You are on page 1of 52

 

 
 
 
 
 

3
10
 

3
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones
 
 

 
Sistemas de ecuaciones     

 
 
 
 
 

ACTIVIDADES 
1. Página 60 
Respuesta abierta. Por ejemplo: 
5x   3y – z  – 1  
Soluciones: 1) x   2, y    1, z   8      2) x    2, y   3, z         3) x   1, y   3, z   15 
 
2. Página 60 
x + y - z = 1ü
ï
ï - z = -1ü
ï
ï z = 1ü
ï
ï z = 1üïï ìï z = 1
ïï
ï ï ï ï
x + y = 2ï
ý x+y =2 ï
ý x + y = 2ï
ý x + y = 2ïý ïí y = 1  
ï ï ï ï ïïï x = 1
2 x + y + z = 4ï
ï
ï
þ x+z=2 ï
ï
ï
þ x + z = 2ï
ï
ï
þ x = 1ïïþï îï

Solución: x   1, y   1, z   1. 


 
3. Página 61 
a)  Tiene infinitas soluciones. El sistema es compatible indeterminado. 
b) No tiene solución. El sistema es incompatible. 
3 x + 2 y = 1ïüï x = 1 üïï
c)  ý ý  Tiene solución única. El sistema es compatible determinado. 
2 x - y = 3ïþï y = -1þïï

 
4. Página 61 
x + y - z = 1ïü x + y - z = 1ïü x + y - z = 1 ïüï x + y - z = 1ïüï ïìï x = -5
ï
ï ï
ï ï ï
-y + 2 z = 1 ï
ý - y + 2 z = 1ï
ý -y + 2 z = 1 ïý -y + 2 z = 1ïý ïïí y = 13  
ï ï ï ï ïï
- x - y + 2 z = 6ï
ï
ï
þ - x = 5ïï
ï
þ y - z = 6ïïþï z = 7ïïþï ïîï z = 7

 
5. Página 62 
æ 1÷ö çæ x ÷ö çæ1 ÷ö ü
çç 2 -1 ÷ç ÷ ç ÷
2 x - y + z = 1ïï
ï
çç 2 3 -1÷÷÷⋅ çç y ÷÷÷ = çç2÷÷÷ ï
2 x + 3 y - z = 2ý  
çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷ ï
çè-1 0 2÷ø çè z ÷ø çè3÷ø - x + 2 z = 3ï
ïï
þ

 
6. Página 62 
2 x + 3 y - 2 z = -1ïüï æ 2 3 -2ö÷ æ x ÷ö æ-1ö÷
çç ÷ç ÷ ç ÷
x + 3 y - z = 0 ïý
ï çç 1 3 -1÷÷ ⋅ ççç y ÷÷ = ççç 0÷÷  
çç ÷ ÷ ÷
ïï ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷
-4 x + 5 y + z = 3 ïïþ èç-4 5 1÷ø èç z ÷ø èç 3÷ø

 
7. Página 63 
æ 1 2 -2 1ö÷ æ 1 2 -2 1ö÷ æ 1 2 -2 1ö÷ ïì x = -1
çç ÷ F '2=F 2+F 1çç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷ x + 2 y - 2 z = 1ïïü ïïï
a)  ççç-1 -1 1 0÷÷÷ ¾¾ çç0 1 -1 1÷÷÷ ¾¾ çç0 1 -1 1÷÷÷ ý í y = 1+ l ,  l Î  
çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷ y - z = 1þïï ï
è 0 1 -1 1ø÷ èç0 1 -1 1ø÷ èç0 0 0 0ø÷ ïïîï z = l

75
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   
æ0 1 -1 1ö÷ æ 2 -2 1 3ö÷ æ 2 -2 1 3ö÷ æ 2 -2 1 3ö÷
çç ÷ F 1«F 2 çç ÷÷ F '3=2 F 3-3 F 1çç ÷÷ F '3=F 3-6 F 2 çç ÷
ç
b)  çç 2 -2 1 3÷÷÷ ¾¾ çç0 ÷
1 -1 1÷ ¾¾ ç0 ç ÷
1 -1 1÷ ¾¾ ç0 ç 1 -1 1÷÷÷  
çç ÷÷ ççç ÷÷÷ ççç ÷÷÷ ççç ÷÷
è3 0 -2 7ø÷ è3 0 -2 7ø è0 6 -7 5ø è0 0 -1 -1ø÷

2 x - 2 y + z = 3 üïï ì
ïx = 3
ï
ï ï
  y - z = 1 ïý ï
íy = 2  
ï ï
-z = -1ï ï
ï
þ
ï
ï
ïz = 1
î

 
8. Página 63 
F 1«F 3
æ0 1 1 -5ö÷ F 2«F 1 æç 1 0 1 -4ö÷ æ1 0 1 -4ö÷ æ1 0 1 -4ö÷
çç ÷ F 3« F 2 ç ÷ F '3=F 3-2 F 1çç ÷ F '3=F 3+F 2 çç ÷
a)  ççç 2 -1 0 0÷÷÷÷ ¾¾ ççç0 1 1 -5÷÷÷÷ ¾¾ ççç0 1 1 -5÷÷÷÷ ¾¾ ççç0 1 1 -5÷÷÷÷  
çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷
è 1 0 1 -4ø è 2 -1 0 0ø è0 -1 -2 8ø è0 0 -1 3ø÷

x + z = -4ïüï ì x = -1
ï
ï
ï ï
  y + z = -5ïý ï
í y = -2  
ï ï
z = -3ïïþï ï
ï
ï z = -3
î

æ-1 -1 1 1 4ö÷ FF 12««FF34 æç 1 2 -2 -1 0ö÷ æ1 2 -2 -1 0÷ö


çç ÷ F 3« F 2 ç ÷ F '3=F 3-3 F 1çç ÷
çç 3 -2 0 -1 -2÷÷÷ F 4«F 1 çç 0 1 1 -4 -4÷÷÷ F '4=F 4+F 1 çç0 1 1 -4 -4÷÷÷
b)  ççç ÷÷ ¾¾ çç ÷÷ ¾¾ çç ÷÷  
çç 1 2 -2 -1 0÷÷÷ ççç 3 -2 0 -1 -2÷÷÷ ççç0 -8 6 2 -2÷÷÷
çç 0 ÷ ç ÷ ç ÷
è 1 1 -4 -4ø÷ èç-1 -1 1 1 4ø÷ èç0 1 -1 0 4÷ø

æ1 2 -2 -1 0÷ö æ1 2 -2 -1 0ö÷ x + 2 y - 2 z - t = 0 üï ì x = -19


ï
ççç ÷ çç ÷ ï
ï ï
ï
1 -4 -4÷÷÷ F '4=7 F 4+F 3 çç0 1 -4 -4÷÷÷
F '3=F 3+8 F 2
ç0
F '4=F 4-F 2 1 1 y + z - 4 t = -4 ïï ï
ï y = -22
  ¾¾ çç ÷÷ ¾¾ çç ÷÷ ý í    
çç0 0 14 -30 -34÷÷÷ çç0 0 14 -30 -34÷÷÷ 14 z - 30t = -34ïï ïï z = -26
çç ÷ çç ÷ ï ï
çè0 0 -2 4 8ø ÷ çè0 0 0 -2 22÷ø 2t = -22ïï
ï
þ
ï
ïît = -11
ï

 
9. Página 64 
æ 1 2 -2 1ö÷ æ 1 2 -2 1÷ö æ 1 2 -2 1÷ö
çç ÷ F '2=F 2+F 1çç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷
a)  ççç-1 -1 1 0÷÷÷ ¾¾ çç0 1 -1 1÷÷÷ ¾¾ çç0 1 -1 1÷÷÷  
çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷
è 0 1 -1 1ø÷ çè0 1 -1 1÷ø çè0 0 0 0÷÷ø

  Sistema compatible indeterminado. 
æ-2 1 -1 1ö÷ æ-2 1 -1 1÷ö æ-2 1 -1 1ö÷
çç ÷ F '2=F 2+F 1çç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷
b)  ççç 2 -2 1 3÷÷÷ ¾¾ çç 0 -1 0 4÷÷÷ ¾¾ çç 0 -1 0 4÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷
èç 0 -1 -2 7ø÷ èç 0 -1 -2 7ø÷ çè 0 0 -2 3ø÷

  Sistema compatible determinado. 
 
10. Página 64 
æ-1 1 1 -2 -5ö÷ æ 1 0 -1 3 2÷ö F '2=F 2-2 F 1çæ 1 0 -1 3 2ö÷
çç ÷ F '1=-F 3 ç ÷ F '3=F 3+F 1 ÷
çç 2 -1 0 -1 0÷÷ F '3=F 1 ççç 2 -1 0 -1 0÷÷ F '4=F 4+F 1 ççç0 -1 2 -7 -4÷÷÷
çç ÷
÷÷ ¾¾ çç ÷
÷÷ ¾¾ çç ÷÷  
ççç-1 0 1 -3 -2÷÷÷ ççç-1 1 1 -2 -5÷÷÷ ççç0 1 0 1 -3÷÷÷
çç-1 ÷ ç ÷ çç0 ÷
è 1 -2 1 0÷ø èç-1 1 -2 1 0÷ø è 1 -3 4 2÷ø

æ1 0 1 -3 -2÷ö æ1 0 1 -3 -2÷ö
ççç ÷ çç ÷
7 -4÷÷÷ F '4=2 F 4+F 2 çç0 -1 7 -4÷÷÷
F '3=F 3+F 2
çç0 -1 2
F '4=F 4+F 2
÷÷ ¾¾ çç
2
÷÷  
¾¾ ç
çç0 0 2 -6 -7÷÷÷ çç0 0 2 -6 -7÷÷÷
çç ÷ çç ÷
çè0 0 -1 -3 -2ø ÷ èç0 0 0 -12 -11÷ø

Sistema compatible determinado.   

76
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

11. Página 65 
æ 1 m 1 m - 1ö÷ æ 1 m 1 m - 1ö÷ æ 1 m 1 m - 1ö÷
çç ÷ F 2«F 3 çç ÷ F '3=F 3-2 F 2 çç ÷
çç2 3 4 2 ÷÷÷ ¾¾ çç 1 2 3 0 ÷÷÷ ¾¾ çç 1 2 3 0 ÷÷÷  
çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷
çè 1 2 3 0 ø÷ çè2 3 4 2 ø÷ çè0 -1 -2 2 ø÷

æ 1 m 1 m - 1ö÷ æ0 m 2 m - 5ö÷ æ0 m - 1 0 m - 3ö÷ F 1«F 3 æ 1 0 -1 4 ö÷


çç
F '2=F 2+2 F 3 ÷ F '1=F 1-F 2 çç ÷ F '1=F 1+F 3 çç ÷ F 2«F 3 çç ÷
¾¾ çç 1 0 -1 4 ÷÷÷ ¾¾ çç 1 0 -1 4 ÷÷÷ ¾¾ çç 1 0 -1 4 ÷÷÷ ¾¾ çç0 -1 -2 2 ÷÷÷  
ççç ÷÷ ç
ç ÷÷ ç
ç ÷÷ ç
ç ÷÷
è0 -1 -2 2 ÷ø èç0 -1 -2 2 ÷ø èç0 -1 -2 2 ÷ø èç0 m - 1 0 m - 3÷ø

æ 1 0 -1 4÷ö
çç ÷
Si  m = 1 çç0 -1 -2 2÷÷÷  Sistema incompatible. 
çç ÷÷
çè0 0 0 -2÷ø

æ 0 -1 4÷ö
çç 1 ÷
Si  m ¹ 1 çç0 -1 -2 2÷÷÷  Sistema compatible determinado. 
çç ÷÷
èç0 m - 1 0 m - 3ø÷

ì
ï 5m - 3
ï
ï x=
ï
ï 2( m - 1)
x-z =4 ü
ï ï
ï
ï ï m-3
-y - 2 z = 2 ï
ý ï
íy =  
ï ï m -1
( m - 1) y = m - 3ï
ï
ï
þ
ï
ïï
ï 5 - 3m
ï
ï z=
ï
ï
î 2( m - 1)

 
12. Página 65 
æ ö æ m - 3 0 -1ö÷
çç 1 m 1 4÷÷ FF '1'2==FF12--FF33 çç 0 ÷
çç m 1 1 4÷÷ ¾¾ çç m - 1 -2 0 -1÷÷  
çç ÷
÷÷ çç ÷÷
÷
èç 1 3 1 5ø÷ èç 1 3 1 5 ø÷

æ 0 0 0 -1÷ö
ççç ÷÷
Si  m = 3 çç m - 1 -2 0 -1÷÷÷  Sistema incompatible. 
ççè 1 3 1 5 ÷ø
÷

æ0 -2 0 -1ö÷ æ0 -2 0 -1ö÷
çç ÷ F '2=F 2-F 1ç ÷
Si  m = 1 çç0 -2 0 -1÷÷ ¾¾ ççç0 0 0 0÷÷÷  Sistema compatible indeterminado. 
÷÷
ççç ÷÷ ççç ÷÷
è1 3 1 5ø è1 3 1 5ø÷

1 ü
ï
y= ï
ï
ü
2 y = 1ï
ï 2 ïï
ý ý 
ï
x + 3 y + z = 5þ
ï 7 ï
ï
x = - zï
ï
2 ï
þ
æ 0 m - 3 0 -1÷ö
ççç ÷
Si  m ¹ 3, m ¹ 1 çç m - 1 -2 0 -1÷÷÷  Sistema compatible determinado. 
çç ÷÷
è 1 3 1 5 ÷ø

ìï
ïï x = 1
( m - 3) y = -1ïüï ïï 3-m
ï
ï
( m - 1) x - 2 y = -1ïý ïíï y = 1  
ï ïïï 3-m
x + 3 y + z = 5 ïïïþ ïï 11- 5m
ïï z =
ïî 3-m

 
   

77
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

13. Página 66 
æ 1 -1 -2÷ö æ 1 -1 -2 2÷ö
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç3 0 1÷÷÷            A* = çç3 0 1 3÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
çè2 1 3÷ø çè2 1 3 1÷ø

    En A*, la tercera fila es la segunda fila menos la primera. 
1 -1
    A =0                 =3¹0 Rango (A)   2 Rango (A*)   2 
3 0

    Rango (A)   Rango (A*)   N.o de incógnitas Sistema compatible indeterminado. 


æ 1 -1 -2 2ö÷ F '2=F 2-3 F 1æ 1 -1 -2 2ö÷ æ 1 -1 -2 2ö÷
çç ÷ F '3=F 3-2 F 1çç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷
    ççç3 0 1 3÷÷÷ ¾¾ çç0 3 7 -3÷÷÷ ¾¾ çç0 3 7 -3÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷
èç2 1 3 1ø÷ èç0 3 7 -3ø÷ èç0 0 0 0ø÷

züï
x = 1- ïï
x - y - 2 z = 2 üïï ïýï  
3
   ý
3 y + 7 z = -3ïþï 7z ï
y = -1- ïïï
3 ïþ

æ1 1 1÷ö æ1 1 1 2÷ö
çç ÷ çç ÷
çç0 1 1÷÷÷ çç0 1 1 1÷÷÷
b)  A = ççç ÷÷            A* = çç ÷÷  
çç 2 3 0÷÷÷ ççç 2 3 0 0÷÷÷
çç 1 -2 -7÷÷ çç 1 -2 -7 0÷ø
÷
è ø è

1 1 1
    0 1 1 = -3 ¹ 0 Rango (A)   3 
2 3 0

    A * = -28 Rango (A*)   4 

    Rango (A) ≠ Rango (A*)   4   Sistema incompatible. 


 
14. Página 66 
æ2 1 -1 1ö÷ æ2 1 -1 1 1÷ö
çç ÷ çç ÷
çç 1 -3 1 -1÷÷÷ çç 1 -3 1 -1 0÷÷÷
A = çç ÷÷           A* = çç ÷÷  
çç3 -2 0 0÷÷÷ çç3 -2 0 0 1÷÷÷
çç ÷ ççç0 ÷
çè0 1 -2 0ø÷ è 1 - 2 0 4÷ø

2 1 -1 1 2 1 -1 1
1 -3 1 -1 3 -2 0 0
A= = =0  
3 -2 0 0 3 -2 0 0
0 1 -2 0 0 1 -2 0

-3 1 -1
-2 0 0 = -4 ¹ 0 Rango (A)   3 
1 -2 0

1 -1 1 1 1 -1 1 1
-3 1 -1 0 0 -2 2 3
= =0 Rango (A*)   3 
-2 0 0 1 0 -2 2 3
1 -2 0 4 0 -1 -1 3

Rango (A)   Rango (A*)  N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


   

78
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

15. Página 67 
æ 1 1 -1 1÷ö æ 1 1 -1 1 1ö÷
çç ÷ çç ÷
çç-1 -3 1 -2÷÷÷ çç-1 -3 1 -2 0÷÷÷
A=ç ç ÷÷           A* = ç ç ÷÷  
ççç 0 -2 0 -1÷÷÷ ççç 0 -2 0 -1 1÷÷÷
çç 0 ÷ çç 0 ÷
è 1 -2 0÷ø è 1 -2 0 -3ø÷

En A*, la tercera fila es la suma de la segunda fila más la primera. 
1 1 -1 1 1 1 -1 1
-1 -3 1 - 2 0 -2 0 -1
= =0 
0 -2 0 -1 0 - 2 0 -1
0 1 -2 0 0 1 -2 0

- 1 -3 1
0 -2 0 = -4 ¹ 0  Rango (A)   3   Rango (A*)   3 
0 1 -2

Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas  Sistema compatible indeterminado. 


 
16. Página 67 
2 x + 2 y - z = 1 üïï
ï
a)  Respuesta abierta. Por ejemplo:  - x - y + z = 3ïý  
ï
x - y - z = 3ïïþï

2 x + 2 y - z = 1 üïï
ï
b) Respuesta abierta. Por ejemplo:  - x - y + z = 3ïý  
ï
-2 x - 2 y + 2 z = 6ïïïþ

2 x + 2 y - z = 1 ïüï
ï
c)  Respuesta abierta. Por ejemplo:  - x - y + z = 3ïý  
ï
- x - y + z = 1ïïïþ

 
17. Página 68 
a)  El número de ecuaciones es igual al número de incógnitas. 
1 1 1
    1 -1 1 = - 2 ¹ 0  Se puede aplicar la regla de Cramer. 
0 -2 1

b) El número de ecuaciones no es el mismo que el número de incógnitas; por tanto, no se puede aplicar la regla 
de Cramer. 
 
