Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü

ÖZEL BETONLAR

BETON TEKNOLOJĐSĐ GĐRĐŞ-II

Doç. Dr. Halit YAZICI

http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/
 MALZEME
ÖZELLİKLERİ
BETON KARMA
SUYU
 BETON KARMA SUYU
a) MĐKTARI
SU MĐKTARININ EN UYGUN DEĞERĐ
•TEORĐK FORMÜLLER (BOLOMEY, VB.)
•TABLOLAR
•MÜHENDĐSLĐK ÖNSEZĐSĐ, DENEYĐM
•DENEME - YANILMA
b) SUYUN KALĐTESĐ
•TEMĐZ,
•ĐÇĐLEBĐLĐR,
•BERRAK,
•KOKUSUZ.

KUYU SULARI VB. KUŞKULU SULAR DENEYE!

KĐMYASAL
DENEYLER
FĐZĐKSEL, MEKANĐK
 MALZEME
ÖZELLİKLERİ
KATKI MADDELERİ
 BETON KATKI MADDELERİ
YURT DIŞINDA KATKISIZ BETON ÜRETĐMĐ ENDER!

DĐKKAT EDĐLECEK HUSUSLAR:

• KATKI MADDELERĐ ĐLAÇ DEĞĐLDĐR.
KÖTÜ HAZIRLANMIŞ BETONU DÜZELTMEZ.
• KATKI MADDELERĐ HER TĐP ÇĐMENTO,
AGREGA VE GRANÜLOMETRĐSĐ ĐÇĐN AYNI SONUCU VERMEZ.
• YAN ETKĐLERĐNĐ ARAŞTIRMAK GEREKĐR.
• ĐKĐ VEYA DAHA FAZLA KATKININ AYNI BETONDA
BĐRBĐRLERĐ ĐLE UYUMU KONTROL EDĐLMELĐDĐR.
 KATKI MADDELERĐ

KĐMYASAL KATKILAR MĐNERAL KATKILAR

•SU AZALTICI
DOĞAL YAPAY
•PRĐZ GECĐKTĐRĐCĐ PUZOLANLAR PUZOLANLAR
•PRĐZ HIZLANDIRICI
•HAVA •TRAS •UÇUCU KÜL
SÜRÜKLEYĐCĐ •SĐLĐKA TOZU
•VOLKANĐK
•KOROZYON TÜF
ÖNLEYĐCĐ •YÜKSEK
•VOLKANĐK FIRIN
•GEÇĐRĐMSĐZLĐK CURUFU
CAM
•RENKLENDĐRĐCĐ •PĐŞMĐŞ KĐL
•VB.
•VB. •VB. 6
 TAZE BETONUN ĐŞLENEBĐLĐRLĐĞĐNDE ARTIŞ

SU KUSMADA(TERLEME) AZALMA

SEGREGASYONDA AZALMA (KOHEZYONDA ARTIŞ)

ÇĐMENTO MĐKTARINDAN TASARRUF

(ENERJĐ TASARRUFU, CO2 MĐKTARININ AZALMASI ĐLE ÇEVRESEL
FAYDA)

ATIK MADDE KULLANIMI HALĐNDE ÇEVRESEL FAYDA

HĐDRATASYON ISISINDA AZALMA

BETON DAYANIMININ YAVAŞ AMA UZUN SÜRELĐ ARTMASI

7
 SU ve KLORÜR GEÇĐRĐMLĐLĐĞĐNDE AZALMA

KĐMYASAL ETKĐLERE DAYANIKLILIKTA ARTIŞ

BAĞLAYICI MATRĐS-AGREGA BAĞININ KUVVETLENMESĐ

KURUMA BÜZÜLMESĐNDE ve TERMĐK BÜZÜLMEDE AZALIŞ

Katkısız
Dayanımı
Basınç

Katkılı

Zaman
7 gün 28 gün 8
 Katkısız Katkılı

DÜÜK S/Ç ORANI

YÜKSEK DAYANIM &
DAYANIKLILIK
YÜKSEK BÜZÜLME VE
HİDRATASYON ISISI
DÜÜK S/Ç ORANI
Dayanım arttırma
YÜKSEK DAYANIM &
(+çimento)
DAYANIKLILIK
amaçlı

