Spawanie TIG

Spawanie metodą TIG
Tadeusz Piątkowski 1
Katedra Inżynierii Materiałowej i Spajania
1-Spawanie łukowe
14 Spawanie łukowe elektrodą nietopliwą w osłonie ochronnego

Gas-shielded welding with nonconsumable electrode
141 Spawanie łukowe w osłonie gazu obojętnego elektrodą

wolframową, spawanie metodą TIG
Nazywana także GTA (Gas Tungsten Arc)
Spawanie TIG
• Z metalurgicznego punktu widzenia, TIG to najczystszy ze

wszystkich proces spawania łukowego. Zapoczątkowany w
1926r przez Hobarta i Deversa.
• Elektroda nietopliwa (trudnotopliwa) jest wykonana z wolframu
lub ze stopu wolframu z pierwiastkami ułatwiającymi emisję
elektronów. Osłonę gazową łuku stanowią wyłącznie gazy
szlachetne
Łuk TIG
•Materiał elektrody całkowicie

odmienny od materiału
spawanego
•Mała koncentrację
ciepła na powierzchni spawanej
•Rozkład ciepła mocno zależy
od rodzaju i biegunowości
prądu
•Elektroda silnie nagrzana
•Gaz ochronny obojętny
TIG (GTA)
• TiG –Tungsten inert Gas czyli spawanie

wolframową, nietopliwą elektrodą w
atmosferze obojętnej (wyłącznie Ar lub He)
• Nie wolno stosować gazów ani mieszanek
aktywnych (dodatku CO2 lub O2) bo
wówczas elektroda wolframowa będzie się
spalać (utleniać)
• W metodzie TIG energia łuku nie jest
związana z ilością dostarczanego stopiwa.
• Można spawać bez stopiwa, podając je
ręcznie lub w sposób zmechanizowany
Uchwyt spawalniczy z przewodem
dostarczającym energię, gaz i sygnał
sterujący
Realizacja spawania metodą TIG
Ręczne:
Wyłącznie Ar lub He
Wydajność 0,5-2 kg/h lub ich mieszanina
Drut spoiwa topiony

ciepłem łuku
Spawanie TIG -gorącym drutem, z zasilaniem
ze wspólnego źródła
Drut podgrzewany wstępnie

przez przepływający prąd
Spawanie gorącym drutem
• Prąd przepływający przez drut elektrodowy powoduje jego

nagrzewanie ciepłem Joule’a do temperatur bliskich
topliwości. Końcówka drutu po zetknięciu się z ciekłym
jeziorkiem, lub łukiem elektrycznym ulega
natychmiastowemu stopieniu, pobierając minimalną ilość
ciepła z łuku. Rośnie wydajność spawania.
• Ponieważ do nagrzewania drutu wykorzystywany jest jego
opór elektryczny –nie stosuje się tej odmiany spawania do
spawania miedzi, aluminium i ich stopów (mała oporność
drutu).
• Źródła zasilania prądu podgrzewającego (stałego lub
zmiennego) muszą mieć niskie napięcie aby uniemożliwić
zajarzenie łuku w przypadku przypadkowego zwarcia z
materiałem spawanym
TIG gorący drut –z niezależnym zasilaniem
(wydajność stapiania 10-12 kg/h)
Zasilacz łuku
Zasilacz drutu
drut elektrodowy z dodatkową ochronę gazową
Dodatkowy gaz ochronny

Chroni końcówkę mocno
nagrzanego drutu przed utlenianiem
Położenie drutu elektrodowego podczas
zasilania go prądem stałym (bez dodatkowej
osłony gazowej)
(30%-ciepła
70%)-ciepła
TIG z zimnym drutem w zastosowaniu
praktycznym –spawanie zrobotyzowane
Zastosowanie 141
• Metodę TIG stosuje się tam gdzie wymagana jest precyzja i

wysoka jakość połączenia, a nie duża wydajność spawania
• Spawać można stale niskostopowe, nierdzewne, Nikiel i jego
stopy oraz metale nieżelazne –Aluminium, Miedź i jej stopy,
Tytan, stopy magnezu.
• Częstym zastosowaniem jest spawanie orbitalne rur przy
użyciu głowic obracających się wokół łuku
Stanowisko do spawania
Urządzenia do spawania dużej mocy
chłodzone powietrzem 315A i wodą 400A
Zbiornik z wodą
chłodzącą
Urządzenie do spawania o max prądzie 160 A
Źródła zasilania
• Zasilacze łuku, ze stromo opadającą charakterystyką,

