexca. Moryhe je, Kao wTo je Beh * Buu: Sigmund Frojd: lz kulture i wnetnosti, Novi Sad, 1979, str. 235-259. 117MW UHIBEHO, Y CKJIawly Ca MCHXOaHaJINTUUKOM TeopHjom, orahy 4 ‘Kopak Hambe,,1a 3aKJLYUUTH KAKO TOSHTHBHA, OMHOCHO HEraTuBHa acbexTuBHa cbuxcupaxoct cpeqosesuor Jleonea 3a Anbeauxy, omnocuo Mlapxoty, 300F CDOAHMYKUX ONHOCA C UMA (cHaxa, O,HOCHO Mahexa), mpegcrassna i [cyOmmMacann 43pa3 NPUKpuBeHe MHUecTyOsHO-cexcyamHe crpake Egu- ‘rropor KOMILICKCA, KOjeM ce caqa cburypa RecTane MajKe ResH Ha TBe cynporcranmene cuMOosTaKe tburype — ,Majky ~ cBeruny” (Anbemmxa) \Goajicy ~ Saygqumuy” apaora).* Au kao To Huje nyKa Karycrpanuja nocrojehux reneasOlKux Te- opuja, Kpmexuna qpama Hu ¢ IcuxouoruKor acheKTa Huje Tex HuTepap- HO OBaTMOhewe cppojyucruuxor yuema. Kana 6a ypamexu cper Tociiode ThemGajeeux 1ounBa0 CaMO WIM TIpeBaCKOHO Ha NCHXOAHANMTHYKOM pas- YMenaby, 38 aHallEber YHTAOMA, KOjM 1oO3Haje M JOMeTEe H JIMMUTe OBOr yuerba, OH GH — 360r HEMMHOBHO ,,HaMBHMjer” onHOca Kpnexuuor ppe- MeHa TIpema (ppojucTH4KuM CxBaTarbuMa — 60 MHOTO Marbe 32HUMJbUB Hero miro To yucruny jecre, Wako HecyMruBO IpucyTHA Ha XOpU30HTY HcuxoaHanMTHakor TyMavera, TemOajeBu ~ KOREKTHBHO H HOjesMHAN- HO ~ HloKa3yjy yHyTpallisy cmoxkeHOCY Koja KIL KEBHE TSOPEBLHE, KAO cBojespcHy TlaHaH X2kHBOTY, pasimyje op, 4HeTOr mojMoBHor MHULbe- wa. JIeoneoBO NCAXH4KO yerpojcTBO, Malla OGemexeHO TOTORO KNMEKY- KUM jeOBarbem Equmogor KoMMieKca, Ma HECBORMBOCT cBOjcTBeHY HH- AABN AYasHOM, JIOTHYKH NpOTHBpCdHOM, ant ersucreHyjanHo, OKHBOT- HO BepoqocrojHom KapaKktepy. Oryqa AnbemuKa 3a wera Huje Camo cy- 6numucana, caMOoun4Ka cburypa ,.MajKe ~ caeruue”, Beh ce, 10 Hanory ADCTOBE 3ATOMIBUBAHC YWICBHOCTH, OUpTaBa HM KaO YTOURUITe CHaKHe eporcKe yexme: ,,bapyHaija uma mpuje cBera oun Tape, aKBaMapMH; upeasH axsamapun (...) Tnje cy Te HeTjenecue, BpxyHapaBHe pyKe Ha OBO] TopuynancKoj Ge6u?”, Bean ON, NOAyIe, pacupaBmajyhu o Axbe- TMKWHOM HopTpety, alt caMoj xen ynyhyje u ope pean: ,,Taoje mune cjeha me jeqne XonGajuose rape... lune opanHo, nuye jenHe rpauamHe rejuie, njesje, Hacmmjano... Ou XOnGajticKe, muTemarenTHe, ceujetie, Hergje AyOOKo y jequoj TpaxcueHseHTanHoj Hujancu ca jenpa mpumjenDu- BuM octbopHEM cBHjeTIOM eporuKe.” Moxe ce pehu ya HemTO CAHYHO BaKH W 3a camy Aubenuxy. Mako HEKONMKO HyTa MoHABIMA: ,,Ja caM cBa- Kora laa CRe Marbe HEMHpHa”, Mako ucTpajaBa y 3a6paHoj yo3u cKpy- wieHe HOMMAMKaxcKe cecTpe, ona he Jleouey, HpuKpupeno baepryjyha, ulak pehu: ,,ja caM MUCHHsa TOTORO UHTaBy HOh o Te6u”, a