Polityka gospodarcza

Dr Adam Majchrzak
Katedra Polityki Gospodarczej i Samorządowej
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Stabilizowanie gospodarki – konsensus między
wzrostem gosp. a inflacją
 Główną metodą wykorzystywaną w polityce antyrecesyjnej i antyinflacyjnej rządu jest
wykorzystywanie dźwigni pieniężnych i fiskalnych w celu oddziaływania na wzrost
łącznego popytu
 W warunkach recesji – stymulowanie popytu wzrost podaży pieniądza, wzrost deficytu budżetu
strukturalnego
 W warunkach wzrostu – wyhamowanie gospodarki
 Ograniczona rola polityki fiskalnej
 Skuteczność polityki pieniężnej
 Wpływ bardziej pośredni
 Ekspercki charakter instytucji, niezależność
Polityka pieniężna i polityk fiskalna –
podejście łącznie
 Restrykcyjna polityka pieniężna i restrykcyjna polityka fiskalna

 Restrykcyjna polityka pieniężna i ekspansywna polityka fiskalna

 Ekspansywna polityka pieniężna i restrykcyjna polityka fiskalna

 Ekspansywna polityka pieniężna i ekspansywna polityka fiskalna

Model IS-LM

 Zależności pomiędzy stopą procentową a dochodem

 2 rynki – rynek dóbr i rynek pieniądza
 IS – investment saving
 LM – liquidity preference money supply
 Wyznaczenie kombinacji stóp procentowych i dochodu, która zapewni jednoczesną
równowagę na rynku dóbr i na rynku pieniądza
 Założenia:
 Niepełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych,
 Stałe ceny rynkowe,
 Krzywa globalnej podaży jest pozioma aż do granic pełnego wykorzystania zdolności
produkcyjnych.
Krzywa IS

 Zbiór kombinacji stopy procentowej i dochodu, dla których rynek dóbr znajduje się w
równowadze
 Rynek dóbr znajduje się w równowadze, gdy popyt globalny i faktyczny dochód są sobie
równe (S=I)
Krzywa IS 45°

AD1
E1

Popyt globalny
AD0

E0

Y0 Y1 Y

r
E0
r0

E1
r1

IS

Y0 Y1 Y
Krzywa IS

 Wykres f. IS obrazuje wpływ stopy % na przesunięcia krzywej popytu globalnego i zmiany

dochodu zapewniającego równowagę
 Nachylenie ujemne – rosnąca (malejąca) stopa % powoduje zmniejszenie (zwiększenie) dochodu
narodowego
 Zmiany wysokości stopy % powoduje przesunięcia na krzywej
 Kąt nachylenia zależy od wrażliwości popytu globalnego na zmiany stopy procentowej
Krzywa IS E2 45°
AD2

AD1
E1

Popyt globalny
AD0

E0

Y0 Y1 Y2 Y

r
E0
r0

E2
r1
E1 IS2

IS

Y0 Y1 Y2Y
Krzywa LM

 Zbiór kombinacji stopy procentowej i dochodu, dla których rynek pieniądza znajduje się w
równowadze
 Rynek pieniądza znajduje się w równowadze, gdy popyt na pieniądz w ujęciu realnym jest
równy podaży realnych zasobów pieniądza (L=M)
Krzywa LM

r r

LM
E1 E1
r1 r1

r0 r0
E0 LL1 E0

LL0

M0 M Y0 Y1 Y
Realne zasoby pieniądza
Krzywa LM

 Krzywa LM jest wykreślona dla danej podaży pieniądza. Wyższej stopie % musi
towarzyszyć wyższy dochód.
 Nachylenie dodatnie
 Kąt nachylenia zależy od wrażliwości wzrostu popytu na pieniądz na przyrost dochodu
Krzywa LM

r r LM2
E2 E2
r2 LM

r1 E1 r1 E1
LL2
r0 r0
E0 LL1 E0

LL0

M0 M Y0 Y1 Y
Realne zasoby pieniądza
Model IS-LM

 „Tylko zrównoważenie obu rynków (dóbr i usług, pieniądza) zapewnia pełną równowagę,
która gwarantuje stabilny poziom dochodu narodowego i zatrudnienia w gospodarce
narodowej”
- M. Nasiłowski -
 Równowaga na rynkach dóbr i pieniądza

 E – punkt równowagi

LM
 przy r1 – dochód Y1 jest za niski do
zapewnienia równowagi na rynku
r1
A B pieniądza, Y2 za wysoki do
E zapewnienia równowagi na rynku dóbr
r*
r2
D C
 przy r2 – dochód Y2 jest za wysoki do
zapewnienia równowagi na rynku
IS
pieniądza, Y1 za niski do zapewnienia
równowagi na rynku dóbr
Y1 Y* Y2
Przesunięcia krzywych

 Czynniki powodujące przesunięcie krzywej popytu globalnego przy stałej stopie %

powodują przesunięcie krzywej IS
 Wzrost (spadek) optymizmu przedsiębiorstw,
 Wzrost (spadek) optymizmu gospodarstw domowych,
 Wzrost (spadek) wydatków państwa
 Przesunięcie krzywej IS w górę (w dół)

 Wzrost (spadek) podaży pieniądza powoduje przesunięcie krzywej LM w prawo (lewo).

Model IS-LM 45°
E1 AD1

AD1
E1
AD0

Popyt globalny
AD0
E0

E0

Y0 Y0 Y1 Y1Y

r LM
E0 E0
r0
E’
E1
E E1
r1

IS

Y0 Y0 Y1 Y1 Y
Model IS-LM 45°
E1 AD1

AD1
E1
AD0

Popyt globalny
AD0
E0

E0

Y0 Y0 Y1 Y1Y

r LM
E0 E0
r0
rE’ E’
rE E1
E E1
r1

IS

Y0 Y0YE YE’ Y1 Y1 Y
Model IS-LM
r r
LM
LM
E1 E1
r1 r1

r1 r1
r0 E1 r0 E1
E0 LL1 E0 E
E’
r0 E0 r0 E0
LL0 IS

M0 M1 M Y0 Y1 Y
Realne zasoby pieniądza
Model IS-LM

r r
LM
LM
E1 E1
r1 r1

r1 r1 r
r0 E1 r0
E
E E1
E0 E0 E’
LL1 rE’
r0 E0 r0 E0
LL0 IS

M0 M1 M Y0 YE YE’ Y1 Y
Realne zasoby pieniądza
Model IS-LM

LM0

LM1
E1
r1
E
r0

IS1

IS0

Y0 Y1 Y2
Polityka gospodarcza a długofalowy wzrost
gospodarczy
 Wydajność to nie wszystko, ale n dłuższą metę – prawie wszystko. Zdolność danego kraju
do poprawy z biegiem czasu poziomu życia obywateli zależy niemal całkowicie od jego
zdolności do zwiększania produkcji na jednego zatrudnionego
- P. Krugman -
 Głównymi składowymi wzrostu gospodarczego są:
 Wzrost technicznego uzbrojenia pracy
 Zmiany w technologii
 Wzrost ilościowy i jakościowy