Gramatyka Jezyka Hiszpanskiego

41732009
4
POLECAMY
41732009
4
GRAMATYKA
JĘZYKA HISZPAŃSKIEGO
41732009
4
Wydawnictwo Literat
ul. Łazienna 28
87-100 Toruń
e-mail: wyd.literat@lit.com.pl
www.ksiegarnia-najtaniej.pl
tel.: 56 6539540, 56 6575558, 663933066
Opracowanie:
Beata Haniec
Korekta:
Adam Węgrzyn
Projekt okładki:
Jacek Mroczek
Skład komputerowy:
Monika Smaza
Copyright © by Literat, Toruń
ISBN: 978-83-7898-454-2
41732009
4
SPIS TREŚCI
1. Wymowa i akcent (pronunciación, acento).........................................................5
2. Rodzajnik (el artículo).........................................................................................7
3. Rzeczownik (el sustantivo)................................................................................12
4. Przymiotnik (el adjetivo)...................................................................................16
5. Zaimki wskazujące (los demostrativos).............................................................20
6. Zaimki dzierżawcze (los posesivos)...................................................................23
7. Zaimki osobowe (los pronombres personales)..................................................25
8. Liczebniki (los numerales)................................................................................31
9. Zaimki nieokreślone (los indefinidos)................................................................33
10. Zaimki względne (los pronombres relativos)..................................................37
11. Pytania i wykrzyknienia (los interrogativos y exclamativos)..........................39
12. Apokopa, zdrobnienia, zgrubienia
(apócope, diminutivos, aumentativos)...............................................................40
13. Koniugacja (la conjugación)............................................................................43
14. Tryb oznajmujący (modo indicativo)...............................................................69
15. Tryb łączący (modo subjuntivo).......................................................................72
16. Tryb rozkazujący (modo imperativo)...............................................................75
17. Następstwo czasów (concordancia de los tiempos).........................................77
18. Bezokolicznik (el infinitivo).............................................................................78
19. Imiesłów (el participio y el gerundio).............................................................80
20. Przysłówek (el adverbio).................................................................................82
21. Przyimek (la preposición)................................................................................92
22. Spójnik (la conjunción)....................................................................................95
41732009
4
alfabet
abecedario
A /a/ N /ene/
B /be/ Ñ /eñe/
C /ce/ O /o/
CH /che/ P /pe/
D /de/ Q /cu/
E /e/ R /erre/
F /efe/ S /ese/
G /ge/ T /te/
H /hache/ U /u/
I /i/ V /uve/
J /jota/ W /uve doble/
K /ka/ X /equis/
L /ele/ Y /i griega/
LL /elle/ Z /zeta/
M /eme/
41732009
4
1
WYMOWA, AKCENT
pronunciación, acento
Wymowa samogłosek
Samogłoski wymawiane są podobnie jak po polsku.
a – mañana – jutro
e – perro – pies
i – vida – życie
o – ojo – oko
u – duro – twardy
Wymowa spółgłosek
b, v jako b Barcelona /BarΘelona/, Valencia /BalenΘia/
WYMOWA, AKCENT
b w środku wyrazu wymawiane jest słabo – wargi nie stykają się!
przed e, i jako Θ centro /Θentro/ – centrum
c przed pozostałymi color /kolor/ – kolor
samogłoskami, jako k casa /kasa/ – dom
ch jako cz mucho /muczo/ – dużo
d jako d donde /donde/ – gdzie
na końcu wyrazu niemal Madrid /Madrí/
d
bezdźwięczne
d w środku wyrazu wymawiane słabo – język nie dotyka podniebienia!
f jako f flamenco /flamenko/
g przed a, o, u jako g gracias /grΘias/ – dziękuję
g przed e, i jako h gente /hente/ – ludzie
g gue, gui jako /ge, gi/ guitarra /gitarra/
g w środku wyrazu wymawiane jest słabo!
h nie wymawiamy hotel /otél/
j jako h jamón /hamón/ – szynka
l jako l leche /lecze/ – mleko
ll jako j billete /bijete/ – bilet
m jako m madre /madre/ – matka
n jako n niño /ninio/ – dziecko
ñ jako ń España /Espania/ – Hiszpania
5
41732009
4
1 WYMOWA, AKCENT
p jako p patata /patata/ – ziemniak

qu jako k quiero /kiero/ – kocham
r jako r arena /arena/ – piasek
rr jako mocne rr corrida /korrida/ – korrida
r na początku wyrazu – mocne: rosa /rrosa/ – róża
s jako s señor /seniór/ – pan
t jako t también / también/ – też
x jako ks examen /eksamen/ – egzamin
y jako j yo /jo/ – ja
y w znaczeniu spójnika wymawiamy jak i: Ana y Pedro /Ana i Pedro/
z jako Θ zorro /Θorro/ – lis
WYMOWA, AKCENT
Akcent
Akcent w języku hiszpańskim pada na drugą lub ostatnią sylabę od końca.
Na drugą sylabę od końca – gdy wyraz kończy się na samogłoskę lub spółgłoski n, s:
amigo, perros, tienen
Na ostatnią sylabę – gdy wyraz kończy się na spółgłoskę (oprócz n, s):
español, profesor.
Zasady pisania akcentu graficznego

 Akcent graficzny musimy napisać wtedy, gdy akcent pada niezgodnie z regułą
podaną powyżej – np. w wyrazie zakończonym na samogłoskę, -n lub -s pada
na ostatnią sylabę, w wyrazie zakończonym na spółgłoskę pada na przedostatnią
sylabę – lub gdy pada na trzecią sylabę od końca:
el lápiz – ołówek, inglés – angielski, el sofá – sofa, la música – muzyka.
 Akcent graficzny umieszczony nad samogłoską w dyftongu dzieli ten dyftong na

dwie sylaby:
la policía /po-li-Θi-a/ – policja.
 Akcent graficzny pomaga nam rozróżnić homonimy:

sé – wiem, se – się
él – on, el – rodzajnik
mí – mnie, mi – mój
tú – ty, tu – twój
sí – tak, si – jeżeli
6
41732009
4
RODZAJNIK 2
té – herbata, te – ciebie itd.
 que (co), cuando (kiedy), cuanto (ile), como (jak), donde (gdzie), quien (kto),
cual (jaki) – mają akcent graficzny w zdaniach pytających i wykrzyknikowych.
¿Cómo te llamas? Jak się nazywasz?
¡Cómo me alegro! Jak się cieszę!
Ale: Trabajo como profesor. Pracuję jako nauczyciel.
Hiszpanie rozpoczynają pytania i wyrażenia wykrzyknikowe odwróconym znakiem

zapytania i wykrzyknikiem:
¿Cómo estás? Jak się miewasz?
¡Qué calor! Jak gorąco!
RODZAJNIK
el artículo
RODZAJNIK
W języku hiszpańskim istnieją rodzajniki określone (artículos determinados) i nie-
określone (artículos indeterminados). Mają liczbę pojedynczą i mnogą (número sin-
gular y plural) oraz rodzaj męski i żeński (género masculino y femenino); zgadzają
się z rzeczownikiem, przed którym stoją.
I RODZAJNIK OKREŚLONY – ARTÍCULO DETERMINADO

Singular – liczba pojedyncza Plural – liczba mnoga
Masculino – rodzaj męski el Masculino – los
el perro (pies) los perros (psy)
Femenino – rodzaj żeński la Femenino – las
la silla (krzesło) las sillas (krzesła)
Neutro – rodzaj nijaki lo
lo bueno (to, co dobre)
Ściągnięcie rodzajnika określonego (la contracción del artículo determinado)

La cartera del médico está aquí.
de + el = del
Teczka lekarza jest tutaj.
Voy al cine.
a +el = al
Idę do kina.
7
41732009
4
2 RODZAJNIK
II RODZAJNIK NIEOKREŚLONY – ARTÍCULO INDETERMINADO

Singular – liczba pojedyncza Plural – liczba mnoga
Masculino – rodzaj męski un Masculino – *unos
un perro (pies) unos perros (psy)
Femenino – rodzaj żeński una Femenino – *unas
una silla (krzesło) unas sillas (krzesła)
* Formy rzadko używane.
I Rodzajnik określony (el artículo determinado)
Wskazuje obiekt znany rozmówcom, wcześniej wspomniany lub jedyny w swoim

rodzaju.
Te he traído el libro. Przyniosłem ci książkę. (tę, o której rozmawialiśmy)
El sol brilla. Słońce świeci.
RODZAJNIK
Nie tłumaczymy go na język polski; jednak czasem jest on jednoznaczny z zaim-

kiem dzierżawczym (mój ...) lub wskazującym (ten …).
Me he lavado las manos. Umyłem ręce. (moje).
Dame el bolígrafo. Daj mi długopis. (ten)
Przykłady użycia rodzajnika określonego
 przed nazwiskiem
 rodzajnika określonego używamy przed nazwiskiem wprowadzonym przez señor
(señores), señora (señoras), señorita (señoritas).
La señora Gómez no ha llegado. Pani Gómez nie przyszła.
Uwaga!
Gdy zwracamy się bezpośrednio do osoby, rodzajnik zanika:
¡Señora Gómez, al teléfono, por favor! Pani Gómez, do telefonu!
 los + nazwisko oznacza „państwo”.
En esta casa viven los Rodríguez. W tym domu mieszkają państwo Rodríguez.
 podawanie wieku
 a los … años – w wieku
María tuvo su primer hijo a los 23 años. María urodziła swoje pierwsze dziecko
w wieku 23 lat.
 los … (liczebnik) określa dekadę
8
41732009
4
RODZAJNIK 2
Miguel llega a los sesenta. Miguel dobiega sześćdziesiątki.
 los años ... (dekada) – lata …
los años treinta – lata trzydzieste
 dni tygodnia
Rodzajnik występuje przy konkretnym dniu tygodnia (Uwaga! Odpowiadając
na pytanie: „W jakim dniu tygodnia?”, nie używamy żadnego przyimka!).
Voy a Barcelona el lunes / los lunes. Jadę do Barcelony w poniedziałek. / Jeżdżę
do Barcelony w poniedziałki.
 godziny
Es la una. Jest pierwsza.
Son las dos. Jest druga.
Uwaga!
W wyrażeniu de ... a ... (od ... do ...) nie używamy rodzajnika określonego przed
godziną!
RODZAJNIK
La tienda abre de 8 a 16. Sklep jest otwarty od ósmej do szesnastej.
 procenty
El treinta por ciento de la población no ha votado. Trzydzieści procent społeczeń-
stwa nie zagłosowało.
 tworzenie form rzeczownikowych

Za pomocą rodzajnika możemy utworzyć formy rzeczownikowe:
 z przymiotników
Los ricos no comprenden a los pobres. Bogacze nie rozumieją biedaków.
 z czasowników
El beber mucho perjudica la salud. Picie szkodzi zdrowiu.
 wskazywanie, opisywanie – np. osób

El de la barba es mi tío. Mężczyzna z brodą to mój wujek.
Uwaga!
Mówiąc o częściach ciała czy odzieży, używamy rodzajnika określonego, a nie za-
imka dzierżawczego!
Me he lavado el pelo. (nie: Me he lavado mi pelo.) Umyłem włosy.
Ponte los pantalones. (nie: Ponte tus pantalones.) Załóż spodnie.
Uwaga!
Rodzajnik określony opuszczamy:
9
41732009
4
2 RODZAJNIK
 przed imionami
Esta es Ana. To Ana.
 przed nazwami miast
Vivo en Valladolid. Mieszkam w Valladolid.
Uwaga! Są wyjątki!
la Coruña, las Palmas, el Cairo itd.
 przed nazwami krajów, o ile nie towarzyszy im przydawka
Marie es de Francia. Marie jest z Francji.
Ale:
Me interesa la historia de la Francia de Napoleón. Interesuję się historią Francji za
czasów Napoleona.
Uwaga!
Są wyjątki!
Los Estados Unidos, El Salvador itd.
RODZAJNIK
 przed rzeczownikami casa, clase (dom, lekcja):

Ayer estuve en casa todo el día. Wczoraj byłem w domu przez cały dzień.
Voy a clase de italiano. Idę na lekcję włoskiego.
Uwaga!
Casa w znaczeniu „budynek” nie traci rodzajnika!
Aquí constryuen la casa de mi familia. Tu buduje się dom dla mojej rodziny.
 opuszczenie rodzajnika może oznaczać, że rozmówca ma na myśli znaczenie
bardziej ogólne i nie odnosi się do konkretnego przedmiotu:
Voy a comprar queso. Idę kupić ser.
Puedo comer el queso de ayer. Mogę zjeść ten wczorajszy ser.
Uwaga!
 Przed rzeczownikiem rodzaju żeńskiego rozpoczynającym się na a lub ha akcen-
towane użyjemy el zamiast la:
el agua fría – zimna woda
el hacha antigua – stara siekiera
Mimo rodzajnika el, rzeczowniki te są rodzaju żeńskiego, dlatego towarzyszące
im przymiotniki są też tego samego rodzaju! W liczbie mnogiej używamy rodzaj-
nika las:
las hachas antiguas
 Przed nazwami własnymi nie zachodzi kontrakcja a + el i de + el:
He mandado un artículo a „El País”. Wysłałem artykuł do „El Pais”.
Mi abuelo es de El Salvador. Mój dziadek jest z Salwadoru.
10
41732009
4
RODZAJNIK 2
Rodzajnik nijaki „lo” (artículo neutro lo)
Nigdy nie towarzyszy rzeczownikom; nadaje walor rzeczownikowy przymiotnikom,
którym towarzyszy:
lo bueno de la situación – dobre strony sytuacji; to, co dobre
lo difícil – trudność; to, co trudne
 lo que – „to, co”
No me gusta lo que haces. Nie podoba mi się to, co robisz.
 lo de – „to, co się tyczy”
No me gusta lo de la politíca. To, co się tyczy polityki, nie podoba mi się.
II RODZAJNIK NIEOKREŚLONY (ARTÍCULO INDETERMINADO)
Wskazuje jeden z elementów w większej grupie. Można go uznać za skróconą formę

liczebnika uno – jeden. Nie ma odpowiednika w języku polskim, jednak jego zna-
czenie jest bliskie określeniu „jakiś, pewien”.
RODZAJNIK
Rodzajnik nieokreślony opuszczamy:
 przed słowami distinto (różny), doble (podwójny), igual (jednakowy), medio
(pół), otro (inny), tan (taki), tanto (tyle):
Esto es otra cosa. To co innego.
Medio kilo de limones, por favor. Poproszę pół kilo cytryn.
 przed wyrażeniami okolicznikowymi sposobu:
Preguntó con calma. Zapytał spokojnie.
 w porównaniach:
Ella es mejor cocinera que yo. Jest lepszą kucharką niż ja.
 przed rzeczownikami użytymi w znaczeniu ogólnym:
No es popular tener sirvienta. Rzadko miewa się służące.
Ale:
Mis tíos tienen una sirvienta de Ucrania. Moi wujostwo mają służącą z Ukrainy.
 w liczbie mnogiej:
Hemos visitado museos e iglesias. Zwiedzaliśmy muzea i kościoły.
Ana quiere comprar limones y fresas. Ana chce kupić cytryny i truskawki.
„Unos, unas” użyte przed rzeczownikiem oznacza:

 kilka, parę
11
41732009
4
3 RZECZOWNIK
Aquí tengo unas fotos de mi viaje a Cuba. Mam tu parę zdjęć z mojej podróży na
Kubę.
 około
El pueblo está a unos veinte kilómetros. Miasteczko jest około dwudziestu kilo-
metrów stąd.
RZECZOWNIK
el sustantivo
Rzeczowniki hiszpańskie mają rodzaj męski i żeński, liczbę pojedynczą i mnogą.
I RODZAJ RZECZOWNIKA
Masculino – rodzaj męski Femenino – rodzaj żeński
 Rzeczowniki zakończone na -o  Rzeczowniki zakończone na -a
RZECZOWNIK
el libro (książka), el perro (pies) la chica (dziewczyna), la ventana (okno)

 Rzeczowniki zakończone na -or
el amor (miłość), el color (kolor)
II TWORZENIE RODZAJU ŻEŃSKIEGO

Rzeczowniki zakończone na -o zmieniają -o w -a.
el hermano (brat), la hermana (siostra)
Do rzeczowników zakończonych na spółgłoskę dodajemy -a.
el profesor (nauczyciel), la profesora (nauczycielka)
III TWORZENIE LICZBY MNOGIEJ

Do rzeczowników zakończonych na samogłoskę dodajemy -s.
el gato (kot), los gatos (koty)
Do rzeczowników zakończonych na spółgłoskę lub -y dodajemy -es.
el dolor (ból), los dolores (bóle), el rey (król), los reyes (królowie)
W rzeczownikach zakończonych na -z zamieniamy -z na -ces.
la nuez (orzech), las nueces (orzechy)
I Rodzaj rzeczownika
Rodzaju męskiego są:

 rzeczowniki zakończone na -o:
el caballo (koń), el médico (lekarz)
12
41732009
4
RZECZOWNIK 3
 nazwy rzek, jezior, mórz, oceanów:
el Támesis (Tamiza), el Pacífico (Pacyfik).
 rzeczowniki zakończone na -aje, -an:
el equipaje (bagaż), el pan (chleb).
 rzeczowniki zakończone na -or:
el calor (gorąco), el temor (lęk).
Wyjątki: la flor (kwiat), la coliflor (kalafior) itd.
Uwaga!
Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -a:
 określają osoby płci męskiej:
el poeta (poeta), el periodista (dziennikarz).
 należą do grupy rzeczowników pochodzenia greckiego, zakończonych na -ma:
el problema (problem), el diploma (dyplom), el sistema (system), el tema (temat),
RZECZOWNIK
el clima (klimat), el idioma (język) itd.
 określają niektóre kolory:
el rosa (różowy), el naranja (pomarańczowy), el violeta (fioletowy).
 rzeczowniki nienależące do żadnej z tych kategorii: el día, el sofá, el mapa itd.
Rodzaju żeńskiego są:

 rzeczowniki zakończone na -a:
la mesa (stół), la chica (dziewczyna).
 rzeczowniki zakończone na -d, -z, -ción, -sión, -zón:
la ciudad (miasto), la nariz (nos), la canción (piosenka), la decisión (decyzja),
la razón (racja).
Wyjątki: el corazón (serce), el pez (ryba), el juez (sędzia) itd.
Uwaga!
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego, rozpoczynające się od a- lub ha- akcentowanego,
w liczbie pojedynczej mają rodzajnik el!
el agua fresca – chłodna woda ale: las aguas frescas.
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego mogą kończyć sie na -o; są to:

 nazwy zawodów:
la modelo (modelka)
13
41732009
4
3 RZECZOWNIK
 skróty od rzeczowników kończących się na -a:

la moto(cicleta) (motocykl), la foto(grafia) (fotografia)
 rzeczownik la mano (ręka).
Rzeczowniki mogące być rodzaju męskiego lub żeńskiego:

 rzeczowniki zakończone na -ista:
el, la artista (artysta, artystka) itd.
 rzeczowniki zakończone na -nte:
el, la estudiante (student, studentka) itd.
Uwaga!
el dependiente (sprzedawca), la dependienta (sprzedawczyni) itd.
 inne:
el, la testigo (świadek), el, la joven (młodzieniec, dziewczyna) itd.
Uwaga!
RZECZOWNIK
Niektóre rzeczowniki mają odmienne znaczenie w rodzaju męskim i żeńskim!

el frente (front), la frente (czoło)
el capital (kapitał), la capital (stolica)
el cólera (cholera), la cólera (gniew)
el cometa (kometa), la cometa (latawiec)
el cura (ksiądz), la cura (opieka).
Uwaga!
Nazwy miast zakończonych na -a są z reguły rodzaju żeńskiego, pozostałych – mę-
skiego:
Madrid es bonito. Madryt jest ładny.
Sevilla es maravillosa. Sewilla jest cudowna.
II TWORZENIE RODZAJU ŻEŃSKIEGO
 W rzeczownikach zakończonych na -o, -o przechodzi w -a.