Dayanım arttırma amaçlı

(-su)

DAYANIM, DAYANIKLILIK &

KONTROL Çimento tasarrufu amaçlı İLENEBİLİRLİK AYNI
BETONU
(-çimento, -su) DÜÜK BÜZÜLME VE
İşlenebilirliği arttırma

HİDRATASYON ISISI
İşlenebilirliği arttırma amaçlı
(+çimento, +su)

(karışım oranlarında değişiklik yok)

amaçlı

DAYANIM* &
DAYANIKLILIK AYNI
İLENEBİLİRLİKTE
ARTI
AYNI DAYANIMDA & * Erken yaşlarda dayanımda bir miktar düşüş, ileriki
İLENEBİLİRLİKTE ARTI yaşlarda bir miktar artış beklenebilir. Priz hızlandırıcı
YÜKSEK BÜZÜLME VE özelliği olan bir kimyasal katkı kullanılması
HİDRATASYON ISISI durumunda hem erken hem de nihai dayanım artışı
beklenir.
9
Kimyasal katkılar

10
Kimyasal katkılar

Betonun bazı özelliklerini geliştirmek veya
değiştirmek için kullanılırlar

11
Betonda buz oluşumu

12
13
Hava sürükleyici

Reçine tuzları, petrol asitleri, sentetik
deterjanlar

14
15
Avantajlar

Donma-çözünmeye direnç

Đşlenebilirlikte artış

Terleme ve ayrışmada azalma eğilimi

16
Dezavantajlar

Dayanımda düşüş (yaklaşık hava içeriğindeki
%1 artış, %5 mukavemet kaybı)

Geçirimlilikte artış

aşırı dozda kullanımı prizi geciktirebilir

17
Aktif yüzeyli moleküller (sürfaktan)

Uzun-zincir organik moleküller, bir ucu
hidrofil (suyu çeken), diğer ucu hidrofob
(suyu iten)

hidrofil uç bir yada birkaç polar grup içerir
örneğin, COO-, SO3-, or NH3+

18

Düşük oranda su azaltıcılar: en az %5 su azaltma (örnek,
linyosülfanat)
– Tip A : normal
– Tip D : su azaltıcı ve priz geciktirici
– Type E : su azaltıcı ve hızlandırıcı

Yüksek oranda su azaltıcı: En az %12 su azaltma

Superakışkanlaştırıcı (sentetik polimerler: naftalin, melamin veua
akrilik esaslı)

– Tip F : normal

– Tip G : su azltıcı ve priz geciktirici
19
Süperakışkanlaştırıcı

Đşlenebilirliği arttırmak

Mukavemeti arttırmak

Çimento tasarrufu

20
Süperakışkanlaştırıcı

Sabit işlenebilirlikte %25 to %30 su azaltma
(normal akışkanlaştırıcı: %5 to 10 su kesme).

Terleme ve kusmaya yol açmaz (normal
dozajlarda) kolloidal boyutlu uzun zincir
molekülleri terleme suyunun yolunu keser.

21
Fiziksel etki ve dağılma

22
23
Naftalin esaslı süperakışkanlaştırıcının etrenjit morfolojisine
etkisi

SA Yok SA Var

24
Mode of Action of Superplasticizers
"Chemical" Effects: Changes in morphology

25
26
Priz kontrol katıları

Taze betonda reolojik değişiklikler

Katılaşma: kıvamın kaybolması

Prize başlama: betonun işlenebilirliğini
kaybetmesi

Priz sonu: betonun tamamen katılaşması

Setleşme: zamanla dayanım kazanma

27

Priz hızlandırıcı: priz süresini azaltır.

geciktirici: priz süresini uzatır

28
29

Priz hızlandırıcı katyonların (kalsiyum
iyonları) ve anyonların çözünürlüğünü arttırır.