HCHO peqoB- HHUKe opehe, Kao ITO Kasyjy nvLUyeBe nupackanuje, y Bulle HaBpatTa uehe yereraru fa caxpuje cRojy xeacky KoKeruocr. Togatax u3, Kpne- 2KHHOM PYKOM caiuwene, reneanoruje TnemOajenux, aa Jleone, nocne O4eBe CMPTH, OWIacKa ¥ NYMHHUY HW H31acKa 3 He, ,,Y3HMa YROBHLLY CBO- ra 6para Msana Sapyxuuy Zygmuntowicz” crapsa — ucTHHa, HaKHajHO Ww HesaBucHo Of caMor ppamcKor TexcTa ~ Tauky Ha AnbesmKuHo Hacroja- * Bum: Xyro Kaji: ,Joetioda Thenbajesu y cneraty aySnaexe tewxonoraje”, y kibusit Frojd, psihoanaliza i literatura, Novi Sad, 1991. 118we Ha Oyye ,,cBakora ava cBe Mame HeMupHa” w Ma ce OfpeKHe TOT- CKHX MCKYIUerba. Busucexuyja ,Hojenor cena” TnemOajesnx cnpam upywuTpeHor OKPYKeEba HS HPBOF WHHa HpecmukaBa ce y ApyroM wHHy Ha NOpoH4HO oxpyKere: y arony uameby Mrwpara u Jleonea oGemopgarsexe cy YnHe- Hue koje MopamHo TepeTe npakTH4HO cBe WiaHoBe HOpomHe, one 2Ku- Be, Kao HOHE MpTBe. Ovex packanamnn xuBor, [lapmoraHo pasopHo CportcKo Hemobarse y Kpyry Ropomuue H Bar wera, JleoHeoBo Miaganaq- Ko Mocpuyhe y TpexyTHOM 3aHocy c OM, HaroBenrraj moryhux «piepro- Ba aK H Meanu3oBaHe MajKe packpuBajy icHxonorujy MehycoOnux One Hoca ThemOajepux kao cyxkeun, boxycupann onpas HUXOBOr MexaHH3Ma counjamue KOMyRuKayujé — ,,rypare riaBe y Tecax” npey, BNacTHTUM a ‘TybUM rpexoBuma m MopanHHM MIpecTynHMa K OBE je wenpecrano.wa neny. Morno 6x ce pebu ga je onpxkaname npupuya H cope masna Spura Tuem@ajesux kaxo y Josupy c upyruma, Taxo uy MebycoOwem onHOCHMa. Cxpusenn ,,wup” Mopamte HeoceTbuRocTH TiemOajencKe sajenuuue 3a- xwatno je, MoKa3yje TO 6e3 ocrarka ppyra 4H upame, cay wexy yHy- ‘TpaiHocr. ArouasiHM MOMeHAaT ,,pacelaia” Tor »dHpa” sanyanam oT- KpHBaHeM OonHUX HCTuHA y pasMemuBalLy ,OTBOPeHHX yaapana” w3Me- Sy ona m cana, Hocunana nornyHo OnpeynHX wKUBOTHUX cuRosoduia, uuje, crora, HH Morao JOHeTH pyro yo MoveTaK Katacrpote. »OueyOucrBo”, Berm Dpojn, ,,mapnu je a Hajcrapuju 3n0uMH, KaKO MOBCYAHCTBA, TAKO HM HOjequyta.”’ Y caeray npeTxoHAX pasmatpara upo6sem Jleoueoror oneyOuctsa yKasyje ce kao WH duje 3Haveme mnax MpesasHsa3u OKBApe McHxXOaHasMTHUKor pasymMeBara. Mcruna je a ce novamiatbe Mnaber DemGaja o9 TpenyrKa nopparKa y poymresbexy kyhy MoXe 3aHCTa HOCMaTpATH Kao OLNOXeHO H 3ATO MO MOrySHOcTH ONAcHO xciobaBare cbpojxucTH4ku cxBaheHor eqMnoBcKor aHUMOsuTeTa y He- 3aTOMADMBO} YHYTPallino] TExKrb 3a HeTayHjOM u pylwetbem OueBor ayTo- putea. Buoneuruocr, arpecuBuoct c Kojom ce Jleoue oOpyuiapa Ha cBe crpane rmem@ajencKe aporamuuje u HeoceTBEBOCTH cBEIOUH O Heypo- THYHOM