el perro (pies), la perra (suka)
el niño (chłopczyk), la niña (dziewczynka).
 Do wielu rzeczowników zakończonych na spółgłoskę dodajemy -a:

el director (dyrektor), la directora (dyrektorka)
el español (Hiszpan), la española (Hiszpanka).
Uwaga!
Często sufiksem nie jest -a, lecz -esa, -iz, -ina:
14
41732009
4
RZECZOWNIK 3
el conde (książę), la condesa (księżna)
el héroe (bohater), la heroína (bohaterka)
el actor (aktor), la actriz (aktorka).
Uwaga!
Często określa się płeć za pomocą odrębnych słów:
el hombre (mężczyzna), la mujer (kobieta)
el padre (ojciec), la madre (matka)
el macho (samiec), la hembra (samica)
el marido (mąż), la mujer (żona)
el caballo (koń), la yegua (klacz).
Uwaga!
Czasami zmiana rodzaju informuje nas o rozmiarach przedmiotu:
el cesto (kosz), la cesta (duży kosz)
el barco (statek), la barca (łódź).
RZECZOWNIK
III TWORZENIE LICZBY MNOGIEJ
Zasady ogólne
Rzeczowniki Lm zakoń-
Przykłady:
zakończone na: czona na:
samogłoskę la casa (dom), las casas (domy)
-s
(oprócz -i) lub -y la madre (matka), las madres (matki)
spółgłoskę la ciudad (miasto), las ciudades (miasta)
(oprócz -s), -y, -es el jabalí (dzik), los jabalíes (dziki)
akcentowane -í el rey (król), los reyes (królowie)
-z -ces el pez (ryba), los peces (ryby)
-s
wyrazy jednosylabo- el mes (miesiąc), los meses (miesiące)
-es
we lub akcentowane el inglés (Anglik), los ingleses (Anglicy)
na ostatniej sylabie
-s
wyrazy wielosylabo- el lunes (poniedziałek), los lunes
-s
we nieakcentowane (poniedziałki)
na ostatniej sylabie
Uwaga!
 Czasem rzeczownik w rodzaju męskim liczby mnogiej zawiera w sobie oba ro-
dzaje:
15
41732009
4
4 PRZYMIOTNIK
los padres (rodzice)

los hermanos (rodzeństwo).
 Niektóre rzeczowniki mają tylko liczbę mnogą:

las gafas (okulary), las tijeras (nożyce).
 Niektóre rzeczowniki w liczbie mnogiej mają jeszcze dodatkowe, inne znaczenie:

la esposa (żona), las esposas (żony, kajdanki).
 Rzeczowniki złożone:
 pisane jako jedno słowo – podlegają ogólnym zasadom tworzenia liczby mnogiej:
la telecomunicación (telekomunikacja), las telecomunicaciones
 dwa słowa pisane z myślnikiem – liczbę mnogą tworzy tylko pierwszy element:
el hombre-rana (nurek), los hombres-rana.
PRZYMIOTNIK
PRZYMIOTNIK
el adjektivo
I tworzenie rodzaju Żeńskiego

W przymiotnikach zakończonych na -o zmieniamy -o na -a.
bueno (dobry), buena (dobra)
Wiele przymiotników jest nieodmiennych.
grande (duży), grande (duża), azul (niebieski), azul (niebieska)
II TWORZENIE LICZBY MNOGIEJ

Podobnie jak w przypadku rzeczowników:
 do przymiotników zakończonych na nieakcentowaną samogłoskę dodajemy -s:
un chico bueno (dobry chłopak), chicos buenos
 do przymiotników zakończonych na spółgłoskę lub samogłoskę akcentowaną
dodajemy -es:
una mujer marroquí (marokańska kobieta), mujeres marroquíes
un pueblo español (miasteczko hiszpańskie), pueblos españoles
III POZYCJA PRZYMIOTNIKA

Zazwyczaj stoi po rzeczowniku.
un hombre guapo (przystojny mężczyzna)
16
41732009
4
PRZYMIOTNIK 4
IV ZGODNOŚĆ PRZYMIOTNIKA
Przymiotnik zgadza się z rzeczownikiem w rodzaju i liczbie.
Los platos polacos son muy sabrosos. Polskie dania są bardzo smaczne.
V STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKA
Stopień wyższy: más …. que (bardziej)
Miguel es más alto que yo. Miguel jest wyższy ode mnie.
Uwaga! Możliwe jest też stopniowanie przez menos … que.
Yo soy menos alto que Miguel. Jestem niższy od Miguela.
Uwaga! Porównać możemy też przez tanto ... como (tak, jak)
Miguel es tan alto como Juan. Miguel jest tak wysoki jak Juan.
VI STOPIEŃ NAJWYŻSZY ABSOLUTNY

Wyraża duże natężenie jakiejś cechy. Tworzy się go za pomocą przyrostka -ísimo.
PRZYMIOTNIK
Esta sopa es buenísima. Ta zupa jest przepyszna.
I TWORZENIE RODZAJU ŻEŃSKIEGO
Przymiotniki Rodzaj
Przykłady:
zakończone na: żeński:
encantador (zachwycający), encanta-
dodajemy
-án, -ín, -ón, -ór dora
-a
holgazán (leniwy), holgazana
-ior (tu: niektóre
przymiotniki w stop- bez zmian mayor (starszy), mayor
niu wyższym)
-o -a bonito (ładny), bonita
inne bez zmian elegante (elegancki), elegante
Uwaga!
W przymiotnikach określających narodowość w rodzaju żeńskim dodajemy -a.
inglés, inglesa (Anglik, Angielka)
alemán, alemana (Niemiec, Niemka).
Przymiotniki określające narodowość, zakończone na -a, -i, -e, mają takie same
formy w rodzaju męskim i żeńskim.
belga, belga (Belg, Belgijka)
17
41732009
4
4 PRZYMIOTNIK
marroquí, marroquí (Marokańczyk, Marokanka)

estadounidense, estadounidense (Amerykanin, Amerykanka).
II TWORZENIE LICZBY MNOGIEJ
Przymiotniki Liczba
Przykłady:
zakończone na: mnoga:
 nieakcentowaną dodajemy
bueno (dobry), buenos
samogłoskę -s
 spółgłoskę
dodajemy marrón (brązowy), marrones
 akcentowaną samo-
-es marroquí (Marokańczyk), marroquíes
głoskę
dodajemy
-z capaz (zdolny), capaces
-ces
PRZYMIOTNIK
Jak widzimy, liczbę mnogą przymiotników tworzymy tak samo jak liczbę mnogą
rzeczowników.
Uwaga!
Przymiotniki, które pierwotnie były nazwami przedmiotów (owoce, kwiaty, minera-
ły) lub zwierząt, nie odmieniają się:
Tengo los calcetines naranja. Mam pomarańczowe skarpetki.
III POZYCJA PRZYMIOTNIKA
Przymiotnik jest zazwyczaj umiejscowiony po rzeczowniku.

una falda verde (zielona spódnica)
Umiejscowienie przymiotnika przed rzeczownikiem podkreśla jego znaczenie.

Uwaga!
Przymiotniki bueno, malo (dobry, zły) przed rzeczownikiem tracą -o:
un buen chico (dobry chłopak), ale un chico bueno
un mal día (zły dzień), ale un día malo.
Czasem zmiana umiejscowienia przymiotnika zmienia też jego znaczenie:

Es una mujer pobre. To biedna kobieta (nie ma pieniędzy)
Es una pobre mujer. To biedna kobieta (nieszczęśliwa).
18
41732009
4
PRZYMIOTNIK 4
IV ZGODNOŚĆ PRZYMIOTNIKA
Przymiotnik zgadza się z rzeczownikiem w rodzaju i liczbie:

Las casas de mi barrio son grandes y bonitas. Domy w mojej dzielnicy są duże
i ładne.
Jeżeli przymiotnik odnosi się do kilku rzeczowników, spośród których chociaż jeden
jest rodzaju męskiego – jest on też rodzaju męskiego:
La falda y el jersey son amarillos. Spódnica i sweter są żółte.
V STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKA
+ más … que
Pedro es mas alto que Juan. Pedro jest wyższy od Juana.
– menos … que
PRZYMIOTNIK
Juan es menos alto que Pedro. Juan jest niższy od Pedra.
= tan (tanto) como

Pedro es tan alto como Pablo, pero no tanto como Alberto. Pedro jest tak wysoki
jak Pablo, ale nie tak jak Alberto.
Nieregularne tworzenie stopnia wyższego:
bueno – mejor (dobry – lepszy)
malo – peor (zły – gorszy)
joven – menor (młody – młodszy)
viejo – mayor (stary – starszy)
más arriba – superior (wysoko – powyżej)
más abajo – inferior (nisko – poniżej)
VI STOPIEŃ NAJWYŻSZY
1. Stopień najwyższy absolutny (wyraża duże natężenie cechy)

Tworzenie stopnia najwyższego absolutnego
przyrostek -ísimo bueno, buenísimo (dobry, bardzo dobry)
inteligente, muy inteligente
za pomocą przysłówka muy
(inteligentny, bardzo inteligentny)
jeżeli przymiotnik kończy się na -ble agradable, agradabilísimo
przyrostek -bilísimo (przyjemny, bardzo przyjemny)
19
41732009
4
5 ZAIMKI WSKAZUJĄCE
W niektórych przypadkach zmieni się ortografia, zgodnie z zasadami:

rico, riquísimo (bogaty, bardzo bogaty)
largo, larguísimo (długi, bardzo długi).
Czasami stopień najwyższy absolutny jest całkowicie nieregularny:
pobre, paupérrimo (biedny, bardzo biedny)
fiel, fidelísimo (wierny, bardzo wierny)
simple, simplicísimo (prosty, bardzo prosty).
2. Stopień najwyższy względny

Wyraża najwyższe natężenie cechy, ale w ramach pewnej grupy. Tworzy się przez
dodanie rodzajnika określonego przed formą stopnia wyższego:
atractivo, más atractivo, el más atractivo
Juan es el más atractivo de todos los chicos que conozco.
ZAIMKI WSKAZUJĄCE
Juan jest najatrakcyjniejszym chłopakiem spośród wszystkich, których znam.
Formy nieregularne:
bueno, mejor, óptimo (dobry, lepszy, najlepszy)
malo, peor, pésimo (zły, gorszy, najgorszy)
muy pequeño – mínimo (bardzo mały, minimalny)
muy grande – máximo (bardzo duży, maksymalny)
Uwaga!
Przymiotniki grande i pequeño (duży, mały) stopniują się regularnie, gdy występują
w znaczeniu dosłownym, i nieregularnie, jeżeli mają znaczenie abstrakcyjne.
Mi casa es más grande que la tuya.
Es un problema de menor importancia. To problem o pomniejszym znaczeniu.
ZAIMKI WSKAZUJĄCE
los demostrativos
I ZAIMKI WSKAZUJĄCE PRZYMIOTNE
este ese aquel
Rodzaj męski este libro ese libro aquel libro
(ta książka) (tamta książka)
esta esa aquella
Rodzaj żeński esta silla esa silla aquella silla
(to krzesło) (tamto krzesło)
20
41732009
4
ZAIMKI WSKAZUJĄCE 5
estos esos aquellos
Rodzaj męski
estos libros esos libros aquellos libros
Liczba mnoga
(te książki) (tamte książki)
estas esas aquellas
Rodzaj żeński
estas sillas esas sillas aquellas sillas
Liczba mnoga
(te krzesła) (tamte krzesła)
II Zaimki wskazujące
éste ése aquél
Rodzaj męski
Este es Juan. To Juan.
ésta ésa aquélla
ZAIMKI WSKAZUJĄCE
Rodzaj żeński
Esa es Ana. To Ana.
Rodzaj męski éstos ésos aquéllos

Liczba mnoga Estos son mis libros. To moje książki
Rodzaj żeński éstas ésas aquéllas

Liczba mnoga Esas son mis amigas. To moje przyjaciółki.
esto eso aquello
Zaimek
to tamto
nieodmienny
Esto está rico. To jest pyszne.
III Użycie zaimków wskazujących
USYTUOWANIE W PRZESTRZENI
mówiący aquí (tu) ahí (tam) allí (tam)

blisko dalej najdalej
ESTE (ten) ESE (tamten) AQUEL (tamten)

(este, esta, (ese, esa, (aquel, aquella,
estos, estas, esos, esas, aquellos aquellas,
esto) eso) aquello)
niedawno dawniej najdawniej
21
41732009
4
5 ZAIMKI WSKAZUJĄCE
 Przymiotniki wskazujące
Towarzyszą rzeczownikowi.
Zgadzają się z rzeczownikiem w rodzaju i liczbie, nie mają akcentu graficznego.
Z reguły stoją przed rzeczownikiem.
No me gusta esta película. Nie podoba mi się ten film.
Uwaga!
Gdy stoją po rzeczowniku, z reguły nadają mu pejoratywny odcień.
¿Qué piensa la chica esa? Co sobie myśli ta dziewczyna?
 Zaimki wskazujące
Zastępują rzeczownik.
ZAIMKI WSKAZUJĄCE
Z reguły pisze się je z akcentem graficznym; akcentu nie mają, gdy poprzedzają
zaimek względny que.
Aquel que está allí sentado es mi jefe. Ten, który tam siedzi, to mój szef.
Zaimek nieodmienny esto, eso, aquello nigdy nie ma akcentu graficznego.
¿Qué es eso? Co to jest?
Uwaga!
a eso de – znaczy „około”
Voy a salir a eso de las ocho. Wyjdę około ósmej.
esto de, eso de, aquello de – znaczy „to, co się tyczy”
Eso de la política no me atrae. Nie pociąga mnie to, co ma związek z polityką.
 Użycie zaimków wskazujących

Użycie zaimków wskazujących zostało przedstawione graficznie w tabeli.
W sytuacji dialogu, ese określa przedmiot itp. znajdujący się blisko odbiorcy,
a aquel przedmiot itp. odległy i od odbiorcy, i od nadawcy. Dlatego to, co jest este
dla nadawcy, jest ese dla odbiorcy, i odwrotnie. Jeżeli nie możemy określić takiej
zależności, ese oznacza mniejszą odległość od nadawcy niż aquel.
Esa blusa que llevas me gusta mucho. Es más bonita que esta que tengo yo.
Bardzo podoba mi się bluzka, którą masz na sobie. Jest ładniejsza od tej, którą
mam ja.
Podobna zależność może dotyczyć czasu; wtedy este oznacza wydarzenie nieodle-
głe w czasie, a ese i aquel – odpowiednio mniej i bardziej odległe.
Este año gano más dinero. W tym roku zarabiam więcej.
En aquella época la gente no conocía la electricidad. W tamtych czasach ludzie
nie znali elektryczności.
22
41732009
4
6
ZAIMKI DZIERŻAWCZE
los posesivos
I ZAIMKI DZIERŻAWCZE PRZED RZECZOWNIKIEM
LP LM
Zaimek
r. męski, r. żeński r. męski, r. żeński
mi libro (moja książka) mis libros (moje książki)
mi – mis
mi mesa (mój stół) mis mesas (moje stoły)
tu hijo (twój syn) tus hijos (twoi synowie)
tu – tus
tu hija (twoja córka) tus hijas (twoje córki)
ZAIMKI DZIERŻAWCZE
su coche (jego samochód) sus coches (jego samochody)
su – sus
su hermana (jego siostra) sus hermanas (jego siostry)
nuestro/s nuestro tío (nasz wuj) nuestros tíos (nasi wujowie)
nuestra/s nuestra tía (nasza ciotka) nuestras tías (nasze ciotki)
vuestro/s vuestro perro (wasz pies) vuestros perros (wasze psy)
vuestras/s vuestra gata (wasza kotka) vuestras gatas (wasze kotki)
su vaso (ich szklanka) sus vasos (ich szklanki)
su-sus
su copa (ich kieliszek) sus copas (ich kieliszki)
II ZAIMKI DZIERŻAWCZE PO RZECZOWNIKU

Zaimek Przykład
(el) mío Tienes un libro mío.
(mía, míos, mías) Masz jedną z moich książek.
(el) tuyo Tengo una cosa tuya.
(tuya, tuyos, tuyas) Mam jedną z twoich rzeczy.
(el) suyo Este coche es suyo.
(suya, suyos, suyas) To jest jego/jej samochód.
(el) nuestro Es un amigo nuestro.
(nuestra, nuestros, nuestras) To jeden z naszych przyjaciół.
(el) vuestro ¿Este perro es vuestro?
(vuestra, vuestros, vuestras) Czy to wasz pies?
(el) suyo Esta es la casa suya.
(suya, suyos, suyas) To ich dom.
23
41732009
4
6 ZAIMKI DZIERŻAWCZE
I ZAIMKI DZIERŻAWCZE PRZED RZECZOWNIKIEM

Zastępują rodzajnik, by określić posiadanie:
el perro – mi perro mój pies
 mi, tu, su zgadzają się z rzeczownikiem tylko w liczbie
mi hermano, mi hermana – mój brat, moja siostra
mis hermanos, mis hermanas – moi bracia, moje siostry
 nuestro, vuestro zgadzają się i w liczbie, i w rodzaju
nuestro hermano, nuestra hermana – nasz brat, nasza siostra
 gdy fakt posiadania jest oczywisty, nie używamy zaimka dzierżawczego!
Me lavo el pelo. Nie: Me lavo mi pelo. Myję włosy.
Ponte la chaqueta. Nie: Ponte tu chaqueta. Włóż kurtkę.
ZAIMKI DZIERŻAWCZE
 w przypadku zaimka su może zaistnieć niejasność; zaimek ten może oznaczać:

jego, jej, swój, ich. Możemy wtedy dodać np. de él:
Es su casa (la de él).
II ZAIMKI DZIERŻAWCZE PO RZECZOWNIKU
 Zgadzają się z rzeczownikiem w rodzaju i liczbie:

un compañero mío (mój kolega)
unas compañeras mías (moje koleżanki).
Rzeczownik zachowuje rodzajnik.
Uwaga!
W zdaniach wykrzyknikowych nie używamy rodzajnika: ¡Dios mío! Mój Boże!
 Znaczenie.
Wyrażają posiadanie, które odnosi się do jednego elementu z większej grupy.
Es un amigo mío. To jeden z moich przyjaciół.
Ale: Es mi amigo. To mój przyjaciel.
 Z czasownikiem ser (być) podkreślają fakt przynależności.

