MAREKO

FAZA 1
I. Halõwõ Yohane; ha niha ia; fangombakhania.
II. Tebayagõ idanõ Yesu ba tetandraigõ;
III. Ibõrõgõ mamahaõ ba Galilaia ba ikaoni khõnia nifahaõ;
IV. mamahaõ ia ba mamadõhõ fõkhõ.
1. Bõrõta duria somuso dõdõ andrõ, khõ Yesu Keriso.
2. Si mane si so ba zura zamaʼeleʼõ andrõ, ”Hiza, ufatenge zinengegu, sowaõwaõ fõnau, sangehao lalamõ”.
3. ”Li ziʼao ba danõ si mate: Mihaogõ lala Zoʼaya, mifadaya lalania!”
4. So Yohane andrõ, samayagõ idanõ, ba danõ si mate, mangombakha famayagõ idanõ andrõ, ba wamalalini eraʼera, ba
wangefaʼõ horõ.
5. Ba mõi baero khõnia mbanua Yudaia fefu ba samba banua Yeruzalema, ba lafabayagõʼõ idanõ ira ba Yoridano,
laʼombakhaʼõ horõra.
6. Ba bu gondra mbaru Yohane, ba uli zawi mbõbõ talunia; tamo gõnia, awõ we wani ba gatua.
7. Ba mangombakha ia, imane: So furigu dania zabõlõ moroi khõgu, ba ambõ ndraʼo khõnia, ufaõndrõ ndraʼo ba
wanotoʼõ bõbõ mbadagahenia.
8. Yaʼo, ba idanõ ubayagõ khõmi ba Eheha niʼamoniʼõ ibayagõ khõmi dania.
9. Ba me luo daʼõ, ba so Yesu, iʼotarai Nazareta ba Galilaia, ifabayagõʼõ idanõ ia khõ Yohane, ba Yoridano.
10. Ba me mõi ia miyawa moroi ba nidanõ, ba iʼanemaʼõ iʼila tebokai mbanua si yawa, ba mõi mitou ba khõnia Geheha,
hulõ marafadi.
11. Ba so li moroi ba zorugo, imane: ”Onogu omasiõ ndraʼugõ, waʼomasigu ndraʼugõ.”
12. Ba iʼanemaʼõ ifarou ia Eheha, ba weʼamõi ba danõ si mate.
13. Ba õfa wulu wonginia ba danõ si mate andrõ, ba itandraigõ ia Satana; fao ia ba gutu ndruʼu, ba ngoningoninia
malaʼika.
14. Ba aefa tekuru Yohane andrõ, ba mõi ba Galilaia Yesu, mangombakha turia somuso dõdõ andrõ, khõ Lowalangi,
15. imane: No irugi inõtõ ba no ahatõ mbanua Lowalangi andrõ; mifalalini geraʼerami ba mifati duria somuso dõdõ andrõ
16. Ba me itõrõ zinga mbawa Galilaia, ba iʼila Zimoni ba Andrea, talifusõ Zimoni, si fakiri ba mbawa. Tuka giri ira.
17. Ba imane khõra Yesu: Miʼoʼõ ndraʼo, ba ubaliʼõ samaʼuʼu niha ami.
18. Ba iʼanemaʼõ larõi giri, laʼoʼõ ia.
19. Ba me no mofanõ ia maʼifu, ba iʼila Yakobo, ono Zebedaio, awõ dalifusõnia Yohane, ba dundraha gõi yawa, mamõnõ
kiri ira.
20. Ba iʼanemaʼõ ikaoni ira; ba larõi namara Sebedaio ba dundraha, awõ genoni, laʼoʼõ ia.
21. Ba mõi ira miyomo ba Gafanauma, ba iʼanemaʼõ mamahaõ ia ba zekola, ba luo sabato.
22. Ba tobali dõdõra ba wamahaõnia; no abõlõ ia wamahaõ yaʼira, ba tenga si mane sangila amakhoita andrõ.
23. Ba so ba daʼõ ba zekola khõra niha si so bekhu si raʼiõ, muʼao ia, imane:
24. Hadia niwaʼõu khõma, Yesu, banua Nazareta? Ba wamakiko yaʼaga mõiʼõ? Maʼila, ha niha ndraʼugõ; niʼamoniʼõ
andrõ khõ Lowalangi!
25. Ba itenawa ia Yesu, imane: Bõi hedehede saʼae ba hetaʼõgõ khõnia!
26. Ba idõdõni niha andrõ bekhu si raʼiõ andrõ, muʼao ia, ebua linia, ba iheta ia khõnia.
27. Ba oi so waʼatobali dõdõra, dozi ra; faoma lamane khõ nawõra: Hadia daʼõ? famahaõ si bohou, ba so waʼabõlõ! ba
mbekhu si raʼiõ gõi ibeʼe goroisa, ba laʼoʼõ linia.
28. Ba iʼanemaʼõ humõngõ duriania misa ba danõ Galilaia andrõ si fasui, maʼasagõrõ.
29. Ba ladõlõ ira ba nomo ndra Simoni Andrea, laʼotarai zekola, fao ndra Yakobo Yohane.
30. Ba no so tou ba zalo matua Zimoni, ira alawe, akhõmõ, faʼaukhu, ba laʼanemaʼõ laʼombakhaʼõ khõnia.
31. Ba mõi ia khõnia, iraʼu danga, ifazawa, ba dõhõ waʼaukhu, ba mõi ia ngoningonira.
32. Ba me bongi, me aekhu luo, ba laʼohe khõnia fefu zofõkhõ, awõ zobekhu.
33. Ba samba banua manõ ira, oi owulo baolayama.
34. Ba ato nifadõhõnia fõkhõ, oya ngawalõ wõkhõ, ba oya ifofanõ bekhu. Ba lõ itehe ba mbekhu andrõ muhede ira, me no
laʼila, ha niha ia.
35. Ba mahemolu õ, me lõ moluo na, ba maoso ia, mõi ia baero, isawa zi lõ nihaniha, mangandrõ ia ba daʼõ.
36. Ba laʼoʼõ ia Simoni ba awõnia, ba lasõndra ia,
37. ba lamane khõnia: Oi dozi laʼalui ndraʼugõ.
38. Ba imane khõra: Datasawa misa mbanua sahatõ, enaʼõ mangombakha ndraʼo ba daʼõ gõi; daʼõ sa danigu weʼamõi.
39. Ba mõi ia mangombakha ba zekola khõra, ba danõ Galilaia maʼasagõrõ, ba ifofanõ mbekhu.
40. Ba iʼondrasi ia sobou auri, mangandrõ khõnia, ibalõduhini danõ, imane khõnia: Na edõna ndraʼugõ, ba õʼila õfadõhõ
wõkhõgu.
41. Ba ahakhõ dõdõnia, iʼoroʼõ dangania, itufa, imane: Edõna ndraʼo, yadõhõ!
42. Ba iʼanemaʼõ aheta mbou auri andrõ khõnia, dõhõ.
43. Ba ifetaʼu, iʼanemaʼõ ifofanõ,
44. imane khõnia: Faigi, fa bõi õʼombakhaʼõ hadia ia, gofu ha õkhõ; ba aeʼe sa, oromaʼõ ndraʼugõ khõ gere ba beʼe
gameʼela andrõ, ba waʼaheta wõkhõu andrõ, niʼoroiʼõ Moze, famaduhuʼõ khõra.
45. Ba me mõi ia baero, ba ibõrõtaigõ iʼombakhaʼõ, iforege, ifahõngõ duria andrõ. Tobali tebai saʼae iʼoromaʼõ ia Yesu,
weʼamõi ba mbanua misa; baero, ba naha si lõ nihaniha, soso ia, ba laʼondrasi ia, moroi ba zi fasu fefu.

