AQUAVET

Δραστηριότητα O3-A4

AQUAVET ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ

CONAIF
ΜΑΙΟΣ/2016

1
Project acronym: AQUAVET

Strategic Partnership for the development of a VET course

Project name:
on water efficiency technologies for water technicians

2014-1-EL01-KA202-001601
Project code:

Document
Information

Document ID name: AQUAVET_ O3-A4_AQUAVET HANDBOOK

Document title: AQUAVET HANDBOOK

Output Type: Intellectual Output

Date of Delivery: 17/05/2016

Activity type: Study/analysis

Activity leader: CONAIF

Dissemination level: Public

Document History

Versions Date Changes Type of change Delivered by

Version Initial
11/04/2016 - CONAIF
1.0 Document
Version After partners
29/04/2016 Second draft CONAIF
2.0 amendments
Version
19/05/2016 Third draft Final version CONAIF
3.0

2
Disclaimer

The information in this document is subject to change without notice. All rights
reserved.

The document is proprietary of the AQUAVET Consortium. No copying or

distributing, in any form or by any means, is allowed without the prior written
agreement of the owner of the property rights. This publication reflects the views
only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use
which may be made of the information contained therein.

3
Table of Contents
1 ΣΚΟΠΟΣ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ ............................................................................................................. 7
2 ΤΟ ΝΕΡΟ ΓΕΝΙΚΑ.................................................................................................................... 8
2.1 Ο κύκλος του νερού ...................................................................................................... 8
2.2 Λειψυδρία ..................................................................................................................... 9
2.3 Διαθεσιμότητα, άντληση και παροχή νερού .............................................................. 10
2.3.1 Επιπτώσεις από την άντληση και την προσφορά νερού ......................................... 10
2.3.2 Εξάντληση των υδάτινων πόρων ............................................................................. 11
3 ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΠΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ .............................................................. 13
3.1 Τι προβλέπει η Ευρωπαϊκή νομοθεσία; ...................................................................... 13
3.1.1 Υποχρεωτικά μέτρα ............................................................................................. 13
3.1.2 Προαιρετικά μέτρα.............................................................................................. 14
3.2 Τι προβλέπει η εθνική νομοθεσία; ............................................................................. 15
3.2.1 Κανονισμοί, προγράμματα και υποχρεωτικά μέτρα .......................................... 15
3.2.2 Εθελοντικά πρότυπα ........................................................................................... 19
4 ΠΟΙΟΤΗΤΑ, ΑΣΦΑΛΕΙΑ, ΥΓΕΙΑ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ................................................................... 24
4.1 Κανόνες υγείας και ασφάλειας κατά την εκτέλεση των εργασιών ........................... 24
4.1.1 Ηλεκτροπληξία/Ηλεκτροσόκ ............................................................................... 25
4.1.2 Μόλυνση ............................................................................................................. 26
4.1.3 Τοξική δηλητηρίαση ............................................................................................ 27
4.1.4 Ασφυξία ............................................................................................................... 28
5 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΟΜΒΡΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ....................................................................... 30
5.1 Έλεγχος προδιαγραφών προ-εγκατάστασης .............................................................. 30
5.1.1 Οικοδομικοί κανονισμοί ..................................................................................... 31
5.1.2 Κατεργασία και υλικά ......................................................................................... 31
5.1.3 Δομική σταθερότητα ........................................................................................... 31
5.1.4 Πυρασφάλεια ...................................................................................................... 32
5.1.5 Αντοχή στην υγρασία .......................................................................................... 33
5.1.6 Ηχομόνωση ......................................................................................................... 33

4
 5.1.7 Αποχέτευση ......................................................................................................... 34
5.2 Τα συστατικά, τα είδη και οι διατάξεις του συστήματος ........................................... 37
5.2.1 Τα συστατικά του συστήματος ........................................................................... 37
5.2.2 Φίλτρο εισόδου ................................................................................................... 37
5.2.3 Calmed inlet ........................................................................................................ 39
5.2.4 Σιφόνι υπερχείλισης ............................................................................................ 40
5.2.5 Πλωτό σημείο άντλησης ..................................................................................... 40
5.2.6 Μανομετρική βαλβίδα ........................................................................................ 41
5.2.7 Σύστημα αντλίας ................................................................................................. 42
5.2.8 Μονάδα ελέγχου αντλίας ................................................................................... 42
5.2.9 Πλωτηροδιακόπτης ............................................................................................. 42
5.2.10 Δοχείο διαστολής και δείκτης στάθμης νερού ................................................... 43
5.2.11 Ελεγχόμενο πηνίο εφεδρικής τροφοδοσίας με διάκενο τύπου ΑΑ.................... 44
5.2.12 Ενότητα του συστήματος .................................................................................... 44
5.2.13 Δεξαμενές αποθήκευσης .................................................................................... 45
5.3 Τύποι και διατάξεις συστημάτων ............................................................................... 46
5.4 Εγκατάσταση υπόγειων δεξαμενών αποθήκευσης .................................................... 49
5.4.1 Οδηγίες του κατασκευαστή ................................................................................ 49
5.4.2 Αντοχή και σταθερότητα του εδάφους .............................................................. 49
5.4.3 Στάθμη των υπόγειων υδάτων............................................................................ 50
5.4.4 Εγγύτητα των δέντρων ........................................................................................ 50
5.4.5 Εγγύτητα σε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ....................................................... 50
5.4.6 Εγγύτητα στα θεμέλια ......................................................................................... 50
5.4.7 Σκίαση και θερμοκρασίες.................................................................................... 51
5.4.8 Δίοδοι πρόσβασης .............................................................................................. 51
5.5 Εγκατάσταση ............................................................................................................... 53
5.5.1 Εισαγωγή ............................................................................................................. 53
5.6 Δοκιμή, προσαρμογή και παράδοση .......................................................................... 55
5.6.1 Προκαταρτικές δοκιμές και προδιαγραφές δοκιμαστικών ελέγχων .................. 55
5.6.2 Διαδικασία ελέγχου διασύνδεσης ...................................................................... 58

5
 5.6.3 Προγραμματισμός (commissioning) ................................................................... 59
5.6.4 Παράδοση (handover)......................................................................................... 61
6 ΗΜΙΑΚΑΘΑΡΤΑ Ή «ΓΚΡΙΖΑ» ΝΕΡΑ ....................................................................................... 64
6.1 Ορισμοί, Ορολογία και Χαρακτηριστικά ..................................................................... 66
6.2 Προδιαγραφές ελέγχου προ-εγκατάστασης και αρχές επεξεργασίας/χρήσης .......... 68
6.2.1 Προδιαγραφές ελέγχου προ-εγκατάστασης ....................................................... 68
6.2.2 Αρχές επεξεργασίας και χρήσης ......................................................................... 69
6.3 Τύποι και εξαρτήματα των συστημάτων .................................................................... 70
6.3.1 Τύποι συστημάτων .............................................................................................. 70
6.3.2 Εξαρτήματα του συστήματος .............................................................................. 71
6.4 Εγκατάσταση ............................................................................................................... 79
6.5 Δοκιμή, προγραμματισμός και παράδοση ................................................................. 80
6.5.1 Προκαταρτικές δοκιμές και προδιαγραφές δοκιμαστικών ελέγχων .................. 80
6.5.2 Προδιαγραφές ελέγχου σωληνώσεων συγκομιδής............................................ 83
6.5.3 Προδιαγραφές προγραμματισμού (commissioning) .......................................... 83
6.5.4 Καταγραφή εργασιών προσαρμογής .................................................................. 83
7 ΕΞΥΠΝH ΥΔΡΟΜΕΤΡΗΣΗ ..................................................................................................... 84
7.1 Τιμολόγηση κατανάλωσης νερού ............................................................................... 85
8 ΓΛΩΣΣΑΡΙ ............................................................................................................................. 86

6
1 ΣΚΟΠΟΣ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΥ

Το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις τεχνολογίες υδατικής αποδοτικότητας προκαλεί την

ανάγκη δημιουργίας μίας νέας πιστοποίησης για αυτές τις τεχνολογίες σε Ευρωπαϊκό
επίπεδο.

Το παρόν AQUAVET εγχειρίδιο περιέχει πληροφορίες σχετικά με τις νέες τεχνολογίες υδατικής
αποδοτικότητας και τεχνικές που εμφανίζονται ως ένα ενσωματωμένο τμήμα της
ανερχόμενης αγοράς στην υδατική βιομηχανία.

Αυτό το εγχειρίδιο είναι σχεδιασμένο σαν ένας οδηγός που σκοπό έχει να αποτελέσει ένα
πολύτιμο εργαλείο για τους επαγγελματίες υδάτων, τεχνικούς, εταιρείες υδατικών
συστημάτων, παρόχους ΕΕΚ και τέλος, σε όλους εκείνους που ενδιαφέρονται για τις
τελευταίες τεχνολογίες εξοικονόμησης υδάτων και ενέργειας.

Ο βασικός στόχος αυτού του Εγχειριδίου είναι να διευκολύνει την ενσωμάτωση AQUAVET
εκπαιδευτικών υλικών σε σχέση με τiς "τεχνικές", "πράσινες" και “διαπροσωπικές”
δεξιότητες. Αυτό το εγχειρίδιο αναφοράς θα χρησιμεύσει επίσης σαν ένας οδηγός μελέτης
για τον AQUAVET έλεγχο αξιολόγησης για οποιαδήποτε ενδεχόμενη μελλοντική αναφορά και
διαπίστευση. Θα χρησιμεύσει επίσης σαν μοντέλο για ζωντανά εργαστήρια και online
μαθήματα τα οποία θα γίνουν στο μέλλον.

Το Εγχειρίδιο διαιρείται σε επτά μέρη. Επιπλέον, περιέχει παραρτήματα με Λεξιλόγιο και

συνδέσμους για ενδιαφέροντες ιστοσελίδες.

Οι βασικοί στόχοι του είναι:

• να βοηθήσει τους αναγνώστες να έχουν επιπλέον πληροφόρηση για νέες τεχνολογίες και
τεχνικές υδατικής αποδοτικότητας
• να διευκρινίσει εννοιολογικά ζητήματα που προκύπτουν από αυτά τα θέματα,
• να ενθαρρύνει τη γνώση και χρήση τεχνολογιών και τεχνικών υδατικής αποδοτικότητας με
σκοπό την εξοικονόμηση της χρήσης του νερού.

7
2 ΤΟ ΝΕΡΟ ΓΕΝΙΚΑ

2.1 Ο κύκλος του νερού

Εικόνα 1: Ο κύκλος του νερού

protection of waterconservation
source programs

catchment purification distribution

water in natural use

environment

disposal drain off treatment

collection
Εικόνα 2: Η αλυσίδα του νερού
8
2.2 Λειψυδρία

Ο όρος λειψυδρία εκφράζει τις συνθήκες ολιγόχρονης (π.χ. εποχιακής, συγκυριακής) ή

μακρόχρονης (μονιμότερης) έλλειψης νερού που υπολείπεται λιγότερο ή περισσότερο
(ποσοτική διαβάθμιση φαινομένου) από τις ανάγκες/απαιτήσεις της ζήτησης
(συμπεριλαμβάνονται τα κυμαινόμενα ποσοστά που εκφράζουν την αναγκαία χρήση, την
υπερκατανάλωση/σπατάλη και τις όποιες παρατηρούμενες απώλειες του δικτύου
μεταφοράς, κ.ά). Η παρουσία και το μέγεθος της λειψυδρίας σε μια γεωγραφική περιοχή
είναι συνάρτηση αφενός μεν της διαθεσιμότητας του νερού που καθορίζεται και ελέγχεται
από εξωγενείς υδρο- μετεωρολογικούς παράγοντες (π.χ. βροχόπτωση, εξάτμιση) και
αφετέρου από την κατανάλωσή του που καθορίζεται από ανθρωπογενείς, κατά βάση,
παράγοντες (μέγεθος/χαρακτηριστικά ανθρώπινου και ζωικού κεφαλαίου, ποσοστιαία
κατηγοριοποίση χρήσεων, κλπ). Τα προβλήματα λειψυδρίας αναφέρονται ευρέως σε
περιπτώσεις που παρατηρούνται μειωμένες ροές ποταμών, χαμηλότερη στάθμη λιμνών,
χαμηλότερα επίπεδα υπόγειων υδάτων καθώς και αποξηραμένοι υγρότοποι (με σκοπό τη
μετατροπή τους σε γεωργική ή οικιστική γη). Αυτή η γενική μείωση των υδάτινων πόρων έχει
επίσης καταστροφικό αντίκτυπο στους υδροβιότοπους και στα οικοσυστήματα του γλυκού
νερού. Επιπλέον, η διείσδυση αλμυρών υδάτων από την υπεράντληση των παράκτιων
υδροφόρων στρωμάτων ολοένα και αυξάνεται κατά μήκος της Ευρώπης, μειώνοντας έτσι την
ποιότητα του νερού και εμποδίζοντας την μετέπειτα χρήση των υπόγειων υδάτων.

Εικόνα 3: Ξηρασία

Ιστορικά, τα προβλήματα λειψυδρίας είναι πιο έντονα στην νότια Ευρώπη χωρίς αυτό να
σημαίνει ότι δεν παρατηρούνται παρόμοια φαινόμενα και στα βόρεια κράτη. Οι επιπτώσεις

9
της λειψυδρίας είναι πιθανό να επιδεινωθούν στο μέλλον, με προβλεπόμενες αυξήσεις στην
συχνότητα και την δριμύτητα των ξηρασιών, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Το
φαινόμενο της ξηρασίας δεν πρέπει να ταυτίζεται με το φαινόμενο της λειψυδρίας, μιας και
αποτελεί ένα φυσικό φαινόμενο που ορίζεται ως μια μακρά χρονική περίοδο, κατά την οποία
η παρουσία του γλυκού νερού σε μια γεωγραφική περιοχή είναι σημαντικά μικρότερη από
την αναμενόμενη. Η μεγαλύτερη πρόκληση που ανακύπτει από τη λειψυδρία και τις ξηρασίες
περιγράφεται σε σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EC, 2007a), η οποία
υπολογίζει ότι τουλάχιστον το 11% του ευρωπαϊκού πληθυσμού και το 17% της επικράτειας
της έχει επηρεαστεί από φαινόμενα λειψυδρίας ενώ υπολογίζει ότι το κόστος από τις
ξηρασίες που έπληξαν την Ευρώπη τα τελευταία 30 χρόνια ανέρχεται σε 100 δισεκατομμύρια
ευρώ.

2.3 Διαθεσιμότητα, άντληση και παροχή νερού

Στο σύνολο, η Ευρώπη αντλεί ένα σχετικά μικρό ποσοστό από τις δικές της ανανεώσιμες
πηγές γλυκού νερού. Παρόλα αυτά, προβλήματα λειψυδρίας προκύπτουν σε πολλές περιοχές
εξαιτίας της ανισορροπίας μεταξύ άντλησης και διαθεσιμότητας. Αυτή η ανισορροπία
οδηγείται πρωταρχικά από την αναντιστοιχία μεταξύ της κατανομής των ατόμων στην
Ευρώπη και της διαθεσιμότητας των υδάτινων πόρων. Σε ορισμένες περιοχές, το πρόβλημα
επιδεινώνεται από τα υπερβολικά ποσοστά άντλησης νερού. Η εξήγηση του σημερινού
μοτίβου και της έκτασης του προβλήματος της λειψυδρίας σε ολόκληρη την ήπειρο
προϋποθέτει πλήρη γνώση του μεγέθους και της διακύμανσης της διαθεσιμότητας αλλά και
της άντλησης του νερού ανά περιοχή και χρονική περίοδο. Επιπροσθέτως, η πρόβλεψη
μελλοντικών αλλαγών στην διαθεσιμότητα του γλυκού νερού απαιτεί κατανόηση των
πιθανών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

2.3.1 Επιπτώσεις από την άντληση και την προσφορά νερού

Μία μειωμένη υδάτινη πηγή μπορεί να αντικατοπτριστεί από μειωμένες ροές ποταμών,
χαμηλότερη στάθμη λιμνών και υπόγειων υδάτων καθώς από αποξηραμένους
υδροβιότοπους. Εξαιτίας της υδρολογικής σύνδεσης των υδάτινων μαζών, υπερβολική
άντληση από οποιαδήποτε από αυτές μπορεί να έχει επίπτωση πάνω σε μία ή περισσότερες
πηγές. Για παράδειγμα, τα ποτάμια, οι λίμνες και οι υδροβιότοποι εξαρτώνται από την
10
διαθεσιμότητα των υπογείων υδάτων, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, και τα οποία
αποτελούν την βασική πηγή νερού για την επιβίωση των ζωντανών οργανισμών που
αναπτύσσονται στα ανώτερα επιφανειακά ύδατα. Η λειψυδρία επίσης βλάπτει τα χερσαία
οικοσυστήματα, επηρεάζοντας την πανίδα και την χλωρίδα. Η άντληση υδάτων έχει αρνητικές
συνέπειες, οι οποίες εκτείνονται πέρα από τις επιπτώσεις στα υδάτινα και χερσαία
οικοσυστήματα.

Η άντληση μπορεί να χειροτερεύσει την ποιότητα των υδάτων, μειώνοντας την ικανότητα
αραίωσης των ρύπων ενώ η υπερβολική άντληση από παράκτιους υδροφόρους ορίζοντες
μπορεί να προκαλέσει την εισροή θαλασσινού νερού, μειώνοντας την ποιότητα των υπόγειων
υδάτων και αποτρέποντας την μετέπειτα χρήση τους. Ένας βαρύς υδροφόρος ορίζοντας
μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υποχώρηση του εδάφους και σχετικές γεωμορφολογικές
επιπτώσεις. Επιπροσθέτως, μια γενική αποξήρανση των επιφανειακών στρωμάτων του
εδάφους μπορεί να επιταχύνει τη στεγανοποίηση και την προαγωγή της χερσαίας ροής κατά
τη διάρκεια των βροχοπτώσεων, αυξάνοντας έτσι την έκλυση των ρύπων στα κοντινά υδάτινα
ρεύματα. Δυστυχώς, οι παραδοσιακές προσεγγίσεις από την πλευρά της προσφοράς στη
διαχείριση υδάτων είναι άμεσα συνδεδεμένες με μια σειρά αρνητικών επιπτώσεων στο
υδάτινο περιβάλλον.

2.3.2 Εξάντληση των υδάτινων πόρων

Οι επιπτώσεις της υπερβολικής άντλησης υδάτων ποικίλει κυρίως ανάλογα την ένταση και την
εποχικότητα της διαδικασίας άντλησης, τον όγκο και τη θέση των υδάτων που απομένουν, την
ευαισθησία του οικοσυστήματος και συγκεκριμένες τοπικές και περιφερειακές συνθήκες.
Ζωτικής σημασίας είναι τη επιλογή του χρόνου άντλησης. Τα υψηλότερα επίπεδα άντλησης
νερού παρατηρούνται τους καλοκαιρινούς μήνες (για την εξυπηρέτηση των αναγκών στη
γεωργία και στο τουρισμό) όπου η διαθεσιμότητα των υδάτων φθάνει σε πολύ χαμηλά
επίπεδα. Κατά συνέπεια, η πιθανότητα εμφάνισης αρνητικών επιπτώσεων στην οικολογία του
γλυκού νερού μεγιστοποιείται.

11
Εικόνα 4: Υδάτινες πηγές

Η ανισορροπία μεταξύ της ζήτησης και διαθεσιμότητας των υδάτων γίνεται πιο έντονη κατά
τη διάρκεια των παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, μία
αρνητική ανατροφοδότηση μπορεί να συμβεί, ειδικά με τη γεωργική χρήση ύδατος, όπου η
έλλειψη βροχοπτώσεων οδηγεί σε μεγαλύτερη άντληση για να εκπληρωθούν οι ανάγκες των
καλλιεργήσιμων εδαφών. Η ισορροπία μεταξύ άντλησης και διαθεσιμότητας υδάτων έχει
φθάσει σε ένα κρίσιμο επίπεδο σε πολλές περιοχές στην Ευρώπη και όπως εξηγείται από τα
παραπάνω παραδείγματα, ο συνδυασμός των φαινομένων ξηρασίας και της υπερβολικής
άντλησης νερού αποτελούν μία από τις βασικότερες αιτίες για την δημιουργία του
προβλήματος της λειψυδρίας.

12
3 ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΠΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

3.1 Τι προβλέπει η Ευρωπαϊκή νομοθεσία;

Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο παρουσιάζεται το κανονιστικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που έχει
θεσπιστεί στο επίπεδο της Ε.Ε. (ενωσιακή νομοθεσία) και το οποίο ορίζει τους κανόνες για την
εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων καθώς και τις τεχνικές προδιαγραφές για τις οικιακές
συσκευές που χρησιμοποιούν νερό (WuPs).

3.1.1 Υποχρεωτικά μέτρα

 Η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (Ε.Ο.Κ.) εξέδωσε στις 22/9/1992 την

Οδηγία 92/75/ΕΟΚ «για την ένδειξη της κατανάλωσης ενέργειας και λοιπών
πόρων των οικιακών συσκευών με την επισήμανση και την παροχή
ομοιόμορφων πληροφοριών σχετικά με τα προϊόντα»: Αυτή η Οδηγία ορίζει τις
ενεργειακές απαιτήσεις επισήμανσης για οικιακές συσκευές.

 Η οδηγία 2005/32/ΕΚ θεσπίζει πλαίσιο για τη δημιουργία απαιτήσεων

οικολογικού σχεδιασμού όσον αφορά τα προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια
(ΠΚΕ). Η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό διασφαλίζει την τεχνική βελτίωση
των προϊόντων.

 Η αναθεώρηση της οδηγίας του 2005 που έγινε το 2009 (οδηγία 2009/125/EΚ)
επέκτεινε το πεδίο εφαρμογής της σε συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα
πέραν των προϊόντων που καταναλώνουν ενέργεια· πρόκειται για προϊόντα
που δεν καταναλώνουν ενέργεια κατά τη χρήση, αλλά επηρεάζουν έμμεσα την
κατανάλωση ενέργειας, όπως οι συσκευές που χρησιμοποιούν νερό, τα
παράθυρα και τα μονωτικά υλικά.Για παράδειγμα, η μικρότερη κατανάλωση
ζεστού νερού στο μπάνιο συνεπάγεται επίσης μικρότερη δαπάνη ενέργειας για τη
θέρμανση του, το οποίο θα μείωνε την συνολική κατανάλωση ενέργειας στην Ε.Ε.
Μείωση της χρήσης νερού θα οδηγούσε επίσης σε μείωση των περιβαλλοντικών
επιδράσεων στους υδάτινους πόρους. Οικιακές συσκευές που χρησιμοποιούν

13
 νερό όπως ντουζιέρες, βρύσες, πλυντήρια ρούχων και πιάτων, προσφέρουν
δυνατότητες εξοικονόμησης νερού, μειώνοντας παράλληλα την κατανάλωση
ενέργειας (EC, 2008 b).