HaGojy meroBe MMYHOCTH, a HeTaKTHYBOCT H cypoRoct ¢ KOjoM Virmary y jennom cbypwosxom caepy caonmrrara cee Gomue uCTHHE Koje opaj Huje 3Ha0 mM On Kojux je ,rypao mapy y necak” — cpeyoue o ony KaO CpeMUILO), HeypanrHsHo] TAXKH HeroBe MopaltHe Heypacrennje. Tia unax, Jleoueoro oneyGucrso —,,Ja cam ce fo6mo c OHM YORjeKOM Ha 2kHBOT H cmpT!”, pebu he on KacHuje ~ nuje camo Tparwyno noBRohewe CHMMOBCKOT KOMIVIEKCa HO TOCHeMbUX KOHCeKBeHUM. OHO je BUTTE on ‘Tora: CHMOOMMYKH aKT TemOajeBcKe yKIeTOCTH. PactyMayeHo He Ha HH- BOY NICHABYKUX, Hake, CYOjeKTHBHAX Y3pOKa H NocuemuLa, Beh Ha HEBOY TapalarMarcKux, ,oOjeKTHBHUX” TocHeyMNa, OHO ce yKa3yje Kao Tapa- HOKcanHo OGHaBIbarbe ,,PIeMOajeBLITHHe” y MOMeHTY HeHOT NOHMUITa- Barba: TnemOaj yOuja TnemOaja ga Ou ce on6paHno on HesaycraBLaBor 7 Te kulture i umemosti, orp. 245. 119 |jenosarba rieMGajesckor CHULpPOMa, aii ynpaBo THM ,,HeHaMepHUM yOu- cTBOM” LoTBphyje nmemOajencku ycym y ceOu. Kpsexkuua pewrana orme- ja ce BEHKAM eNO YpaBo y OBO) CHOCOSHOCTH 7a NeHXOMOTHjy AMKO- Ba H APaMCky akuwjy Tocrapy TaKo Ala y oAysyjyhem TpenyTKy MoKaxy WBOCMUCHEHA, Ha TpalchapenTHM HBO HecBosMBa sHadeHa. Crora ce MOXA MoxKe OTHHH jOU KOpak Hame m Moxe ce pehu la c aKTOM oney- Oucrea, Koja WMH jeqMHM pasa MHTeNMreNT y HOpomMMH u jemMAH Ae- HATH ONOHEHT HEHOF ,,HOjeBcKOr Momeya Ha cBeT”, riemGajeBcKa ppa- Ma Hpecraje za Gyge caMo Apama ,,riemOajeBUITHHe” KAO TAaKRe M MOUH- we fa WOGnja yauBepsannuje 3naverwe. Tpareguja unrenexryama CC Peueno je neh monogom pemmmka roctujy SanKera 0 cramy TnemGa- (jeBux, y 1pBOM 4uHY, Ya je Ha CaMOM MOYeTKY HpaMe Ha HaBeCTaH HayHH ‘HajaBmen 4 hen cBpulerak (,,380HO 3B0HM BHIe Ha TlorpeO, Hero Ha jy- Gusej”). Caza ce Moxke peu u To na ce Kpnexxuno ypamatypuiKo ymMehe horspbyje u Kpos umenuuy ga je oncecuHu mpoOmem rmaBHor jynaka Takobe nocranseex Beh y excno3uunju ypame. Y caoM npBom pasropopy c Aubenuxom JIeoue, naume, wogceha wa Kantony mucao ja: ,[Tocroje jpa craOa IByyCcKe chosHaje, Koja Moka upousmaze K3 jenHor sajenam- KOT, aN HaMa Hemo3HaTOr KOpHjeHa: YyIHOCT Hu pasyM”, & OfMaX TOTOM ce HeABOCMHCHEHO W3jallaBa 3a pa3yM kao Hanpehen “yiaama. Yronu- KO HeOOMuNUje ITO FONAIH JO YMeTARKa cHuKapa, NO BOKALMjH CKIO- HOT fla Mpe cBera “yhMa WOXKMBI_ABA CBET, Hleoneoso MOBEPewe y pa- 3YM Hpukasyje ce OBfe Kao antconyTHo, Oyayhu ya ce ocBeqouyje XBabe- IbeM MO2KAa HajpanMonamHuje Of CRUX UOBEKOBMX Pa3YMCKUX WeAaTHO- cru ~ Maremaruxe: ,,Maremaraxa je”, Benu Hajyaenuju Meby TnemOaje~ BUMA, ,,OJWOKA HETIO3HATOME Of TOBOpa