HAKUNA MATATA
 FAZA 2

I. Ifadõhõ Yesu zi mate dambai;

II. ikaoni Mataio andrõ;
III. ibuʼa ba hulu nifahaõnia, wa lõ mamoni ira,
IV. awõ wa ladõdõni lai wakhe ba luo sabato.
1. Ba lõ ara siʼai, ba ifuli mõi ia ba Gafanauma, ba terongo, wa no so ia yomo.
2. Ba ato zowulo khõnia niha, tobali ambõ nahara, he baolayama, ba ituriagõ khõra daroma li.
3. Ba laʼohe khõnia zi mate dambai; daõfa zangosaʼõ.
4. Ba me lõ lalara khõnia, ba waʼato niha, ba labokai zagõ, ba zi so ia. Ba me no latõlaʼõ, ba ladada gaso andrõ, naha
zi mate dambai andrõ.
5. Ba me iʼila wamatira Yesu, ba imane khõ zi mate dambai andrõ: No teʼefaʼõ khõu horõu, onogu.
6. Ba so zangila amakhoita õsa, sidadao ba daʼõ, ba lamane dõdõra:
7. Hadia, wa imanõ daʼõ? Mangaohangaoha! Ha niha zangila mangefaʼõ horõ, baero zi ha samõsa andrõ,
Lowalangi?
8. Ba iʼanemaʼõ iʼila Yesu tõdõnia, wa no si manõ geraʼera dõdõra, ba imane khõra: Hadia wa si manõ geraʼera
dõdõmi?
9. He zaoha ira, fangumaʼõ khõ zi mate dambai andrõ: No teʼefaʼõ khõu horõu? ba ma fangumaʼõ: Faoso, fazawa
gasomõ ba ofanõ?
10. Ba enaʼõ miʼila, tola iʼefaʼõ horõ ba guli danõ Ono Niha, ba imane khõ zi mate dambai andrõ:
11. Daʼõ niwaʼõgu khõu: faosõ, fazawa gasomõ ba fuliʼõ khõmi!
12. Ba maoso ia, iʼanemaʼõ ifazawa gasonia ba mõi baero, oi anehe ira; tobali ahõlihõli dõdõra fefu, lasuno
Lowalangi, lamane: Lõ irai taʼila zi manõ!
13. Ba ifuli mõi ia baero ba zinga mbawa, ba laʼondrasi ia niha sato fefu, ba ifahaõ ira.
14. Ba me itõrõ, ba iʼila Lewi, ono Galifaio, sidadao ba naha wanema beo. Ba imane khõnia: Oʼõ ndraʼo. Ba maoso
ia, iʼoʼõ.
15. Ba me manga ia ba nomo daʼõ, ba ato zanema beo ba sebua horõ, si manga awõ Yesu ba awõ nifahaõnia; ato sa
ira zoloʼõ yaʼia.
16. Ba me laʼila sangila amakhoita, farizaio, manga ia awõ zanema beo ba awõ zebua horõ, ba lamane ba nifahaõnia:
Hadia, awõ zanema beo ba awõ zebua horõ manga ia?
17. Ba me irongo Yesu, ba imane khõra: Tenga ba zabõlõ moguna zameʼe daludalu, ba zofõkhõ moguna ia. Tenga ba
wogoani satulõ mõi ndraʼo, no ba wogaoni si so horõ mõido.
18. Ba no samoni ba gõ nifahaõ Yohane ba nifahaõ warizaio, ba mõi ira khõnia, lamane: Hana wa mamoni ba gõ
nifahaõ Yohane, awõ nifahaõ warazaio, ba lõ mamoni ba gõ nifahaõmõ?
19. Ba imane khõra Yesu: Hadia, laʼila mamoni ba gõ si mõi ba walõwa, fatua awora zangowalu? Tebai mamoni ba
gõ ira, fatua so zangowalu, awõra.
20. Ba irugi bawa dania, ba aheta khõra zangowalu, ba awena mamoni ba gõ ira, na bawa daʼõ.
21. Lõ sombalo baru satua balobalo si bohou, ba na imanõ, ba atika mbaru satua andrõ, ba zinga mbalobalo, ba
abõlõbõlõ zatikania.
22. Ba lõ solau agusi bohou ba naha satua, ba na lalau, ba itikaʼõ naha andrõ agu, ba tekiko nagu, fabaya naha.
23. Ba me itõrõ nowi, me luo sabato, ba labõrõtaigõ nifahaõnia ladõdõni lai wakhe si fatimba ba lala.
24. Ba lamane khõnia farizaio, Hiza, hana wa lalau ba luo sabato zi lõ tola?
25. Ba imane khõra: Hadia, lõ mirai mibaso nilau Dawido, me moguna khõnia ba me olofo ia, ba awõnia fao?
26. Me mõi ia ba nomo Lowalangi, me ere sebua Gabiataro, me iʼa roti nifaigifaigi andrõ, si lõ tola iʼa niha bõʼõ,
baero gere, ba me ibeʼe gõi ba nawõnia fao.
27. Ba imane khõra: Bõrõ niha, wa so zabato, ba tenga bõrõ zabato, wa so niha.
28. Tobali Soʼaya sabato gõi Nono Niha.