Este libro es mío. Ta książka jest moja.
Musimy ich użyć, gdy rzeczownik jest poprzedzony un, algún (jakiś), ningún (ża-
den), cualquier (jakikolwiek), cada (każdy), mucho (dużo), poco (mało), más (wię-
cej), menos (mniej).
Cada amigo mío piensa lo mismo que yo. Każdy z moich przyjaciół myśli to
samo, co ja.
24
41732009
4
ZAIMKI OSOBOWE 7
 Zastępują rzeczownik.
¿Es tu coche? Sí, es el mío. To twój samochód? Tak, mój.
ZAIMKI OSOBOWE
los pronombres personales
I ZAIMKI OSOBOWE PODMIOTU (KTO? CO?)

forma
rodzaj męski rodzaj żeński
grzecznościowa
L. pojedyncza
1. osoba YO YO
2. osoba TÚ TÚ USTED
ZAIMKI OSOBOWE
3. osoba ÉL ELLA
L. mnoga
1. osoba NOSOTROS NOSOTRAS
2. osoba VOSOTROS VOSOTRAS USTEDES
3. osoba ELLOS ELLAS
II ZAIMKI DOPEŁNIENIA BLIŻSZEGO

forma zaimek
r. m. r. ż. neutro
grzeczn. zwrotny
L. pojedyncza
1. osoba ME ME ME
2. osoba TE TE TE LO
3. osoba LO, LE LA LO, (LE), LA SE
L. mnoga
1. osoba NOS NOS NOS

2. osoba OS OS OS
LO
3. osoba LOS, LOS (LES),
LAS SE
LES LAS
25
41732009
4
7 ZAIMKI OSOBOWE
III ZAIMKI DOPEŁNIENIA DALSZEGO

BEZ PRZYIMKA (KOMU? CZEMU?)
forma
r. m. r. ż. neutro zaimek zwrotny
grzeczn.
L. pojedyncza
1. osoba ME ME ME
2. osoba TE TE LE LE TE
3. osoba LE LE SE
L. mnoga
1. osoba NOS NOS NOS
2. osoba OS OS LES OS
ZAIMKI OSOBOWE
3. osoba LES LES SE
IV ZAIMKI PO PRZYIMKU
forma zaimek po przyim
r. m. r. ż. neutro
grzeczn. zwrotny ku CON
L. pojedyncza
CONMI-
1. osoba MÍ MÍ
GO
CONTI-
2. osoba TI TI ELLO USTED SÍ
GO
CONSI-
3. osoba ÉL ELLA
GO
L. mnoga
NOSO- NOSO-
1. osoba
TROS TRAS
USTE-
VOSO- VOSO- SÍ
2. osoba DES
TROS TRAS
3. osoba ELLOS ELLAS
I ZAIMKI OSOBOWE W FUNKCJI PODMIOTU
Z reguły są pomijane.
Tengo veinte años. Mam 20 lat.
26
41732009
4
ZAIMKI OSOBOWE 7
Musimy ich użyć, kiedy:
 w zdaniu występują dwa podmioty:
Ana y yo vamos al cine. Ana i ja idziemy do kina.
 czasownik ma wspólną formę dla pierwszej i trzeciej osoby liczby pojedynczej:

Ella leía mientras yo dormía. W czasie, gdy ja spałem, ona czytała.
 w porównaniach:
Él es más alto que yo. Jest wyższy ode mnie.
 by podkreślić znaczenie lub rolę osoby, o którą chodzi.

Ahora hablo yo. Teraz ja mówię.
 ÉL, ELLA, ELLOS, ELLAS odnoszą się do istot żywych; w odniesieniu do przed-
miotów używamy zaimków wskazujących: ESTE, ESTA, ESTOS, ESTAS.
ZAIMKI OSOBOWE
Te doy dos libros; este es mejor. Daję ci dwie książki; ta jest lepsza.
ELLO odnosi się do grupy przedmiotów lub do idei, nigdy do osób ani do konkret-
nych przedmiotów. Z reguły zastępowane jest przez ESTO.
Ello (esto) me parece absurdo. To wydaje mi się absurdalne.
 USTED, USTEDES to formy grzecznościowe, za pomocą których zwracamy się

do osób wyższych w hierarchii, starszych, darzonych szacunkiem. W Hiszpanii
jednak często wobec osób nieznajomych używamy formy TÚ.
W Ameryce Południowej często używa się formy USTEDES zamiast VOSO-

TROS.
W Argentynie zamiast TÚ używa się VOS.
¿Qué vos hacés? Zamiast ¿Qué haces tú?
II ZAIMKI OSOBOWE W FUNKCJI DOPEŁNIENIA BLIŻSZEGO

(KOGO? CO?)
 Zaimkiem osobowym dla trzeciej osoby liczby pojedynczej jest LO (rodzaj mę-
ski) i LA (rodzaj żeński). Dotyczy osób, zwierząt, przedmiotów.
A mi padre, lo quiero mucho. Bardzo kocham mojego ojca.
A mi madre, la quiero mucho. Bardzo kocham moją matkę.
Me he comprado un plátano y lo he comido. Kupiłem banana i zjadłem go.
W odniesieniu do osób w rodzaju męskim możemy użyć zaimka LE – jest to tzw.

leísmo.
27
41732009
4
7 ZAIMKI OSOBOWE
A mi padre, le quiero mucho.
Podobnie w liczbie mnogiej, w odniesieniu do osób w rodzaju męskim możemy

użyć LOS lub LES.
Estoy buscando a mis hermanos y no los (les) veo. Szukam moich braci i ich nie
widzę.
Powyższa reguła odnosi się również do formy grzecznościowej USTED.

Señor, lo (le) invito a la otra sala. Zapraszam pana do drugiej sali.
 LO neutro odnosi się do całego poprzedniego zdania.

¿Sabes dónde para el autobús número 10? No, no lo sé. Wiesz, gdzie zatrzymuje
się autobus numer dziesięć? Nie, nie wiem (tego).
ZAIMKI OSOBOWE
III ZAIMKI OSOBOWE W FUNKCJI DOPEŁNIENIA

DALSZEGO, BEZ PRZYIMKA (KOMU? CZEMU?)
 LE/LES odnosi się do trzeciej osoby, zarówno w rodzaju męskim, jak i żeńskim,
w odniesieniu do ludzi (tu: również forma grzecznościowa), zwierząt i przedmio-
tów.
A mi madre le ha gustado el jersey que le he dado. Mojej matce spodobał się
sweter, który jej dałem.
Señores, les doy el programa de la reunión. Dam panom program spotkania.
 Redundancja
Redundancją nazywamy użycie dwóch zaimków odnoszących się do tej samej oso-
by w jednym zdaniu. Jest powszechnie stosowana w odniesieniu do zaimków dopeł-
nienia dalszego.
A mí me gusta el chocolate. Lubię czekoladę.
¿Qué le vas a regalar a María? Co podarujesz Marii?
Musimy zastosować zabieg redundancji, gdy dopełnienie dalsze odnosi się do formy
grzecznościowej USTED.
A usted le invito a entrar. Zapraszam, niech pan wejdzie.
Redundancję zastosujemy wtedy, gdy chcemy podkreślić znaczenie osoby.
A mí no me lo tienes que decir. Mnie nie musisz tego mówić.
Przydatna jest również wtedy, gdy mogłoby dojść do dwuznaczności.
Dáselo a él. Daj to jemu.
28
41732009
4
ZAIMKI OSOBOWE 7
Uwaga!
Dopełnienie bliższe (kogo? co?) wyrażone rzeczownikiem stoi bezpośrednio po
orzeczeniu, dalsze (komu? czemu?) – na drugiej pozycji.
Le doy una flor a mi novia. Daję kwiat narzeczonej.
Dopełnienie bliższe i dalsze wyrażone zaimkiem stawiamy przed orzeczeniem –
bliższe znów jest bliżej orzeczenia, więc – w szyku zdania – na drugiej pozycji.
Se la doy. Daję jej go.
Uwaga!
SE zawsze poprzedza inne zaimki.
Se lo dije ayer. Powiedziałem mu to wczoraj.
Gdy w jednym zdaniu wystąpi zaimek dopełnienia dalszego i bliższego trzeciej oso-
by, zamiast LE, LES użyjemy SE.
ZAIMKI OSOBOWE
LE + LO, LA, LOS, LAS = SE + LO, LA, LOS, LAS
LES + LO, LA, LOS, LAS = SE + LO, LA, LOS, LAS
Le cuento una historia a mi hija – se la cuento.

Opowiadam bajkę córce – opowiadam jej ją.
IV ZAIMKI PO PRZYIMKU
Zasadniczo nie różnią się od zaimków podmiotu.

Quiero hablar con vosotros. Chcę z wami porozmawiać.
Es para ella. To dla niej.
Wyjątki!
YO ------------------ MÍ
TÚ------------------- TI
ÉL ------------------- SÍ
Uwaga!
 Po ENTRE (między), SEGÚN (według), EXCEPTO (oprócz), INCLUSO (nawet),
MENOS (oprócz), SALVO (oprócz) – używamy form yo, tú.
Fueron todos menos tú. Poszli wszyscy, oprócz ciebie.
Según yo, va a nevar. Według mnie spadnie śnieg.
 SÍ użyjemy wtedy, gdy zarówno podmiotem, jak i dopełnieniem jest ta sama

osoba.
29
41732009
4
7 ZAIMKI OSOBOWE
Iba mirando detrás de sí. Szedł, oglądając się za siebie.

CON + MÍ = CONMIGO
CON + TI = CONTIGO
CON + SÍ = CONSIGO
¿No quieres venir conmigo? Nie chcesz iść ze mną?
V POZYCJA ZAIMKÓW WOBEC CZASOWNIKA
 Zaimki stawiamy przed czasownikiem w formie osobowej.

Te lo traeré. Przyniosę ci to.
 Zaimki doklejamy do bezokolicznika (infinitivo), imiesłowu czynnego (gerundio)

ZAIMKI OSOBOWE
i form trybu rozkazującego (imperativo).

Tengo que hacerlo. Muszę to zrobić.
Papá está afeitándose. Tata się goli.
Dime la verdad. Powiedz mi prawdę.
Dígame la verdad. Proszę powiedzieć mi prawdę.
Jednak jeżeli powyższe formy są poprzedzone osobową formą czasownika, zaimek

może go poprzedzić.
Lo tengo que hacer. Muszę to zrobić.
Papá se está afeitando. Tata się goli.
W zakazach i zaprzeczonych formach trybu rozkazującego zaimek poprzedza cza-

sownik.
No me digas la verdad. Nie mów mi prawdy.
Uwaga!
W trybie rozkazującym, w pierwszej osobie liczby mnogiej, przed NOS lub SE za-
nika -s.
Demos + se + lo = Démoselo. Dajmy mu to.
Vamos +nos = Vámonos. Chodźmy.
Zanika również -d w drugiej osobie liczby mnogiej trybu rozkazującego czasowni-
ków zwrotnych.
Lavaos. Nie: lavados. Umyjcie się.
Wyjątek:
Idos. Idźcie.
30
41732009
4
LICZEBNIKI 8
Uwaga!
W formach trybu rozkazującego z zaimkiem pojawia się często akcent graficzny,
zgodnie z regułami dotyczącymi akcentowania.
Dime. Powiedz mi.
Dímelo. Powiedz mi to (akcent pada na trzecią sylabę od końca wyrazu).
liczebniki
los numerales
Liczebnik główny Liczebnik porządkowy

Número cardinal Número ordinal
0 cero –
1 uno 1. primero
2 dos 2. segundo
LICZEBNIKI
3 tres 3. tercero
4 cuatro 4. cuarto
5 cinco 5. quinto
6 seis 6. sexto
7 siete 7. séptimo
8 ocho 8. octavo
9 nueve 9. noveno
10 diez 10. décimo
11 once 11. undécimo
12 doce 12. duodécimo
13 trece 13. decimotercero
14 catorce 14. decimocuarto
15 quince 15. decimoquinto
16 dieciséis 16. decimosexto
17 diecisiete 17. decimoséptimo
18 dieciocho 18. decimoctavo
19 diecinueve 19. decimonoveno
20 veinte 20. vigésimo
21 veintiuno 21. vigésimo primero
22 veintidós 22. vigésimo segundo
31
41732009
4
8 LICZEBNIKI
23 veintitrés 23. vigésimo tercero

30 treinta 30. trigésimo
31 treinta y uno 31. trigésimo primero
32 treinta y dos 32. trigésimo segundo
40 cuarenta 40. cuadragésimo
50 cincuenta 50. quincuagésimo
60 sesenta 60. sexagésimo
70 setenta 70. septuagésimo
80 ochenta 80. octogésimo
90 noventa 90. nonagésimo
100 cien 100. centésimo
101 ciento uno 101. centésimo primero
200 doscientos, -as 200. ducentésimo
300 trescientos, -as 300. tricentésimo
LICZEBNIKI
400 cuatrocientos, -as 400. cuadringentésimo

500 quinientos, -as 500. quingentésimo
600 seiscientos, -as 600. sexcentésimo
700 setecientos, -as 700. septingentésimo
800 ochocientos, -as 800. octingentésimo
900 novecientos, -as 900. noningentésimo
1000 mil 1000. milésimo
1000000 un millón 1000000. millonésimo
LICZEBNIKI GŁÓWNE
 Spójnik y występuje jedynie pomiędzy liczebnikiem dziesiętnym a jednostkowym.
treinta y dos – 32.
Wyjątkiem jest veinte – 20. Liczebniki z tej dziesiątki zapisujemy jako jeden wyraz.
veintiuno – 21
veinticuatro – 24.
Veintidós, veintitrés i veintiséis (22, 23, 26) piszemy z akcentem graficznym, zgod-
nie z zasadami dotyczącymi akcentowania.
 Liczebniki główne są nieodmienne:

cinco gatos y cinco gatas – pięć kotów i pięć kotek.
32
41732009
4
ZAIMKI NIEOKREŚLONE 9
Wyjątkiem jest UNO.
una gata – jedna kotka
un gato – jeden kot.
Uwaga!
Liczebnik UNO przed rzeczownikiem w rodzaju męskim traci -o:
un gato (nie: uno gato).
Też: veintiún gatos 21 kotów.
 Liczebnik 100
w przedziale 101-199 ma formę CIENTO:
ciento cuarenta y dos – 142.
ZAIMKI NIEOKREŚLONE
Przed rzeczownikiem, przymiotnikiem lub liczebnikiem, przez który się mnoży –
ma formę CIEN.
cien chicos 100 chłopców
cien pobres hombres 100 biednych ludzi.
cien mil 100 000.
LICZEBNIKI PORZĄDKOWE
 Zgadzają się z rzeczownikiem w liczbie i rodzaju:
La Segunda Guerra Mundial druga wojna światowa.
 W mowie potocznej używamy ich tylko do liczebnika décimo (dziesiąty) – potem

zastępujemy je liczebnikami głównymi:
Es una iglesia del siglo doce. To kościół z dwunastego wieku.
 Primero i tercero przed rzeczownikiem rodzaju męskiego tracą -o:

Vivo en el tercer piso. Mieszkam na trzecim piętrze.
los indefinidos
I ZAIMKI WYRAŻAJĄCE ILOŚĆ NIEOKREŚLONĄ LUB BRAK
ALGO (coś) NADA (nic)
ALGUIEN (ktoś) NADIE (nikt)
ALGUNO (-A, -OS, -AS) (jakiś) NINGUNO (-A, -OS, -AS) (żaden)
33
41732009
4
9 ZAIMKI NIEOKREŚLONE
II ZAIMKI WYRAŻAJĄCE RÓŻNORODNOŚĆ, JAKOŚĆ, INTENSYWNOŚĆ

Esta postal no me gusta, enséñeme otra.
 otro (-a, -os, -as) – inny, drugi Ta pocztówka mi się nie podoba, proszę
mi pokazać inną.
 demás – reszta, pozostali Piensa en los demás. Pomyśl o innych.
Tenemos opiniones diferentes. Mamy
 diferente, -s – różny
różne poglądy.
 vario, -a, -os, -as – różny, różnorod- He comprado varias cosas. Kupiłem
ny, wiele różne rzeczy.
 mismo, -a, -os, -as – taki sam, ten Tenemos los mismos problemas. Mamy
sam takie same problemy.
III ZAIMKI WYRAŻAJĄCE ILOŚĆ LUB PODZIAŁ

¿Cada alumno tiene libro? Czy każdy
 cada – każdy
uczeń ma książkę?
 cualquiera – jakikolwiek, ktokol- ¿Cualquiera ha visto mis gafas? Czy kto-
wiek kolwiek widział moje okulary?
 bastante, -s – dość Ya he comido bastante. Dość już zjadłem.
 demasiado, -a, -os, -as – zbyt, zbyt Anoche bebí demasiada cerveza. Wczoraj
dużo wieczorem wypiłem za dużo piwa.
He visto muchas películas españolas. Wi-
 mucho, -a, -os, -as – dużo
działem dużo hiszpańskich filmów.
Tengo pocos amigos en el extranjero.
 poco, -a, -os, -as – mało
Mam niewielu przyjaciół za granicą.
 todo, -a, -os, -as – cały, wszystek, ¿Has hablado con todos? Rozmawiałeś
wszyscy ze wszystkimi?
I ZAIMKI WYRAŻAJĄCE NIEOKREŚLONĄ ILOŚĆ LUB BRAK

 ALGO, ALGUIEN, ALGUNO używamy w zdaniach twierdzących, NADA,
NADIE, NINGUNO – w przeczących.
ALGO, NADA odnoszą się do rzeczy, ALGUIEN, NADIE – do osób.
¿Quieres algo de comer? Czy chcesz coś do jedzenia?
¿Ha llamado alguien? Czy ktoś dzwonił?
No quiero nada. Nic nie chcę.
Nadie ha venido a verme. Nikt mnie nie odwiedził.
34
41732009
4
ZAIMKI NIEOKREŚLONE 9
 ALGUIEN, NADIE są zawsze w rodzaju męskim i nie mają liczby mnogiej.
 ALGUNO, NINGUNO mogą odnosić się do osób, zwierząt i rzeczy. Przed rze-
czownikem w rodzaju męskim tracą -o. (UWAGA! Pojawia się akcent graficz-
ny!)
¿Tienes algún libro de Muñoz Molina? No, no tengo ninguno. Masz jakąś książkę
Muñoza Moliny? Nie, nie mam żadnej.
 Jeżeli NADIE, NADA, NINGUNO wystąpią w zdaniu przed czasownikiem, za-

przeczą go.
Nadie me quiere. Nikt mnie nie kocha.
Jeżeli postawimy je po orzeczeniu – to przed orzeczeniem musimy użyć NO.
No me quiere nadie.
II ZAIMKI WYRAŻAJĄCE
RÓŻNORODNOŚĆ, JAKOŚĆ, INTENSYWNOŚĆ
 Zaimka OTRO (inny) nie możemy użyć z rodzajnikiem nieokreślonym un, una.
No quiero esta blusa, dame otra. Nie chcę tej bluzki, daj mi inną.
El otro vestido me gusta más. Ta druga sukienka bardziej mi się podoba.
otro – inny
el otro – ten drugi
 DEMÁS jest nieodmienne, oznacza „resztę”.

He comprado pan y demás cosas. Kupiłem chleb i resztę rzeczy.
LOS DEMÁS znaczy „inni, reszta, pozostali” i zawsze odnosi się do osób.
¿Cuándo llegarán los demás? Kiedy przyjdą pozostali?
 DIFERENTE, VARIO stoją przed rzeczownikiem.

He vivido en diferentes ciudades. Mieszkałem w różnych miastach.
 EL MISMO oznacza „ten sam”.

Tenemos las mismas blusas. Mamy takie same bluzki.
MISMO użyte po rzeczowniku, AHORA (teraz) lub AQUÍ (tu) „nadaje emfazy”.
aquí mismo – zaraz tutaj
ahora mismo – natychmiast
yo mismo – ja sam
35
41732009
4
9 ZAIMKI NIEOKREŚLONE
III ZAIMKI WYRAŻAJĄCE ILOŚĆ LUB PODZIAŁ

 CADA jest nieodmienne, spełnia funkcję przymiotnika.
Cada persona tiene sus problemas. Każdy człowiek ma kłopoty.
 CUALQUIERA może być użyte samodzielnie.

Cualquiera haría esto. Każdy by to zrobił.
Może także odnosić się do rzeczownika; wtedy straci -o.

Cualquier niño haría esto. Każde dziecko by to zrobiło.
UNO, UNA CUALQUIERA jest nacechowane negatywnie.

Yo no soy una cualquiera. Nie jestem byle kim.
ZAIMKI WYRAŻAJĄCE ILOŚĆ

UNOS, UNAS – parę, kilka
Tengo unas camisas verdes. Mam parę zielonych koszul.
BASTANTE, MUCHO, DEMASIADO (dość, dużo, zbyt)

Zaimki te mogą spełniać funkcję przymiotnika; wtedy stoją przed nim i zgadzają się
z nim w liczbie (bastante) lub w liczbie i rodzaju (mucho, demasiado).
Han venido muchas personas. Przyszło wiele osób.
Tenemos bastantes naranjas, no compres más. Mamy dość pomarańczy, nie kupuj
więcej.
Jako przysłówki odnoszą się do czasownika i są nieodmienne.
Te quiero mucho. Bardzo cię kocham.
Ya he comido bastante, gracias. Dziękuję, dosyć już zjadłem.
TODO
W liczbie pojedynczej oznacza CAŁY, jeżeli towarzyszy mu rodzajnik określony,
lub KAŻDY, jeżeli bezpośrednio poprzedza rzeczownik.
He comido todo el pollo. Zjadłem całego kurczaka.
Toda persona merece amor. Każdy człowiek zasługuje na miłość.
W liczbie mnogiej znaczy WSZYSCY, WSZYSTKIE.