Priz geciktirici ise çimento katyonlarının ve
anyonlarının çözülmesini engeller

30

Bazı belirli anyonlar (Cl, NO3-, or SO42-)
silika ve alüminatların çözünürlüğünü
azaltırken, kalsiyum iyonlarının
çözünürlüğünü ise arttırırlar. Düşük
konsantrasyonlarda kullanıldığında ilk etki
baskındır, yüksek konsantrasyonlarda ise
ikinci etki baskındır.

31
Priz hızlandırıcı

Soğuk havada şu amaçlarla kullanılır

Betonun perdahlama işleminin makul sürede
yapılması, koruyucu önlemlerin zamanında
başlatılması için

Kür ve koruma işlemlerinin süresini azaltmak için

Erken dayanım gelişimini arttırmak, böylece kalıp
alma süresini azaltmak ve yapının servise alınma
süresini kısaltmak için
32

Kalsiyum klorür geçmişte en yaygın
kullanılan priz hızlandırıcıdır. Ancak donatı
korozyonu riski nedeniyle günümüzde tercih
edilmemektedir.

Kalsiyum formate, formik asit gibi klorür
içermeyen priz hızlandırıcılar mevcuttur.

33
Priz geciktirici

Sıcak hava koşullarının meydana getirdiği
olumsuzlukları gidermek için kullanılır

Taşıma, yerleştirme, sıkıştırma ve perdah
işlemlerinin düzgün yapılabilmesi,

Soğuk derz oluşumunun engellenmesi,

Yüksek sıcaklığın hidratasyonu
hızlandırmasıyla oluşan çatlama gibi hasarları
engellemek için kullanılır.
34
35
36
37
38
39

Tip A: su azaltıcı

Type B: geciktirici

Type C: hızlandırıcı

Type D: su azaltıcı ve geciktirici

Type E: su azaltıcı ve hızlandırıcı

Type F: yüksek oranda su azaltıcı

Type G: yüksek oranda su azaltıcı ve
geciktirici
40
SERTLEMİ
BETON
ÖZELLİKLERİ
 SERTLEMİ BETON
BETONUN ÖZELLĐKLERĐNDEN EN ÖNEMLĐSĐ

BASINÇ DAYANIMI
•BETONUN MEKANĐK ÖZELLĐKLERĐNĐN
EN YÜKSEK DEĞERĐDĐR.
•TÜM OLUMLU ÖZELLĐKLERE
PARALELLĐK GÖSTERĐR.
•BETONUN SINIFINI BELĐRLER.
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
BETON KARAKTERĐSTĐK EŞDEĞER KÜP KARAKTERĐSTĐK Ec (28
SINIFI BASINÇ (150mm) EKSENEL GÜNLÜK)
DAYANIMI, fck BASINÇ DAYANIMI ÇEKME DAYANIM, Mpa
Mpa Mpa fctk (Mpa)

C16 16 20 1.4 27000

C18 18 22 1.5 27500
C20 20 25 1.6 28000
C25 25 30 1.8 30000
C30 30 37 1.9 32000
C35 35 45 2.1 33000
C40 40 50 2.2 34000
C45 45 55 2.3 36000
C50 50 60 2.5 37000
 BETON SINIFI GÖSTERİMİ

•TS 500
C30 28 Günlük 15/30 cm Karakteristik Silindir
Basınç Dayanımı En Az 30 MPa

