ANALISIS

STRUKTUR
STATIS
TERTENTU
Meity Wulandari, S.T., M.T.
PERHITUNGAN
Keseimbangan titik buhul

2
PENYELESAIAN:
 Dihitung Fy=0, Fx=0, M=0
 Hanya bisa diselesaikan jika jumlah
gaya batang yang diketahui = 2
 Perjanjian tanda
Batang tertekan dengan tanda negatif (-)
atau gaya menuju titik simpul
Batang tertarik dengan tanda positif (+)
atau gaya menjauhi titik simpul

Tarik (+) Tekan (-)

3
CONTOH 1
Hitung seluruh gaya batang pada
struktur rangka batang dibawah ini:

P3=1000 kg

P2=1000 kg P4=1000 kg

P1=500 kg P5=500 kg

30 30

2m 2m 2m 2m
4
CONTOH 1
Pemberian notasi pada gaya batang

P3=1000 kg

G
P2=1000 kg P4=1000 kg
2 3
H
F 11
P1=500 kg 10 12 4 P5=500 kg
1
9 13
30 30
A B
5 C 6 D 7 E 8

2m 2m 2m 2m
5
 Cek kestabilan
m=2j-r

CONTOH 1
13=2(8)-3
13=13
(stabil)
P3=1000 kg

G
P2=1000 kg P4=1000 kg
2 3
H
F 11
P1=500 kg 10 12 4 P5=500 kg
1
9 13
30 30
A B
5 C 6 D 7 E 8

2m 2m 2m 2m
6
 Menghitung reaksi dan gaya batang
CONTOH 1 Y atau V
+
• RA+RB= P=4000 kg
• Karena simetris RA=RB=2000 kg
- + X atau H

TITIK A Y atau V
-
F1 sin 
• Fy=0
P1=500 kg F1 F1
+F sin 30 -P+RA=0 P
F1 . 0,5 -500+2000=0
A
30 A 
F5 F1 . 0,5 +1500=0 F5 X atau H
F5 cos 
F1=-1500/0,5= -3000 kg (batang tekan)

RA =2000 kg RA =2000 kg 7
 Menghitung reaksi dan gaya batang
CONTOH 1 Y atau V
+

• RA+RB= P=4000 kg
• Karena simetris RA=RB=2000 kg - + X atau H

TITIK A -
• Fx=0
P1=500 kg F1 F1
F1 . cos  + F5= 0 -3000 kg
-3000 . cos 30 + F5= 0
30
A F5 F5
F5=3000 . 0,866 = 2598 kg (Batang tarik)
2598 kg

RA =2000 kg 8
 Menghitung reaksi dan gaya batang
CONTOH 1 Y atau V
+

• RA+RB= P=4000 kg
• Karena simetris RA=RB=2000 kg - + X atau H

TITIK C -
Y
• FV=0 atau FY=0
F9=0
F9
FH=0 atau FX=0
X -F5+F6=0
F5 F6
F6=F5=2598 kg

9
 Menghitung reaksi dan gaya batang

Y atau V
• RA+RB= P=4000 kg
CONTOH 1 +
• Karena simetris RA=RB=2000 kg

- + X atau H
TITIK F
Y
-

P2=1000 kg
F2 sin 
• Fy=0
F2
F1 sin  -P2+F2 sin  - F10 sin  = 0
-(-3000) sin 30 -1000+F2 sin 30 - F10 sin 30=0
F1 cos  F 30 F2 cos 
X 1500 +0.5 F2 – 1000 – 0,5 F10=0
30 30

F1 500+ 0,5 F2 - 0,5 F10 = 0

30
F10 F2-F10= -1000 kg ……………………….. (pers. 1)
F1 sin  F10 sin 
F9
10
 Menghitung reaksi dan gaya batang

Y atau V
• RA+RB= P=4000 kg
CONTOH 1 +
• Karena simetris RA=RB=2000 kg

- + X atau H
TITIK F
Y
-

P2=1000 kg
F2 sin 
F2 • Fx=0
F1 cos  + F2 cos  + F10 cos  = 0
F1 cos  F 30 F2 cos  -(-3000 cos 30) + F2 cos 30 + F10 cos 30
X
30 30 2598 + 0,866 F2 + 0,866 F10=0
F1 30 3000 + F2 + F10 = 0
F10
F1 sin  F10 sin  F2+F10 = -3000 ……………………….. (pers. 2)
F9
11
 Menghitung reaksi dan gaya batang