Todos los alumnos estudian mucho. Wszyscy uczniowie dużo się uczą.
TODOS – WSZYSCY
TODO – WSZYSTKO
Todos te dirán lo mismo. Wszyscy powiedzą ci to samo.
36
41732009
4
ZAIMKI WZGLĘDNE 10
Hemos vendido todo. Sprzedaliśmy wszystko.
ZAIMKI WZGLĘDNE
los pronombres relativos
Zaimki względne zastępują element zdania nadrzędnego i zapobiegają powtórzeniom.
Mi amigo tiene una moto. Mój przyjaciel ma motocykl.
Mi amigo a veces me lleva al campo. Mój przyjaciel czasami zabiera mnie za
miasto.
Mi amigo, que tiene una moto, a veces me lleva al campo. Mój przyjaciel, który
ma motocykl, czasem zabiera mnie za miasto.
 Zaimki względne proste:
ZAIMKI WZGLĘDNE
QUE – który
QUIEN – kto.
 Zaimki względne złożone:

EL QUE, LA QUE, LOS QUE, LAS QUE – który
EL CUAL, LA CUAL, LOS CUALES, LAS CUALES – który.
 Zaimek względny dzierżawczy CUYO – czyj, którego.

QUE umieszczamy zawsze na początku zdania podrzędnego; może odnosić się do
osób i rzeczy.
Los chicos que no trabajan, suspenderán. Chłopcy, którzy nie pracują, nie zdadzą.
Tira las manzanas que ya no son frescas. Wyrzuć jabłka, które są już nieświeże.
Uwaga!
Jeżeli QUE spełnia funkcję rozwijającą, nie poprzedzamy go przecinkiem.
Los chicos que no trabajan … – Ci chłopcy, którzy nie pracują ...
Poprzedzony przecinkiem, zaimek ten spełnia funkcję wyjaśniającą.
Los chicos, que no trabajan … chłopcy, którzy (= jako że) nie pracują ...
Zazwyczaj nie używamy QUE po przyimku – zastępujemy go EL QUE, EL CUAL.
Las chicas, con las cuales hemos quedado, no han venido. Dziewczyny, z którymi
się umówiliśmy, nie przyszły.
QUIEN – KTO
Ma formę liczby mnogiej QUIENES.
37
41732009
4
10 ZAIMKI WZGLĘDNE
Los profesores con quienes he hablado están de acuerdo. Profesorowie, z którymi

rozmawiałem, zgadzają się.
QUIEN, QUIENES nie może pełnić funkcji podmiotu.
Los profesores quienes han hablado conmigo, están de acuerdo – niepoprawne.
Los profesores que han hablado ... – poprawne.
Profesorowie, którzy rozmawiali ze mną, zgadzają się.
EL QUE, LA QUE, LOS QUE, LAS QUE

Zaimki te mogą odnosić się zarówno do przedmiotów, jak i do osób.
Estas maletas y las que tiene mi padre deben ir juntas. Te walizki i walizki moje-
go ojca powinny jechać obok siebie.
No todos los que han venido se han preparado para la clase. Nie wszyscy, którzy
przyszli, przygotowali się do zajęć.
ZAIMKI WZGLĘDNE
El QUE … itd. należy użyć po przyimku:

Es el chico del que te hablé.
To chłopak, o którym ci mówiłem.
W takiej sytuacji, zamiast QUE możemy użyć CUAL.
Es el chico del cual te hablé.
Spójnika EL CUAL musimy użyć, gdy:

 poprzedzony jest nie tylko przyimkiem, ale i przysłówkiem:
Construyó una casa, encima de la cual puso un tejado rojo.
Zbudował dom i położył na nim czerwony dach.
 jest poprzedzony rzeczownikiem odnoszącym się do części pojęcia wyrażonego
w zdaniu głównym:
Los alumnos, la mayoría de los cuales son chicas, estudian aquí durante 4 años.
Studenci, spośród których większość to dziewczęta, spędzają tu 4 lata.
CUYO
Jest zarazem zaimkiem względnym i dzierżawczym.
El señor cuyo perro corre por allí es mi vecino. Pan, którego pies tam biega, to
mój sąsiad.
Uwaga!
Inaczej niż w języku polskim, CUYO uzgadnia się w liczbie i rodzaju z obiektem
posiadanym.
El señor cuya gata está en el tejado, es mi vecino.
Pan, którego kotka jest na dachu, to mój sąsiad.
38
41732009
4
PYTANIA I WYKRZYKNIENIA 11
Pomiędzy CUYO a rzeczownikiem nie można użyć rodzajnika ani zaimka.
El señor cuyo su perro …
El señor cuyo el perro ... to formy niepoprawne.
PYTANIA I WYKRZYKNIENIA
los interrogativos y exclamativos
PYTANIA
Pytajniki występują z reguły na początku zdania – mogą być jedynie poprzedzone
PYTANIA I WYKRZYKNIENIA
przyimkiem. Zawsze mają akcent graficzny.
¿QUÉ – co?
Jest nieodmienne; nie może odnosić się do osób.
¿Qué pasa? Co się dzieje?
¿De qué me estás hablando? O czym ty do mnie mówisz?
Uwaga!
Que może oznaczać „jaki, który”. Wtedy wystąpi przed rzeczownikiem i może do-
tyczyć również osób.
¿Qué autobús tengo que coger? Jakim autobusem muszę jechać?
¿Qué actor te gusta más? Który aktor najbardziej ci się podoba?
¿QUIÉN? – kto?
Odnosi się tylko do osób. Ma liczbę mnogą ¿QUIÉNES?
¿Quién te lo ha dicho? Kto ci to powiedział?
¿CUÁNTO? – ile?
W odróżnieniu od języka polskiego, CUANTO uzgadnia się z towarzyszącym mu
rzeczownikiem w liczbie i rodzaju (cuanto, cuanta, cuantos, cuantas).
¿Cuántos años tienes? Ile masz lat?
¿Cuánta agua necesitas? Ile wody potrzebujesz?
Przed czasownikiem używamy zawsze formy CUANTO.

¿Cuánto cuesta? Ile kosztuje?
¿CUÁL? – który, jaki?

Identyfikuje osobę lub rzecz w ramach grupy. Prawie zawsze występuje przed cza-
sownikiem SER lub przyimkiem DE.
39
41732009
4
12 APOKOPA, ZDROBNIENIA, ZGRUBIENIA
¿Cuál es tu número de teléfono? Jaki jest twój numer telefonu?

¿Cuál de estas dos faldas prefieres? Którą z tych dwóch spódniczek wolisz?
Uwaga!
CUÁL ma formę liczby mnogiej CUÁLES.
WYKRZYKNIENIE
APOKOPA, ZDROBNIENIA, ZGRUBIENIA
QUÉ – jaki! co za...!

Zawsze ma akcent graficzny. Oto możliwe użycia:
¡Qué fiesta! – Ale uroczystość!
¡Qué… tan…, ¡qué… más…!
¡Qué chica tan guapa! ¡Qué hombre más atractivo! Jaka piękna dziewczyna! Cóż
za atrakcyjny mężczyzna!
¡Qué hambre tengo! Ale jestem głodny!
¡Qué bien! Jak dobrze!

apócope, diminutivos, aumentativos
APOKOPA
Apokopa to ucięcie ostatniej litery lub liter wyrazu, w pozycji przed innym wyrazem.
 Utrata -o
BUENO BUEN dobry

MALO MAL zły
PRIMERO PRIMER pierwszy
TERCERO TERCER trzeci
UNO UN jeden, jakiś
ALGUNO ALGÚN jakiś
NINGUNO NINGÚN żaden
 tracą -o przed rzeczownikiem w rodzaju męskim:

Es un buen chico. To dobry chłopak.
40
41732009
4
APOKOPA, ZDROBNIENIA, ZGRUBIENIA 12
Creo que es un mal proyecto. Sądzę, że to zły projekt.
Vivo en el primer piso. Mieszkam na pierwszym piętrze.
Algún día te lo contaré todo. Któregoś dnia wszystko ci opowiem.
No tengo ningún plan para hoy. Nie mam żadnych planów na dziś.
 CUALQUIERA – CUALQUIER (jakikolwiek)

GRANDE – GRAN (duży)
 przed rzeczownikiem w liczbie pojedynczej, niezależnie od rodzaju:

Cualquier tonto lo haría. Każdy głupiec by to zrobił.
Trabajo en una gran fábrica. Pracuję w dużej fabryce.
 CIENTO – CIEN (100)

 przed rzeczownikiem lub liczebnikiem, przez który się mnoży:
cien mil euros – 100 000 euro
cien euros – 100 euro
 VEINTIUNO – VEINTIÚN (21)

 przed rzeczownikiem w rodzaju męskim:
Tengo veintiún años. Mam 21 lat.
 SANTO – SAN (święty):

San Francisco.
Wyjątki:
Santo Domingo, Santo Ángel, Santo Tomás, Santo Tomé.
 TANTO – TAN (tak, tyle)

 przed przymiotnikiem:
Soy tan alto como tú. Jestem tak wysoki jak ty.
 Przysłówki zakończone na -mente:

Jeżeli dwa przysłówki zakończone na -mente wystąpią obok siebie, pierwszy z nich
straci -mente.
Dormía profunda y tranquilamente. Spał głęboko i spokojnie.
ZDROBNIENIA
Typowa końcówka to: -ito, -ita, -itos, -itas
-illo, -illa, -illos, -illas
 Rzeczowniki zakończone na -o, -a: zamieniamy -o, -a na -ito, -ita:
41
41732009
4
12 APOKOPA, ZDROBNIENIA, ZGRUBIENIA
casa – casita – domek.
 Rzeczowniki zakończone na spółgłoskę: dodajemy -ito, -ita:

ángel – angelito – aniołek.
 Rzeczowniki zakończone na -e, -n, -r: dodajemy -cito:

café – cafecito – kawka
sillón – silloncito – fotelik.
 Rzeczowniki jednosylabowe: dodajemy -cito, -a:

flor – florecita – kwiatuszek.
Podobnie zdrabniamy imiona.

Wyjątki:
Antonia – Toni, Carlos – Carlitos, Concepción – Concha, Conchita, Dolores –
Lola, Lolita, Enrique – Quique, Francisco – Paco, Jesús – Chus, José – Pepe,
Manuel – Manolo, María Isabel – Maribel, María Teresa – Maite, Rafael – Rafa,
Rosario – Charo itd.
ZGRUBIENIA
Typowe końcówki:
-ón, -ona
casona – domiszcze
-azo, -aza
buenazo – dobry chłop
-ote, -ota
librote – księga („cegła”).
Czasem zgrubienie nabiera innego znaczenia niż słowo, od którego pochodzi:

palabra – słowo, palabrota – brzydki wyraz, przekleństwo
soltero – kawaler, solterón – stary kawaler.
Niekiedy ten sam rzeczownik można zgrubić za pomocą różnych przyrostków:

hombre (mężczyzna) – hombrón, hombrazo.
42
41732009
4
13
KONIUGACJA
la conjugación
I TWORZENIE CZASÓW PROSTYCH
Czasy proste tworzymy przez dodanie końcówek do:

 tematu (presentes – czasy teraźniejsze, imperfecto de indicativo – czas przeszły
niedokonany, pretérito indefinido – czas przeszły prosty, gerundio – imiesłów
czynny i participio – imiesłów bierny)
 bezokolicznika (futuro – czas przyszły)
 trzeciej osoby liczby mnogiej préterito indefinido (imperfecto de subjuntivo) czas
przeszły trybu łączącego).
Uwaga!
Tryb rozkazujący (imperativo) ma tylko dwie swoiste formy dla drugiej osoby licz-
by pojedynczej i mnogiej. W liczbie pojedynczej formę tę tworzymy, odcinając koń-
KONIUGACJA
cówkę -s od formy drugiej osoby:
tú cantas – ¡canta! Śpiewaj!
W liczbie mnogiej zamieniamy -r z bezokolicznika na -d:

cantar – ¡cantad! (vosotros) Śpiewajcie!
W pozostałych osobach używamy form trybu subjuntivo (łączącego).
A oto tabelka obrazująca tworzenie czasów prostych:

Presente de Pretérito Pretérito
Presente de
Imperativo subjuntivo imperfecto indefinido
indicativo
(tryb (czas teraź- (czas prze- (czas
(czas teraźniejszy,
rozkazujący) niejszy, tryb szły niedo- przeszły
tryb oznajmujący)
łączący) konany) dokonany)
temat temat temat temat temat
(radical) + (radical) + (radical) + (radical) + (radical) +
I -o -e -aba -é
g -as -a -es -abas -aste
r -a -e -e -aba -ó
u -amos -emos -emos -ábamos -amos
p -áis -ad -éis -abais -asteis
a -an -en -en -aban -aron
43
41732009
4
13 KONIUGACJA
II -o -a
g -es -e -as
r -e -a -a
u -emos -amos -amos -ía -í
p -éis -ed -áis -ías -iste
a -en -an -an -ía -ió
III -o -a -íamos -imos
g -es -e -as -íais -isteis
r -e -a -a -ían -ieron
u -imos -amos -amos
p -ís -id -áis
a -en -an -an
Imperfecto de
Condicional Gerundio Participio
subjuntivo Futuro
(tryb (imiesłów (imiesłów
(czas przeszły (czas przyszły)
warunkowy) czynny) bierny)
trybu łączącego)
KONIUGACJA
temat temat
temat (indefi- bezokolicznik bezokolicznik
(radical) (radical)
nido) + (infinitivo) + (infinitivo) +
+ +
I -ando -ado
-ra/-se -é -ía
-ras/-ses -ás -ías
-ra/-se -á -ía
-ramos/-semos -emos -íamos
II
-rais/-seis -éis -íais
-ran -/-sen -án -ían
-iendo -ido
III
II TWORZENIE CZASÓW ZŁOŻONYCH

Wszystkie czasy złożone tworzymy z form prostych czasownika posiłkowego haber
i z participio (imiesłów bierny) odmienianego czasownika; np. escribir (pisać).
44
41732009
4
KONIUGACJA 13
Pretérito perfecto (czas przeszły...)
Yo he escrito, tu has escrito…
III CZASOWNIKI REGULARNE – PIERWSZA GRUPA

MIRAR (PATRZEĆ)
TRYB OZNAJMUJĄCY (MODO INDICATIVO)
PRETÉRITO PRETÉRITO FUTURO

PRESENTE
IMPERFECTO INDEFINIDO IMPERFECTO
miro miraba miré miraré
miras mirabas miraste mirarás
mira miraba miró mirará
miramos mirábamos miramos miraremos
miráis mirabais mirasteis miraréis
KONIUGACJA
miran miraban miraron mirarán

PERFECTO PLUSCUAMPERFECTO PERFECTO
he mirado había mirado habré mirado
has mirado habías mirado habrás mirado
ha mirado había mirado habrá mirado
hemos mirado habíamos mirado habremos mirado
habéis mirado habíais mirado habréis mirado
han mirado habían mirado habrán mirado
CONDICIONAL SIMPLE CONDICIONAL COMPUESTO

miraría habría mirado
mirarías habrías mirado
miraría habría mirado
miraríamos habríamos mirado
miraríais habríais mirado
mirarían habrían mirado
45
41732009
4
13 KONIUGACJA
TRYB ŁĄCZĄCY (MODO SUBJUNTIVO)
PRESENTE PRETÉRITO IMPERFECTO

mire mirara/mirase
mires miraras/mirases
mire mirara/mirase
miremos miráramos/mirásemos
miréis mirarais/miraseis
miren miraran/mirasen
PRETÉRITO
PRETÉRITO PERFECTO
PLUSCUAMPERFECTO
haya mirado hubiera/hubiese mirado
hayas mirado hubieras/hubieses mirado
KONIUGACJA
haya mirado hubiera/hubiese mirado

hayamos mirado hubiéramos/hubiésemos mirado
hayáis mirado hubierais/hubieseis mirado
hayan mirado hubieran/hubiesen mirado
TRYB ROZKAZUJĄCY (MODO IMPERATIVO)
PRESENTE
mira tú
mire él/ella/usted
miremos nosotros/as
mirad vosotros/as
miren ellos/ellas/ustedes
FORMY BEZOSOBOWE (FORMAS NO PERSONALES)
INFINITIVO GERUNDIO PARTICIPIO

(BEZOKOLICZNIK) (IMIESŁÓW CZYNNY) (IMIESŁÓW BIERNY)
mirar mirando mirado
haber mirado habiendo mirado
46
41732009
4
KONIUGACJA 13
IV CZASOWNIKI REGULARNE – DRUGA GRUPA
COMER (JEŚĆ)

PRESENTE
IMPERFECTO INDEFINIDO
como comía comí comeré
comes comías comiste comerás
come comía comió comerá
comemos comíamos comimos comeremos
coméis comíais comisteis comeréis
comen comían comieron comerán
KONIUGACJA
he comido había comido habré comido
has comido habías comido habrás comido
ha comido había comido habrá comido
hemos comido habíamos comido habremos comido
habéis comido habíais comido habréis comido
han comido habían comido habrán comido

comería habría comido
comerías habrías comido
comería habría comido
comeríamos habríamos comido
comeríais habríais comido
comerían habrían comido
47
41732009
4
13 KONIUGACJA

coma comiera/comiese
comas comieras/comieses
coma comiera/comiese
comamos comiéramos/comiésemos
comáis comierais/comieseis
coman comieran/comiesen
PRETÉRITO
PRETÉRITO PERFECTO
PLUSCUAMPERFECTO
haya comido hubiera/hubiese comido
hayas comido hubieras/hubieses comido
KONIUGACJA
haya comido hubiera/hubiese comido

hayamos comido hubiéramos/hubiésemos comido
hayáis comido hubierais/hubieseis comido
hayan comido hubieran/hubiesen comido
PRESENTE
come tú
coma él/ella/usted
comamos nosotros/as
comed vosotros/as
coman ellos/ellas/ustedes

comer comiendo comido
haber comido habiendo comido
48
41732009
4
KONIUGACJA 13
V CZASOWNIKI REGULARNE – TRZECIA GRUPA
SUBIR (WCHODZIĆ)

PRESENTE
IMPERFECTO INDEFINIDO
subo subía subí subiré
subes subías subiste subirás
sube subía subió subirá
subimos subíamos subimos subiremos
subís subíais subisteis subiréis
suben subían subieron subirán
KONIUGACJA
he subido había subido habré subido
has subido habías subido habrás subido
ha subido había subido habrá subido
hemos subido habíamos subido habremos subido
habéis subido habíais subido habréis subido
han subido habían subido habrán subido

subiría habría subido
subirías habrías subido
subiría habría subido
subiríamos habríamos subido
subiríais habríais subido
subirían habrían subido
49
41732009
4
13 KONIUGACJA

suba subiera/subiese
subas subieras/subieses
suba subiera/subiese
subamos subiéramos/subiésemos
subáis subierais/subieseis
suban subieran/subiesen
PRETÉRITO
PRETÉRITO PERFECTO
PLUSCUAMPERFECTO
haya subido hubiera/hubiese subido
hayas subido hubieras/hubieses subido
KONIUGACJA
haya subido hubiera/hubiese subido

hayamos subido hubiéramos/hubiésemos subido
hayáis subido hubierais/hubieseis subido
hayan subido hubieran/hubiesen subido

PRESENTE
sube tú
suba él/ella/usted
subamos nosotros/as
subid vosotros/as
suban ellos/ellas/ustedes

subir subiendo subido
haber subido habiendo subido
50
41732009
4
KONIUGACJA 13
VI KONIUGACJA NIEREGULARNA
PRZEGŁOSY DOTYCZĄCE SAMOGŁOSEK