3.1.2 Προαιρετικά μέτρα

 Η σήμανση καθιερώθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση με την έκδοση της οδηγίας

92/75/22.09.92 θέτοντας το γενικό νομοθετικό πλαίσιο για την εφαρμογή της
σήμανσης στις οικιακές συσκευές σχετικά με την κατανάλωση νερού.
Ευρωπαϊκή επισήμανση για συσκευές κατανάλωσης νερού: Στόχος της
σήμανσης είναι να δοθεί στους καταναλωτές η δυνατότητα να λαμβάνουν υπόψη
και την παράμετρο της κατανάλωσης νερού στην τελική επιλογή της οικιακής
συσκευής, παρέχοντάς τους πληροφορίες σχετικά με την κατανάλωση νερού και
ενέργειας της συγκεκριμένης συσκευής.
 Το σύστημα κοινοτικού οικολογικού σήματος (EU Eco-label) εντάσσεται στην
κοινοτική πολιτική αειφόρου κατανάλωσης και παραγωγής, σκοπός της οποίας
είναι η μείωση των αρνητικών επιπτώσεων της κατανάλωσης και της παραγωγής
στο περιβάλλον, στην υγεία και στους φυσικούς πόρους. Το εν λόγω σύστημα
προορίζεται να προωθεί, µέσω του οικολογικού σήματος, προϊόντα που
χαρακτηρίζονται από υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικών επιδόσεων. Το οικολογικό
σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει καθιερώσει κριτήρια για κατανάλωση νερού
στις διαφορετικές οικιακές συσκευές συμπεριλαμβανομένων των πλυντηρίων
πιάτων (Απόφαση στις 28 Αυγούστου 2001) και των πλυντηρίων ρούχων
(2000/45/EC). Τα πρότυπα υδατικής απόδοσης στο πλαίσιο του συστήματος του
οικολογικού σήματος της Ε.Ε. για τα πλυντήρια πιάτων και ρούχων
περιλαμβάνουν τις ίδιες προδιαγραφές που καθορίζονται στην Οδηγία του
Συμβουλίου 92/75/EEC, και η οποία αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης στο
αρμόδιο τμήμα για την υποχρεωτική εφαρμογή της οδηγίας στο εγγύς μέλλον.
Πρέπει να σημειωθεί πως τα κριτήρια οικολογικού σήματος για πλυντήρια πιάτων
και ρούχων έχουν λήξει από τις 30 Νοεμβρίου 2008 και 28 Φεβρουαρίου 2009
αντίστοιχα. Τα συγκεκριμένα σχέδια είναι σε εξέλιξη ενώ εξετάζεται η

14
 αναθεώρηση των κριτηρίων ώστε να αποφασιστεί αν τα πλυντήρια πιάτων και
ρούχων θα παραμείνουν υπό το πλαίσιο του οικολογικού σήματος.

3.2 Τι προβλέπει η εθνική νομοθεσία;

Η συγκεκριμένη ενότητα παρουσιάζει μια σειρά από κανονισμούς, προγράμματα και

εθελοντικά πρότυπα, τα οποία εφαρμόζονται σε εθνικό επίπεδο και ρυθμίζουν την χρήση των
οικιακών συσκευών που καταναλώνουν νερό (WuPs).

3.2.1 Κανονισμοί, προγράμματα και υποχρεωτικά μέτρα

3.2.1.1 Ηνωμένο Βασίλειο

Κανόνες Ύδρευσης: Οι Ενιαίοι Κανόνες Ύδρευσης (1999) αντικατέστησαν τους τοπικούς και
περιφερειακούς κανονισμούς για τις εσωτερικές υδραυλικές εγκαταστάσεις στο Ηνωμένο
Βασίλειο. Οι Ενιαίοι Κανόνες Ύδρευσης θεσπίζουν α) τις ελάχιστες απαιτήσεις απόδοσης
σχετικά με την κατανάλωση νερού για τα προϊόντα οικιακής χρήσης (π.χ. τουαλέτες,
πλυντήρια ρούχων, στεγνωτήρια) και β) τις τεχνικές προδιαγραφές για την εξασφάλιση της
βέλτιστης στεγανοποίησης στις συνδέσεις υδραυλικών σωλήνων και εξαρτημάτων καθώς και
για την ελαχιστοποίηση της διαδρομής των σωληνώσεων κατά μήκος των υποστηλωμάτων
και τοίχων.
 Τουαλέτες
Οι Ενιαίοι Κανόνες Ύδρευσης καθορίζουν ότι η μέγιστη ποσότητα νερού που πρέπει να
απελευθερώνουν τα καζανάκια ανά χρήση είναι 6 λίτρα ενώ θα πρέπει όλα τα καζανάκια
λεκανών να είναι εξοπλισμένα με μηχανισμό διπλής ροής για εξοικονόμηση νερού.
Επιπρόσθετα, τα καζανάκια θα πρέπει να χρησιμοποιούν όλη την αποθηκευμένη ποσότητα
νερού των 6 λίτρων σε ένα πάτημα, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης έκπλυση της
λεκάνης.

 Βρύσες
Ο όγκος νερού που διοχετεύεται μέσα από τις βρύσες (μπαταρίες) της κουζίνας και του
μπάνιου εξαρτάται από την ένταση της ροής. Οι Ενιαίοι Κανόνες Ύδρευσης καθορίζουν ότι η

15
ροή για τις βρύσες κουζίνες πρέπει να είναι λίγο μεγαλύτερη από τις βρύσες μπάνιου (6-8
λίτρα ανά λεπτό και 5-7 λίτρα ανά λεπτό, αντίστοιχα). Υπάρχουν συστήματα που αναμιγνύουν
αέρα μέσα στο νερό και δίνουν την εντύπωση πιο δυνατής ροής μέσα από τη βρύση ή την
κεφαλή του ντους. Σε συνδυασμό με το μηχανισμό περιορισμού της ροής, τα συγκεκριμένα
μπορούν να εξοικονομήσουν νερό χωρίς απώλεια άνεσης για τον χρήστη.
 Επιπρόσθετοι κανονισμοί
Υπάρχουν κανόνες που περιορίζουν την κατανάλωση νερού για τον καλωπισμό των
εξωτερικών χώρων κατά τις περιόδους έντονης ξηρασίας, απαγορεύοντας τη χρήση νερού για
το πότισμα του κήπου και το πλύσιμο των αυτοκινήτων.

3.2.1.2 Ισπανία

Η Ισπανία δεν διαθέτει ένα εθνικό πλαίσιο για τη διαχείριση της ζήτησης των υδάτινων πόρων
και την μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας του νερού σε κάθε χρήση. Ωστόσο, υπάρχουν
διατάξεις και κανονισμοί σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο που ορίζουν τις ελάχιστες
προδιαγραφές για τις οικιακές συσκευές που χρησιμοποιούν νερό. Για παράδειγμα, η
Κυβέρνηση της Καταλονίας ψήφισε νόμο για την υποχρεωτική εγκατάσταση συσκευών
εξοικονόμησης νερού σε όλα τα κτήρια των δημόσιων υπηρεσιών. Ο συγκεκριμένος
κανονισμός προβλέπει επίσης πως για όλα τα κτίρια (νεόδμητα ή ανακαινισμένα, δημόσια ή
ιδιωτικά) θα πρέπει να εκδίδεται πιστοποιητικό υδατικής αποδοτικότητας, το οποίο θα
περιγράφει την πραγματική κατανάλωση νερού στις οικιακές συσκευές (βλέπε τουαλέτα,
ντους, εσωτερικές βρύσες κτλ.) ενώ θα πρέπει να υπάρχει σε όλα τα κτίρια και ένας
μηχανισμός (π.χ. βαλβίδα) για την διακοπή της εξόδου του νερού προς την τουαλέτα. Το
2006, το δημοτικό συμβούλιο της Μαδρίτης θέσπισε νόμο (Ordenanza de Gestión y Uso
Eficiente del Agua) που ορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές για την κατανάλωση νερού στις
οικιακές/επιχειρηματικές συσκευές. Ο συγκεκριμένος νόμος είχε ως στόχο να ενθαρρύνει την
εγκατάσταση αποδοτικών συσκευών κατανάλωσης νερού, καθορίζοντας παράλληλα τη
μέγιστη ποσότητα νερού που πρέπει να διοχετεύεται από τις οικιακές συσκευές (βρύση,
ντους, καζανάκι, κτλ.) σε μία χρήση. Τέλος, υπάρχει μια σειρά από διατάγματα σε τοπικό
επίπεδο (Alcobendas, Asturias, Barberà del Vallès, Camargo, Castro Urdiales, Madrid, San
Cristóbal de Segovia, και Sant Cugat del Vallès), τα οποία προβλέπουν πως οι μπαταρίες
εσωτερικού χώρου στα δημόσια κτίρια θα πρέπει να εξοπλισμένες με μηχανισμό αυτόματης
16
διακοπής της ροής του νερού μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ώστε να
περιοριστή η κατανάλωση νερού ανά χρήση.

3.2.1.3 Πορτογαλία

Η Πορτογαλία διαθέτει περιορισμένο αριθμό διατάξεων και κανονισμών που διέπουν την
εγκατάσταση υδραυλικών συστημάτων στα κτίρια και καθορίζουν ανώτερα όρια για την
οικιακή και εμπορική κατανάλωση νερού. Ο Γενικό Κανόνας για τις υπηρεσίες ύδατος και
αποχέτευσης/επεξεργασίας λυμάτων προβλέπει ότι τα τηλέφωνα ντους που αποδίδουν
μεγαλύτερη ροή και τα οποία σπαταλούν νερό και ενέργεια πρέπει είτε να αντικατασταθούν
με τηλέφωνα ντους χαμηλής ροής, τα οποία χρησιμοποιούν έως και 9 λίτρα το λεπτό είτε να
προσαρμοστούν με αποτελεσματικές συσκευές εξοικονόμησης νερού, όπως περιοριστές ροής
και ρυθμιστές ροής ντους.

3.2.1.4 Ιταλία

Η Ιταλία (όπως και η Ισπανία) δεν διαθέτει ένα εθνικό πλαίσιο για τη διαχείριση της ζήτησης
των υδάτινων πόρων και την μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας του νερού. Ωστόσο,
υπάρχουν διατάξεις και κανονισμοί σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο που ορίζουν τα
ανώτατα όρια κατανάλωσης νερού για τις οικιακές συσκευές. Για παράδειγμα, οι κανονισμοί
για τα κτίρια στη πόλη Αβιλιάνα προβλέπουν ότι η μέγιστη ποσότητα νερού που πρέπει να
απελευθερώνουν τα καζανάκια ανά χρήση είναι 6 λίτρα ενώ θα πρέπει όλα τα καζανάκια
λεκανών να είναι εξοπλισμένα με μηχανισμό διπλής ροής για εξοικονόμηση νερού. Επίσης, οι
κανονισμοί ορίζουν ότι η ροή για τις βρύσες του μπάνιου (εξαιρούνται οι μπαταρίες
μπανιέρας) δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 8 με 12 λίτρα το λεπτό. Παρομοίως, στην επαρχία του
Σάσσαρι, οι κανονισμοί ενέργειας ορίζουν ότι η μέγιστη ποσότητα νερού που πρέπει να
απελευθερώνουν τα καζανάκια διπλής έκπλυσης ανά χρήση είναι 6 λίτρα ενώ οι μπαταρίες
μπάνιου θα πρέπει να ρυθμιστούν ώστε η ροή του νερού να μην ξεπερνάει τα 8 λίτρα ανά
λεπτό. Να σημειωθεί ότι οι συγκεκριμένοι κανόνες δεν ισχύουν στις περιπτώσεις που
υπάρχουν εγκαταστάσεις συλλογής βρόχινου νερού.

17
3.2.1.5 Ιρλανδία

Το 2008, ο Ιρλανδός Υπουργός Περιβάλλοντος εξήγγειλε την υποχρεωτική εγκατάσταση

λεκανών με μηχανισμό διπλής ροής στα κτίρια για μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και
εξοικονόμηση νερού. Η συγκεκριμένη διάταξη αφορά τόσο στα νεότευκτα όσο και στα
υφιστάμενα κτίρια και εκτός των άλλων ορίζει ότι η μέγιστη ποσότητα νερού που πρέπει να
απελευθερώνουν τα καζανάκια ανά χρήση (τράβηγμα) δεν πρέπει να ξεπερνά τα 6 λίτρα.
Τέλος, το νομοσχέδιο για τις υπηρεσίες ύδατος (Water Act Services, 2007) θέσπισε μια σειρά
από κανόνες που περιορίζουν την κατανάλωση νερού σε παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας
ή περιόδους με έλλειψη νερού.

3.2.1.6 Γερμανία

Στη Γερμανία δεν υπάρχουν άμεσα υποχρεωτικά μέτρα για την εξοικονόμηση νερού από
προϊόντα που χρησιμοποιούν νερό. Ωστόσο, στην παράγραφο 1 του Άρθρου 3 του Federal
Waste water Regulations, αναφέρεται πως όλες οι συσκευές και προϊόντα που
πραγματοποιούν απορρίψεις λυμάτων θα πρέπει να εφαρμόζουν διαδικασίες εξοικονόμησης
νερού.

3.2.1.7 ΣΥΝΟΨΗ

Παρόλο που οι ισχύοντες κανονισμοί στα κράτη-μέλη (MS) είναι διαφορετικοί,

παρατηρούνται αρκετές ομοιότητες μεταξύ τους. Η πιο σημαντική είναι ότι όλα τα κράτη-
μέλη υπό εξέταση έχουν ορίσει συγκεκριμένες προδιαγραφές και ανώτατα όρια που
καθορίζουν τη χρήση του νερού και διασφαλίζουν την αποδοτικότητα των οικιακών
συσκευών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι οι περισσότερες χώρες ορίζουν ότι η μέγιστη
ποσότητα νερού που θα πρέπει να απελευθερώνουν τα καζανάκια ανά χρήση είναι τα 6 λίτρα
καθώς και ότι όλα τα καζανάκια λεκανών θα πρέπει είναι εξοπλισμένα με μηχανισμό διπλής
ροής. Αντίστοιχα, για τη χρήση των ντους και των βρυσών εσωτερικού χώρου (είναι οι
δεύτερες πιο συχνά ρυθμιζόμενες εφαρμογές) υπάρχουν παρόμοιες προδιαγραφές χρήσης. Ο
πίνακας 1 συνοψίζει τις τεχνικές προδιαγραφές των οικιακών συσκευών που καταναλώνουν
νερό όπως ορίζονται από τα κράτη-μέλη.

18
Name of MS/EU Scope Productos covered and Water Performance requirements
Measure Toilets Washing Dish Shower Taps Car
machine washer heads Wash
Council EU EU Level < 12 l/kg X
Directive
92/75/eec:
Labelling
Ecodesign EU EU Level 5.3-7 l/kg 7-10 X X
Directive l/cycle
2005/32/EC
Water United National 6 l/flush <27 l/kg <4,5
supply Kingdom l/place
(water setting
fittings)
regulations
Ordenanza Spain Municipal 6 l/flush <10 <10 <70
de Gestión y (Madrid) l/min l/min l/vehicle
Uso Eficiente
del Agua en
la Ciudad de
Madrid

Πίνακας 1: Τεχνικές προδιαγραφές για οικιακές συσκευές όπως ορίζονται στην εθνική
νομοθεσία (υποχρεωτικά μέτρα)

3.2.2 Εθελοντικά πρότυπα

3.2.2.1 Ισπανία

To “Environmental Quality Guarantee Label” είναι ένα οικολογικό σήμα που απονέμεται σε
προϊόντα οικιακής χρήσης τα οποία καλύπτουν ορισμένες οικολογικές απαιτήσεις που
αφορούν στη κατανάλωση νερού, την εξοικονόμηση ενέργειας και το περιβαλλοντικό
αποτύπωμα. Η προσέγγιση αυτή βασίζεται στον Κανονισμό 1980/2000 για το Κοινοτικό
Σύστημα Απονομής Οικολογικού Σήματος (European Ecolabel), ο οποίος αποσκοπεί στο
σχεδιασμό, παραγωγή και προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν μειωμένες

19
περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ’ όλη την διάρκεια του κύκλου ζωής τους καθώς και στην
κατάλληλη ενημέρωση των καταναλωτών. To “Environmental Quality Guarantee Label” ορίζει
κριτήρια για την κατανάλωση νερού στις διάφορες οικιακές συσκευές συμπεριλαμβανομένων
των πλυντηρίων πιάτων και ρούχων, ενώ διαθέτει και μια κλίμακα υδατικής απόδοσης για τις
οικιακές συσκευές..

Εικόνα 5: Environmental Quality Guarantee Label

3.2.2.2 Ηνωμένο Βασίλειο

 Waterwise Marque
Η Εθελοντική Σήμανση Waterwise Marque αφορά προϊόντα που χρησιμοποιούν νερό στο
μπάνιο, στην κουζίνα κτλ. Ο φορέας διαχείρισης του σήματος είναι μια Μη Κερδοσκοπική
Οργάνωση που χρηματοδοτείται από τη βιομηχανία του νερού του Ηνωμένου Βασιλείου και
από τις χορηγίες και την παροχή συμβουλών. Η σήμανση αποδίδεται σε προϊόντα που: α) το
προϊόν εξοικονομεί νερό ή προάγει την εξοικονόμηση νερού, β) είναι ή θα είναι ευρέως
διαθέσιμα στην εθνική αγορά, γ) η απόδοση του είναι υψηλή και δ) ο σχεδιασμός του
ανταποκρίνεται σε υψηλές προδιαγραφές. Πρόκειται για εθελοντικό σύστημα σήμανσης των
προϊόντων για την εξοικονόμηση νερού τόσο στον εμπορικό όσο και στον οικιακό τομέα. Τα
προϊόντα περιλαμβάνουν πλυντήρια πιάτων, κεφαλές ντους, τζελ που αποθηκεύουν νερό και
χρησιμοποιούνται τον κήπο, τουαλέτες και ουρητήρια, χλοοτάπητες που είναι ανθεκτικοί
στην ξηρασία, προϊόντα ανακύκλωσης νερού, δεξαμενές συλλογής νερού, πλυντήρια
αυτοκινήτων που δεν χρησιμοποιούν νερό, συσκευές που περιορίζουν τη ροή, χρονόμετρα
στο ντους, συσκευές που μειώνουν τη χωρητικότητα από το καζανάκι και άλλα.

20
Εικόνα 6: Waterwise Marque logo

 BMA Water Efficiency Labeling Scheme

Η Εθελοντική Σήμανση (BMA Water Efficiency Labeling Scheme) αφορά εξοπλισμό μπάνιου
(Bathroom manufacturer’s association, 2008). Το σήμα έχει απονεμηθεί σε περισσότερα από
530 προϊόντα (τουαλέτες, μπάνιο, ντους, βρύσες). Ειδικότερα, το σήμα προϋποθέτει: α) τα
ενσωματωμένα καζανάκια θα πρέπει να συμμορφώνονται με την Κατηγορία 2 της ΕΝ997, με
την προϋπόθεση ότι δεν ξεπερνούν τα 4,5 λίτρα ανά χρήση, β) τα ανεξάρτητα καζανάκια θα
πρέπει να συμμορφώνονται με την κατηγορία 2 της Pr EN 14055, γ) όλες οι βρύσες θα πρέπει
να μην υπερβαίνουν τα 6 l/min σε συνθήκες πίεσης 5 bar, δ) τα τηλέφωνα ντους δε θα πρέπει
να υπερβαίνουν τα 13 l/min σε διάφορες θέσεις και για τη μέγιστη πίεση λειτουργίας και ε) η
χωρητικότητα της μπανιέρας δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 80 λίτρα όταν γεμίζει το 40% του
όγκου, που φτάνει μέχρι την υπερχείλιση. Στο μέλλον θα συμπεριληφθούν συστήματα
γκρίζου νερού και συστήματα συλλογής ομβρίων υδάτων.

Εικόνα 7: BMA Water Efficient Product Scheme label

3.2.2.3 Πορτογαλία

Το μέσο υδατικό αποτύπωμα στην Πορτογαλία είναι 2505 m³/yr ανά άτομο, με το 59,9% να
αφορά το εξωτερικό της χώρας. Η μέση ημερήσια κατανάλωση νερού είναι 161 l/κάτοικο.
21
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, κάθε χρόνο «χάνονται» 70 m3 νερού ανά οικογένεια. Η Πορτογαλία
διαθέτει το ονομαζόμενο Εθνικό Πρόγραμμα για την Εξοικονόμηση Νερού (National
Programme for Efficient Water Use - PNUEA). Το πρόγραμμα εγκρίθηκε το 2005 και στους
βασικούς στόχους του είναι η μείωση της αστικής ζήτησης νερού κατά 20% μέχρι το 2015. Το
πρόγραμμα λαμβάνει υπόψη του την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία και καθοδηγεί το
σχεδιασμό, την διαχείριση καθώς και την αδειοδότηση ενεργειών που σχετίζονται με τη
χρήση του νερού, ώστε να διασφαλίσει τη βέλτιστη χρήση των υδάτων.

3.2.2.4 Γερμανία

Η Γερμανία διαθέτει ένα από τα παλαιότερα συστήματα Περιβαλλοντικών Σημάνσεων, το

Blue Angel. Πρόκειται για Περιβαλλοντική Σήμανση, με εθνική εμβέλεια, σε ισχύ από το 1978,
η οποία εστιάζει στα καζανάκια. Όσον αφορά τις τεχνικές προδιαγραφές, η Σήμανση ορίζει
πως α) το καζανάκι θα πρέπει να φέρει μηχανισμό που περιορίζει τη ροή ή τη διακόπτει,
σύμφωνα με το DIN19542, παράγραφος 3.2.4., β) η δυνατότητα εξοικονόμησης νερού πρέπει
να αναγράφεται επάνω στο προϊόν και γ) το εύρος του όγκου ροής θα είναι 6 – 9 λίτρα ανά
χρήση.

22
 Πίνακας 2: Σύνοψη των απαιτήσεων των υφισταμένων προαιρετικών καθεστώτων
ορθολογικής χρήσης του νερού της ΕΕ και των ΚΜ
Name of MS/EU Related Scope Productos covered and Water Performance
Measure standards requirements
Toilets Washi Dish Shower Taps Car
ng washer heads Wash
machi
ne
The EU EU EN EU Level <12 x
Eco label 60456:1999 l/kg of
and EN wash
50242 load
Distintivo Spain UNE67- Regional <6l/min <12 < 9
de 001-88 (Catalonia) l/min l/min
garantía EN
de calidad 246:2004
ambiental
catalán
BMA United EN National <4,5 <13 < 6
Water Kingdom 997:2003 l/flush l/min l/min
effciency and PrEN
Labelling 14055:2007
scheme

23
4 ΠΟΙΟΤΗΤΑ, ΑΣΦΑΛΕΙΑ, ΥΓΕΙΑ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

4.1 Κανόνες υγείας και ασφάλειας κατά την εκτέλεση των

εργασιών

Tα συστήματα επαναχρησιμοποίησης των υδάτων της βροχής και των γκρίζων υδάτων, εάν
εγκατασταθούν σωστά, δύναται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη κατανάλωση νερού σε ένα
κτίριο. Απαραίτητη κρίνεται και η συνεχής και περιοδική συντήρηση των συστημάτων ώστε να
εξασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία τους, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο τις πιθανότητες
εμφάνισης βλάβης. Ωστόσο, η διαδικασία εγκατάστασης ενός συστήματος συλλογής του
νερού της βροχής ή επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων, εγκυμονεί μια σειρά από
κινδύνους για τον επαγγελματία.

Πρόκειται για κινδύνους που μπορούν να ανακύψουν κατά την διαδικασία εγκατάστασης των
υδραυλικών συστημάτων και συστημάτων θέρμανσης. Αυτοί οι κίνδυνοι θα πρέπει να
προσδιοριστούν σε πρώιμο επίπεδο ώστε διασφαλιστεί η ασφάλεια και υγεία του τεχνικού
προσωπικού καθώς και η αποφυγή πρόκλησης ζημιών. Στις περιπτώσεις που ο κίνδυνος δεν
μπορεί να εξαλειφθεί, η πιθανότητα τραυματισμού ή πρόκλησης υλικών ζημιών πρέπει να
αξιολογηθεί, ώστε να επιλεγεί ο ασφαλέστερος "δρόμος" για τη μείωση της πιθανότητας
ατυχήματος κατά την διαδικασία των εργασιών.