Y atau V
• RA+RB= P=4000 kg
CONTOH 1 +
• Karena simetris RA=RB=2000 kg

- + X atau H
TITIK F
Y
-

P2=1000 kg
F2 sin  F2-F10 = -1000
F2
F2+F10 = -3000
+
F1 cos  F 30 F2 cos  2 F2 + 0 = -4000
X
30 30 F2 = -2000 kg (batang tekan)
F1 30 F2+F10=-3000
F1 sin  F10 sin 
F10 -2000+F10=-3000
F9 F10= -3000+2000 = -1000 kg (batang tekan
12
 Menghitung reaksi dan gaya batang

Y atau V
• RA+RB= P=4000 kg
CONTOH 1 +
• Karena simetris RA=RB=2000 kg

- + X atau H
TITIK G

Y -
• Fx=0
P3=1000 kg F2 cos  + F3 cos  = 0
F2 cos  G 30 F3 cos  F2 + F3 =0
X
30 30 F3 = -F2 = -2000 kg (batang tekan)
F2 30
Fy=0
F2 sin  F3 sin 
F3 -P3 + F2 sin  + F3 sin  - F11 = 0
F11 -1000+2000 sin 30 + 2000 sin 30 - F11 = 0
+1000 – F11=0
F11 = 1000 kg (batang tarik)
13
 P3=1000 kg

CONTOH 1
G
P2=1000 kg P4=1000 kg
2 3
H
F 11
P1=500 kg 10 12 4 P5=500 kg
1
9 13
30 30
A B
5 C 6 D 7 E 8

BATANG GAYA JENIS

BATANG (kg) BATANG
KARENA STRUKTUR
F1 = F4 -3000 Batang Tekan
SIMETRIS F2=F3 -2000 Batang Tekan
F9=F13 0
F10=F12 -1000 Batang Tekan
F11 1000 Batang Tarik
F5=F8 2598 Batang Tarik 14
F6=F7 2598 Batang Tarik
PERHITUNGAN
Metode Potongan (Ritter)

memotong dua batang atau

tiga batang, maka gaya-gaya
pada potongan tersebut
mengadakan keseimbangan
dengan gaya-gaya luar yang
bekerja pada kiri potongan
maupun kanan potongan.
Selanjutnya dapat dihitung
gaya-gaya batang yang
terpotong tersebut.

15
 PENYELESAIAN:

 Cek stabilitas rangka batang, m = 2j-r

 Menentukan reaksi tumpuan

 Membuat suatu irisan/potongan batang

 Batang yang dipotong maksimum 3 buah dan

tidak bertemu pada satu titik sehingga dalam

satu irisan/potongan ada 3 bilangan yang tidak

diketahui 16
CONTOH
Pemberian notasi pada gaya batang

P3=1000 kg

G
P2=1000 kg 2 P4=1000 kg
3
H
F 11
P1=500 kg 12 4 P5=500 kg
1 10
9 13
30 30
A B
5 C 6 D 7 E 8

2m 2m 2m 2m
17
CONTOH
Pemberian notasi pada gaya batang

P3=1000 kg

G
P2=1000 kg 2 P4=1000 kg
3
F2
H
F 11
P1=500 kg 12 4 P5=500 kg
1 10 F10
9 13
30 30
A B
5 C F6 6 D 7 E 8

2m 2m 2m 2m
18
RA=2000 Kg RB=2000 Kg
 P3=1000 kg

G
P2=1000 kg 2 P4=1000 kg
3
F2
H
F
11
P1=500 kg 12 4 P5=500 kg
1 10 F10
9 13
30 30
A
• MF=0
B
5 C F6 6 D 7 E 8