Wszystkie nieregularności dotyczą tematu czasownika.
Czasowniki z dyftongizacją e-ie
Pierwsza koniugacja
cerrar – zamykać
presente de indicativo presente de subjuntivo –

imperativo –
czas teraźniejszy – czas teraźniejszy,
tryb rozkazujący
tryb oznajmujący tryb łączący
cierro cierre
cierras cierra cierres
cierra cierre cierre
cerramos cerremos cerremos
KONIUGACJA
cerráis cerrad cerréis
cierran cierren cierren
Inne czasowniki odmieniające się wg tego schematu:

apretar – ściskać, atravesar – przecinać, przechodzić w poprzek, calentar – pod-
grzewać, comenzar, empezar – zaczynać, confesar – wyznawać, despertar – budzić,
fregar – zmywać, manifestar – wyjawiać, merendar – jeść podwieczorek, negar –
zaprzeczać, pensar – myśleć, sentarse – siadać itd.
Druga koniugacja
entender – rozumieć
imperativo –
tryb rozkazujący
entiendo entiende entienda
entiendes entienda entiendas
entiende entendamos enienda
entendemos entended entendamos
entendéis entiendan entendáis
entienden entiendan

atender – obsługiwać, defender – bronić, encender – włączać, zapalać, perder –
gubić, querer – kochać, chcieć itd.
51
41732009
4
13 KONIUGACJA
Trzecia koniugacja
senir – czuć

imperativo –
tryb rozkazujący
siento sienta
sientes siente sientas
siente sienta sienta
sentimos sintamos sintamos
sentís sentid sintáis
sienten sientan sientan
Uwaga!
Czasownik ten wykazuje także przegłos e-i w:
 pierwszej i drugiej osobie liczby mnogiej presente de subjuntivo
KONIUGACJA
sintamos, sintáis
 w trzeciej osobie liczby pojedynczej i mnogiej pretérito indefinido (czas przeszły
prosty)
él sintió, ellos sintieron
 w całej odmianie w imperfecto de subjuntivo (czas przeszły, tryb łączący)
sintiera, sintieras…
 w gerundio (imiesłów czynny)
sintiendo.

divertirse – bawić się, herir – ranić, hervir – wrzeć, mentir – kłamać, preferir – wo-
leć itd.
Czasowniki z dyftongizacją o-ue
Pierwsza koniugacja
costar – kosztować

imperativo –
tryb rozkazujący
cuesto cueste
cuestas cuesta cuestes
52
41732009
4
KONIUGACJA 13
cuesta cueste cueste
costamos costemos costemos
costáis costad costéis
cuestan cuesten cuesten

acostarse – kłaść się spać, almorzar – jeść obiad, aprobar – zdać egzamin, colgar –
wieszać, comprobar – sprawdzać, contar – liczyć, opowiadać, demostrar – udowad-
niać, encontrar – znajdować, spotykać, probar – próbować, recordar – pamiętać, ro-
gar – upraszać, soltar – puszczać, sonar – dzwonić, soñar – śnić, volar – latać itd.
Druga koniugacja
morder – gryźć

imperativo –
tryb rozkazujący
KONIUGACJA
muerdo muerda
muerdes muerde muerdas
muerde muerda muerda
mordemos mordamos mordamos
mordéis morded mordáis
muerden muerdan muerdan

cocer – gotować, doler – boleć, mover – poruszać, poder – móc, volver – wracać itd.
Trzecia koniugacja
domir – spać

imperativo –
tryb rozkazujący
duermo duerma
duermes duerme duermas
duerme duerma duerma
dormimos durmamos durmamos
dormís dormid durmáis
duermen duerman duerman
53
41732009
4
13 KONIUGACJA
Uwaga!
Czasownik ten wykazuje także przegłos o-u w:
 pierwszej i drugiej osobie liczby mnogiej presente de subjuntivo
durmamos, durmáis
 w trzeciej osobie liczby pojedynczej i mnogiej w pretérito indefinido (czasie
przeszłym prostym)
él durmió, ellos durmieron
 w imperfecto de subjuntivo (czas przeszły, tryb łączący)
durmiera, durmieras…
 w gerundio (imiesłów czynny)
durmiendo.
Drugi czasownik odmieniający się według tego wzoru – morir (umierać).
Czasowniki z dyftongizacją e-i

KONIUGACJA
Trzecia koniugacja
pedir – prosić

imperativo –
tryb rozkazujący
pido pida
pides pide pidas
pide pida pida
pedimos pidamos pidamos
pedís pedid pidáis
piden pidan pidan

conseguir – osiągnąć, corregir – poprawiać, despedir – żegnać, elegir – wybierać,
freír – smażyć, medir – mierzyć, reír – śmiać się, repetir – powtarzać, seguir – kon-
tynuować, przestrzegać, servir – służyć, vestir – ubierać
Czasowniki te, podobnie jak sentir, mają przegłos e-i w trzeciej osobie liczby po-
jedynczej i mnogiej pretérito indefinido, w imperfecto de subjuntivo, w pierwszej
i drugiej osobie liczby mnogiej presente de subjuntivo i w gerundio.
54
41732009
4
KONIUGACJA 13
INNE CZASOWNIKI NIEREGULARNE
Czasownik jugar – grać, bawić się; przegłos u-ue.

imperativo –
tryb rozkazujący
juego juegue
juegas juega juegues
juega juegue juegue
jugamos juguemos juguemos
jugáis jugad juguéis
juegan jueguen jueguen
NIEREGULARNOŚCI DOTYCZĄCE SPÓŁGŁOSEK
Czasowniki zakończone na -cer, -cir mają przegłos c-zc, przed -o i -a
KONIUGACJA
conocer – znać

imperativo –
tryb rozkazujący
conozco conozca
conoces conoce conozcas
conoce conozca conozca
conocemos conozcamos conozcamos
conocéis conoced conozcáis
conocen conozcan conozcan

agradecer – dziękować, aparecer – pojawiać się, crecer – rosnąć, desapare-
cer – znikać, envejecer – starzeć się, merecer – zasługiwać, nacer – rodzić się,
obedecer – być posłusznym, ofrecer – oferować, parecer – wydawać się, perte-
necer – należeć itd.
Wyjątki:
hacer – robić (yo hago), decir – powiedzieć (yo digo), cocer – gotować (yo cu-
ezo), mecer – kołysać (yo mezo).
Czasowniki zakończone na -uir mają przegłos i-y, przed -a, -e, -o.
55
41732009
4
13 KONIUGACJA
Trzecia koniugacja
construir – budować

imperativo –
tryb rozkazujący
construyo construya
construyes construye construyas
construye construya construya
construimos construyamos construyamos
construís construid construyáis
construyen construyan construyan
gerundio – construyendo

concluir – podsumować, constituir – ustanawiać, destruir – niszczyć, disminuir –
KONIUGACJA
zmniejszać się, distribuir – rozdzielać, huir – uciekać, reconstruir – odtwarzać, su-

stituir – zastępować itd.
CZASOWNIKI NIEREGULARNE
W POSZCZEGÓLNYCH CZASACH I TRYBACH
pretérito imperfecto de
pretérito indefinido – subjuntivo –
czas przeszły prosty czas przeszły niedokonany
trybu łączącego
andar – chodzić anduve anduviera
caber – mieścić się cupe cupiera
dar – dawać di diera
decir – powiedzieć dije dijera
estar – być estuve estuviera
haber – czasownik posił- hube hubiera
kowy
hacer – robić hice hiciera
ir, ser – iść, być fui fuera
poder – móc pude pudiera
poner – kłaść puse pusiera
querer – chcieć, kochać quise quisiera
saber – wiedzieć supe supiera
tener – mieć tuve tuviera
56
41732009
4
KONIUGACJA 13
traer – przynosić traje trajera
venir – przychodzić vine viniera
futuro condicional
– czas przyszły – tryb przypuszczający
caber – mieścić się cabré cabría
decir – powiedzieć diré diría
haber – czasownik posił- habré habría
kowy
hacer – robić haré haría
poder – móc podré podría
poner – kłaść pondré pondría
querer – chcieć, kochać querré querría
saber – wiedzieć sabré sabría
salir – wychodzić saldré saldría
tener – mieć tendré tendría
KONIUGACJA
venir – przychodzić vendré vendría
presente de subjuntivo –
czas teraźniejszy, tryb łączący
dar – dawać dé
estar – być esté
haber – czasownik posiłkowy haya
ir – iść vaya
saber – wiedzieć sepa
ser – być sea
imperativo – tryb rozkazujący

decir – powiedzieć di
hacer – robić haz
ir – iść ve
poner – kłaść pon
salir – wychodzić sal
tener – mieć ten
venir – przychodzić ven
57
41732009
4
13 KONIUGACJA
participio – imiesłów bierny

abrir – otwierać abierto
decir – powiedzieć dicho
escribir – pisać escrito
hacer – robić hecho
morir – umierać muerto
poner – kłaść puesto
romper – łamać, tłuc roto
ver – widzieć visto
volver – wracać vuelto
Uwaga!
Niektóre czasowniki mają dwa participia. Forma regularna służy do tworzenia cza-
sów złożonych, a forma nieregularna pełni funkcję przymiotnika, np.: freír – smażyć,
KONIUGACJA
he freído – smażyłem, frito – smażony.
gerundio –
imiesłów czynny
decir – powiedzieć diciendo
dormir – spać durmiendo
ir – iść yendo
morir – umierać muriendo
pedir – prosić pidiendo
sentir – czuć sintiendo
venir – przychodzić viniendo
Uwaga!
Wszystkie czasowniki odmieniające się jak pedir i sentir tworzą gerundio w ten sam
sposób, np.: corregir – poprawiać – corrigiendo.
Uwaga!
Niektóre czasowniki, zwłaszcza te opisujące zjawiska atmosferyczne, odmieniają
się jedynie w trzeciej osobie liczby pojedynczej: llover – llueve (pada deszcz), ne-
var – nieva (pada śnieg), amanecer – amanece (świta), anochecer – anochece (zapa-
da zmierzch), granizar – graniza (pada grad), tronar – truena (grzmi) itd.
58
41732009
4
TABELA – CZASOWNIKI NIEREGULARNE
Imper-
Presente Presente
Impera- fecto de Pretérito inde- Imperfecto de Condicio-
de indi- de sub- Futuro
tivo indica- finido subjuntivo nal
cativo juntivo
tivo
anduviera/andu-
viese
anduvieras/andu-
anduve vieses
A anduviste anduviera/andu-
N
anduvo viese
D
A
anduvimos anduviéramos/an-
R anduvisteis duviésemos
anduvieron anduvierais/andu-
vieseis
anduvieran/andu-
4 viesen
41732009
cupiera/cupiese
quepo quepa cupe cabré cabría
C cupieras/cupieses
cabes cabe quepas cupiste cabrás cabrías
KONIUGACJA
A cupiera/cupiese
cabe quepa quepa cupo cabrá cabría
B cupiéramos/cupi-
E
cabemos quepamos quepamos cupimos cabremos cabríamos
ésemos
R cabéis cabed quepáis cupisteis cabréis cabríais
cupierais/cupieseis
caben quepan quepan cupieron cabrán cabrían
cupieran/cupiesen
cayera/cayese
caigo caiga caí
cayeras/cayeses
C caes cae caigas caíste
cayera/cayese
A cae caiga caiga cayó Gerundio
cayéramos/cay-
E caemos caigamos caigamos caímos cayendo
R ésemos
caéis caed caigáis caísteis
cayerais/cayeseis
caen caigan caigan cayeron
cayeran/cayesen
KONIUGACJA
13
59
60
KONIUGACJA 13
doy dé di diera/diese
das da des diste dieras/dieses
D
da dé dé dio diera/diese
A
R
damos demos demos dimos diéramos/diésemos
dais dad deis disteis dierais/dieseis
dan den den dieron dieran/diesen
dijera/dijese
digo diga dije diré diría Gerundio
D dijeras/dijeses
dices di digas dijiste dirás dirías diciendo
E dijera/dijese
dice diga diga dijo dirá diría
C dijéramos/dijése-
I
decimos digamos digamos dijimos diremos diríamos Partici-
mos
R decís decid digáis dijisteis diréis diríais pio
dijerais/dijeseis
dicen digan digan dijeron dirán dirían dicho
dijeran/dijesen
estuviera/estuviese
4 estuvieras/
estoy esté estuve estuvieses
41732009
E estás está estés estuviste estuviera/estuviese
S
está esté esté estuvo estuviéramos/
KONIUGACJA
T
A
estamos estemos estemos estuvimos estuviésemos
R estáis estad estéis estuvisteis estuvierais/
están estén estén estuvieron estuvieseis
estuvieran/
estuviesen
hubiera/hubiese
habría
he haya hube hubieras/hubieses habré
H habrías
has he hayas hubiste hubiera/hubiese habrás
A habría
ha/hay haya haya hubo hubiéramos/ habrá
B habría-
E
hemos hayamos hayamos hubimos hubiésemos habremos
mos
R habéis habed hayáis hubisteis hubierais/ habréis
habríais
han hayan hayan hubieron hubieseis habrán
habrían
hubieran/hubiesen
Imper-
Presente Presente
Impera- fecto de Pretérito Imperfecto de sub- Condicio-
de indi- de sub- Futuro
tivo indica- indefinido juntivo nal
cativo juntivo
tivo
hiciera/hiciese
hago haga hice haré haría
H hicieras/hicieses
haces haz hagas hiciste harás harías
A hiciera/hiciese
hace haga haga hizo hará haría Participio
C hiciéramos/
E
hacemos hagamos hagamos hicimos haremos haríamos hecho
hiciésemos
R hacéis haced hagáis hicisteis haréis haríais
hicierais/hicieseis
hacen hagan hagan hicieron harán harían
hicieran/hiciesen
voy vaya iba fui fuera/fuese
vas ve vayas ibas fuiste fueras/fueses
I va vaya vaya iba fue fuera/fuese Gerundio
R vamos vayamos vayamos íbamos fuimos fuéramos/fuésemos yendo
4
vais id vayáis ibais fuisteis fuerais/fueseis
41732009
van vayan vayan iban fueron fueran/fuesen
oigo oiga oí oyera/oyese
KONIUGACJA
oyes oye oigas oíste oyeras/oyeses

O
oye oiga oiga oyó oyera/oyese Gerundio
I
R
oímos oigamos oigamos oímos oyéramos/oyésemos oyendo
oís oíd oigáis oísteis oyerais/oyeseis
oyen oigan oigan oyeron oyeran/oyesen
pude pudiera/pudiese
puedo pueda podré podría
P puede pudiste pudieras/pudieses
puedes puedas podrás podrías
O pueda pudo pudieras/pudieses
puede pueda podrá podría Gerundio
D podamos pudimos pudiéramos/
E
podemos podamos podremos podríamos pudiendo
poded pudisteis pudiésemos
R podéis podáis podréis podríais
puedan pudieron pudierais/pudieseis
pueden puedan podrán podrían
pudieran/pudiesen
KONIUGACJA
13
61
62
KONIUGACJA 13
pusiera/pusiese
pongo ponga puse pondré pondría
P pusieras/pusieses
pones pon pongas pusiste pondrás pondrías
O pusiera/pusiese
pone ponga ponga puso pondrá pondría Participio
N pusiéramos/
E
ponemos pongamos pongamos pusimos pondremos pondríamos puesto
pusiésemos
R ponéis poned pongáis pusisteis pondréis pondríais
pusierais/pusieseis
ponen pongan pongan pusieron pondrán pondrían
pusieran/pusiesen
quisiera/quisiese
Q quiero quiera quise querré querría
quisieras/quisieses
U quieres quiere quieras quisiste querrás querrías
quisiera/quisiese
E quiere quiera quiera quiso querrá querría
quisiéramos/
R queremos queramos queramos quisimos querremos querríamos
E quisiésemos
queréis quered queráis quisiseis querréis querríais
R quisierais/quisieseis
quieren quieran quieran quisieron querrán querrían
quisieran/quisiesen
4 supiera/supiese
sé sepa supe sabré sabría
S supieras/supieses
41732009
sabes sabe sepas supiste sabrás sabrías
A supiera/supiese
sabe sepa sepa supo sabrá sabría
B supiéramos/
KONIUGACJA
E
sabemos sepamos sepamos supimos sabremos sabríamos
supiésemos
R sabéis sabed sepáis supisteis sabréis sabríais
supierais/supieseis
saben sepan sepan supieron sabrán sabrían
supieran/supiesen
salgo salga saldré saldría
S sales sal salgas saldrás saldrías
A
sale salga salga saldrá saldría
L
I
salimos salgamos salgamos saldremos saldríamos
R salís salid salgáis saldréis saldríais
salen salgan salgan saldrán saldrían
soy sea era fui fuera/fuese
eres sé seas eras fuiste fueras/fueses
S
es sea sea era fue fuera/fuese
E
R
somos seamos seamos éramos fuimos fuéramos/fuésemos
sois sed seáis erais fuisteis fuerais/fueseis
son sean sean eran fueron fueran/fuesen
Presente Presente Imper-
Impera- Pretérito Imperfecto de sub- Condicio-
de indi- de sub- fecto de Futuro
tivo indefinido juntivo nal
cativo juntivo indicativo
tengo tenga tuve tuviera/tuviese tendré tendría
T tienes ten tengas tuviste tuvieras/tuvieses tendrás tendrías
E
tiene tenga tenga tuvo tuviera/tuviese tendrá tendría
N
E
tenemos tengamos tengamos tuvimos tuviéramos/tuviésemos tendremos tendríamos
R tenéis tened tengáis tuvisteis tuvierais/tuvieseis tendréis tendríais
tienen tengan tengan tuvieron tuvieran/tuviesen tendrán tendrían
traigo traiga traje trajera/trajese
T traes trae traigas trajiste trajeras/trajeses
R
trae traiga traiga trajo trajera/trajese Gerundio
A
E
traemos traigamos traigamos trajimos trajéramos/trajésemos trayendo
R traéis traed traigais trajisteis trajerais/trajeseis
traen traigan traigan trajeron trajeran/trajesen
valgo valga vine valdré valdría
V vales vale valgas viniste valdrás valdrías
A
4 vale valga valga vino valdrá valdría
L
valemos valgamos valgamos vinimos valdremos valdríamos
41732009
E
R valéis valed valgáis vinisteis valdréis valdríais
valen valgan valgan vinieron valdrán valdrían
KONIUGACJA
vengo venga viniera/viniese vendré vendría