18. Página 68 
a)  Respuesta abierta. Por ejemplo:          b) Respuesta abierta. Por ejemplo: 
x + y + z + t = 4ïüï
x + y + z = 1 ïüï ï
ï x + y - z - t = 0ïï
   x + y = 0ïý                       ý 
ï 2 x + y - z = 2ïï
y + z = 0ïïïþ ï
y - z - t = 3ïïïþ

   

79
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

19. Página 69 
El número de ecuaciones el igual al número de incógnitas. 
-1 2 -1
1 -1 2 = -7 ¹ 0  Se puede aplicar la regla de Cramer. 
-2 0 1

2 2 -1
Ax
Ax = 1 -1 2 = -7 x= = 1 
A
-1 0 1

-1 2 -1
Ay
Ay = 1 1 2 = -14 y= =2 
A
-2 - 1 1

-1 2 2
Az
Az = 1 -1 1 = -7 z= =1 
A
-2 0 -1

 
20. Página 69 
El número de ecuaciones es igual al número de incógnitas. 
-2 1 -1 1 0 7 -3 5
7 -3 5
-1 -3 1 - 2 -1 -3 1 -2
= = -2 0 -1 = 9 ¹ 0  Se puede aplicar Cramer. 
0 -2 0 -1 0 -2 0 -1
1 -2 0
0 1 -2 0 0 1 -2 0

4 1 -1 1 0 5 -9 1
5 -9 1
- 8 -3 1 -2 0 -11 17 -2
Ax = = = -11 17 -2 = 0  
- 4 -2 0 -1 0 -6 8 -1
-6 8 -1
-1 1 -2 0 -1 1 -2 0

-2 4 -1
1 0 20 -3 5
20 -3 5
-1 - 8 1 -2 - 1 - 8 1 -2
Ay = = = -4 0 - 1 = -3  
0 -4 0 -1 0 -4 0 -1
- 1 -2 0
0 -1 -2 0 0 - 1 -2 0

-21 4 1 -2 1 5 1
-2 5 1
-1 -3 -8 -2 -1 -3 -11 -2
Az = = = -1 -11 -2 = 3  
0 -2 -4 -1 0 -2 -6 -1
0 -6 - 1
0 1 -1 0 0 1 0 0

-2 1 -1 4 0 7 -3 20
7 -3 20
-1 - 3 1 - 8 -1 -3 1 -8
At = = = -2 0 -4 = 42  
0 -2 0 -4 0 -2 0 -4
1 -2 -1
0 1 -2 -1 0 1 -2 -1

Ax Ay 1 Az 1 At 14
x= = 0        y= =-       z= =         t= =  
A A 3 A 3 A 3

 
   

80
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

21. Página 70 
3 2 -3
3 2
a)  1 -1 4 =0            = -5 ¹ 0 Rango (A)   2 
1 -1
2 3 -7

3 2 0
    1 -1 1=0  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas  Sistema compatible indeterminado. 
2 3 -1

    Consideramos el sistema: 
3 x - 2 y = 3 z üïï
   ý 
x - y = 1- 4 z ïþï

3z 2 3 3z
    Ax = = 5z - 2       Ay = = 3 - 15 z  
1- 4 z -1 1 1- 4 z

Ax 5z - 2 2 - 5z Ay 3 - 15 z 15 z - 3
    x= = =       y= = =  
A -5 5 A -5 5

2 - 5l 15l - 3
    La solución es:  x = , y= , z = l con l Î . 
5 5

1 1 -1
1 1
b)  1 -1 1 = 0              = -2 ¹ 0 Rango (A)   2 
1 -1
2 4 -4

1 1 0
    1 -1 1=0  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas  Sistema compatible indeterminado. 
2 4 -1

    Consideramos el sistema: 
x+y = z ü
ï
ï
   ý 
x - y = 1- z ï
ï
þ

z 1 1 z
    Ax = = -1       Ay = = 1- 2 z  
1- z -1 1 1- z

Ax 1 Ay 1- 2 z 2 z - 1
    x= =               y= = =  
A 2 A -2 2

1 2l - 1
    La solución es:  x = , y = , z = l con l Î . 
2 2

 
22. Página 70 
2 1 -3 2 2 1 -3 2
-1 -3 1 -2 1 -2 -2 0
= =0  Rango (A)   4 
1 -2 -2 0 1 -2 -2 0
3 4 -4 4 3 4 -4 4

æ 2 1 -3 2 4ö÷ F '2=2 F 2+F 1 çæ 2 1 -3 2 4÷ö æ2 1 -3 2 4ö÷


çç ÷ F '3=2 F 3-F 1 ç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷
çç-1 -3 1 -2 0÷÷÷ F '4=2 F 4-3 F 1çç0 -5 -1 -2 4÷÷÷ F '4=F 4+F 2 çç0 -5 -1 -2 4÷÷÷
çç ÷÷ ¾¾ çç ÷÷ ¾¾ çç ÷÷  
ç 1 -2 -2 0 4÷÷÷ çç0 -5 -1 -2 4÷÷÷ ççç0 0 0 0 0÷÷÷
ççç ÷ ç
çç0 ÷ ç ÷
èç 3 4 -4 4 4÷ø è 5 1 2 -4÷ø èç0 0 0 0 0÷ø

Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas  Sistema compatible indeterminado.   

81
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

Consideramos el sistema: 
2 x + y = 4 + 3 z - 2t ïüï
ý 
- x - 3 y = - z + 2t ïïþ

4 + 3 z - 2t 1 Ax 12 + 8 z - 4t
Ax = = -12 - 8 z + 4t x= =  
-z + 2t -3 A 5

2 4 + 3 z - 2t Ay -4 - z - 2t
Ay = = 4 + z + 2t y= =  
-1 - z + 2t A 5

12 + 8l - 4m -4 - l - 2m
La solución es:  x = ,y= z = l , t = m con l, m Î . 
5 5

 
23. Página 71 
1 3 -2
a)  -1 1 3 = 41  Rango (A)   3   N.o de incógnitas  Sistema compatible determinado. 
3 -4 1

    Solución:  x = 0, y = 0, z = 0 . 

2 1 -2
b)  2 3 2 =0  Rango (A)   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 
1 3 4

    Consideramos el siguiente sistema: 
2 x + y = 2 z ïüï 2 1 2 x + y = 2 z ïüï ïìï x = 2 z
   ý = 4 ¹ 0    ý í  
2 x + 3 y = -2 z ïïþ 2 3 2 x + 3 y = -2 z ïþï ïîï y = -2 z

    La solución es:  x = 2l, y = -2l, z = l con l Î . 

 
24. Página 71 
a)  Respuesta abierta. Por ejemplo:        b) Respuesta abierta. Por ejemplo: 
2 x + y - 2 z + t = 0ïü ìx = 0
ï 2 x + y + t = 0üï ì
ï
ï ï
ï ï
ï ïx = - 1 l z = l
ï
ï
2 x + 3 y + 2 z = 0ï
ï ï
ïy = 0 2 x + 4 y + 2 z = 0ïï ïï 5
   ý í             ý í  
x + 3 y + 4 z - t = 0ïï ïz = 0
ï x + 2 y + z = 0ï ï ï
ï 2 4
ï ï ï ï y = - l t = l
x - 2 y + t = 0ï
ï
ï
þ
ï
ît = 0
ï
ï 2 y + t = 0ï
ï
ï
þ
ïî
ï 5 5

 
25. Página 72 
-1 1 -1
4 -2 2 = 4 - 2m  
-3 -2 m

Si  m ¹ 2 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

Si  m = 2 A =0 

-1 1 -1
-1 1
= -2 ¹ 0 Rango (A)   2           4 -2 4 =2¹0  Rango (A*)   3 
4 -2
-3 -2 -4

Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema incompatible.   

82
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

26. Página 72 
El sistema es homogéneo Rango (A)   Rango (A*)  Sistema compatible. 
2 -3 1
1 -a -3 = 7a + 63  
5 3 -1

Si  a ¹ -9 A ¹0  Rango (A)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

Si  a = -9 A =0  

2 -3
= 21 ¹ 0  Rango (A)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 
1 9

27. Página 73 
-1 1 -1
4 -2 2 = -2 m + 4  
-3 -2 m

Si  m ¹ 2 A ¹0  Se puede aplicar la regla de Cramer. 

-1 1 -1
Ax = 2m -2 2 = -2 m2 + 6 m - 4 = -2(1- m)(2 - m)  
-4 -2 m

-1 -1 -1
Ay = 4 2m 2 = -2( m2 + m - 7)  
-3 -4 m

-1 1 -1
Az = 4 -2 2m = 22 - 10 m  
-3 -2 -4

Ax -2(1- m)(2 - m)
x= = = -1 + m  
A 4 - 2m

Ay -2( m2 + m - 7) m2 + m - 7
y= = =  
A 4 - 2m m-2

Az 22 - 10 m 5m - 11
z= = =  
A 4 - 2m m-2

Si  m = 2 A =0 

-1 1
= -2 ¹ 0 Rango (A)   2 
4 -2

-1 1 -1
4 -2 4 =2  Rango (A*)   3 
-3 -2 -4

Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema incompatible. 
 
   

83
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

28. Página 73 
2 -3 1
1 -a -3 = 7a + 63  
5 3 -1

Si  a ¹ -9 A ¹0  Rango (A)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

Como el sistema es homogéneo:  x = 0, y = 0, z = 0 . 

Si  a = -9 A =0  

2 -3
= 21 ¹ 0  Rango (A)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 
1 9

2 x - 3 y = - z üïï
Consideramos el sistema: ý . 
x + 9 y = 3 z ïïþ

- z -3 2 -z
Ax = =0            Ay = = 7z  
3z 9 1 3z

Ax Ay 7z z
x= =0                y= = =  
A A 21 3

l
La solución es:  x = 0, y = , z = l con l Î . 
3

SABER HACER 
29. Página 74 
æ5 2 0ö÷ æç a b 0÷ö çæ5a + 2c 5b + 2c 0÷ö
çç ÷ç ÷ ç ÷
A ⋅ B = çç2 5 0÷÷÷ ⋅ çççc c 0÷÷÷ = ççç2 a + 5c 2b + 5c 0÷÷÷  
ççç ÷÷ ç ÷÷ ç ÷÷
è0 0 1ø÷ çè0 0 1÷ø çè 0 0 1÷ø

æ a b 0ö÷ æ5 2 0ö÷ æ5a + 2b 2a + 5b 0ö÷


çç ÷ çç ÷ çç ÷
B ⋅ A = çççc c 0÷÷÷⋅ çç2 5 0÷÷÷ = ççç 7c 7c 0÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷ ç ÷÷
çè0 0 1ø÷ èç0 0 1ø÷ çè 0 0 1ø÷

æ5a + 2c 5b + 2c 0ö÷ æ5a + 2b 2a + 5b 0ö÷


çç ÷ ç ÷
çç2a + 5c 2b + 5c 0÷÷ = ççç 7c 7c 0÷÷÷  
÷÷ ç
çç ÷÷ ç ÷÷
çè 0 0 1ø çè 0 0 1ø÷

Escribimos el sistema: 
ü
5a + 2c = 5a + 2bï
ï
ï
2a + 5c = 7c ï
ï 2c = 2bïïü
ï
ý ý a=b=c 
ï
5b + 2c = 2a + 5bï ïþ
2a = 2c ï
ï
ï
2b + 5c = 7c ï
ï
þ

æ a a 0÷ö
çç ÷
Luego  B = ççç a a 0÷÷÷÷ con a Î . 
ç çè0 0 ÷
1÷ø

 
   

84
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

30. Página 74 
2 1 0 2 x + y = 1 ïüï
ï
A = 3 2 1 =0  No existe A 1.          El sistema que tenemos es:  3 x + 2 y + z = 1 ïý  
ï
1 1 1 x + y + z = 0ïïïþ

Como sabemos que es un sistema compatible indeterminado, consideramos el sistema: 
2x + y = 1 ü
ï
ï ì
ï
ï x = z +1
ý í  → Soluciones:  x = l + 1, y = -2l - 1, z = l con l Î . 
3 x + 2 y = 1- z ï
ï
þ ï
ï = -2 z - 1
î y

 
31. Página 75 
Si llamamos: 
x   N.o de billetes de 10 €        y   N.o de billetes de 20 €      z   N.o de billetes de 50 € 
x + y + z = 130 ïüï
ï
Obtenemos el sistema:  10 x + 20 y + 50 z = 3 000ïý  
ïï
x - 2z = 0 ïïþ

Resolvemos el sistema por el método de Gauss. 
æ 1 1 1 130ö÷ F '1=F 1-F 3 æç0 1 3 130ö÷ æ0 1 3 130ö÷
çç ÷ F '2=F 2-10 F 3 ÷ F '2=F 2-20 F 1ç ÷
çç10 20 50 3 000÷÷ ¾¾ ççç0 20 70 3 000÷÷ ¾¾ ççç0 0 10 400÷÷  
çç ÷÷÷ çç ÷÷÷ çç ÷÷÷
çè 1 0 -2 0ø÷ èç 1 0 -2 0ø÷ èç 1 0 -2 0ø÷

æ 3 130÷ö F '1=F 1-3 F 2 çæ0 1 0 10 ÷ö ïïì x = 80


çç0 1 ÷ F '3=F 3+2 F 2 ç ÷ ïïí y = 10  
F '2=F 2:10
¾¾ çç0 0 1 40÷÷÷ ¾¾ çç0 0 1 40÷÷÷
çç ÷÷ çç ÷ ïï
çè 1 0 -2 0÷ø çè 1 0 0 80÷÷ø ïïî z = 40

 
32. Página 75 
1 2 -1
1 2
a)  A = 1 1 -1 = 0 = -1 ¹ 0 Rango (A)   2 
1 1
1 0 -1

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


ü
x + 2 y = 1+ z ï
ï ïïìí x = 1+ z  
    Consideramos el sistema:  ý
x = 1+ z ï
ï
þ ïîï y = 0

    Soluciones:  x = 1+ l, y = 0, z = l con l Î . 

1 2 -3
b)  A = 1 1 -1 = 6 Rango (A)   3 
1 -2 -1

    Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


1 2 -3 1 1 -3
Ax 6 Ay
    Ax = 1 1 -1 = 6 x= = = 1        Ay = 1 1 -1 = 0 y= =0  
A 6 A
1 -2 -1 1 1 -1

1 2 1
Az
    Az = 1 1 1=0 z= =0 
A
1 -2 1

    Solución:  x = 1, y = 0, z = 0 .   

85
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

33. Página 76 
m 2
= m2 - 4 = ( m + 2)( m - 2)  
2 m

Si  m = 2 A =0  Rango (A)   1 

Rango (A)   Rango (A*)   1   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


2 x = 4 - 2y } x = 2- y}  

Solución:  x = 2 - l, y = l con l Î . 

Si  m = -2 A =0  Rango (A)   1 

2 -4
Pero  = -8  Rango (A*)   2 
-2 0

Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema incompatible. 
Si  m ¹ 2, m ¹ -2 A ¹0 Rango (A)   2 

Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


2m 2 Ax 2 m2 - 2 m - 4 2 m + 2
Ax = = 2 m2 - 2 m - 4 x= = =  
m+2 m A m2 - 4 m+2

m 2m Ay m2 - 2 m m
Ay = = m2 - 2 m y= = =  
2 m+2 A m2 - 4 m+2

 
34. Página 76 
1 -1 1
2 0
-1 2 0 = 0               =4¹0 Rango (A)   2 
0 2
1 0 2

-1 1 1
2 0 1+ 2m = -2m2 + 4 m + 6 -2( m - 3)( m + 1)  
0 2 m2

Si  m = 3  Rango (A)   Rango (A*)   2   Sistema compatible indeterminado. 


x - y = 1- z ïüï ïìï x = 9 - 2 z
Consideramos el sistema:  ý í  
- x + 2 y = 7 ïþï ïîï y = 8 - z

Soluciones:  x = 9 - 2l, y = 8 - l, z = l con l Î . 

Si  m = -1  Rango (A)   Rango (A*)   2   Sistema compatible indeterminado. 


x - y = 1- z üï
ï ì
ï x = 1- 2 z
ï
Consideramos el sistema:  ý í  
- x + 2 y = -1ï
ï
þ ï
ï y = -z
î

Soluciones:  x = 1- 2l, y = -l, z = l con l Î . 

Si  m ¹ 3, m ¹ -1  Rango (A*)   3 

Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema incompatible. 
 