RA.2 - P1.2 - F6.tg 30.2 = 0 2m 2m 2m 2m

RA.2 - 500.2 - 1,1547 . F6 = 0 RA=2000 Kg RB=2000 Kg

F6=3000/1,1547=2598 kg (batang tarik)

• MD=0 • MC=0
RA.4 - P1.4 – P2.2 +F2 (4. sin 30)= 0 RA.2 – P1.2+F2 (2 sin 30) + F10 (2 sin 30)=0
2000.4 - 500.4 – 1000.2 +F2.2=0 2000.2 – 500 . 2 + 2000 .1 + F10 . 1 = 0
F2=-4000/2=-2000 kg (batang tekan) 4000 – 3000 + F10 = 0
F10 = -1000 KG (batang tekan)
19
 P2=1000 kg

P1=500 kg F1 F9

• MC=0
A C F6 D
RA.2 – P1 . 2 + F1 (2 sin 30)=0 RA=2000 Kg 2m 2m
2000 . 2 – 500 . 2 + F1. 1=0
F1 = -4000 + 1000 = -3000 kg (batang tekan)

20
 P3=1000 kg

P2=1000 kg F2

P1=500 kg 1 F9
F10

• MF=0
RA.2 – P1 . 2 + F5 .2 tg 30=0 A F5 D
C
2000 . 2 – 1000 . 2 + 1,1547 . F5 =0 RA=2000 Kg 2m 2m
F5 = 3000/1,1547=2598 kg (batang tarik)

• TUGAS 2 mencari nilai batang F11 dengan

metode potongan (ritter).

21
 P1=20 t P2=20 t P3=20 t

12 F12 G 13
F H

CONTOH 2 F7 8 11
5 6 9 10

1 2 3 4
• MF=0 A
B
C F2 D E
RA.2 – F2.2=0
30.2 – F2.2=0 RA=30 t
RB=30
2m 2m 2m 2m
F2=30 t (Batang tarik)

• MD=0
RA.4 – P1 . 2 +F12 . 2=0
30 . 4 – 20. 2 + F12.2 = 0
120-40+F12.2 = 0
F12=-80/2= -40 t (batang tekan)
• MC=0
RA.2 + F12 . 2 + F7 (2 sin 45)=0
30.2 – 40 + F7 (2. ½ √2)=0
60-80+1,4142. F7 = 0
F7=20/1,4142=14,142 ton (batang tarik)
22
 CONTOH 2
P1=20 t P3=20 t

F G 13 H

• MC=0
F5
RA.2 – F5 (2 sin 45)=0 5
8 11
F6 6 9 10
30.2 – F5 (2. ½ √2) = 0
60 + 1,4142 . F5 =0 1 3 4
2
A
F5=-60/1,4142= -42,43 t C F2 D E
B

RA=30 t
RB=30
2m 2m 2m 2m

23
 CONTOH 2
P1=20 t P2=20 t P3=20 t

• MD = 0 F 12 G 13 H
F12
RA.4-F6.2+F12.2=0
30 . 4 – 2 F6 – 40 . 2 – 20 . 2 = 0 F7
5 11
8
120-2 F6 – 80 – 40 =0 F6 6 9 10

2 F6 = 120-120
F6= 0 A
1 2 3 4

F1 C D B
E
• MF = 0
RA.2 – F1 . 2 = 0 RA=30 t
RB=30
2m
30 . 2 – F1 . 2 = 0 2m 2m 2m

F1 = 30 t
24
 CONTOH 2
P1=20 t P2=20 t P3=20 t

• MF = 0 F 12 G 13 H
F13
RA.2 – F2 . 2 – P2 . 2 – F8 . 2 = 0
30. 2 – 30. 2 – 20 . 2 – F8 . 2 = 0 5 11
F7 F8 8
-40 – F8 . 2 = 0 6 9 10

F8= -40/2 = -20t

1 2 3 4
A
• F13 didapat dari salah satu C F2 D E
B

MD = 0 atau MC= 0

RA=30 t
F13 = -40 t RB=30
2m 2m 2m 2m

25