WM OF cMKe. Maremara4Ka cpop- Mya MOxe jacHO Wa Kadke OHO, LITO He Mory HM TOBOp HH C.TAKa, Ha HH | mia36a, Koja je joni yBujex penaTuBHo HajMaremaruannja!l” Oso je Moxkya onsyyyjyhe Mecro 3a pasyMenarbe JleoHeoBor 1HKa. YY Momenty Kaji ce 110 [pyr 1yT HojaBmyje Mehy TnemGajesuma, ,,pa3- MeTHH cuH” Jleo neknapulle ce Kao HEMOKONeGmUBH HOGOpHUK payuo- HamHOr MHLWbema, Salk tMHHK Tpaluuuje esporcKe mpocnehenocrH Ko- 4 jaje y monepery y pasBoj cnoOogqHor MHTeNeKTa Buea 3avlor 3a NOBe~ \ pete y pa3Boj YoBeyaxctBa. Y pasrosopy Kpaj Mrmarosor ompa, Ha 110- ueTky Tpeher una, Jleoue ce OKOMIbyje Ha TATYNApHO paBHoOHpaBHe Ca- TOBOPHUKE, WOKTOpe IIpaBa, MequyMHe wu Teonoruje Myoy, AnrMana a 3un0epOpanta, kao caojespcve ,,upoyaBye Marie” Koju 0 CrBapHiMa MH- cue y Hockynama CBOjHX y4era, a He y Kareropujama smpaBor pasyMa (3a 3u6ep6panta je sarap upo6nem y coyam cakpamenara, 3a ITy6y y uecTopeapcrBeHoM peny, a 3a TeGe y ulrocbBexcry”, BemH OH AnTMaHy, w ponaje: .Bauia je Mewrpuja npexpagexa upHHM pyriitem, Bu cre aMOa- cayopu HeKe BIE cae c IIpaBoM eKcTepuTopujamuTeTa y HaNalibem rpabaxcxom ypyurrsy!”). Morno 6u ce peu, c oGsupom Ha Jieoneony 120om Metacopy o mpemohu MaremaTuukor muuubera (,,craap ce Moke lIpe- WM3HO OBpexHTH CAMO alicrpakTHOM MaTeMaTH¥KOM KOOpRUHAalMjoM”), Ha je merosa ropmupa on6pana paunja ogOpana aucre, mailiemailunice unilieauzenuuje Kao HajnpuMepexuje nOTTey Ha CBET KOjM céecno 3a- cryma y Yacy oTrsapama miemGajescKe Kpuse. Kaxxemo ceecuo, jep je mpo-_/ OueM ofuoca MaHH(pecTHor MH HareHTHor, nojaBHor u NpuKpHBeHOr Ma- TMCTpannH HpoGneM y rremGajeBcKoM Kpyry, H OH Ce WYGOKO THYe H Ca- MOF agnor jyHaka. Jleoneosa oncequyTocr HuTeNeKTOM Ha CBeCcHOM, MaHMcbecTHOM HMBOY H3paxKabalna Ormeyja ce MpHMepHO y HeTOROM HMeHOBAY Tep- COHAJIHEX KBanuTeTa yBejy Kea UBMeby KOjux Kao uaMeby uckymieHa croju y ypamu. ,, axo TH MUCAMIL, Wa je TROje cHMKalwe NOrMdHO MOHK- pambe y TO TpaHcyenfeHnTanno HeLITO u3BaH Hawiera Ja, TH Ce Bapall Jleoue! Ty ce pasymom ue Moxe numuTa!”, ogpebyje ce Anbenuka mpe- Ma JIleoneozom oOoxaBary pasyMa Ha CaMOM MloYeTKY ApaMe, ast OBaj ‘he, caMO HEKONUKO TpeHyTaka KacHuje, Umax pehu: , Bearpaue, jequHo yuro gjepyjem y ozoj rmemOajesckoj kybu, ro je TROja BUCOKa 4 HcKpe- na nnrenurenuuja!” Axo ce uma y Buy H Heros Banaj ¢ Kpaja ypame (Ona TBoja ROMHBUKAanCKa CHnyeTa 3a MeHe je y OO] riemOajeBurru- HM jequHo Oujeno nemo! Y opom Knopy w Mopduijy, Mey oBum rpo- 3HAM MacKaMa OKO Hac, ja ocjeham 3a ToGoM norpe6y Kao 3a YoOBje- KOM.”), OHfa je