•TS EN 206/1
28 Günlük 15 cm Ayrıtlı
C30/37 Karakteristik Küp Basınç Dayanımı
En Az 37 MPa
28 Günlük 15/30 cm Silindir
Basınç Dayanımı En Az 30 MPa 44
YENĐ BETON SINIFLARI (TS EN206-1)
En düşük En düşük
karakteristik karakteristik
Beton sınıfı silindir dayanımı küp dayanımı
fck,sil fck,küp
(N/mm2) (N/mm2)
C 8/10 8 10
C 12/15 12 15
C 16/20 16 20
C 20/25 20 25
C 25/30 25 30
C 30/37 30 37
C 35/45 35 45
C 40/50 40 50
C 45/55 45 55
C 50/60 50 60
C 55/67 55 67
C 60/75 60 75
C 70/85 70 85
C 80/95 80 95
C 90/105 90 105
C 100/115 100 115
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
BASINÇ DAYANIMINI ETKĐLEYEN FAKTÖRLER:
1.) BETONUN YAŞI
fc ZAMANIN ARTAN BĐR FONKSĐYONUDUR.
fc
.

7 28 t

ÇĐMENTO TĐPĐ VE KÜR KOŞULLARI ÖNEMLĐDĐR.

 BETONUN ÖZELLİKLERİ
2.) ÇĐMENTO ĐLE ĐLGĐLĐ FAKTÖRLER:
a) DOZAJ
MĐN. DOZAJ: Cmin = 550 / 5√D
D: Betonda Kullanılan Max. Agrega Tane Çapı.
D = 32 mm ĐÇĐN Cmin = 275 kg/m3
D = 16 mm ĐÇĐN Cmin = 316 kg/m3
b) ÇĐMENTO TĐPĐ EYÇ PÇ
fc
.

KÇ

t
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
3.) SU ĐLE ĐLGĐLĐ FAKTÖRLER:
ĐŞLEVĐ: KĐMYASAL REAKSĐYONU
(HĐDRATASYONU) BAŞLATMAK,
ĐŞLENEBĐLĐRLĐK SAĞLAMAK
KALĐTESĐ : ĐÇĐLEBĐLĐR NĐTELĐKTE
MĐKTARI: HĐDRATASYON ĐÇĐN GEREKLĐ
MĐKTAR ÇĐMENTO AĞIRLIĞININ
% 14-28’i KADARDIR.
fc
TAM SIKIŞMIŞ BETON (TEORĐK)
VĐBRASYON ĐLE SIKIŞTIRMA
EL ĐLE SIKIŞTIRMA

≈0.40 0.53 S/Ç

 BETONUN ÖZELLİKLERİ
3.) SU ĐLE ĐLGĐLĐ FAKTÖRLER:
 Su/Çimento Oranı - Basınç Dayanımı ilişkisi

150x300 mm
silindir
Basınç Dayanımı, MPa

28 gün Normal Portland

Çimentosu, Tip I

1 gün

Su/Çimento Oranı 50
Hava sürükleyici katkının etkisi

51
 Vibrasyon
Basınç dayanımı

El ile sıkıştırma

Tam sıkışmış beton

Yeterli sıkışmamış
beton
Su/çimento oranı 52
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
4.)KOMPASĐTE - fc ĐLĐŞKĐSĐ:
YÜKSEK KOMPASĐTE YÜKSEK DAYANIM

5.) DIŞ ETKĐLER - KÜR KOŞULLARI:

YÜKSEK SICAKLIK
DERECELERĐ DAYANIM KAZANMA
YÜKSEK NEM HIZINDA ARTIŞ
ORANLARI
Kür koşulları
150
Basınç dayanımı, %, 28 gün ıslak kür

125 Sürekli suda kür

edilmiş beton dayanımına göre

100 7 günden sonra havada

3 günden sonra havada

75

Sürekli havada
50

25

0
37 28 90 180 54

Beton yaşı, gün

Sıcaklık etkisi

Döküm ve kür aynı sıcaklıkta

Farklı bir sıcaklıkta döküm sabit bir sıcaklıkta
döküm

Normal sıcaklıkta döküm farklı sıcaklıklarda
kür

55
Sıcaklık etkisi
21 C de sürekli ıslak kür edilen örneğe

S/Ç: 0.50
göre bağıl dayanım %

Tip II çimento

Örnekler gösterilen sıcaklıkta dökülmüş, korunmuş

ve bekletilmiştir.