Ο σκοπός αυτής της ενότητας είναι να παρουσιάσει τους κινδύνους που εγκυμονεί η
διαδικασία εγκατάστασης υδραυλικών συστημάτων καθώς και μια σειρά από προτεινόμενες
λύσεις και ασφαλή συστήματα εργασίας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον
επαγγελματία για την αποφυγή ατυχημάτων ή/και υλικών ζημιών. Στο συγκεκριμένο
κεφάλαιο θα εξετάσουμε τους παρακάτω κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν κατά την
εγκατάσταση των υδραυλικών συστημάτων συλλογής βρόχινου νερού και
επαναχρησιμοποίησης υδάτων σε ένα κτίριο:

 ηλεκτροπληξία/ηλεκτροσόκ
 μόλυνση
 τοξική δηλητηρίαση
 ασφυξία

24
  τραυματισμός μέσω χειρισμού του εξοπλισμού.

4.1.1 Ηλεκτροπληξία/Ηλεκτροσόκ

Πίνακας 3: Πιθανοί κίνδυνοι και πιθανά ασφαλή συστήματα εργασίας σε σχέση με

ηλεκτροπληξία/ηλεκτροσόκ

Πιθανοί κίνδυνοι που θα μπορούσαν να Μέτρα πρόληψης

οδηγήσουν σε ηλεκτροπληξία/ηλεκτροσόκ
Επαφή με γυμνές επαφές-καλώδια κατά τη
διάρκεια εγκατάστασης ή συντήρησης
εξαρτημάτων ενός ηλεκτρικά λειτουργούν
συστήματος
Επαφή με θαμμένα καλώδια κατά τη διάρκεια
εργασιών εκσκαφής
• Εφαρμογή των κατάλληλων αλληλουχιών
εργασιακής εγκατάστασης, εξασφαλίζοντας ότι η
ηλεκτρική σύνδεση πραγματοποιείται στο
αργότερο δυνατό στάδιο της διαδικασίας
εγκατάστασης
• Βεβαιωθείτε ότι τα καλύμματα των
εξαρτημάτων είναι τοποθετημένα κάθε φορά που
το σύστημα/εξαρτήματα ηλεκτροδοτούνται, εκτός
αν είναι απαραίτητο το κάλυμμα να έχει
αφαιρεθεί
• Εφαρμόστε τις ασφαλείς διαδικασίες μόνωσης
πριν εργασθείτε σε εγκατεστημένα συστήματα
• Ακολουθήστε οδηγίες που δίνονται στις
ευρωπαϊκές και εθνικές κανονιστικές ρυθμίσεις.

Επαφή με εναέρια καλώδια κατά την • Ακολουθήστε τις οδηγίες που δίνονται στην HSE
τοποθέτηση μεγάλων δεξαμενών αποθήκευσης έκδοση ‘Αποφυγή κινδύνου από εναέριες
Σημείωση: Η ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας’ (GS6)
εκκενώνεται από τις εναέριες γραμμές παρόλο
που η εγκατάσταση και ο εξοπλισμός δεν τις
αγγίζουν.

25
4.1.2 Μόλυνση

Τα γκρίζα ύδατα αποτελούν μια κατηγορία υδάτων που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό
κίνδυνο για την υγεία εξαιτίας της συγκέντρωσης παθογόνων οργανισμών, ραδιενεργών ή
πολύ τοξικών ουσιών, όπως: α) περιττώματα ή άλλα ανθρώπινα απόβλητα, β) ζωικά
απόβλητα και γ) παθογόνοι οργανισμοί από οποιαδήποτε άλλη πηγή. Καρκινογόνες ουσίες
είναι εκείνες που μπορούν, σε παρατεταμένη έκθεση, να προκαλέσουν καρκίνο.
Περιβαλλοντικοί οργανισμοί είναι μικροοργανισμοί, βακτήρια, ιοί και παράσιτα σημαντικά
για την ανθρώπινη υγεία. Παθογόνοι οργανισμοί είναι μικροοργανισμοί, βακτήρια, ιοί και
παράσιτα (π.χ. δονάκιο της χολέρας, καμπυλοβακτηρίδιο) τα οποία είναι ικανά να
προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες.

Πίνακας 4: Πιθανοί κίνδυνοι και πιθανά σχετικά ασφαλή συστήματα εργασίας σε σχέση με
μόλυνση
Πιθανοί κίνδυνοι που θα μπορούσαν να Μέτρα πρόληψης
οδηγήσουν σε μόλυνση
Επαφή με νερό ή άλλες ουσίες που • Αποφυγή άσκοπης επαφής και έκθεσης
περιέχουν καρκινογόνες ουσίες, • Χρήση προσωπικού προστατευτικού
περιβαλλοντικούς οργανισμούς ή εξοπλισμού ανάλογα με τις περιστάσεις και
παθογόνους οργανισμούς το επίπεδο του κινδύνου
• Εφαρμόστε τους κανόνες προσωπικής
υγιεινής και απολυμάνετε τα χέρια σας μετά
από κάθε επαφή με το νερό ή άλλες ουσίες
• Χρήση των κατάλληλων μέτρων,
συμπεριλαμβανομένης της χρήσης
προειδοποιητικών πινακίδων, για αποφυγή
της έκθεσης σε καρκινογόνες ουσίες

26
4.1.3 Τοξική δηλητηρίαση

Εκτός από την έκθεση στον κίνδυνο μόλυνσης, η επαφή με μολυσμένο νερό ή άλλες ουσίες
κατά την διαδικασία εκτέλεσης των εργασιών ενδέχεται να προκαλέσουν τοξική δηλητηρίαση.

Πίνακας 5: Πιθανοί κίνδυνοι και πιθανά σχετικά ασφαλή συστήματα εργασίας σε σχέση με
την τοξική δηλητηρίαση
Πιθανός κίνδυνος που θα μπορούσε να Μέτρα πρόληψης
οδηγήσει σε τοξική δηλητηρίαση
Επαφή με, ή κατανάλωση, νερού ή άλλων • Αποφυγή άσκοπης επαφής και έκθεσης σε
ουσιών που περιέχουν καρκινογόνες ουσίες ουσίες που περιέχουν καρκινογόνες ουσίες ή
ή παθογόνους οργανισμούς παθογόνους οργανισμούς
• Χρήση προσωπικού προστατευτικού
εξοπλισμού, ανάλογα με τις περιστάσεις και
το επίπεδο του κινδύνου
• Εφαρμόστε τους κανόνες υγιεινής μετά από
κάθε επαφή ή έκθεση σε τοξικές ουσίες
• Χρήση των κατάλληλων μέτρων,
συμπεριλαμβανομένης της χρήσης
προειδοποιητικών πινακίδων για την
αποτροπή της έκθεσης σε τοξικές ουσίες

Επαφή με προϊόντα επεξεργασίας νερού που • Ακολουθήστε τις οδηγίες χρήσης και
περιέχουν καρκινογόνες ουσίες ή χειρισμού που δίνονται στο δελτίο δεδομένων
παθογόνους οργανισμούς ασφαλείας του κατασκευαστή (MSDS)
• Ακολουθήστε την καθοδήγηση ασφαλούς
αποθήκευσης που δίνεται στο MSDS
• Εξοικείωση με τις οδηγίες παροχής πρώτων
βοηθειών που περιλαμβάνονται στο MSDS
πριν τη χρήση του προϊόντος
• Βεβαιωθείτε ότι οποιοδήποτε ανεπιθύμητο

27
 Πιθανός κίνδυνος που θα μπορούσε να Μέτρα πρόληψης
οδηγήσει σε τοξική δηλητηρίαση
ή χρησιμοποιημένο προϊόν καταλήγει στο
κάδο απορριμμάτων σύμφωνα με τις οδηγίες
ασφαλείας που περιλαμβάνονται στο MSDS
Εργασία σε κλειστό χώρο που περιέχει • Ακολουθήστε τις οδηγίες που προβλέπει η
τοξικές ουσίες εθνική νομοθεσία σχετικά με την εργασία σε
κλειστούς χώρους.

4.1.4 Ασφυξία

Η περιορισμένη ποσότητα οξυγόνου κατά την εκτέλεση εργασιών σε κλειστό χώρο (π.χ.
δεξαμενή αποθήκευσης, στέρνα) ή η ύπαρξη αερίων, αναθυμιάσεων ή ατμού σε μεγάλη
πυκνότητα αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης ασφυξίας στον επαγγελματία.

Πίνακας 6: Πιθανοί κίνδυνοι και πιθανά σχετικά ασφαλή συστήματα εργασίας που
σχετίζονται με ασφυξία

Πιθανός κίνδυνος που θα μπορούσε να οδηγήσει Μέτρα πρόληψης

σε ασφυξία

Έλλειψη επαρκούς οξυγόνου όταν η εργασία • Αποφυγή εργασίας σε κλειστό χώρο, χωρίς να
εκτελείται σε κλειστό χώρο όπως μία δεξαμενή έχει εξακριβωθεί η επάρκεια οξυγόνου
αποθήκευσης, στέρνα ή εκσκαφή • Μην εισέλθετε σε κλειστό χώρο εκτός αν είστε
επαρκώς εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι

Έλλειψη επαρκούς οξυγόνου λόγω μόλυνσης του • Ακολουθήστε τις οδηγίες που προβλέπει η
αέρα με τοξίνες και τοξικές ουσίες κατά τον εθνική νομοθεσία σχετικά με τους κλειστούς
χειρισμό και τη χρήση προϊόντων επεξεργασίας χώρους
νερού

28
Κάθε εργοδότης οφείλει:
A. να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση με τις διατάξεις των Κανονισμών σε σχέση με
οποιαδήποτε εργασία εκτελείται από τους υπαλλήλους του και
B. να εξασφαλίσει τη συμμόρφωση, όσο είναι ευλόγως εφικτό, με τις διατάξεις των
Κανονισμών σε σχέση με οποιαδήποτε εργασία που εκτελείται από άτομα άλλα εκτός
των υπαλλήλων του, εφόσον οι διατάξεις αυτές αφορούν θέματα τα οποία είναι υπό
τον έλεγχο του.

Κάθε αυτοαπασχολούμενο άτομο οφείλει να

A. συμμορφώνεται με τις διατάξεις σε σχέση με το δικό του έργο, και
B. διασφαλίζει τη συμμόρφωση, όσο είναι ευλόγως εφικτό, με τις διατάξεις των
Κανονισμών σε σχέση με οποιαδήποτε εργασία που εκτελείται από άτομα άλλα εκτός
των υπαλλήλων του, εφόσον οι διατάξεις αυτές αφορούν θέματα τα οποία είναι υπό
τον έλεγχο του.

29
5 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΟΜΒΡΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ

Η συλλογή βρόχινου νερού είναι μία αξιόπιστη και αποτελεσματική τεχνολογία που, αν
σχεδιαστεί και εγκατασταθεί σωστά, θα δώσει πολλά έτη υπηρεσία, με ελάχιστο κόστος
συντήρησης. Ο σχεδιασμός ενός συστήματος συλλογής βρόχινου νερού πρέπει να γίνεται από
ένα κατάλληλα καταρτισμένο άτομο. Είναι σημαντικό να εξετασθούν οι ακόλουθες πτυχές
όταν πρόκειται να σχεδιαστεί ένα σύστημα συλλογής βρόχινου νερού:
 Σχεδιασμός συστήματος
 Καθορισμός των τεχνικών προδιαγραφών χωρητικότητας της δεξαμενής
αποθήκευσης βρόχινου νερού με την πιο απλή προσέγγιση.
 Πρόληψη της στασιμότητας του νερού.
 Διασφάλιση ότι η παροχή της δεξαμενής αποθήκευσης καλύπτει τους αεραγωγούς.
 Προδιαγραφές διήθησης.
 Μέτρα πρόληψης της μόλυνσης και ανάπτυξης μικροβίων.
 Μέτρα πρόληψης για το ενδεχόμενο ξεχειλίσματος.
 Διαδικασία αντιμετώπισης της υπερχείλισης από τις δεξαμενές αποθήκευσης.
 Τεχνικές προδιαγραφές για την εγκατάσταση του συστήματος αντλιών.
 Προδιαγραφές για την τοποθεσία της δεξαμενής αποθήκευσης.
 Θέματα επεξεργασίας νερού.

5.1 Έλεγχος προδιαγραφών προ-εγκατάστασης

Οι εργασίες εγκατάστασης συστημάτων συλλογής βρόχινου νερού και επαναχρησιμοποίησης

γκρίζων υδάτων πρέπει να πληρούν ορισμένες βασικές προδιαγραφές, όπως συμβαίνει σε
όλες τις εργασίες μηχανολογικής φύσης. Στη παρούσα ενότητα παρουσιάζονται οι
προδιαγραφές και τα εφαρμόσιμα πρότυπα εγκατάστασης συστημάτων που διασφαλίζουν
την ποιότητα των εργασιών και εξασφαλίζουν την ικανοποίηση του πελάτη. Συγκεκριμένα, θα
εξετάσουμε τις ακόλουθες πτυχές:

30
5.1.1 Οικοδομικοί κανονισμοί

Οι οικοδομικοί κανονισμοί καθορίζουν τις ελάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας

στους χώρους εργασίας (κτίρια, οικοδομές). Σκοπός των οικοδομικών κανονισμών είναι η
ρύθμιση της κατασκευής των δομικών έργων στο σύνολό και στα επιμέρους στοιχεία τους
όπως η χρήση, πρόσβαση και παραμονή στα κτίρια και στο περιβάλλοντα χώρο. Οι
κανονισμοί επίσης καθορίζουν ποια είδη εργασίας κατατάσσονται στις ‘οικοδομικές εργασίες’
και ως εκ τούτου υπόκεινται σε έλεγχο σύμφωνα με τις διατάξεις των οικοδομικών
κανονισμών. Στη κατηγορία των "ελεγχόμενων" οικοδομικών εργασιών ανήκουν και οι
εργασίες εγκατάστασης συστημάτων συλλογής βρόχινου νερού και επαναχρησιμοποίησης
γκρίζων υδάτων. Οι εγκαταστάτες των συστημάτων συλλογής βρόχινου νερού και
επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων οφείλουν να συμμορφώνονται με όλους τους
σχετικούς οικοδομικούς κανονισμούς. Ορισμένοι κανόνες αφορούν σε γενικές απαιτήσεις που
διέπουν την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών (π.χ. υγεία και ασφάλεια) ενώ υπάρχουν και
συγκεκριμένες διατάξεις που καθορίζουν την διαδικασία εγκατάστασης συστημάτων
συλλογής βρόχινου νερού και επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων. Μία σύντομη
περιγραφή των ελάχιστων προδιαγραφών και απαιτήσεων παρουσιάζονται παρακάτω.

5.1.2 Κατεργασία και υλικά

Η κατεργασία των υλικών πρέπει να διασφαλίζει την άρτια λειτουργία των συστημάτων,
προσδίδοντας τα επιμέρους χαρακτηριστικά και λειτουργίες των υλικών και εξαρτημάτων που
χρησιμοποιήθηκαν. Η επιλογή των υλικών (εξαρτημάτων, σωληνώσεων κτλ.) πρέπει να
συνάδει με τους σκοπούς και συνθήκες χρήσης του συστήματος. Ενδεικτικός τρόπος για να
διασφαλιστεί η ποιότητα των υλικών είναι η επιλογή ετοιμοπαράδοτων εξαρτημάτων με
πιστοποίηση που πληρούν τις τεχνικές και λειτουργικέ προδιαγραφές του εκάστοτε
συστήματος.

5.1.3 Δομική σταθερότητα

Η εγκατάσταση ενός υπέργειου συστήματος συλλογής βρόχινου νερού ή ανακύκλωσης

γκρίζων υδάτων ενδεχομένως να προσθέσει επιπλέον πίεση στο υπέδαφος, με αποτέλεσμα
να τίθεται εν αμφιβολία η συνολική δομική σταθερότητα του κτιρίου. Επομένως, η επιλογή
31
εγκατάστασης τέτοιων συστημάτων θα πρέπει να εξεταστεί από κάποιον αρχιτέκτονα
μηχανικό, ο οποίος θα διαπιστώσει την καταλληλότητα έναρξης των οικοδομικών εργασιών.
Επίσης, οι οικοδομικοί κανονισμοί ορίζουν ότι οι εργασίες εκσκαφής δεν θα πρέπει να
πραγματοποιούνται σε ασθενείς ζώνες στο πέτρωμα / υπέδαφος (βλέπε παρακάτω σχήμα),
έτσι ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος καθίζησης.

Εικόνα 8: Τυπική ζώνη μη εκσκαφής

Ο εγκαταστάτης του συστήματος συλλογής βρόχινου νερού ή επαναχρησιμοποίησης γκρίζων

υδάτων οφείλει να διασφαλίσει ότι η εγκατάσταση δεν θα δημιουργήσει πρόβλημα δομικής
σταθερότητας στο κτίριο και θα μειώσει την αντοχή του σε ακραία φυσικά φαινόμενα (π.χ.
σεισμός).

5.1.4 Πυρασφάλεια

Οι οικοδομικοί κανονισμοί περιλαμβάνουν διατάξεις για την αποφυγή πρόκλησης πυρκαγιάς

μέσα από τον προσδιορισμό δομικών κυρίως απαιτήσεων, που συνδέονται με την χρήση του
κτιρίου, την μορφολογία του και τα υλικά κατασκευής του. Η εξασφάλιση οδεύσεων
διαφυγής, ο περιορισμός της διάδοσης με την κατάλληλη διαμερισματοποίηση
(πυροδιαμερίσματα) η επιλογή υλικών αποτροπής ή επιβράδυνσης της φωτιάς αποτελούν
32
υποχρεωτικοί κανόνες πυρασφάλειας σε ένα κτίριο. Σε αυτό το πλαίσιο, ο τεχνικός νερού που
θα αναλάβει την εγκατάσταση ενός συστήματος συλλογής βρόχινου νερού ή ανακύκλωσης
γκρίζων υδάτων θα πρέπει να διασφαλίσει εκ των προτέρων ότι η εγκατάσταση τηρεί τις
ελάχιστες προδιαγραφές πυροπροστασίας. Συγκεκριμένα, Ο αριθμός των σωληνώσεων και
καλωδίων που εισέρχονται μέσα από πυροδιαμερίσματα θα πρέπει να περιορίζεται στο
ελάχιστο (αν δεν μπορεί να αποφευχθεί) ενώ θα πρέπει τα καλώδια να είναι κατασκευασμένα
από υλικά αποτροπής ή επιβράδυνσης της φωτιάς.

Ο εγκαταστάτης του συστήματος συλλογής βρόχινου νερού ή επαναχρησιμοποίησης φαιών

υδάτων έχει καθήκον να διασφαλίσει ότι η εγκατάσταση δεν έχει ως αποτέλεσμα το κτήριο να
είναι όλο και λιγότερο συμβατό με τις απαιτήσεις δομικής σταθερότητας από ότι πριν την
έναρξη των εργασιών.

5.1.5 Αντοχή στην υγρασία

Οι οικοδομικοί κανονισμοί ορίζουν ότι οι εξωτερικοί τοίχοι και τα κουφώµατα των κτιρίων δεν
πρέπει να βλάπτονται από την υγρασία και θα πρέπει να κατασκευάζονται έτσι ώστε να
αποκλείουν την είσοδο υγρασίας στο κτίριο. Το ίδιο ισχύει και για τους τοίχους και τα
κουφώµατα που περιβάλλουν χώρους όπου υπάρχουν υδραυλικοί υποδοχείς. Σε αυτό το
πλαίσιο, ο τεχνικός νερού που θα αναλάβει την εγκατάσταση ενός συστήματος συλλογής
βρόχινου νερού ή ανακύκλωσης γκρίζων υδάτων θα πρέπει να διασφαλίσει εκ των προτέρων
ότι η εγκατάσταση τηρεί τις ελάχιστες προδιαγραφές σχετικά με την υγρομόνωση. Πρακτικά,
η στεγανοποίηση ή υγρομόνωση επιτυγχάνεται όταν η σφράγιση των αρμών και των
διατρήσεων τοίχου, δαπέδων και ορόφων πραγματοποιείται με υλικά στεγανοποίησης, τα
οποία χαρακτηρίζονται από μόνιμη ελαστικότητα και υψηλή χημική σταθερότητα.

5.1.6 Ηχομόνωση

Οι οικοδομικοί κανονισμοί ορίζουν ότι τα κτίρια πρέπει να σχεδιάζονται και να

κατασκευάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατεύονται οι ένοικοι από κάθε µορφής
θορύβους µέσα στα όρια της κατοικίας, του τόπου εργασίας και διαµονής τους, όταν οι
θόρυβοι προέρχονται από άλλους. ∆ηλαδή, να εξασφαλίζεται αποδεκτή ακουστική άνεση,
λαµβάνοντας τα απαραίτητα µέτρα κτιριακής ηχοµόνωσης και ηχοπροστασίας. Συγκεκριμένα,
33
η ακουστική άνεση ενός κτιρίου είναι η ικανότητά του να προστατεύει τους ενοίκους από
εξωγενείς θορύβους και να παρέχει ακουστικό περιβάλλον κατάλληλο για διαµονή ή για
διάφορες δραστηριότητες. Η ακουστική άνεση ενός χώρου καθορίζεται από ένα σύνολο
ηχητικών παραµέτρων, που αφορούν την ηχοµόνωση και ηχοπροστασία του χώρου. Συνεπώς,
κάθε τμήμα του συστήματος συλλογής βρόχινου νερού ή επαναχρησιμοποίησης γκρίζων
υδάτων που διαπερνά μέσα από τοίχους θα πρέπει να έχει μονωθεί επαρκώς ώστε να
αντιμετωπίζεται σωστά η διαπερατότητα του ήχου.

5.1.7 Αποχέτευση

Η εγκατάσταση αποχέτευσης λυµάτων ή απόβλητων ενός κτιρίου ή ενός χώρου περιλαµβάνει

τους υδραυλικούς υποδοχείς (εφόσον υπάρχουν), τα δίκτυα σωληνώσεων, τις οσµοπαγίδες,
τα σηµεία καθαρισµού, τις διατάξεις αερισµού, δηλαδή εισόδου και κυκλοφορίας αέρα στο
σύστηµα, τόσο για την προστασία των παγίδων από σιφωνισµό, όσο και για την
αποµάκρυνση των οσµών και αερίων και τη σύνδεση µε το σύστηµα διάθεσης λυµάτων ή
απόβλητων µέσω γενικής παγίδας. Όλοι οι υδραυλικοί υποδοχείς ή τα σηµεία αποχέτευσης
πρέπει να συνδέονται µε το δίκτυο σωληνώσεων µέσω οσµοπαγίδας, χωριστά ή οµαδικά.
Κατά τη σχεδίαση και κατασκευή της εγκατάστασης αποχέτευσης πρέπει να ληφθεί µέριµνα,
ώστε η υδάτινη σφραγίδα των οσµοπαγίδων να διατηρείται κανονικά κατά τη λειτουργία της
εγκατάστασης. Σε σχέση με τα συστήματα συλλογής βρόχινου νερού και
επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων, οι οικοδομικοί κανονισμοί ορίζουν ότι α) η
εγκατάσταση θα πρέπει να είναι κατασκευασμένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποτρέπεται η
εισροή και διαρροή υδάτων καθώς και να υπάρχει επαρκής αερισμός, β) πρέπει µεταξύ
εξαρτήµατος ή συσκευής σηµείου υδροληψίας και του σηµείου υπερχείλισης υδραυλικών
υποδοχέων ή σηµείου ή οπής απορροής, να υπάρχει κατάλληλο διάκενο αέρα, όπως ορίζουν
οι οικείοι κανονισµοί, και να αποκλείεται η µόλυνση της εγκατάστασης ύδρευσης, και γ)
πρέπει να υπάρχουν φρεάτια καθαρισµού και επίσκεψης αεροστεγανά. Τα καλύµµατα των
φρεατίων θα είναι επαρκούς αντοχής για την αναµενόµενη καταπόνηση, από χυτοσιδηρό ή
σκληρό πλαστικό.