jacHo Ha JoKTOp Mleone mpapu ceojespcny oMauIKy 1 AHDbeNHKHHO ,,BHCOKO H HcKpeHo” cRojcTso ,,jequnor Sujesor wegera”, 3a KOjuM ce ,,ocjeha moTpeGa Kao 3a YORjeKOM”, HeHO 3a Hera HEcyM- HuBO IpeoBnabyjyhe Mopanuo cpojcrso, yakne, Ha3wBa -- CACBUM HH- HMKaTABHO — HHTenureHUHjoM. ,,O, kaxo cu jo6pa, Bearprue! Jequna moryha cpjetocr y cnemy ToMe Guna Ow HeyMja ducra pyKa Ha MOjoj ‘vamuoj riaso6omu! Tog Marketom Heunje eiuuxe unileauzenyuje ja 6ux jou Morao ya cRe To chepeM ca ceOe...”, BEM OH Rp Kpajy qpame. Mipucehajyhu ce Wapnoraxor onomur.ama Jleonea, y KpuTH4HOM Mo- MeHTY fMxOBOr TparMunor OOpatyna y Tpehem waHy, ya je y Bpeme IhUXOBE JbyOABHE acpepe UMao OOuYAaj Na ,,paHTasupa” o HesHHOj ,,epo; duuKoj unieauzenyuju”, mora 6ucmo pehu pa je mareaureniaja je: HuHO WTO rHaBHM jydaK Focilode [nembajeeux nosuaje 4 Kao HenaTHO mpusnaje y *xupory. Tapacppazupajyhu Beh nomexyTo Kjepxeroposo ? yerbe O TPH 2KHBOTHA CTanujyma (eCreTH4KH, ETHUKU, PesUTMO3HH), a ¢ o03upom Ha Jeoueoso mMeHoRame onyuyjyhux ocoOuHa WBejy on! ‘Tpk HajpaxkHuje 2KeHE y HeTOBOM >KMBOTY, MOLN OucMo, NOTOM, 3a} KydNTH Wa 3a wera NOCTOje Tp BpewHOCHO HOpebana *KuBOTHA Craft WujyMa: epodiuuxa, eiurxa w Matiemaiiuixa untieauzenyuja. i Oso, MebyTuM, Baxku camo 3a TpalcnapeHrHo, cBecHo, Hajpehum Hes1OM HHCKYp3MBHO yoOIMeHO, BepOamHo ucnoaBawe JleoHeoRe NH4- Hocru, Bryes cmo Beh ya cy y HeroBoM ROxKuBIABamy Anbenukune 1 MWapnorune nmunocru untenektyanue HM eTHUKe, OMHOCHO epoTeKe Npen- cTaBe TOMELaHe TaXO [la HETOBO OPHOUeHe Ha MOMEHTe UMHE NPOTHB- PeYHHM H JOTM4KH HeyocneaHEM, LITO He Gu Mopaio Ha HOHOCH HeBOIE 121 [Kay ce we O4 THNaNO Kapakrepa OncecHBHO 3aGaBsbeHOr BlaaBHHOM pasyMa 4 HeMy NpuMepeHe Aorwuxe KoxepeHuuje. unamuxa Jleoneo- BOP YHYTPallliber KUBOTA MOXe ce TIPUKAsATH Kao YTOPHO MW HeHOMHp- sbuRO HacTojarbeé la Ce Oa Ba KAaHTOBCKA »cradua chosHaje”, UyIHOCT 4 pa3yM, Heryjy HejeyHaKo, TaKO Ra OBO Apyro Haypacte H CBOjOM CeHOM cacBUM HaTKPHuIH OHO IIpBO, ocyhevo Ha 3aKpxbaBate um yBenyhe. Cro- bere one Jleoncone HHTeAeKTYAaIHe PHTMAHOCTH Ha HCKIDYYUBY TOCNe~ Aunty w pedbexc HeroBor eAUMOBCKOr McuxoNOUIKOr NpoGsIema Sus0 Gu wmlak nojequocTaBLuBase TyMayeHa. Of camor HOyeTKa ypame mocToju H HAMICHXONOMIKH pastor HeroBe rpyeRHTe Sope 3a oMOpany pasyMa M MATeNeKTa OF CHHYPOMa HoponuHe yeaeTOCTH, Koju crapuja baOpu- UH HasHBa »SapOounjencKom HEPeHOM”, BEPOBAFbeM Y TO Wa »TiemGaje- Bu cy yGojule u Bapasmmye”. Y Tom csemy, Jleoneosa anonoruja muTenA- TeHUMJe NpeacTaBypa BHUTe Of Mp2KHe Ha Olla H JMMHTHpaHOCTH