stosowane powszechnie do spawania ręcznego MMA są
także stosowane do zasilania łuku TIG –przy czym trzeba je
wyposażyć w urządzenie w jonizator.
• Jonizator
• Dotknięcie elektrodą do ciekłego materiału spawanego
powoduje zabrudzenie (nadtopienie) elektrody oraz
powstanie w spoinie wtrąceń wolframowych w spoinie.
Zajarzenie łuku bez zwarcia
• Jonizator jest potrzebny bo nie można zajarzyć łuku metodą

zwarcia (dotykania) elektrodą wolframową do materiału
spawanego.
• Układ zajarzania łuku to podstawowy zespół stanowiska do
spawania TIG. Wytwarza on impulsy wysokiego napięcia,
zapewniające przeskok iskry (zajarzenie łuku) z odległości nie
mniejszej niż 4-5mm a także stabilizuje łuk podczas spawania
prądem przemiennym.
• Wadą jonizatorów jest wysoki poziom zakłóceń
radioelektrycznych emitowanych podczas zajarzania łuku
Uchwyt do spawania chłodzony gazem
Chłodzony wodą
Uchwyt
chłodzony
wodą
Mocowanie
elektrody
wolframowej
Zmiana średnicy dyszy –oznacza zmianę
szybkości wypływającego gazu
Tyrystory
• Po wprowadzeniu zasilaczy tyrystorowych i inwertorowych –

umożliwiających precyzyjne sterowanie wielkością prądu –stało
się możliwe zajarzanie łuku poprzez zwarcie pod warunkiem
ograniczenia prądu zwarcia do ok. 5 A
• Rozbudowane układy zasilania urządzeń inwertorowych
umożliwiają wieloparametrowe programowanie parametrów
spawania także takich jak cykliczne podawanie drutu
zsynchronizowane z impulsem prądowym czy ruchem uchwytu
Rodzaj prądu, biegunowość i rozkład ciepła
pomiędzy MS a elektrodą
_ +
_
+
Czyszczenie katodowe
• Bombardowanie powierzchni materiału spawanego przez
ciężkie jony Ar+ , tzw. czyszczenie katodowe, najskuteczniej
występuje przy podłączeniu go do bieguna ujemnego.
Niestety wówczas najwięcej ciepła wydzieli się na
elektrodzie powodując jej przeciążenie prądowe. Z tych
powodów do spawania aluminium i magnezu, które
pokrywają się warstwą trudnotopliwych tlenków (Al2O3,,
MgO) najlepiej stosować prąd przemienny lub stały, z
biegunowością plus na elektrodzie.
Przewodność cieplna Tt
Al 237 (W(m*K) Tt=660 oC
Al2O3 27,2 (W(m*K) Tt=2072 oC
Mg Tt=650 oC
MgO Tt=2800 oC
Czyszczenie katodowe aluminium lub magnezu
Biegunowość plus na elektrodzie
Bombardowanie katody ciężkimi jonami Ar
(nie helu za lekki!)
Rozpylanie rozbitych tlenków na skutek emisji
elektronów w kierunku przeciwnym
Spawanie impulsowe
Spawanie impulsowe wprowadza mniej
ciepła do blach spawanych
Przemiennym, z różną
prądem jednokierunkowym (stałym)
F=0.5-20Hz, proporcje Ip/Ib=2-10
częstotliwością, z różnym
balansem,
70% ciepła na elektrodzie
+usuwanie tlenków z MS
30% ciepła na elektrodzie,

brak usuwania tlenków
Spawanie impulsowe prądem
stałym
• Prąd bazy podtrzymuje jarzenie łuku, prąd impulsu wprowadza

ciepło (topi drut i materiał spawany)
• znajduje szerokie zastosowanie zwłaszcza przy spawaniu blach
cienkich
Współczesne inwertorowe źródła prądu
pozwalają na spawanie z różną częstotliwością
impulsów i różnymi proporcjami podziału ciepła
pomiędzy elektrodą a materiałem spawanym
Zwiększona
częstotliwość
prądu powoduje
większą
koncentrację
energii co
oznacza głębsze
wtopienie lub
większą
szybkość
spawania
ważne przy Balans, czyli
spawaniu Al, Mg i proporcja
ich stopów podziału ciepła i
czasu trwania
czyszczenie czyszczenia
powierzchni katodowego
wtapianie
Programowany cykl spawania metodą TIG
Zajarzanie Wygaszanie łuku