HAKUNA MATATA
 FAZA 3

I. Ifadõhõ Yesu zi mate tanga.

II. Mõi ia ba zinga mbawa, mamadõhõ fõkhõ ia ba daʼõ.
III. Itutuyu zinenge andrõ, si felendrua.
IV. Ibuʼa ba hulunia, me latandrawaisi ia farizaio.
V. Ina Yesu ba talifusõnia.
1. Ba ifuli mõi ba zekola. Ba so ba daʼõ niha si no mate tanga si sara.
2. Ba lafaigifaigi ia, na ifadõhõ ba luo sabato, ba wangadugõ yaʼia.
3. Ba imane ba niha andrõ, si no mate tanga: Faoso, ae ba daʼe!
4. Ba imane khõra: Hadia, tola lalau zi sõkhi ba luo sabato, ba ma si lõ sõkhi, tola laʼorifi niha, ma labunu? Ba lõ
hedehedera.
5. Ba ifaigi ira, fasui, mofõnu ia, abu dõdõnia ba waʼabeʼe dõdõra, ba imane ba niha no mege: Oroʼõ dangau! Ba
iʼoroʼõ, ba dõhõ wõkhõ dangania.
6. Ba ladõlõ ira baero farizaio, mamagõlõ ira ba zi faofao khõ Herode, ba khõnia andrõ, ba wamunu yaʼia.
7. Ba iheta ia Yesu, awõ nifahaõnia, isawa mbawa, ba ato niha soloʼõ yaʼia, banua Galilaia ba banua Yudaia,
8. ba banua Yeruzalema ba banua Gidumaia ba moroi ba zi tambai Yoridano ba moroi ba zi fasui Diro ba Sidona,
ato niha, me larongo nilaunia fefu, ba laʼondrasi ia.
9. Ba iwaʼõ ba nifahaõnia, enaʼõ lahõnagõ lafaigi dundraha khõnia, ba waʼato niha, fa bõi lalangõgõ ia.
10. Ato sa nifadõhõnia fõkhõ, tobali lafadege ira khõnia dozi si so safõkhõ, ba wombambaya yaʼia.
11. Ba bekhu si raʼiõ andrõ, na laʼila ia, ba latuhi danõ, fõnania, muʼao ira, lamane: Ono Lowalangi ndraʼugõ!
12. Ba itenawa sibai ira, fa bõi laʼombakhaʼõ ia.
13. Ba mõi ia ba hili, humede ia ba zomasi ia, ba laʼondrasi.
14. Ba iʼoniagõ zi felendrua, enaʼõ awõnia ira ba enaʼõ ifatenge ira ba wangombakha;
15. enaʼõ tetehe khõra wamofanõ bekhu andrõ.
16. Iʼoniagõ zi felendrua andrõ, ibeʼe tõi Zimoni andrõ Wetero,
17. awõ Yakobo, ono Zebedaio, ba Yohane, talifusõ Yakobo, ba ibeʼe tõi zi darua andrõ Mboaneregesi, — ono
weʼuguʼugu mbanua geluahania; —
18. ba Andrea ba Filifo ba Batolomaio ba Mataio ba Toma ba Yakobo, ono Galifaio andrõ, ba Tadaio, ba Simoni
Kananaio,
19. ba Yuda, banua Kariota, si manga mbõlinia andrõ.
20. Ba mõi ia yomo. Ba owulo zui niha sato, tobali tebai na i manga ira.
21. Ba me larongo daʼõ talifusõnia, ba mõi ira mondraʼu yaʼia, noa sa owõhõ ia, lawaʼõ
22. Ba lamane sangila amakhoita andrõ, si no mõi mitou moroi ba Yeruzalema: No so khõnia Mbelesebu, ba moroi
ba zalawa mbekhu andrõ, wa ifofanõ mbekhu
23. Ba ifalukhaʼõ ira, iwaʼõ khõra gamaedola, imane: He wisa ifofanõ / atana Satana?
24. Ba na fabali dõdõ nõri, ba tebai aro nõra andrõ.
25. Ba na fabali dõdõ zi sangambatõ, ba lõ fakhai zi samba omo andrõ.
26. Ba na no ilawa ia Satana ba na dua dõdõnia, ba lõ fakhai, awai saʼae.
27. Lõʼõ sa sangila mõi baomo ba nomo zabõlõ, ba worabu gamagamania, na lõ ihõnagõ ibõbõ zabõlõ andrõ, ba
awena irabu hadia ia ba nomonia
28. Si ndruhu niwaʼõgu khõmi, fefu ngawalõ horõ andrõ, ba tebeʼe aefa ba nono niha; he fanandrawa andrõ, ha
waʼoya wanandrawara,
29. ha na so zanandrawaisi Eheha niʼamoniʼõ andrõ, ba lõ fangefa khõnia, gõtõ waʼara dania; iluʼi horõ andrõ,
gõtõgõtõ waʼara. —
30. Me lawaʼõ: ”Sobekhu ia, bekhu si raʼiõ.”
31. Ba so ninania ba ira talifusõnia, no so baewali ba lafatenge khõnia, lafahedeʼõ khõnia.
32. Ba no lafasui ia wedadao niha sato. Ba lamane khõnia: Hiza, no so baero ninau ba ira talifusõu matua ba ira
talifusõu alawe, laʼalui ndraʼugõ.
33. Ba itema lira, imane: Ha niha ninagu, ba ha niha dalifusõgu?
34. Ba ifakhõlõ ia, ifaigi zi tefasui yaʼia si dadao, ba imane: Hiza ninagu ba talifusõgu.
35. Soloʼõ somasi Lowalangi, daʼõ dalifusõgu matua ba talifusõgu alawe ba inagu.