   

86
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

35. Página 77 
æ m 1 -2 1ö÷
çç ÷
çç 0 -1 -3 m - 3÷÷
ç ÷
A* = ç ÷÷  
ççç-m -1 4 m - 1÷÷÷
çç m 0 ÷
è 1 2 m + 1ø÷

1 -2 m 1 m 1 -2 1
F '2=F 2+F 1 m -5 m - 2
0 -1 -3 m - 3 F '3=F 3+F 1 m 0 -5 m - 2
A* = ¾¾ =- 0 2 m = -6 m + 4 m2 = 2m(2m - 3)  
-m -1 4 m -1 0 0 2 m
m 1 2m + 1
m 0 1 2m + 1 m 0 1 2m + 1

3
Si  m ¹ 0, m ¹  Rango (A*)   4 
2

Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema incompatible. 
1 -2 1
Si  m = 0 A* = 0 -1 -3 -3 = 4 ¹ 0  Rango (A*)   3 
-1 4 -1

æ 1 -2÷ö
çç0 ÷
çç0 -1 -3÷÷
÷÷
A = çç ÷  
çç0 -1 4÷÷÷
çç ÷
çè0 0 1ø÷

1 -2
= 1¹ 0  Rango (A)   2 
0 1

Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema incompatible. 
1 -2 1
3
3 -1 -3 - 13
Si  m = A* = 0 2 =- ¹ 0 Rango (A*)   3 
2 2
1
-1 4
2

æ 3 ö
çç 1 -2÷÷÷
çç 2 3
çç ÷÷÷ 1 -2
0 -1 -3÷÷÷ 2
ççç ÷÷
A = çç 3 ÷ 0 -1 -3 = -3 ¹ 0 Rango (A)   3 
ççç- 2 -1 4÷÷÷
÷÷ 3
çç ÷÷ - -1 4
ççç 3 0 1
÷÷ 2
çè 2 ø÷

Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


Consideramos el sistema: 
3 üï ìï 13
ïïï
x + y - 2z = 1 ïïï x =
2 ïï ïï 6

-y - 3 z = - ïý ïíï y = - 3  
2 ïï ïï 4
ï ïï
3 1 ïï ïï z = 3
- x - y + 4z = ï
2 2 ïþï ïï
î 4

 
   

87
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

36. Página 77 
æm 0 2÷ö m 0 2
çç ÷
A = çç 0 m -1÷÷÷ A = 0 m -1 = m2 - 3 m = m( m - 3)  
çç ÷÷
èç 1 -1 1ø÷ 1 -1 1

Si  m ¹ 0, m ¹ 3 Rango (A)   3 

Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


Al ser un sistema homogéneo, solución:  x = 0, y = 0, z = 0 . 
æ0 0 2÷ö
çç ÷
Si  m = 0 A = çç0 0 -1÷÷÷  Rango (A)   2 
çç ÷÷
èç 1 -1 1ø÷

Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


2 z = 0 üïï z = 0 ïüï
Consideramos el sistema:  ý ý 
x = y - z ïþï x = y ïþï

æ3 0 2ö÷
çç ÷ 3 0
Si  m = 3 A = çç0 3 -1÷÷÷       A =0 =9¹0 Rango (A)   2 
çç ÷÷ 0 3
èç 1 -1 1ø÷

Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


ìï
ïï x = - 2 z
3 x = -2 z ïïü ïï 3
Consideramos el sistema:  ý í  
3 y = z ïþï ïï z
ïï y =
ïî 3

2l l
Solución:  x = - , y = , z = l con l Î . 
3 3

ACTIVIDADES FINALES 
37. Página 78 
3 x - 2 y = 5 ïüï ïìï x = 7
a)  ý í  Sistema compatible determinado. 
-5 x + 3 y = -11þïï îïï y = 8

6 x - 9 y = 15 ïïü 5 + 3y
b)  ý 6 x - 9 y = 15 x=  Sistema compatible indeterminado. 
-8 x + 12 y = -20ïþï 2

5 + 3l
    Solución:  x = , y = l con l Î . 
2

-3 x + 9 y = 3 üïï -3 x + 9 y = 3üïï
c)  ý ý  Sistema incompatible. 
2 x - 6 y = -1ïþï 0 = 3ïþï

2 x - y - z = 1 üïï ìï x = 0
ïï
ï
d)  2 y + z = 0ïý ïí y = 1  Sistema compatible determinado. 
ï ïï
- x + 3 y - 2 z = 7ïïþï ïîï z = -2

   

88
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

3 x + y - z = 5ü ü ïìï z +3
ï F '3=F 3-2 F 2 3 x + y - z = 5ïïï
ï
ï 3 x + y = 5 + z ïüï ïï x =
ï ï ï 2
e)  - x + 3 y + 2 z = 0ý ¾¾ - x + 3 y + 2 z = 0ý ý í  
ïï
x + 7 y + 3 z = 5ï
ï
3 x + y - z = 5þïïï
- x + 3 y = -2 z þïï ïï y = 1- z
ï
ï
þ ïïî 2

    Sistema compatible indeterminado. 
3+l 1- l
    Solución:  x = ,y= , z = l con l Î . 
2 2
ü F '1=F 1-2 F 3 -y + z = -7ï
2 x - y + 3 z = 3ï ü ìï-y + z = -7
ï
ï F '2=F 2+F 3 ï
ï F '2=F 2+F 1 ïïï
f)  - x + y - 2 z = 4ïý ¾¾ +y - z = 9 ï
ý ¾¾ í 0=2  Sistema incompatible. 
ï ï ïï
x + z = 5ïïþ
ï x + z = 5 ï
ï
ï
þ ï
îï x + z =5

 
38. Página 78 
Respuesta abierta, por ejemplo: 
ü
2 x - y = -4ï
ï
ï ìï x = -1
ï
-x + 3 y = 7 ï
ý í  
ï
ï îï
ïy = 2
x + 2y = 3 ï
ï
þ

 
39. Página 78 
Respuesta abierta, por ejemplo: 
x - y - z = 3ü
ï
ï
ï ìx = 1
ï
2 x + 2y - z = 1ïï ï
ïï
ý í y = -1  
- 2 x - 3 y + z = 0ï
ï ï
ï
ï îï z = -1
ï
x - 2 y - z = 4ï
ï
ï
þ

 
40. Página 78 
æ2 3 5 1ö÷ F '2=F 2-2 F 1çæ 2 3 5 1ö÷ 2 x + 3 y + 5 z = 1 ïüï ìï x = 17 / 3
çç ÷ F '3=F 3-F 1 ç ÷ ï ïï
a)  ççç4 7 13 -1÷÷÷÷ ¾¾ ççç0 1 3 -3÷÷÷
÷÷
y + 3 z = -3ýï íï y = -4  
ç ÷ ç ïï ïï
çè2 3 -7 -3÷ø çè0 0 -12 -4÷ø -12 z = -4ïþï ïîï z = 1/ 3

æ1 2 1 1ö÷ F '2=F 2-F 1 çæ 1 2 1 1ö÷ æ1 2 1 1ö÷ x + 2y + z = 1 üï ìï x = -2


ççç ÷ F '3=F 3-2 F 1ç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷ ïïï ïïï
b)  çç 1 1 -1 1÷÷ ¾¾ çç0 -1 -2 0÷÷ ¾¾ çç0 -1 -2 0÷÷÷÷
÷
÷ ç ÷
÷ ç -y - 2 z = 0 ý íy = 2  
çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷ ï ïï
è2 3 1 1ø è0 -1 -1 -1ø è0 0 1 -1÷ø z = -1ïïþï ïîï z = -1

æ 5 2 3 5÷ö æ 1 1 1 2÷ö F '2=F 2+F 1 çæ 11 1 2ö÷ æ1 1 1 2÷ö


ç
ç ÷ ç F 3« F 1 ÷ç ç F '3=F 3-5 F 1 ÷ F '3=4 F 3+3 F 2 çç ÷
c)  ççç-1 3 -2 12÷÷÷÷ ¾¾ ççç-1 3 -2 12÷÷÷÷ ¾¾ ççç0 4 -1 14÷÷÷ ¾¾ çç0 4 -1 14÷÷÷  
÷ çç ÷
ç
çè 1 1 ÷ ç ÷çè 5 2ç çè0 -3 -2 -5ø÷÷ çè0 0 -11 22÷÷ø
1 2÷ø 3 5÷ø

x+y+z=2 ï ü ìx = 1
ï
ï
ï ï
ï
   4 y - z = 14ï
ý ï
íy = 3  
ï ï
-11z = 22ï ï
ï
þ
ï
ï
ï z = -2
î
æ 0 3 3ö÷
1 æ 3 4 0 11ö÷ æ3 4 0 11ö÷ æ3 4 0 11ö÷
çç ÷ F 2«F 1 çç ÷ F '3=3 F 3+2 F 1çç ÷ F '3=3 F 3-8 F 2 çç ÷
d)  ççç 3 4 0 11÷÷÷ ¾¾ çç 0 3 1 3÷÷÷ ¾¾ çç0 3 1 3÷÷÷ ¾¾ çç0 3 1 3÷÷÷  
ç ÷
÷ ç
ç ÷
÷ ç
ç ÷
÷ ç
ç ÷÷
èç-2 0 2 -8ø÷ èç-2 0 2 -8ø÷ èç0 8 6 -2ø÷ èç0 0 10 -30ø÷

ü
3 x + 4 y = 11 ï ìx = 1
ï
ï
ï ï
ï
   3y + z = 3 ï ý ï
íy = 2    
ï ï
10 z = -30ï
ï
ï
þ
ï
ï z = -3
ï
î

89
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

 
ïìï x = 1
æ1 -2 -1 -1ö÷ F '2=F 2-F 1æ 1 -2 -1 -1ö÷ æ 1 -2 -1 -1ö÷ x - 2 y - z = -1üïï ïï
çç ÷ F '2=F 3-F 1çç ÷ F '3=F 3-4 F 2 çç ÷ ï ïï y = 3
e)  ççç1 -1 2 2÷÷÷÷ ¾¾ ççç0 1 3 3÷÷÷ ¾¾ çç0
÷÷ çç
1 3 3÷÷÷
÷÷
y + 3 z = 3 ýï í 5 
çç ÷÷ çç ï
ï ïïï
è1 2 1 3ø è0 4 2 4÷ø èç0 0 -10 -8÷ø -10 z = -8ïïþ ïï z = 4
îïï 5

æ-1 3 -1 12÷ö F '2=F 2+3 F 1çæ-1 3 -1 12÷ö æ-1 3 -1 12÷ö


ç ç ÷ F '3=F 3+5 F 1ç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷
f)  ççç 3 0 2 7÷÷÷ ¾¾ çç 0 9 -1 43÷÷÷ ¾¾ çç 0 9 -1 43÷÷÷ Sistema incompatible. 
çç ÷÷÷ çç ÷
÷ çç ÷÷
è 5 - 6 4 5ø çè 0 9 -1 65÷ø çè 0 0 0 22÷ø

æ 3 -1 2 7÷ö æ ö æ ö æ ö
çç ÷ F1 F 2 çç-1 2 5 -2÷÷ FF '2'3==FF 23++33 FF11çç-1 2 5 -2÷÷ F '3=F 3-2 F 1çç-1 2 5 -2÷÷
g)  ççç-1 2 5 -2÷÷÷ ¾¾ çç 3 -1 2 7÷÷÷ ¾¾ çç 0 5 17 1÷÷÷ ¾¾ çç 0 5 17 1÷÷÷  
çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷
è 3 4 19 8÷ø çè 3 4 19 8÷ø çè 0 10 34 2÷ø èç 0 0 0 0÷ø

ì
ï 12 - 9 z
ï
ï x=
- x + 2 y + 5 z = -2ü
ï
ï ïï 5
   ý í  
5 y + 17 z = 1 ï
ï
þ ï
ï 1- 17 z
ï
ï y =
ï
î 5

12 - 9l 1- 17l
    Solución:  x = ,y= , z = l con l Î . 
5 5
æ 2 -4 -1 -7ö÷ æ 1 3 8 12÷ö F '2=F 2+3 F 1æç 1 3 8 12ö÷ æ1 3 8 12ö÷
çç ÷ -F 3«F 1çç ÷ F '3=F 3-2 F 1ç ÷ F '3=11F 3+10 F 1çç ÷
h)  ççç-3 2 -3 -4÷÷÷ ¾¾ çç-3 2 -3 -4÷÷÷ ¾¾ çç0 11 21 32÷÷÷ ¾¾ çç0 11 21 32÷÷÷  
çç ÷÷÷ çç ÷
÷ çç ÷
÷ çç ÷÷
è -1 -3 -8 -12ø èç 2 -4 -1 -7ø÷ èç0 -10 -17 -31ø÷ èç0 0 23 -21÷ø

ì
ï 123
ï
ï a=
ü
a + 3b + 8c = 12 ï ï
ï 23
ï ï
ï
ï 107
   11b + 21c = 32 ï
ý ï
íb =  
ï ï 23
23c = -21ïï
ï
þ
ï
ï
ï
ï c = - 21
ï
ï
ï 23
î

 
41. Página 78 
æ 6 -3 9ö÷ F '2=3 F 2+2 F 1çæ6 -3 9ö÷
a)  ççç ÷ ¾¾ ç ÷  Sistema compatible indeterminado. 
èç-4 2 -6ø÷÷ çè0 0 0ø÷÷

æ-1 -3 2÷ö F '2=F 2+2 F 1çæ-1 -3 2÷ö


b)  ççç ÷ ¾¾ ç ÷  Sistema compatible determinado. 
èç 2 1 -1÷÷ø çè 0 -5 3÷÷ø

æ 1 -1 2 4ö÷ F '2=F 2-2 F 1æç 1 -1 2 4ö÷ æ 1 -1 2 4ö÷


ç ç ÷ F '3=F 3-5 F 1ç ÷ F '3=F 3-2 F 2 çç ÷
c)  ççç2 -2 1 6÷÷÷ ¾¾ çç0 0 -3 -2÷÷÷ ¾¾ çç0 0 -3 -2÷÷÷  Sistema compatible indeterminado. 
ç ÷
÷ ç
ç ÷
÷ ç
ç ÷
÷
èç5 -5 4 16ø÷ èç0 0 -6 -4ø÷ èç0 0 0 0ø÷

æ-4 2 -8ö÷ F '2=2 F 2+3 F 1çæ-4 2 -8ö÷


d)  ççç ÷ ¾¾ ç ÷  Sistema incompatible. 
çè 6 -3 5ø÷÷ çè 0 0 -14ø÷÷

æ3 -3 3ö÷ F 1«F 2 æ2 0 0ö÷ F '2=2 F 2-3 F 1æç 2 0 0ö÷


e)  ççç ÷
÷
÷ ¾¾ çç
ç ÷÷ ¾¾ çç0 -3 3÷÷÷  Sistema compatible determinado. 
çè2 0 0ø è3 -3 3ø÷ è ø

æ2 3 -1 3ö÷ F '2=2 F 2-3 F 1æ 2 3 -1 3÷ö æ2 3 -1 3÷ö


çç ÷÷ F '3=2 F 3-5 F 1çç ÷÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷
ç ÷
f)  çç3 4 2 5÷÷ ¾¾ çç0 -1 7 ç ÷
1÷ ¾¾ ç0 -1 7 ç 1÷÷÷  Sistema incompatible. 
çç ÷÷ çç ÷÷÷ ççç ÷÷÷
è5 7 1 1ø è0 -1 7 -13ø è0 0 0 -14ø

 
   

90
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

42. Página 78 
ì
ï -1
æ 2 1 -2 1ö÷ F '2=F 2+2 F 1æç 2 1 -2 1ö÷ 2 x + y - 2z = 1 ïü
ïý ï
ïz =
çç ÷ ¾¾ ç ÷ í 2  
çè-4 -2 6 -3ø÷÷ èç0 0 2 -1ø÷÷ 2 z = -1ïï ï
þ ïï y = -2 x
î

æ 1ö
Las soluciones son de la forma  ççç a, - 2a, - ÷÷÷ . 
è 2ø

 
43. Página 78 
a)  Respuesta abierta. Por ejemplo: 
x + y + z = 1ïü
ï
ï
   x + y = 3ïý 
ï
y - 2 z = 2ï
ï
ï
þ
æ1 1 1 1÷ö æ1 1 1 1÷ö æ1 1 1 1÷ö ìï x = 5
çç ÷ F '2=F 2-F 1çç ÷ F '3=F 3-2 F 2 çç ÷ ï
ï
    ççç 1 1 0 3÷÷÷ ¾¾ çç0 0 -1 2÷÷÷ ¾¾ çç0 0 -1 2÷÷÷ ï
í y = -2  
ç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷ ï
ï
èç0 1 -2 2÷ø èç0 1 -2 2÷ø èç0 1 0 -2÷ø ï
î z = -2
ï
b) Respuesta abierta. Por ejemplo: 
x + y + z = 1üï
ï
ï
   x + y = 3ï
ý 
ï
2 x + 2 y + z = 4ï
ï
ï
þ
æ 1 1 1 1÷ö F '2=F 2-F 1 æ 1 1 1 1ö÷ æ1 1 1 1÷ö
çç ÷ F '3=F 3-2 F 1çç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷
    ççç 1 1 0 3÷÷÷÷ ¾¾ ççç0 0 -1 2÷÷÷÷ ¾¾ ççç0 0 -1 2÷÷÷÷  
ç ÷ ç ÷ ç ÷
çè2 2 1 4÷ø èç0 0 -1 2ø÷ èç0 0 0 0÷ø

x + y + z = 1 ïüï ïìï x = 3 - y
   ý í  
z = -2ïïþ ïïî z = -2
x + y + z =1 ïü
ï
ï
c)  Respuesta abierta. Por ejemplo:  x+y =3 ï ý 
ï
- z = -4ï
ï
ï
þ
æ1 1 1÷ö
1 æ1 1 1 1÷ö æ1 1 1 1÷ö
çç ÷ F '2=F 2-F 1çç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷
    ççç 1 1 3÷÷÷ ¾¾ çç0 0 -1
0 2÷÷÷ ¾¾ çç0 0 -1 2÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷
èç0 0 -1 -4÷ø çè0 0 -1 -4÷ø çè0 0 0 -6÷ø

 
44. Página 78 
Respuesta abierta. Por ejemplo: 
2 x - 2 y - z = 1ïü
ï
ï
x - y + 2 z = 1ïý 
ï
3 x - 3 y - 4 z = 1ï
ï
ï
þ

ì
æ2 -2 -1 1÷ö F '2=2 F 2-F 1 æ 2 -2 -1 1÷ö æ 2 -2 -1 1÷ö ïx = y + 3
ï
ççç ÷÷ F '3=2 F 3-3 F 1çç ÷÷ F '3=F 3+F 2 çç ÷ üï
2 x - 2 y - z = 1ï ï
ïï 5
çç 1 -1 ÷
2 1÷ ¾¾ ç0 ç 0 5 ÷
1÷ ¾¾ ç0 ç 0 5 1÷÷÷ ý í  
çç ÷÷÷ ççç ÷÷÷ ççç ÷÷ 5 z = 1ï
ï
þ ï
ïï z = 1
è3 -3 -4 1ø è0 0 -5 -1ø è0 0 0 0÷ø ï
ï
î 5

 
   

91
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

45. Página 78 
ü
x - y + 3 z = 9ï
ï
ï
a)  Respuesta abierta. Por ejemplo:  -2 x + y + 2 z = 9ïý  
ï
x - y + 3 z = 2ï
ï
ï
þ

ü
x - y + 3z = 9 ï
ï ï
b) Respuesta abierta. Por ejemplo:  -2 x + y + 2 z = 9 ïý  
ï
- x + 5 z = 18ï
ï
ï
þ

æ 1 -1 3 9ö÷ F '2=F 2+2 F 1æ 1 -1 3 9ö÷ æ 1 -1 3 9ö÷


çç ÷ F '3=F 3+F 1 çç ÷ F '3=F 3-F 2 çç ÷ ü
x - y = 9 - 3 z ïï ì x = 5 z - 18
    ççç-2 1 2 9÷÷÷ ¾¾ çç0 -1 8 27÷÷÷ ¾¾ çç0 -1 8 27÷÷÷ ý ïï
í  
÷ çç ÷ çç ÷÷ -y = 27 - 8 z ï ï
ç ÷
çè -1 0 5 18ø÷ ÷ ï
þ ï y = 8 z - 27
î
èç0 -1 8 27ø÷ èç0 0 0 0ø÷

    Solución:  x = 5l - 18, y = 8l - 27, z = l con l Î . 

