Professional Documents
Culture Documents
Z Encyklopedia Zarządzania
Produkt Krajowy Brutto (PKB) - jest to łączna wyrażona w pieniądzu wartość wszystkich dóbr i usług Produkt krajowy brutto
wytworzonych w danym kraju zazwyczaj w ciągu roku lub kwartału. W związku z tym, można powiedzieć, iż jest to Polecane
artykuły Produkt
suma wartości dodanej wytworzonej przez wszystkie podmioty gospodarcze danego kraju, niezależnie kto jest ich Narodowy
właścicielem. Brutto
Dochód
narodowy
Parytet siły
PKB jest najczęściej analizowanym wskaźnikiem makroekonomicznym, ze względu na fakt, iż uchodzi za najlepszy nabywczej
(choć nie doskonały) miernik dobrobytu. Regularność obliczania PKB oraz fakt, iż jego wartość podaje się w USD, Realny kurs
walutowy
umożliwia porównanie wartości tego wskaźnika pomiędzy różnymi krajami. Dlatego też wykorzystuje się go jako Popyt globalny
Terms of trade
miarę wielkości gospodarek, która umożliwia porównywanie gospodarki w różnych okresach bądź też efektywność Stopa inflacji
Deflator PNB
ekonomiczną różnych gospodarek. (P. Krugman, R. Wells 2012, s. 52) Megainflacja
Jest najbardziej syntetycznym miernikiem rezultatów działalności całej gospodarki. Stanowi niezastąpione źródło danych do analiz sytuacji
ekonomicznej. Ujednolicona metodologia rachunku umożliwia przeprowadzanie wiarygodnych porównań międzynarodowych. Nie wszystkie dobra
są uwzględniane przy liczeniu PKB, lecz jedynie dobra finalne. Niektóre produkty i usługi finalne uwzględniane w PKB nie mają ceny rynkowej,
ponieważ nie są przedmiotem obrotu na rynku. Wartość takich dóbr jest liczona wg ich kosztów produkcji. Ze względów praktycznych w PKB
pominięte zostały pewne rodzaje dóbr finalnych, chodzi o nierynkowe dobra i usługi produkowane przez gospodarstwa domowe. Z PKB wyłączone
są transakcje czysto finansowe, dotyczy to rządowych i prywatnych transferów płatniczych oraz sprzedaży i kupna papierów wartościowych. Z PKB
jest wyłączona również sprzedaż towarów używanych. Aby uniknąć kilkakrotnego uwzględniania tej samej pozycji do wydatków nie zaliczamy dóbr
pośrednich, jedynie wydatki na zakupy dóbr finalnych. Ponadto w PKB uwzględnia się zmianę zapasów oraz eksport netto. (P. Krugman, R. Wells
2012, s. 48-49, 54)
jako wydatki na dobra i usługi finalne różnych podmiotów gospodarczych jak: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, państwo i
cudzoziemcy, w tym wypadku:
PKB = C + I + G + X, gdzie Y to produkt krajowy brutto, C - konsumpcja, I - inwestycje, G - wydatki rządowe, X - eksport netto,
jako wielkość produkcji w różnych gałęziach gospodarki np. rolnictwie, przemyśle, transporcie itd.,
jako suma płac i zysków uzyskanych przez różne grupy wytwarzające PKB. (R. Hall, J. Taylor 2002, s. 43)
PKB dla danego roku liczony w cenach bieżących oraz cenach stałych może się różnić. Różnice te będą zależały od poziomu inflacji.
nie świadczy o jakości życia, ponieważ nie uwzględnia, np. stanu zdrowia, jakości edukacji,
nie ujmuje czasu wolnego,
nie uwzględnia działalności pozarynkowych, zwłaszcza dóbr i usług wytwarzanych na własne potrzeby i szarej strefy,
nie ujmuje zróżnicowania społeczeństwa pod względem statusu materialnego, czyli nierównomiernego podziału dochodu narodowego. (G. N.
Mankiw, M. P. Taylor 2016, s. 30-31)
nie uwzględnia negatywnych rezultatów produkcji i konsumpcji w postaci ujemnych efektów zewnętrznych, takich jak zanieczyszczenie
środowiska.
nie uwzględnia wartości produkcji nielegalnej obejmującej wytworzenie narkotyków, handel żywym towarem, a także prostytucję.