34
 Πίνακας 7: Απαιτήσεις ελέγχου πριν από την εγκατάσταση
Απαιτήσεις ελέγχου Αντικείμενα που πρέπει να ελεγχθούν
Έχει ληφθεί η άδεια που απαιτείται • Έχει κοινοποιηθεί η εγκατάσταση στον
για να προχωρήσει το έργο; ενδιαφερόμενο χρήστη νερού και έχει δοθεί η
συγκατάθεσή του για την εγκατάσταση;
• Απαιτούνται οι συναινέσεις για οποιοδήποτε
προγραμματισμένο ή διατηρητέο κτήριο; Αν ναι,
έχουν ληφθεί;
Υπάρχει κατάλληλη πρόσβαση σε • Είναι ασφαλής η πρόσβαση των πεζών και οι
όλους τους χώρους που θα διαδρομές εξόδου διαθέσιμες;
εκτελεστούν εργασίες; • Απαιτείται οποιαδήποτε πρόσβαση αυτοκινήτων; Αν
ναι, είναι διαθέσιμη μια ασφαλής οδός;
• Υπάρχει κάποια εργασία με κατάλληλο εξοπλισμό
ύψους σε σχέση με τους κινδύνους και τα ρίσκα;
Είναι η χωρητικότητα της αποθήκης • Ένας βασικός έλεγχος θα πρέπει να
κατάλληλη για τη διαδικασία πραγματοποιηθεί ώστε να διασφαλιστεί ότι η
εγκατάστασης; χωρητικότητα της αποθήκης είναι ανάλογη σε σχέση
με τη περιοχή του σχεδίου στέγασης, τη μέση ετήσια
βροχόπτωση και τον αριθμό των κατοίκων. (Οικιστικά
έργα μόνο με μονόρριχτη πλακοστρωμένη συλλογή
στέγης)
Είναι η δομή του κτηρίου και το • Είναι η δομή του κτηρίου κατάλληλη ώστε να
υλικό του κατάλληλα για την αντέξει το σύνολο του φορτίου για την εγκατάσταση
εγκατάσταση του συστήματος; (οπτική επιθεώρηση μόνο);
• Είναι η κατάσταση του κτηρίου κατάλληλη, ιδίως η
κατάσταση των υφιστάμενων καλυμμάτων σκεπής και
του υπάρχοντος συστήματος βρόχινου νερού;
Είναι η υπάρχουσα εγκατάσταση • Τροφοδοτούνται όλα τα σημεία με το νερό της
ύδρευσης κατάλληλη; βροχής στο σύστημα που ήδη υπάρχει;
• Υπάρχει διαθέσιμο σημείο για τη σύνδεση της

35
Απαιτήσεις ελέγχου Αντικείμενα που πρέπει να ελεγχθούν
εφεδρικής παροχής;
Είναι η υπάρχουσα εγκατάσταση • Είναι η κατάσταση της υπάρχουσας εγκατάστασης
υδρορροής βρόχινου νερού κατάλληλη;
κατάλληλη; • Υποστηρίζουν η διάταξη της εγκατάστασης και η
ποιότητα της κατασκευής την ελεύθερη
αποστράγγιση προς τη δεξαμενή αποθήκευσης, χωρίς
τον κίνδυνο στασιμότητας του νερού;
Υπάρχει κατάλληλη υπηρεσία • Είναι η υπηρεσία κατάλληλου τύπου;
ηλεκτρικής τροφοδοσίας διαθέσιμη ή • Έχει η υπηρεσία μια σωστή προστασία του
έχει καθοριστεί μια κατάλληλη κυκλώματος από υπερεντάσεις;
υπηρεσία ηλεκτρικής τροφοδοσίας; • Έχει επιβεβαιωθεί η ασφαλής κατάσταση της
υπηρεσίας;
• Είναι η παροχή σε μια θέση που είναι εύκολα
προσβάσιμη, αλλά και προφυλαγμένη από την
ακούσια απομόνωση ή την αποσύνδεση της παροχής;
Είναι η προτεινόμενη χωροθέτηση • Πληροί η προτεινόμενη χωροθέτηση των
των βασικών στοιχείων του συστατικών τις προδιαγραφές εγκατάστασης, του
εσωτερικού του συστήματος κατασκευαστή;
κατάλληλη;

36
5.2 Τα συστατικά, τα είδη και οι διατάξεις του συστήματος

5.2.1 Τα συστατικά του συστήματος

Σε αυτό το τμήμα, καλύπτονται τα ακόλουθα συστατικά:

 φίλτρο εισόδου
 σιφόνι υπερχείλισης
 πλωτό σημείο άντλησης
 μανομετρική βαλβίδα
 σύστημα αντλίας
 μονάδα ελέγχου αντλίας
 πλωτηροδιακόπτης
 μονάδα ελέγχου συστήματος
 δοχείο διαστολής
 δείκτης στάθμης νερού
 ελεγχόμενο πηνίο εφεδρικής τροφοδοσίας με διάκενο τύπου ΑΑ
 ενότητα του συστήματος
 δεξαμενές αποθήκευσης.

5.2.2 Φίλτρο εισόδου

Όλο το νερό που εισέρχεται σε μια δεξαμενή αποθήκευσης βρόχινου νερού πρέπει να
φιλτράρεται ώστε να αφαιρεθούν τα φύλλα, τα ρυπαρά σωματίδια, κ.α. Ο τύπος και ο
αριθμός των φίλτρων που χρησιμοποιούνται, τυπικά εξαρτάται από την επιδιωκόμενη χρήση
του συλλεγόμενου βρόχινου νερού (εσωτερική ή εξωτερική χρήση), το μέγεθος της
εγκατάστασης και οι τοπικές συνθήκες (για παράδειγμα, το νούμερο των δέντρων, η
κατάσταση του εδάφους όπου πρόκειται να πέσει η βροχόπτωση, κτλ.). Υπάρχουν τρεις
βασικοί τύποι φίλτρων εισόδου: α) φίλτρο καθοδικού αγωγού, β) φίλτρο πλέγματος και γ)
φίλτρο vortex.

Φίλτρο καθοδικού αγωγού

Τα φίλτρα καθοδικού αγωγού είναι συνήθως κατάλληλα να φιλτράρουν το βρόχινο νερό που
μαζεύεται σε μια περιοχή της στέγης μέχρι και 100m2 για κάθε φίλτρο καθοδικού αγωγού. Το
φίλτρο που φαίνεται στην εικόνα χρησιμοποιεί μια διαδικασία φιλτραρίσματος δύο σταδίων
όπου μεγάλα ή χονδρά σωματίδια όπως τα φύλλα και τα βρύα διηθούνται μέσω μιας
διαδικασίας πτώσης και στη συνέχεια τα μικρά ή λεπτόκοκκα σωματίδια διηθούνται μέσω
ενός πλέγματος από ανοξείδωτο χάλυβα.

37
Φίλτρο πλέγματος με σειρά

Τα φίλτρα πλέγματος σε σειρά είναι συνήθως κατάλληλα να φιλτράρουν το νερό της βροχής
που μαζεύεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή πάνω στη στέγη με χωρητικότητα έως και
350m2. Υπάρχουν διάφορα σχέδια φίλτρων πλέγματος σε σειρά διαθέσιμα. Κάποια
χρησιμοποιούν ένα επίπεδο φίλτρο πλέγματος όπως φαίνεται στη παρακάτω εικόνα, ενώ
άλλα χρησιμοποιούν ένα κυκλικό φίλτρο πλέγματος. Το φίλτρο που φαίνεται στην εικόνα
χρησιμοποιεί μια διαδικασία φιλτραρίσματος, όπου μεγάλα ή χονδρά σωματίδια όπως τα
φύλλα και τα βρύα περνάνε από την επιφάνεια του φίλτρου και πάνε στην αποχέτευση ή στη
διήθηση, ενώ τα μικρά / λεπτόκοκκα σωματίδια φιλτράρονται από το πέρασμα του νερού
μέσα από το φίλτρο πλέγματος πριν εισέλθει στην δεξαμενή αποθήκευσης. Σε ένα κυλινδρικό
φίλτρο πλέγματος, το νερό της βροχής από την οροφή εισέρχεται στο περίβλημα του φίλτρου
και ρέει πάνω στο κυλινδρικού σχήματος φίλτρο πλέγματος. Τα φίλτρα πλέγματος συνήθως
αυτό-καθαρίζονται λόγω της συνεχούς ροής νερού ενώ τα συντρίμμια ξεπλένονται μέσω της
αποχέτευσης ή της διήθησης.

38
Φίλτρο vortex

Σε ένα φίλτρο vortex, το νερό της βροχής έλκεται μέσω των κατακόρυφων τοιχωμάτων
πλέγματος του φίλτρου και στη συνέχεια τροφοδοτείται μέσω της εξόδου στη δεξαμενή
αποθήκευσης. Οι στερεές ουσίες και σωματίδια ρύπων πλένονται εντός της αποχέτευσης με
το υπόλοιπο νερό. Κανονικά, το 90-95% του βρόχινου νερού που εισέρχεται σε ένα φίλτρο
vortex φτάνει στη δεξαμενή αποθήκευσης, με την προϋπόθεσή ότι η διαθέσιμη χωρητικότητα
της δεξαμενής αποθήκευσης είναι επαρκής. Καθώς το νερό της βροχής περνάει μέσα από το
φίλτρο, η ροή της δίνης βοηθάει να εμπλουτιστεί το νερό με οξυγόνο. Αυτή η διαδικασία
βοηθάει στην επίτευξη μιας καλής ποιότητας νερού μέσα στη δεξαμενή αποθήκευσης. Τα
φίλτρα vortex είναι διαθέσιμα σε διάφορα μεγέθη και, ανάλογα με το μέγεθος που έχει
εγκατασταθεί, μπορεί κανονικά να αντιμετωπίσει μια εισροή από μια περιοχή της στέγης
μέχρι και 3000m2.

5.2.3 Calmed inlet

Αφού το συλλεγμένο βρόχινο νερό περάσει μέσω του φίλτρου εισόδου εισέρχεται στη
δεξαμενή αποθήκευσης μέσω ενός calmed inlet που βρίσκεται στη βάση της δεξαμενής
αποθήκευσης. Μερικά από τα πολύ λεπτά σωματίδια που περνούν μέσα από το φίλτρο
εισόδου θα εγκατασταθούν στη βάση της δεξαμενής αποθήκευσης. Ο σχεδιασμός και ο
σκοπός του calmed inlet είναι να αποτρέψει τον στροβιλισμό που θα μπορούσε να οδηγήσει
στην διατάραξη των λεπτών σωματιδίων στον πυθμένα της δεξαμενής και στην οξυγόνωση
του νερού. Αυτό βοηθά στη διατήρηση καθαρού και άοσμου νερού, ελαχιστοποιώντας τον
κίνδυνο ύπαρξης σωματιδίων.

39
5.2.4 Σιφόνι υπερχείλισης

Παρά το γεγονός ότι το φίλτρο εισόδου και το calmed inlet βοηθούν αποτελεσματικά στη
διατήρηση καθαρού και άοσμου αποθηκευμένου νερού, είναι αναπόφευκτο ότι κάποια
χαμηλής πυκνότητας λεπτά σωματίδια, όπως η γύρη των λουλουδιών, θα ανέβουν στην
επιφάνεια του αποθηκευμένου νερού και θα σχηματίσουν ένα επιφανειακό στρώμα
σωματιδίων. Η χρήση ενός σιφονιού υπερχείλισης επιτρέπει στο επιφανειακό στρώμα να
αφαιρεθεί λόγω μιας διαδικασίας «εξάφρισης» η οποία λαμβάνει χώρα όταν οι δεξαμενές
υπερχειλίζουν. Ταυτόχρονα, το σιφόνι κρατά μακριά τις ανεπιθύμητες οσμές, καθώς τα και
μικρά ζώα. Μερικά σιφώνια υπερχείλισης περιλαμβάνουν επίσης πρόσθετα χαρακτηριστικά,
όπως μια μάσκα για να αποτρέψει την είσοδο ζωυφίων και ένα χαρακτηριστικό αντίθετης
παλινδρόμησης, όπως φαίνεται στη παρακάτω εικόνα.

5.2.5 Πλωτό σημείο άντλησης

Τα περισσότερα συστήματα συλλογής βρόχινου νερού κάνουν χρήση ενός πλωτού σημείου
άντλησης που επιτρέπει στο αποθηκευμένο νερό που εισέρχεται στην αντλία να λαμβάνεται

40
από περίπου 100-150 mm κάτω από την επιφάνεια. Εδώ είναι το σημείο όπου είναι το πιο
πιθανό το νερό να είναι όσο πιο καθαρό. Ένα πλωτό σημείο άντλησης είναι απλά ένα φίλτρο
πλέγματος με μια σύνδεση σωλήνων το οποίο αναρτάται ελεύθερα κοντά στην επιφάνεια του
νερού με τη βοήθεια μιας μπάλας πολυπροπυλενίου (ή παρόμοιο υλικό). Ο βαθμός του
φίλτρου πλέγματος που χρησιμοποιείται εξαρτάται από τον βαθμό διήθησης που απαιτείται.
Τα πλωτά σημεία άντλησης είναι διαθέσιμα είτε με λεπτά είτε με χοντρά φίλτρα πλέγματος.
Όταν το βρόχινο νερό έχει φιλτραριστεί κατά την είσοδο του στη δεξαμενή, ένα χοντρό φίλτρο
πλέγματος χρησιμοποιείται συνήθως στο σημείο της άντλησης.

5.2.6 Μανομετρική βαλβίδα

Οι οικοδομικοί κανονισμοί ορίζουν ότι μια συσκευή αντι-αντίστροφης ροής πρέπει να έχει
τοποθετηθεί σε οποιαδήποτε υπερχείλιση συνδέεται με μια διαρροή ή την αποχέτευση με
στόχο την πρόληψη της μόλυνσης του αποθηκευμένου βρόχινου νερού ή των φαιών υδάτων
σε περίπτωση προσαύξησης. Αυτό επιτυγχάνεται είτε μέσω της χρήσης ενός σιφωνιού
υπερχείλισης το οποίο περιλαμβάνει ένα χαρακτηριστικό αντι-αντίστροφης ροής είτε μέσω
της εγκατάστασης μιας ξεχωριστής μανομετρικής βαλβίδας.

41
5.2.7 Σύστημα αντλίας

Οι αντλίες που χρησιμοποιούνται για τη διανομή του βρόχινου νερού που συλλέγεται μπορεί
να είναι ένας από τους δύο τύπους: α) υποβρύχιες και β) αναρρόφησης. Από την ίδια τη φύση
του σχεδιασμού και του σκοπού τους, οι υποβρύχιες αντλίες τοποθετούνται εντός της
δεξαμενής αποθήκευσης. Οι αντλίες αναρρόφησης είναι αυτόματες, πολύ-επίπεδες αντλίες
που τοποθετούνται εκτός της δεξαμενής αποθήκευσης, είτε σε ένα για αυτό το σκοπό
κατασκευασμένο περίβλημα είτε στο εσωτερικό του κτιρίου.

5.2.8 Μονάδα ελέγχου αντλίας

Το σύστημα αντλιών θα πρέπει να ελέγχεται από μια μονάδα, η οποία α) θα λειτουργεί τις
αντλίες ώστε να καλύπτει τη ζήτηση, β) θα προστατεύει τις αντλίες από το να λειτουργούν
χωρίς νερό, γ) θα προστατεύει τον κινητήρα από την υπερθέρμανση και την ηλεκτρική
υπερφόρτωση και δ) θα περιλαμβάνει μια χειροκίνητη λειτουργία παράκαμψης. Ανάλογα με
τον κατασκευαστή, η μονάδα ελέγχου αντλίας μπορεί να είναι αυτόνομη ή ενσωματωμένη
στη διάταξη ελέγχου του εφεδρικού δικτύου παροχής νερού ως μονάδα ελέγχου του
συστήματος. Η λειτουργία της αντλίας θα είναι είτε με διακόπτη ελεγχόμενης πίεσης είτε με
ελεγχόμενο πλωτηροδιακόπτη ανάλογα με τον τύπο του συστήματος.

5.2.9 Πλωτηροδιακόπτης

Ένας πλωτηροδιακόπτης χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τη μονάδα ελέγχου αντλίας για

την παροχή προστασίας από ξηρά λειτουργία της αντλίας εάν η στάθμη του νερού της
δεξαμενής αποθήκευσης κατέρχεται κάτω από ένα προκαθορισμένο επίπεδο. Ένας
πλωτηροδιακόπτης χρησιμοποιείται επίσης σε συνδυασμό με την διάταξη ελέγχου εφεδρικής
παροχής νερού ώστε να λειτουργεί η εφεδρική παροχή νερού. Αυτό ενεργοποιείται όταν η

42
στάθμη του νερού της δεξαμενής αποθήκευσης κατέρχεται σε ένα προκαθορισμένο επίπεδο.
Όταν χρησιμοποιείται μια υποβρύχια αντλία, ένας πλωτηροδιακόπτης μπορεί να τοποθετηθεί
σε έναν βραχίονα του σφιγκτήρα με ένα μοχλό περιστροφής για να παρέχει ένα ασφαλές και
αξιόπιστο στερέωμα.

5.2.10 Δοχείο διαστολής και δείκτης στάθμης νερού

Τα δοχεία διαστολής πόσιμου βαθμού χρησιμοποιούνται ως ένα δοχείο πίεσης / μια

δεξαμενή συσσώρευσης σε ορισμένα συστήματα συλλογής βρόχινου νερού, με σκοπό τη
μεγιστοποίηση της διάρκειας ζωής της αντλίας και τη μείωση των διακυμάνσεων της αντλίας.
Ένα σύστημα μέτρησης της στάθμης του νερού μπορεί να συμπεριλαμβάνεται στην
εγκατάσταση όπου ο τελικός χρήστης επιθυμεί να είναι σε θέση να παρακολουθεί τον όγκο
του αποθηκευμένου νερού. Τόσο τα αναλογικά όσο και τα ψηφιακά όργανα μέτρησης
(pneumatic) του επίπεδο του νερού είναι διαθέσιμα. Ο μετρητής που φαίνεται στην Εικόνα 20
λειτουργεί μετρώντας την υδροστατική πίεση του υγρού ενεργώντας με βάση μια μεμβράνη
πίεσης, η οποία βρίσκεται στο κάτω μέρος της δεξαμενής. Η μεμβράνη πίεσης συνδέεται με
τον μετρητή μέσω ενός τριχοειδούς σωλήνα. Για να ληφθεί μια μέτρηση, πρέπει να
δημιουργηθεί πίεση στον τριχοειδή σωλήνα με τη λειτουργία της χειροκίνητης αντλίας, η
οποία είναι ενσωματωμένη στο μετρητή. Όταν η πίεση εντός του τριχοειδούς σωλήνα είναι
ισοδύναμη με την υδροστατική πίεση που ενεργεί στον πυθμένα της δεξαμενής, η οθόνη του
μετρητή εμφανίζει το ύψος του υγρού σε ποσοστό.

43
5.2.11 Ελεγχόμενο πηνίο εφεδρικής τροφοδοσίας με διάκενο τύπου ΑΑ.

Η εφεδρική παροχή νερού πρέπει να παρέχεται μέσω μίας διάταξης κενού αέρος τύπου ΑΑ.
Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση ενός συναρμολογημένου συστήματος όπως φαίνεται στη
παρακάτω εικόνα. Το συγκεκριμένο σύστημα διευκολύνει την λειτουργία της εφεδρικής
παροχής σε μια δεξαμενή πάνω από το έδαφος ή σε μια στέρνα ή σε μία δεξαμενή κάτω από
το έδαφος μέσω μιας κατάλληλης διάταξης σωληνώσεων. Η ηλεκτρομαγνητική βαλβίδα
λειτουργεί μέσω ενός πλωτηροδιακόπτη που βρίσκεται στο εσωτερικό της δεξαμενής
αποθήκευσης ή της στέρνας.

5.2.12 Ενότητα του συστήματος

Η ενότητα του συστήματος είναι ένας συναρμολογημένος στο εργοστάσιο σταθμός συλλογής
βρόχινου νερού που περιέχει τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία: α) αντλία (αναρρόφησης),
β) έλεγχο αντλίας με προστασία από ξηρή λειτουργία και γ) διάταξη σύνδεσης εφεδρικής
παροχής νερού με διάκενο τύπου ΑΒ Η ενότητα του συστήματος μπορεί επίσης να περιέχει
και άλλα εξαρτήματα (π.χ. μετρητής στάθμης νερού).

44
5.2.13 Δεξαμενές αποθήκευσης

Η κύρια δεξαμενή αποθήκευσης του βρόχινου νερού θα πρέπει να κατασκευαστεί από ένα
υλικό που θα δημιουργήσει μια υδατοστεγή κατασκευή χωρίς να ευνοεί την ανάπτυξη
μικροβιακών οργανισμών. Τα παρακάτω υλικά είναι κατάλληλα:

• πολυπροπυλένιο
• πολυαιθυλένιο
• εμβαπτισμένη εν θερμώ επικάλυψη χάλυβα
• πλαστικό ενισχυμένο με γυαλί
• τσιμέντο

Τόσο οι υπέργειες όσο και οι υπόγειες δεξαμενές αποθήκευσης διατίθενται σε πολλά μεγέθη
και σχήματα.
.

Όλες οι δεξαμενές αποθήκευσης θα πρέπει να είναι

εξοπλισμένες με καπάκια και έλεγχο ασφαλείας εξαερισμού ώστε να ελαχιστοποιείται ο
κίνδυνος μόλυνσης του αποθηκευμένου νερού. Οι δεξαμενές αποθήκευσης και όλα τα άλλα
εξαρτήματα του συστήματος θα πρέπει να είναι ικανά να αντέχουν χαμηλά επίπεδα οξύτητας
(5 μονάδες pH) καθ’ όλη την διάρκεια ζωής του συστήματος και ανεξαρτήτου εξωτερικής
θερμοκρασίας. Η παρακάτω εικόνα μια υπέργεια δεξαμενή αποθήκευσης, η οποία είναι
κατάλληλη για τοποθέτηση σε εσωτερικό χώρο.