V vienes ven vengas vinieras/vinieses vendrás vendrías
E
viene venga venga viniera/viniese vendrá vendría Gerundio
N
I
venimos vengamos vengamos viniéramos/viniésemos vendremos vendríamos viniendo
R venís venid vengáis vinierais/vinieseis vendréis vendríais
vienen vengan vengan vinieran/viniesen vendrán vendrían
veo vea veía
ves ve veas veías
V
ve vea vea veía Participio
E
vemos veamos veamos veíamos visto
R
veis ved veáis veíais
ven vean vean veían
KONIUGACJA
13
63
13 KONIUGACJA
NIEREGULARNOŚCI DOTYCZĄCE
ORTOGRAFII I AKCENTOWANIA
 W czasownikach zakończonych na -car, -c zamienia się w -qu przed końcówką

zaczynającą się od -e:
aparcar (parkować) yo aparque
tú aparques (subjuntivo)
yo aparqué (pretérito indefinido).
 W czasownikach zakończonych na -cer, -cir, -c zamienia się w -z, przed -a, -o:
vencer (zwyciężać)
yo venzo (presente de indicativo)
yo venza (presente de subjuntivo).
 W czasownikach zakończonych na -gar, -g zamienia się w -gu, przed -e:

pagar (płacić)
yo pague (presente de subjuntivo)
KONIUGACJA
yo pagué (pretérito indefinido).
 W czasownikach zakończonych na -ger i -gir, -g przechodzi w -j, przed -a i -o:

coger (brać)
yo cojo (presente de indicativo)
yo coja, tú cojas (presente de subjuntivo).
 W czasownikach zakończonych na -zar, -z przechodzi w -c, przed -e:

empezar (zaczynać)
yo empecé (pretérito indefinido)
yo empiece, tú empieces (presente de subjuntivo).
 W czasownikach zakończonych na -eer, -i przechodzi w -y, w trzeciej osobie

liczby pojedynczej i mnogiej pretérito indefinido, w imperfecto de subjuntivo
i w gerundio:
leer (czytać)
él leyó, ellos leyeron
yo leyera, tú leyeras
leyendo.
 Czasowniki zakończone na -guir gubią -u przed -a, -o:

conseguir (osiągnąć)
yo consigo (presente de indicativo)
yo consiga, tú consigas (presente de subjuntivo).
64
41732009
4
KONIUGACJA 13
 Czasowniki zakończone na -iar dzielą się na dwie grupy:
a) w pierwszej grupie -i- w dyftongu -io nie jest akcentowane, nie zaznacza się więc
akcentu graficznego
cambiar (zmieniać)
yo cambio, tú cambias
b) w drugiej grupie -i- w dyftongu -io jest akcentowane, pojawia się więc akcent
graficzny
confiar (ufać)
yo confío, tu confías…
Inne: guiar (prowadzić), variar (różnić się) itd.
 W czasownikach zakończonych na -uar akcentuje się -u-:

actuar (występować)
yo actúo, tu actúas.
KONIUGACJA
ODMIANA CZASOWNIKA W STRONIE BIERNEJ
Tworzenie: odmiana czasownika ser (być) i participio (imiesłów), np.:

presente de indicativo: soy querido,-a (jestem kochany)
presente de subjuntivo: sea querido,-a
pretérito perfecto de indicativo: he sido querido, -a
Esta niña ha sido querida por todos.
Ta dziewczynka była kochana przez wszystkich.
Strona bierna jest rzadko używana; zastępuje się ją przez formy aktywne lub trzecią
osobę liczby pojedynczej lub mnogiej czasownika poprzedzonego zaimkiem se.
Este libro se vende bien. Ta książka dobrze się sprzedaje.
Estos libros se venden bien.
ODMIANA CZASOWNIKA Z ZAIMKIEM ZWROTNYM

Zaimek zwrotny (się) posiada odrębne formy dla poszczególnych osób.
yo – me nosotros, -as – nos

tú – te vosotros, -as – os
él ellos
ella – se ellas – se
usted ustedes
65
41732009
4
13 KONIUGACJA
Przykład: lavarse – myć się

Presente de indicativo imperativo
yo me lavo
tú te lavas lávate
él se lava lávese
Presente de indicativo imperativo

nosotros nos lavamos lavémonos
vosotros os laváis lavaos
ellos se lavan lávense
Uwaga!
Zaimek zawsze stoi przed formą osobową czasownika (me lavo) i zawsze dołącza
się do bezokolicznika (lavarse).
KONIUGACJA
CZASOWNIKI TYPU GUSTAR
W konstrukcjach z czasownikiem gustar osoba nie jest wyrażona podmiotem, lecz

stoi w dopełnieniu dalszym.
(a mí) me gusta (a nosotros, -as) nos gusta
(a ti) te gusta (a vosotros, -as) os gusta
(a el, ella) le gusta (a ellos, ellas) les gusta
Formy zaimka
me, te, le, nos, os, les
 są formami dopełnienia bliższego (komu? czemu?)

Me gusta el español. Podoba mi się hiszpański.
Jak widzimy, można powtórzyć formę mocną zaimka (a mí, a ti).

Wyrażenie dopełnienia bliższego za pomocą rzeczownika lub imienia nie „wykasu-
je” zaimka le.
A Juan le gusta mi hermana. Juanowi podoba się moja siostra.
Jak widzimy, czasownik GUSTAR zasadniczo wystąpi tylko w trzeciej osobie liczby
pojedynczej i mnogiej.
Me gusta la música. Lubię muzykę.
Me gustan los perros grandes. Lubię duże psy.
66
41732009
4
KONIUGACJA 13
Inne czasowniki odmieniające się według tego wzorca:
me alegra – cieszy mnie
me cae bien/mal – (nie) odpowiada mi
me duele – boli mnie
me encanta – zachwyca mnie, uwielbiam
me parece – wydaje mi się itd.
CZASOWNIK HABER
Haber jest czasownikiem posiłkowym, służącym do tworzenia czasów złożonych:
he comido – jadłem
había comido.
Pomiędzy czasownikiem posiłkowym a participio (imiesłów bierny) nie można
wstawić żadnego słowa!
Participio nie odmienia się!
Czasownik haber w 3. osobie liczby pojedynczej ma formę hay i oznacza „istnieć”.
KONIUGACJA
Hay mucha gente. Jest dużo ludzi.
Habrá problemas. Będą problemy.
hay que – trzeba
Hay que trabajar para vivir. Żeby pracować, trzeba żyć.
SER, ESTAR – DWA CZASOWNIKI OZNACZAJĄCE „BYĆ”

W odróżnieniu od większości języków, w języku hiszpańskim występują dwa cza-
sowniki oznaczające „być”.
SER – określa cechy stałe, pochodzenie, płeć, surowiec, kolor…
ESTAR – określa położenie lub stan
Czyli:
SER – być kimś, być jakimś
ESTAR – być gdzieś, być w stanie
Soy francesa, soy profesora. Jestem Francuzką, jestem nauczycielką.
Estoy cansada. Jestem zmęczona.
SZCZEGÓŁOWE PRZYKŁADY UŻYCIA CZASOWNIKA SER

 pochodzenie
Soy de Madrid. Jestem z Madrytu.
 zawód
Soy abogado. Jestem adwokatem.
67
41732009
4
13 KONIUGACJA
 tworzywo
La mesa es de madera. Stół jest z drewna.
 wyznanie, klasa społeczna, przynależność polityczna
Soy español, católico y burgués. Jestem Hiszpanem, katolikiem, mieszczaninem.
 cechy dotyczące charakteru i wyglądu
Es alto e inteligente. Jest wysoki i inteligentny.
 przeznaczenie
Es para ti. To dla ciebie.
 definicja
La ballena es un mamífero marino. Wieloryb jest ssakiem morskim.
 określenie miejsca, w którym coś się odbywa
La boda es en la iglesia de San Ignacio. Ślub jest w kościele Świętego Ignacego.
 cena
KONIUGACJA
¿Cuánto es? Ile kosztuje?

 czas, godzina, data
Es domingo, son las cuatro, es verano. Jest niedziela, jest czwarta, jest lato.
Es de noche. Jest noc.
SZCZEGÓŁOWE PRZYKŁADY UŻYCIA CZASOWNIKA ESTAR

 położenie
Madrid está en el centro de España. Madryt jest w środkowej części Hiszpanii.
¿Dónde esta el gato? Gdzie jest kot?
 obecność/nieobecność
Ana no está, está fuera. Any nie ma, jest na dworze.
 pozycja
Estoy de pie/sentado/ tumbado. Stoję/siedzę/leżę.
 czynność, zajęcie
Está de viaje. Jest w podróży.
 funkcja, zawód tymczasowy
Está de camarero en Costa Brava. Pracuje jako kelner na Costa Brava.
 stan, zachowanie
Está enfermo. Jest chory.
Estoy de mal humor. Jestem w złym humorze.
68
41732009
4
TRYB OZNAJMUJĄCY 14
 opinia
Estoy a favor/en contra. Jestem za/przeciw.
 rezultat
La comida está preparada. Jedzenie jest gotowe.
 temperatura
Estamos a 5 grados bajo cero. Jest 5 stopni poniżej zera.
Uwaga!
Czasami przymiotnik ma inne znaczenie, zależnie od tego, czy użyjemy go z cza-
sownikiem ser czy estar:
ser nervioso – być nerwowym, estar nervioso – być zdenerwowanym
ser guapo – być ładnym, estar guapo – ładnie wyglądać
ser joven – być młodym, estar joven – młodo wyglądać
TRYB OZNAJMUJĄCY
ser listo – być bystrym, estar listo – być gotowym
ser católico – być katolikiem, estar católico – mieć się dobrze
ser malo – być złym, estar malo – być chorym
ser vivo – być żywego usposobienia, estar vivo – być żywym, żyć
ser rico – być bogatym, estar rico – być pysznym (o jedzeniu)
ser bueno – być dobrym, estar bueno – dobrze wyglądać, być zdrowym itd.
TRYB OZNAJMUJĄCY
modo indicativo
Opowiada o wydarzeniach rzeczywistych. To tryb wyrażający prawdy obiektywne
i pewne osądy.
Czasy trybu oznajmującego
PRESENTE – CZAS TERAŹNIEJSZY

Wyraża czynność odbywającą się w momencie, w którym się o niej mówi.
Tú escuchas, yo hablo. Ty słuchasz, ja mówię.
Opisuje czynności zwyczajowe, rutynowe.

Me levanto tarde. Późno wstaję.
Opisuje prawdy ogólne.

La vida es dura. Życie jest ciężkie.
Może odnosić się do przyszłości.
69
41732009
4
14 TRYB OZNAJMUJĄCY
Mañana voy a Madrid. Jutro jadę do Madrytu.
Może wyrażać rozkaz.

Te vas de aquí ahora mismo. Natychmiast stąd odejdź.
PRETÉRITO IMPERFECTO – CZAS PRZESZŁY NIEDOKONANY

Opisuje czynności przeszłe, powtarzające się.
Cuando era pequeño, todos los días jugaba en el patio. Gdy byłem mały, codzien-
nie bawiłem się na podwórku.
Służy do konstruowania opisów odnoszących się do przeszłości.

El pueblo era pequeño y tranquilo, por medio pasaba un río. Miasteczko było
małe i spokojne, przez środek przepływała rzeka.
TRYB OZNAJMUJĄCY
Może pełnić funkcję formy grzecznościowej.

¿Quería usted algo? Życzy pan sobie czegoś?
PRETÉRITO PERFECTO – CZAS PRZESZŁY DOKONANY

Opisuje czynności, które wydarzyły się niedawno i mają wpływ na chwilę obecną.
Me he roto la pierna. Złamałem nogę.
Wyraża czynności, które wydarzyły się w czasie, który jeszcze trwa.

Hoy no he salido de casa. Dziś nie wyszedłem z domu.
PRETÉRITO INDEFINIDO (SIMPLE) – CZAS PRZESZŁY DOKONANY

Opisuje czynności zakończone w przeszłości, niemające związku z chwilą obecną.
El año pasado fui a París. W ubiegłym roku pojechałem do Paryża.
PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTO – CZAS ZAPRZESZŁY

Opisuje czynność przeszłą, która odbyła się przed inną czynnością przeszłą.
Cuando volví a casa, mis padres ya se habían ido. Gdy wróciłem do domu, moi
rodzice już wyszli.
FUTURO IMPERFECTO – CZAS PRZYSZŁY NIEDOKONANY

Wyraża czynności przyszłe.
Este fin de semana te llamaré.
Zadzwonię do ciebie w ten weekend.
Może wyrażać niepewność lub prawdopodobieństwo.
70
41732009
4
TRYB OZNAJMUJĄCY 14
Esta niña tendrá cinco años. Ta dziewczynka pewnie będzie miała pięć lat.
Może wyrażać rozkaz.

Nunca más hablarás conmigo de este modo. Nigdy więcej nie rozmawiaj ze mną
w ten sposób.
FUTURO PERFECTO – CZAS PRZYSZŁY DOKONANY

Wyraża czynność, która zostanie zakończona przed konkretnym momentem w przy-
szłości.
Mañana a estas horas ya habré terminado de escribir el informe. Jutro o tej porze
już będę miał skończony referat.
CONDICIONAL – TRYB WARUNKOWY
TRYB OZNAJMUJĄCY
Wyraża rady.
Yo, en tu lugar, comería menos. Na twoim miejscu jadłbym mniej.
Służy do tworzenia form grzecznościowych.

¿Podría cerrar la ventana? Czy mógłby pan zamknąć okno?
W zdaniach podrzędnych wyraża czynność późniejszą wobec czynności przeszłej

(czas „przyszły w przeszłości”).
Dijo quo vendría. Powiedział, że przyjdzie.
TRYB OZNAJMUJĄCY W ZDANIACH PODRZĘDNYCH
 Zdania skutkowe
Spójniki:
 así que – tak, że
 de manera que – tak, że
 tanto … que … – tak bardzo, że
He comido tanto quo ahora no puedo moverme. Zjadłem tyle, że nie mogę się
ruszyć.
 Zdania przyczynowe
Spójniki:
 como – jako że
 dado que – jako że
 porque – ponieważ
Como llovía, no salimos. Ponieważ padało, nie wyszliśmy.
71
41732009
4
15 TRYB ŁĄCZĄCY
Uwaga!
Spójnik como występuje zawsze na początku zdania; wtedy zdanie podrzędne wy-
stępuje jako pierwsze. Zdanie podrzędne wprowadzane przez spójnik porque stoi
zawsze po zdaniu głównym.
No salimos, porque llovía.
 Zdania pytające zależne

Referowane pytania zaczynają się od si (czy) lub od przysłówków cómo (jak), dónde
(gdzie), cuándo (kiedy), qué (co) itd.
No sé dónde lo he puesto. Nie wiem, gdzie to położyłem.
Dime qué te pasa. Powiedz, co ci jest.
TRYB ŁĄCZĄCY
TRYB ŁĄCZĄCY
modo subjuntivo
I KONTRAST INDICATIVO/SUBJUNTIVO
INDICATIVO SUBJUNTIVO
TRYB OZNAJMUJĄCY TRYB ŁĄCZĄCY
Jest trybem „rzeczywistości”. Jest trybem „nierzeczywistości”.
(modo de la realidad) (modo de la irrealidad)
Wyraża pewność, prawdy obiektywne, Wyraża niepewność, hipotezę, oceny,
stwierdza fakty. fakty niepotwierdzone.
 Creo que es verdad. Sądzę, że to  No creo que sea verdad. Nie sądzę,
prawda. żeby to była prawda.
 Es indudable que viene. Nie ulega  Dudo que venga. Wątpię, by przy-
wątpliwości, że przyjdzie. szedł.
 Sé lo que pasa. Wiem, co się dzieje.  Me extraña que lo sepas. Dziwi
mnie, że to wiesz.
Sabe que voy. Wie, że pójdę. Quiere quo yo me vaya. Chce,
żebym poszedł.
II UŻYCIE TRYBU SUBJUNTIVO W ZDANIACH GŁÓWNYCH
1. Rozkazy/zakazy
Formy trybu subjuntivo służą do wyrażania form negatywnych trybu rozkazującego.
No vengas aquí. Nie przychodź tu.
72
41732009
4
TRYB ŁĄCZĄCY 15
Ponadto, form tych używamy, by wyrazić rozkaz we wszystkich osobach prócz tú
(ty) i vosotros (wy) – jako że tylko w tych dwóch przypadkach istnieją odrębne for-
my dla trybu rozkazującego (imperativo).
Tú Ven Imperativo
tú no vengas subjuntivo
usted venga subjuntivo
usted no venga subjuntivo
nosotros vengamos subjuntivo
nosotros no vengamos subjuntivo
Vosotros Venid Imperativo
vosotros no vengáis subjuntivo
ustedes vengan subjuntivo
ustedes no vengan subjuntivo
2. Przypuszczenie, prawdopodobieństwo
TRYB ŁĄCZĄCY
Po przysłówkach:
acaso (może), quizás (może), probablemente (prawdopodobnie), sin duda (bez wąt-
pienia), talvez (może)
Quizás esté enfermo. Może jest chory.
Uwaga! Po wyrażeniu przysłówkowym a lo mejor (może) używamy indicativo.
A lo mejor está enfermo.
Uwaga! Jeżeli przysłówek wystąpi po czasowniku, używamy indicativo.
Está enfermo quizás.
3. Życzenie, zachęta
que + subjuntivo wyraża życzenie
Często mamy tu do czynienia z utartymi zwrotami.
Que te mejores. – Szybkiego powrotu do zdrowia.
Que te diviertas, que te lo pases bien – Baw się dobrze.
Que duermas bien. – Śpij dobrze.
Que cumplas muchos más. – Sto lat.
Que seáis felices. – Dużo szczęścia młodej parze.
Que tengas suerte. – Powodzenia.
III UŻYCIE SUBJUNTIVO W ZDANIACH PODRZĘDNYCH
1. W sytuacji, gdy użycie subjuntivo jest wymuszone przez czasownik w zdaniu

głównym.
73
41732009
4
15 TRYB ŁĄCZĄCY
 Po czasownikach wyrażających wąt-

pliwość, prawdopodobieństwo: Dudo que venga hoy.
Wątpię, że dziś przyjdzie.
Dudo que … Wątpię, że … itd.
 Po czasownikach wyrażających wo
lę, rozkaz, zakaz:
Te mando que te calles.
Quiero que ... Chcę, żeby … Rozkazuję ci, byś zamilkł.
Mando que … Rozkazuję, żeby …
Prohíbo que … Zakazuję, żeby … itd.
 Po czasownikach wyrażających per-
cepcję negatywną: No creo que tengas razón.
Nie sądzę, żebyś miał rację.
No creo que … Nie sądzę, by… itd.
 Po czasownikach wyrażających oce
nę:
Es probable que no vayamos de
Es una pena que … Szkoda, że…
TRYB ŁĄCZĄCY
vacaciones.
Es fantástico que ... To fantastycznie,
Jest prawdopodobne, że nie wyje-
że ...
dziemy na wakacje.
Es probable que ... Prawdopodobne,
że ... itd.
 Po czasownikach wyrażających emo
cje:
Lamento que no hayas podido
Lamento que … Ubolewam, że …
venir.
Me extraña que … Dziwi mnie, że …
Żałuję, że nie mogłeś przyjść.
Me gusta que …Podoba mi się, że …
itd.
 Po czasownikach wyrażających po-
winność
Es necesario que comas más fruta.
Es necesario que … Jest konieczne,
Trzeba, byś jadł więcej owoców.
żeby ...
Hace falta que … Trzeba, by … itd.
2. W sytuacji, gdy czasownik w zdaniu podrzędnym wyraża czynność, która się

jeszcze nie odbyła lub jest niemożliwa:
 w zdaniach czasowych
Po spójnikach cuando (kiedy), mientras (dopóki), cada vez que (zawsze, gdy), de-
spués de que (po tym, gdy) itd. – kiedy czynność w zdaniu głównym odnosi się do
przyszłości.
Cuando tenga tiempo, te llamaré. Gdy będę mieć czas, zadzwonię do ciebie.
 w zdaniach przyzwalających
74
41732009
4
TRYB ROZKAZUJĄCY 16
Po spójnikach aunque (chociaż), a pesar de que (mimo że) itd. – jeżeli warunek jest
nierzeczywisty.
Iré alli, aunque no me dé la gana. Pójdę tam, choćbym nie miał ochoty.
 w zdaniach dotyczących miejsca, którego nie znamy lub nie wiemy, czy istnieje
Po spójniku donde (gdzie).
Busco un sitio donde pueda descansar. Szukam miejsca, w którym mógłbym od-
począć.
3. Zawsze w subjuntivo są:
 czasowniki w zdaniach celowych