Spawanie
łuku z wypełnianiem krateru
Spawanie prądem przemiennym, stosowane
głównie do spawania aluminium i magnezu
• Umożliwia także rozbicie tlenków przy

jednoczesnym braku przeciążenia
cieplnego elektrody. Gorsza jest
jednakże stabilność łuku, w którym
prąd co chwilę osiąga wartości zerowe.
Elektrody wolframowe
• Wolfram jest niebieskoszarym metalem o

dużej twardości, ciągliwym, o wysokiej
temperaturze topnienia. Jest on mało
aktywny chemicznie. Wykazuje właściwości
paramagnetyczne.
• Gęstość wolframu wynosi 19,3 Mg/m3, osiąga
bardzo wysoką wytrzymałość, dochodzącą w
stanie umocnionym przez zgniot do 4200
MPa
Elektrody wolframowe
• Wolfram (Tt= 3407°C, Twrz= 5655°C) jest dobrym
przewodnikiem cieplnym i elektrycznym.
• Elektrody wykonuje się z wolframu z dodatkiem
tlenków cyrkonu, toru, lantanu, itru tj. pierwiastków,
które zmniejszają pracę wyjścia elektronów (ułatwiają
emisję) oraz poprawiają stabilność jarzenia się łuku i
trwałość elektrod.
• Pierwiastki te cechuje duży współczynnik dyfuzji, co
sprawia, że z głębi elektrody dostarczane są coraz to
nowe porcje tych pierwiastków do plamki katodowej
skąd następuje ich emisja.
• W praktyce stosowane są elektrody o średnicach od
0,8-6 mm, cieńsze –do prądu stałego z „minusem” na
elektrodzie, grubsze do prądu przemiennego a
najgrubsze do prądu stałego „plus” na elektrodzie
Wolfram
• Przewodność elektryczna: 185.2*105 S/m

Gęstość (293 K): 19.35 g/cm3
Temperatura topnienia: 3407°C, 3680 K
Temperatura wrzenia: 5655°C, 5928 K
Przewodność cieplna: 174 W/(m*K)
Elektrody są podstawowym elementem obwodu
spawania i od ich cech eksploatacyjnych zależy
jakość oraz ekonomiczność procesu spawania
• Cechy dobrych elektrod to
• Łatwość zajarzania łuku

• Stabilność jarzenia się łuku
• Trwałość (mała szybkość zużycia)
Y2O3 –tlenek itru, dodatek do elektrod ma współczynnik dyfuzji

100x wyższy od toru, cezu i lantanu co wyraźnie zwiększa
trwałość elektrod (lub zwiększa obciążalność prądową)
Kształty końcówek elektrod do spawania
różnymi rodzajami prądu
Prąd przemienny (AC)
Prąd stały (DC)
Ostrzenie elektrod wolframowych
Geometria elektrod wykonanych ze stopów wolframu z
torem, cezem lub lantanem i dopuszczalne wielkości
prądu spawania w osłonie Ar z biegunowością minus na
elektrodzie
Położenie (błądzenie) plamki
końcówka
kulista
katodowej na elektrodzie
to błądzenie
plamki
katodowej
I
przemieszcza
nie się łuku
po
MS co
powoduje
mniejsze
wtopienie Ostra końcówka
Gęstość prądu to brak błądzenia
do 10000 A/mm2 plamki katodowej
i większe
Wtopienie w MS
• Kształt końca elektrody nietopliwej jest ważnym parametrem
procesu
• spawania, gdyż wpływa na łatwość spawania i głębokość
przetopienia.
• Półkolisty koniec elektrody ułatwia spawanie przy małych
natężeniach prądu, dlatego też elektrody z czystego wolframu
lub stopu wolframu z cyrkonem stosuje się, gdy jest wymagana
większa elastyczność warunków spawania.
• Z kolei dodatek pierwiastków aktywujących zwiększa emisję