BIACTH- TOM IICHXONOTHjOM, BUI H Of NYKe MpoKe Ha NOpOAMLLy; OHA je uspa3 oKUROTHE NoTpebe O6pasoRanor, rpabakcKu caMocBecHOr YOReKa 3a jemamuenanajom Of HETEPMMHMCAHOCTH KPBIby, MOPeKMOM, PoyOBCKOM mpommowby, cBMMe WTO HeroRy MMYHOCT HHH HECHOGOMHOM y Tparxe- iy W Hpabrbery ersucrenumjamHux w360pa. ,,Ja cam TO yoKacHO Harou- cKo y ceOu xTHO paliMoHasHo oOjacuuru!” — oBa peveHuua c Kpaja Apame caxxuma cyOjexTHenn cMucao Jleoneosor xMBOTHOr HyTa Kao HOKyIaj xepojcKor camonpesaswlaxera caMompensazanaia myrem Herauije »CYBHIe IByACKOL” (OBIE: MOPOAHIHO-MaroHcKOr) HW acbupmarinje ,,ocno- 6obeno myncKor” (onye: nayuBHyaNHO-uuTemeKTyamHor) y cen. [[pam- CKM OCIIObEH, eKCTepHOpUsOBaH y CyKOGy CTOpoRMIOM u 1OceSHO c ONeM Ka0 eHHM CHMGOmHUKUM OnMUeHeM, JleoneoR onnyyyjyhu cyKo6 je, Ha- kyle, CyKOO ca caMBM COGoOM, TauHMje: CyKO6 c JLYACKUM, HEMHHOBHO Ha- TOHCKEM K dyHuM y ceOu. Uurbenuua pa je TO HarOHCKO-4ymHo reMOa- jeBCKM BHCTHHKTUBHO H CHpoOBO, ‘Tj. NOTHYHO CYIPOTHO XKesbeHOM H 3a- Jato pasyMcKo, rlocnequia je ayroposor pauuje WoMeHyTOr, HO3eHOB- cxor ApaMaryputkor onpeyemersa [la YHYTPalwHee pacnion TemxonoMIKe HameTocTH pacrte(M) 70 Beher cyyapa”. Kao u uaave Kom Kpaexe, ,,cyaie myycKo”, MebyTuM, onHocH T0- Geny, Mannepecryjyhu ce opje Kao mo6ena ,,cyBuIue rmemOajeBcKor” y THaBHOM jyHaxy. Ayropopa apructauka OpwxKIbMBOCT y MOTHRANH{X, T]. Tpabery ysepsbupocre Tparaynor oOpra u coma JleoneoRe MHIHOCTH oriega ce y Gnaroppemenom obe36ehuBamy muXOBUX HP4XBaTABUX yapoxa. Hacnegua, OMOROLIKO-lcHxONOWKAa Morupaniuja mocrapsbena je Beh Ha caMoM lloverky, y pacnpaBH O ,NaxujemujencKoj” u ,rmemOajes- cKO} KpBH”. OsHayeH Kao HOCcHIIall HanujenvjescKxe cya6ocrH 4 HEPBHE HaneToctu, Koja BoqM AyRMy 4 camoyGucrey, JleoHe, Kako ApaMa onMu- 4, Hak CBC BMI MOUMEE ja HCHOMaBa 4 ocobmHe rmemGajepcKe »CHa- re” # arpecuBHocry Koja BomM y 3100MH. Y cpabu c oueM, y UpyroM HHy, KakO Be MHcall y Hparehoj AumackasujH, ,,ckouno je Ha Hore rpaGe- DKIBUBO, rmemOajeBCKM M HHCTHHKTMBHO anuMamuo (...) ¥Y Taj TpeH, Me- bytu, Beh je pa3ym jaunt of narona.” Anu raemOajescka anumanHocr 122 Seomnehe nosey y Tpehem wuny, Ha capuerKy Apame, y akry cyposor y6u- cra Gapounue Kacrenn, kaya Jleone, seh Ban BaayaBune pasyma, 1o4- He # Ra WOcmOBHO roBopH (,,Kein Wort mehr! Marsch hinaus aus dem Ha- us!”) H a Ce BHOMCHTHO TOMaMia Kao oray. Harypanucruuka yBepsbuRocr MoruRaynje nomenmannx ,.HeUMCTHX Kpsu” y JMKy MmaBHor jyHaka Hagorpabena je u ojasava peanucrauKom, YHEHHIHO-CpU3HOTOIUKOM MOTHBaLAjOM. Hexommxo