 
46. Página 78 
2 1 1
A = 3 -1 1 = 1- 5m  
1 -1 m

1 2 1
Si  m = A =0 = -5 ¹ 0 Rango (A)   2 
5 3 -1

2 1 2
3 -1 0 = -9  Rango (A*)   3 
1 -1 1

Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema indeterminado. 
1
Si  m ¹ A ¹0 Rango (A)   3 
5

Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


 
47. Página 78 
3x - y + z = 5 üï
ï
ï
Tenemos el sistema:  -2 x + 3 y + z = -8ïý  
ï
4 x + y + az = b ï
ï
ï
þ

3 -1 1
A = -2 3 1 = 7a - 21  
4 1 a

Como queremos que sea compatible indeterminado:  A = 0 7a - 21 = 0 a=3  

3 -1 5
-2 3 -8 = 7b - 14  
4 1 b

Para que sea indeterminado, necesitamos que Rango (A*)   3 7b - 14 = 0 b = 2 . 

Solución:  a = 3, b = 2 . 

 
   

92
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

48. Página 78 
a)  Respuesta abierta. Por ejemplo: 
ü
3 x - 2y + z = 5 ï
ï
ï
    2 x - 3 y + z = -4ïý  
ï
2 x - 3y + z = 1 ï
ï
ï
þ

b) Respuesta abierta. Por ejemplo: 
3 x - 2y + z = 5 ïü
ï
ï
    2 x - 3 y + z = -4ïý  
ï
5 x - 5y + 3 z = 1 ï
ï
ï
þ

 
49. Página 78 
a b
A= = -cb A = -6 -cb = -6 cb = 6  
c 0

æ a bö÷ æ 1 2ö÷ æ a + 3b 2a + 4bö÷ æ 1 2÷ö çæ a b÷ö çæ a + 2c b ÷ö


A ⋅ B = çç ÷ ⋅ çç ÷ = çç ÷        B ⋅ A = çç ÷⋅ ç ÷=ç ÷ 
çèc 0 ø÷÷ çè3 4ø÷÷ çè c 2c ø÷÷ çè3 4ø÷÷ çèc 0 ÷ø÷ èç3 a + 4c 3b÷ø÷

a + 3b = a + 2c ü ï
ï ì
ï 3b
ï
ï ï
ï a=-
æ a + 3b 2a + 4bö÷ æ a + 2c b ö÷ 2a + 4b = b ï
ï ï
ï 2  
Si  A ⋅ B = B ⋅ A çç ÷÷ = çç ÷ ý í
çè c 2c ø è3 a + 4c 3bø÷÷
÷ ç c = 3 a + 4cïï ïï 2c
ï
ï ï
ïï b=
2c = 3b ï
ï
þ î 3

3b ü
ï
ï
ï a=-
2ïï
ï
Como sabemos que  cb = 6 :  2c ý   Si  c = +3 ,  b = +2 y  a = -3 . Si  c = -3 ,  b = -2  y  a = +3 . 
b= ï
3 ï ï
ï
cb = 6 ï
ï
ï
þ

æ 3 -2÷ö æ-3 2÷ö


Soluciones:  A = ççç ÷  o  A = çç ÷ . 
çè-3 0÷÷ø çè 3 0÷÷ø

 
50. Página 78 
ü
a + 4b = -1ï x + 2 y + z = 1ïü
ü
-2 x + 2 y + z = 2ï ï
ï ï
ï
2 x + 3 y + 5 z = 3 üïï ï
ï 2a + 3b = 4 ïï 2 x - z = 2ï
ï
a)  ý    b)  x - y + 3 z = 0 ïý     c)  ï
ý  d)  ý 
x + 2 y - z = -1ïþï ï ï
a + 5b = 2 ï -2 x + y + z = 3ïï
2x - y = 1 ïï
ï
þ ï ï
-6 a + 7b = 5 ï
ï
ï
þ 3 x + 2 y = 4ï
ï
ï
þ

51. Página 79 
æ x ÷ö
ççç ÷÷
æ 1 2 -3÷ö æ x ÷ö æ-2÷ö çy ÷
çç ÷ çç ÷ çç ÷ æ 1 1 -1 1 -1ö÷ çç ÷÷÷ æ-1ö÷
a)  ççç-1 -1 2÷÷÷÷⋅ ççç y ÷÷÷÷ = ççç 3÷÷÷÷               c)  çç ÷ ⋅ çç z ÷÷ = çç ÷  
èç2 0 -3 0 6ø÷÷ çç ÷÷÷ èç 8ø÷÷
ççè 0 ÷ç ÷ ç ÷
3 -5÷ø çè z ÷ø çè 0÷ø ççç t ÷÷÷
ççè v ø÷÷

æ pö æ 1 1 -1÷ö æ 3ö
æ1 1 1 -1ö÷ ççç ÷÷÷ æç 3ö÷ çç ÷ æ x ö çç ÷÷
çç ÷ ç q÷÷ ç ÷÷
÷ ççç-1 0 1÷÷÷ ççç ÷÷÷ çç-7÷÷÷
b)  ççç 2 -1 0 2÷÷÷⋅ ççç ÷÷÷ = ççç 5÷÷÷               d)  çç ÷÷ ⋅ ç y ÷÷ = çç ÷÷    
çç ÷ çr ÷ ç ÷ çç 2 1 4÷÷÷ çç ÷÷ çç 5÷÷÷
è0 1 3 -5ø÷ çç ÷÷ çè-1÷ø ÷ èç z ÷ø çç ÷
çè s ø÷ ççè 0 3 -9÷ø çè -1÷ø

93
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

52. Página 79 
æ 2 -1÷ö æ x ÷ö æ 0 ö÷
a)  ççç ÷ ⋅ çç ÷ = çç ÷  
çè-5 3÷÷ø èç y ÷÷ø èç-1ø÷÷

2 -1 æ3 1ö÷
   A= = 1¹ 0 A-1 = ççç ÷÷  
-5 3 è5 2ø÷

æ x ö÷ æ3 1ö÷ æ 0ö÷ æ-1ö÷


    A⋅ X = B X = A-1 ⋅ B çç ÷ = çç ÷ç ÷ ç ÷
çè y ø÷÷ èç5 2ø÷÷⋅ ççè-1ø÷÷ = èçç-2ø÷÷  

æ2 1 -3ö÷ æç x ÷ö æ5÷ö
çç ÷ç ÷ çç ÷
b)  ççç 1 0 -1÷÷÷÷ ⋅ ççç y ÷÷÷÷ = ççç 1÷÷÷÷  
ççè0 2 ÷ç ÷ ç ÷
1÷ø èç z ÷ø çè6÷ø

2 1 -3 æ-2 7 1ö÷
1 ççç ÷
    A = 1 0 -1 = - 3 ¹ 0 A = ç 1 -2 1÷÷÷  
-1

3 çç ÷÷
0 2 1 çè-2 4 1ø÷

æ x ö÷ æ 7 1ö÷ çæ5÷ö æ ö æ ö
çç ÷ 1 çç-2 ÷ ÷ ç3÷÷ ç 1÷÷
    A⋅ X = B X = A-1 ⋅ B çç y ÷÷ = çç 1 -2 1÷÷ ⋅ ççç1 ÷÷ = 1 ççç9÷÷ = ççç3÷÷  
çç ÷÷÷ 3 çç ÷÷ ç ÷÷ ÷
÷ ç ÷ 3 ççç ÷÷÷ ççç ÷÷÷
÷
çè z ø÷ èç-2 4 1ø÷ çè6÷ø è0 ø è0 ø

æ 1 -4ö÷ æ x ö÷ æ 10÷ö
c)  çç ÷⋅ çç ÷ = çç ÷ 
èç-2 5ø÷÷ èç y ø÷÷ èç-11÷÷ø

1 -4 1 æ-5 -4ö÷
   A= = -3 ¹ 0 A-1 = çç ÷ 
-2 5 3 èç-2 -1ø÷÷

æ x ö÷ 1 æ-5 -4ö÷ æ 10ö÷ 1 æ-6ö÷ æ-2÷ö


çç ÷ = çç ç ç ç
    A⋅ X = B X = A-1 ⋅ B ÷ ÷÷ ⋅ ç ÷÷ = ç ÷÷ = ç ÷÷  
èç y ø÷ 3 èç-2 -1ø÷ çè-11ø÷ 3 èç-9ø÷ çè-3÷ø

æ 1 -3 1ö÷ æç x ö÷ çæ 1ö÷
çç ÷ç ÷ ç ÷
d)  ççç 2 1 -2÷÷÷⋅ çç y ÷÷÷ = çç 14÷÷÷  
çç ÷÷ çç ÷÷ çç ÷÷
è-1 5 3÷ø èç z ø÷ çè-13ø÷

1 -3 1 æ 13 14 5÷ö
1 ççç ÷
   A= 2 1 -2 = 36 ¹ 0 A-1 = çç-4 4 4÷÷÷  
36 ç ÷÷
-1 5 3 èç 11 -2 7÷ø

æ x ö÷ æ 13 14 5ö÷ æ 1÷ö æ 144÷ö æ 4÷ö


ççç ÷÷ 1 ççç ÷ çç ÷ 1 çç ÷ çç ÷
    A⋅ X = B X = A-1 ⋅ B çç y ÷÷÷ = çç-4 4 4÷÷÷⋅ çç 14÷÷÷ = çç 0÷÷÷ = çç 0÷÷÷  
36 ÷ ç ÷ 36 ç ÷÷ çç ÷÷
ççè z ø÷÷ ç ÷ç
èç 11 -2 7ø÷ èç-13÷ø
÷ ç
èç-108÷ø èç-3÷ø

53. Página 79 
æ1 3 -5÷ö æ 1 3 -5 -8ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç3 6 -5÷÷÷                A* = çç3 6 -5 0÷÷÷  
çç ÷÷ ççç ÷÷÷
è4 9 -10÷ø è4 9 -10 -8ø

    A =0  

1 3 -8
1 3
   = -3 ¹ 0 Rango (A)   2       3 6 0 =0  Rango (A*)   2 
4 9
4 9 -8

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


   

94
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 
æ 8 -6 2÷ö æ 8 -6 2 -1÷ö
çç ÷ çç ÷
ç
b)  A = çç 3 1 -1÷÷÷               A* = ç 3ç 1 -1 10÷÷÷  
çç ÷÷ ççç ÷÷÷
è-1 3 -2÷ø è-1 3 -2 5ø

    A = -14 ¹ 0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


æ3 2 -6 3÷ö æ3 2 -6 3 7÷ö
çç ÷ çç ÷
c)  A = ççç 1 -1 2 -1÷÷÷             A* = çç 1 -1 2 -1 6÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
èç6 -1 0 0÷ø èç6 -1 0 0 3÷ø

3 2 -6 3 2 3
    1 -1 2 =0                1 -1 -1 = 0  
6 -1 0 6 -1 0

3 2 7
3 2
   = -5 ¹ 0  Rango (A)   2      1 -1 6 = 110 ¹ 0  Rango (A*)   3 
1 -1
6 -1 3

    Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema incompatible. 
æ 1 5 0÷÷ö æ 1 5 0 7ö÷÷
çç çç
çç ÷ çç ÷
d)  A = ççç-2 2 3÷÷÷     -2 2 3 -2÷÷÷  
÷             A* = çç ÷
ç-
çç 1 3 2÷÷÷ ç
ççç-1 3 2 1÷÷÷
çè 0 ÷÷ çè 0 ÷ø÷
4 1ø 4 1 4

1 5 0 1 5 0
    -2 2 3 = 0                 -2 2 3 = 0  
-1 3 2 0 4 1

1 5 0 7 1 5 0 7
1 5 -2 2 3 -2 0 12 3 12
   = 12 ¹ 0  Rango (A)   2      = =0  
-2 2 -1 3 2 1 0 8 2 8
0 4 1 4 0 4 1 4

1 5 7 1 5 7
    -2 2 -2 = 0                 - 2 2 -2 = 0  
-1 3 1 0 4 4

    Rango (A*)   2 
    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 
 
54. Página 79 
2 1
a)  A = = -1 ¹ 0  Se puede aplicar la regla de Cramer. 
-3 -2

2 1 2 2
    Ax = = -3           Ay = =4  
-1 - 2 -3 - 1

Ax Ay
    x= =3               y= = -4  
A A

   

95
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

3 2 2
b)  A = 2 1 1 = 1 ¹ 0  Se puede aplicar la regla de Cramer. 
0 3 2

1 2 2 3 1 2 3 2 1
    Aa = 0 1 1 = -1        Ab = 2 0 1 = -5        Ac = 2 1 0 =7 
-1 3 2 0 -1 2 0 3 -1

Aa Ab Ac
    a= = -1              b= = -5             c= =7 
A A A

2 -3
c)  A = =7¹0  Se puede aplicar la regla de Cramer. 
-1 5

6 -3 2 6
    Aa = = 21           Ab = =0  
-3 5 - 1 -3

Aa Ab
    a= =3               b= =0 
A A

3 5 -2
d)  A = 3 1 0 = 26 ¹ 0  Se puede aplicar la regla de Cramer. 
1 2 -3

33 5 -2 3 33 -2 3 5 33
    Ax = 19 1 0 = 130         Ay = 3 19 0 = 104       Az = 3 1 19 = 26  
10 2 -3 1 10 -3 1 2 10

Ax Ay Az
    x= =5               y= =4             z= =1 
A A A

 
55. Página 79 
1 2 1
1 2 x + 2y = 6 - z ü ï
ï
a)  -3 1 -2 = 0           =7¹0 ý 
-3 1 - 3 x + y = -3 + 2 z ï
ï
þ
2 -3 1

6- z 2 1 6- z
    Ax = = 12 - 5 z       Ay = = 15 - z  
-3 + 2 z 1 -3 -3 + 2 z

Ax 12 - 5 z Ay 15 - z
    x= =           y= =  
A 7 A 7

12 - 5l 15 - l
    La solución es:  x = ,y= , z = l con l Î . 
7 7
1 1 1 x + y + z = 4 - tü
ï
ï
ï
b)  1 -1 1=2¹0 x-y + z =1 ï ý 
ï
ï
0 1 -1 y - z = 1- t ï
ï
þ
4-t 1 1 1 4-t 1
Ax Ay 3-t
    Ax = 1 -1 1 = 4 - 2t x= = 2-t     Ay = 1 1 1 = 3-t y= =  
A A 2
1- t 1 -1 0 1- t -1

1 1 4-t
Az 1+ t
    Az = 1 -1 1 = 1+ t z= =  
A 2
0 1 1- t

3-l 1+ l
    La solución es:  x = 2 - l, = ,= , t = l con l Î .   
2 2

96
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

2 -1 0
2 -1 2a - b = 0 üïï
c)  11 -1 -3 = 0            =9¹0 ý 
11 -1 11a - b = 3cïïþ
1 -2 1

0 -1 2 0
    Aa = = 3c           Ab = = 6c  
3 c -1 11 3c

Aa c Ab 2c
    a= =               b= =  
A 3 A 3

l 2l
    La solución es:  a = , b = , c = l con l Î . 
3 2

3 -3 11 3 -3 11
d)  4 0 7 =0             4 0 7 =0 
5 3 3 - 6 -6 1

ì
ï 7r
ï
ï p=-
3 -3 3 p - 3q = -11r üï
ï ï
ï 4
   = 12 ¹ 0 ý í  
4 0 4 p = -7 r ï
ï
þ ï
ï 23 r
ï
ï q =
ï
î 12

7 23
    La solución es:  p = - l, q = l, = l con l Î . 
4 12

 
56. Página 79 
æ1 2 1÷ö æ1 2 1 3ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç 1 1 -3÷÷÷÷             A* = çç 1 1 -3 3÷÷÷  
çç ÷÷
ç çè2 3 ÷ çè2 3
1÷ø 1 3ø÷

1 2 1
    A = 1 1 - 3 = -3 ¹ 0  Rango (A)   3 
2 3 1

    Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


3 2 1 1 3 1 1 2 3
    Ax = 3 1 -3 = 12       Ay = 1 3 -3 = -12         Az = 1 1 3 = 3  
3 3 1 2 3 1 2 3 3

Ax Ay Az
    x= = -4             y= =4               z= = -1  
A A A

æ 1 1 2ö÷ æ 1 1 2 3ö÷
çç ÷ çç ÷
b)  A = ççç0 2 3÷÷÷÷             A* = çç0 2 3 2÷÷÷  
çç ÷÷
ç çè3 ÷ çè3 1 3 7÷ø
1 3ø÷

1 1 2 1 1 3
1 1
    A = 0 2 3 =0           =2¹0  Rango (A)   2    0 2 2 =0  Rango (A*)   2 
0 2
3 1 3 3 1 7

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


   

97
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

x + y = 3 - 2 z ïïü
    Consideramos el sistema:  ý 
2 y = 2 - 3 z ïïþ

3 - 2z 1 1 3 - 2z
    Ax = = 4- z         Ay = = 2-3z  
2-3z 2 0 2-3z

Ax 4- z Ay 2- 3z
    x= =            y= =  
A 2 A 2

4-l 2 - 3l
    La solución es:  x = ,y= , z = l con l Î . 
2 2

æ1 0 1ö÷ æ1 0 1 0÷ö
çç ÷ çç ÷
c)  A = çç0 1 -1÷÷÷÷    
ç         A* = ç0 1 -1 1÷÷÷  
ç
çç ÷÷ ççç ÷÷
è 1 3 -2ø è 1 3 -2 5ø÷

1 0 1 1 0 0
1 0
    A = 0 1 -1 = 0           = 1¹ 0  Rango (A)   2  0 1 1=2¹0  Rango (A*)   3 
0 1
1 3 -2 1 3 5

    Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema incompatible. 
æ -1 1÷ö æ 2 -1 0 1 0ö÷
çç2 0
÷ çç ÷
d)  A = ççç 1 2 -1 4÷÷÷         A* = çç 1 2 -1 4 -1÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
çè3 -4 1 -2ø÷ çè3 -4 1 -2 1ø÷

2 -1 0 2 -1 1
   1 2 -1 = 0             1 2 4 =0 
3 -4 1 3 -4 - 2

2 -1
   =5¹0  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 
1 2

2 x - y = -t ü
ï
ï
    Consideramos el sistema:  ý 
x + 2 y = -1 + z - 4 t ï
ï
þ

-t -1 2 -t
    Ax = = -1+ z - 6t   Ay = = -2 + 2 z - 7t  
-1 + z - 4 t 2 1 -1 + z - 4 t

Ax -1 + z - 6 t Ay -2 + 2 z - 7t
    x= =           y= =  
A 5 A 5

-1+ l - 6m -2 + 2l - 7m
    La solución es:  x = ,y= , z = l , t = m con l, m Î . 
5 5

 
57. Página 79 
æ2m -3÷ö æ2m -3 -3÷ö
a)  A = çç ÷            A* = çç ÷ 
çè -6 m÷÷ø çè-6 m m ÷÷ø

2m -3
   A= = 2m2 - 18 = 2( m - 3)( m + 3)  
-6 m

    Si  m ¹ 3, m ¹ -3 Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

    Si  m = 3  Rango (A)   Rango (A*)   1   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 


    Si  m = -3  Rango (A)   Rango (A*)   1   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 
   

98
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 
æ1 2 1÷ö æ1 2 1 m÷ö
çç ÷ çç ÷
b)  A = çç 1 1 -m÷÷÷÷    
ç         A* = ç 1 1 -m m÷÷÷  
ç
çç ÷÷ ççç ÷÷
è2 3 1ø è2 3 1 m÷ø

1 2 1
    A = 1 1 -m = -m  
2 3 1

1 2
    Si  m = 0 A =0           = -1 ¹ 0  Rango (A)   2 
1 1

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


    Si  m ¹ 0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 
æ 1 m -1÷ö æ 1 m -1 2 ö÷
çç ÷ çç ÷
c)  A = ççç2 1 m÷÷÷             A* = çç2 1 m 0 ÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷
çè 1 1 -1÷ø 2÷
èç 1 1 -1 m ø÷

1 m -1
   A=2 1 m = m2 + m - 2 = ( m + 2)( m - 1)  
1 1 -1

m -1 2
   1 m 0 = m4 + m2 - 2 m - 2  
1 -1 m 2

    Si  m ¹ -2, m ¹ 1  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

2 1
    Si  m = -2 A =0           = 1¹ 0  Rango (A)   2 
1 1

    Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema compatible indeterminado. 