elektronów i obniża temperaturę końca elektrody i stąd
elektrody wolframowe stopowe nie tworzą tak łatwo końcówki
półkolistej
W skład elektrod wolframowych stopowych
wprowadza się
zwykle od 0,2 do 2+3% tlenków pierwiastków
aktywujących:
Th02, Zr02, La203, Ce02. Y 203
Tor jest pierwiastkiem radioaktywnym i emituje
promieniowanie a i promieniowanie gamma o
niewielkim natężeniu. Dla spawaczy niebezpieczny
jest jednak pył tworzący się przy szlifowaniu, który
może osadzać się w płucach
Kształt końcówki elektrody w zależności od rodzaju
i wielkości prądu
Prąd stały
Prąd
przemienny
Kształt końca elektrody
Tlenek Toru w elektrodzie
• Zalecane jest zastępowanie elektrod z torem
elektrodami z La203 lub Ce02. Elektroda wolframowa
zawierająca 1% La2O3 ma tę samą objętość
procentową tlenków co elektroda zawierająca 1,5%
ThO2, zawartość 2% CeO2 odpowiada zawartości
2,7% ThO2
• Żywotność elektrod wolframowych jest tym większa,

im większa jest zawartość objętościowa tlenków,
elektrody wolframowe z dodatkiem La2O3 lub
• CeO2 wykazują lepsze własności spawalnicze i
większą trwałość niż elektrody z dodatkiem ThO2
PN-EN 26848 Elektrody wolframowe do spawania w
osłonie gazu obojętnego oraz do cięcia i spawania
plazmowego
plazmowego
plazmowego
Temperatury elektrody wolframowej
Materiał dodatkowy do spawania -Spoiwo
• Materiał dodatkowy do spawania może mieć postać

drutu, pałeczki, taśmy lub wkładki stapianej w
złączu.
• Do spawania ręcznego są stosowane druty lub pręty
proste o średnicy od 0,5 do 9,5 mm i długości 500+
1000 mm, a do spawania automatycznego -druty w
kręgach o średnicy od 0,8 do 3,2 mm.
• PN-EN 12534 Druty elektrodowe, druty i pręty do
spawania łukowego w osłonach gazów stali o
wysokiej wytrzymałości oraz ich stopiwa

spawania łukowego stali odpornych na pełzanie

spawania łukowego stali nierdzewnych i
żaroodpornych
Druty i pręty do spawania metodą TIG
• PN-EN 12534 „Druty elektrodowe, druty i pręty do spawania

łukowego w osłonach gazów stali o wysokiej wytrzymałości oraz
ich stopiwa”
• PN–EN 12534 W 55 6 M Mn4Ni1Mo T

• Sześć członów
• W -spawanie elektrodą wolframową w osłonie gazów
• 55 –wytrzymałość, 6 –temperatura badań udarności, M –gaz
osłonowy
• Mn4Ni1Mo –wg tablicy skład chemiczny: C=0,12%;
Si=0,5-0,8%; Mn=1,6-2,1%; Cr=0,15%; Ni=0,8-1,25%;
Mo=0,2-0,55%
• T –stopiwo po obróbce cieplnej
• Np: PN EN 12070 S CrMo
• PN EN 12072 W 25 7 2 L
Symbol składu
• Gdzie chemicznego
• G-drut do spawania w osłonie gazów
• S-drut do spawania SAW
• W-drut do spawania metodą TIG
Gazy: Argon i hel –wyłącznie gazy obojętne -to TIG
• Argon w stosunku do helu wykazuje zalety:

• Łatwiejsze jest zajarzanie łuku
• Łuk jarzy się stabilniej i ciszej
• Zapewnia czyszczenie katodowe (DC+, AC)
• Wymaga mniejszego natężenia przepływu i mniej
kosztuje!
• Hel w stosunku do argonu wykazuje zalety:

• zapewnia wprowadzenia większej ilości ciepła –co
ułatwia spawanie miedzi lub grubych blach aluminiowych
• lepiej chroni w pozycji sufitowej
• Mieszając te gazy można połączyć ze sobą dobre cechy

obu gazów
Inne dane
Prędkość 319 m/s (293,15 970 m/s (298,15 1270 m/s 334 m/s (298,15
dźwięku K) K) (298,15 K) K)
Pozostałe
Argon Hel Wodór Azot
dane
Ciepło
520 J/(kg*K) 5193 J/(kg*K) 14304 J/(kg*K) 1040 J/(kg*K)
właściwe
Przewodność
0,01772 W/(m*K) 0,152 W/(m*K) 0,1815 W/(m*K) 0,02598 W/(m*K)
cieplna
GTA –to także spawania w mieszankach redukujących
Ar+Wodór
• Mieszanka Ar+H2 -tzw. redukująca (wodór redukuje

