Sa panahon ng Upper Paleolithic Revolution, ang mga pagsulong sa katalinuhan at teknolohiya ng tao ay nagbago nang radikal sa

pagdating ng modernity ng pag-uugali sa pagitan ng 60,000 at 30,000 taon na ang nakalilipas.[3] Ang pagiging moderno ng pag-uugali

ay isang hanay ng mga katangian na nagpapakilala sa Homo sapiens mula sa mga patay na hominid lineage. Naabot ng Homo sapiens

ang ganap na pagiging moderno ng pag-uugali sa paligid ng 50,000 taon na ang nakalilipas dahil sa isang lubos na binuo na utak na

may kakayahang abstract na pangangatwiran, wika, pagsisiyasat ng sarili, at paglutas ng problema.[18][21]

Ang mga kagamitang Aurignacian, tulad ng mga kasangkapang may talim ng bato, mga kasangkapang gawa sa mga sungay, at mga

kasangkapang gawa sa mga buto ay nilikha sa panahong ito.[22] Nagsimulang gumawa ng damit ang mga tao. Ang lumilitaw na mga

karayom sa pananahi ay natagpuan noong mga 40,000 taon na ang nakalilipas at[23] ang mga tininang hibla ng flax na may petsang

36,000 BP ay natagpuan sa isang prehistoric na kuweba sa Republika ng Georgia.[24][25] Ang mga tao ay maaaring nagsimulang

magsuot ng damit noon pang 190,000 taon na ang nakalilipas.[26]

Ang mga aspeto ng kultura ay lumitaw, tulad ng sining ng Upper Paleolithic period, na kinabibilangan ng pagpipinta sa kuweba,

eskultura tulad ng mga figurine ng Venus, mga ukit at mga ukit ng buto at garing. Ang pinakakaraniwang paksa ay malalaking hayop

na hinuhuli ng mga tao noong panahong iyon. Ang Cave of Altamira at Paleolithic Cave Art ng Northern Spain at Côa Valley

Paleolithic Art ay mga halimbawa ng naturang likhang sining. Ang mga instrumentong pangmusika tulad ng mga plauta ay lumitaw sa

panahong ito.

panahon ng mesolitiko

Ang panahon ng Mesolithic ay isang transisyonal na panahon sa pagitan ng mga Paleolithic hunter-gatherers, simula sa panahon ng

mainit na Holocene sa paligid ng 11,660 BP at nagtatapos sa Neolithic na pagpapakilala ng pagsasaka, ang petsa kung saan iba-iba sa

bawat heograpikal na rehiyon. Kinailangan ang adaptasyon sa panahong ito dahil sa mga pagbabago sa klima na nakaapekto sa

kapaligiran at sa mga uri ng magagamit na pagkain.[kailangan ng banggit]

Ang maliliit na kasangkapang bato na tinatawag na microliths, kabilang ang maliliit na bladelet at microburin, ay lumitaw sa

panahong ito.[27] Halimbawa, natagpuan ang mga sibat o palaso sa pinakaunang kilalang lugar ng labanan sa Mesolithic sa Cemetery

117 sa Sudan.[28] Ang mga pana ng Holmegaard ay natagpuan sa mga lusak ng Hilagang Europa na mula sa panahon ng Mesolithic.

[29] Itinuturo ng mga microlith na ito ang paggamit ng teknolohiya ng projectile dahil malawak na ipinapalagay na nabuo nila ang

mga tip at barbs ng mga arrow.[30] Ito ay ipinakita sa pamamagitan ng mesolithic assemblages na matatagpuan sa timog-kanlurang
Germany, na nagsiwalat ng dalawang uri ng projectiles na ginamit: mga arrow na may nakahalang, trapezoidal na mga tip sa bato at

malalaking barbed antler na "harpoons".[31] Ang mga kagamitang ito ay nagpapahiwatig ng likas na katangian ng pakikibagay ng tao

sa kapaligiran noong panahon, na naglalarawan sa mga lipunang Mesolithic bilang mga mangangaso-gatherer.

Rebolusyong Neolitiko

Ang Neolithic Revolution ay ang unang rebolusyong pang-agrikultura, na kumakatawan sa isang transisyon mula sa pangangaso at

pagtitipon ng buhay na lagalag tungo sa pagkakaroon ng agrikultura. Nag-iisa itong umunlad sa anim na magkakahiwalay na lokasyon

sa buong mundo humigit-kumulang 10,000–7,000 taon BP (8,000–5,000 BC). Ang pinakaunang kilalang ebidensya ay umiiral sa mga

tropikal at subtropikal na lugar ng timog-kanluran/timog Asya, hilagang/gitnang Aprika at Gitnang Amerika.[33]

Mayroong ilang mga pangunahing katangian ng pagtukoy. Ang pagpapakilala ng agrikultura ay nagresulta sa paglipat mula sa lagalag

tungo sa mas laging nakaupong pamumuhay,[34] at ang paggamit ng mga kagamitang pang-agrikultura tulad ng araro, patpat at asarol

ay naging mas mahusay ang paggawa sa agrikultura.[kailangan ng pagbanggit] Ang mga hayop ay inaalagaan, kabilang ang mga aso.