2 1
    Si  m = 1 A =0             = 1¹ 0  Rango (A)   2 
1 1

    Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema compatible indeterminado. 


æm + 3 2 ö÷ æ m + 3 2 m + 1ö÷
d)  A = çç ÷            A* = çç ÷ 
çè 2 mø÷÷ çè 2 m m ÷÷ø

m+3 2
   A= = m2 + 3 m - 4 = ( m - 1)( m + 4)  
2 m

2 m +1 m + 3 m +1
   = m - m2           = m2 + m - 2  
m m 2 m

    Si  m ¹ 1, m ¹ -4 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible 


determinado. 
    Si  m = 1  Rango (A)   1   Rango (A)   Rango (A*)   1   N.o de incógnitas → Sistema compatible 
indeterminado. 
    Si  m = -4  Rango (A)   1   Rango (A*)   2 ≠ Rango (A) → Sistema incompatible. 
   

99
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   
æ 1 1 2ö÷ æ 1 1 2 3ö÷
çç ÷ çç ÷
e)  A = ççç m 1 0÷÷÷÷             A* = çç m 1 0 1÷÷÷  
çç ÷ ççç ÷÷÷
è 1 1 1ø÷ è 1 1 1 2ø

1 1 2
    A = m 1 0 = m -1  
1 1 1

    Si  m ¹ 1 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

1 2
    Si  m = 1 A =0             = -2 ¹ 0  Rango (A)   2 
1 0

1 2 3
    1 0 1=0  Rango (A*)   Rango (A)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 
1 1 2

æ 3 0 mö÷ æ 3 0 m 1ö÷
çç ÷ çç ÷
f)  A = ççç-1 m 2÷÷÷            A* = çç-1 m 2 m÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
èç 2 0 2ø÷ èç 2 0 2 1ø÷

3 0 m
    A = -1 m 2 = 6 m - 2m2 = 2m(3 - m)  
2 0 2

    Si  m ¹ 0, m ¹ 3  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 


-1 2
    Si  m = 0 A =0           = -6 ¹ 0  Rango (A)   2 
2 2

3 0 1
    -1 2 0 = 0  Rango (A*)   Rango (A)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 
2 2 1

-1 2
    Si  m = 3 A =0          = -6 ¹ 0  Rango (A)   2 
2 2

3 3 1
    -1 2 3 = 3  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
2 2 1

 
58. Página 79 
æm 0 m + 1÷ö æ m 0 m + 1 m÷ö
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç 0 m 1 ÷÷÷           A* = çç 0 m 1 m÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
èç 0 1 m ÷ø èç 0 1 m m÷ø

m 0 m +1
   A= 0 m 1 = m3 - m = m( m2 - 1) = m( m - 1)( m + 1)  
0 1 m

    Si  m ¹ 0, m ¹ 1, m ¹ -1  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

0 1
    Si  m = 0 A =0           = -1 ¹ 0  Rango (A)   2 
1 0

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado.   

100
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

1 0
    Si  m = 1 A =0             = 1¹ 0  Rango (A)   2 
0 1

1 2 1
    0 1 1=0  Rango (A*)   Rango (A)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 
0 1 1

-1 0
    m = -1 A = 0            = 1¹ 0  Rango (A)   2 
0 -1

-1 0 -1
   0 -1 -1 = -2  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
0 1 -1

æ 2 m 4ö÷ æ2 m 4 2 ÷ö
çç ÷ çç ÷
b)  A = çççm 2 6÷÷÷             A* = çç m 2 6 0 ÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
èç 2 m 6ø÷ èç 2 m 6 m - 1÷ø

2 m 4
   A=m 2 6 = 8 - 2m2 = -2( m - 2)( m + 2)  
2 m 6

    Si  m ¹ 2, m ¹ -2 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas →Sistema compatible determinado. 

2 4
    Si  m = 2 A =0          =4  Rango (A)   2 
2 6

2 4 2
    2 6 0 =4  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
2 6 1

-2 4
    Si  m = -2 A =0           = -20  Rango (A)   2 
2 6

2 4 2
    -2 6 0 = -108  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
2 6 -3

 
59. Página 79 
æ 1 -2ö÷ æ 1 -2 4ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç4 -3÷÷÷÷               A* = çç4 -3 a÷÷÷  
çç ÷÷
ç ÷
çè2 çè2
1ø÷ 1 5ø÷

1 -2 4
    A * = 4 -3 a = 65 - 5a  
2 1 5

    Si  a ¹ 13  Rango (A*)   3 ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 


1 -2
    Si  a = 13 A* = 0           =3 Rango (A*)   2 
4 -3

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas  Sistema compatible determinado. 


   

101
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   
æ a ÷ö æ 1 ÷ö
çç-3 ÷ çç-3 a
÷
ç
b)  A = çç 2 1 ÷÷÷             ç
A* = ç 2 1 0 ÷÷÷  
çç ÷÷ ççç ÷÷
è a -2a÷ø è a -2a -1÷ø

-3 a 1
   2 1 0 = 3 - 3a  
a -2a -1

    Si  a ¹ 1  Rango (A*)   3 ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 


1 1
    Si  a = 1 A* = 0           = -1 ¹ 0  Rango (A*)   2 
1 0

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


 
60. Página 79 
æ2 -1 -3ö÷ æ2 -1 -3 5ö÷
ççç ÷ ççç ÷
ç2 2 -1÷÷÷ ç2 2 -1 m÷÷÷
a)  A = ççç ÷÷            A* = çç ÷÷  
çç 1 1 1÷÷÷ çç 1 1 1 6÷÷÷
çç3 ÷ çç ÷
è 1 -4ø÷ çè3 1 -4 mø÷

2 -1 -3 5 1 1 1 6 1 1 1 6
0 -3 m - 12
2 2 -1 m 2 2 -1 m 0 0 -3 m - 12
    A* = =- =- = - -3 -5 -7 = 12 - 2m  
1 1 1 6 2 -1 -3 5 0 -3 -5 -7
-2 -7 m - 18
3 1 -4 m 3 1 -4 m 0 -2 -7 m - 18

    Si  m ¹ 6 A* ¹ 0  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 

2 -1 -3
    Si  m = 6 A* = 0           2 2 -1 = 9  Rango (A*)   3 
1 1 1

    Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


æ 1 1 mö÷ æ 1 1 m m÷ö
çç ÷ çç ÷
çç m 1 1÷÷ çç m 1 1 m÷÷
÷÷ ÷÷
b)  A = ççç ÷            A* = çç
çç m m 1 1÷÷÷
 
çç m m 1÷÷÷ çç ÷÷
÷
ççè m m mø÷ çè m m m 1÷ø

1 1 m m 1 1 m m
1 1 m
m 1 1 m m 1 1 m
    A* = = = (1- m) m 1 m = (1- m)( m3 - m2 - m + 1) = (1- m)3 ( m + 1)  
m m 1 1 m m 1 1
m m 1
m m m 1 0 0 m -1 0

    Si  m ¹ 1, m ¹ -1 A* ¹ 0  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 

1 1 1
1 1
    Si  m = 1 A* = 0           1 1 1=0          =0 Rango (A*)   1 
1 1
1 1 1

    Rango (A*)   Rango (A)   1   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


1 1 -1
    Si  m = -1 A * = 0   -1 1 1 = -4  Rango (A*)   3 
-1 -1 -1

    Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado.   

102
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

æ 1 m + 1 m ö÷ æ 1 m + 1 m m + 1ö÷
ççç ÷ ççç ÷
ç1 1 0 ÷÷÷ ç1 1 0 1 ÷÷÷
c)  A = ççç ÷÷           A* = çç ÷÷  
çç0 m 1 ÷÷÷ çç0 m 1 0 ÷÷÷
çç 1 1- m -1÷÷ çç ÷
è ø çè 1 1- m -1 1 ø÷

1 m +1 m m +1 1 m +1 m m +1
-m -m -m
1 1 0 1 0 -m -m -m
    A* = = = m 1 0 =0 
0 m 1 0 0 m 1 0
-2m -1- m -m
1 1- m -1 1 0 -2m -1- m -m

1 m +1 m
    A= 1 1 0 = m2 - m = m( m - 1)  
0 m 1

    Si  m ¹ 0, m ¹ 1 A ¹0  Rango (A)   3 

    Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


1 0
    Si  m = 0 A =0           =1  Rango (A)   2 
0 1

1 1 1 1 0 1
   0 1 0 =0            0 1 0 =0 
1 -1 1 1 -1 1
    Rango (A*)   Rango (A)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 
1 2
    Si  m = 1 A =0             = -1  Rango (A)   2 
1 1

2 1 2
    1 0 1 =1  Rango (A*)   3  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
1 1 0
 
61. Página 79 
æa + 1 1 ÷ö æ a( a + 3) ÷ö
çç 1
÷ çç a + 1 1 1
÷
A = çç 1 a +1 1 ÷÷÷          A* = çç 1 a +1 1 a2 ( a + 3)÷÷÷  
çç ÷÷ çç ÷÷
çè 1 1 a + 1÷ø èç 1 1 a + 1 a ( a + 3)ø÷
3

a +1 1 1
A= 1 a +1 1 = ( a + 1)3 - 2 + 3( a + 1) = a3 + 3 a2 = a2 ( a + 3)  
1 1 a +1

a +1 1 a( a + 3) a +1 1 1
1 a + 1 a2 ( a + 3) = a( a + 3) 1 a +1 a = a2 ( a + 3)( a3 + 2a2 - a - 1)  
1 1 a3 ( a + 3) 1 1 a2

Si  a ¹ 0, a ¹ -3  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

Si  a = 0  Rango (A)   Rango (A*)   1 → Sistema compatible indeterminado. 


æ-2 1 1÷ö æ-2 1 1 0÷ö
çç ÷ çç ÷
Si  a = -3 A = çç 1 -2 1÷÷÷      A* = çç 1 -2 1 0÷÷÷  
çç ÷÷ çç ÷÷
çè 1 1 -2ø÷ çè 1 1 -2 0ø÷

Rango (A*)   Rango (A)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


Luego no hay ningún valor de a para el que el sistema sea incompatible. 
Los valores para los que es compatible indeterminado son 0 y  3.   

103
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

62. Página 79 
æ 1 a - 1 1ö÷ æ 1 a - 1 1 1÷ö
A = ççç ÷            A* = ççç ÷ 
è3 a aø÷÷ è3 a a 3÷÷ø

1 a -1
= 3 - 2a  
3 a

1 1
= a-3  
3 a

Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas para cualquier valor de a. 


Sistema compatible indeterminado para cualquier valor de a. 
 
63. Página 80 
æ2 a 1÷ö æ2 a 1 2ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç 1 a 0÷÷÷             A* = çç 1 a 0 a÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
èç0 -1 a÷ø èç0 -1 a 0ø÷

2 a 1
    A= 1 a 0 = a2 - 1 = ( a + 1)( a - 1)  
0 -1 a

    Si  a ¹ 1, a ¹ -1  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

    Si  a = 1 A =0  

2 1
   =1  Rango (A)   2 
1 1

2 1 2
   1 1 1=0 
0 -1 0

1 1 2
   1 0 1=0 
-1 1 0

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


    Si  a = -1 A =0  

2 -1
   = -1  Rango (A)   2 
1 -1

-1 1 2
    -1 0 -1 = 4  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
-1 -1 0

b) Calculamos la solución para  a = 1 . 
2 x + y = 2 - zü
ï
ï ì
ï x = 1- z
ï
    Obtenemos el sistema:  ý í  
y=z ï
ï
þ ï
ïy = z
î

    Las soluciones son:  x = 1- l, y = l, z = l con l Î . 

 
   

104
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

64. Página 80 
æ a 1 1 ö÷ æ a 1 1 0 ö÷
çç ÷ çç ÷
A = çç a + 1 1 -a÷÷÷           A* = çç a + 1 1 -a a ÷÷÷  
çç ÷÷ çç ÷÷
çè 1 a + 1 0 ø÷ çè 1 a + 1 0 2aø÷

a 1 1
A = a +1 1 -a = a3 + 2a2 + a = a( a2 + 2a + 1) = a( a + 1)2 e  
1 a +1 0

Si  a ¹ 0, a ¹ -1 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

Si  a = -1 A =0  

1 1
= -2  Rango (A)   2 
1 -1

-1 1 0
0 1 -1 = 1  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
1 0 -2

Si  a = 0 A =0  

1 1
= -1  Rango (A)   2 
1 0

Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


y = -zü
ï
ï ì
ïx = z
ï
Obtenemos el sistema:  ý í  
x+y =0 ïï
þ ï
ï y = -z
î

Las soluciones son:  x = l, y = -l, z = l  con  l Î . 

 
65. Página 80 
æ 1 1 2ö÷ æ1 1 2 0 ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = çççm 1 -1÷÷÷            A* = çç m 1 -1 m - 2÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
çè 3 m 1ø÷ èç 3 m 1 m - 2ø÷

1 1 2
   A=m 1 -1 = 2m2 - 8  
3 m 1

    m ¹ 2, m ¹ -2 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

1 1
    Si  m = -2 A =0             =3  Rango (A)   2 
-2 1

1 2 0
   1 -1 -4 = 32  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
-2 1 -4

1 1
    Si  m = 2 A =0            = -1  Rango (A)   2 
2 1

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


   

105
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

b) Si  m = 2 , obtenemos el sistema: 
x + y = -2 z ïüï ü
x + y = -2 z ï
ï ì
ï
ï x = 3z
   ý ý í  
2 x + y = z ïþï -y = 5 z ï ï
þ ï
ï = -5 z
î y

    Las soluciones son:  x = 3l, y = -5l, z = l  con  l Î . 

    Si  m = -1 , obtenemos el sistema: 
x + y + 2 z = 0 üïï x + y + 2 z = 0 üïï x + y + 2 z = 0 üïï ìï x = -3
ïï
ï ï ï
    - x + y - z = -3ïý 2 y + z = -3ïý 2 y + z = -3ïý ïí y = -3  
ï ï ï ïï
3 x - y + z = -3ïïïþ -4 y - 5 z = -3ïïïþ -3 z = -9ïïïþ ïïî z = 3

 
66. Página 80 
a)  Si  m = 1  , obtenemos el sistema: 
ì
ïx = 3
ï
ï
3 x - z = 3ïüï x + y - z = 1 ïüï x + y - z = 1ï ü
ï x + y - z = 1ïü
ï ï 2
ï ï ï ï ï
ï
    x - y + z = 2ïý 3 x - z = 3ïý -3 y + 2 z = 0ïý -3 y + 2 z = 0ïý íy = 1  
ï ï ï ï ïï
x + y - z = 1 ïïþï x - y + z = 2ïïþï -2 y + 2 z = 1 ïïþ
ï 2 z = 3ïïþ
ï ïï 3
ï z=
ï
ï
î 2

æ m + 2 m - 1 -1ö÷ æ m + 2 m - 1 -1 3ö÷
çç ÷ çç ÷
b)  A = ççç m -1 1 ÷÷÷         A* = çç m -1 1 2÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
èç 1 m -1ø÷ èç 1 m -1 1ø÷

m + 2 m - 1 -1
    A= m -1 1 = -m2 - m = -m( m + 1)  
1 m -1

    Si  m ¹ 0, m ¹ -1 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible 


determinado. 
-1 -1
    Si  m = 0 A =0           = -2  Rango (A)   2 
-1 1

2 -1 3
    0 -1 2 = -1  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
1 0 1

-1 1
    Si  m = -1 A =0          =2  Rango (A)   2 
-1 -1

1 -2 3
    -1 -1 2 = 1  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
1 -1 1

 
   

106
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

67. Página 80 
æ m+3 ö æ m+3 3÷ö
çç 1 2 ÷÷ çç 1 2 ÷
a)  A = ççç 1 1 4 + m - m2 ÷÷÷÷         A* = çç 1 1 4 + m - m2
çç
3÷÷÷  
÷÷
ç ÷
çè2 4 3 m + 6 ø÷ çè2 4 3m + 6 8ø÷

1 2 m+3
    A = 1 1 4 + m - m2 = -m  
2 4 3m + 6

    Si  m ¹ 0 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

1 2
    Si  m = 0 A =0           = -1  Rango (A)   2 
1 1

1 2 3
    1 1 3 = -2  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 
2 4 8

b) Si  m = -2 : 
x + 2 y + z = 3üï
ï x + 2 y + z = 3üï
ï ìï x = -2
ï
ï ï ï
    Obtenemos el sistema:  x + y - 2 z = 3ïý - y - 3 z = 0ïý ï
íy = 3  
ï
ï ï
ï ï
ï
2 x + 4 y = 8ïï
þ -2 z = 2ïï
þ ï
ï z = -1
î

 
68. Página 80 
æa 1 1÷ö æa 1 1 a2 ÷ö
çç ÷ ççç ÷÷
A = çç 1 -1 0÷÷÷               A* = çç 1 -1 0 -a÷÷÷  
çç ÷
çè 1 a 1÷÷ø ççç 1 a 1 ÷
a÷÷ø
è

a 1 1
1 1
A = 1 -1 0 = 0             = 1¹ 0 Rango (A)   2 
-1 0
1 a 1

1 1 a2
-1 0 -a = -2a2 + 2a = -2 a( a - 1)  
a 1 a

Si  a ¹ 0, a ¹ 1  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 

Si  a = 0  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 


y+z=0 ü ï
ï ì
ï
ï x=y
Consideramos el sistema:  ý í  
-y = - x ï
ï
þ ï
ï z = -y
î

Las soluciones son:  x = l y = l z = -l  con  l Î  

Si  a = 1  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 


y + z = 1- x ü
ï
ï ì
ï y = 1+ x
ï
Consideramos el sistema:  ý í  
-y = -1- x ï
ï
þ ï
ï z = -2 x
î

Las soluciones son:  x = l, y = 1+ l, z = -2l  con  l Î . 