56
Zaman, gün
 S/Ç: 0.53
Tip II çimento
Basınç dayanımı, MPa

Örnekler belirtilen sıcaklıklarda dökülmüş ve 2 saat

bekletilmiştir..daha sonra tüm örnekler 21 C’de
bekletilmiştir

Zaman, gün
57
21 C’de 28 Gün bekletilen numuneler

S/Ç: 0.53
kıyasla Bağıl basınç dayanımı, %

Örmekler 21 C’de
dökülmüş ve 6
saat bu sıcaklıkta
bekletilmiştir..
Daha sonra
örnekler belirtilen
sıcaklıklarda test
gününe kadar
bekletilmişlerdir.

58
Zaman, gün
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
6.)DENEY KOŞULLARI -
ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI
•YÜKLEME HIZI: 1.5 - 3.5 kg/cm2/s
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
6.)DENEY KOŞULLARI -
ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI
•YÜKLEME HIZI: 1.5 - 3.5 kg/cm2/s
•PRES TABLASI-ÖRNEK YÜZEYĐ ARASI SÜRTÜNME

•ÖRNEKLERĐN NEM DURUMU

•ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
6.)DENEY KOŞULLARI -
ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI
•ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI

STANDART
SĐLĐNDĐR h/d ORANI=2.0
15X30 cm

KAROTLARDA FARKLI
h/d ORANLARI VARSA DÜZELTME YAPILMALIDIR.

TS 10465’de h/d =1.0

ASTM ve BS’DE h/d < 0.95 ĐSE DENEY YAPILAMAZ !
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
6.)DENEY KOŞULLARI -
ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI
•ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI
15 veya 20 cm
AYRITLI KÜP

BOYUT ETKĐSĐ :

ÖRNEK : 10 cm 15 cm 20 cm
BAĞIL DAYANIM (%) : 120 100 90
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
6.)DENEY KOŞULLARI -
ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI
•ÖRNEK ŞEKLĐ VE BOYUTLARI
15 veya 20 cm
AYRITLI KÜP

ŞEKĐL ETKĐSĐ :

ŞEKĐL : PLAK KÜP PRĐZMA

NARĐNLĐK (h/a) : 0.5 1.0 2.0
BAĞIL DAYANIM (%) : 140-200 100 75-95
BASINÇ DAYANIMINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
d
ÖRNEK
EKLİ, BOYUTLARI
ve NARİNLİĞİ

h/d ORANI
PRES TABLASI İLE
SÜRTÜNME 64
Düzgün kırılma
65
Düzgün olmayan kırılma 66
Düzgün kırılma
67
Düzgün
olmayan
kırılma