[33][34] Ang isa pang pagtukoy sa katangian ng panahon ay ang paglitaw ng palayok, [34] at, sa huling bahagi ng panahon ng

Neolitiko, ang gulong ay ipinakilala para sa paggawa ng palayok.[35]

Kasama sa Neolithic na arkitektura ang mga bahay at nayon na gawa sa mud-brick at wattle at daub at ang pagtatayo ng mga pasilidad

ng imbakan, libingan at monumento.[36] Ang paggawa ng metal na tanso ay ginamit noon pang 9000 BC sa Gitnang Silangan;[37] at

isang palawit na tanso na natagpuan sa hilagang Iraq na may petsang 8700 BC.[38] Ang mga kagamitang gawa sa lupa at pinakintab

na bato ay patuloy na ginawa at ginamit noong panahon ng Neolitiko.[34]

Ang numeric record keeping ay umunlad mula sa isang sistema ng pagbibilang gamit ang maliliit na clay token na nagsimula noong

Sumer noong mga 8000 BC

Ang Panahon ng Bato ay naging Panahon ng Tanso pagkatapos ng Rebolusyong Neolitiko. Ang Neolithic Revolution ay nagsasangkot

ng mga radikal na pagbabago sa teknolohiyang pang-agrikultura na kinabibilangan ng pag-unlad ng agrikultura, pag-aalaga ng hayop,

at pag-ampon ng mga permanenteng pamayanan.[kailangan ng banggit]

Ang Bronze Age ay nailalarawan sa pamamagitan ng metal smelting ng tanso at ang haluang metal nito na tanso, isang haluang metal

ng lata at tanso, upang lumikha ng mga kagamitan at armas. Ang pinakintab na mga kasangkapang bato ay patuloy na ginamit dahil sa

kasaganaan ng mga ito kumpara sa hindi gaanong karaniwang mga metal (lalo na ang lata).[kailangan ng banggit]

Ang teknolohikal na kalakaran na ito ay tila nagsimula sa Fertile Crescent, at kumalat palabas

Kasama sa Panahon ng Bakal ang paggamit ng teknolohiya sa pagtunaw ng bakal o bakal, alinman sa pamamagitan ng paghahagis o

pagpapanday. Pinalitan ng bakal ang tanso,[40][41] at ginawang posible ang paggawa ng mga kasangkapan na mas malakas, mas

magaan at mas murang gawin kaysa sa mga katumbas na tanso.[42] Ang pinakamahusay na mga kasangkapan at sandata ay ginawa

mula sa bakal.[43]

Ang iba pang mga pagbabago sa lipunan ay madalas na sinamahan ng pagpapakilala ng bakal, kabilang ang mga pagbabago sa

kasanayan sa sining, relihiyon at agrikultura. Ang Panahon ng Bakal ay nagtatapos sa pagsisimula ng mga makasaysayang panahon, sa

pangkalahatan ay minarkahan ng pag-unlad ng nakasulat na wika na nagbigay-daan sa paglikha ng mga makasaysayang talaan.[41]

[43]

Ang timing ng pag-aampon ng bakal ay nakasalalay sa "pagkakaroon ng iron ore at ang estado ng kaalaman".[40][41] Ang bakal ay

natunaw sa Egypt noong mga 6000 B.C. at pinalitan ng bakal ang tanso sa Gitnang Silangan noong mga 1500 B.C. Sinimulan ng mga

Tsino ang paghahagis ng bakal noong mga 5000 B.C. at ang kanilang mga pamamaraan para sa paghahagis ng bakal ay ang pasimula

sa mga modernong pamamaraan ng paggawa ng bakal. Karamihan sa Asya, gayunpaman, ay hindi nagpatibay ng produksyon ng bakal

hanggang sa makasaysayang panahon.[40]

Sa Europa, ang bakal ay ipinakilala noong mga 1100 B.C. at pinalitan ang tanso para sa paglikha ng mga sandata at kasangkapan

noong 500 B.C. Gumawa sila ng bakal sa pamamagitan ng proseso ng forging smelting at pinagsamang paghahagis noong Middle

Ages.[40] Ang malalaking kuta ng burol o oppida ay itinayo bilang kanlungan sa panahon ng digmaan, o kung minsan bilang mga

permanenteng pamayanan. Ang mga gawaing pang-agrikultura ay ginawang mas mahusay sa pamamagitan ng mas mabisa at iba't

ibang kagamitang bakal.[44]

Ang bakal ay nakuha mula sa metal ore simula noong mga 2000 B.C. sa Africa.