 
   

107
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

69. Página 80 
æ m 2 3ö÷ æm 2 3 0ö÷
çç ÷ çç ÷
A = çç 2 m 2÷÷÷               A* = çç 2 m 2 2÷÷÷  
çç ÷ çç ÷
çè 2 m 3ø÷÷ çè 2 m 3 m - 2ø÷÷

m 2 3 m 3 0
2 2
A = 2 m 2 = m2 - 4           =2¹0           2 2 2 = 2m2 - 16 m + 24  
2 3
2 m 3 2 3 m-2

Si  m ¹ 2  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 


A = m2 - 4  

0
2 3
Ax -3 m2 + 16 m - 20 -3 m + 10
Ax = 2 m 2 = -3 m2 + 16 m - 20 x= = =  
A m2 - 4 m+2
m-2 m 3

m 0 3
Ay -2m2 + 16 m - 24 -2m + 12
Ay = 2 2 2 = -2m2 + 16 m - 24 y= = =  
A m2 - 4 m+2
2 m-2 3

m 2 0
Az m3 - 4 m2 - 4 m + 16
Az = 2 m 2 = m3 - 4 m2 - 4 m + 16 z= = = m-4  
A m2 - 4
2 m m-2

Si  m = -2  Rango (A) ≠ Rango (A*)   Sistema incompatible. 


Si  m = 2  Rango (A)   Rango (A*)   2   Sistema compatible indeterminado. 
ü
2 x + 2z = 2 - 2yï
ï
Consideramos el sistema:  ý 
2 x + 3 z = -2 y ï
ï
þ

2 - 2y 2 Ax 2 2 - 2y Az
Ax = = 6 - 2y x= = 3 - 2y       Az = = -4 z= = -2  
-2 y 3 A 2 -2 y A

Las soluciones son:  x = 3 - l, y = l, z = -2  con  l Î . 

 
70. Página 80 
æ a+2 a - 3 ö÷
2 æ a + 2 2 a - 3 1+ a ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç -a a a ÷÷÷               A* = çç -a a a 2 + a÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
èç2a + 1 1 2a + 1÷ø èç2a + 1 1 2a + 1 a + 6÷ø

a+2 2 a-3 2 a-3 1+ a


    A = -a a a = a(16 a + 10)      a a 2 + a = a3 - 2a2 + 19 a - 10  
2a + 1 1 2a + 1 1 2a + 1 a + 6

5
    Si  a ¹ 0, a ¹ -  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 
8

2 -3
  Si  a = 0 A =0           =5  Rango (A)   2 
1 1

    Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema incompatible. 


5
    Si  a = - A =0  
8

    Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema incompatible. 


   

108
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

b) Para  a = 0  el sistema no tiene solución. 
    Para  a = 1 , obtenemos el sistema: 
ì
ï 4
ï
ï x=
ü
3 x + 2 y - 2 z = 2ï - x + y + z = 3ü -x + y + z = 3 ï ü -x + y + z = 3 ï ü ï
ï 13
ï ï
ï ï ï ï
ï ï ï ï ï 25
   - x + y + z = 3ï ý 3 x + 2 y - 2 z = 2ïý 5 y + z = 11ïý 5 y + z = 11ïý ï
íy =  
ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï 13
3 x + y + 3 z = 7þï
ï 3 x + y + 3 z = 7þïï ïï
4 y + 6 z = 16þ 26 y = 36ïþ
ï ï
ï
ï 18
ï
ï z=
ï
î 13

 
71. Página 80 
æm 2 1÷ö æm 2 1 m - 1ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç 1 -1 m÷÷÷÷            A* = çç 1 -1 m
çç
-3÷÷÷  
÷÷
ç ÷
èç 2 0 3÷ø èç 2 0 3 -1ø÷

m 2 1 2 1 m -1
    A = 1 -1 m = m - 4        -1 m -3 = 20 - 5 m   
2 0 3 0 3 -1

    Si  m ¹ 4 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

4 2
    Si  m = 4 A =0       = -6  Rango (A)   2   Rango (A*) → Sistema compatible indeterminado. 
1 -1

b) Para  m = 1 , obtenemos el sistema: 
x + 2 y + z = 0 üï
ï x + 2 y + z = 0 üï
ï
ìï x = -5
ï
ï ï ï
   x - y + z = -3ï ý -3 y = -3ïý ï
íy = 1  
ï ï ï
2 x + 3 z = -1ïï
ï
þ -4 y + z = -1ï ï
ï
þ
ï
ïz = 3
ï
î

    Para  m = -4 , obtenemos el sistema: 
-4 x + 2 y + z = -5üïï x - y - 4 z = -3üïï x - y - 4 z = -3 üïï x - y - 4 z = -3 üïï ìï x = -5
ïï
ï ï ï ï
   x - y - 4 z = -3ïý -4 x + 2 y + z = -5ï ý -2 y - 15 z = -17ï ý -2 y - 15 z = -17ï ý ï
í y = -14  
ï ï ï ï ïï
2 x + 3 z = -1ïïïþ 2 x + 3 z = -1ïïïþ 2 y + 11z = 5 ïï ïþ -4 z = -12ïï ïþ ïî z = 3
ï

 
72. Página 80 
æ3 a -1ö÷ æ3 a -1 2÷ö
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççça -2 1÷÷÷            A* = çç a -2 1 7÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
èç 2 1 0ø÷ èç 2 1 0 0÷ø

3 a -1 3 a 2
    A = a -2 1 = a-7        a -2 7 = 16 a - 13  
2 1 0 2 1 0

    Si  a ¹ 7 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

    Si  a = 7 A = 0  Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema incompatible. 

   

109
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

b) Para  a = 7  el sistema no tiene solución. 
    Para  a = -1 , consideramos el sistema: 
ì
ï 9
ï
ï x=
3 x - y - z = 2ï ü 2 x + y = 0ü 2x + y = 0 ï ü 2x + y = 0 ï ü ï
ï 8
ï ï
ï ï ï ï
ï ï ï ï ï 9
    - x - 2 y + z = 7ïý 3 x - y - z = 2ïý -5 y - 2 z = 4 ï
ý -5 y - 2 z = 4 ï
ý ï
íy = -  
ï ï ï ï ï 4
2 x + y = 0ïïþ
ï
ï
- x - 2 y + z = 7ïþ
ï
ï
-3 y + 2 z = 14ïþ
ï
ï
16 y = 58ïþ
ï
ï
ïï
ï 29
ï
ï z =
ï
î 8

 
73. Página 80 
æ1 1 1 ÷ö æ1 1 1 1 ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç 1 k k 2 ÷÷÷÷             A* = çç 1 k
çç
k2 1 ÷÷÷  
÷÷
ç 3÷
èçk
2
k k ÷ø èçk k
2
k3 k 4 ø÷

1 1 1
1 1
    A= 1 k k2 = 0           = k -1  
1 k
k k2 k3

1 1 1
   k k2 1 = k 2 ( k 4 - k 3 - k + 1) = ( k - 1)2 k 2 ( k 2 + k + 1)  
k2 k3 k4

    Si k ¹ 0, k ¹ 1  Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema incompatible. 

    Si  k = 0  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 


    Si  k = 1  Rango (A)   Rango (A*)   1   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 
b) Para  k = 2  el sistema no tiene solución. 
    Para  k = 1  el sistema se reduce a la siguiente ecuación:  x = 1- z - y  
    Las soluciones son:  x = 1- l - m, y = l, z = m  con  l, m Î . 

 
74. Página 80 
æ1 1 1÷ö æ1 1 1 m + 1 ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç0 3 2÷÷÷           A* = çç0 3 2 2m + 3÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
èç3 m - 1 1÷ø èç3 m - 1 1 m ø÷

1 1 1 1 1 m +1
   A=0 3 2 = 2 - 2m       3 2 2m + 3 = m - 1  
3 m -1 1 m -1 1 m

1 1
   =3  
0 3

    Si  m ¹ 1 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

    Si  m = 1 A =0  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 

   

110
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

b) Para  m = 0 , obtenemos el sistema: 
ì
ï 1
ï
ï x =-
x + y + z = 1 ïüï x + y + z =1 ïüï x + y + z = 1ï ü
ï ï 2
ï ï ï ï
ï
    3 y + 2 z = 3ýï 3y + 2z = 3 ï
ý 3 y + 2 z = 3ýï íy = 0  
ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï
3 x - y + z = 0þïï -4 y - 2 z = -3þïï - y = 0þïï ïï 3
ï z=
ï
ï
î 2

    Para  m = 1 , obtenemos el sistema: 
ì
ï 1- z
ï
ïx =
x + y = 2 - z ïüï ï
ï 3
   ý í  
3 y = 5 - 2 z ïþ
ï ïï 5 - 2z
ïïïî y =
3

1- l 5 - 2l
    Las soluciones son:  x = ,y= , z = l  con  l Î . 
3 3

æ 1 1ö
c)  Estudiamos si existe algún valor de m para el que  ççç- , 0, ÷÷÷  sea solución: 
è 2 2ø

1 1 ïü
- + = m + 1 ïï
2 2 ïï ïìïm = -1
ï ï ï
   1 = 2m + 3ý í m = -1  Se cumple para  m = -1 . 
ï
ï ï
ï
3 1 ïï ïïîm = -1
- + =m ï
2 2 ï
ï
þ

 
75. Página 80 
æ-2 3 -k 2 ÷ö æ-2 3 -k 2 -k ÷ö
ççç ÷ ççç ÷÷
a)  A = çç k 1 -1÷÷÷÷           A* = çç k 1 -1 -2÷÷÷  
çç ÷ çç ÷
çè 1 0 2ø÷÷ çè 1 0 2 1ø÷÷

-2 3 -k 2 3 -k 2 -k
    A = k 1 -1 = k 2 - 6 k - 7     1 -1 -2 = k 2 - 2k + 9  
1 0 2 0 2 1

    Si  k ¹ -1, k ¹ 7  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

    Si  k = -1, k = 7 A =0  Rango (A) ≠ Rango (A*)   3 → Sistema incompatible. 

b) Para  k = -1  el sistema no tiene solución. 
ì
ï 9
ï
ï x =-
ü
-2 x + 3 y = 0 ï ï
ï 7
ï ï
ï
ï 6
    Para  k = 0 , obtenemos el sistema:  y - z = -2ï
ý ï
íy = -  
ï ï 7
x + 2z = 1 ïï
ï
þ
ï
ïï
ï 8
ï
ï z =
ï
î 7

    Para  k = 1 , obtenemos el sistema: 
ì
ï 2
ï
ï x =-
-2 x + 3 y - z = -1ü x + y - z = -2ü x + y - z = -2ü x + y - z = -2ü ï
ï 3
ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï ï ï ï ï 1
   x + y - z = -2ïý -2 x + 3 y - z = -1ï
ý 5 y - 3 z = -5ï
ý 5 y - 3 z = -5ï
ý ï
íy = -  
ï ï ï ï ï 2
x + 2z = 1 ïïþ
ï x + 2z = 1 ïïþ
ï -y + 3 z = 3 ïïþ
ï 4 y = -2ï
ïþ
ï
ï
ïï
ï 5
ï
ï z=
ï
î 6

 
   

111
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

76. Página 80 
Estudiamos el sistema según el parámetro a. 
æ 2 -a -a ÷ö æ 2 -a -a a - 2ö÷
çç ÷ çç ÷
A = çç 2 1 a + 1÷÷÷           A* = çç 2 1 a + 1 a + 1÷÷÷  
çç ÷÷ çç ÷÷
çè-2 a -2 ÷ø èç-2 a -2 0 ø÷

2 -a -a
A= 2 1 a + 1 = -2a2 - 6 a - 4 = -2( a + 1)( a + 2)  
-2 a -2

-a -a a - 2
1 a + 1 a + 1 = -2a3 - 2a2 - 2a + 4  
a -2 0

Si  a ¹ -1, a ¹ -2 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

Si  a = -1 A =0  Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema incompatible. 

Si  a = -2 A =0  Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema incompatible. 

a)  No existe ningún valor de a para el que el sistema tiene infinitas soluciones. 
b) Para todos los valores distintos de –1 y –2. 
1 a ü
ï
- a - = a - 2ï ï
3 3 ï
ï ì
1 a +1
ï
ï ïa = 1
ï
ï
c)  + 1+ = a + 1ï
ý ï
ía = 1  Para  a = 1  obtenemos esa solución. 
3 3 ï
ï ï
ï
ï
ï îïa = 1
ï
1 2 ï
- + a- = 0 ï
ï
3 3 ï
þ

 
77. Página 80 
Estudiamos el sistema. 
æ m 1 m2 + 1÷ö æ m 1 m2 + 1 mö÷
çç ÷÷ çç ÷÷
A = ççç 0 m2 -2 ÷÷÷       A* = ççç 0 m2 -2 m÷÷÷  
ççç m - m2 ÷
m2 + 1 m2 - 1÷÷ø ççç m - m2 m2 + 1 m2 - 1 mø÷÷
÷
è è

m 1 m2 + 1
A= 0 m2 -2 = m6 + m4 + 2 m2 = m2 ( m4 + m2 + 2)  
m - m2 m 2 + 1 m2 - 1

1 m2 + 1 m
m2 -2 m = m5 + m4 + 2m = m( m4 + m2 + 2)  
m 2 + 1 m2 - 1 m

Si  m ¹ 0 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

1 1
Si  m = 0 A =0         = -2  
0 -2

Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


a)  No existe ningún valor de m para el que el sistema sea incompatible. 
   

112
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

b) Para  m ¹ 0 : 
m 1 m2 + 1
Ax 1
    Ax = m m2 -2 = m5 + m3 + 2m x= =  
2 2 A m
m m + 1 m -1

m m m2 + 1
Ay m3 + 3 m - 2
    Ay = 0 m -2 = m5 + 3 m3 - 2m2 y= =  
A m4 + m2 + 2
m - m2 m m2 - 1

m 1 m
Az m( m2 - m - 1)
    Az = 0 m2 m = m3 ( m2 - m - 1) z= = 4  
A m + m2 + 2
m - m2 m2 + 1 m

y + z = 0ü
ï
ï y = 0ü
ï
ï
    Para  m = 0 , obtenemos el sistema:  ý ý 
-2 z = 0ï
ï
þ z = 0ï
ï
þ

    Las soluciones son:  x = l, y = 0, z = 0  con  l Î . 

 
78. Página 80 
æ k 2 k + 2 ÷ö æ k 2 k + 2 k ÷ö
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç k k - 3 2k - 3÷÷÷       A* = ççç k k - 3 2k - 3 0÷÷÷  
ç ÷ ÷
çèk - 2 k - 3 k - 1 ÷÷ø ççèk - 2 k - 3 k - 1 k ø÷÷

k 2 k +2
   A= k k - 3 2k - 3 = -k 3 + 9k 2 - 20 k = -k ( k - 5)( k - 4)  
k -2 k -3 k -1

2 k +2 k
    k - 3 2k - 3 0 = -2k 3 + 10 k 2 - 6k  
k -3 k -1 k

    Si  k ¹ 0, k ¹ 5, k ¹ 4  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

-3 -3
    Si  k = 0 A =0           = -6  Rango (A)   2 
-3 -1

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


    Si  k = 5 A =0  Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema incompatible. 

    Si  k = 4 A =0  Rango (A) ≠ Rango (A*)   3   Sistema incompatible. 


ü
2 y = -2 z ï
ï ì
ï
ï y = -x
b) Para  k = 0 , obtenemos el sistema:  ý í  
-2 x - 3 y = z ï ï
þ ï
ïz = x
î

    Las soluciones son:  x = l, y = -l, z = l  con  l Î . 

ì x = -3
ï
3 x + 2 y + 5 z = 3ïü 3 x + 2 y + 5 z = 3ïü ï
ï
ï
ï ï
ï ï 3
    Para  k = 3 , obtenemos el sistema:  3 x + 3 z = 0ï 3 x + 3 z = 0ýï ï
ý íy = -  
ï
ï ï
ï ï
ï 2
ïï
x + 2 z = 3þ ïï
3 z = 9þ ï
ï
îz = 3
ï

 
   

113
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

79. Página 81 
æ2 a a 0 ö÷ æ2 a a 0 a ÷ö
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç a a - 1 a + 3÷÷÷         A* = çç a a - 1 a + 3 a - 1÷÷÷  
ç ÷÷ çç ÷÷
çè2a a a + 3÷ø çè2a a a+3 a ÷ø

2a a 0 a 0 a
    A= a a - 1 a + 3 = a( a2 + a - 6) = a( a - 2)( a + 3)           a -1 a + 3 a -1 = 0  
2a a a+3 a a+3 a

    Si  a ¹ 0, a ¹ 2, a ¹ -3  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

-1 3
    Si  a = 0 A =0         = -3  
0 3

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


1 5
    Si  a = 2 A =0           = -5  
2 5

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


-3 -4
    Si  a = -3 A =0           = -15  
-6 -3

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


ü
-y + 3 z = -1ï
ï ìy = 1
ï
ï
b) Para  a = 0 , obtenemos el sistema:  ý í  
3z = 0 ïï
þ ï
ïz = 0
î

    Las soluciones son:  x = l, y = 1, z = 0  con  l Î . 

4 x + 2y = 2 ü
ï 4 x + 2y = 2 ü ï ì
ï y = 1- 2 x
    Para  a = 2 , obtenemos el sistema:  ýï ýï íï  
4 x + 2y = 2 - 5 zï
ï
þ 0 = -5 z ï
ï
þ ï
ïz = 0
î

    Las soluciones son:  x = l, y = 1- 2l, z = 0  con  l Î . 


ü
-6 x - 3 y = -3ï
ï ü
-6 x - 3 y = -3ï
ï ì
ï
ï x =0
    Para  a = -3 , obtenemos el sistema:  ý ý í  
-3 x - 4 y = -4ï
ï
þ -5 y = -5ïï
þ ï
î y
ï =1

    Las soluciones son:  x = 0, y = 1, z = l  con  l Î . 