Po spójniku para que (żeby).
Te lo doy para que lo leas. Daję ci to, żebyś to przeczytał.
TRYB ROZKAZUJĄCY
 czasowniki w zdaniach warunkowych, w których warunek jest niemożliwy do
spełnienia
Si lo supiera, no vendría. Gdybym wiedział, to bym nie przyszedł.
 czasowniki w zdaniach warunkowych zawierających porównanie
Po spójniku como si (jakby).
Se porta como si nada hubiera pasado. Zachowuje się tak, jakby nic się nie stało.
Uwaga!
Często kryteria użycia indicativo/subjuntivo są dosyć płynne. Na przykład:
 indicativo wyraża fakt, subjuntivo nadaje mu subiektywne zabarwienie
Es evidente que no llegará. Jest oczywiste, że nie przyjdzie.
Es probable que no llegue. Jest prawdopodobne, że nie przyjdzie.
 w zdaniach przyzwalających – indicativo wyraża fakt, subjuntivo – warunek nie-
istniejący lub niemożliwy do spełnienia
Aunque es guapo, no me gusta. Choć jest przystojny, nie podoba mi się.
Aunque fuera guapo, no me gustaría. Choćby był przystojny, nie podobałby mi się.
TRYB ROZKAZUJĄCY
modo imperativo
Tryb rozkazujący może wystąpić we wszystkich osobach oprócz YO (ja); jednak
z formalnego punktu widzenia ma odrębne formy tylko dla drugiej osoby liczby
pojedynczej i mnogiej. W pozostałych przypadkach należy użyć form trybu subjun-
tivo.
75
41732009
4
16 TRYB ROZKAZUJĄCY
I REGULARNE Formy trybu rozkazującego

osoba grupa -ar grupa -er grupa -ir
tú canta (śpiewaj) bebe (pij) abre (otwórz)
vosotros cantad bebed abrid
A oto cała odmiana:
Osoba grupa -ar grupa -er grupa -ir

tú canta bebe abre
tú no no cantes no bebas no abras
usted cante beba abra
usted no no cante no beba no abra
nosotros cantemos bebamos abramos
TRYB ROZKAZUJĄCY
nosotros no no cantemos no bebamos no abramos

vosotros cantad bebed abrid
vosotros no no cantéis no bebáis no abráis
ustedes canten beban abran
ustedes no no canten no beban no abran
Tryb rozkazujący czasowników zwrotnych

W formach twierdzących zaimek zwrotny stoi po czasowniku.
W formach zaprzeczonych zaimek stoi przed czasownikiem.
W pierwszej osobie liczby mnogiej zanika -s z końcówki czasownika.
W drugiej osobie liczby mnogiej zanika -d z końcówki czasownika.
Oto odmiana: lavarse – myć się

osoba + zaimek zwrotny tryb rozkazujący
tú -te lávate
tú no te no te laves
usted -se lávese
usted no se no se lave
nosotros -nos lavémonos
nosotros no nos no nos lavemos
vosotros -os lavaos
vosotros no os no os lavéis
ustedes -se lávense
ustedes no se No se laven
76
41732009
4
NASTĘPSTWO CZASÓW 17
Uwaga!
irse (wychodzić) – vosotros idos
Uwaga!
Pojawienie się zaimka zwrotnego na końcu czasownika sprawia, że akcent przenosi
się na trzecią sylabę od końca – wtedy musimy zaznaczyć go graficznie! (zasady
dotyczące zastosowania akcentu graficznego – patrz strona 5).
II NIEREGULARNE FORMY TRYBU ROZKAZUJĄCEGO

(tú) decir – di (powiedz), hacer – haz (zrób), ir – ve (idź), poner – pon (połóż),
salir – sal (wyjdź), tener – ten (miej), venir – ven (przyjdź)
Formy dla drugiej osoby liczby mnogiej są zawsze regularne; tworzymy je, zamie-
niając końcówkę bezokolicznika -r na -d. Pozostałe formy powtarzają nieregularno-
NASTĘPSTWO CZASÓW
ści występujące w trybie subjuntivo.
NASTĘPSTWO CZASÓW
concordancia de los tiempos
W języku hiszpańskim istnieje następstwo czasów – co oznacza, że pewne relacje
czasowe są odnoszone nie do czasu rzeczywistego, lecz do momentu odniesienia
(równoczesność, uprzedniość, późniejszość).
Zjawisko to widać w zdaniach podrzędnie złożonych. Jeżeli czas w zdaniu głów-
nym to presente lub futuro, wtedy czas w zdaniu podrzędnym pozostaje taki jak
w rzeczywistości. Jeżeli jednak czasownik w zdaniu głównym pojawi się w którymś
z czasów przeszłych, wtedy musimy „cofnąć czas” w zdaniu podrzędnym.
Dice que está enfermo. Mówi, że jest chory.
Dice que estaba enfermo. Mówi, że był chory.
Dice que probablemente estará enfermo. Mówi, że prawdopodobnie będzie chory.
Czasownik w zdaniu głównym jest w czasie teraźniejszym – widzimy więc, że i cza-

sy w zdaniu podrzędnym odpowiadają czasom rzeczywistym.
Dijo (decía) que estaba enfermo.
Dijo que había estado enfermo.
Dijo que estaría enfermo.
Widzimy, że po czasowniku w czasie przeszłym wystąpiło następstwo czasów.
Dla współczesności – używamy imperfecto.
Dla uprzedniości – pluscuamperfecto.
Dla czynności późniejszych – condicional.
77
41732009
4
18 BEZOKOLICZNIK
Forma pluscuamperfecto zastępuje wszystkie czasy przeszłe (estaba enfermo, estu-

vo enfermo, ha estado enfermo).
Uwaga!
Jeżeli czasownik w zdaniu głównym jest w pretérito perfecto (ha dicho), następ-
stwo czasów może nie wystąpić – jako że ten czas często mówi o czynności wciąż
aktualnej.
Ha dicho que está enfermo.
Następstwo czasów dotyczy także czynności wyrażonych w subjuntivo. Pamiętajmy

jednak, że subjuntivo ma jedynie formy czasu teraźniejszego i przeszłego, dlatego
czynności późniejsze wyrazimy przez presente de subjuntivo.
Espero que no estés enferma może znaczyć:
Mam nadzieję, że nie jesteś chora.
lub: Mam nadzieję, że nie będziesz chora.
BEZOKOLICZNIK
Esperaba que no estuvieras enferma. (równoczesność)

Esperaba que no hubieras estado enferma. (uprzedniość)
BEZOKOLICZNIK
el infinitivo
I Funkcje bezokolicznika
 Bezokolicznik może być podmiotem zdania.
Querer es poder. Chcieć to móc.
 Może pełnić funkcję trybu rozkazującego.

¡Niños, a dormir! Dzieci, spać!
 Może być przydawką.

máquina de coser – maszyna do szycia
 Może pełnić funkcję rzeczownika.

el poder – władza, el ser – istota, el deber – powinność
II Peryfrazy czasownikowe z bezokolicznikiem
Peryfrazy czasownikowe to konstrukcje składające się z konkretnego czasownika

posiłkowego i czasownika w określonej formie, gdzie związek tych dwóch czasow-
ników tworzy nowe znaczenie, a nie jest sumą znaczeń.
78
41732009
4
BEZOKOLICZNIK 18
acabar de + bezokolicznik – właśnie coś zrobić
Acabo de entrar. Właśnie wszedłem.
deber + bezokolicznik – musieć, mieć powinność

Debo dormir más. Powinienem więcej spać.
deber de + bezokolicznik – pewnie coś robić

Debe de tener veinte años. Pewnie ma dwadzieścia lat.
dejar de + bezokolicznik – przestać

Manolo ha dejado de fumar. Manolo przestał palić.
echarse a + bezokolicznik – zacząć

Se echó a reir. Wybuchnął śmiechem.
BEZOKOLICZNIK
estar para/por + bezokolicznik – mieć zamiar
Estoy por ir a casa. Właśnie mam zamiar iść do domu.
hay que + bezokolicznik – trzeba

Hay que practicar deportes. Trzeba uprawiać sporty.
ir a + bezokolicznik – zrobić coś w niedalekiej przyszłości

Mañana voy a trabajar diez horas. Jutro będę pracować dziesięć godzin.
llevar sin + bezokolicznik – od dawna czegoś nie robić

Llevo dos meses sin escribirte. Od dwóch miesięcy do ciebie nie pisałem.
ponerse a + bezokolicznik – zacząć

Se puso a temblar. Zaczął się trząść.
romper a + bezokolicznik – nagle coś zacząć

Rompió a llorar. Wybuchnął płaczem.
tener que + bezokolicznik

Tienes que pagar. Musisz zapłacić.
volver a + bezokolicznik – znów coś zrobić

No quiero volver a verte. Nie chcę cię więcej widzieć.
79
41732009
4
19
IMIESŁÓW
el participio y el gerundio
Imiesłów bierny (participio), podobnie jak przymiotnik, zgadza się z rzeczowni-
kiem w liczbie i rodzaju, pełni też podobną funkcję jak przymiotnik.
Estoy cansado. Jestem zmęczony.
Me gustan las castañas asadas. Lubię pieczone kasztany.
Tworzymy go przez dodanie końcówki -ado do tematu czasownika pierwszej grupy,
i -ido do tematu czasownika drugiej lub trzeciej grupy.
hablar – hablado, comer – comido, vivir – vivido
Formy nieregularne
czasownik Participio znaczenie
abrir abierto otwierać
decir dicho powiedzieć
escribir escrito pisać
IMIESŁÓW
hacer hecho robić

morir muerto umierać
poner puesto kłaść
romper roto łamać, rozbijać, psuć
ver visto widzieć
volver vuelto wracać
Participio, wraz z czasownikiem posiłkowym haber, tworzy czasy złożone; wtedy

jest nieodmienne i żaden element zdania nie może się znaleźć między participio
a czasownikiem posiłkowym.
He roto el cristal. Zbiłem szybę.
Z czasownikiem ser participio tworzy formy strony biernej – wtedy uzgadnia się
z rzeczownikiem w liczbie i rodzaju.
Estos libros fueron escritos por mi abuelo.
Te książki zostały napisane przez mojego dziadka.
PERYFRAZY CZASOWNIKOWE Z IMIESŁOWEM

(definicja peryfrazy – patrz strona 78)
andar + part. – wyraża czynność trwającą od dłuższego czasu

Andas muy distraído. Od dłuższego czasu jesteś roztargniony.
80
41732009
4
IMIESŁÓW 19
dar por + part. – uznać za zakończone, zamknięte
Doy por cocluída la discusión. Uważam dyskusję za zakończoną.
dejar + part. – pozostawić kogoś/coś w stanie, doprowadzić do

Este día me ha dejado agotado. Ten dzień mnie wykończył.
llevar + part. – często coś robić

Llevo puestos los mismos pantalones. Wciąż noszę te same spodnie.
quedarse + part. – stać się, okazać się

Se quedó paralizado. Zastygł z przerażenia.
tener + part. – mieć coś zrobione

Tengo escritas veinte páginas. Mam już napisane dwadzieścia stron.
GERUNDIO
IMIESŁÓW
Gerundio (imiesłów czynny) tworzymy przez dodanie końcówki -ando do czasow-
ników pierwszej grupy i -iendo do czasowników drugiej i trzeciej grupy.
hablar – hablando (mówiąc)
comer – comiendo (jedząc)
abrir – abriendo (otwierając)
Formy nieregularne
decir – diciendo (powiedzieć)
dormir – durmiendo (spać)
ir – yendo (iść)
morir – muriendo (umierać)
pedir (i czasowniki odmieniające się jak pedir) – pidiendo (prosić)
sentir (i czasowniki odmieniające się jak sentir) – sintiendo (czuć)
venir – viniendo (przychodzić) – jest nieodmienne; może oznaczać czynność ukoń
czoną w przeszłości (gerundio compuesto)
Habiendo dicho esto, me fui. Powiedziawszy to, wyszedłem.
Peryfrazy czasownikowe z gerundio

andar + gerundio – robić coś od jakiegoś czasu
Andan diciendo que el paro va a bajar. Od jakiegoś czasu mówi się, że ma zmniej-
szyć się bezrobocie.
81
41732009
4
20 PRZYSŁÓWEK
acabar/ terminar + gerundio – w końcu coś zrobić

Acabé rompiendo con él. W końcu z nim zerwałam.
estar + gerundio – robić coś w danej chwili (presente continuo)

Papá está durmiendo, no puede ponerse al teléfono. Tata śpi, nie może podejść
do telefonu.
ir + gerundio – robić coś stopniowo, powoli

Van apareciendo las estrellas. Jedna po drugiej pojawiają się gwiazdy.
llevar + gerundio – robić coś od jakiegoś czasu

Llevo estudiando español cuatro años. Uczę się hiszpańskiego od czterech lat.
seguir + gerundio – wciąż coś robić

El niño sigue llorando. Dziecko wciąż płacze.
PRZYSŁÓWEK
PRZYSŁÓWEK
el adverbio
Przysłówek jest nieodmienną częścią mowy, która modyfikuje znaczenie przymiot-
nika lub czasownika.
I PRZYSŁÓWKI MIEJSCA
przysłówek znaczenie
AQUÍ/AHÍ, ALLÍ tu/tam
ENCIMA/DEBAJO na, nad/pod
ARRIBA/ABAJO u góry/na dole
DELANTE/DETRÁS przed/za
ADELANTE/ATRÁS z przodu/z tyłu
DENTRO/FUERA w środku/na zewnątrz
CERCA/LEJOS blisko/daleko
ALREDEDOR/APARTE wokół/oprócz, osobno
AQUÍ/AHÍ, ALLÍ
aquí – en este lugar
(w tym miejscu)
82
41732009
4
PRZYSŁÓWEK 20
ahí – en ese lugar
(w tamtym miejscu, bliżej interlokutora, niezbyt daleko, w nieokreślonej odległości)
allí – en aquel lugar

(w tamtym miejscu, daleko od obu uczestników dialogu, daleko)
Este coche de aquí es más caro que aquel de allí. Ten samochód tutaj jest droższy
niż tamten.
ENCIMA/DEBAJO
ENCIMA
 na powierzchni, na
Pon esto encima de la mesa. Połóż to na stole.
 por encima – pobieżnie
Leí el periódico por encima. Pobieżnie przejrzałem gazetę.
 llevar encima – mieć ze sobą
PRZYSŁÓWEK
Nunca llevo encima mis tarjetas de crédito. Nigdy nie noszę ze sobą kart kredy-
towych.
 encima = además (ponadto)
No hace nada y encima protesta. Nic nie robi i jeszcze protestuje.
DEBAJO – pod
El gato está debajo de la mesa. Kot jest pod stołem.
ARRIBA/ABAJO
ARRIBA – u góry
Miguel vive arriba. Miguel mieszka u góry.
¡Arriba las manos! Ręce do góry!
ABAJO – na dole
Abajo hay una panadería. Na dole jest piekarnia.
ADELANTE/ATRÁS
ADELANTE – dalej
No puedo seguir adelante, la carretera se corta. Nie mogę jechać dalej, droga się
urywa.
¡Adelante! Proszę wejść!
 en adelante – w przyszłości
En adelante estudiaré más. W przyszłości będę się więcej uczyć.
83
41732009
4
20 PRZYSŁÓWEK
ATRÁS – z tyłu
Pon las manos atrás. Ręce do tyłu.
DELANTE/DETRÁS
DELANTE – przed
Delante de mi casa hay un jardín. Przed moim domem jest ogród.
DETRÁS – za
Ve detrás de mí. Idź za mną.
DENTRO/FUERA
DENTRO – wewnątrz
Todos están dentro de la casa. Wszyscy są wewnątrz, w domu.
FUERA – na zewnątrz
No hay nadie fuera. Na zewnątrz nie ma nikogo.
PRZYSŁÓWEK
¡Fuera! Precz!
 estar fuera de sí – wyjść z siebie
CERCA/LEJOS
CERCA – blisko
Cerca de mi casa hay una farmacia. Blisko mojego domu jest apteka.
LEJOS – daleko
No puedo ir a ver a mis padres a menudo, ya que viven muy lejos. Nie mogę często
odwiedzać swoich rodziców, ponieważ mieszkają bardzo daleko.
 a lo lejos – w oddali
ALREDEDOR/APARTE
ALREDEDOR – wokół
Todos se sentaron alrededor de la mesa. Wszyscy usiedli wokół stołu.
 alrededor de – około
Tiene alrededor de veinte años. Ma około dwudziestu lat.
APARTE – oprócz, osobno

Pon tus cosas aparte. Połóż swoje rzeczy osobno.
¡Bromas aparte! Żarty na bok!
84
41732009
4
PRZYSŁÓWEK 20
Niektóre wyrażenia przysłówkowe miejsca
 en ninguna parte – nigdzie
 en todas partes – wszędzie
II PRZYSŁÓWKI CZASU
AHORA teraz
ANTES, PRIMERO/DESPUÉS, LUEGO przedtem, najpierw/potem
SIEMPRE/NUNCA, JAMÁS zawsze/nigdy
TARDE/TEMPRANO, PRONTO późno/wcześnie, wkrótce
HOY/MAÑANA dziś/jutro
AYER/ANTEAYER wczoraj/przedwczoraj
AÚN, TODAVIA/YA jeszcze/już
AHORA – teraz
PRZYSŁÓWEK
Ahora no puedo. Teraz nie mogę.
¡Hasta ahora! Na razie!
 por ahora – w obecnej chwili
Por ahora, no sabemos cuál será la decisión. W obecnej chwili nie wiemy, jaka
decyzja zostanie podjęta.
PRIMERO, ANTES/DESPUÉS, LUEGO

PRIMERO – najpierw
Primero tienes que hacer los deberes. Najpierw musisz odrobić lekcje.
ANTES – przedtem
Antes la gente vivía peor. Kiedyś ludziom żyło się gorzej.
DESPUÉS, LUEGO – potem

Esto lo voy a hacer después. Potem to zrobię.
 desde luego – oczywiście
 hasta luego – do widzenia
SIEMPRE/NUNCA, JAMÁS
SIEMPRE – zawsze
Juan siempre llega tarde a clase. Juan zawsze spóźnia się na lekcje.
 para siempre – na zawsze
85
41732009
4
20 PRZYSŁÓWEK
Me quedaré contigo para siempre. Zostanę z tobą na zawsze.
NUNCA – nigdy
Nunca como carne. Nigdy nie jem mięsa.
Uwaga!
Jeżeli nunca jest po czasowniku, przed czasownikiem musimy użyć przeczenia no.
No como carne nunca.
JAMÁS = NUNCA
Uwaga!
W celu podkreślenia wypowiedzi możemy powiedzieć nunca jamás.
Nunca jamás quiero volver a verte. Nigdy więcej nie chcę cię widzieć.
TARDE/TEMPRANO, PRONTO
PRZYSŁÓWEK
TARDE – późno
Siempre llego tarde al trabajo. Zawsze spóźniam się do pracy.
TEMPRANO – wcześnie
No me gusta levantarme temprano. Nie lubię wcześnie wstawać.
PRONTO – wcześnie, wkrótce

