16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

∆ιογκωµένη Πολυστερίνη ως Ελαφρό Αδρανές (EPS), για

την Παραγωγή Ελαφρού Σκυροδέµατος Υψηλής Αντοχής
Εxpanded polystyrene lightweight aggregate (EPS),for the
production of High Strength Lightweight Concrete

Σπυράγγελος ΛΥΚΟΥ∆ΗΣ1, Ηλίας ΨΥΧΙ∆ΗΣ2

Λέξεις κλειδιά: Ελαφρο Σκυρόδεµα, ελαφρά αδρανή, Πυκνότητα σκυροδέµατος,

∆ιογκωµένη πολυστερίνη, ΕΡS, Lightweight concrete.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Το Ελαφρό Σκυρόδεµα σε σχέση µε το συµβατικό (φαινόµενου

βάρους περίπου 2.400kgr/m3), έχει σηµαντικά προτερήµατα. Σε φρέσκια µορφή
εξασκεί µικρότερη πίεση στο καλούπι, ενώ σε σκληρυµένη µορφή µπορεί να
συµβάλλει στην µείωση των διατοµών των δοµικών στοιχείων ή µπορεί να
χρησιµοποιηθεί σαν δοµικό κατασκευαστικό στοιχείο, για κατασκευές σε εδάφη
µε µικρή φέρουσα ικανότητα. Στην προκατασκευή µπορεί να συνεισφέρει µε την
µείωση κόστους από τα βάρη µεταφοράς.

Το Ελαφρό Σκυρόδεµα µπορεί επίσης να έχει θερµοµονωτικές ιδιότητες. Η

πυκνότητα του σκυροδέµατος µπορεί να µειωθεί, αντικαθιστώντας κάποια από τα
συµπαγή υλικά µε αέρα. Υπάρχουν 3 πιθανές πηγές αέρα:

• στους κόκκους των αδρανών (ΕλαφράΑδρανή),

• στην πάστα της τσιµεντόπαστας (Κυψελωτό Σκυρόδεµα),
• στα κενά ανάµεσα σε χονδρούς κόκκους, χωρίς λεπτά αδρανή (No Fines
Concrete).
Στην παρούσα εργασία, χρησιµοποιείται η πρώτη µέθοδος όπου ως ελαφρό
αδρανές χρησιµοποιείται διογκωµένη Πολυστερίνη. Η πάστα που συνδέει τα
Ελαφρά Αδρανή επελέγη να είναι ∆ρώσα Ενεργή Κονία (PRC, Powder Reactive
Concrete) η οποία έχει πολύ υψηλά µηχανικά χαρακτηριστικά.

ABSTRACT : Lightweight concrete can be produced by replacing the normal

aggregate with lightweight aggregate, either partially or fully ,depending upon the
requirements of density and strength. The study covers the use of expanded
1
Προϊστάµενος Εργαστηρίου ΠΥΘ Εγνατίας Οδού Α.Ε., email: slikoudis@egnatia.gr
2
Τεχνικός Εξυπηρέτησης Πελατών, ΤΙΤΑΝ ΑΕ., psichidis@titan.gr

1
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

polystyrene aggregates (EPS) as lightweight aggregate. Polystyrene aggregates

have possibly lower density comparing to other types of lightweight aggregates

The concrete that binds the aggregates is Powder Reactive Concrete, an extremely
fluid paste with very high mechanical properties.

∆ΙΟΓΚΩΜΕΝΗ ΠΟΛΥΣΤΕΡΙΝΗ EPS

Η διογκωµένη Πολυστερίνη (εν συντοµία EPS) είναι ένα ελαφρύ, άκαµπτο,
πλαστικό και αφρώδες δοµικό υλικό που παράγεται από συµπαγείς κόκκους
πολυµερούς του στοιχείου και αποτελείται κατά 98% από αέρα (80% Ν2 και 20%
Ο2). Είναι ένα χηµικώς καθαρό πολυµερές και εξαιρετικά σταθερό στο χρόνο
(Σχήµα 1).

Σχήµα 1. ∆ιογκωµένη Πολυστερίνη.