45
5.3 Τύποι και διατάξεις συστημάτων

Υπάρχει πληθώρα επιλογών σχετικά με την διάταξη, τον τύπο και τα συστατικά μέρη των
συστημάτων συλλογής βρόχινου νερού. Όπως αναφέρθηκε, οι δεξαμενές αποθήκευσης
διατίθενται τόσο για εσωτερική τοποθέτηση όσο και εξωτερική τοποθέτηση στο χώρο. Οι
εξωτερικές δεξαμενές μπορούν να είναι ανεξάρτητες, μερικώς θαμμένες ή πλήρως θαμμένες
ενώ περισσότερες από μία δεξαμενές μπορεί να συνδέονται μεταξύ τους. Συνολικά,
διακρίνονται τρεις κλασσικοί τύποι συστημάτων συλλογής βρόχινου νερού:

1. Στη πρώτη κατηγορία, το νερό συλλέγεται σε μία δεξαμενή αποθήκευσης και

τροφοδοτείται δια της βαρύτητας προς το/τα σημείο/α χρήσης.
2. Στη δεύτερη κατηγορία, το νερό συλλέγεται σε μία δεξαμενή αποθήκευσης και
αντλείται άμεσα προς το/τα σημείο/α χρήσης.
3. Στη τρίτη κατηγορία, το νερό συλλέγεται σε μία δεξαμενή αποθήκευσης και αντλείται
σε μια ενδιάμεση δεξαμενή και τροφοδοτείται δια της βαρύτητας προς το/τα
σημείο/α χρήσης.

Λόγω της πληθώρας επιλογών, δεν μπορούμε να παρουσιάσουμε μια κοινή διάταξη για όλους
τους τύπους των συστημάτων συλλογής βρόχινου νερού. Οι εικόνες 26 έως 28 παρουσιάζουν
την διάταξη των συστημάτων για τις 3 κλασσικές κατηγορίες που περιγράφηκαν παραπάνω.
Στην εικόνα 26, η δεξαμενή αποθήκευσης του νερού είναι τοποθετημένη κάτω από την πηγή
και πάνω από τις συσκευές που ρυθμίζουν την συγκομιδή του νερού της βροχής. Καμία
αντλία δεν απαιτείται, καθώς το νερό της βροχής διοχετεύεται εντός της δεξαμενής και το
νερό διανέμεται στις συσκευές με την αρχή της βαρύτητας. Αυτός ο τύπος συστήματος δεν
είναι τόσο κοινός όσο ο τύπος συστήματος άντλησης.

Εικόνα 26: Παράδειγμα διάταξης

νερού που συλλέγεται σε μία
δεξαμενή αποθήκευσης και
τροφοδοτείται δια της βαρύτητας
προς το σημείο της χρήσης

46
 Εικόνα 27: Παράδειγμα
διάταξης νερού που
συλλέγεται σε μια δεξαμενή
αποθήκευσης και αντλείται
απευθείας στο σημείο χρήσης

Στη διάταξη της εικόνας 27, το σύστημα συλλογής βρόχινου νερού στηρίζεται σε ένα "system
module", το οποίο περιλαμβάνει μια αντλία αναρρόφησης. Αρκετοί τύποι συστημάτων
χρησιμοποιούν υποβρύχιες αντλίες για τη συλλογή του βρόχινου νερού. Στη διάταξη της
εικόνας 28, η δεξαμενή αποθήκευσης στηρίζεται σε μια βυθιζόμενη αντλία. Εναλλακτικά, στα
συγκεκριμένα συστήματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μια αντλία αναρρόφησης που να
βρίσκεται πάνω από το έδαφος. Η εφεδρική παροχή νερού εμφανίζεται ως μια διάταξη κενού
αέρος τύπου ΑΑ με μια ηλεκτρομαγνητική βαλβίδα. Μια ενδιάμεση δεξαμενή με έναν
υπερχειλιστή που παρέχει ένα διάκενο τύπου ΑΒ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική
λύση.

47
 Εικόνα 28: Παράδειγμα διάταξης
νερού που συλλέγεται σε μια
δεξαμενή αποθήκευσης και
αντλείται απευθείας στο σημείο
χρήσης

Σημείωση: Οι διατάξεις, οι οποίες δίνονται στις εικόνες 26-28 δεν προορίζονται ως, και δεν
πρέπει να χρησιμοποιείται ως, υποδείγματα διαγραμμάτων εγκατάστασης. Μερικές ρυθμίσεις
ή εξαρτήματα φαίνονται να μην είναι κατάλληλα και / ή απαραίτητα για όλες τις
εγκαταστάσεις του συστήματος. Ο σχεδιασμός του συστήματος θα πρέπει να απευθύνεται σε
οποιαδήποτε ρυθμιστική απαίτηση, στις οδηγίες του κατασκευαστή των εξαρτημάτων, και να
καλύπτει με τον καλύτερο τρόπο τις ανάγκες του πελάτη σε σχέση με τον τύπο και το μέγεθος
του συστήματος, τα χαρακτηριστικά του κτηρίου και τους περιορισμούς του χώρου
εγκατάστασης.

48
5.4 Εγκατάσταση υπόγειων δεξαμενών αποθήκευσης

Η τοποθεσία και η μέθοδος εγκατάστασης μιας δεξαμενής αποθήκευσης κάτω από το έδαφος
θα ποικίλει από περιοχή σε περιοχή και θα πρέπει να καθορίζεται σε σχέση με:
 τις οδηγίες του κατασκευαστή
 την αντοχή και τη σταθερότητα του εδάφους
 τη στάθμη των υπόγειων υδάτων
 την εγγύτητα των δέντρων
 την εγγύτητα σε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας
 την εγγύτητα στα θεμέλια
 τη σκίαση και τη θερμοκρασία
 τις προσβάσιμους οδούς

5.4.1 Οδηγίες του κατασκευαστή

Οι οδηγίες του κατασκευαστή της δεξαμενής αποθήκευσης θα πρέπει να αποτελούν σημείο

αναφοράς κατά το σχεδιασμό και την εγκατάσταση της δεξαμενής αποθήκευσης. Ορισμένοι
κατασκευαστές αναπτύσσουν δεξαμενές που μπορούν απλά να τοποθετηθούν σε μια
κατάλληλου μεγέθους ανασκαμμένη και επιχωματωμένη περιοχή, χωρίς να υπάρχει η ανάγκη
για την τοποθέτηση βάσεως ή πλευρικής στήριξης. Άλλοι κατασκευαστές απαιτούν να
παρέχεται μια βάση και μπορεί να προσδιορίσουν ότι πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένα
ορισμένο επίπεδο υλικού για την άμεση λιθογόμωση της περιοχής γύρω από τη δεξαμενή. Ο
προσδιορισμός των προδιαγραφών μιας δεξαμενής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το υλικό
από το οποίο είναι φτιαγμένη.

5.4.2 Αντοχή και σταθερότητα του εδάφους

Όπως και με τις υπέργειες δεξαμενές αποθήκευσης, είναι σημαντικό μια υπόγεια δεξαμενή
αποθήκευσης να έχει εγκατασταθεί σε ένα σταθερό σημείο το οποίο να διασφαλίζει την
αντοχή συστήματος όταν η δεξαμενή είναι γεμάτη με νερό. Αντίθετα, λασπωμένα εδάφη ή
υπεδάφη με τύρφη (ορυκτός άνθρακας ο οποίος σχηματίζεται στο υπέδαφος κυρίως

49
εύκρατου και υγρού περιβάλλοντος) δεν προσφέρουν αντοχή και σταθερότητα για την
εγκατάσταση της δεξαμενής.

5.4.3 Στάθμη των υπόγειων υδάτων

Ιδανικά, μια υπόγεια δεξαμενή αποθήκευσης θα πρέπει να βρίσκεται σε μια θέση που είναι
πάνω από το κανονικό επίπεδο του υδροφόρου ορίζοντα. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, η
εγκατάσταση θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε η δεξαμενή να μην επιπλέει στο
έδαφος όταν η στάθμη του νερού που την περιβάλλει είναι υψηλότερη από τη βάση της
δεξαμενής. Εγκαταστάσεις που βρίσκονται χαμηλότερα από τη στάθμη υπερύψωσης, πρέπει
να προστατεύονται με τρόπο που να αποκλείεται η εισροή των υγρών της στάθμης στην
εγκατάσταση.

5.4.4 Εγγύτητα των δέντρων

Οι ρίζες των δέντρων αναζητούν την υγρασία. Ως εκ τούτου, η τοποθέτηση μιας υπόγειας
δεξαμενής κοντά σε δέντρα ή φυτά δεν ενδείκνυται, καθώς υπάρχει ενδεχόμενο οι ρίζες των
δέντρων να δημιουργήσουν ζημιές στη δεξαμενή ή να εισέλθουν μέσα σε αυτή.

5.4.5 Εγγύτητα σε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας

Ορισμένες δεξαμενές αποθήκευσης είναι κατασκευασμένες από υλικό, το οποίο μπορεί να

διαπεράσουν μια σειρά από ουσίες όπως το φυσικό αέριο. Ως εκ τούτου, οι υπόγειες
δεξαμενές αποθήκευσης που είναι ευαίσθητες στη διαπερατότητα ουσιών, δεν θα πρέπει να
βρίσκονται κοντά σε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, λόγω του ότι αποτελούν κίνδυνο για τη
διαπότιση της δεξαμενής αποθήκευσης με τοξικές ουσίες και παθογόνους οργανισμούς.
Συνεπώς, φαίνεται σκόπιμο να διατηρηθεί μια απόσταση τουλάχιστον 350 χιλιοστών μεταξύ
μιας δεξαμενής αποθήκευσης και ενός σωλήνα παροχής αερίου εκτός και αν ο
κατασκευαστής της δεξαμενής αποθήκευσης προβλέπει μεγαλύτερη απόσταση.

5.4.6 Εγγύτητα στα θεμέλια

Η εγκατάσταση ενός επιδαπέδιου συστήματος συλλογής βρόχινου νερού δεν πρέπει

εγκυμονεί κανένα κίνδυνο καθίζησης για ένα κτίριο. Για την αποφυγή ενός τέτοιου

50
ενδεχόμενου, δεν επιτρέπεται η διενέργεια εκσκαφών για την εγκατάσταση μιας υπόγειας
δεξαμενής ή ενός σωλήνα αποχέτευσης εντός της ζώνης που παρουσιάζεται στην εικόνα 29.

Εικόνα 29: Τυπική ζώνη μη εκσκαφής

5.4.7 Σκίαση και θερμοκρασίες

Είναι σημαντικό το συλλεγόμενο νερό της βροχής να αποθηκεύεται σε μια θερμοκρασία που
δεν ενθαρρύνει ή υποστηρίζει τον πολλαπλασιασμό της λεγιονέλλας. Η θέση της δεξαμενής
αποθήκευσης σε σχέση με την πορεία της ηλιακής ενέργειας είναι ένας βασικός παράγοντας
που θα επηρεάσει τη θερμοκρασία του αποθηκευμένου νερού. Μια σκιερή τοποθεσία είναι
προτιμότερη.

5.4.8 Δίοδοι πρόσβασης

Υπάρχουν δύο ζητήματα που σχετίζονται με τις διόδους πρόσβασης:

1. Ο τρόπος φόρτωσης μιας υπόγειας δεξαμενή αποθήκευσης, η οποία βρίσκεται κάτω
από μια διαδρομή πρόσβασης (access route). Κατά την εγκατάσταση του συστήματος
συλλογής βρόχινου νερού, θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη για το επιπλέον φορτίο
και βάρος που θα επωμιστεί η δεξαμενή εφόσον τοποθετηθεί σε μια περιοχή με
υψηλή κυκλοφορία/κίνηση (π.χ. σε έναν αυτοκινητόδρομο),
2. Η πρόσβαση στη δεξαμενή αποθήκευσης για λόγους επιθεώρησης, ελέγχου και
συντήρησης.

51
Κατά την εγκατάσταση της διόδου πρόσβασης σε μια υπόγεια δεξαμενή αποθήκευσης
βρόχινου νερού, είναι σημαντικό η δίοδος που θα προσφέρει πρόσβαση στη δεξαμενή, α) να
εγκατασταθεί στο ίδιο επίπεδο ή πάνω από το επίπεδο του εδάφους και β) η περιοχή γύρω
από τη δίοδο πρόσβασης να είναι επαρκώς αποστραγγισμένη ώστε να αποτραπεί η είσοδος
των επιφανειακών υδάτων στην δεξαμενή αποθήκευσης.

Εικόνα 30: Καλή και κακή πρακτική

εγκατάστασης καλύμματος πρόσβασης

Εικόνα 31: Παράδειγμα εγκατάστασης

δεξαμενής αποθήκευσης κάτω από το
έδαφος

Σημείωση: Η διάταξη εγκατάστασης που δίνετε στην εικόνα 31 δεν προορίζεται ως, και δε
πρέπει να χρησιμοποιείται ως, παράδειγμα λεπτομερούς εγκατάστασης. Η διάταξη
εγκατάστασης που χρησιμοποιείται πρέπει να πληροί τις προδιαγραφές του κατασκευαστή
και να είναι συμβατή με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τους περιορισμούς του χώρου
εγκατάστασης.

52
5.5 Εγκατάσταση

5.5.1 Εισαγωγή

Η εκπαίδευση των επαγγελματιών σχετικά με την

διαδικασία εγκατάστασης συστημάτων συλλογής
βρόχινου νερού πραγματοποιείται κυρίως μέσω
μιας αναλυτικής επίδειξης των διαδικασιών
εγκατάστασης και όχι τόσο σε θεωρητικό επίπεδο. Η
συγκεκριμένη ενότητα αποσκοπεί στο να
πλαισιώσει το πρακτικό στάδιο της εκπαίδευσης με
μια σειρά από θέματα που σχετίζονται την
εγκατάσταση συστημάτων επαναχρησιμοποίησης
και είναι απαραίτητα για την ομαλή και ασφαλή
Εικόνα 32: Εγκατάσταση συστήματος
αποπεράτωση των εργασιών. Όλες οι εργασίες συλλογής βρόχινου νερού
εγκατάστασης των συστημάτων συλλογής βρόχινου
νερού θα πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, τις τεχνικές
προδιαγραφές, και με τη δέουσα επιμέλεια σε σχέση με τους κινδύνους για την υγεία και την
ασφάλεια.

5.5.1.1 Τεχνικές προδιαγραφές κοπής επιπρόσθετων τρυπών στις δεξαμενές

αποθήκευσης

Πολλοί κατασκευαστές προμηθεύουν τα προϊόντα τους έχοντας ήδη τοποθετήσει τα σημεία

σύνδεσης των σωληνώσεων και τα σημεία εισόδου των καλωδίων. Ωστόσο, μερικές φορές,
μπορεί να είναι επιθυμητό ή αναγκαίο να κοπεί μία επιπλέον οπή σε μια δεξαμενή
αποθήκευσης με σκοπό τη σύνδεση του σωλήνα ή την είσοδο ενός καλωδίου. Όπου αυτό
είναι απαραίτητο, η πρακτική που προτείνεται είναι:
 Ελέγχουμε ότι το κόψιμο επιπρόσθετων οπών δε θα ακυρώσει την εγγύηση του
κατασκευαστή.

53
  Κόβουμε μια στρογγυλή οπή χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο φτιαγμένο για αυτό το
σκοπό.
Εάν είναι απαραίτητο να κοπεί μια μη στρογγυλή οπή, θα πρέπει να προστατευτεί η περιοχή
γύρω από τη μη στρογγυλή οπή από κάθε επακόλουθη βλάβη που σχετίζεται με την πίεση.
Αυτό κανονικά επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση πλακών στήριξης, για την εκτόνωση της
πίεσης, στον τοίχο της δεξαμενής και στις δύο πλευρές της οπής.

5.5.1.2 Τεχνικές προδιαγραφές τοποθέτησης και στήριξης των υπέργειων

δεξαμενών αποθήκευσης

Οι υπέργειες δεξαμενές αποθήκευσης θα πρέπει ιδανικά να βρίσκονται σε μια θέση που δεν
απαιτεί τη χρήση εξοπλισμού πρόσβασης για να φτάσει ο τεχνικός στην δεξαμενή ή στέρνα
για σκοπούς επιθεώρησης και συντήρησης. Ωστόσο, καθώς οι δεξαμενές βρίσκονται συχνά σε
μια σοφίτα ή μια στέγη, αυτό δεν είναι πάντα δυνατό. Όταν μια δεξαμενή αποθήκευσης
βρίσκεται σε κλειστό χώρο, μια ελάχιστη απόσταση 350 χιλιοστά πρέπει να είναι διαθέσιμη
από την κορυφή της δεξαμενής για λόγους πρόσβασης και συντήρησης. Οι υπέργειες
δεξαμενές αποθήκευσης και στέρνες θα πρέπει να τοποθετηθούν σε μια κατάλληλη
πλατφόρμα ή βάση που είναι αρκετά ισχυρή ώστε να υποστηρίξει τη δεξαμενή ή τη στέρνα
όταν θα είναι γεμάτη μέχρι το χείλος. Η βάση των πλαστικών δεξαμενών θα πρέπει να
υποστηρίζεται πλήρως από μια στεγανή πλατφόρμα. Η εικόνα 33 απεικονίζει τις παραπάνω
τεχνικές προδιαγραφές.

Εικόνα 33: Παράδειγμα των

απαιτήσεων υποστήριξης και
ύψους για μια δεξαμενή που
βρίσκεται πάνω από το έδαφος

54
5.6 Δοκιμή, προσαρμογή και παράδοση

Η ανάπτυξη των γνώσεων και των ικανοτήτων που απαιτούνται για τη δοκιμή ενός
συστήματος συλλογής βρόχινου νερού, καθώς και για την προσαρμογή και την παράδοση των
εργασιών, επιτυγχάνεται καλύτερα μέσω της πρακτικής άσκησης ή/ και επίδειξης του
συστήματος. Ως εκ τούτου, η ενότητα αυτή εστιάζει σε συγκεκριμένη θεματολογία ειδικών
δοκιμών, προσαρμογών και παραδόσεων που αφορούν σε δραστηριότητες πρακτικής
εκπαίδευσης ή/ και επίδειξης αυτών των συστημάτων. Όλες οι δοκιμές, οι προσαρμογές και οι
παραδόσεις εργασιών θα πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του
κατασκευαστή, την τήρηση των προδιαγραφών και τη δέουσα επιμέλεια σε ό,τι αφορά σε
πιθανούς κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια .

5.6.1 Προκαταρτικές δοκιμές και προδιαγραφές δοκιμαστικών ελέγχων

Μια δοκιμασμένη πρακτική του κλάδου είναι η πραγματοποίηση μίας σειράς από
προκαταρκτικές δοκιμές και ελέγχους προσαρμογής, πριν από την έναρξη της δοκιμής και των
εργασιών προσαρμογής, που πρέπει να γίνει από αυτόν που θα εγκαταστήσει το σύστημα
συλλογής βρόχινου νερού. Αυτή η διαδικασία είναι ιδιαίτερα σημαντική, ειδικά στην
περίπτωση που η εγκατάσταση γίνει από άλλον επαγγελματία. Ο Πίνακας 8 προσδιορίζει μία
σειρά από ελέγχους προδιαγραφών που πρέπει να γίνουν πριν την εγκατάσταση και
περιγράφει τα απαραίτητα βήματα πριν από κάθε απαιτούμενο έλεγχο. Όταν οι δοκιμές
πραγματοποιούνται από το ίδιο άτομο που ολοκλήρωσε την εγκατάσταση, ορισμένοι από
τους ελέγχους του Πίνακα 8 μπορεί να έχουν γίνει κατά το στάδιο της προ-εγκατάστασης, και
σε αυτή την περίπτωση, δεν χρειάζεται να επαναληφθούν.

Πίνακας 8: Προκαταρτικές δοκιμές και απαιτήσεις ελέγχων προσαρμογής

Απαιτήσεις ελέγχου Αντικείμενα που πρέπει να ελεγχθούν
Συμμόρφωση με το • Έχει εγκατασταθεί ο σωστός τύπος εξαρτημάτων
σχεδιασμό και τις • Όλα τα εξαρτήματα έχουν εγκατασταθεί στις θέσεις και στη
προδιαγραφές του διάταξη που προβλέπεται στον αρχικό σχεδιασμό και τις
συστήματος προδιαγραφές του συστήματος

55
Συμμόρφωση με τις • Όλα τα εξαρτήματα εγκαθίστανται σύμφωνα με τις οδηγίες
οδηγίες του κατασκευαστή του κατασκευαστή.
Συμμόρφωση με την • Η εγκατάσταση είναι συμβατή με όλες τις σχετικές πτυχές των
εθνική νομοθεσία και τους οικοδομικών κανονισμών και των κανονισμών νερού.
κανονισμούς • Δεν υπάρχει καμία διασύνδεση μεταξύ του συστήματος
αποχέτευσης των φαιών υδάτων και του συστήματος του
καθαρού νερού.
• Η διαδικασία εγκατάστασης δεν έχει ως αποτέλεσμα να
γίνεται η οικοδόμηση λιγότερο συμβατή με τους κανονισμούς
δόμησης και τους κανονισμούς νερού / το καταστατικό από ότι
πριν από την έναρξη των εργασιών εγκατάστασης
Δεξαμενές αποθήκευσης • Επαρκή βάση στήριξης και, ανάλογα με την περίπτωση, η
και στέρνες συνολική στήριξη σύμφωνα με τις προδιαγραφές του
κατασκευαστή και τους κανονισμούς σε κάθε χώρα.
• Η εγκατάσταση της δεξαμενής / στέρνας δεν προσθέτει
αδικαιολόγητο φορτίο στην δομή του κτιρίου (μόνο οπτική
επιθεώρηση)
• Όλα τα φίλτρα, οι αεραγωγοί, τα εξώφυλλα και κάθε μόνωση
έχουν τοποθετηθεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές του
κατασκευαστή και τους κανονισμούς σε κάθε χώρα.
• Όλα τα καλύμματα πρόσβασης των κάτω από το έδαφος
δεξαμενών είναι κατάλληλα σχεδιασμένα για το φορτίο που θα
λάβουν
• Κατάλληλη διάταξη/εις υπερχείλισης σύμφωνα με τις
προδιαγραφές του κατασκευαστή και τους κανονισμούς σε
κάθε χώρα.
• Πολλαπλές εγκαταστάσεις δεξαμενών / στερνών είναι
συνδεδεμένες ώστε να παρέχουν συνεχή ροή και να
αποφευχθεί ο κίνδυνος στασιμότητας.
• Εάν απαιτείται, τοποθετείται μια μανομετρική βαλβίδα.

56
 • Η υποβρύχια αντλία (αν υπάρχει) είναι σωστά τοποθετημένη
(μόνο οπτική επιθεώρηση).
• Η υποβρύχια αντλία (αν υπάρχει) έχει προστασία από ξηρή
λειτουργία.
• Το βάθος βύθισης της υποβρύχιας αντλίας (αν υπάρχει)
πληροί τις προδιαγραφές του κατασκευαστή.
• Η υποβρύχια αντλία (αν υπάρχει) έχει μια βαλβίδα
αντεπιστροφής και βαλβίδα απομόνωσης, επιτρέποντας την
επισκευή και τη συντήρηση της αντλίας.
Σύστημα συλλογής φαιών • Η συλλογή σωληνώσεων είναι χωρίς αποστράγγιση ή έχει
υδάτων δράση σιφωνισμού
• Όλα τα φίλτρα είναι σωστά τοποθετημένα, ασφαλή και
καθαρά
Παροχή κατάλληλης • Είναι το κύκλωμα τροφοδοσίας προστατευμένο από την
ηλεκτρικής εισόδου εναπομένουσα τρέχουσα συσκευή ανίχνευσης;
• Έχει η υπηρεσία τη σωστή κατηγορία προστασίας από την
υπερένταση του κυκλώματος;
• Έχει επιβεβαιωθεί η ασφαλής κατάσταση της υπηρεσίας;
• Είναι η προσφορά σε μια θέση που είναι εύκολα προσβάσιμη,
αλλά και προφυλαγμένη από ακούσια απομόνωση και
αποσύνδεση της παροχής;
Αφαίρεση υπολειμμάτων • Η κατασκευή έχει καθαριστεί επαρκώς μετά την ολοκλήρωση
των εργασιών, συμπεριλαμβανομένης και της εξουδετέρωσης
τυχόν υπολειμμάτων του προϊόντος καθαρισμού.
Γέμισμα της δεξαμενής • Η δεξαμενή αποθήκευσης έχει γεμίσει σύμφωνα με τις
αποθήκευσης οδηγίες του κατασκευαστή.
(Σημείωση: ορισμένοι κατασκευαστές μπορούν να καθορίζουν
μια ελεγχόμενη διαδικασία γεμίσματος)
• Το επίπεδο του νερού δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο ενώ
και ο μετρητής της στάθμης του νερού λειτουργεί σωστά.