HAKUNA MATATA
 FAZA 4

Amaedola:
I. Samazaewe tanõmõ.
II. Faʼamonõi zinanõ.
III. Lada.
IV. Ihonogõ mbade Yesu.
1. Ba ifuli ibõrõtaigõ mamahaõ, ba zinga mbawa. Ba ato sibai zowulo khõnia niha, tobali mõi ia ba nowo, mudadao
ia, ba nidanõ yawa, ba ba mbewe nidanõ so niha sato fefu, baene.
2. Ba ifahaõ ira, oya ilau amaedola, ba imane khõra ba wamahaõnia andrõ:
3. Mifondrondrongo! Hiza, mõi baero zamazaewe tanõmõ zinanõ, ba wamazaewe tanõmõ andrõ;
4. ba tobali, ba wamazaewe andrõ, ba so õsa zi gõna ba lala; ba so wofo, ba laʼa.
5. Ba so õsa zi gõna ba zokara, ba zi lõ abõlõ tanõ khõnia, ba iʼanemaʼõ motalinga, me lõ aweʼeweʼe danõ khõnia.
6. Ba me no tumbu luo, ba asoso ia ba aleu, bõrõ wa lõ waʼania.
7. Ba so õsa zi gõna ba gotalua ndroi, ba manõi ndroi ba ibunu, ba lõ bua.
8. Ba so õsa zi gõna ba danõ si sõkhi andrõ, ba mowua, motalinga ba manõi, so zowua si õnõ, zamba yõu, so zi
felendrua ba so zi dua wulu.
9. Ba imane: Si so tõgi dalinga ba wamondrongo, ba yamufondrondrongo!
10. Ba me no mofanõ niha, ba lasofu khõnia si fao khõnia, awõ zi felendrua, ba gamaedola andrõ.
11. Ba imane khõra: Khõmi no mubeʼe zi tobini andrõ, he wisa mbanua Lowalangi, ba ba khõra si so baero andrõ, ba
oi ba gamaedola larongo,
12. enaʼõ anehe hõrõra, ba lõʼõ zui laʼila, ba larongo tõgi dalingara, ba lõʼõ zui aboto ba dõdõra, fa lõ lafuli ira ba fa
lõ tebeʼe aefa khõra horõra.
13. Ba imane khõra: Lõ miʼila geluaha gamaedola andrõ, ba he moroi aboto ba dõdõmi gamaedola soya?
14. Taroma li nifazaewe zamazaewe tanõmõ andrõ.
15. Ba daʼõ zi so ba lala andrõ: tefazaewe daroma li, ba na larongo, ba iʼanemaʼõ so Zatana andrõ, ba iheta daroma li
andrõ, nifazaewe ba dõdõra.
16. Ba si manõ nifazaewe ba danõ sokara andrõ, daʼõ ira: iʼanemaʼõ lafonaha daroma li, na larongo, omuso dõdõra,
17. ba lõ waʼania ba dõdõra, niha samangõrõ li ira, dania, na so wamakao, ba ma folohi, ba daroma li andrõ, ba
iʼanemaʼõ lafuli furi.
18. Ba bõʼõ nifazaewe ba gotalua ndroi: daʼõ ira, si no mamondrongo taroma li,
19. ba fatewu waʼabu dõdõ andrõ ba guli danõ ba famaelungu andrõ, ba ganaʼa, ba hadia ia gisõʼisõ bõʼõ, ba ibunu
daroma li andrõ, ba tobali lõ bua.
20. Ba daʼõ nifazaewe ba danõ si sõkhi andrõ: samondrongo taroma li ba samonaha yaʼia ba sowua; so zi õnõ, zamba
yõu, so zi felendrua ba so zi dua wulu.
21. Ba imane khõra: Hadia, andrõ so wandru, enaʼõ tabeʼe barõ dumba yõu, ba ma barõ warate? Tenga andrõ so ia,
enaʼõ tabeʼe ba naha wandru yawa?
22. Lõʼõ sa hadia ia zi tobini, na tenga ba wamaʼeleʼõ yaʼia dania, ba lõ hadia ia zi lõ oroma, ha ba wangoromaʼõ
yaʼia dania.
23. Na so zi so tõgi dalinga ba wamondrongo, ba yamufondrondrongo!
24. Ba imane khõra: Mitõngõni nirongomi! Suʼasuʼa niʼanuʼaʼõmi laʼanuʼaʼõ khõmi, ba ladouʼõ na khõmi.
25. Ba zi so, ba tebeʼe na, ba ba zi lõʼõ, ba teheta gõi hadia zi so khõnia
26. Ba imane: Si mané mbanua Lowalangi andrõ, hulõ na itiboʼõ ba danõ danõmõ zinanõ niha.
27. Ba mõrõ ia ba maoso, bongi maʼõkhõ, ba motalinga danõmõ andrõ ba manõi, lõʼõ sa iʼila
28. mowua manõ danõ, ha yaʼia, õfõna dõla, awena ngalai, awena zi ndruhu nõsi ba ngalai.
29. Ba na basitõ, ba iʼanemaʼõ ifatenge zamasi, me no irugi famasi.
30. Ba imane: Hadia tabeʼe famaedo mbanua Lowalangi andrõ? Ba heza tahalõ gamaedolania?
31. Hulõ mbua lada, si no fondrege zideʼide mbu zinanõ, na tefazaewe ba danõ.
32. Ba na no mufazaewe ia, ba manõi ba tobali ebua moroi ba ngawalõ gulegule fefu ba modaha sebua ia, tobali laʼila
mangazuni ba lumõnia fofo, si so ba dalu mbanua.
33. Ba oya ngawalõ gamaedola si manõ ilau khõra, wamahaõ yaʼira; ifaigi zi tola lafondrondrongo.
34. Lõʼõ sa huhuonia khõra, si tenga amaedola. Ba khõ nifahaõnia iʼombakhaʼõ geluaha fefu, ba zi ha yaʼira.
35. Ba me luo daʼõ, me tanõ owi, ba imane khõra: Mõi ita miyefo.
36. Ba me no lafofanõ niha sato, ba laʼohe manõ ia baowo; ba so zi fao khõnia lowo bõʼõ.
37. Ba ilabu bade sabeʼe ba ihawui nowo dulu, tobali abuso saʼae idanõ.
38. Ba no so ia ba giʼõ, mõrõ, no manandraya ia. Ba lasusugi ia, lamane khõnia: He samahaõ! hadia, lõ ba dõdõu, na
tekiko ita?
39. Ba maoso ia ba itenawa nangi ba imane ba ndrulu: Bõi hedehede saʼae, honogõʼõ! Ba tebato nangi, ba tobali
ahono sibai.
40. Ba imane khõra: Hadia wa adaʼudaʼu ami si manõ? Hana wa lõ famati khõmi?
41. Ba ataʼu sibai ira, ba faoma lamane khõ nawõra: Ha niha daʼõ, wa lafondrondrongo gõi linia angi ba dulu?

HAKUNA MATATA
 FAZA 5

I. Famofanõ bekhu.