Παράγεται από τη διάλυση πεντανίου στο πολυµερές στυρένιο το οποίο όταν

θερµανθεί µε ατµό, παράγει σφαιρίδια EPS. Η διαστολή επιτυγχάνεται λόγω των
µικρών ποσοτήτων αερίου πεντανίου που απελευθερώνεται στο υλικό και
σχηµατίζονται ερµητικά κλειστές κυψέλες EPS. Οι κυψέλες αυτές (σφαιρίδια)
καταλαµβάνουν στο περίπου 40 φορές τον όγκο της αρχικής σταγόνας
Πολυστερίνης.
Τα χαρακτηριστικά του EPS της έρευνας φαίνονται στον “Πίνακα 1”.
Σηµειώνεται εδώ ότι οι δοκιµές πραγµατοποιήθηκαν σε πλάκα διογκωµένης
πολυστερίνης που παρασκευάστηκε από τα σφαιρίδια της έρευνας. Τα
κοκκοµετρικά χαρακτηριστικά του αδρανούς EPS, φαίνονται στο Σχήµα 2.

2
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Πίνακας 1. Xαρακτηριστικά ΕPS.

Τύπος προϊόντος EPS50
Θλιπτική τάση σ10 (kPa) 50
Καµπτική αντοχή σb (kPa) 75
∆ιατµητική αντοχή τ (kPa) 35
Καµπτική αντοχή σmt (kPa) 100
Θερµική αγωγιµότητα λ (w/mk) 0,037
Θερ.Αντίσταση R (m2 k/w) για πάχος 50 χιλ. 1,35
Πυκνότητα ρ(kg/m3) ±15
Αντίσταση διαπερατότητας υδρατµών (µ) 20-40
∆ιαστάσεις (µήκος, πλάτος) 125×60

100
EPS

90

80 EPS
∆ΙΕΡΧΟΜΕΝΟ ΠΟΣΟΣΤΟ %

70

60

50

40

30

20

10

0
0,01 0,1 1
ΑΝΟΙΓΜΑ ΒΡΟΧΙ∆ΑΣ ΣΕ mm 10 100

Σχήµα 2. Κοκκοµέτρηση EPS.

ΥΛΙΚΑ
Όσον αφορά τα υπόλοιπα υλικά, χρησιµοποιήθηκε τσιµέντου τύπου Ι52,5Ν,
Χαλαζιακή Άµµος, Χαλαζιακό Filler, Πυριτική Παιπάλη, Υπερευστοποιητής. Οι
κοκκοµετρήσεις της Χαλαζιακής άµµου, της Πυριτικής Άµµου και της Πυριτικής
Παιπάλης, φαίνονται στο Σχήµα 3:

3
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

100

90

80 Πυριτική Παιπάλη
(Silica fume)
∆ΙΕΡΧΟΜΕΝΟ ΠΟΣΟΣΤΟ %

70

60 Χαλαζιακό Filler
50

40
Πυριτική Άµµος

30

20

10

0
0 1 10 100 1000 10000

ΑΝΟΙΓΜΑ ΒΡΟΧΙ∆ΑΣ ΣΕ µm

Σχήµα 3. Κοκκοµετρήσεις Πυριτικής Άµµου, Πυριτικής Παιπάλης και

Χαλαζιακού Filler.

∆ΟΚΙΜΑΣΤΙΚΑ ΑΝΑΜΕΙΓΜΑΤΑ
Σηµειώνεται εδώ ότι η ∆ρώσα Ενεργός Κονία, είναι από τα σκυροδέµατα µε τα
ισχυρότερα µηχανικά χαρακτηριστικά. Ο “Πίνακας 2”, είναι ενδεικτικός για την
συσχέτιση των ιδιοτήτων των Σκυροδεµάτων Υψηλής Επιτελεστικότητας µε τις
∆ρώσες ενεργές Κονίες.

Πίνακας 2. Ενδεικτικές Ιδιότητες Σκυροδέµατος Υψηλής επιτελεστικότητας – ∆ρώσων

Ενεργών κονιών.
Ιδιότητα HPC1 PRC2
Θλιπτική αντοχή (MPa) 60-100 180-200
Καµπτική αντοχή (MPa) 6-10 40-50
Fracture energy (J/m2) 140 1.200-40.000
Young modulus (GPa) 23-37 50-60
1
Σκυρόδεµα Υψηλής Επιτελεστικότητας
2
∆ρώσες ενεργές Κονίες

Μία τυπική σύνθεση ∆ρώσας Ενεργής Κονίας, φαίνεται στον “Πίνακα 3”. Είναι
χαρακτηριστικό το υψηλό ποσό τσιµέντου, ο εξαιρετικά χαµηλός λόγος νερού-
τσιµέντου, η παρουσία ενεργής Ποζολανικής Κονίας (Πυριτικής Παιπάλης) και το
υψηλό ποσοστό Υπερπλαστικοποιητή. Όπως είναι προφανές, υπάρχει παντελής
απουσία συµβατικών αδρανών και αντικατάστασή τους από λεπτή Πυριτική Άµµο
ή Πυριτικό Άλευρο (Ground Silica).