57
Παροχή σημάτων και • Όλες οι σωληνώσεις διανομής έχουν επισημανθεί σωστά.
επισημάνσεων σύμφωνα • Όλες οι δεξαμενές αποθήκευσης και οι στέρνες (ή τα
με τις προδιαγραφές καλύμματα πρόσβασης τους) και τα σημεία χρήσης που
παρέχονται από το σύστημα επαναχρησιμοποίησης φαιών
υδάτων έχουν σωστή σήμανση.

5.6.2 Διαδικασία ελέγχου διασύνδεσης

Μια δοκιμή των χρωστικών θα πρέπει να πραγματοποιηθεί για να επιβεβαιωθεί ότι δεν
υπάρχουν διασυνδέσεις μεταξύ του συστήματος συλλογής βρόχινου νερού και των
σωληνώσεων του συστήματος του καθαρού νερού. Συνίσταται η επικοινωνία με τον τοπικό
πάροχο νερού πριν την εκτέλεση της δοκιμής, καθότι μπορεί να επιθυμεί να παρευρεθεί κατά
την δοκιμή. Τα ακόλουθα στοιχεία απαιτούνται για την εκτέλεση μιας δοκιμής χρωστικών
διασυνδεδεμένων σωλήνων: α) δύο αντλούμενες δοκιμαστικές μονάδες αντλίας, β) βαφή/
χρώμα. Μια αντλούμενη δοκιμαστική μονάδα αντλίας είναι απλά μία μονάδα με ένα δοχείο
αποθήκευσης, αρκετά μεγάλο ώστε να κρατήσει την απαιτούμενη ποσότητα του υγρού
δοκιμής, και μία αντλία για να κυκλοφορεί το υγρό της δοκιμής. Η δοκιμή χρωστικών
διασύνδεσης διεξάγεται τυπικά με έναν φωτεινό χρωματικό παράγοντα τροφίμων, όπως η
κοχενίλλη Ε124. Η διαδικασία της διασύνδεσης δοκιμής χρωστικών δίνεται παρακάτω:

1. Αποσυνδέστε, προσωρινά, το σύστημα στο σημείο όπου αρχίζει η εσωτερική

σωλήνωση διανομής νερού και καλύψτε προσωρινά το σωλήνα διανομής στο σημείο
εισόδου.
2. Συνδέστε τη δοκιμαστική μονάδα αντλίας 1 με τη σωλήνωση διανομής νερού
χρησιμοποιώντας μια προσωρινή σύνδεση. Προσθέστε νερό που περιέχει τα
κατάλληλα χρωστικά για τη δοκιμή.
3. Αποσυνδέστε προσωρινά την κύρια παροχή καθαρού νερού στο σημείο όπου ξεκινά η
εσωτερική σωλήνωση διανομής.
4. Συνδέστε τη δοκιμαστική μονάδα αντλίας 2 στη σωλήνωση της κύριας παροχής
(καθαρού) νερού χρησιμοποιώντας μία προσωρινή σύνδεση. Προσθέστε καθαρό νερό
στη δοκιμαστική μονάδα.
58
 5. Ανοίξτε όλες τις διπλανές βαλβίδες λειτουργίας και στα δύο συστήματα.
6. Αφήστε το νερό να τρέξει προς όλες τις διεξόδους και ελέγξτε για μια εκκένωση νερού
με χρώμα. Όταν το σύστημα συνδέεται με ένα πλυντήριο ρούχων, ο σωλήνας
σύνδεσης πρέπει να αποσυνδεθεί προσωρινά από το μηχάνημα πριν το νερό
εξαντληθεί τελείως.

Αν το βαμμένο νερό από την αντλούμενη δοκιμαστική μονάδα 1 αποβληθεί μέσω

οποιασδήποτε διεξόδου καθαρού νερού, η αιτία πρέπει να διερευνηθεί και να διορθωθεί.

5.6.3 Προγραμματισμός (commissioning)

Όλες οι εργασίες δοκιμής και προσαρμογής θα πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις

οδηγίες του κατασκευαστή. Οι προδιαγραφές προσαρμογής μπορεί να ποικίλουν ανάλογα τον
τύπο του συστήματος. Ο Πίνακας 9 προσδιορίζει ορισμένα χαρακτηριστικά των εργασιών
προσαρμογής και των προαπαιτούμενων ελέγχων.

Πίνακας 9: Χαρακτηριστικές ενέργειες προσαρμογής και απαιτούμενοι έλεγχοι

Περιοχή ελέγχου Ενέργειες που πρέπει να εκτελεστούν
Συλλογή σωληνώσεων • Δεν υπάρχουν ενδείξεις διαρροής και/η υγρασίας (μετά τον έλεγχο
μόνο οπτική επιθεώρηση).
• Έλεγχος ώστε να επιβεβαιωθεί ότι το σύστημα δεν έχει διαρροές.
• Η συλλογή σωληνώσεων δεν στραγγίζει τελείως ή έχει δράση
σιφωνισμού.
• Όλα τα φίλτρα είναι σωστά τοποθετημένα, ασφαλισμένα και
καθαρά.
Σωληνώσεις και • Ελέγξτε και καταγράψτε τη μέγιστη πίεση τροφοδοσίας του
σύστημα διαμονής δοχείου πίεσης (αν υπάρχει).
• Δοκιμές σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία.
• Έχει πραγματοποιηθεί ένας έλεγχος εγκάρσιας σύνδεσης.
• Οι ρυθμοί ροής σε όλα τα σημεία παροχής είναι αποδεκτοί.
Εφεδρική παροχή • Η εφεδρική παροχή νερού λειτουργεί σωστά (λειτουργικός

59
νερού έλεγχος)
Ολόκληρο το σύστημα • Η εγκατάσταση πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις προδιαγραφές
κατασκευαστή.
• Η εγκατάσταση είναι συμβατή με όλους τους σχετικούς
κανονισμούς.
• Οι συναγερμοί και οι συσκευές προειδοποίησης λειτουργούν
σωστά.
• Τα επίπεδα νερού είναι σωστά και όπου χρειάζεται, ο μετρητής της
στάθμης του νερού λειτουργεί σωστά.
• Τα χειριστήρια του συστήματος έχουν ρυθμιστεί.

Ο έλεγχος της ποιότητας του νερού δεν είναι, συνήθως, μέρος της διαδικασίας προσαρμογής,
καθώς τα συστήματα είναι κατά κανόνα γεμάτα με νερό δικτύου και ως εκ τούτου, η ποιότητα
του νερού είναι σπάνια αντιπροσωπευτική της ποιότητας που έχει το νερό κατά την κανονική
χρήση του συστήματος, δηλαδή όταν το σύστημα είναι γεμάτο με νερό της βροχής. Η πρώτη
δοκιμή της ποιότητας του νερού συνήθως πραγματοποιείται ως μέρος της πρώτης
επιθεώρησης συντήρησης. Ωστόσο, όπου υπάρχει μεγαλύτερη έκθεση ανθρώπινου
παράγοντα στο συλλεγμένο νερό της βροχής, όπως π.χ. σε δημόσια κτίρια, ή όταν οι χρήστες
του συστήματος είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε επαφή με μολυσμένο νερό, μπορεί να απαιτείται
μια δοκιμή της ποιότητας του νερού μετά την πρώτη μεγάλη περίοδο βροχοπτώσεων.

Όλες οι εργασίες προσαρμογής πρέπει να καταγράφονται και τα αρχεία να περνάνε στον

τελικό χρήστη, κατά την τελική παράδοση. Ορισμένοι κατασκευαστές συστημάτων
συγκομιδής βρόχινου νερού μπορεί να προβλέπουν υπηρεσίες καταγραφής εντός των
οδηγιών εγκατάστασης και προσαρμογής. Δεν υπάρχει προς το παρόν τυποποιημένη
διαδικασία καταγραφής στον κλάδο σε ό,τι αφορά στην προσαρμογή συστημάτων βρόχινου
νερού. Ωστόσο, το περιεχόμενο των Πινάκων 9 και 10 μπορεί να είναι χρήσιμο για τις
εταιρείες που επιθυμούν να δημιουργήσουν διαδικασίες εσωτερικής επιθεώρησης και
αντίστοιχο πίνακα ελέγχου.

60
5.6.4 Παράδοση (handover)

5.6.4.1 Προδιαγραφές ελέγχου πριν την παράδοση

Πριν από την έναρξη της παράδοσης ενός συστήματος συγκομιδής βρόχινου νερού ή
επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων, οι ακόλουθες εργασίες/ έλεγχοι θα πρέπει να έχουν
ολοκληρωθεί:
 Όλες οι δοκιμαστικές και προσαρμοστικές εργασίες έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς
 Οποιοδήποτε εξάρτημα του καλύμματος έχει αφαιρεθεί κατά την εγκατάσταση
δοκιμή ή/και την προσαρμογή έχει αντικατασταθεί
 Όλα τα εξαρτήματα του συστήματος είναι καθαρά και άφθαρτα
 Η περιοχή της εγκατάστασης είναι καθαρή και ακέραια
 Το πακέτο των εγγράφων παράδοσης είναι πλήρες και σε διαθεσιμότητα
 Εάν ο πελάτης έχει συγκεκριμένες απαιτήσεις, θα πρέπει αυτές να έχουν καλυφθεί ή
να καλυφθούν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παράδοσης
 Ο επαγγελματίας που θα αναλάβει την παράδοση στον πελάτη είναι πλήρως
εξοικειωμένος με την διαδικασία εγκατάστασης και τις απαιτήσεις παράδοσης, και
είναι αρμόδιος να αναλάβει την παράδοση.
Η παράδοση ενός συστήματος συλλογής βρόχινου νερού θα πρέπει να περιλαμβάνει την
παροχή των ακολούθων: α) ένα πακέτο εγγράφων παράδοσης και β) προφορικές
πληροφορίες / επίδειξη σχετικά με τη λειτουργία και τη χρήση του συστήματος.

5.6.4.2 Πακέτο εγγράφων παράδοσης

Δεν υπάρχει, αυτή τη στιγμή τυποποιημένη διαδικασία που να ορίζει το περιεχόμενο ενός
πακέτου παράδοσης εγγράφων για το σύστημα επαναχρησιμοποίησης του βρόχινου νερού.
Εν απουσία μιας τυποποιημένης διαδικασίας, συνιστούμε τη συμπερίληψη των παρακάτω
εγγράφων:

 Όλα τα έγγραφα με οδηγίες από τον κατασκευαστή και τις εγγυήσεις που αφορούν σε
κάθε εγκατεστημένο εξοπλισμό.
 Ένα μονοφασικό, σχηματικό διάγραμμα (προσαρμοσμένο στη μετά-την-εγκατάσταση
εικόνα) των υδραυλικών και των ηλεκτρικών συστημάτων - το οποίο καταγράφει

61
 λεπτομερώς όλες τις λειτουργικές συνιστώσες του συστήματος μέχρι και το σημείο
της ενσωμάτωσης με τα υπάρχοντα συστήματα συγκομιδής και διανομής.
 Οποιαδήποτε έγγραφα με συμβουλές ασφαλείας.
 Τα αρχεία προσαρμογής του συστήματος.
 Οδηγίες σχετικά με τους περιορισμούς στη χρήση του συστήματος συγκομιδής
βρόχινου νερού ή επαναχρησιμοποίησης υδάτων, καθώς και με την απαίτηση περί
μελλοντικών εργασιών, οι οποίες πρέπει να αποκλείσουν διασυνδέσεις μεταξύ
συστημάτων συγκομιδής βρόχινου νερού και καθαρού νερού.
 Καθοδήγηση σχετικά με τις απαιτούμενες ενέργειες σε περίπτωση βλάβης του
συστήματος.
 Καθοδήγηση σχετικά με τις ενέργειες που πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση χαμηλής
ποιότητας νερού ή υποψίας για χαμηλή ποιότητα νερού.
 Λεπτομέρειες για τους ελέγχους συντήρησης που πρέπει να γίνουν από το χρήστη.
 Λεπτομέρειες για τα απαιτούμενα διαστήματα συντήρησης, όταν η συντήρηση πρέπει
να εκτελεστεί από αρμόδιο μηχανικό.
 Στοιχεία επικοινωνίας του εγκαταστάτη και του κατασκευαστή του συστήματος.

5.6.4.3 Προφορικές πληροφορίες και επίδειξη σχετικά με τη λειτουργία και τη

χρήση του συστήματος

Όλες οι προφορικές πληροφορίες και η καθοδήγηση θα πρέπει να παρέχεται στη γλώσσα και
τους όρους που ο πελάτης/ τελικός χρήστης κατανοεί. Τα ακόλουθα παρέχονται ως ελάχιστες
προτεινόμενες προφορικές πληροφορίες/ ελάχιστη προτεινόμενη επίδειξη καθοδήγησης:
 Μια επεξήγηση του περιεχομένου του πακέτου εγγράφων παράδοσης που
περιλαμβάνει μια φιλική προς τον πελάτη επεξήγηση των σχηματικών διαγραμμάτων.
 Προσδιορισμός της θέσης και του σκοπού των βασικών στοιχείων του συστήματος.
 Τη σημασία του συστήματος σήμανσης και βαθμολόγησης και γιατί οι ετικέτες δεν
πρέπει να αφαιρούνται.
 Πώς να πραγματοποιηθούν οι έλεγχοι χρήσης.

62
 Λεπτομέρειες για τυχόν ελέγχους ή εξαρτήματα που πρέπει να αγγίζονται μόνο από
αρμόδιο πρόσωπο.
 Οποιαδήποτε συμπτώματα ή καταστάσεις που θα απαιτούσαν την παρουσία
αρμόδιου επαγγελματία.
 Μέτρα πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση βλάβης του συστήματος.
 Καθοδήγηση σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση χαμηλής
ποιότητας του νερού ή υποψίας χαμηλής ποιότητας του νερού.
 Λεπτομέρειες σχετικά με τις προδιαγραφές συντήρησης και επισκευής του
συστήματος, συμπεριλαμβανομένων αυτών της συχνότητας, και επίδειξης εργασιών
συντήρησης, που ο πελάτης μπορεί να χρειαστεί πραγματοποιήσει.
 Κατευθυντήριες γραμμές για ελέγχους και πρακτικές που θα μπορούσαν να μειώσουν
ή να αυξήσουν τις προδιαγραφές συντήρησης.

63
6 ΗΜΙΑΚΑΘΑΡΤΑ Ή «ΓΚΡΙΖΑ» ΝΕΡΑ

Στατιστικές έρευνες έχουν δείξει ότι το μισό νερό από αυτό που καταναλώνουμε καθημερινά
στο σπίτι μας, δεν είναι απαραίτητο να είναι και πόσιμο. Μόνο για το καζανάκι του μπάνιου,
το ποσοστό της κατανάλωσης νερού είναι σχεδόν 28%! Η μέθοδος ανακύκλωσης
ημιακάθαρτου νερού βασίζεται στην συγκέντρωση απόνερων από οικιακές δραστηριότητες,
όπως το ντους, τους νιπτήρες και το πλύσιμο των ρούχων και επαναχρησιμοποίηση αυτών,
μετά από απλή επεξεργασία. Το ημιακάθαρτο νερό που απορρέει από την αποχέτευση του
πλυντηρίου, του νιπτήρα, της μπανιέρας, της ντουζιέρας και αλλού, ονομάζεται γκρι, λόγω της
θολερότητάς του και της σύστασής του και είναι απαλλαγμένο από επικίνδυνους ρυπαντές.
Το επεξεργασμένο γκρι νερό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα καζανάκια του μπάνιου, σε
γενικούς καθαρισμούς, στο πλύσιμο αυτοκινήτων, σε πλυντήρια ρούχων και για πότισμα
κήπων ή/και γκαζόν. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να εξοικονομηθεί το 50-80% του νερού που
χρησιμοποιείται σε ένα μέσο νοικοκυριό.

Εικόνα 34: Τυπικές υποδομές νερού οικιακής χρήσης, εκτιμήσεις για το κόστος
είναι από τη Νότια Καλιφόρνια, ΗΠΑ

64
Η ανακύκλωση των ηµιακάθαρτων νερών, γίνεται µε τη συλλογή των νερών και τη µεταφορά
τους µε χωριστό δίκτυο σωληνώσεων σε µια δεξαµενή προσωρινής αποθήκευσης. Ακολουθεί
η επεξεργασία και ο καθαρισµός του µε απλά συστήµατα και η µεταφορά του σε µια
δεξαµενή αποθήκευσης, απ’ όπου διοχετεύεται όταν υπάρχει ανάγκη, συνήθως στο καζανάκι
της τουαλέτας ή για άρδευση κήπων και επιλεγµένων καλλιεργειών. Το σύστημα
ανακύκλωσης του γκρίζου νερού μπορεί να συνδεθεί με το αντίστοιχο σύστημα
εκμετάλλευσης του βρόχινου νερού, εφόσον υπάρχει. Κατά τον τρόπο αυτό μπορούν να
ανακτηθούν ακόμα μεγαλύτεροι όγκοι νερού, υψηλότερης καθαρότητας. Στην περίπτωση που
οι ανάγκες σε νερό δεν καλύπτονται από τις αντίστοιχες του επεξεργασμένου γκρίζου νερού,
η δεξαμενή προσωρινής αποθήκευσης τροφοδοτείται αυτόματα με καθαρό πόσιμο νερό, από
το οικιακό δίκτυο ύδρευσης.

Εικόνα 35: Σχηματική απεικόνιση των πηγών φαιών υδάτων για ένα
τυπικό νοικοκυριό, που εφαρμόζεται σε ένα κήπο με λουλούδια.
Καλιφόρνια, ΗΠΑ.

Σε πολλά μέρη του κόσμου (Αφρική, Ασία), οι κοινότητες με χαμηλά εισοδήματα δεν έχουν
πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό. Οι κάτοικοι (κυρίως γυναίκες και παιδιά) αναγκάζονται να
διανύουν καθημερινά μεγάλες αποστάσεις προκειμένου να το προμηθευτούν. Γι' αυτούς το
νερό αποτελεί είδος πολυτελείας, αν αναλογιστούμε τόσο την ενέργεια που καταβάλλουν για
65
να το προμηθευτούν όσο και τα χαμηλά εισοδήματα. Σε αυτές τις κοινότητες αποτελεί πάγια
τακτική οι κάτοικοι να επαναχρησιμοποιούν το νερό τόσο για οικιακή όσο και επαγγελματική
χρήση (κτηνοτροφία, γεωργία).

6.1 Ορισμοί, Ορολογία και Χαρακτηριστικά

Τα ημιακάθαρτα ή «γκρίζα» νερά αναφέρονται σε ανεπεξέργαστα οικιακά απόνερα που δεν

έχουν έρθει σε επαφή με λύματα (ή «μαύρο νερό»). Κοινές πηγές γκρίζων υδάτων είναι τα
ντους, οι μπανιέρες, οι νεροχύτες, και τα πλυντήρια ρούχων. Λύματα από τους νεροχύτες
κουζίνας και τα αυτόματα πλυντήρια πιάτων τείνουν να έχουν υψηλές συγκεντρώσεις
οργανικής ύλης που ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των βακτηρίων. Αυτό το νερό μερικές φορές
αναφέρεται ως "σκοτεινά απόνερα". Σε πολλές περιοχές δεν υπάρχουν κανονισμοί και
πρότυπα που να ορίζουν τις προδιαγραφές επαναχρησιμοποίησης των γκρίζων υδάτων, ενώ
σε μερικές περιοχές υπάρχουν διατάξεις που δεν επιτρέπουν την ανακύκλωση των γκρίζων
υδάτων από την κουζίνα ή το μπάνιο. Για παράδειγμα, ο Ενιαίος Κωδικός Υδραυλικών στις
Ηνωμένες Πολιτείες και οι κανονισμοί γκρίζων υδάτων στο Queensland της Αυστραλίας, δεν
επιτρέπουν την επαναχρησιμοποίηση των γκρίζων υδάτων της κουζίνας. Το νερό της βροχής,
το οποίο μπορεί επίσης να συλλέγεται για χρήση, δεν συγκαταλέγεται στα γκρίζα ύδατα. Τα
ημιακάθαρτα ή «γκρίζα» νερά είναι επίσης διαφορετικά από το ανακυκλωμένο νερό, το οποίο
είναι λύμα (συμπεριλαμβανομένου του μαύρου νερού) που αντιμετωπίζεται από μια κεντρική
μονάδα επεξεργασίας λυμάτων για πόσιμη ή μη πόσιμη επαναχρησιμοποίηση

Τα ημιακάθαρτα ή «γκρίζα» νερά μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν για σκοπούς που δεν

απαιτούν πόσιμο νερό – όπως για τη διαμόρφωση κήπων, τη γεωργία, είτε για το καζανάκι
στις τουαλέτες - μειώνοντας έτσι τη χρήση του πόσιμου νερού. Τα ημιακάθαρτα ή «γκρίζα»
νερά μπορούν επίσης να αφεθούν να διαρρεύσουν στο έδαφος για να επαναφορτίσουν τους
υδροφόρους ορίζοντες και να μειώσουν τον όγκου των λυμάτων που πρέπει να
αντιμετωπίζονται. Τα ημιακάθαρτα ή «γκρίζα» νερά συχνά, αλλά όχι πάντα, αντιμετωπίζονται
πριν να επαναχρησιμοποιηθούν, και ο βαθμός της επεξεργασίας μπορεί να ποικίλει ευρέως.
Τα ημιακάθαρτα ή «γκρίζα» νερά μπορεί να περιέχουν πολλές από τις ίδιες προσμείξεις όπως
ακατέργαστα λύματα, αλλά γενικά σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις. Για παράδειγμα, τα

66
ημιακάθαρτα ή «γκρίζα» νερά μπορούν να περιέχουν κολοβακτηρίδια κοπράνων και θρεπτικά
συστατικά, συμπεριλαμβανομένων του αζώτου και του φωσφόρου.