68
NARĐNLĐK
H/D=2 olan silindire kıyasla dayanım, %

28 günlük Numuneler

H/D, yüksekli/çap oranı 69

Boyut Etkisi
Silindir yüksekliği: 2 x Çap
Bağıl Dayanım, %

Silindir çapı, cm
70
 YÜKLEME HIZI

Birim deformasyon hızı

1.00
dayanım
gerilme

0.75

0.50 0.001 / 100 gün

56 günlük örnekler
fc = 21 MPa 0.001 / 1 gün

0.25 0.001 / 1 saat

0.001/ 1 dakika

0.00
0.001 0.002 0.003 0.004 0.005 0.006
Birim deformasyon

71
 Beton dayanımı
ÖRNEK BĐLEŞENLERĐN DAYANIMI YÜKLEME
Boyutu ŞARTLARI

Narinliği Gerilme türü

Nem durumu Uygulama hızı

MATRĐS POROZĐTESĐ
Su/Çimento Oranı
Mineral Katkı
Çimento Miktarı
Hidratasyon derecesi
(kür süresi, sıcaklığı, nem)
Hava Đçeriği
(Hapsolmuş, Sürüklenmiş
ARAYÜZEY POROZĐTESĐ
AGREGA
POROZĐTESĐ Su/Çimento Oranı
Mineral Katkı
Terleme özellikleri (agrega
maks. tane boyutu, tane
dağılımı, geometri)
Sıkışma derecesi,
hidratasyon derecesi,(kür
süresi, nem, sıcaklık)
Agrega ile çimento hamuru
arasındaki reaksiyon
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
ÇEKME DAYANIMI

EKSENEL EĞİLME
ÇEKME
SİLİNDİR ( f ’ ) ( fct’’ )
( fct ) YARMA ct

( fct’ ) ( fct’’)
fct = =
1.5 2.0
ÇEKME DAYANIMI BASINÇ DAYANIMI İLE

TABLOLAR fctk = 1.1 fck (TS500)

Direkt çekme

74
Eğilmede çekme dayanımı

75
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
• KESME DAYANIMI
• AINMA DAYANIMI
• DARBEYE DAYANIKLILIK
• BETONUN f-ε DAVRANII
ve ELASTİSİTE MODÜLÜ
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
• BETONUN f-ε DAVRANII
f

ε
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
• BETONUN f-ε DAVRANII
f
fc

fc
3

ε0 εbm ε
 basınç dayanımı
gerilme

yükün boşaltılması

kalıcı deformasyon

Birim deformasyon

79
 80 C80

60
Dayanım (MPa)

40 C40

C25
20

1000 2000 3000 4000

Birim ekil Değiştirme (10-6)

80
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
• ELASTİSİTE MODÜLÜ
f Teğet Modülü
fc

0.4 fc

ε
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
• ELASTİSİTE MODÜLÜ
f Başlangıç Modülü
fc

ε
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
• ELASTİSİTE MODÜLÜ
f
fc

Sekant Modülü

ε
Test parametreleri Çimento matrisi Arayüzey(ITZ) Agrega

Örneğin nem durumu Porozite Porozite ve Elastisite Betondaki

modülü hacim oranı
Yükleme ile ilgili Arayüzeyin
faktörler kompozisyonu
Matrisin
elastisite
modülü

BETONUN ELASTĐSĐTE MODÜLÜ

84
Farklı dayanım
sınıflarındaki
betonların elastisite
modüllerinin
zamanla değişimi (1
yıla kadar)
Elastisite modülü
ileriki yaşlarda
basınç dayanımından
daha hızlı gelişiyor
85
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
• BETONUN ZAMANA BAĞLI DAVRANIŞI
• SÜNME f

t
ε

t
 BETONUN ÖZELLİKLERİ
• BETONUN ZAMANA BAĞLI DAVRANIŞI
• SÜNME
• RÖTRE-BÜZÜLME
• YORULMA
Büzülme ve sünme

88
 YORULMA

Betonun tekrarlı yüklemeler sonucu gerilme-şekil değiştirme ilişkisi

değişmekte ve eğri gerilme eksenine göre iç bükey haline gelmektedir
Eğrinin bu şekli alması kırılmaya yaklaşıldığının göstergesidir

Alt gerilmenin sıfır olduğu durumda 106 yükleme sonunda betonun

yorulma dayanımı statik dayanımının %50’si mertebesindedir
89
 ÖZEL BETONLAR
•HAVALI BETONLAR
•PLASTĐK KATKILI BETONLAR
(PCC, PC, PIC)

•HAFĐF BETONLAR
(GAZBETON, CURUFLU BETONLAR, KÖPÜKLÜ BETONLAR)
•KONTROLLÜ DÜŞÜK DAYANIMLI BETONLAR
•AĞIR BETONLAR
•HARÇLAR
 ÖZEL ÜRETİM TEKNİKLİ BETONLAR