4
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Πίνακας 3. Τυπική Σύνθεση ∆ρώσας Ενεργής Κονίας.

Ποσότητες κατά βάρος (kg) HPC1 PRC2
Τσιµέντο 1 1
Πυριτική Παιπάλη 0,25 0,23
Άµµος 1,1 1,1
Υπερπλαστικοποιητής 0,016 0,016
Μεταλλικές ίνες - 0,175
Λόγος Νερού/Τσιµέντου 0,15 0,157

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να συνδυάσει τα δύο υλικά: ∆ιογκωµένη

Πολυστερίνη (EPS) και ∆ρώσα Ενεργή Κονία (PRC), προκειµένου να
µελετηθούν τα χαρακτηριστικά του παραγόµενου ελαφρού σκυροδέµατος σε
φρέσκια και σκληρυµένη µορφή.

Στον “Πίνακα 4”, φαίνονται οι αναλογίες των υλικών που χρησιµοποιήθηκαν, ενώ
στον “Πίνακα 5”, φαίνονται οι θλιπτικές/ καµπτικές αντοχές σε διάφορα
∆οκιµαστικά Αναµίγµατα.

Τα αναµίγµατα χυτεύθηκαν σε πρισµατικά δοκίµια 4x4x16 cm, όπου µετρήθηκε

το υγρό φαινόµενο βάρος και πραγµατοποιήθηκε έλεγχος Αντοχής σε θλίψη,
σύµφωνα µε το πρότυπο EN 196-1.

Πίνακας 4. Αναλογίες χρησιµοποιηθέντων υλικών.

Υλικό (kg/m3 ) Mix Mix1 Mix2 Mix3 Mix4 Mix5 Mix6 Mix7 Mix8 Mix 9 Mix10
CEM I 52,5 710 710 710 710 710 710 710 710 400 400 400
Silica fume 254 254 254 254 254 254 254 254 143 143 143
Χαλαζιακή
Άµµος 875 860 652 460 366 200 100 - 255 111 -
Χαλαζιακό
Filler 130 140 140 140 - - - - 69 - -
EPS(%) 0 0,5 1,8 3 4 5,2 6 7 9,25 10,4 11,1
Νερό ολικό 288 242 242 242 242 242 242 230 125 125 125
Υπερ/τής 32 18 18 18 24 18 24 32 10 10 10
w/c 0,3 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,24 0,23 0,23 0,23
Υγρή
Πυκνότητα 2,217 2.122 2,035 1,721 1,486 1,249 1,236 1,085 0,829 0,531 0,415

5
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Πίνακας 5. Θλιπτικές/καµπτικές ∆οκιµαστικών Αναµιγµάτων

Ιδιότητ Mix0 Mix1 Mix2 Mix3 Mix4 Mix5 Mix6 Mix7 Μix8 Μix9 Μix10
Ξηρή 2,156 2,074 1,878 1,578 1,336 1,121 1,074 1,047 0,723 0,449 0,402
Πυκνότητα
Θλιπτική αντοχή 34,3 32,2 28,6 14,7 9,3 6,2 4,9 4,3 3,8 0,5 1
1d (MPa)
Θλιπτική αντοχή 74,4 73,8 50,9 34,1 16,4 12,9 10,2 9,2 2,2 0,8 1
7d (MPa)
Θλιπτική αντοχή 96,3 95 85 37 19,8 17,6 14,2 10,8 2,1 1,2 0,9
28d (MPa)
Καµπτική αντοχή 11,9 9,36 8,1 6,8 4,4 3,3 3,0 2,5 1,2 1 0,9
28d (MPa)

Τα παραπάνω φαίνονται διαγραµµατικά, στα Σχήµατα 4, 5.

Σχήµα 4. ∆ιάγραµµα Θλιπτικής αντοχής-Ξηρής Πυκνότητας.

6
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Σχήµα 5. ∆ιάγραµµα Καµπτικής αντοχής-Ξηρής Πυκνότητας.

Προκειµένου να βρεθεί η βέλτιστη διαδικασία ανάµειξης, ακολουθήθηκαν

διάφορες µέθοδοι, δοθέντος του γεγονότος ότι η κονία PRC έχει χαρακτηριστικά
αυτεπιπεδούµενης κονίας, µε εξάπλωση 28-32 cm.

Αρχικά επελέγη σαν τρόπος ανάµειξης η τοποθέτηση των σφαιριδίων του EPS,
στην ήδη αναµιχθείσα ∆ρώσα Ενεργή Κονία. Το αποτέλεσµα ήταν απόµειξη τόσο
σε φρέσκια, όσο και σε σκληρυµένη µορφή. (Σχήµατα 6-8).