nyta y qpamu JIeo- He POBOPH O cBOjOj ,.XxpOHHUHO] MUTpeHH”, a Ona y TpeheM WHY, HaKHag- HO, caswajeMo 3a Hero Maj c Koma y MiajOcTH, KOjM GMOmOLIKUM y3po- UMMa bberoBe HEpBHe cnaSoctH, HaneTOcTH TOTeHIMjasHe ME€HTANIHE M0- MepeHOCTH Wonaje H MOryhy MejMIMHCKO-TaTONOWKM pazsor. AKO ce TO- Me flona MOTHBaltHja ONIcecuBHUM CTpaxoM OU ycyya WeMOajeBcKUXx mpe- Waka, Koj ce Manucpectyje noWaBLaHHM Bu3Hjama ThemGaja — yOuue c KpBaBHM Ho>kem, Kpnexux noctyiaKk OOHKOBaKa CpemuLber APaMcKor kKapaktepa yKasyje ce kao ocTymak BMIeCTpyKe MOTHBaLYje. Bpxywau Morupatiujcke ocMuLReHOCTH NpesCTaBsba, UIA, CaM MO- menar JIeoneonor ry6.bera pasyma. [locne caux mpeTxoqHux cyKo6a 1 AKYMYMPaHUX HaleTOCTH, y 3aBpUTHOM arony c Iapmorom Jleone ry6u W NOCHeHe yropuuire ~ cBojy uATenurenunjy. Ona Kay cxBaTH Wa je, noseposasu WapnorHnoj ipursopHoctu x ,,epoTH4xoj MHTemHTeHIR- ja”, Guo jou jeqHoM saneyen, y rpeuyrKy Kay Kaxxe: ,,CBe OHO UNTO cre BH TY MeHH jyrpoc roBopuaH, TO Cy Owe Moje Blacrure HOhaue puje- un”, Jleoue, HaropoM cBecra Koja ce noMpauyje, Honma ya je mana u we- ToRa nocnepiba onOpana, Ha je Ha Jak HW jeqHocranaH HayMH OHO HadKy- Open, MHTENeKTYAaNHO LOTYYeH oY jeyne COMIN, AHOHUMHE Kypse”. Y TOM 4acy Kpyr je NOTNYHO 3aTBOpeH — TONHKO CHaBmeHN ,,MaTeMaTH4y- ku” HATeNeKT usry6uo je OurKy y ce6u caMoM, 4 NpOKa3aHM HarOH WO- Oxo je ,onpemene pyxe”. Creximm cy ce cau yenoRu 3a Tparenufy. »Mijecro 4a ce MakieM og monopa, ja cam ynpaBo MajMyHcKn HeMH- ‘TCHMPEHTHO CKAKO OKO HETA, OK Ce OHA CBE CKYIa HHje crpoBanugo!”, emu JIleone y cam cyToHu cRor pa3yMa 4 OBMM peuuMa OOjaBmyje BIACrH- ‘ry tparwuky mpupogy. Toroso no pecbunuunjn, TparwaKn jyuax je voBek KOjH ,,H3asHBa cyqOMHy”, OHaj KOjM HE MOE a fa He ,,cKaye OKO nonopa”; Gyayhu na cy yHyTpariby Hano3su weroBe MHYHOCTH ancONYTHH MH HEMO- ° MHPIbHBE C HaJIO3HMa CBeTA ITO Ta OKpy2xKyje, TparMyKu jyHaK je oO mpapnay npenopeben 3a crpayjaiwe m ROHOMIeHe Crpanarba OHUMA Koj cy Ce HALIM y 30HH Heroe Tparnuke jenatHoctn. MponujcKu napayoKe Jleoueose tparnuxe yenatnocru nounsa y WHeHHIH fla je oBaj 6pann- ‘Tem pasyMa H HHTenureHuMje crpayao yripaBo Of MOMamKarba pasyma H MHTesIMTeniAje, KojH cy cpytumaH caMu Cee, ,,MajMyHCKH HEHHTesMreHT- HO CKa4yhu OKO ToHOpa” ~ mucnehn ya ce ympaso y TOM eqMMOBCKOM TpaxkeHmy HCTMHe 10 CBaky WleHy AocueAHO cCaMoocTRapyjy, a y crBapH cy ce, Oalit y TO) TAYKH, y caMOM cpliy cgor HacTojara, mpeo6pahann y pa- UROHATH30BaHH, Mpepymenn Hazon 3a (caMo)yHUMITetbeM. TelIKo je, OTY- Ra, Re 3ak wy IMT Ta je Jieoneos