niektóre pierwiastki zawarte w MS), do stosowania
przy spawaniu niklu i stali nierdzewnych. Wodór
zwiększa ilość ciepła wprowadzaną do materiału
spawanego.
• Stale nierdzewne, słabo przewodzą ciepło, nie sprawia
kłopotu uzyskanie dobrego wtopienia. Dodatek H2,
pozwala na szybsze spawanie. Max. można stosować
mieszanki z wodorem do 35%, pod warunkiem, że nie
spowoduje to pęknięć wodorowych.
• Mieszanki wodorowe stosujemy do spawania
mechanicznego (szybkiego) cienkościennych rur ze
stali nierdzewnej.
Czystość gazów
• Najwyższa czystość gazów wymagana jest do

spawania Al i Mg
• Wynosi ona ok.. 99,99% wg PN-EN -439: 1999
• Dla spawania tytanu i tantalu nawet 99,997%!
Wpływ rodzaju gazu na kształt łuku i geometrię spoiny
Przewodność cieplna...
Porównanie parametrów spawania dla różnych gazów
osłonowych
Długość łuku
Technologia i technika spawania
• Spawanie GTA wymaga szczególnie dokładnego oczyszczenia

brzegów spawanych przedmiotów z wszelkich zanieczyszczeń,
takich jak tlenki, rdza, zgorzelina, smary, farby. Stosuje się w
tym celu czyszczenie mechaniczne, chemiczne i fizyczne.
• Spawanie GTA może być prowadzone we wszystkich
pozycjach:
• ręcznie, półautomatycznie lub automatycznie.
• Spawane brzegi przedmiotów muszą być dokładnie
przygotowane, tak aby nie ulegały odkształceniu w czasie
spawania i zmieniały przez to, np. odstępu i kąta ukosowania
rowka spawalniczego.
Zabezpieczenie przed odkształceniem
• Drogą
mocowania
• Wstępnego
odkształcenia
Sposoby formowania i ochrony grani spoiny
Gaz ochronny
zxzxzxzxzx
Jeden ze sposobów ochrony grani podczas spawania
obwodowego rur
Zalecany sposób spawania złączy doczołowych
grubościennych rur
1 –warstwa przetopowa wykonana metodą TIG przez stopienie wkładki
pierścieniowej,
2 –warstwy wypełniające wykonane metodą MAG lub SAW
Zalecane sposoby przygotowania brzegów złączy
doczołowych blach stalowych do spawania TIG
Parametry spawania
Zalecane rodzaje gazów do spawania różnych
metali
Zalecane wartości przepływu Ar i He
Rodzaj Grubość Ar He
materiału [mm] [litr/min] [litr/min]
Stal <=3 6-8 14-18
Stal Cr-Ni 1,5-3 8 18
Stal Cr-Ni 4-6 10 20
Miedź 1,5-6 12 24
Rodzaj gazu i prądu (biegunowość) a wielkość prądu
dopuszczalnego
Zalecane rodzaje i wielkości prądu spawania w osłonie
czystego argonu dla różnych średnic i rodzajów
elektrod
Zasady doboru rodzaju elektrod, prądu i gazu
osłonowego do spawania różnych materiałów
konstrukcyjnych
Spawanie Al stopów
Własności aluminium
po przeróbce plastycznej Rm=6-100MPa, A5=30-50%,
twardość 15-20HB
Własności fizyczne Glin Miedź
Stan skupienia stały stały
Temperatura topnienia (660,32 °C) (1084,4 °C)
Temperatura wrzenia 2792 K 2840 K
Ciepło parowania 293,4 kJ/mol 300,3 kJ/mol
Ciepło topnienia 10,79 kJ/mol 13,05 kJ/mol
Prędkość dźwięku 5100 m/s (933 K) 3570 m/s (293,15 K)
Ciepło właściwe 900 J/(kg*K) 380 J/(kg*K)
Przewodność cieplna 237 W/(m*K) 401 W/(m*K)
I Potencjał jonizacyjny 577,5 kJ/mol 745,5 kJ/mol
Przewodność elektryczna właściwa 37,7×106 S/m