Πίνακας 10: Πηγές γκρίζων υδάτων

Πηγή γκρίζων υδάτων
Αυτόματο πλυντήριο ρούχων
Αυτόματο πλυντήριο πιάτων
Μπανιέρα και ντουζιέρα
Νεροχύτες, περιλαμβανομένου
αυτού της κουζίνας
Πιθανά στοιχεία
Αιωρούμενα στερεά (χώμα, χνούδια), οργανικά υλικά,
λάδι και γράσο, νάτριο, νιτρικά και φωσφορικά άλατα
(από απορρυπαντικό), αυξημένη αλατότητα και pH,
χλωρίνη
Οργανικά υλικά και αιωρούμενα στερεά (από φαγητό),
βακτήρια, αυξημένη αλατότητα και pH, λίπος, λάδι και
γράσο, απορρυπαντικό
Βακτήρια, μαλλιά, οργανικά υλικά και αιωρούμενα
στερεά (δέρμα, σωματίδια, χνούδια), λάδι και γράσο,
υπολείμματα σαπουνιού και απορρυπαντικού
Βακτήρια, οργανική ύλη και αιωρούμενα στοιχεία
(σωματίδια φαγητού), λίπος, λάδι και γράσο,
υπολείμματα σαπουνιού και απορρυπαντικού

67
6.2 Προδιαγραφές ελέγχου προ-εγκατάστασης και αρχές
επεξεργασίας/χρήσης

6.2.1 Προδιαγραφές ελέγχου προ-εγκατάστασης

Θεωρείται βέλτιστη πρακτική για τον εγκαταστάτη του συστήματος επαναχρησιμοποίησης

των γκρίζων υδάτων να αναλάβει μια σειρά από ελέγχους προ-εγκατάστασης πριν την
εκτέλεση των εργασιών.

Πίνακας 11: Απαιτήσεις ελέγχου προ-εγκατάστασης

Πεδία ελέγχου Ενέργειες και κατάλληλοι έλεγχοι
Έχουν ληφθεί οι άδειες που • Έχει κοινοποιηθεί στον αρμόδιο εργολάβο το σχέδιο
απαιτούνται για να προχωρήσει το εγκατάστασης και έχει δώσει τη συγκατάθεσή του για
έργο; την έναρξη των εργασιών;
• Απαιτείται η σχετική συναίνεση από παρακείμενα
κτήρια; Αν ναι, έχει ληφθεί;
Είναι η απαραίτητη πρόσβαση σε • Είναι ασφαλής η πρόσβαση των πεζών; Υπάρχουν
όλους τους χώρους εργασίας διαδρομές γρήγορης διαφυγής;
εφικτή; • Απαιτείται πρόσβαση οχημάτων; Αν ναι, είναι
διαθέσιμη μια ασφαλής οδός;
• Υπάρχει διαθέσιμος εξοπλισμός πρόσβασης για
εργασία σε μεγάλο ύψος;
Είναι η χωρητικότητα αποθήκευσης • Μια βασική διασταύρωση, χρησιμοποιώντας την
του επεξεργασμένου νερού και ο απλοποιημένη προσέγγιση, για να επιβεβαιωθεί ότι η
ρυθμός επεξεργασίας σωστά χωρητικότητα αποθήκευσης και ο ανώτερος ρυθμός
ρυθμισμένος για να καλύψει τη επεξεργασίας του νερού είναι σωστοί αναλογικά με τον
ζήτηση; αριθμό των κατοίκων (ενιαίες οικιακές εφαρμογές
μόνο)
Είναι η δομή του κτηρίου • Θεωρείται η δομή του κτηρίου ασφαλής για να
κατάλληλη για την εγκατάσταση αντέξει επιπλέον βάρος από την εγκατάσταση; (μόνο
του συστήματος; οπτική επιθεώρηση)

68
Είναι η υπάρχουσα εγκατάσταση • Είναι όλα τα σημεία εφοδιασμού που έχουν
ύδρευσης κατάλληλη; εντοπιστεί κατάλληλα για εφοδιασμό απόνερων;
• Υπάρχει κατάλληλο σημείο σύνδεσης διαθέσιμο για
τη σύνδεση της εφεδρικής μονάδας παροχής;
Είναι η υπάρχουσα εγκατάσταση • Είναι η κατάσταση της υπάρχουσας εγκατάστασης
λυμάτων κατάλληλη; κατάλληλη;
• Υποστηρίζει η διάταξη της εγκατάστασης και το
επίπεδο της κατασκευής την ελεύθερη αποστράγγιση
προς την είσοδο του συστήματος απόνερων, χωρίς τον
κίνδυνο στασιμότητας του νερού;
Υπάρχει μια κατάλληλη υπηρεσία • Είναι η υπηρεσία του κατάλληλου τύπου;
ηλεκτρικής εισόδου διαθέσιμη ή • Έχει η υπηρεσία τη σωστή κατηγορία προστασίας
έχει καθοριστεί μια κατάλληλη απέναντι στην υπερένταση του κυκλώματος;
υπηρεσία ηλεκτρική εισόδου; • Έχει επιβεβαιωθεί η ασφαλής κατάσταση της
υπηρεσίας;
• Είναι η παροχή σε μια θέση που είναι εύκολα
προσβάσιμη, αλλά και προφυλαγμένη από ακούσια
απομόνωση και αποσύνδεση της παροχής;
Είναι η προτεινόμενη χωροθέτηση • Καλύπτει η προτεινόμενη χωροθέτηση των
των βασικών εσωτερικών στοιχείων συστατικών τις κανονιστικές απαιτήσεις, τις απαιτήσεις
του συστήματος κατάλληλη; του κατασκευαστή, και, ανάλογα με την περίπτωση, τις
απαιτήσεις κάθε πιθανού πελάτη;

6.2.2 Αρχές επεξεργασίας και χρήσης

Τα συστήματα ανακύκλωσης γκρίζου νερού αποτελούν μια αξιόπιστη τεχνολογία για την
εξοικονόμηση πόσιμου νερού που μπορεί να φθάσει στο 40-45%. Τον σχεδιασμό ενός
συστήματος ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων πρέπει να αναλάβει
μια ομάδα από έμπειρους τεχνικούς και υδραυλικούς, οι οποίοι θα εξετάσουν τις ακόλουθες
πτυχές:

69
 1. Πληροφορίες που χρειάζονται για την ενεργοποίηση του σχεδιασμού του συστήματος
2. Μέθοδοι προσδιορισμού του τύπου του συστήματος και των απαιτήσεων της
δυναμικότητας επεξεργασίας
3. Προδιαγραφές της παρακαμπτήριας συλλογής σωληνώσεων
4. Προδιαγραφές για την αποφυγή της στασιμότητας του νερού
5. Πρόληψη της μόλυνσης και της ανάπτυξης μικροβίων
6. Προδιαγραφές για την παροχή των καλυμμάτων και των αεραγωγών της δεξαμενής
και της στέρνας
7. Προδιαγραφές για την παροχή και τον τερματισμό των υπερχειλίσεων
8. Προδιαγραφές σχετικές με τις αντλίες του συστήματος
9. Προδιαγραφές τοποθεσίας της δεξαμενής αποθήκευσης και της στέρνας
10. Επιλογές και εκτιμήσεις της επεξεργασίας του νερού.

6.3 Τύποι και εξαρτήματα των συστημάτων

6.3.1 Τύποι συστημάτων

Πίνακας 12: Τύποι συστημάτων επαναχρησιμοποίησης των φαιών υδάτων

Τύπος συστήματος Περιγραφή συστήματος
Σύστημα απευθείας Ένα σύστημα που συλλέγει τα γκρίζα ύδατα και τα μεταφέρει
επαναχρησιμοποίησης κατευθείαν στα σημεία χρήσης χωρίς επεξεργασία και με ελάχιστο ή
και καθόλου αποθηκευτικό χώρο.
Σύστημα σύντομης Ένα σύστημα που περιλαμβάνει μια βασική τεχνική φιλτραρίσματος
συγκράτησης ή επεξεργασίας όπως το επιφανειακό ξάφρισμα, επιτρέποντας την
φυσική διευθέτηση των σωματιδίων.
Βασικό φυσικό/ Ένα σύστημα που φιλτράρει τα γκρίζα ύδατα πριν από την
χημικό σύστημα αποθήκευση, χρησιμοποιώντας χημικά απολυμαντικά όπως χλώριο
ή βρώμιο για την αποτροπή της αναπαραγωγής των βακτηρίων κατά
την αποθήκευση του νερού.
Βιολογικό σύστημα Ένα σύστημα που εισάγει έναν παράγοντα, όπως το οξυγόνο, μέσα
στα αποθηκευμένα γκρίζα ύδατα που θα επιτρέπει στα βακτήρια να
αφομοιώσουν κάθε ανεπιθύμητη οργανική ύλη. Μπορούν να
χρησιμοποιηθούν αντλίες ή φυτά για τον αερισμό του
αποθηκευμένου νερού.

70
Βιομηχανικό σύστημα Ένα σύστημα που συνδυάζει και το φυσικό και το βιολογικό
σύστημα.
Υβριδικό σύστημα Ένας συνδυασμός από οποιοδήποτε από τα παραπάνω συστήματα ή
ο συνδυασμός ενός συστήματος συλλογής βρόχινου νερού και ενός
συστήματος επαναχρησιμοποίησης των γκρίζων υδάτων.

6.3.2 Εξαρτήματα του συστήματος

Τα εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται σε ένα σύστημα επαναχρησιμοποίησης γκρίζων

υδάτων ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο και την πολυπλοκότητα του συστήματος. Σε αυτή την
ενότητα, θα επικεντρωθούμε στα ακόλουθα εξαρτήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν
σε ένα σύστημα επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων.

6.3.2.1 Σιφώνια για τρίχες και φίλτρα νερού

Τα γκρίζα ύδατα, αναλόγως την πηγή, μπορεί να περιέχουν τρίχες (για παράδειγμα, από
μπανιέρες και ντους) ή/και μεγαλύτερη σωματιδιακή ύλη (π.χ. χνούδι). Για να αποφευχθεί η
συσσώρευση ακαθαρσιών, θεωρείται βέλτιστη πρακτική να χρησιμοποιούνται
σχάρες/σιφώνια ή φίλτρα νερού για την ελαχιστοποίηση των ρύπων που εισέρχονται εντός
του συστήματος επαναχρησιμοποίησης των γκρίζων υδάτων.

Εικόνα 36: Σιφώνια για τρίχες και φίλτρα νερού

71
6.3.2.2 Φίλτρο σε σειρά

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί φίλτρο σε σειρά όπου απαιτείται βασική διήθηση των γκρίζων
υδάτων. Το φίλτρο σε σειρά που παρουσιάζεται στην εικόνα 37 περιλαμβάνει ένα φίλτρο
νερού που έχει σχεδιαστεί για την αποφυγή της εισόδου σωματιδιακής ύλης (π.χ. τρίχες) στο
κύριο φίλτρο. Το φίλτρο νερού πρέπει να καθαρίζεται σε τακτική βάση. Μόλις τα γκρίζα
ύδατα περάσουν από το αρχικό φίλτρο νερού, εισέρχονται στην μονάδα φυσιγγίου του
κύριου φίλτρου. Η μονάδα φυσιγγίου της κύριας μονάδας διαθέτει διαφορετικά επίπεδα
φιλτραρίσματος ενώ το φυσίγγιο πρέπει να αντικαθίσταται ετησίως. Να σημειωθεί ότι στη
περίπτωση που χρησιμοποιηθεί ένα φίλτρο σε σειρά, ο εγκαταστάστης θα πρέπει να
αξιολογήσει τον κίνδυνο της μόλυνσης του αποθηκευμένου νερού μόλις αυτό εισέρχεται στην
δεξαμενή αποθήκευσης. Ενδεχομένως να απαιτείται μια περαιτέρω διαδικασία επεξεργασίας
του νερού, ανάλογα με την μελλοντική χρήση των υδάτων.

Εικόνα 37: Φίλτρο φαιών υδάτων σε σειρά

6.3.2.3 Αντλία αέρα

Ένα σύστημα επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων, το

οποίο προβλέπει βιολογική επεξεργασία του
αποθηκευμένου νερού, θα πρέπει να περιλαμβάνει μία
αντλία αέρος που θα επιτρέπει τον αερισμό του
αποθηκευμένου νερού. Ένα παράδειγμα αντλίας αέρα
δίνεται στην εικόνα 38.

Εικόνα 38: Αντλία αέρα

72
6.3.2.4 Βιοαντιδραστήρας μεμβρανών

Ο βιοαντιδραστήρας μεμβρανών (MBR) απαρτίζεται από δεξαμενή κατάλληλης

χωρητικότητας στην οποία συλλέγονται τα ημιακάθαρτα νερά και εντός της οποίας βρίσκεται
εγκατεστημένο το σύστημα των μεμβρανών υπερδιήθησης. Ανάλογα με τη διαμόρφωση του
χώρου, η δεξαμενή τοποθετείται εντός ή εκτός του κτιρίου, υπόγεια ή υπέργεια. Η διαδικασία
καθαρισμού περιλαμβάνει αερισμό των υδάτων και φιλτράρισμα διαμέσου της μεμβράνης
υπερδιήθησης (μέγεθος πόρων 0,1 – 0,01 μm) για την κατακράτηση των ιών και βακτηρίων.
Έτσι το νερό απαλλάσσεται από κάθε οσμή, ρύπο και μικρόβιο και μέσω της πατενταρισμένης
τεχνολογίας airlift εξάγεται προς τη δεξαμενή αποθήκευσης για χρήση.

Εικόνα 39: Φίλτρο Εικόνα 40: Φίλτρο Εικόνα 41: Αρχές

μεμβράνης μεμβράνης σε μια λειτουργίας ενός φίλτρου

φτιαγμένη για αυτό το μεμβράνης

σκοπό μονάδα φίλτρου

73
6.3.2.5 Πλωτό σημείο άντλησης

Ένα πλωτό σημείο άντλησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να

καταστεί δυνατό, το αποθηκευμένο νερό που εισέρχεται στην
αντλία του κυκλώματος διανομής, να λαμβάνεται από περίπου
100-150 mm κάτω από την επιφάνεια. Ένα πλωτό σημείο
άντλησης είναι απλά ένα φίλτρο πλέγματος με μια σύνδεση
σωληνώσεων η οποία αναρτάται ελεύθερα κοντά στην
επιφάνεια του νερού με τη βοήθεια μιας μπάλας
πολυπροπυλενίου (ή παρόμοιο υλικό). Ο βαθμός του φίλτρου
πλέγματος που χρησιμοποιείται εξαρτάται από τον βαθμό
Εικόνα 42: Πλωτό σημείο άντλησης
διήθησης που απαιτείται. Τα πλωτά σημεία άντλησης είναι
διαθέσιμα είτε με εκλεκτής είτε με χονδροειδούς ποιότητας
φίλτρα πλέγματος.

6.3.2.6 Αντλία συστήματος

Η αντλία που χρησιμοποιείται για τη διαμονή των γκρίζων υδάτων μπορεί να είναι μια εκ των
δύο τύπων α) υποβρύχια (Εικόνα 43) και β) αναρρόφησης (Εικόνα 44). Από την ίδια τη φύση
του σχεδίου και του σκοπού τους, οι υποβρύχιες αντλίες τοποθετούνται εντός της δεξαμενής
αποθήκευσης. Οι αντλίες αναρρόφησης που χρησιμοποιούνται σε συστήματα
επαναχρησιμοποίησης φαιών υδάτων είναι αυτόματης αναρρόφησης, πολυβάθμιες αντλίες
και μπορεί να τοποθετηθούν: είτε εκτός της δεξαμενής αποθήκευσης είτε σε ένα για αυτό το
σκοπό κατασκευασμένο περίβλημα ή στο εσωτερικό του κτιρίου είτε εντός της δεξαμενής
αποθήκευσης σε μια σφραγισμένη μονάδα κατοικίας ή εξόρυξης. Ένα παράδειγμα διάταξης
μιας σφραγισμένης μέσα στη δεξαμενή μονάδας εκχύλισης, που χρησιμοποιείται σε
συνδυασμό με μία μονάδα φίλτρου μεμβράνης παρουσιάζεται στην εικόνα 45.

74
Εικόνα 43: Υποβρύχια αντλία που Εικόνα 44: Αντλία
φαίνεται με το πλωτό σημείο αναρρόφησης για χρήση
άντλησης συνδεδεμένο και ένα εκτός της δεξαμενής
πλωτηροδιακόπτη αποθήκευσης

Εικόνα 45: Διάταξη

σφραγισμένης στη δεξαμενή
μονάδας εκχύλισης που
χρησιμοποιείται σε συνδυασμό
με μια μονάδα φίλτρου
μεμβράνης

75
6.3.2.7 Μονάδα ελέγχου αντλίας

Η αντλία του συστήματος θα πρέπει να ελέγχεται από μια μονάδα που να:
 Διασφαλίζει τη λειτουργία της αντλίας καλύπτοντας την ζήτηση
 Αποτρέπει την λειτουργία της αντλίας χωρίς νερό
 Προστατεύει τον κινητήρα από υπερθέρμανση και ηλεκτρική υπερφόρτωση
 Περιλαμβάνει μια χειροκίνητη διαδικασία ανάκαμψης της λειτουργίας της αντλίας.
Ανάλογα με τον κατασκευαστή, η μονάδα ελέγχου αντλίας μπορεί να είναι μια αυτόνομη
μονάδα ή μια μονάδα ενσωματωμένη στη διάταξη ελέγχου του εφεδρικού δικτύου παροχής
νερού. Η λειτουργία της αντλίας θα επιτυγχάνεται είτε με ένα διακόπτη ελεγχόμενης πίεσης
είτε με έναν ελεγχόμενο πλωτηροδιακόπτη ανάλογα τον τύπο του συστήματος.

6.3.2.8 Πλωτηροδιακόπτης

Ο πλωτηροδιακόπτης χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με τη μονάδα ελέγχου αντλίας με

σκοπό την πρόληψη της ξήρανσης της τελευταίας σε περίπτωση που το διαθέσιμο νερό είναι
σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Ο πλωτηροδιακόπτης ενεργοποιείται όταν η στάθμη του νερού της
δεξαμενής αποθήκευσης πέφτει κάτω από ένα προκαθορισμένο όριο, ενεργοποιώντας την
εφεδρική παροχή νερού. Όταν χρησιμοποιείται υποβρύχια αντλία, ο πλωτηροδιακόπτης
μπορεί να τοποθετηθεί σε έναν βραχίονα του σφιγκτήρα με ένα μοχλό περιστροφής για να
παρέχει ένα ασφαλές και αξιόπιστο στερέωμα.

6.3.2.9 Μονάδα ελέγχου και ενότητα του συστήματος (system module)

H μονάδα ελέγχου ενός συστήματος οφείλει να ελέγχει και να παρακολουθεί αυτόματα τη

λειτουργία του συστήματος των γκρίζων υδάτων. Η πολυπλοκότητα της μονάδας ελέγχου
συστήματος ενός συστήματος ποικίλει ανάλογα με την πολυπλοκότητα του ίδιου του
συστήματος επαναχρησιμοποίησης των γκρίζων υδάτων. Η μονάδα ελέγχου περιλαμβάνει
επίσης λειτουργίες συναγερμού για να προειδοποιεί τον τελικό χρήστη για οποιασδήποτε
δυσλειτουργία του συστήματος.

76
Η ενότητα του συστήματος (system module) είναι ένας συναρμολογημένος στο εργοστάσιο
σταθμός επαναχρησιμοποίησης των γκρίζων υδάτων που περιλαμβάνει τουλάχιστον τα
παρακάτω στοιχεία: α) αντλία (αναρρόφησης), β) έλεγχο αντλίας με προστασία από ξηρή
λειτουργία και γ) διάταξη σύνδεσης εφεδρικής παροχής νερού με διάκενο τύπου ΑΑ ή τύπου
ΑΒ.

6.3.2.10 Ελεγχόμενο πηνίο εφεδρικής τροφοδοσίας με διάκενο τύπου ΑΑ

Η εφεδρική παροχή νερού πρέπει να παρέχεται μέσω μίας

διάταξης κενού αέρος τύπου ΑΑ. Αυτό επιτυγχάνεται με τη
χρήση ενός εξαρτήματος όπως φαίνεται στην εικόνα 46. Το
συγκεκριμένο εξάρτημα είναι κατάλληλο για την
υποστήριξη της εφεδρική παροχής σε μια υπέργεια ή
υπόγεια δεξαμενή μέσω μιας κατάλληλης διάταξης
σωληνώσεων. Η ηλεκτρομαγνητική βαλβίδα λειτουργεί
μέσω ενός πλωτηροδιακόπτη που βρίσκεται στο εσωτερικό
της δεξαμενής αποθήκευσης ή της στέρνας.

Εικόνα 46: Ελεγχόμενο πηνίο εφεδρικής

τροφοδοσίας με διάκενο τύπου ΑΑ

77
6.3.2.11 Μανομετρική βαλβίδα και δεξαμενές αποθήκευσης

Για παράδειγμα, οι οικοδομικοί κανονισμοί του Ηνωμένου Βασιλείου ορίζουν ότι μια συσκευή
αντι-αντίστροφης ροής πρέπει να έχει τοποθετηθεί σε οποιαδήποτε υπερχείλιση συνδέεται
με μια διαρροή ή την αποχέτευση, για την πρόληψη της μόλυνσης των αποθηκευμένων
γκρίζων υδάτων σε περίπτωση προσαύξησης της ποσότητας του νερού. Το προαπαιτούμενο
αυτό μπορεί να ικανοποιηθεί με τη χρήση ενός σιφωνιού υπερχείλισης το οποίο
περιλαμβάνει ένα χαρακτηριστικό αντι-αντίστροφης ροής ( όπως στην εικόνα 47) ή μέσω της
εγκατάστασης μιας ξεχωριστής μανομετρικής βαλβίδας. Η κύρια δεξαμενή αποθήκευσης για
ένα σύστημα επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων θα πρέπει να κατασκευαστεί από ένα
υλικό που θα δημιουργεί μια υδατοστεγή κατασκευή χωρίς να ευνοεί την ανάπτυξη
μικροβιακών. Τα ακόλουθα υλικά είναι τυπικά κατάλληλα:

 πολυπροπυλένιο

 πολυαιθυλένιο

 εμβαπτισμένη εν θερμώ επικάλυψη χάλυβα

 πλαστικό ενισχυμένο με γυαλί

 τσιμέντο

Τόσο οι υπόγειες όσο και οι υπέργειες δεξαμενές αποθήκευσης διατίθενται σε ένα ευρύ
φάσμα μεγεθών και σχημάτων. Οι δεξαμενές αποθήκευσης και όλα τα άλλα εξαρτήματα του
συστήματος θα πρέπει να αντέχουν α) επίπεδα οξύτητας 5 μονάδες pH καθώς και β) πολύ
χαμηλές και υψηλές εξωτερικές θερμοκρασίες.

Εικόνα 47: Μανομετρική βαλβίδα

78
6.4 Εγκατάσταση

Η εκπαίδευση των επαγγελματιών σχετικά με την διαδικασία εγκατάστασης συστημάτων

επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων πραγματοποιείται κυρίως μέσω μιας αναλυτικής
επίδειξης των διαδικασιών εγκατάστασης και όχι τόσο σε θεωρητικό επίπεδο. Η συγκεκριμένη
ενότητα αποσκοπεί στο να πλαισιώσει το πρακτικό στάδιο της εκπαίδευσης με μια σειρά από
θέματα που σχετίζονται την εγκατάσταση συστημάτων επαναχρησιμοποίησης και είναι
απαραίτητα για την ομαλή και ασφαλή αποπεράτωση των εργασιών. Όλες οι εργασίες
εγκατάστασης του συστήματος επαναχρησιμοποίησης των γκρίζων υδάτων θα πρέπει να
γίνονται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, τις τεχνικές προδιαγραφές, και με τη
δέουσα επιμέλεια σε σχέση με τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια όπως αυτοί
περιγράφονται στο κεφάλαιο 3. Οι εγκαταστάτες, λοιπόν, θα πρέπει να μεριμνήσουν για τα
παρακάτω ζητήματα/λεπτομέρειες πριν ξεκινήσουν την εγκατάσταση του συστήματος:
 Έλεγχος προδιαγραφών πριν την εγκατάσταση.
 Κατάλληλα υλικά, μέθοδοι αρμολόγησης, μέγεθος σωλήνων για τη συλλογή των
σωληνώσεων.
 Κατάλληλα υλικά, μέθοδοι αρμολόγησης και κανονικό μέγεθος σωλήνων για τη
διανομή των σωληνώσεων.
 Προδιαγραφές που αφορούν την κοπή επιπρόσθετων τρυπών στη δεξαμενή
αποθήκευσης.
 Προδιαγραφές που αφορούν την τοποθέτηση και την στήριξη των υπέργειων
δεξαμενών αποθήκευσης και των στερνών.
 Ζητήματα που σχετίζονται με την εγκατάσταση των υπόγειων δεξαμενών
αποθήκευσης.
Συνιστάται α) τα υλικά που χρησιμοποιούνται σε ένα σύστημα επαναχρησιμοποίησης φαιών
υδάτων να είναι κατάλληλα για τις τυπικές θερμοκρασίες της περιοχής και β) όλα τα
εξαρτήματα του συστήματος να αντέχουν επίπεδα οξύτητας τόσο χαμηλά όσο 5 μονάδες pH
καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του συστήματος.