Tparm4Ho OkoH4aHK OOpayyH C ,,THeMOGa- 123jepuiruHom’” oxo mera, y NocneqihO} KOHCeKBeHIIH, BPXOBHa CaMOOGMa- Ha HapuMcoMgHOr pasyMa, ,,rypame Tape y recax” npen ,,rremOajeBurry- HOM” y ce6u, ,,rallrruva Hay TalITMNama” CaMOMoceyqMYTOr MHTEeseKTA. Tociioda InemGajeeu, mame Mupjasa Muoumnosuh, mpeqcrarmajy » THM HeOkacHuHe ZpamcKe KoMnOsuuNje”;’ a Huxona Munonresah 3a- Taka jla Ce ,,TOK [pamcKe payibe y Fociodu Tnembajesunda... MOXE... YIIO- PpequTH ca HH3OM eKcIMOsuja, Of KOjuX je cBaKa OTOWA CHaXKHMja Of CHE mperxogue.”” Ove 3aHuMibEBe OnacKe caja je MoxKAa MOryhe HonyHuTH TIPeHM3MpakbeM KYNTYPHO M KbKEBHOMCTOpHjcKuX OcobenocTu Kpme- DKHHE ,,HeOKNachuHe ppamcKe KoMnogunuje”. [[paMarypuika crpyKTypa Toctiode Inembajeeux Morma 6H ce, HaUMe, ONMCATH Kao cilipyKiiypa KOH- yenilipu4nux Kpyzoea Koju ce ckyilajy pena cpeduuiliy, npukasyjybu IIpH ‘TOMe MCTOBeTHO ypyllaBakbe Kyruca IpMBHa, Of HajiuMper Ka cBe yXHM Iloppy 4juMa: Kao UFO ce HIy3uja O ImeMOajeBCKO] EKOHOMCKOj MO- hu 4 ApyHITBeHOM yrleny pyuiu Noy MpuTuckom mocHemuia acpepe Py- nept-[lamer u Virmarore cMpri, Tako ce KOJeKTHBHa CaMOOOMaHa O »cpehnoj mopoguia” py nog Hanerom JleoHeoBe HeTpHemuBOcTY 4 HcTMHOMYyOUBOCTY, a JTeoHeoRa HAMBUAYanHa caMooGMaHa o HayMohit MHTeHeKTA PylWH Ce, 3ay3BPAT, TOY TEKHHOM [eMGajeBCKMX HarOHa KO- ju y3umajy Maxa y memy. Y ogom pyuiewy ypamarHano u camOommaHO HecTajy TeMembHe Bpequocru rpabancKor apywrea: @unancujcKro 6aa- Zociliate, POPMaNHU MOpGA U sOpaeu pasyK. Crora 6u ce Morno pehu ya cy Iociioda Inen6ajeeu, puwe Hero 6uno koja ypyra Kpnexuva apama, 2pabancka Mipazeduja y nyHOM 3Ha- Yerby pedH, ako TakaB f1Ojam Huje KOMTpayuKTOpan Beh cam Ho ceOu. ie Ona, HauMe, Ha MpuMepan Haun npuKasyje tparenujy cpemtoespon- cKor rpabanorsa Koje ce OTHMa BuacTHTO) NponactH, H He cHyrehu pa com XaGs6ypuixe napesuue 4 OxroOapcKa pesonynuja, forabaju Koju he ormacuT Heros HeCTaHak ca MCTOpH)cKe TO3OpHMIIe, CAMO ITO HUCY Hacrynunu, Y cmv WHTeNeKTYaNHOT ChoMa [aBHOr jyHaka, mak, a y cBeTuy CBeOnluTe parne Kianuue Koja he ySp30 norom ycuexuru, Kpme- 2KHHa [[paMa CyrepMule, UHHH Ce, H jejHy jou cyMOpHjy BuSHjy ~ MHucaO o HeTopHjckom nopasy MGepanne MHTemMreMyAje uuyeje enporicke Hpo- caehenocrn mpen HesaycTaBIbUBUM HayMparseM ,,HarOHCKEX” cata caMo- yHHUITera. * .Kpaexxun apanexi xpye”, y kisim Eceju 0 dpanu, Beorpax, 1975, exp. 41. 9 Tocuona TiemOajesa x nocrynak 'wammerepmananuje””, y Kiba Andrid | Kr- Jeza kao antipodi, Beograd, 1976, str. 98. © Bugu: George Steiner, Smt ragedife, 3arpe6 1979, 124