II. Famadõhõ fõkhõ ndra alawe sendro talu.
III. Fanusugi ono Yaʼiro andrõ.
1. Ba larugi zi tambai mbawa, danõ Gerasa.
2. Ba ha ihundragõ danõ, moroi ba nowo, ba iʼanemaʼõ iʼondrasi ia niha, soroi lewatõ, si so bekhu si raʼiõ.
3. Ba lewatõ sosõ ia, ba lõ sangila mamõbõ yaʼia, he rate wamõbõ.
4. Noa sa asese tebõbõ ia bõbõ gahe ba rate danga, ba iʼetuʼõ rate danga ba irekha mbõbõ gahe andrõ, ba lõ sangila
molawa yaʼia.
5. Ba ba lewatõ sosõ ia ba ba hili, lõ mamalõmalõ, bongi maʼõkhõ, muʼaoʼao ia ba iʼolobigõ khõnia gara.
6. Ba me iʼila Yesu, moroi ba zarõu, ba fagohi ia, ituhi danõ fõnania,
7. muʼao ia, ebua sibai li, imane: Hadia niwaʼõu khõgu, Yesu, Ono Lowalangi Fondrege Zalawa? Ubeʼe ba hõlu
ndraʼugõ, khõ Lowalangi, fa bõi õfakao ndraʼo!
8. Imane sa khõnia: Betaʼõgõ bekhu si raʼiõ, rõi niha andrõ!
9. Ba isofu khõnia: Hadia dõiu? Ba imane khõnia: Liwu dõigu; me no ato sibai ndraʼaga.
10. Ba iforege wangandrõ khõnia, enaʼõ lõ ifofanõ ira, lõ iheta ira ba danõ andrõ.
11. Ba so ba daʼõ ba gahe hili mbawi, sambawa, nikubaloi, oya sibai.
12. Ba laʼandrõ khõnia, lamane: Fatenge ndraʼaga ba mbawi andrõ, enaʼõ mabeʼe nahiama ira.
13. Ba itehe khõra. Ba laheta ira bekhu si raʼiõ andrõ, lasawa mbawi andrõ. Ba latiboʼõ ira ba mbawa bawi si
sambawa andrõ, moroi ba zanaere, mato dua ngahõnõ, ba alõmõ ba daʼõ.
14. Ba moroi gubalora, laʼombakhaʼõ yomo ba mbanua ba ba halama misa; ba mõi ira mufaigi, he wisa.
15. Ba larugi Yesu ba laʼila zi so bekhu andrõ, no dumadao, no monukha, no taya waʼowõhõ, si so liwu andrõ no
mege, ba ataʼu ira.
16. Ba sangila mege, ba laʼombakhaʼõ khõra, he wisa mege ba zobekhu andrõ, ba hadia ia ba mbawi andrõ.
17. Ba labõrõtaigõ laʼandrõ khõnia, enaʼõ iheta ia ba danõra.
18. Ba me mõi ia baowo, ba iʼandrõ khõnia sobekhu andrõ mege, enaʼõ fao ia khõnia.
19. Ba lõ iʼohe, imane sa khõnia: Fuliʼõ yomo khõmi, ba ombakhaʼõ khõra, ha waʼebua wanolo Zoʼaya yaʼugõ ba
faʼahakhõ dõdõnia ndraʼugõ.
20. Ba mõi ia, ibõrõtaigõ iʼombakhaʼõ ba zi fulu banua, ha waʼebua wanolo Yesu yaʼia ba oi ahõlihõli dõdõra.
21. Ba me no irugi si yefo Yesu, ba nowo, ba owulo khõnia niha, ato sibai; ba no so ia ba mbewe mbawa.
22. Ba so zamõsa, satua zekola, Yaʼiro dõi, ba me iʼila ia, ba ituhi danõ fõnania,
23. iforege wangandrõ khõnia, imane: Torege khõ nonogu alawe, enaʼõ mõiʼõ ba õtufa ia tangau, enaʼõ abeʼe ba
enaʼõ auri.
24. Ba mõi ia, fao ia khõnia. Ba laʼoʼõ niha, ato sibai; fadege ira khõnia.
25. Ba so ndra alawe, sendro talu, no mewelendrua fakhe waʼara,
26. no erege sibai dõdõnia ba zodaludaluni, no ato, ba no ahori ibeʼe ganaʼania, ba lõ si toʼila, no itugu abõlõbõlõ na
i.
27. Ba me irongo daʼõ khõ Yesu, ba mõi ia, ba hunõ niha, moroi furi, ibabaya mbarunia.
28. Imane: He ha barunia ubabaya, ba aurido.
29. Ba iʼanemaʼõ otufo ndro andrõ khõnia, ba toʼila ba nõsinia, wa no dõhõ wamakao andrõ khõnia.
30. Ba iʼanemaʼõ iʼila Yesu, ba khõnia, wa no aheta khõnia wangabõlõ andrõ, ba ibaliʼõ ia ba hunõ niha, imane: Ha
niha zombambaya barugu.
31. Ba lamane khõnia nifahaõnia: Õʼila wa fadege khõu niha, ba õmane: Ha niha zombambaya yaʼo?
32. Ba ifakhõlõ ia, wamaigi solau daʼõ.
33. Ba ataʼu ndra alawe no mege, manizinizi, me no iʼila, he wisa khõnia, ba mõi ia, ituhi danõ fõnania, iʼombakhaʼõ
he wisa zi ndruhunia fefu.
34. Ba imane khõnia: He onogu, no iʼorifi ndraʼugõ famatimõ andrõ; fuliʼõ, yaʼohahau dõdõu ba yadõhõ wamakao
andrõ khõu!
35. Ba me muhede ia na, ba so zinenge zatua zekola no mege, lamane: No mate nonou; hadia wa õfakao na zamahaõ
andrõ?
36. Ba iʼosilõmurongogõ Yesu niwaʼõra andrõ, imane khõ zatua zekola andrõ: Bõi ataʼufi, amati manõ.
37. Ba lõ itehe fao khõnia niha, ha Fetero ba Yakobo ba Yohane, talifusõ Yakobo.
38. Ba larugi yomo ba nomo zatua zekola andrõ, ba iʼila waguaguasa andrõ, awõ zeʼe, awõ zangeʼesi, waʼabõlõbõlõ.
39. Ba mõi ia yomo, imane khõra: Hadia wa faguagua ami ba hadia wa megeʼege? Tenga si mate nono andrõ, si
mõrõ.
40. Ba laʼigiʼigiʼõ ia. Ba ifofanõ ira tou, fefu, ba iʼohe nama nono no mege ba inania ba awõnia andrõ, mõi ia si
bakha, ba zi so ono andrõ.
41. Ba iraʼu danga nono, imane khõnia: Talita kumi! Faoso ono alawe, uwaʼõ khõu! geluahania.
42. Ba iʼanemaʼõ maoso nono alawe andrõ ba mowaõwaõ; so sa mewelendrua fakhe waʼebuania.
43. Ba iʼanemaʼõ tobali sibai dõdõra. Ba iʼabeʼeʼõ linia wangumaʼõ khõra, enaʼõ lõ irongo daʼõ niha, ha niha ia; ba
iwaʼõ, enaʼõ labeʼe gõ nono andrõ.