•HAZIR BETON (POMPA BETONLARI)

•SHOTCRETE (PÜSKÜRTME BETONLARI)
•ROLLCRETE
•ENJEKSĐYON HARÇLARI
•PREPAKT BETON (PREPACKED)
•PREFABRĐKASYON BETONLARI
•VAKUM BETONLARI
 YENİ MALZEMELER
BÜZÜLME YAPMAYAN HARÇ (GROUT)
EPOKSİ veya POLYESTER ESASLI TAMİR HARÇLARI
ÇİMENTO ESASLI TAMİR HARÇLARI
LİF TAKVİYELİ POLİMERLER (FRP)
KENDİLİĞİNDEN YERLEEN BETON (KYB)
PÜSKÜRTME BETON (shotcrete)
LİFLİ BETON (ÇELİK, POLİPROPİLEN, CAM vb.)

KENDİLİĞİNDEN YERLEEN LİFLİ BETON

SIFCON (Slurry Infiltrated Concrete)
RPC (Reactive Powder Concrete – Reaktif Pudra Betonu)

92
 ÇATLAKLAR

makro mikro

Sistematik Rastgele Tipik (harita)

ÇATLAKLAR

Taze Beton Sertleşmiş Beton

• Plastik büzülme
• Plastik oturma
• Kalıp, zemin hareketleri
• Donma-çözülme vb.
•Yapısal nedenler
Deprem, aşırı yükleme,
Mesnet çökmesi vb.
•Büzülme (rötre), Sünme
•Termal etkiler
•Kimyasal, fiziksel ve biyolojik
yıpratıcı etkilerle betonun bozulması
•Donatı koroyonu (paslanma) 93
YÜKLEME ÇATLAKLARI

SAF EĞİLME

SAF ÇEKME

94
YÜKLEME ÇATLAKLARI

BURULMA

KONSANTRE
YÜK

Eğilme
KESME
Donatı Boyunca
Aderans Çatlağı
95
YÜKLEME ÇATLAKLARI

MESNET ÇÖKMESİ

Mesnet
Çökmesi

Çatlaklar

96
KAYMA ÇATLAĞI ÇOK SAYIDA İNCE ORTA HASAR
veya 97
X EKLİNDE KAYMA ÇATLAĞI DÜZEYİ
BETONDA EZİLME DÜĞÜM NOKTASINDA
veya KAYMA ÇATLAKLARI AĞIR HASAR
ve/veya DONATIDA 98

BURKULMA KİRİTE DÖKÜLME

 Kısa kolon
hasarı

Betonda
ezilme,
donatıda
burkulma 99
TAZE BETON

OTURMA ÇATLAKLARI
Donatı Çatlaklar

Su ve
Çimento
Harcı
İri
Agrega

OTURMADAN ÖNCE OTURMADAN SONRA

SUYU FAZLA, GRANÜLOMETRĐSĐ BOZUK VE ĐYĐ

SIKIŞTIRILMAMIŞ TAZE BETONLARDA DAHA
BELĐRGĐN BĐR ŞEKĐLDE ORTAYA ÇIKAR
 TAZE BETON PLASTİK OTURMA
A

Yeri : Donatı üstü ve derin kesitlerde

Nedeni: Aşırı terleme, Erken yaşlarda hızlı kuruma
Önlem : Terlemeyi azalt (hava katkısı), yeniden vibrasyon
 TAZE BETON PLASTİK OTURMA
A

Yeri : Üst bölgeler (kemer), Kolon üstleri

Nedeni: Aşırı terleme, Erken yaşlarda hızlı kuruma
Önlem : Terlemeyi azalt (hava katkısı), yeniden vibrasyon
 TAZE BETON PLASTİK OTURMA
A

Yeri : Farklı derinlikteki kesit, Asmolen mantar döşeme

Nedeni: Aşırı terleme, Erken yaşlarda hızlı kuruma
Önlem : Terlemeyi azalt (hava katkısı), yeniden vibrasyon
TAZE BETON

104
 TAZE BETON
PLASTİK BÜZÜLME ÇATLAĞI
Buharlaşma

Terleme

HAZIR BETONDA PLASTĐK RÖTRE ÇATLAKLARI DAHA FAZLA!