Te escribiré pronto. Wkrótce do ciebie napiszę.
¡Hasta pronto! Na razie!
 de pronto – nagle
De pronto, se apagó la luz. Nagle zgasło światło.
AÚN, TODAVÍA/YA
AÚN, TODAVÍA – jeszcze
El profesor todavía no ha llegado. Nauczyciel jeszcze nie przyszedł.
No he comido aún. Jeszcze nie jadłem.
Aún i todavía są synonimami.
Uwaga!
 aún (z akcentem graficznym) – jeszcze
 aun (bez akcentu graficznego) – nawet
Aun durmiendo, no descanso. Nawet śpiąc, nie wypoczywam.
86
41732009
4
PRZYSŁÓWEK 20
YA – już
Ya he terminado. Już skończyłem.
Uwaga!
W języku potocznym ya wyraża potwierdzenie, zgodę.
– Préstame un poco de dinero. – Pożycz mi trochę pieniędzy.
– Ya, no hay problema. – Dobrze, nie ma sprawy.
– ¡Ya voy! – Już idę!
Niektóre wyrażenia przysłówkowe czasu

 ahora mismo – natychmiast
 al dia siguiente – następnego dnia
 a menudo – często
 al mismo tiempo – jednocześnie
 a veces – czasami
 de vez en cuando – od czasu do czasu
PRZYSŁÓWEK
 dentro de – za
 en seguida – natychmiast
 por ahora – obecnie
 una vez a … (la semana) – raz w ... (tygodniu)
III PRZYSŁÓWKI MIARY
ALGO/NADA coś/nic
APENAS zaledwie
BASTANTE/DEMASIADO dość/zbyt
MÁS/MENOS więcej/mniej
MUCHO, TANTO/POCO dużo, tyle/mało
MUY bardzo
ALGO/NADA
ALGO – coś
¿Has dicho algo? Mówiłeś coś?
NADA – nic
No veo nada. Nic nie widzę.
APENAS – zaledwie
87
41732009
4
20 PRZYSŁÓWEK
Gano apenas 400 euros. Zarabiam zaledwie 400 euro.
BASTANTE/DEMASIADO
BASTANTE – dość
Deja ya de comer, has comido bastante. Przestań jeść, już dość zjadłeś.
DEMASIADO – zbyt
Anoche Pedro bebió demasiado. Wczorajszego wieczoru Pedro za dużo wypił.
MÁS/MENOS
MÁS – więcej
Cada día tengo que trabajar más. Codziennie muszę więcej pracować.
MENOS – mniej
Mi marido gana menos que yo. Mój mąż zarabia mniej niż ja.
PRZYSŁÓWEK
 más o menos – mniej więcej
MUCHO, TANTO/POCO
 mucho – dużo, bardzo
Trabajo mucho. Dużo pracuję.
Te quiero mucho. Bardzo cię kocham.
 poco – mało
He estudiado poco y por eso no he aprobado. Mało się uczyłem i dlatego nie
zdałem.
Uwaga!
Mucho, tanto, poco, demasiado i bastante mogą też pełnić funkcję przymiotników
nieokreślonych – wtedy zgadzają się w liczbie i rodzaju z rzeczownikiem, do które-
go się odnoszą.
María tiene muchos amigos en Francia. Maria ma wielu przyjaciół we Francji.
Uwaga!
MUCHO – bardzo
MUY – bardzo
MUY używamy przed przymiotnikiem i przysłówkiem, MUCHO – po czasowniku.
Me gustas mucho. Bardzo mi się podobasz.
Muy bien. Bardzo dobrze.
Esta sopa está muy rica. Ta zupa jest bardzo smaczna.
88
41732009
4
PRZYSŁÓWEK 20
TANTO – tak bardzo, tyle
Mi novio me quiere tanto. Mój narzeczony tak bardzo mnie kocha.
Uwaga!
Przed przymiotnikiem i przysłówkiem TANTO skraca się do TAN.
¡Es tan guapo! Jest taki przystojny!
Uwaga!
Tanto zgadza się z rzeczownikiem w liczbie i rodzaju.
¡Tengo tantos problemas! Mam tyle kłopotów!
Niektóre wyrażenia przysłówkowe miary

 al menos – co najmniej
 aproximadamente – około
 cada vez más – coraz bardziej
 poco a poco – stopniowo, pomału
PRZYSŁÓWEK
IV PRZYSŁÓWKI SPOSOBU
1. Przysłówki zakończone na -mente

Większość przymiotników można przekształcić w przysłówki, za pomocą przyrost-
ka -mente dodanego do żeńskiej formy przymiotnika.
lento – lenta – lentamente – powoli
difícil – difícilmente – z trudnością itd.
Uwaga!
Jeżeli w zdaniu występuje kilka przysłówków zakończonych na -mente, używamy
tej końcówki tylko przy ostatnim przysłówku.
Hablaba natural, clara y correctamente. Mówił naturalnie, klarownie i popraw-
nie.
2. Przysłówki sposobu
ASÍ w ten sposób
BIEN/MAL dobrze, źle
CASI prawie
DESPACIO/DEPRISA szybko/powoli
ADREDE specjalnie
89
41732009
4
20 PRZYSŁÓWEK
3. Wyrażenia przysłówkowe sposobu

 A + RZECZOWNIK W RODZAJU ŻEŃSKIM
a ciegas – na oślep
a oscuras – po ciemku
a escondidas – po kryjomu itd.
 A + RZECZOWNIK
a caballo – konno
a pie – pieszo itd.
 DE + RZECZOWNIK
de memoria – na pamięć
de paso – po drodze
de verdad – naprawdę itd.
 CON + RZECZOWNIK
PRZYSŁÓWEK
con calma – spokojnie

con gusto – z przyjemnością
 A + LA + PRZYMIOTNIK
tortilla a la francesa – omlet po francusku
V PRZYSŁÓWKI POTWIERDZENIA
SÍ tak
CIERTO z pewnością
CLARO oczywiście
EXACTO dokładnie
NATURALMENTE naturalnie
TAMBIÉN też
Wyrażenia przysłówkowe potwierdzenia
wyrażenie znaczenie
CLARO QUE SÍ Jasne, że tak.
¡COMO NO! Jakże by nie!
DESDE LUEGO oczywiście
POR SUPUESTO oczywiście
90
41732009
4
PRZYSŁÓWEK 20
SIN DUDA niewątpliwie
VI PRZYSŁÓWKI ZAPRZECZENIA
NO nie
NUNCA nigdy
JAMÁS nigdy
TAMPOCO też nie
Uwaga!
Tampoco możemy użyć jedynie w odpowiedzi na zdanie zaprzeczone.
 Tengo un perro. Mam psa.
 Yo también. Ja też.
PRZYSŁÓWEK
 No tengo perro. Nie mam psa.
 Yo tampoco. Ja też nie.
Uwaga!
Jeżeli nunca lub jamás wystąpi przed czasownikiem, nie zaprzeczamy czasownika
za pomocą no!
Nunca dice nada. Nigdy nic nie mówi.
Ale: No te lo diré nunca. Nigdy ci nie powiem.
VII PRZYSŁÓWKI I WYRAŻENIA PRZYSŁÓWKOWE

WĄTPLIWOŚCI
ACASO może
QUIZÁS może
PROBABLEMENTE prawdopodobnie
A LO MEJOR może
TAL VEZ może
Jak widzimy, większość tych wyrażeń to synonimy. Musimy jednak pamiętać, że

a lo mejor łączy się z indicativo, a pozostałe (z reguły) z subjuntivo.
A lo mejor tienes razón. Może masz rację.
Quizás tengas razón.
91
41732009
4
21
PRZYIMEK
la preposición
I PRZYIMKI PROSTE
A
 oznacza kierunek: Voy a Madrid. Jadę do Madrytu.
 wprowadza dopełnienie dalsze (komu? czemu?): Dio flores a su madre. Dał kwia-
ty matce.
 wprowadza dopełnienie bliższe odnoszące się do osoby (kogo? co?): Quiero aMi-
guel. Kocham Miguela.
 używamy w odniesieniu do godzin: Me acuesto a las once. Chodzę spać o jede-
nastej.
 występuje w wielu wyrażeniach, np.: estar a … kilómetros – być w odległości …
kilometrów, dos veces al día – dwa razy dziennie, a pie – pieszo, a 100 euros – po
sto euro, a caballo – konno itd.
BAJO
PRZYIMEK
 „pod” (= debajo de): Nos metimos bajo un árbol. Usadowiliśmy się pod drze-
wem.; bajo ciertas condiciones – pod pewnymi warunkami
CON
 wyraża towarzystwo: Voy allí con los amigos. Jadę tam z przyjaciółmi.
 sposób lub narzędzie (polski narzędnik); Mi hija ya come con un tenedor. Moja
córka już je widelcem.; Preguntó con calma. Zapytał spokojnie.
CONTRA
 „przeciw”: Estoy en contra. Jestem przeciw.; El coche chocó contra un árbol.
Samochód uderzył w drzewo.
DE
 wyraża posiadanie: Este libro es de María. To książka Marii.
 wyraża pochodzenie: Mis abuelos eran de Francia. Moi dziadkowie byli z Francji.
 tworzywo: Esta mesa es de madera. Ten stół jest z drewna.
 powód: Está temblando de miedo. Trzęsie się ze strachu.
 występuje w wielu wyrażeniach, np.: trabajar de camarero – pracować jako kel-
ner, es de día, es de noche – jest dzień, jest noc, estar de pie – stać
DESDE
 oznacza początek w czasie lub przestrzeni: Fue desde Polonia hasta España en
92
41732009
4
PRZYIMEK 21
bici. Pojechał z Polski do Hiszpanii na rowerze.; No hablé con él desde el verano
pasado. Nie rozmawiałem z nim od ubiegłego lata.
DURANTE
 „podczas”: Tuve que trabajar durante las vacaciones. Musiałem pracować pod-
czas wakacji.
EN
 „w” (miejscu, sytuacji): Está en casa. Jest w domu.
 w odniesieniu do czasu: en primavera – wiosną, en 2002 – w 2002 roku, en ene-
ro – w styczniu
 środek transportu: Siempre voy en coche. Zawsze jeżdżę samochodem.
 towarzyszy niektórym czasownikom, np.: pensar en – myśleć o, confiar en – ufać
komuś, czemuś, fijarse en – zwrócić uwagę na
ENTRE
 „między” – w czasie i przestrzeni: Estaré en casa entre la una y las dos. Będę
PRZYIMEK
w domu między pierwszą a drugą.; El restaurante está entre el supermercado y la
panadería. Restauracja jest między supermarketem a piekarnią.
 używamy w odniesieniu do sytuacji wyboru, alternatywy: Hay que escoger entre
tres ofertas. Trzeba wybrać spomiędzy trzech ofert.
 entre tú y yo – my we dwójkę, entre todos – wszyscy: Entre todos lo conseguire-
mos. Wszyscy razem zdołamy to zrobić.
HACIA
 określa przybliżony kierunek lub czas: Iba hacia el bosque. Szedł w kierunku
lasu.; Esto tuvo lugar hacia los años cuarenta. Miało to miejsce około lat czter-
dziestych.
HASTA
 określa punkt docelowy w czasie lub przestrzeni: La línea 20 va hasta mi barrio.
Linia 20 dojeżdża do mojej dzielnicy.; Hasta mañana. Do jutra.
PARA POR
 określa ruch w kierunku czegoś  mówi o trasie, przebiegu
Fui para Francia Voy por la calle.
Pojechałem do Francji. Idę po ulicy.
 termin  moment w czasie
Estos son los deberes para mañana. Nunca duermo por la tarde.
To zadania na jutro. Nigdy nie śpię po południu.
93
41732009
4
21 PRZYIMEK
 cel, przeznaczenie  sposób

Esto es para ti. Lo mandé por correo.
To dla ciebie. Wysłałem to pocztą.
 przyczynę
Lo hice por amor.
Zrobiłem to z miłości.
Uwaga!
Rozróżnienie między por i para nastręcza wiele trudności. Należy uświadomić so-
bie, że para z reguły odnosi się do przyszłości, celów, zamierzeń, a por do przeszło-
ści, mówi o przyczynie lub sposobie.
¿Por qué estudias español? Dlaczego uczysz się hiszpańskiego?
Porque me gusta. Ponieważ mi się podoba. (przyczyna)
¿Para qué estudias español? Po co uczysz się hiszpańskiego?
Para poder trabajar en España. Żeby móc pracować w Hiszpanii. (cel)
SIN
PRZYIMEK
 „bez”: Me quedé sin dinero. Zostałem bez pieniędzy.
SOBRE
 „nad”, „na”: Sobre la mesa hay un mantel. Na stole jest obrus.
 „około”: Te llamaré sobre las diez. Zadzwonię do ciebie około dziesiątej.
 „na temat”: Todo sobre mi madre. Wszystko o mojej matce.
II WAŻNIEJSZE WYRAŻENIA PRZYIMKOWE
wyrażenie przykład
Al lado de mi casa hay una iglesia.
AL LADO DE – obok
Obok mojego domu jest kościół.
Tiene alededor de treinta años.
ALREDEDOR DE – wokół, Ma około 30 lat.
około Alrededor de mi ciudad hay bosques.
Wokół mojego miasta są lasy.
Lávate las manos antes de cenar.
ANTES DE – przed
Umyj ręce przed kolacją.
Me gustaría vivir cerca del centro.
CERCA DE – blisko
Chciałbym mieszkać blisko centrum.
El perro está debajo del sillón.
DEBAJO DE – pod
Pies jest pod fotelem.
94
41732009
4
SPÓJNIK 22
He aparacado el coche delante de la oficina.
DELANTE DE – przed
Zaparkowałem samochód przed biurem.
Me caso dentro de tres semanas.
DENTRO DE – za (o czasie)
Za trzy tygodnie się żenię.
Después de cenar, me fui a dormir.
DESPUÉS DE – po
Po kolacji poszedłem spać.
El niño se escondió detrás de la puerta.
DETRÁS DE – za (o miejscu)
Dziecko schowało się za drzwiami.
Deja las llaves encima de la mesa.
ENCIMA DE – na, nad
Zostaw klucze na stole.
Enfrente de la escuela hay un parque.
ENFRENTE DE – naprzeciwko
Naprzeciwko szkoły jest park.
Echaron el gato fuera de casa.
FUERA DE – poza, na zewnątrz
Wyrzucili kota z domu.
Mis padres viven lejos de mi ciudad.
LEJOS DE – daleko Moi rodzice mieszkają daleko od mojego
SPÓJNIK
miasta.
SPÓJNIK
la conjunción
I SPÓJNIKI PROSTE
Y, E – i: Hablo francés y español. Mówię po francusku i hiszpańsku.

Uwaga!
Przed wyrazem rozpoczynającym się od i- lub hi- zamiast y używamy e.
María e Inés – Maria i Ines
NI – ani: No tengo tiempo ni dinero. Nie mam czasu ani pieniędzy.
O … O – albo … albo: O te vas, o te quedas. Albo idziesz, albo zostajesz.
PERO – ale: Es guapo, pero tonto. Jest przystojny, ale głupi.

Uwaga!
Po zdaniu zaprzeczonym zamiast pero używamy sino: No es Pedro sino Miguel qu-
ien me gusta. To nie Pedro, ale Miguel mi się podoba.
PUES – więc: No tengo nada que hacer, pues me voy. Nie mam nic do zrobienia,
więc idę.
95
41732009
4
22 SPÓJNIK
QUE – że: Pienso que tienes razón. Myślę, że masz rację.
COMO, PORQUE – ponieważ: Como estoy enfermo, me quedo en casa. Ponieważ

jestem chory, zostaję w domu.; Me quedo en casa, porque estoy enfermo. Zostaję
w domu, ponieważ jestem chory.
Uwaga!
Na początku zdania zawsze używamy spójnika como.
SI – jeżeli: Si tuviera más tiempo, leería este libro. Jeżeli bym miał więcej czasu,
przeczytałbym tę książkę.
Uwaga!
W zdaniach pytajnych zależnych si znaczy „czy”: Me preguntó si quería casarme
con él. Zapytał mnie, czy chcę za niego wyjść.
II NIEKTÓRE SPÓJNIKI ZŁOŻONE

SPÓJNIK
A PESAR DE QUE mimo że

ASÍ QUE tak więc
DE MANERA, DE MODO QUE tak że
DESPUÉS DE QUE po tym, jak
ANTES DE QUE zanim
PARA QUE żeby
POR ESO i dlatego
POR LO TANTO więc
SIEMPRE QUE zawsze, gdy
A CONDICIÓN DE QUE pod warunkiem że
YA QUE ponieważ
Uwaga!
Spójnik que może oznaczać:
 że: Sé que tengo razón. Wiem, że mam rację.
 może wprowadzać zwroty wyrażające życzenie: Que duermas bien. Śpij dobrze.
 może być spójnikiem zdania względnego (który): Es un chico que me gusta. To
chłopak, który mi się podoba.
 może być partykułą pytajną lub wykrzyknienia (Uwaga! akcent graficzny): ¿Qué
pasa? Co się dzieje?; ¡Qué horror! Co za okropność!
Uwaga!
Por qué jest zaimkiem pytającym, porque spójnikiem zdania przyczynowego.
 ¿Por qué lloras? – Czemu płaczesz?
 Porque me duele. – Bo mnie boli.
96
41732009
4
POLECAMY
41732009
4
41732009
4

Gramatyka Jezyka Hiszpanskiego

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gramatyka Jezyka Hiszpanskiego

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

41732009

Copyright © by Literat, Toruń

b, v jako b Barcelona /BarΘelona/, Valencia /BalenΘia/

p jako p patata /patata/ – ziemniak

Zasady pisania akcentu graficznego

 Akcent graficzny umieszczony nad samogłoską w dyftongu dzieli ten dyftong na

 Akcent graficzny pomaga nam rozróżnić homonimy:

Hiszpanie rozpoczynają pytania i wyrażenia wykrzyknikowe odwróconym znakiem

I RODZAJNIK OKREŚLONY – ARTÍCULO DETERMINADO

Ściągnięcie rodzajnika określonego (la contracción del artículo determinado)

II RODZAJNIK NIEOKREŚLONY – ARTÍCULO INDETERMINADO

I Rodzajnik określony (el artículo determinado)

Wskazuje obiekt znany rozmówcom, wcześniej wspomniany lub jedyny w swoim

Nie tłumaczymy go na język polski; jednak czasem jest on jednoznaczny z zaim-

Przykłady użycia rodzajnika określonego

 tworzenie form rzeczownikowych

 wskazywanie, opisywanie – np. osób

 przed rzeczownikami casa, clase (dom, lekcja):

II RODZAJNIK NIEOKREŚLONY (ARTÍCULO INDETERMINADO)

Wskazuje jeden z elementów w większej grupie. Można go uznać za skróconą formę

„Unos, unas” użyte przed rzeczownikiem oznacza:

el libro (książka), el perro (pies) la chica (dziewczyna), la ventana (okno)

II TWORZENIE RODZAJU ŻEŃSKIEGO

III TWORZENIE LICZBY MNOGIEJ

Rodzaju męskiego są:

Rodzaju żeńskiego są:

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego mogą kończyć sie na -o; są to:

 skróty od rzeczowników kończących się na -a:

Rzeczowniki mogące być rodzaju męskiego lub żeńskiego:

Niektóre rzeczowniki mają odmienne znaczenie w rodzaju męskim i żeńskim!

II TWORZENIE RODZAJU ŻEŃSKIEGO

 W rzeczownikach zakończonych na -o, -o przechodzi w -a.

 Do wielu rzeczowników zakończonych na spółgłoskę dodajemy -a:

los padres (rodzice)

 Niektóre rzeczowniki mają tylko liczbę mnogą:

 Niektóre rzeczowniki w liczbie mnogiej mają jeszcze dodatkowe, inne znaczenie:

I tworzenie rodzaju Żeńskiego

II TWORZENIE LICZBY MNOGIEJ

III POZYCJA PRZYMIOTNIKA

VI STOPIEŃ NAJWYŻSZY ABSOLUTNY

I TWORZENIE RODZAJU ŻEŃSKIEGO

marroquí, marroquí (Marokańczyk, Marokanka)

II TWORZENIE LICZBY MNOGIEJ

III POZYCJA PRZYMIOTNIKA

Przymiotnik jest zazwyczaj umiejscowiony po rzeczowniku.

Umiejscowienie przymiotnika przed rzeczownikiem podkreśla jego znaczenie.

Czasem zmiana umiejscowienia przymiotnika zmienia też jego znaczenie:

Przymiotnik zgadza się z rzeczownikiem w rodzaju i liczbie:

= tan (tanto) como

1. Stopień najwyższy absolutny (wyraża duże natężenie cechy)

W niektórych przypadkach zmieni się ortografia, zgodnie z zasadami:

2. Stopień najwyższy względny

Juan jest najatrakcyjniejszym chłopakiem spośród wszystkich, których znam.

Rodzaj męski éstos ésos aquéllos

Rodzaj żeński éstas ésas aquéllas

III Użycie zaimków wskazujących

mówiący aquí (tu) ahí (tam) allí (tam)

ESTE (ten) ESE (tamten) AQUEL (tamten)

 Użycie zaimków wskazujących

II ZAIMKI DZIERŻAWCZE PO RZECZOWNIKU

I ZAIMKI DZIERŻAWCZE PRZED RZECZOWNIKIEM

 w przypadku zaimka su może zaistnieć niejasność; zaimek ten może oznaczać:

II ZAIMKI DZIERŻAWCZE PO RZECZOWNIKU