HAKUNA MATATA
 FAZA 6

I. Mamahaõ Yesu ba Nazareta.

II. Ifatenge zinenge andrõ.
III. Famunu Yohane andrõ.
IV. Fameʼe gõ ba niha, si lima ngahõnõ.
V. Mowaõwaõ ba guli mbawa Yesu.
VI. Famadõhõ fõehõ.
1. Ba mofanõ ia ba daʼõ. Ba irugi mbanuara ba laʼoʼõ ia nifahaõnia.
2. Ba me luo sabato, ba ibõrõgõ mamahaõ yaʼira ba zekola. Ba tobali dõdõ zato, samondrongo, lamane: He moroi
daʼõ khõnia, ba hadia waʼatuatua andrõ, nibeʼe khõnia? ba tandra si mane daʼõ, nifazõkhinia tangania?
3. Tenga tuka andrõ, ono Maria andrõ, tenga talfusõ ndra Yakobo, Yose, Yuda, Simoni? Ba talifusõnia alawe andrõ,
ba tenga ba daʼe khõda so? Fatuwu saʼae ia khõra.
4. Ba imane khõra Yesu: Lõ teʼositengagõ zamaʼeleʼõ, na tenga ba mbanuara ba na tenga ba zahatõ khõnia ba moroi
yomo khõra.
5. Ba tebai ifazõkhi dandra ba daʼõ, hadia ia, ha maʼifu zofõkhõ itufa tanga, ifadõhõ wõkhõ.
6. Ba ahõlihõli dõdõnia ba wa lõ mamati ira. Ba itõrõ misa mbanua si fasui, mamahaõ ia.
7. Ba humede ia ba zi felendrua, ibõrõtaigõ ifatenge ira, darudarua, itehe khõra wamofanõ bekhu si raʼiõ.
8. Ba iʼoroiʼõ khõra, bõi laʼohe hadia ia ba lala, ha siʼo. Bõi laʼohe roti, bõi laʼohe mbola ba bõi kefe ba mbõbõ talu
9. (ba mobadagahe sa) ba bõi dua gõrõ mbarura.
10. Ba imane khõra: Ba zi mõi ami yomo, ba daʼõ miʼiagõ, irege mofanõ ami ba daʼõ.
11. Ba na so mbanua, si lõ mamaʼamõi yomo yaʼami ba si lõ mamondrongo limi, ba miheta ami ba daʼõ, miʼanotogõ
gawugawu ba gahemi, ba wamaduhuʼõ khõra.
12. Ba mofanõ ira mangombakha, lamane: Mifalalini geraʼera!
13. Ba oya lafofanõ bekhu ba ato zofõkhõ labayoini fanikha, lafadõhõ wõkhõ.
14. Ba irongo razo Herode; noa sa teturia dõinia. Ba imane: No maoso Yohane andrõ, samayagõ idanõ, moroi ba ngai
zi mate, andrõ so khõnia waʼabõlõ andrõ.
15. Ba so zangumaʼõ, Eliya: ba so, ba samaʼeleʼõ lawaʼõ; hulõ zamaʼeleʼõ andrõ fõna, samõsa.
16. Ba me irongo Herode, ba imane: Yohane andrõ, nifaʼewaʼõgu bagi, daʼõ zi no maoso.
17. Noa sa ifatenge Herode, no ifaraʼuʼõ Yohane, no labõbõ ba gurunga, bõrõ Herodia andrõ, foʼomo dalifusõ
Herode, Filifo, me no ihalõ Herode.
18. Noa sa iwaʼõ Yohane khõ Herode: Lõ tola so khõu woʼomo dalifusõu.
19. Ba no afõkhõ dõdõ Herodia andrõ khõnia, ibunu enaʼõ, ba tebai.
20. Noa sa ataʼu Herode Yohane, me no iʼila wa no niha satulõ, niʼamoniʼõ, ba ifatarogõʼõ, ba auli abu dõdõnia, na
irongo linia, ba omasi ia, ifondrondrongo.
21. Ba bawa senahõi: fatome Herode, awõnia salawa ba kumandra andrõ ba salawa andrõ ba Galilaia, me bawa
waʼatumbunia.
22. Ba mõi yomo nono Herodia andrõ, alawe, manari, ba omasi Herode ba tomenia. Ba imane razo khõ nono alawe
andrõ: Andrõ khõgu hadia zomasiʼõ ba ubeʼe khõu; fahõlu ia khõnia:
23. Hadia ia niʼandrõu khõgu, ubeʼe khõu, irugi zi matonga mbanuagu
24. Ba mõi ia baero, imane khõ ninania: Hadia zi sõkhi niʼandrõgu? Ba imane: Hõgõ Yohane andrõ, samayagõ idanõ.
25. Ba iʼanemaʼõ ifuli ia khõ razo no mege, iʼaliogõ, iʼandrõ, imane: Omasido, iadaʼe sibai õbeʼe khõgu, ba wiga
yawa, hõgõ Yohane andrõ, samayagõ idanõ.
26. Ba abu sibai dõdõ razo, ba ba wahõlusa no mege ba ba dome andrõ, ba lõ edõna ia lõ ibeʼe.
27. Ba iʼanemaʼõ ifatenge razo wazuri, iʼoroiʼõ laʼohe hõgõ Yohane.
28. Ba mõi daʼõ, iʼewa mbagi ba gurunga ba iʼohe hõgõ ba wiga yawa, ibeʼe khõ nono alawe no mege, ba ibeʼe khõ
ninania ono alawe andrõ.
29. Ba me larongo nifahaõ Yohane, ba mõi ira, lahalõ mbotonia ba lakoʼo.
30. Ba owulo khõ Yesu zinenge no, ba laʼombakhaʼõ khõnia fefu nilaura ba famahaõra andrõ.
31. Ba imane khõra: Mitabu, yaʼami andrõ, ba zi ha yaʼita, ba zi lõ nihaniha, ba miʼolombase maʼifu. Ato sa
zangõrõngõrõ, lõ falukha manga ira.
32. Ba moloyo ira, lasawa naha si lõ nihaniha, ba zi ha yaʼira.
33. Ba ato zanehe me mofanõ ira ba laʼila, wa yaʼira, ba lahurufai, moroi ba mbanua misa fefu, latõrõ tanõ, lahulõ ira.
34. Ba me irugi Yesu, ba iʼila, ato sibai niha, ba ahakhõ dõdõnia ira, me no hulõ mbiribiri si lõ kubalo, ba ibõrõtaigõ
ifahaõ ira, oya ngawalõ.
35. Ba me arakha, bongi saʼae, ba mõi khõnia nifahaõnia, lamane: Tanõ si mate naha andre, ba no arakha bongi.
36. Fofanõ ira, enaʼõ lasawa halama ba banua sideʼide, si fasui misa, ba wowõli gõra.
37. Ba itema lira, imane khõra: Mibeʼe gõra, yaʼami. Ba lamane khõnia: Hadia, mõiga mowõli roti, otu rufia fowõli
ba mabeʼe õra?
38. Ba imane khõra: Ha waʼoya zi so khõmi roti; miʼae mifaigi. Ba me no lafaigi, ba lamane: Lima ba dua rozi giʼa.
39. Ba iwaʼõ khõra, mudadao ira, lafaʼoli ira, ba ndruʼu.
40. Ba mudadao ira, laʼangenoligõ ira, otuʼotu ba limalima wulu.
41. Ba ihalõ roti andrõ, si lima ba iʼa andrõ, si dua rozi ifaõga hõrõnia ba zorugo, ifahowuʼõ roti andrõ, ba iboboto,
ibeʼe khõ ndra nifahaõ, enaʼõ labeʼe khõra, ba ba giʼa andrõ, si dua rozi gõi, idozigõ ira.
42. Ba manga ira fefu ba abuso.
43. Ba laʼozaragõ gakhõkhõla, felendrua kude; akhõkhõla giʼa õsa.

HAKUNA MATATA
 44. Ba si manga roti andrõ, ba lima ngahõnõ ndra matua.
45. Ba iʼanemaʼõ iforege wangumaʼõ khõ ndra nifahaõnia weʼamõi baowo, ba wowaõwaõ miyefo ba Mbetisaʼida,
gasagasa wamofanõnia niha sato.
46. Ba me no iʼefaʼõ ira, ba mõi ia ba hili, mangandrõ.
47. Ba me bongi, ba no irugi dalu mbawa owo no mege ba ha yaʼia ba danõ.
48. Ba me iʼila erege dõdõra woloyo — noa sa zuzumõ nangi — ba iʼondrasi ira, me miwo manu, mowaõwaõ ia ba
guli mbawa ba italuʼi ira enaʼõ.
49. Ba me laʼila, mowaõwaõ ia ba guli mbawa, ba lawai bekhu, ba muʼiraʼira.
50. Dozi sa laʼila ia ba tokea ira. Ba iʼanemaʼõ muhede khõra, imane khõra: Bõi miʼabusi tõdõ, yaʼodo, bõi
miʼataʼufi.
51. Ba mõi ia baowo khõra, ba tebato nangi; ba oi so waʼatobali dõdõra.
52. Lõʼõ sa aboto ba dõdõra ba roti andrõ mege; noa sa abeʼe dõdõra.
53. Ba laʼõtõ, lasawa danõ, larugi Genezare, manao ira.
54. Ba me no mõi ira ba danõ, ba iʼanemaʼõ laʼila niha, wa yaʼia.
55. Ba latõrõi misa danõ maʼasagõrõ, labõrõtaigõ lafabea khõnia zofõkhõ, ba gasora, ba nirongora so ia.
56. Ba ba zi mõi ia yomo ba mbanua sideʼide, ba ma ba mbanua sebua, ba ma ba halama, ba latouʼõ tou baewali
zofõkhõ andrõ ba laʼandrõ khõnia, enaʼõ ha bowobowo mbarunia tola lababaya; ba ha waʼato zombambaya, ba
dõhõ wõkhõ.