Tadeusz Piątkowski 59,6×106 S/m79
• Aluminium można spawać:
• Prądem stałym z biegunowością ujemną (DC minus)– korzystny
bilans cieplny (70% ciepła na MS) pozwala spawać blachy grube,
ale powierzchnię przed spawaniem trzeba czyścić mechanicznie
(szczotka pilnik) lub chemicznie
• Prądem stałym z biegunowością dodatnią (DC plus)– niekorzystny

bilans cieplny (30% ciepła na MS) pozwala spawać blachy cienkie,
ale występuje czyszczenie katodowe
•
• Prądem przemiennym (AC) –wariant kompromisowy, bilans cieplny
50%/50%, blachy średniej grubości, występuje czyszczenie
katodowe w połowie czasu spawania
• Aluminium najlepiej spawać łukiem
krótkim ok. 1,5 mm, elektrodami
wolframowymi z tlenkiem toru w
osłonie mieszanek Ar+He (7-35% He)
• Dodatek helu zwiększa energię cieplną
łuku co może zwiększyć głębokość
wtopienia lub szybkość spawania
Parametry spawania prądem stałym, (DC -) w
osłonie Helu
• Ukosowanie
blach Al
cienkich
Ukosowanie blach
Al grubych
Biegunowość ujemna:
Dobre wtopienie
bo 70% ciepła
na materiale,
ale trzeba
mechanicznie
usunąć tlenki!
Parametry spawania cienkich blach Al., prądem DC+
Różnice w ukosowaniu blach Al przygotowywanych do
spawania prądem stałym i przemiennym
prąd stały minus na elektrodzie

Prąd przemienny (50% /50%) 70% Q na MS –brak czyszczenia
katodowego
Ukosowanie blach Al do spawania w pozycji naściennej z
biegunowością ujemną
Spawanie wielowarstwowe Al
• Wymaga starannego usunięcia tlenków z powierzchni

poprzedniej warstwy, powinno się prowadzić ściegami
prostymi, także bez ruchów posuwisto-zwrotnych materiału
dodatkowego. Koniec drutu materiału dodatkowego powinien
cały czas znajdować się w strefie chronionej gazem, w
jednakowej odległości od łuku, najlepiej na skraju jeziorka
Spawanie Cu
Własności miedzi
stan surowy Rm=200-250MPa, Re=35MPa, tward 45HB, A5=30-35%
z obróbką plast. na zimno A5=2%, Rm=400-450 MPa, tward 120 HB
Własności fizyczne Miedź Wolfram
Stan skupienia stały stały
Temperatura topnienia (1084,4 °C) (3422 °C)
Temperatura wrzenia 2840 K 5828 K (5555 °C)
Ciepło parowania 300,3 kJ/mol 824 kJ/mol
Ciepło topnienia 13,05 kJ/mol 35,4 kJ/mol
Prędkość dźwięku 3570 m/s (293,15 K) 5174 m/s (293,15K)
I Potencjał jonizacyjny 745,5 kJ/mol 770 kJ/mol
Przewodność elektryczna właściwa 59,6×10^6 S/m 18,9×10^6 S/m
Gęstość , twardość 8920 kg/m3, 3,0 19250 kg/m3, 7,5

Spawalność miedzi
• Głównie na ograniczenie spawalności miedzi wpływają:

• bardzo duża przewodność cieplna utrudniająca
miejscowe doprowadzenie metalu do stanu ciekłego,
• duży współczynnik rozszerzalności,
• mała wytrzymałość w wyższych temperaturach,
• łatwe utlenianie się ciekłej miedzi (tlenek CuO i
podtlenek Cu2O
• tworzący z miedzią eutektykę Cu-Cu2O przenikającą
na granicę ziaren obniżając własności wytrzymałościowe
i plastyczne)
• zdolność rozpuszczania gazów przez ciekłą miedź, co
powoduje
• powstawanie porów i pęknięć na granicach ziaren
(choroba wodorowa miedzi),
Porównanie głębokości wtopienia w miedzi w osłonie
He bez podgrzewania i ze wstępnym podgrzewaniem
w osłonie Ar (prąd DC-, 300A, 0,2m/min )
Ukosowanie blach Cu i stopów
Miedź i jej stopy najlepiej spawa się
• Prądem stałym z biegunowością ujemną (DC

minus) z uwagi na korzystny bilans cieplny (70%
MS)
• Brązy aluminiowe spawa się prądem
przemiennym z uwagi na czyszczenie katodowe
• Gaz ochronny –Ar dla małych grubości blach (do
3mm) lub Ar+He lub He dla grubości większych.
• Jeziorko spoiny podczas spawania w helu jest
bardziej przegrzane i rzadkopłynne co umożliwia
lepsze wypłynięcie zanieczyszczeń i wtrąceń
W lewo...
• Przy spawaniu miedzi stosuje się