 
80. Página 81 
æ1 a a + 1÷ö æ1 a a + 1 0÷ö
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç1 1 0 ÷÷÷÷            A* = çç1 1 0 0÷÷÷  
çç ÷ ççç ÷÷
è1 a a - 1÷ø è1 a a - 1 0÷ø

1 a a +1
    A=1 1 0 = 2a - 2  
1 a a -1

    Si  a ¹ 1 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

1 2
    Si  a = 1 A = 0            = -2  
1 0

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


   

114
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

b) Para  a ¹ 1  , como es un sistema homogéneo, la solución es  x = 0, y = 0, z = 0  

x + y = -2 z ü
ï
ï ì
ï x = -y
ï
    Para  a = 1  consideramos el sistema:  ý í  
x+y =0 ï ï
þ ï
ïz = 0
î

    Las soluciones son  x = -l, y = l, z = 0  con  l Î . 

 
81. Página 81 
æ1 -2 3 4÷ö
æ1 -2 3ö÷ çç ÷
çç ÷ çç a ÷÷÷
a)  A = ççç1 -5 a÷÷÷÷            A* = çç1 -5 a ÷ 
çç ÷ ççç 2 ÷÷÷
è1 1 -2ø÷ ÷
çè1 1 -2 4÷÷ø

-2 3 4
1 -2 3
a 25a
    A = 1 -5 a = 24 - 3 a       -5 a = 100 -  
2 2
1 1 -2
1 -2 4

    Si  a ¹ 8 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

1 -2
    Si  a = 8 A =0           = -3  
1 -5

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


    El sistema es compatible indeterminado para  a = 8 . 
ì
ï y
ï
ï x = 4+
x - 2 y = 4 - 3 zü
ï
ï x - 2 y = 4 - 3 z ïü
ï ïï 5
    Para a = 8 , obtenemos el sistema:  ý ý í  
x - 5y = 4 - 8 zïï
þ -3 y = -5 z ï ïþ ï
ï z = 3y
ï
ï
ï
î 5

y
b) Como queremos obtener la solución  x = y y = 4+ 5 y - 20 = y y =5 
5

    En este caso la solución es:  x = 5, y = 5, z = 3 . 

 
82. Página 81 
æ m 1 m2 ÷ö æ m 1 m2 1÷ö
çç ÷ çç ÷÷
a)  A = çç m + 1 1 ( m + 1)2 ÷÷÷÷    
ç       ç
A* = çç m + 1 1 ( m + 1)2 1÷÷÷  
çç ÷ çç ÷
çè m - 1 1 ( m - 1)2 ÷÷ø çè m - 1 1 ( m - 1)2 1÷÷ø

m 1 m2
    A = m + 1 1 ( m + 1)2 = -2  
m - 1 1 ( m - 1)2

    Para cualquier valor de m,  A ¹ 0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible 


determinado. No hay ningún valor para el cual el sistema tenga infinitas soluciones. 
1 1 m2 m 1 m2
A Ay
b)  Ax = 1 1 ( m + 1)2 = 0 x= x =0         Ay = m + 1 1 ( m + 1)2 = -2 y= = 1 
2 A 2 A
1 1 ( m - 1) m - 1 1 ( m - 1)

m 1 1
Az
    Az = m + 1 1 1 = 0 z= =0  
A
m -1 1 1

    La solución es:  x = 0, y = 1, z = 0 .   

115
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

83. Página 81 
æk 1 k ö÷ æk 1 k 0ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç 1 1 k ÷÷÷          A* = ççç 1 1 k 0÷÷÷  
ç ÷÷ ç ÷÷
èç 2 k - 1 k ø÷ èç 2 k - 1 k 0ø÷

k 1 k
    A= 1 1 k = -k 3 + 3k 2 - 2k = -k ( k - 2)( k - 1)  
2 k -1 k

    Para  k ¹ 0, k ¹ 1, k ¹ 2  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

    Para  k = 0, k = 1, k = 2 A =0 

    Rango (A)   Rango (A*)   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


    Obtenemos la solución trivial para  k ¹ 0, k ¹ 1, k ¹ 2 . 

b) Obtenemos el sistema: 
kx + y + kz = 0ü
ï
ï kx + y + kz = 0ü ï
ï
ï ï
    x + y + kz = 0ïý (1- k ) x = 0ï
ý k =1 
ï ï
x + y + z = 0ï
ïþ
ï (1- k ) z = 0ï
ïþ
ï

    Se cumple para  k = 1.  
 
84. Página 81 
æ 2m m2 + m - 2 2 ö÷ æ 2m m2 + m - 2 2 2 ö÷
çç çç
÷÷ ÷÷
A = ççç m 1 2 ÷÷÷         A* = ççç m 1 2 0 ÷÷÷  
çç ÷ çç ÷
èç-m 1 -1ø÷÷ èç-m 1 -1 mø÷÷

2m m2 + m - 2 2
A= m 1 2 = -m3 - m2 = -m2 ( m + 1)  
-m 1 -1

m2 + m - 2 2 2
1 2 0 = 2 m3 + 2 m 2 - 6 m - 6  
1 -1 m

Si  m ¹ 0, m ¹ -1 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

Si  m = 0 A =0  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 

Si  m = -1 A =0 

1 2
= -3  
1 -1

Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


   

116
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

Para  m ¹ 0  y  m ¹ -1 : 
2 m2 + m - 2 2
Ax 2 m 3 + 2 m2 - 6 m - 6 2( m2 - 3)
Ax = 0 1 2 = 2 m3 + 2 m2 - 6 m - 6 x= = 2
=-  
A -m ( m + 1) m2
m 1 -1

2m 2 2
Ay -2m2 - 2m 2
Ay = m 0 2 = -2m2 - 2m y= = =  
A -m2 ( m + 1) m
-m m -1

2m m2 + m - 2 2
Az -m4 - m3 + 4 m2 + 4 m m2 - 4
Az = m 1 0 = -m4 - m3 + 4 m2 + 4 m x= = =  
A -m2 ( m + 1) m
-m 1 m

ì
ï -3 z + 1
ï
ï x=
- x + y = -2 z üï
ï - x + y = -2 z ü ïï ïï 2
Para  m = -1 , obtenemos el sistema:  ý ý í  
x + y = -1+ z ïþ
ï 2 y = -1- z ïþï ïï -1- z
ï
ï y =
ï
î 2

-3 l + 1 -1- l
Las soluciones son:  x = ,y= , z = l  con  l Î . 
2 2

 
85. Página 81 
æ1 3 2÷ö æ1 3 2 -1 ö÷
çç ÷ çç ÷
a)  A = ççç 1 k 2 3÷÷÷÷                 A* = çç 1 k 2
çç
3 2k ÷÷÷  
÷÷
ç ÷
èç3 7 7÷ø çè3 7 7 k - 3÷ø

1 3 2
    A = 1 k 2 3 = k 2 - 1 = ( k + 1)(k - 1)  
3 7 7

3 2 -1
    k2 3 2 k = -2 k 3 - k 2 - 5 k - 6  
7 7 k -3

    Si  k ¹ 1, k ¹ -1 A ¹0  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 

    Si  k = 1 A =0  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 

1 3
    Si  k = -1 A =0               = -2  
1 1

    Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas   Sistema compatible indeterminado. 


b) Para  k = 0 , obtenemos el sistema: 
ü
x + 3 y + 2 z = -1ï ü
x + 3 y + 2 z = -1ï ü
x + 3 y + 2 z = -1ï ìx = 6
ï
ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï
   x + 3z = 0 ïý -3 y + z = 1 ï ý -3 y + z = 1 ï ý ï
í y = -1  
ï ï ï ï
3 x + 7 y + 7 z = -3ï
ïþ
ï -2 y + z = 0 ï ïþ
ï y = -1ïïþ
ï
ï
ïî
ï z = -2

    Para  k = -1 , obtenemos el sistema: 
ì
ï -5 - 7 z
ï
ï x=
x + 3 y = -1- 2 z ü ï x + 3 y = -1- 2 z üï ïï 2
   ýï ýï í  
ïï
x + y = -2 - 3 z þ -2 y = -1- z þïï ïïï y = z + 1
ï
ï
î 2

-5 - 7l l +1
    Las soluciones son:  x = ,y= , z = l  con  l Î .   
2 2

117
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

86. Página 81 
æ1 1 1÷ö æ1 1 1 1÷ö
çç ÷ çç ÷
çç 2 -1 -1÷÷ çç 2 -1 -1 2÷÷÷
a)  A = çç ç ÷÷÷            A* = çç ÷÷  
çç a 1 3÷÷÷ ççç a 1 3 4÷÷÷
çç a ÷ çç a ÷
è 1 -7÷ø è 1 -7 4÷ø

1 1 1 1 1 1 1 1
3 0 3
2 -1 -1 2 3 0 0 3
    A* = = = - a - 1 2 3 = 30 a - 120  
a 1 3 4 a -1 0 2 3
a - 1 -8 3
a 1 -7 4 a - 1 0 -8 3

    Si  a ¹ 4 A* ¹ 0  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 

1 1 1
    Si  a = 4 A* = 0           2 -1 -1 = -6  
4 1 3

    Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas   Sistema compatible determinado. 


b) Para  a = 4  obtenemos el sistema: 
x + y + z = 1üï
ï x + y + z = 1ü
ï
ï x + y + z = 1üï
ï
ìx = 1
ï
ï
ï ï ï ï
   2 x - y - z = 2ï
ý -3 y - 3 z = 0ï
ý -3 y - 3 z = 0ï
ý ï
íy = 0  
ï ï ï ï
4 x + y - 7 z = 4ï
ï
ï
þ -3 y - 11z = 0ï
ï
ï
þ -8 z = 0ïï
ï
þ
ï
ï
ïz = 0
î

 
87. Página 81 
æ 1 -1 0÷ö æ 1 -1 0 0÷ö
çç ÷ çç ÷
çç 2 3 k ÷÷÷ çç 2 3 k 0÷÷÷
a)  A = ççç ÷÷             A* = çç ÷÷  
çç 1 4 k ÷÷÷ çç 1 4 k 0÷÷÷
÷ çç ÷
ççè0 5k 1÷ø çè0 5k 1 0÷ø

    A * = 0  para cualquier valor de k. 

1 -1 0 1 -1 0
   2 3 k =0            2 3 k = 5 - 5k 2  
1 4 k 0 5k 1

    Si  k ¹ 1  y  k ¹ -1  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 


    Si  k = 1  Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado. 
b) Si  k ¹ 1  y  k ¹ -1  Sistema homogéneo compatible determinado. 
    La solución es la trivial. 
x-y =0 ü ï
ï ì
ïx = y
ï
    Para  k = 1 , obtenemos el sistema:  ý í  
2 x + 3 y = -zï
ï
þ ï
ï z = -5 y
î

    Las soluciones son:  x = l, y = l, z = -5l  con  l Î . 


ü
x - y = 0ï
ï ì
ï
ï x=y
    Para  k = -1 , obtenemos el sistema:  ý í  
2 x + 3 y = zï
ï
þ ï
ï z = 5y
î

    Las soluciones son:  x = l, y = l, z = 5l  con  l Î . 

 
   

118
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

88. Página 81 
æ m 1 1÷ö æ m 1 1 3ö÷
çç ÷ çç ÷
çç-3 m -1÷÷ çç-3 m -1 -10÷÷
ç ÷÷ ç ÷÷
a)  A = çç ÷                  A* = ç ÷ 
çç 5 -1 m÷÷÷ ççç 5 -1 m 13÷÷÷
çç 0 ÷ çç 0 ÷
è 1 1÷ø è 1 1 3÷ø

m 1 1 3 m 1 1 3
1 1 3
-3 m -1 -10 -3 m -1 -10
    A* = = = m m -1 -10 = 3 m( m2 - m - 2) = 3 m( m + 1)( m - 2)  
5 -1 m 13 5 -1 m 13
-1 m 13
0 1 1 3 -m 0 0 0

m 1 1 m 1 1
2
    -3 m -1 = m3 - 3 m - 2 = ( m + 1) ( m - 2)     -3 m -1 = m2 + m = m( m + 1)  
5 -1 m 0 1 1

m 1 1 -3 m -1
    5 -1 m = -m2 - m = -m( m + 1)         5 -1 m = -2m - 2 = -2 ( m + 1)  
0 1 1 0 1 1

m 1 3 m -1 -10
    -3 -1 -10 = 7m                  -1 m 13 = 3 m2 - 3 m - 6 = 3 ( m + 1)( m - 2)  
0 1 3 1 1 3

    Si  m ¹ 0, m ¹ -1, m ¹ 2 A* ¹ 0  Rango (A*) ≠ Rango (A) → Sistema incompatible. 

    Si  m = -1  Rango (A*) ≠ Rango (A)   Sistema incompatible. 


    Si  m = 2  Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 
    Si  m = 0 Rango (A)   Rango (A*)   3   N.o de incógnitas → Sistema compatible determinado. 
b) Para  m = 3  el sistema no tiene solución. 
 
89. Página 81 
Sean x, y, z los precios de cada docena de huevos de categorías XL, L y M, respectivamente. 
Entonces: 
x + y + z = 4,9üï
ï x + y + z = 4,9 üï
ï x + y + z = 4,9 üï
ï
ì
ï x = 1,8
ï
ï ï ï ï
2 x + 4 z = 9,6ïý -2 y + 2 z = -0,2ïý -2 y + 2 z = -0,2ïý ïí y = 1,6  
ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï
3 y + 3 z = 9,3ïï
þ y + z = 3,1 ï ï
þ 4z = 6 ï
ï
þ ï
ï z = 1,5
î

Así, la docena de huevos XL cuesta 1,80 €; la de categoría L 1,60 € y la de M 1,50 €. 
 
90. Página 81 
Sean x, y, z los precios por hora de trabajo del electricista, el fontanero y el albañil, respectivamente. 
Entonces: 
x + 2 z = 78üï x + y + 3 z = 133üï x + y + 3 z = 133 üï x + y + 3 z = 133üï ìï x = 28
ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï
2 y + z = 85 ï
ý 2 y + z = 85 ïý 2 y + z = 85 ï ý 2 y + z = 85 ïý ï
í y = 30  
ï ï ï ï ï
x + y + 3 z = 133ïï
ï
þ x + 2 z = 78 ïï
ï
þ -y - z = -55ï ï
ï
þ y = 30 ïï
ï
þ
ï
ï z = 25
ï
î

El electricista cobra 28 €, el fontanero, 30 € y el albañil, 25 €. 
 
   

119
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

91. Página 81 
Sean x, y, z los precios de las acciones de las empresas A, B y C, respectivamente. 
ü
200 x + 150 y + 100 z = 3 300ï
ï
Entonces:  ý 
50 x + 120 y + 240 z = 3 750ï
ï
þ

æ200 150 100÷ö æ200 150 100 3 300÷ö


A = çç ÷          A* = çç ÷ 
çè 50 120 240÷÷ø çè 50 120 240 3 750÷÷ø

200 150
= 16500 ¹ 0  
50 120

Rango (A)   Rango (A*)   2   N.o de incógnitas → Sistema compatible indeterminado, es decir, el sistema tiene 


infinitas soluciones. 
ì
ï 16 z - 111
ï
ï x=
200 x + 150 y + 100 z = 3300ïüï ü
4 x + 3 y + 2 z = 66 ïï 4 x + 3 y + 2 z = 66 ï ü ï 11
ý ý ýï íï  
50 x + 120 y + 240 z = 3750þïï 5 x + 12 y + 24 z = 375þïï 33 y + 86 z = 1170þïï ï
ï 1170 - 86 z
ï y=
ï
ï
î 33

16l - 111 1170 - 86l


Las soluciones son de la forma:  x = ,y= , z = l  con  l Î . 
11 33

Con los datos no es posible determinar los precios de las acciones. 
Si las acciones tienen un precio entero, el valor de la acción de la empresa C solo puede ser de 9 €, así las 
acciones de la empresa A valen 3 € y las de B, 12 €. 
 
92. Página 82 
Sean x, y, z el número de alumnos matriculados con el primer monitor, el segundo y el tercero, respectivamente. 
Entonces: 
x + y + z = 352 ü
ï x + y + z = 352 ü
ï x + y + z = 352 ü
ï x + y + z = 352üï ì
ï x = 200
ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï
4z = x ïý -x + 4 z = 0 ïý y + 5 z = 352 ïý y + 5 z = 352ïý ïí y = 102  
ï ï ï ï ï
x - y = 2 z - 2ïï
ï
þ x - y - 2 z = -2ïï
ï
þ -2 y - 3 z = -354ïï
ï
þ 7 z = 350ïï
ï
þ
ï
ï
ï z = 50
î

Hay 200 alumnos matriculados con el primer monitor, 102 con el segundo y 50 con el tercero. 
 
93. Página 82 
Sean x, y, z el número de onzas que se han comido Daniel, Manuel y Montse, respectivamente. 
Entonces: 
x + y + z = 36 ü
ï
ï x + y + z = 36ü
ï
ï x + y + z = 36 ü ï
ï
ì
ïx = 9
ï
ï ï ï ï
2 x + 2y = z ïý 2 x + 2y - z = 0 ï
ý -3 z = -72ï ý ï
íy = 3  
ï ï ï ï
y + z = 3 xï
ïþ
ï
ï
-3 x + y + z = 0 ï
ï
þ 4 y + 4 z = 108 ï
ïþ
ï
ï
ïî
ï z = 24

Daniel ha comido 9 onzas, Manuel 3 y Montse 24. 
 
   

120
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

94. Página 82 
Sean x, y, z el número de recipientes de medio litro, un litro y un litro y medio, respectivamente. 
Entonces: 
x + y + z = 1100üïï x + y + z = 1100üïï x + y + z = 1100 üï
ïï x + y + z = 1100 üïï ìï x = 500
ïï
ï ï ï
0,5 x + y + 1,5 z = 1025ïý 0,5 x + y + 1,5 z = 1025ïý y + 2 z = 950 ïý y + 2 z = 950 ïý ïí y = 250  
ï ïï ï ï ïï
x = 2 y ïïïþ x - 2y = 0 ïïþ -3 y - z = -1100ïïïþ 5 z = 1750ïïïþ ïïî z = 350

Se han utilizado 500 recipientes de medio litro, 250 de un litro y 350 de litro y medio. 
 
95. Página 82 
Sean x, y, z el número inicial de profesores catedráticos, titulares y asociados, respectivamente. 
Entonces: 
x + y + z = 1 000 ü x + y + z = 1 000ü x + y + z = 1 000 ü ì
ï
ï
ï
ï
ï
ï
ï
ï
ï ï x = 50
ï
ï
y - 50 = 2( x + 50) + zïý -2 x + y - z = 150 ïý 3 y + z = 2 150ïý ïí y = 600  
ï ï ï ï
y - 100 = x + 100 + z ï ï
ï
þ - x + y - z = 200 ïï
ï
þ 2 y = 1 200 ï
ï
ï
þ
ï
ï z = 350
ï
î

Hay 50 profesores catedráticos, 600 titulares y 350 asociados. 
 