HAKUNA MATATA
 FAZA 7

I. Fanegu nifakhoi dõdõ niha.

II. Fangorifi ono ndra alawe Ndrawa Ganaʼana andrõ.
III. Famadõhõ fõkhõ zafiso, si lõ hede.
1. Ba owulo khõnia warizaio ba sangila amakhoita õsa, si otarai Yeruzalema.
2. Ba me laʼila nifahaõnia õsa, si manga manõ lõ mombanõ —
3. Lõʼõ sa manga warizaio, awõ niha Yehuda fefu, na lõ muforege wanasai tanga, woloʼõ oroisa zatua andrõ,
4. ba na laʼotarai kade, ba lõ manga ira, na lõ si mondri, ba oya ngawalõ tanõ bõʼõ, nifaʼema khõra, niʼoʼõ, fanasai
mako ba fanasai migõ ba fanasai bowoa
5. Ba lasofu khõnia farizaio andrõ, awõ zangila amakhoita andrõ, lamane: Hana wa lõ latõrõ lala goroisa zatua andrõ
ira nifahaõmõ, hana wa manga manõ ira lõ mombanõ?
6. Ba imane khõra: Si duhu nifaʼeleʼõ Yesaya andrõ ba khõmi, samini tõdõ andrõ, si mané ba zura: ”Lafosumange
ndraʼo bewera niha andre, ba tõdõra, ba no arõu khõgu.
7. Si lõ guna wamosumangera yaʼo, me nifakhoi dõdõ niha wamahaõra.
8. Oroisa Lowalangi miʼerogõ, ba miʼoʼõ goroisa niha.
9. Ba imane khõra: Si ndruhu wangositengagõmi oroisa, ba woloʼõ nifakhoi dõdõmi.
10. Noa sa iwaʼõ Moze: ”Fosumange namau, awõ ninau,” ba: ”Na so zangelifi amania, ba ma inania, ba si mate.”
11. Ba yaʼami miwaʼõ: Na so niha sangumaʼõ khõ namania, ba ma khõ ninania: ”Korban”, ameʼela, sumange,
geluahania, zinemau khõgu enaʼõ,
12. ba lõʼõ saʼae õmõnia khõ namania, ba ma khõ ninania, miwaʼõ.
13. Ba tobali lõ guna daroma li Lowalangi saʼae, mibeʼe, ba nifakhoimi andrõ, nikhoi dõdõmi; ba oya ngawalõ na zi
manõ milau.
14. Ba ifuli humede ba niha sato, imane khõra: Mifondrondrongo khõgu, dozi ami, ba yaʼaboto ba dõdõmi!
15. Tebai itaʼunõi niha hadia ia moroi baero, si mõi ba dalunia; daʼõ sa zanaʼunõi niha, si otarai moroi bakha dõdõ
niha.
16. Si so tõgi dalinga, ba wamondrongo, ba yamufondrondrongo!
17. Ba me no mõi ia yomo, me no irõi niha sato andrõ, ba lasofu khõnia nifahaõnia ba gamaedola andrõ no mege.
18. Ba imane khõra: Hadia, lõʼõ na gõi saboto ba dõdõmi? Lo miʼila, wa tebai itaʼunõi niha si otarai moroi baero, si
mõi ba dalunia, me tenga tõdõnia isawa,
19. me ba dalu mõi, ba me aheta ba dõgitõgi, ba nihaõgõ fefu, hadia ia, ngawalõ gõ?
20. Ba imane: Si otarai niha, moroi bakha, daʼõ wanaʼunõi niha.
21. Moroi bakha sa, moroi ba dõdõ niha, iʼotarai eraʼera si lõ sõkhi, ba fohorõ ba fanagõ ba fangeʼe,
22. ba fohorõni donga zodonga ba faʼomasi ganaʼa ba faʼafaito ba falimosa ba femabumabu ba faʼafõkhõ dõdõ ba
fanandrawaisi niha bõʼõ ba fayawasaba fa lõ tõdõ.
23. Fefu zi lõ sõkhi andrõ, ba moroi bakha iʼotarai ba itaʼunõi niha.
24. Ba maoso ia, iheta ia ba daʼõ, isawa danõ Diro. Ba mõi ia yomo ba nomo, enaʼõ lõ laʼila niha bõʼõ, dõdõnia; ba
tebai tobini ia.
25. Iʼanemaʼõ no irongo ia ira alawe, si so ono alawe sobekhu si raʼiõ, ba mõi yomo daʼõ, ituhi danõ fõnania.
26. Ba Dawa Heleni ndra alawe andrõ, ba Ziria Wõnikia mbanuara. Ba iʼandrõ khõnia, enaʼõ ifofanõ mbekhu andrõ
khõ nononia.
27. Ba imane khõnia: Akha abuso ndraono ua; lõʼõ sa sõkhi, na lahalõ gõ ndraono ba na labeʼe õ nasu.
28. Ba itema linia, imane khõnia: E, Tua; ba laʼa gõi asu barõ meza gakhõkhõla ba ndraono.
29. Ba imane khõnia: Ba limõ andrõ, fuliʼõ, no aheta mbekhu andrõ khõ nonou.
30. Ba mofanõ ia khõra, ba no mõrõmõrõ ba gaso nono, iʼila, ba no aheta mbekhu andrõ.
31. Ba mofanõ zui Yesu, irõi danõ Diro, itõrõ Zidona, isawa, mbawa Galilaia, itõrõ danõ zi fulu banua.
32. Ba laʼohe khõnia zafiso, si no abeʼe lela, laʼandrõ khõnia, enaʼõ itufa tanga.
33. Ba iʼohe ba zi lõ niha ba ibeʼe duturunia ba dalinga, magendrilo ia ba ibabaya lela.
34. Ifaõga hõrõnia miyawa ba zorugo, ihasugõ ia ba imane khõnia: Efata! yatebokaʼõ geluahania
35. Ba teboka dõgi dalingania, ba iʼanemaʼõ aefa wesu lelania andrõ, ba atulõ wehedenia.
36. Ba iwaʼõ khõra, bõi laʼombakhaʼõ, gofu ha õkhõ; ba ihõtõi fanenawa yaʼira, ba lahõtõi fangombakha.
37. Ba tobali sibai dõdõra ba lamane: Oi nihaogõ manõ wolaunia, safiso ibaliʼõ samondrongo li niha, ba si lõ hede, ba
ibaliʼõ sihede