79
6.5 Δοκιμή, προγραμματισμός και παράδοση

Όλες οι δοκιμές, οι προσαρμογές και οι παραδόσεις εργασίας, σχετικά με το σύστημα

επαναχρησιμοποίησης των γκρίζων υδάτων, θα πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τις οδηγίες
του κατασκευαστή, τις τεχνικές προδιαγραφές και τη δέουσα επιμέλεια σε σχέση με τους
υφιστάμενους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια.

6.5.1 Προκαταρτικές δοκιμές και προδιαγραφές δοκιμαστικών ελέγχων

Μια δοκιμασμένη πρακτική του κλάδου είναι η πραγματοποίηση μίας σειράς από
προκαταρκτικές δοκιμές πριν από την τελική παράδοση του συστήματος. Αυτή η διαδικασία
είναι ιδιαίτερα σημαντική, ειδικά στην περίπτωση που η εγκατάσταση γίνει από άλλον
επαγγελματία. Ο Πίνακας 1 προσδιορίζει μία σειρά από ελέγχους που πρέπει να γίνουν πριν
την εγκατάσταση και περιγράφει τα απαραίτητα βήματα πριν από κάθε απαιτούμενο έλεγχο.

Πίνακας 13: Προκαταρτικές δοκιμές και απαιτήσεις ελέγχων προσαρμογής

Απαιτήσεις ελέγχου Αντικείμενα που πρέπει να ελεγχθούν
Συμμόρφωση με το • Έχει εγκατασταθεί ο σωστός τύπος εξαρτημάτων
σχεδιασμό και τις • Όλα τα εξαρτήματα έχουν εγκατασταθεί στις θέσεις και στη
προδιαγραφές του διάταξη που προβλέπεται στον αρχικό σχεδιασμό και τις
συστήματος προδιαγραφές του συστήματος
Συμμόρφωση με τις • Όλα τα εξαρτήματα εγκαθίστανται σύμφωνα με τις οδηγίες
οδηγίες του κατασκευαστή του κατασκευαστή
Συμμόρφωση με την • Η εγκατάσταση είναι συμβατή με όλες τις σχετικές πτυχές των
εθνική νομοθεσία και τους οικοδομικών κανονισμών και των κανονισμών νερού.
κανονισμούς • Δεν υπάρχει καμία διασύνδεση μεταξύ του συστήματος
αποχέτευσης των φαιών υδάτων και του συστήματος του
καθαρού νερού.
• Η διαδικασία εγκατάστασης δεν έχει ως αποτέλεσμα να
γίνεται η οικοδόμηση λιγότερο συμβατή με τους κανονισμούς

80
Απαιτήσεις ελέγχου Αντικείμενα που πρέπει να ελεγχθούν
δόμησης και τους κανονισμούς νερού / το καταστατικό από ότι
πριν από την έναρξη των εργασιών εγκατάστασης
Δεξαμενές αποθήκευσης • Επαρκή βάση στήριξης και, ανάλογα με την περίπτωση, η
και στέρνες συνολική στήριξη σύμφωνα με τις προδιαγραφές του
κατασκευαστή και τους κανονισμούς σε κάθε χώρα.
• Η εγκατάσταση της δεξαμενής / στέρνας δεν προσθέτει
αδικαιολόγητο φορτίο στην δομή του κτιρίου (μόνο οπτική
επιθεώρηση)
• Όλα τα φίλτρα, οι αεραγωγοί, τα εξώφυλλα και κάθε μόνωση
έχουν τοποθετηθεί σύμφωνα με τις προδιαγραφές του
κατασκευαστή και τους κανονισμούς σε κάθε χώρα.
• Όλα τα καλύμματα πρόσβασης των κάτω από το έδαφος
δεξαμενών είναι κατάλληλα σχεδιασμένα για το φορτίο που θα
λάβουν
• Κατάλληλη διάταξη/εις υπερχείλισης σύμφωνα με τις
προδιαγραφές του κατασκευαστή και τους κανονισμούς σε
κάθε χώρα.
• Πολλαπλές εγκαταστάσεις δεξαμενών / στερνών είναι
συνδεδεμένες ώστε να παρέχουν συνεχή ροή και να
αποφευχθεί ο κίνδυνος στασιμότητας.
• Εάν απαιτείται, τοποθετείται μια μανομετρική βαλβίδα.
• Η υποβρύχια αντλία (αν υπάρχει) είναι σωστά τοποθετημένη
(μόνο οπτική επιθεώρηση).
• Η υποβρύχια αντλία (αν υπάρχει) έχει προστασία από ξηρή
λειτουργία.
• Το βάθος βύθισης της υποβρύχιας αντλίας (αν υπάρχει)
πληροί τις προδιαγραφές του κατασκευαστή.
• Η υποβρύχια αντλία (αν υπάρχει) έχει μια βαλβίδα
αντεπιστροφής και βαλβίδα απομόνωσης, επιτρέποντας την

81
Απαιτήσεις ελέγχου Αντικείμενα που πρέπει να ελεγχθούν
επισκευή και τη συντήρηση της αντλίας.
Σύστημα συλλογής φαιών • Η συλλογή σωληνώσεων είναι χωρίς αποστράγγιση ή έχει
υδάτων δράση σιφωνισμού
• Όλα τα φίλτρα είναι σωστά τοποθετημένα, ασφαλή και
καθαρά
Παροχή κατάλληλης • Είναι το κύκλωμα τροφοδοσίας προστατευμένο από την
ηλεκτρικής εισόδου εναπομένουσα τρέχουσα συσκευή ανίχνευσης;
• Έχει η υπηρεσία τη σωστή κατηγορία προστασίας από την
υπερένταση του κυκλώματος;
• Έχει επιβεβαιωθεί η ασφαλής κατάσταση της υπηρεσίας;
• Είναι η προσφορά σε μια θέση που είναι εύκολα προσβάσιμη,
αλλά και προφυλαγμένη από ακούσια απομόνωση και
αποσύνδεση της παροχής;
Αφαίρεση υπολειμμάτων • Η κατασκευή έχει καθαριστεί επαρκώς μετά την ολοκλήρωση
των εργασιών, συμπεριλαμβανομένης και της εξουδετέρωσης
τυχόν υπολειμμάτων του προϊόντος καθαρισμού.
Γέμισμα της δεξαμενής • Η δεξαμενή αποθήκευσης έχει γεμίσει σύμφωνα με τις
αποθήκευσης οδηγίες του κατασκευαστή.
(Σημείωση: ορισμένοι κατασκευαστές μπορούν να καθορίζουν
μια ελεγχόμενη διαδικασία γεμίσματος)
• Το επίπεδο του νερού δεν υπερβαίνει το ανώτατο όριο ενώ
και ο μετρητής της στάθμης του νερού λειτουργεί σωστά.
Διάταξη εφεδρικής • Παρέχεται ένα διάκενο τύπου ΑΑ ή τύπου ΑΒ
παροχής
Παροχή σημάτων και • Όλες οι σωληνώσεις διανομής έχουν επισημανθεί σωστά.
επισημάνσεων σύμφωνα • Όλες οι δεξαμενές αποθήκευσης και οι στέρνες (ή τα
με τις προδιαγραφές καλύμματα πρόσβασης τους) και τα σημεία χρήσης που
παρέχονται από το σύστημα επαναχρησιμοποίησης φαιών
υδάτων έχουν σωστή σήμανση.

82
6.5.2 Προδιαγραφές ελέγχου σωληνώσεων συγκομιδής

Οι σωληνώσεις συγκομιδής των γκρίζων υδάτων θα πρέπει να ελεγχθεί με τη μέθοδο ροής

αέρα για να επιβεβαιωθεί ότι το σύστημα δεν έχει διαρροές και ότι δεν υπάρχουν ακούσιες
διασυνδέσεις. Για να επιβεβαιώσετε ότι το σύστημα δεν έχει διαρροές, το σύστημα θα
πρέπει να είναι σε θέση να αντέξει θετική πιεσομέτρηση τουλάχιστον 38 μιλιμέτρ στην
κλίμακα νερού για τουλάχιστον 3 λεπτά.

6.5.3 Προδιαγραφές προγραμματισμού (commissioning)

Όπως αναφέρεται στην αρχή του κεφαλαίου, όλες οι εργασίες δοκιμής και προγραμματισμού
θα πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Η διαδικασία
προγραμματισμού μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον τύπο του συστήματος. Ο έλεγχος της
ποιότητας του νερού δεν είναι, συνήθως, μέρος της διαδικασίας προγραμματισμού, καθώς τα
συστήματα είναι κατά κανόνα γεμάτα με νερό δικτύου και ως εκ τούτου, η ποιότητα του
νερού είναι σπάνια αντιπροσωπευτική της ποιότητας που έχει το νερό κατά την κανονική
χρήση του συστήματος, δηλαδή όταν το σύστημα είναι γεμάτο με νερό της βροχής. Η πρώτη
δοκιμή της ποιότητας του νερού συνήθως πραγματοποιείται ως μέρος της πρώτης
επιθεώρησης συντήρησης. Ωστόσο, όπου υπάρχει μεγαλύτερη έκθεση ανθρώπινου
παράγοντα στο συλλεγμένο νερό της βροχής, όπως π.χ. σε δημόσια κτίρια, ή όταν οι χρήστες
του συστήματος είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε επαφή με μολυσμένο νερό, μπορεί να απαιτείται
μια δοκιμή της ποιότητας του νερού μετά την πρώτη μεγάλη περίοδο βροχοπτώσεων.

6.5.4 Καταγραφή εργασιών προσαρμογής

Όλες οι εργασίες προσαρμογής πρέπει να καταγράφονται και τα αρχεία να περνάνε στον

τελικό χρήστη, κατά την τελική παράδοση. Ορισμένοι κατασκευαστές συστημάτων
συγκομιδής βρόχινου νερού μπορεί να προβλέπουν υπηρεσίες καταγραφής εντός των
οδηγιών εγκατάστασης και προγραμματισμού. Δεν υπάρχει προς το παρόν τυποποιημένη
διαδικασία καταγραφής στον κλάδο σε ότι αφορά στον προγραμματισμό των συστημάτων
επαναχρησιμοποίησης γκρίζων υδάτων.

83
7 ΕΞΥΠΝH ΥΔΡΟΜΕΤΡΗΣΗ

Ο υδρομετρητής είναι μία συσκευή που χρησιμοποιείται για την ηλεκτρονική καταγραφή της
κατανάλωσης του νερού σε ένα κτίριο. Ένας ‘έξυπνος’ υδρομετρητής έχει την ικανότητα να
αποθηκεύει και να μεταδίδει μεγάλο όγκο δεδομένων που σχετίζονται με την κατανάλωση
και χρήση του νερού σε πραγματικό χρόνο. Οι ‘έξυπνοι’ υδρομετρητές φέρουν ένα
ηλεκτρονικό τσιπάκι προκειμένου η κατανάλωση του νερού να καταγράφεται αυτόματα μέσω
του τηλεμετρικού συστήματος στις φορητές συσκευές των τελικών χρηστών ή/και στη βάση
δεδομένων των εταιριών ύδρευσης. Οι υδρομετρητές εκτός από τον όγκο του νερού
(κατανάλωση) καταγράφουν και το χρόνο/τρόπο της κατανάλωσης. Οι ‘έξυπνοι’
υδρομετρητές είναι συστατικό στοιχείο ενός αυτοματοποιημένου συστήματος ύδρευσης
(AMI). Το διάγραμμα παρακάτω απεικονίζει τον τρόπο με τον οποίο ένα αυτοματοποιημένο
σύστημα ύδρευσης (AMI) μεταδίδει πληροφορίες και δεδομένα σε δύο κατευθύνσεις – τόσο
προς και από τον καταναλωτή/πελάτη και την εταιρία ύδρευσης.

Τα συστήματα AMI που χρησιμοποιούν ‘έξυπνους’ υδρομετρητές έχουν την δυνατότητα να

μετρούν και να αναλύουν πληροφορίες σχετικές με την κατανάλωση του νερού και κατόπιν να
επικοινωνούν τις πληροφορίες αυτές στον καταναλωτή/πελάτη μέσω του διαδικτύου. Οι
επιχειρήσεις ύδρευσης χρησιμοποιούν συστήματα αυτοματοποιημένης ύδρευσης (AMI) ως
μέρος της ευρύτερης πρωτοβουλίας ανάπτυξης “Smart Grids”, τα οποία περιλαμβάνουν και
υπηρεσίες ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου. Η τεχνολογία AMI επεκτείνει την υπάρχουσα
προηγμένη ανάγνωση μέτρησης (AMR) παρέχοντας αμφίδρομη επικοινωνία και επιτρέποντας
την αποστολή των πληροφοριών και των εντολών προς τους τελικούς χρήστες για
πολλαπλούς σκοπούς (π.χ. χρήση σε πραγματικό χρόνο και πληροφορίες τιμολόγησης,
ανίχνευση διαρροής και μη ορθής χρήσης, ανταλλαγή μηνυμάτων για στοχευμένη αποδοτική
χρήση, μετρώντας αλλαγές στη χρήση νερού, και ακόμη υπηρεσίες διακοπής παροχής εξ’
αποστάσεως).

Η διαδικασία υδρομέτρησης μπορεί να αντιμετωπίσει τεχνικούς περιορισμούς, όπως σε

ανεξάρτητες κατοικίες όπου οι αντίστοιχες σωληνώσεις μπορεί να μην επιτρέψουν την
εγκατάσταση των συσκευών μέτρησης σε κατάλληλα σημεία εισόδου. Η εφαρμογή των
‘έξυπνων’ υδρομετρητών που συλλέγουν δεδομένα χρήσης νερού σε πραγματικό χρόνο,

84
φαίνεται επίσης να βοηθά τους χρήστες να διαχειριστούν τη χρήση του νερού καθώς και τις
εταιρίες ύδρευσης, οι οποίες έχουν την δυνατότητα να διαχειριστούν το δίκτυό τους πιο
αποτελεσματικά μέσω της ανίχνευσης διαρροών ή όποιας άλλης μη ορθής χρήσης.

Πλεονεκτήματα  Περαιτέρω ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με την

αποδοτική χρήση των υδάτινων πόρων.
 Δίκαιη τιμολόγηση με βάση την πραγματική κατανάλωση από
τους χρήστες.
Ζητήματα  Κόστος εγκατάστασης έξυπνων υδρομετρητών.
 Διαφορετικός τρόπος τιμολόγησης.
 Εξοικείωση καταναλωτών με την ψηφιακή τεχνολογία.

7.1 Τιμολόγηση κατανάλωσης νερού

Οι τιμές κατανάλωσης νερού συχνά εκτιμώνται ότι είναι υπερβολικά χαμηλές σε σύγκριση με
την πραγματική αξία του νερού. Το WFD απαιτεί καλύτερη τιμολόγηση του νερού, έτσι ώστε
να αντανακλά το πραγματικό κόστος του (Άρθρο 9: οι πολιτικές τιμολόγησης νερού παρέχουν
επαρκή κίνητρα στους χρήστες για να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τους υδάτινους πόρους
[...]). Το νερό συνήθως θεωρείται ότι έχει χαμηλή ελαστικότητα τιμών (βλέπε Εικόνα 10).
Παρόλα αυτά, η τιμή του νερού μεταξύ των διαφόρων ευρωπαϊκών πόλεων σε € / m ^ 3 για
ετήσια κατανάλωση των 200 m^3 παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις: η υψηλότερη τιμή
νερού είναι 4.54 €/m^3 στην Κοπεγχάγη, συγκρινόμενη με 0.83 €/m^3 στη Ρώμη. 97,5% του
νερού που βρίσκεται στη γη είναι αλμυρό νερό, και βρίσκεται κυρίως στους ωκεανούς. Η
τιμολόγηση της κατανάλωσης του νερού διαφέρει από χώρα σε χώρα. Η τελική τιμή του
νερού είναι συνάρτηση της διαθεσιμότητας, ποιότητας και εγγύτητας των υδάτινων πόρων
καθώς και της διαδικασίας συλλογής και επεξεργασίας νερού. Για παράδειγμα, στη Σαρδηνία,
ο αστικός τρόπος ζωής των 3,600 κατοίκων έχει επιφέρει σημαντική αύξηση της κατανάλωσης
νερού (110 m^3 κατά κεφαλή το 2000, 187 m^3 το 2005), μολονότι η τιμή του νερού
διπλασιάστηκε (€ 1.06/m^3 το 2000, € 2.12/ m^3 το 2005).

85
8 ΓΛΩΣΣΑΡΙ

Άντληση (Abstraction) - Η διαδικασία λήψης νερού από χερσαίες πηγές υδάτων. Το

περισσότερο νερό χρησιμοποιείται συστηματικά στην παραγωγή τροφίμων ως συστατικό, για
πλύση, υγιεινή και για παραγωγικούς σκοπούς καθώς και για προσωπική χρήση (πόσιμο
νερό).

Ανθρακικό αποτύπωμα (Carbon footprint) - Η συνολική ποσότητα εκπομπών αερίων του

θερμοκηπίου, ως ισοδύναμη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα, που εκπέμπεται στον κύκλο
ζωής ενός προϊόντος ή προκαλείται από έναν ορισμένο πληθυσμό ή ένα σύστημα ή μια
δραστηριότητα.

Βακτήρια του γένους Λεγεωνέλλα (Legionella) - Παθογόνος ομάδα αρνητικών κατά Γκραμ
βακτηρίων που περιλαμβάνει το είδος Λεγεωνέλλα πνευμονόφιλος, προκαλώντας νόσο της
λεγιονέλλωσης (όλες οι ασθένειες προκαλούνται από το βακτήριο της Λεγεωνέλλας)
συμπεριλαμβανομένης μιας ασθένειας τύπου πνευμονίας που ονομάζεται νόσος των
λεγεωνάριων και μια ήπια αρρώστια σαν γρίπη που ονομάζεται πυρετός Πόντιακ.

Διάκενο τύπου ΑΑ (Type AA air gap) - Μια μη μηχανική διάταξη πρόληψης της παλινδρομικής
ροής του εξοπλισμού του νερού, όπου το νερό αποβάλλεται μέσω ενός κενού αέρος μέσα σε
ένα δοχείο που έχει ανά πάσα στιγμή μια απεριόριστη διάχυση στην ατμόσφαιρα.

Διάκενο τύπου ΑΒ (Type AB air gap) - Μια μη μηχανική διάταξη πρόληψης της παλινδρομικής
ροής του εξοπλισμού του νερού αντίστοιχη με αυτή του τύπου ΑΑ, εκτός από το γεγονός ότι
το διάκενο είναι η κατακόρυφη απόσταση από το χαμηλότερο σημείο του στομίου που
εκκενώνει εντός του δοχείου, προς το κρίσιμο επίπεδο του νερού του ορθογώνιου φράγματος
υπερχείλισης.

Ευρωπαϊκή οδηγία (European Directive): - Οι οδηγίες είναι νομοθετικές πράξεις που ορίζουν
έναν στόχο τον οποίο πρέπει να επιτύχουν όλες οι χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, εναπόκειται σε κάθε
χώρα να θεσπίσει τους δικούς της νόμους για την επίτευξη των στόχων αυτών. Ένα

86
παράδειγμα είναι η οδηγία της ΕΕ για τα δικαιώματα των καταναλωτών, η οποία
ενδυναμώνει τα δικαιώματα των καταναλωτών σε όλη την ΕΕ, π.χ. εξαλείφοντας κρυφές
χρεώσεις και έξοδα στο διαδίκτυο, και παρατείνοντας την περίοδο κατά την οποία οι
καταναλωτές μπορούν να υπαναχωρήσουν από μια σύμβαση πώλησης.
.
Καρκινογόνες ουσίες (Carcinogenic substances) - Οι ουσίες που μπορεί, σε παρατεταμένη
έκθεση, να προκαλέσουν καρκίνο. Περιβαλλοντικοί οργανισμοί είναι οι μικροοργανισμοί, τα
βακτήρια, οι ιοί και τα παράσιτα που έχουν σημασία για την ανθρώπινη υγεία. Παθογόνοι
οργανισμοί είναι οι μικροοργανισμοί, τα βακτήρια, οι ιοί και τα παράσιτα, τα οποία είναι
ικανά να προκαλέσουν ασθένεια, ειδικά σε ανθρώπους, για παράδειγμα, δονάκιο της
χολέρας, καμπυλοβακτηρίδιο, κλπ..

Κίνδυνος (Hazard) - Είναι μια δυνητική πηγή βλάβης ή αρνητικής συνέπειας για την υγεία σε
ένα πρόσωπο ή πρόσωπα.

Οικοσύστημα - Το οικοσύστημα είναι ένα σύστημα μελέτης που περιλαμβάνει τους βιοτικούς
παράγοντες μιας περιοχής, δηλαδή το σύνολο των οργανισμών που ζουν σ' αυτήν, τους
αβιοτικούς παράγοντες της περιοχής, καθώς και τo σύνολο των αλληλεπιδράσεων που
αναπτύσσονται μεταξύ τους.

Ρίσκο (Risk) - Είναι η πιθανότητα ένα άτομο να υποστεί βλάβη ή να υποστεί δυσμενείς
επιπτώσεις στην υγεία του, εάν εκτεθεί σε κίνδυνο.

Συσκευή αντίστροφης παλινδρόμησης (Anti-backflow device) - Χρησιμοποιείται για την

προστασία των αποθεμάτων πόσιμου νερού από μόλυνση ή ρύπανση που οφείλεται σε
παλινδρόμηση.

Υπόγειος υδροφορέας (Aquifers) - Τα υπόγεια ύδατα είναι τα αποθέματα γλυκού νερού που
βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, συνήθως στη στεριά, αλλά και κάτω από
τον πυθμένα της θάλασσας, κοντά στις ακτές. Σε αρκετά σπήλαια συναντούμε εκτεταμένα
υπόγεια ποτάμια και λίμνες (π.χ. σπήλαιο Δηρού, σπήλαιο των Λιμνών). Τα υπόγεια νερά
87
συνήθως καταλαμβάνουν τον κενό χώρο μεταξύ των πετρωμάτων. Η υπόγεια περιοχή στην
οποία συγκρατείται το νερό ονομάζεται υδροφορέας. Το νερό φτάνει στους υδροφορείς μέσα
από πορώδη, κυρίως αμμώδη, εδάφη.

88