NEDENĐ- DAHA ĐYĐ GRANÜLOMETRĐ, DAHA YÜKSEK

ÇĐMENTO DOZAJI, ĐYĐ SIKIŞTIRMA, TERLEMEYĐ
ZORLAŞTIRIYOR. BUHARLAŞMA HIZINA TERLEME
YETĐŞEMĐYOR.
 PLASTĐK RÖTRE ÇATLAKLARI

BETON YÜZEYĐNDEKĐ SUYUN BUHARLAŞMA HIZI, BETON

ĐÇĐNDEKĐ SUYUN YÜKSELME HIZINDAN FAZLA ĐSE

BETON YÜZEYĐNDE KURUMA

ÜST YÜZEYLERDE BÜZÜLME ĐÇ TABAKALARDA HENÜZ

BÜZÜLMEYE UYUM YOK

YÜZEYDE ÇEKME GERĐLMELERĐ

ÇEKME DAYANIMI YETERSĐZLĐĞĐ

ÇATLAKLAR 106
 BUHARLAŞMA HIZINI ARTTIRAN ETKENLER
Bağıl nem, % 38 Beton sıcaklığı, °C

100
90

80 32
70

60

50 27

40
21
30

20 16
10 10
4

5 10 15 20 25 30 35 Rüzgar hızı, km/saat

Sıcaklık, ºC 40

4.0
Buharl 32
Kullanım:
1Hava sıcaklığını girip, bağıl nem aşma
eğrisine ulaşın,
2Sağa doğru ilerleyip betonun sıcaklığına
hızı,
ulaşın, kg/m2/ 3.0 24
3Aşağı yönde ilerleyip
rüzgar hızına ulaşın s
4Sola doğru ilerleyip
yaklaşık buharlaşma hızını
tahmin edin 2.0 16

8
1.0
3
0

107
 BUHARLAŞMA ARTIMI (5 oC
HAVA SICAKLIĞI
ARTIM BUHARLAŞMADA
ARTIMI
%100 ARTIŞ)
BETON HAVADAN SICAKSA BUHARLAŞMA ARTIMI DAHA FAZLA
BUHARLAŞAN SU PLASTĐK RÖTRE
MĐKTARI SAATTE 0.5 kg/m2 ÇATLAKLARI
AŞARSA
ÖRNEK:
HAVA SICAKLIĞI 20 oC, BAĞIL NEM %60, BETON SICAKLIĞI 24.5
oC, RÜZGAR HIZI 25 km/h

BUHARLAŞMA MĐKTARI 1 kg/m2 .saat

HAVA SICAKLIĞI 25 oC, BAĞIL NEM %30, BETON SICAKLIĞI 30
oC, RÜZGAR HIZI 25 km/h

BUHARLAŞMA MĐKTARI 2 kg/m2 .saat 108

Plastik büzülme çatlakların oluşmasına neden
olabilecek kritik beton sıcaklıkları ve bağıl nem
değerleri

Beton sıcaklığı (°°C) 41 38 35 32 29 27 24

Bağıl nem (%) 90 80 70 60 50 40 30

109
PLASTİK BÜZÜLME

DÖEMEDE
PLASTİK BÜZÜLME
ÇATLAKLARI

110
PLASTİK RÖTRE ÇATLAĞI

111
PLASTİK RÖTRE ÇATLAĞI

112
Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü

ÖZEL BETONLAR

BETON TEKNOLOJĐSĐ GĐRĐŞ-II

Doç. Dr. Halit YAZICI

http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/