spawanie ściegami prostymi,
techniką w lewo (pozycje
przymusowe) lub w prawo
Warunki spawania Cu, mosiądzu i brązów
(im więcej miedzi w stopie tym więcej helu w gazie ochronnym)
Parametry spawania Cu i brązów krzemowych
• Spawanie stali 18-8...
Własności fizyczne Chrom, Cr, 24 Nikiel, Ni, 28
Grupa, okres, blok 6 (VIB), 4, d 10 (VIIIB), 4, d
Gęstość, twardość 7140 kg/m3, 8,5 8908 kg/m3, 4,0
Temperatura topnienia (1857 °C) (1455 °C)
Temperatura wrzenia (2672 °C) (2913 °C)
Prędkość dźwięku 5940 m/s (293,15 K) 4970 m/s (293,15 K)
Pozostałe dane Pozostałe dane
Przewodność właściwa 7,74×106 S/m 14,3×106 S/m
Przewodność cieplna 93,7 W/(m*K) 90,7 W/(m*K)
Cu Wolfram

Stale odporne na korozje...
• Spawamy prądem stałym, z biegunowością ujemną (DC minus -

70% ciepła w MS!), elektrodami z dodatkiem toru, gaz ochronny
Ar lub dla dużych grubości -Ar+He

Parametry spawania zimnym drutem stali 18-8 w osłonie Ar
(stale Cr-Ni są słabym przewodnikiem ciepła)

Parametry spawania gorącym
drutem
stali C-Mn w osłonie Ar
Prąd spawania
podgrzewający

spawanie TIG -wąskoszczelinowe
Polega na innym przygotowaniu brzegów blach do spawania,

które znacząco zmniejsza przekrój spoiny.
• Pozwala na znaczne zmniejszenie energii wprowadzonej do
materiału spawanego, zatem i na zmniejszenie odkształceń.
• Najczęściej stosowane do spawania rur grubościennych (do
100mm)

Spawanie automatyczne wąskoszczelinowe

Porównanie ukosowanie
MMA ŁK wąskoszczelinowe

Porównanie wielkości przekroju rowka spawalniczego

Przykładowe parametry spawania wąskoszczelinowego
blach ze stali niskostopowej o grubości g=56mm

Odmiana spawania TIG łukiem ...zanużonym
Qgazu=40-50 L/min
•
Polega na spawaniu
dużym prądem przy
wielokrotnie szybszym
wypływie gazu
ochronnego.
• Szybko wypływający gaz
zmniejsza objętość łuku,
zwiększa koncentrację
energii w łuku (tworzy się
więcej plazmy) i na
materiale spawanym oraz
wypychanie ciekłego
metalu spod łuku.

Podczas spawania TIG łukiem ...zanużonym
• łuk jarzy się poniżej powierzchni

blachy spawanej, powodując bardzo
duże wtopienie. Głębokość
wtopienia jest zależna jest od
gęstości spawanych materiałów i
siły naporu na ciekły metal jaką
wywiera gaz ochronny. Gazem
ochronnym jest ciężki argon.
• Krawędzie blach nie wymagają
ukosowania ani odstępu.

Spawanie A-TIG (Instytut Patona)
• Polega na spawaniu z zastosowaniem topnika aktywującego,

którym przed spawaniem pokrywa się powierzchnie spawane.
Topnik ten powoduje znaczący wzrost głębokości wtopienia.
Stwarza możliwość spawania bez ukosowania i odstępu
stosunkowo grubych blach.
• Przyczyna wzrostu głębokości nie jest dokładnie poznana.
Wśród przyczyn wymienia się siłę Lorentza, procesy
fizykochemiczne przebiegające w jeziorku i w łuku a także efekt
Marangoniego związany z napięciem powierzchniowym
ciekłego metalu i jego ruchów konwekcyjnych.

Różnica między
TIG i A-TIG

Złącze wykonane metodą A-TIG

Spawanie orbitalne rur
Głowica do
spawania
orbitalnego rur

Parametry głowic

Głowica zamocowana na rurze

Do zobaczenia ...