96. Página 82 
Sean x, y, z el número de alumnos matriculados en ESO, en Bachillerato y en Ciclos Formativos, respectivamente. 
Entonces: 
x + y + z = 1200 ü
ï ü
x + y + z = 1200ï x + y + z = 1200 ü ï
ï
ï ï
ï ï
ï
y + 2 z = x + 100 ï
ý - x + y + 2 z = 100 ï
ý - x + y + 2 z = 100 ï ý  
ï ï ï
0,4 x + 0,3 y + 0,2 z = 0,3 ⋅ 1200 + 45ï
ï
ï
þ 0,4 x + 0,3 y + 0,2 z = 405 ï
ï
ï
þ 4 x + 3 y + 2 z = 4 050ï
ï
ï
þ

x + y + z = 1200 üï
ï x + y + z = 1200 üï
ï
ì
ï x = 650
ï
ï ï ï
2 y + 3 z = 1300 ï
ý 2 y + 3 z = 1300 ï
ý ï
í y = 350  
ï
ï ï
ï ï
ï
-y - 2 z = -750ï ï
þ -z = -200ï ï
þ ï
ï z = 200
î

Hay 650 alumnos matriculados en ESO, 350 en Bachillerato y 200 en Ciclos Formativos. 
 
97. Página 82 
Sean x, y, z lo que ha invertido en la primera, segunda y tercera empresa, respectivamente. 
Entonces: 
ü
x + y + z = 4 000ï x + y + z = 4 000 üï ü
x + y + z = 4 000ï
ï
ï ï
ï ï
ï
0,07 x + 0,09 y + 0,1z = 352 ï
ý 7 x + 9 y + 10 z = 35200ï
ý 2 y + 3 z = 7200ï
ý  
ï
ï ï
ï ï
ï
z = 2y ï
ï
þ -2 y + z = 0 ï
ï
þ -2 y + z = 0 ï
ï
þ

x + y + z = 4 000ü
ï
ï
ì
ï x = 1 300
ï
ï ï
2 y + 3 z = 7200ï
ý ï
í y = 900  
ï
ï ï
ï
4 z = 7200ï
ï
þ ï
ï z = 1 800
î

Ha invertido 1 300 € en la primera empresa, 900 € en la segunda y 1 800 € en la tercera. 
 
   

121
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

98. Página 82 
Sean x, y, z la cantidad del cóctel 1, cóctel 2 y cóctel 3, respectivamente. 
Entonces: 
0,6 x + 0,65 y + 0,85 z = 0,65 üï
ï 60 x + 65 y + 85 z = 65 ü ï
ï 20 x + 15 y + 5 z = 16,25ü
ï
ï
ï ï ï
0,2 x + 0,2 y + 0,1z = 0,1875ï
ý 20 x + 20 y + 10 z = 18,75ï
ý 60 x + 65 y + 85 z = 65 ï ý  
ï
ï ï
ï ï
ï
0,2 x + 0,15 y + 0,05 z = 0,1625ï
ï
þ 20 x + 15 y + 5 z = 16,25ï
ï
þ 20 x + 20 y + 10 z = 18,75ï
ï
þ

20 x + 15 y + 5 z = 16,25ïü 20 x + 15 y + 5 z = 16,25 ïü ì x = 0,5


ï
ï
ï ï
ï ï
ï
20 y + 70 z = 16.25 ïý 20 y + 70 z = 16.25 ï ý ï
í y = 0,375  
ï
ï ï
ï ï
ï
5 y + 5 z = 2,5 þïï -50 z = -6,25þ ïï ïï z = 0,125
î

Para obtener el cóctel 4 hay que añadir el 50 % del cóctel 1, el 37,5 % del cóctel 2 y el 12,5 % del cóctel 3. 
 
99. Página 82 
Sean x, y, z el número de monedas de 10, 20 y 50 céntimos, respectivamente. 
Entonces: 
x + y + z = 2600üï
ï x + y + z = 2600 ü
ï
ï
ì
ï x = 400
ï
ï ï ï
0,1x + 0,2 y + 0,5 z = 870 ï
ý y + 4 z = 6100 ï
ý ï
í y = 900  
ï
ï ï ï
x+y = z ï
ï
þ -2 z = -2600ï
ï
ï
þ
ï
ï
ï z = 1300
î

Pablo tiene 400 monedas de 10 céntimos, 900 monedas de 20 céntimos y 1 300 de 50 céntimos. 
 
100. Página 82 
Sean: 
x   Número de páginas que lee Óscar      r   Número de días que tarda Óscar en leer la novela. 
y   Número de páginas que lee Beatriz    s   Número de días que tarda Beatriz en leer la novela. 
z   Número de páginas que lee Ainhoa    t   Número de días que tarda Ainhoa en leer la novela. 
ü
x = y + 3ï
ï ü
r = s - 1ï
ï
Entonces:  ý x = z + 12         ý r = t -5  
y = z + 9ï
ï
þ s = t - 4ï
ï
þ

Sabemos que  rx = sy = tz =  N.o de páginas del libro 
Entonces: 
rx = sy üïï (t - 5)( z + 12) = (t - 4)( z + 9)üïï tz + 12t - 5 z - 60 = tz + 9t - 4 z - 36ü
ï
ï
ý ý ý  
sy = tz ïþï (t - 4)( z + 9) = tz ï tz + 9t - 4 z - 36 = tz ï
ï
þï þ

3t - z = 24üï
ï z = 3t - 24üï
ï ìï
ï z = 36
ý ý í  
9t - 4 z = 36ï
ï
þ 9t - 12t + 96 = 36 ï
ï
þ ï
ï t = 20
î

El libro tiene 20 ∙ 36 = 720 páginas. 
 
   

122
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

101. Página 82 
Sean x, y, z el precio de una medalla de oro, una de plata y una de bronce, respectivamente. 
Entonces: 
50 x + 40 y + 30 z = 230üïï 50 x + 40 y + 30 z = 230üïï 50 x + 40 y + 30 z = 230üï
ïï
ìï x = 2,3
ïï
ï ï
90 x + 70 y + 60 z = 418ïý -10 y + 30 z = 20 ïý -10 y + 30 z = 20 ïý ïí y = 1,9  
ï ï ï ïï
40 x + 60 y + 100 z = 336ïïïþ 140 y + 380 z = 760ïïïþ 800 z = 1040ïï ïþ ï
ïî z = 1,3

Una medalla de oro vale 2,30 €, una de plata, 1,90 € y una de bronce, 1,30 €. 
 
102. Página 82 
Sean x, y, z el número de hojas que reparten Alonso, Luisa y Alba, respectivamente. 
Entonces: 
ü
y = 0,2( x + y + z )ï -0,2 x + 0,8 y - 0,2 z = 0 ïü -2 x + 8 y - 2 z = 0 ü
ï -2 x + 8 y - 2 z = 0 ü
ï
ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï
z = x + 100 ï
ý - x + z = 100ýï ï
- x + z = 100ý ï
z = 100 + x ý  
ï
ï ï
ï ï ï
x + y = 850 ï
ï
þ x + y = 850þïï x + y = 850ïïþ
ï y = 850 - x ï
ïþ
ï

x = 550 ü
ï ì
ï x = 550
ï
ï ï
ï
z = 100 + x ï
ý ï
í y = 300  
ï ï
y = 850 - x ï
ï
ï
þ
ï
ï
ï z = 650
î

Alonso reparte 550 hojas, Luisa 300 y Alba 650. 
 
103. Página 83 
Sea x el peso de un frigorífico y sea y el peso de una lavadora. 
x + y = 120 ü
ï x + y = 120 ü
ï
ï
ï ï
ï
Entonces:  3 x + 4 y = 1550 - 1250ïý 3 x + 4 y = 300ï
ý 
ï
ï ï
4 x + 5 y = 480 ï
ï
þ 4 x + 5 y = 480ï
ï
ï
þ

1 1 120
1 1
= 1¹ 0  Rango (A)   2             3 4 300 = 60 ¹ 0  Rango (A*)   3 
3 4
4 5 480

Rango (A) ≠ Rango (A*)  Sistema incompatible. 
El sistema no tiene solución; por tanto, los datos recogidos no pueden ser correctos. 
 
104. Página 83 
a)  Sean x, y, z el número de hombres, mujeres y niños que han acudido a la excursión, respectivamente. 
x + y + z = 20 ü ï
ï x + y + z = 20ü
ï
ï
   Entonces:  ý ý 
x = y + 1ï
ï
þ x-y =1 ï ï
þ

   Tenemos dos ecuaciones para tres incógnitas, luego no es posible averiguar cuántos hombres, mujeres y 
niños fueron con exactitud. 
x + y + z = 20 ü ï
ï x + y + z = 20ü
ï
ï x + y + z = 20 ü
ï
ï x + y + z = 20 ü
ï
ï
ì
ïx = 7
ï
ï ï ï ï ï
b)  x = y + 1ï
ý x-y =1 ï ý -2 y - z = -19ï
ý -2 y - z = -19ï
ý ï
íy = 6  
ï ï ï ï ï
x=z ï ï
ï
þ x-z =0 ï ï
ï
þ -y - 2 z = -20ï
ï
ï
þ -3 z = -21ï
ï
ï
þ
ï
ï
ïz = 7
î

   Fueron 7 hombres, 6 mujeres y 7 niños a la excursión. 
   

123
   
   
   
   
   
   

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
   
   
   
   
   
   

105. Página 83 
Sean x, y, z el número de discos de pop, rock y jazz, respectivamente. 
ì
ï z
ï
ï x = + 10
x + y = z + 30ü
ï
ï x + y = z + 30ü
ïï ïï 3
Entonces:  ý ý í  
z + 30 = 3 x ïþ
ï 3 x = z + 30ïþï ïï 2z
ï
ï y = + 20
ï
î 3

æz ö æ2z ö
En total tengo  x + y + z = ççç + 10÷÷÷ + ççç + 20÷÷÷ + z = 2 z + 30  discos.  
è3 ø è3 ø

Como el total de discos no llega a 300,  2 z + 30 < 300 z < 135 . 

Tomamos los múltiplos de 15 menores que 135: 
ü
x = 15ï
ï
Si  z = 15 ý  No es solución. Igual número de discos de jazz y pop. 
y = 30ï
ï
þ

ü
x = 20ï
ï
Si  z = 30 ý  No es solución. No son múltiplos de 15. 
y = 40ï
ï
þ

ü
x = 25ï
ï
Si  z = 45 ý  No es solución. No son múltiplos de 15. 
y = 50ï
ï
þ

ü
x = 30ï
ï
Si  z = 60 ý  No es solución. Igual número de discos de jazz y rock. 
y = 60ï
ï
þ

ü
x = 35ï
ï
Si  z = 75 ý  No es solución. No son múltiplos de 15. 
y = 70ï
ï
þ

x = 40ïü
ï
Si  z = 90 ý  No es solución. No son múltiplos de 15. 
y = 80 ï
ï
þ

ü
x = 45ï
ï
Si  z = 105 ý  Es solución. 
y = 90ï
ï
þ

x = 50 ü
ï
ï
Si  z = 120 ý  No es solución. No son múltiplos de 15. 
y = 100ï
ï
þ

Tengo 45 discos de pop, 90 de rock y 105 de jazz. 
 
106. Página 83 
a)  Sean x, y, z el número de viajes que realizarán Raúl, Marco y Antonio, respectivamente. 
x + y = 30 üï x + y = 30üï x + y = 30üï x + y = 30üï
ï
ï ï
ï ï
ï ï
ï
   Entonces:  x + y = 10 + z ï
ý x + y - z = 10 ï
ý x + y - z = 10 ïý x + y - z = 10 ïý 
ï ï ï ï
x + y = 0,6( x + y + z )ïï
ï
þ
ï
0,4 x + 0,4 y - 0,6 z = 0 ïþ
ï
ï
4 x + 4 y - 6 z = 0 ïþ
ï
ï
4 x + 4 y - 6 z = 0 ïþ
ï

æ1 1 0÷ö æ1 1 0 30÷ö
çç ÷ çç ÷
   A = ççç 1 1 -1÷÷÷÷             A* = çç 1 1 -1 10÷÷÷  
çç ÷
ç ÷
çè4 4 -6÷ø çè4 4 -6 0÷÷ø

1 1 0
   A = 1 1 -1 = 0  Rango (A)   N.o de incógnitas 
4 4 -6

   No se puede determinar el número de viajes que realizarán cada uno. 
   

124
 
 
 
 
 
 

Sistemas de ecuaciones 33
 
 
 
 
 
 

x + y = 30 üï
ï x + y = 30üï
ï x + y = 30 üï
ï
ìï x = 12
ï
ï ï ï ï
b)  x + y - z = 10 ïý x + y - z = 10 ï
ý -z = -20ï ý ï
í y = 18  
ï ï ï ï
3 x = 2y ïï
ï
þ 3 x - 2y = 0 ïï
ï
þ -5 y = -90ïï
ï
þ
ï
ï z = 20
ï
î

   Raúl realizará 12 viajes, Marco 18 y Antonio 20. 
 
107. Página 83 
Sean x, y, z el peso de un anillo, una moneda y un pendiente, respectivamente. 
x + y + z = 29 ü
ï
ï x + y + z = 29 ü
ï
ï
Entonces:  ý ý 
4 x + 3 y + 2 z = 89ï
ï
þ -y - 2 z = -27ïï
þ

y + z = 18 üï y + z = 18üïï ìï y = 9
Si  x = 11 ýï ý íï  
ï
-y - 2 z = -27þï - z = -9 ïþï ïîï z = 9

No es solución porque dos objetos pesan lo mismo. 
ü
x + z = 18 ï
ï ì
ï
ï x = 10
Si  y = 11 ý í  
-2 z = -16þï
ï ïz = 8
ï
î

Es posible. 
ü
x + y = 18ï
ï ì
ï
ï x = 13
Si  z = 11 ý í  
-y = -5 ï ï
þ ï
ï =5
î y

No es solución porque la diferencia entre los pesos es superior a 3 g. 
El objeto encontrado es una moneda. 
 
108. Página 83 
a)  Sean x, y, z los precios de las tarifas «Ven al cine en tren», «Oro» y «Estándar», respectivamente. 
x + 2 y + 2 z = 22 ü
ï
ï
   Entonces:  ý 
3 x + y + z = 23,5ï
ï
þ

   Tenemos dos ecuaciones y tres incógnitas, así que no podemos determinar el valor de las incógnitas. 
b) El valor de y ha de ser un número natural par. 
x + 2 z = 18 üï
ïý x + 2 z = 18 ü
ï
ïý ì
ïí x = 5
ï
   Si  y = 2  Es solución. 
3 x + z = 21,5ïï
þ -5 z = -32,5ïï
þ ï
ï z = 6,5
î

x + 2 z = 14 ü ï x + 2 z = 14 ü
ï ìx = 5
ï
   Si  y = 4 ýï ýï íï  
ï
3 x + z = 19,5þ
ï ï
-5 z = -22,5þ
ï ï
ï z = 4,5
î

   No es solución porque la tarifa «Estándar» es más barata que la tarifa «Ven al cine en tren». 
x + 2 z = 10 ü ï x + 2 z = 10 ü
ï ìx = 5
ï
   y = 6 ýï ýï íï  
3 x + z = 17,5ï
ï
þ -5 z = -12,5ï
ï
þ ï
ï z = 2,5
î

   No es solución porque la tarifa «Estándar» es más barata que la tarifa «Ven al cine en tren». 
   Si continuamos vemos que según aumenta el valor de y, se reduce el de z y aumenta también el de x. 
   Por tanto, la solución es que la tarifa «Ven al cine en tren» cuesta 5 €, la «Oro» 2 € y la «Estándar» 6,50 €. 
 
   

125
 
 
 
 
 
 

Sistemas
Sistemas de de ecuaciones
ecuaciones 3
 
 
 
 
 
 

109. Página 83 
l +8 ï ü m + 10 ü
ï
x= ï
ï x= ï
ï
7 ï
ï 11 ï
ï
ï 7x = z + 8 üï 7x - z = 8 ü ï ï 11x = y + 10 ï ü 11x - y = 10 ü ï
11l + 18 ý ýï ýï       y =m ý ýï ýï  
y= ï
ï ï
7 y = 11z + 18þï ï
7 y - 11z = 18þï ï
ï ï
11z = 7 y - 18þï ï
11z - 7 y = -18þï
7 ï
ï 7m - 18 ï
ï
ï z= ï
z=l ï
ï
þ 11 þ ï
ï

Si formamos un sistema con las tres ecuaciones: 
7x - z = 8 ü
ï
ï
ï
7 y - 11z = 18ï
ý 
ï
11x - y = 10ïï
ï
þ

Comprobamos que ambas soluciones son correctas, ya que el sistema es compatible indeterminado. 
7 0 -1 7 0 8
A= 0 7 -11 = 0                     A* = 0 7 18 = 0  
11 -1 0 11 -1 10

MATEMÁTICAS EN TU VIDA 
1. Página 84 
5Y + 20T + 6I = 1292 ï ü 5Y + 20T + 6I = 1292 ïü 5(18 + I ) + 20(2,7 + 0,15I ) + 6I = 1292 ü
ï ìI = 82
ï
ï
ï ï
ïï ï
ï ï
ï
Y = 18 + I ï ý Y = 18 + I ý Y = 18 + I ï
ý ï
íY = 100  
ïï ïï ïï ïï
T = 0,15Y þïï ïï
T = 2,7 + 0,15Iþ T = 2,7 + 0,15Iï
ï
þ ïïT = 15
î

El resultado es correcto. 
 
2. Página 84 
Con dos ecuaciones tendríamos un sistema compatible indeterminado y, por tanto, infinitas soluciones. 
Con cuatro ecuaciones puede obtenerse la solución si una de las ecuaciones es combinación lineal de las otras. Si 
no estamos en este caso tendríamos un sistema compatible indeterminado. 
 
3. Página 84 
Se puede hacer de la siguiente manera: 
5Y + 20T + 6I = 1292 ü
ï
ï
ï
Y = 18 + I ï
ï
ý 
T = 0,15Y ï
ï
ï
T = 2,7 + 0,15Iï
ï
ï
þ

Obtendríamos el mismo resultado. 
 
4. Página 84 
Si en 20 días hemos gastado 1 292 Mb. 
1292
⋅ 30 = 1938 < 2024  Tendría suficiente para todo el mes. 
20

126

You might also like