MAKROEKONOMIA

MIKROEKONOMIA

Dziedzina ekonomii, która zajmuje się badaniem

pojedynczych rynków oraz zachowań
poszczególnych podmiotów gospodarujących
na tych rynkach.
 MAKROEKONOMIA
Dziedzina ekonomii, która zajmuje się badaniem całej
gospodarki narodowej oraz jej najważniejszych
części.
Przedmiotem jej zainteresowania jest przede wszystkim
określenie tego, w jaki sposób tworzy się dochód
narodowy (i jak dokonuje się jego podziału), jak
również zagadnienia związane z pieniądzem, inflacją,
bezrobociem, budżetem państwa, itp.
 MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
Cały czas trwają dyskusje na temat pogłębiającego się
bezrobocia, wzrostu cen, niepełnego wykorzystania
mocy produkcyjnych oraz obniżenia tempa wzrostu
gospodarczego, czyli inaczej mówiąc na temat
poziomu dobrobytu społecznego.
Aby przeanalizować te problemy musimy posługiwać się
odpowiednimi miernikami, których dobór jest
niezmiernie ważny ponieważ błędne lub niedokładne
pomiary mogą zniekształcić rzeczywisty obraz
gospodarki, a tym samym wpłynąć na niewłaściwy
wybór kierunków polityki gospodarczej rządu.
 MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
Podstawowymi miernikami makroekonomicznymi są:
• Produkt narodowy brutto - PNB (gross national product GNP)
• Produkt krajowy brutto – PKB (gross domestic product GDP)
• Produkt narodowy netto – PNN (net national product NNP)
• Dochód narodowy wg czynników wytwórczych – DNCW
• Osobiste dochody ludności – ODL (personal income PI)
• Dyspozycyjny dochód ludności – DDL (disposable personal
income DPI)
MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
Produkt narodowy brutto - PNB
Jest to pieniężny wyraz bieżącej wartości rynkowej
wszystkich dóbr i usług finalnych, wytworzonych w
gospodarce w danym okresie (w ciągu roku). Ich wartość
jest wyrażona wg bieżących cen rynkowych.
Ponieważ firmy i obywatele danego kraju mogą przejawiać
swoją aktywność za granicą i uzyskiwane tam dochody
przywozić do kraju ojczystego, a obywatele innych krajów
mogą pracować w danym kraju i osiągane dochody
wywozić z kolei do swoich krajów należy wprowadzić dwa
pojęcia: produkt krajowy brutto i dochody netto z tytułu
własności lub pracy za granicą.
MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
Produkt krajowy brutto – PKB
Jest miarą produkcji wytworzonej przez czynniki
wytwórcze, zlokalizowane na terytorium danego
kraju, niezależnie od tego kto jest ich
właścicielem.
Dochody netto z tytułu własności lub pracy za
granicą
jest to różnica między dochodami otrzymanymi z
tytułu własności i pracy za granicą a dochodami
wypłaconymi z tego samego tytułu
cudzoziemcom.
MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
PKB r = PKB (ceny rynkowe) = C + I + G + NE

C – konsumpcja
I – inwestycje
G - wydatki (konsumpcja) rządowe
NE – eksport netto (eksport – import)

PKB c = PKB ceny czynników produkcji =

PKB r – podatki pośrednie + subwencje
państwowe
MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
Produkt narodowy netto – PNN
To PNB pomniejszony o odpisy amortyzacyjne.

Ponieważ wszystkie w/w wielkości produktu są

wyrażone w cenach rynkowych, w których jest
zawarty podatek pośredni (od wartości
dodanej). Ten podatek pośredni ma charakter
cenotwórczy stąd też potrzeba ustalenia
miernika wyrażonego w cenach wytwórczych
MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
Dochód narodowy wg czynników wytwórczych
– DNCW
Jest on mniejszy od PNN o wielkość podatków
pośrednich. Dochód narodowy obejmuje
całość dochodów wypłaconych za
wykorzystanie czynników wytwórczych ich
właścicielom w określonym czasie. Tymi
czynnikami są kapitał (procent), ziemia (renta)
i praca (płaca).
MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE
Osobiste dochody ludności – ODL
Jest to ta część dochodu narodowego, która
pozostaje po potrąceniu nierozdzielnych
zysków, przeznaczonych na rozwój
przedsiębiorstwa oraz po spłaceniu podatków
od dochodów przedsiębiorstwa do budżetu
państwa. Jednocześnie ODL jest powiększony
o różnego rodzaju transfery z budżetu państwa
na rzecz ludności (emerytury, renty, zasiłki,
socjal dla ubogich, stypendia, itp.)
MIERNIKI MAKROEKONOMICZNE