Σχήµα 6. Εξάπλωση Σχήµα 7. Αποµείξη σε Σχήµα 8. Αποµείξη σε

∆ρώσας Ενεργής Κονίας. φρέσκια µορφή. σκληρυµένη µορφή.

Προκειµένου να λυθεί το πρόβληµα της απόµειξης, µειώθηκε δραστικά η

ποσότητα του Yπερευστοποιητή, ώστε η πάστα µε το Eλαφρού Aδρανές, να είναι
όσο το δυνατόν πιο συµπαγής (Σχήµατα 9, 10). Με αυτήν την διαδικασία,
ανάµειξης, πραγµατοποιήθηκαν όλα τα ∆οκιµαστικά Αναµείγµατα.

7
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

Σχήµα 9. Φρέσκια µορφή Σχήµα 10. Σκληρυµένη µορφή

(Οµοιογενής κατανοµή αδρανών). (Οµοιογενής κατανοµή αδρανών).
.

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΕΥΝΑ
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να συγκριθεί η συρρίκνωση του ελαφρού
σκυροδέµατος µε EPS µε άλλου τύπου ελαφρά σκυροδέµατα. Επίσης είναι πολύ
σηµαντικό να διερευνηθεί η ανθεκτικότητα στο χρόνο του συγκεκριµένου
σκυροδέµατος. Επιπλέον, θα πρέπει να µελετηθεί η συµπεριφορά του σε
αυξανόµενες θερµοκρασίες, καθώς επίσης και οι θερµοµονωτικές του ιδιότητες.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Το EPS δεδοµένου ότι έχει µηδενική απορροφητικότητα, σε σχέση µε τα
περισσότερα Ελαφρά Αδρανή, έχει πολλά πλεονεκτήµατα στη παραγωγή
Ελαφρού Σκυροδέµατος.

Συγκρινόµενο µε τα άλλα Ελαφρά Αδρανή έχει ίσως το χαµηλότερο ειδικό βάρος,

προσδίδει υψηλή συµπιεστότητα, πλην όµως τα µηχανικά του χαρακτηριστικά δεν
είναι τόσο ισχυρά.
Η παρουσία της πυριτικής παιπάλης θεωρείται σηµαντικός “bonding agent”
µεταξύ της πάστας και της επιφάνειας του Ελαφρού Αδρανούς.

Η χρήση της ∆ρώσας Ενεργής Κονίας σαν συνδετικό υλικό για αδρανή από
διογκωµένη Πολυστερίνη, µπορεί να παράξει σκυρόδεµα αρκετά υψηλής
αντοχής, συγκρινόµενο µε ελαφρά σκυροδέµατα µε άλλο τύπο αδρανών.

8
16ο Συνέδριο Σκυροδέματος, ΤΕΕ, ΕΤΕΚ, 21-23/10/ 2009, Πάφος, Κύπρος

ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Άρθρα σε επιστηµονικά περιοδικά
Λυκούδης Σπυράγγελος, Ψυχίδης Ηλίας, Τηλκερίδης Σταύρος, «∆ρώσες
Ενεργές Κονίες : ∆οκιµαστικά Αναµείγµατα µε Εµπορικά Υλικά» (2007).

To ΕPS σήµερα, Πανελλήνιος Σύνδεσµος Παραγωγών ∆ιογκωµένης

Πολυστερίνης, Ηµερίδα ΤΕΕ.

Bing Chen, Juanyu Liu, “Properties of Lightweight Expanded Polystyrene

Concrete Reinforced with Steel Fiber”. Cement and Concrete research 34 1259-
1263 (2004).

Ganesh Babu K., Saradhi Babu D., “Behaviour of Lightweight Expanded

Polystyrene Concrete Containing Silica Fume” (2003).

Satish Chandra, Leif Berntsson., “Lightweight Aggregate Concrete, Science

Technology and Applications”, Noyes Publications, Norwich New York U.S.A.
(2002).

Πρότυπα (standards)
ΕΛΟΤ ΕΝ 13055.01 Ελαφρά αδρανή- Μέρος 1: «Ελαφρά Αδρανή για
Σκυροδέµατα, Κονιάµατα και Ενέµατα» (1995).
Φ.Ε.Κ., Αριθµ. 9451/08: Βιοµηχανικώς παραγόµενα Θερµοµονωτικά
Προϊόντα, Τεύχος ∆εύτερο, Αρ.φύλλου 815, (Μάιος 2007).