Spawanie TIG

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Spawanie TIG

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Spawanie metodą TIG

14 Spawanie łukowe elektrodą nietopliwą w osłonie ochronnego

141 Spawanie łukowe w osłonie gazu obojętnego elektrodą

Nazywana także GTA (Gas Tungsten Arc)

• Z metalurgicznego punktu widzenia, TIG to najczystszy ze

•Materiał elektrody całkowicie

• TiG –Tungsten inert Gas czyli spawanie

Drut spoiwa topiony

Drut podgrzewany wstępnie

• Prąd przepływający przez drut elektrodowy powoduje jego

Dodatkowy gaz ochronny

• Metodę TIG stosuje się tam gdzie wymagana jest precyzja i

• Zasilacze łuku, ze stromo opadającą charakterystyką,

• Jonizator jest potrzebny bo nie można zajarzyć łuku metodą

• Po wprowadzeniu zasilaczy tyrystorowych i inwertorowych –

30% ciepła na elektrodzie,

• Prąd bazy podtrzymuje jarzenie łuku, prąd impulsu wprowadza

Zajarzanie Wygaszanie łuku

• Umożliwia także rozbicie tlenków przy

• Wolfram jest niebieskoszarym metalem o

• Przewodność elektryczna: 185.2*105 S/m

• Cechy dobrych elektrod to

• Łatwość zajarzania łuku

Y2O3 –tlenek itru, dodatek do elektrod ma współczynnik dyfuzji

Prąd przemienny (AC)

Prąd stały (DC)

• Z kolei dodatek pierwiastków aktywujących zwiększa emisję

• Żywotność elektrod wolframowych jest tym większa,

• Materiał dodatkowy do spawania może mieć postać

• PN-EN 12070 Druty elektrodowe, druty i pręty do

• PN-EN 12072 Druty elektrodowe, druty i pręty do

• PN-EN 12534 „Druty elektrodowe, druty i pręty do spawania

• PN–EN 12534 W 55 6 M Mn4Ni1Mo T

• Argon w stosunku do helu wykazuje zalety:

• Hel w stosunku do argonu wykazuje zalety:

• Mieszając te gazy można połączyć ze sobą dobre cechy

• Mieszanka Ar+H2 -tzw. redukująca (wodór redukuje

• Najwyższa czystość gazów wymagana jest do

• Spawanie GTA wymaga szczególnie dokładnego oczyszczenia

Stan skupienia stały stały

Temperatura topnienia (660,32 °C) (1084,4 °C)

Temperatura wrzenia 2792 K 2840 K

Ciepło parowania 293,4 kJ/mol 300,3 kJ/mol

Ciepło topnienia 10,79 kJ/mol 13,05 kJ/mol

Prędkość dźwięku 5100 m/s (933 K) 3570 m/s (293,15 K)

Ciepło właściwe 900 J/(kg*K) 380 J/(kg*K)

Przewodność cieplna 237 W/(m*K) 401 W/(m*K)

I Potencjał jonizacyjny 577,5 kJ/mol 745,5 kJ/mol

Przewodność elektryczna właściwa 37,7×106 S/m

• Prądem stałym z biegunowością dodatnią (DC plus)– niekorzystny

prąd stały minus na elektrodzie

• Wymaga starannego usunięcia tlenków z powierzchni

Stan skupienia stały stały

Temperatura topnienia (1084,4 °C) (3422 °C)

Temperatura wrzenia 2840 K 5828 K (5555 °C)

Ciepło parowania 300,3 kJ/mol 824 kJ/mol

Ciepło topnienia 13,05 kJ/mol 35,4 kJ/mol

Prędkość dźwięku 3570 m/s (293,15 K) 5174 m/s (293,15K)

Ciepło właściwe 380 J/(kg*K) 130 J/(kg*K)

Przewodność cieplna 401 W/(m*K) 174 W/(m*K)

I Potencjał jonizacyjny 745,5 kJ/mol 770 kJ/mol

Przewodność elektryczna właściwa 59,6×10^6 S/m 18,9×10^6 S/m

Gęstość , twardość 8920 kg/m3, 3,0 19250 kg/m3, 7,5

• Głównie na ograniczenie spawalności miedzi wpływają:

Ciepło właściwe 900 J/(kgK) 380 J/(kgK)

Przewodność cieplna 237 W/(mK) 401 W/(mK)

Ciepło właściwe 380 J/(kgK) 130 J/(kgK)

Przewodność cieplna 401 W/(mK) 174 W/(mK)

Przewodność cieplna 401 W/(mK) 174 W/(mK)