ODL podlegają bezpośredniemu opodatkowaniu,

po którym pozostaje
Dyspozycyjny dochód ludności – DDL
Są to dochody osobiste pomniejszone o kwotę
podatków osobistych. Reprezentuje on
potencjalną siłę nabywczą społeczeństwa.
 PIENIĄDZ W GOSPODARCE
Pieniądz to towar powszechnie akceptowany, za
pomocą którego dokonujemy płatności za
dostarczone dobra lub wywiązujemy się ze
zobowiązań. Przy jego pomocy możemy
dokonywać podziału wypracowanego przez
społeczeństwo dochodu, możemy nabywać
określone dobra i usługi, gromadzić siłę
nabywczą na przyszłość, czyli oszczędzać.
 FUNKCJE PIENIĄDZA
• środek wymiany – zastępuje wymiany barterowe -
pośrednictwo w transakcjach;
• jednostka rozrachunkowa (miernik wartości) – w
jednostkach pieniężnych podawane są ceny dóbr i
prowadzone rozliczenia;
• środek tezauryzacji – przechowywanie wartości
(gromadzenie oszczędności);
• środek odroczonych płatności – może być
wykorzystany jako miernik za pomocą którego
określa się w umowach wartość pożyczek, płac itp.;
• pieniądz międzynarodowy
 PODAŻ PIENIĄDZA
M0 = C +R
gdzie C –gotówka, R – rezerwy

R=r D
gdzie r – stopa rezerw obowiązkowych,
D – zasób depozytu gotówka

C=cD
gdzie c – współczynnik zapotrzebowania na gotówkę
MNOŻNIK BAZY MONETARNEJ
jeśli
M0 = C + R = cD + rD = (c + r) D
a
M = C + D = cD + D = (1 + c) D
to
M:M0 = (1 + c) D / (c + r) D = (1 + c) / (c + r)
lub
M = ((1 + c)/(c + r)) / M0
 INFLACJA
Jest to proces trwałego ogólnego wzrostu poziomu cen
towarów, usług i czynników produkcji w gospodarce.
Proces odwrotny do deflacja.
Inflacja ma miejsce gdy trwały wzrost cen wielu dóbr
i usług nie jest równoważny spadkiem cen innych
dóbr i usług.
Bezpośrednim skutkiem inflacji jest spadek siły
nabywczej pieniądza. Oznacza to, że na skutek
inflacji, za tę samą kwotę pieniężną możemy kupić
mniejszą ilość wcześniej nabywanych dóbr.
 PRZYCZYNY INFLACJI
Inflacja popytowa
gdy globalny popyt będzie większy niż globalna podaż
(przy pełnym zatrudnieniu), wzrośnie cena dóbr,
które gospodarka może wyprodukować. Jest to
zjawisko spadku siły nabywczej pieniądza (wzrostu
cen w gospodarce), zachodzące gdy podaż pieniędzy
na rynku przekracza wartość towarów i usług. W
sytuacji wzrostu ilości pieniądza na rynku, cena
równowagi między popytem a podażą stabilizuje się
na wyższym poziomie.
 PRZYCZYNY INFLACJI
Inflacja podażowa
gwałtowny wzrost kosztów produkcji (np. w wyniku wzrostu cen
ropy naftowej lub wzrostu płac) powoduje obniżenie podaży
dóbr, co przekłada się na wzrost ich cen. Inflacja kosztowa jest
rodzajem inflacji podażowej - jest efektem ogólnego wzrostu
kosztów albo naturalnego bądź sztucznego ograniczania
globalnej podaży na rynku przy stałym popycie globalnym. Ten
rodzaj inflacji jest spowodowany wzrostem każdego ze
składników kosztów (przy założeniu, że pozostałe nie ulegają
zmniejszeniu. Przyczyną zwiększenia się kosztów może być
wytwarzanie w nieoptymalnej skali produkcji lub wysokie
koszty stałe przy niewykorzystanych zdolnościach
produkcyjnych, a także podniesienie podatków (nie są
składnikiem kosztów, ale uwzględnia się je w kalkulacji cen).
 DEFLATOR
wyraża stosunek kosztu nabycia dóbr i usług finalnych,
uwzględnionych w PNB w określonym roku do kosztu
nabycia tych samych pozycji w roku bazowym.
Jeżeli cena węgla wzrosła w latach 1980-1991 o 50%, to
wskaźnik ceny węgla w 1991r. wynosi 1,5, czyli
wartość bieżąca węgla wydobytego w 1991r należy
podzielić przez 1,5.
PNB liczony w cenach bieżących nazywamy
nominalnym PNB, a gdy podzielimy go przez delator,
otrzymamy realny PNB, tak więc realny PNB jest to
PNB liczony w cenach stałych.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

katarzynapus@wp.pl
tel. 602 430 456