W oparciu o obserwowane zmiany nominalnego PKB nie można postawić prawidłowej diagnozy dotyczącej zmian w gospodarce. Do przeliczenia
nominalnego PKB na realny PKB posługujemy się deflatorem. Jest to iloraz PKB nominalnego i PKB w ujęciu realnym wyrażony w procentach.
Deflator mierzy zmiany poziomu cen wszystkich dóbr i usług wchodzących w skład PKB w stosunku do poziomu cen z roku bazowego.
Dynamika realnego produktu krajowego brutto opisuje kierunek zmian, jakie zachodzą w gospodarce. W przypadku gdy dynamika PKB
wykazuje tendencję rosnącą to oznacza, że gospodarka się rozwija. Jeżeli dynamika utrzymuje się na niezmienionym poziomie, to mamy do
czynienia ze stagnacją. Natomiast gdy wykazuje tendencję malejącą, to mamy do czynienia z załamaniem. Realny PKB to iloraz nominalnego PKB i
deflatora wyrażony w procentach.
Wartość realnego produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca (PKBper capita)obliczamy, żeby sprawdzić czy powstają w gospodarce warunki
do poprawy stopy życiowej. Jest to iloraz PKB i liczby mieszkańców. Jeżeli bierzemy pod uwagę nominalny PKB na jednego mieszkańca, to jego
rosnąca tendencja świadczy o tym, że powstają przesłanki do wzrostu dochodu pieniężnego przeciętnego obywatela. Natomiast wzrastająca
tendencja realnego PKB na mieszkańca oznacza, że istnieją przesłanki wzrostu stopy życiowej.(A.Rybarski 2014, s. 30-31)
Inne mierniki
Pomiaru dobrobytu gospodarczego i społecznego można dokonać również za pomocą między innymi:
Wskaźnika Rozwoju Społecznego (Human Development Index – HDI),
Światowego wskaźnika szczęścia (Happy Planet Index),
Miernika Ekonomicznego Dobrobytu Netto (Net Economic Welfare – NEW),
Wskaźnika Szczęścia (Happiness Index),
Wskaźnika Przeciętnej Oczekiwanej Długości Życia (Life Expectancy Index).
Bibliografia
Zienkowski L. (2001), Co to jest PKB? Jego rola w analizach ekonomicznych i prognozowaniu, Warszawa,
Hall R., Taylor J. (2002), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
Samuelson P., Nordhaus W. (2004), Ekonomia. Tom 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
Kwiatkowski E., Milewski R. (2007), Podstawy ekonomii, PWN, Warszawa,
Begg D., Fischer S., Dornbusch R. (2014), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
Krugman P., Wells R. (2014), Makroekonmia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,
A. Rybarski (2014), Podstawy makroekonomii, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu, Nowy Sącz,
Mankiw N. G., Taylor P. M. (2016), Makroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa,
Zięba J. (2003). Długo-i krótkookresowa składowa Produktu Krajowego Brutto według metody Blancharda i Quaha (https://www.nbp.pl/publi
kacje/materialy_i_studia/155.pdf). NBP. Departament Komunikacji Społecznej,
Misiak T., Tokarski T. (2011), Wzrost PKB a zmiany zatrudnienia i bezrobocia w krajach Unii Europejskiej (https://www.infona.pl/resource/b
wmeta1.element.hdl_11089_584/content/partContents/1c227bb2-513d-3272-8471-39a5b4711a2d), Acta Universitatis Lodziensis. Folia
Oeconomica, nr 248
NBP Portal Edukacji Ekonomicznej (https://www.nbportal.pl/wiedza/prezentacje/podstawowe-pojecia/pkb),
B. Batóg, J. Batóg (2011), Analiza przestrzennych zmian regionalnego produktu krajowego brutto w Polsce w latach 1995-2008 (http://zif.wzr.
pl/pim/2011_4_8_2.pdf), Wydział Zarządzania, Informatyki i Finansów, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu,
M. Kośny (2014), Wzrost PKB a poziom ubóstwa w Polsce (http://www.ur.edu.pl/pliki/Zeszyt18/14.pdf), Katedra Badań Operacyjnych,
Instytut Zastosowań Matematyki, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, zeszyt nr 18.
Źródło: „https://mfiles.pl/pl/index.php?title=Produkt_krajowy_brutto&oldid=116969”