HAKUNA MATATA
 FAZA 8

I. Fameʼe gõ ba niha, si õfa ngahõnõ.

II. Tandra ba mbanua si yawa.
III. Tanõmõ roti warizaio.
IV. Famadõhõ fõkhõ hõrõ zauʼa.
V. Famaduhuʼõ Wetero.
VI. Ihõnagõ iʼombakhaʼõ wamakao yaʼia Yesu.
VII. Ifobawa lala ba zoloʼõ khõnia.
1. Me luo daʼõ, ba ato sibai zui niha, ba maʼifu lõ õra, ba humede Yesu ba nifahaõnia, imane khõra:
2. Ahakhõ dõdõgu niha andrõ; noa saʼae tõlu bongi lõ si tebulõ ira khõgu, ba maʼifu lõ õra.
3. Ba na ufofanõ ira ba khõra, lõ manga, ba mate ira olofo ba lala; banua sarõu na i õsa.
4. Ba latema linia nifahaõnia, lamane: He moroi tahalõ gõ, ba wangabusoiʼõ niha andrõ, ba daʼe, ba danõ si mate?
5. Ba isofu khõra: Hauga khõmi roti? Ba lamane: Fitu.
6. Ba iwaʼõ ba niha, mudadao ira ba danõ. Ba ihalõ roti andrõ, si fitu, iʼaohasi gõlõ Lowalangi, iboboto roti ba ibeʼe
khõ ndra nifahaõnia, ba wamaosa; ba lafaosa ba zatõ.
7. Ba so khõra giʼa maʼifu, ba ifahowuʼõ ba ifaosa gõi.
8. Ba manga ira, ba abuso, ba laʼozaragõ zi tõra, akhõkhõla, fitu kude.
9. Ba so õfa ngahõnõ ira; ba ifofanõ ira.
10. Ba idõlõ ia baowo, awõ nifahaõnia ba irugi danõ Dalamanuta.
11. Ba so moroi yomo warizaio, labõrõtaigõ fahuhuo khõnia, laʼandrõ khõnia dandra, moroi yawa ba mbanua, ba
wanandraigõ yaʼia.
12. Ba ihasugõ ia tõdõnia, ba imane: Hana wa laʼandrõ dandra niha andrõ? Si ndruhu niwaʼõgu khõmi lõʼõ manõ
labeʼe dandra ba niha andrõ.
13. Ba irõi ira, ifuli ia baowo, isawa si yefo.
14. Ba no olifu ira wolohe roti; lõ baowo khõra, ha sambua roti.
15. Ba ifangelama ira, imane: Mifaigi, bõi mibabaya danõmõ roti andrõ ba warizaio, awõ danõmõ roti khõ Herode
andrõ.
16. Ba fahuhua ira, lamane: Me lõ khõda roti.
17. Ba iʼila ba imane khõra: Hadia wa fahuhuo ami, wa lõ roti khõmi? Hadia, lõʼõ na miʼila hadia ia, ba lõʼõ na
saboto ba dõdõmi? Lõ mamalõmalõ waʼabeʼe dõdõmi?
18. Mohõrõ ami, ba lõ miʼila hadia ia, ba no so dõgi dalingami, ba lõ mirongo hadia ia, ba lõ miʼeraʼera tõdõmi.
19. Me uboboto roti no si lima, ba zi lima ngahõnõ niha, ba ha uga kude niʼozaragõmi akhõkhõla? Lamane khõnia:
Felendrua.
20. Ba ba zi fitu no, ba zi õfa ngahõnõ niha, ba ha uga kude niʼozaragõmi akhõkhõla? Ba lamane: Fitu,
21. Ba imane khõra: Hadia, lõʼõ na aboto ba dõdõmi?
22. Ba larugi Mbetisaʼida. Ba laʼohe khõnia zauʼa, laʼandrõ khõnia, enaʼõ ibabaya.
23. Ba iʼohe danga zauʼa andrõ, ifasao baero mbanua, idiloi hõrõnia, itufa ia tanga, isofu khõnia, na so niʼilania.
24. Ba ifaõga hõrõnia, ba imane: Uʼila niha; mõwaõwaõ ira, uʼila sa, hulõ dõla geu.
25. Ba ifuli itufa hõrõnia tanga ba itõngõ ba teʼazõkhi ia, ba atõla wamaiginia fefu hadia ia.
26. Ba ifofanõ ia ba khõra, imane: Bõi ae miyomo ba mbanua andre.
27. Ba mofanõ Yesu, awõ nifahaõnia, lasawa mbanua misa, sahatõ ba Kaizaria Wilifo. Ba me so ira ba lala, ba isofu
ba nifahaõnia, imane khõra: Hadia lawaʼõ niha, ha niha ndraʼodo?
28. Ba lamane khõnia: Lawaʼõ Yohane, samayagõ idanõ, ndraʼugõ, ba so zangumaʼõ Eliya ba so zangumaʼõ
fasamõsa zamaʼeleʼõ andrõ.
29. Ba isofu khõra: Ba yaʼami, ha miwaʼõ, ha niha ndraʼo? Itema linia Fetero, imane khõnia: Keriso andrõ ndraʼugõ.
30. Ba itenawa ira, fa bõi laʼombakhaʼõ ia ba niha bõʼõ.
31. Ba ibõrõtaigõ ibokai khõra, wa lõ tola lõ oya dania itaha famakao Ono Niha, latiboʼõ dania ia satua andrõ ba
sangila amakhoita; labunu ia ba na no irugi tõlu ngaluo, ba ifuli auri.
32. Lõʼõ sa aiwõ ia wangombakha. Ba isõbi ia khõnia Fetero, ibõrõgõ itenawa.
33. Ba ibaliʼõ ia, ba me iʼila nifahaõnia, ba itenawa Wetero andrõ, imane: Ae furigu, Satana! lõʼõ sa õʼeraʼera hadia
khõ Lowalangi, ha hadia ba niha.
34. Ba humede ia ba niha sato, awõ ba nifahaõnia, imane khõra: Na so zedõna moloʼõ yaʼo, ba yamuʼositengagõ ia,
yamuluʼi rõfania ba yamuʼoʼõ ndraʼo.
35. Na so sa zedõna manganauʼõ nosonia, daʼõ zaetu noso, ba na so zaetu noso, na bõrõ ndraʼo ba turia somuso dõdõ
andrõ, ba daʼõ zanganauʼõ.
36. Hadia sa guna ba niha, na isõndra enaʼõ harenia fefu hadia ia zi so ba guli danõ, ba na teʼala ia nosonia?
37. Hadia sa enaʼõ, nibeʼe niha hõli nosonia?
38. Na so sa zaila ba khõgu andre, ba ba daroma ligu, ba niha sohorõhorõ andre, solalõ, daʼõ gõi zaila dania Nono
Niha, na so ia, na so khõnia lakhõmi Nama andrõ, ba na awõnia malaʼika niʼamoniʼõ andrõ.

HAKUNA MATATA
 FAZA 9
I. Famolakhõmi Yesu.
II. Famadõhõ fõkhõ zaniri.
III. Iʼombakhaʼõ Yesu wamakao yaʼia dania.
IV. Ifa rou dõdõra ba wa lõ fayawa. V. Ba ba wamologõ tõdõ.
V. Ba ba wangositengagõ yaʼira ba ba wa bõi faʼuduʼudu.
1. Ba imane khõra: Si ndruhu niwaʼõgu khõmi, so õsa ba zi so ba daʼe, si lõ manandra faʼamate dania, irege no laʼila
abõlõ mbanua Lowalangi andrõ.
2. Ba õnõ bongi aefa daʼõ, ba iʼohe awõnia Yesu Wetero ba Yakobo ba Yohane, iʼohe misa ira ba hili salawa, ba zi
ha yaʼira manõ; ba tobali ia fõnara;
3. ba nukhania, ba tobali humaga, afusi sibai, tebai si manõ waʼafusi nukha ba zamabago ba guli danõ.
4. Ba oroma khõra Geliya ba Moze fahuhuo ira khõ Yesu.
5. Ba humede Wetero, imane khõ Yesae: He samahaõ, ba daʼe zi sõkhi nahada; ba damafazõkhi nose, tõlu, sambua
khõu, ba sumbua khõ Moze ba sambua khõ Geliya.
6. Lõʼõ sa iʼila watahõgõ niwaʼõnia; noa sa aʼoi so waʼatobali dõdõra.
7. Ba so moroi sa lawuo si lumõʼõ yaʼira. Ba so zihede moroi ba lawuo andrõ, imane: Onogu omasiõ daʼõ,
mifondrondrongo linia!
8. Ba me lafakhõlõ ira, ba iʼozumagõ lõʼõ saʼae oroma khõra niha, ha Yesu manõ nawõra.
9. Ba me laʼtueli hili, ba iwaʼõ khõra, bõi laʼombakhaʼõ, gofu ha khõ, niʼilara, ha dania, na no maoso Nono Niha
moroi ba ngai zi mata.
10. Ba lõ olifu ira niwaʼõnia andrõ, ba fahuhuo ira, hadia ia wemaoso andrõ, moroi ba ngai zi mate.
11. Ba lasofu khõnia, lamane: Hadia wa lawaʼõ farizaio ba sangila amakhoita, lõ tola lõ mõi Geliya ua?
12. Ba imane khõra: Yaʼia, so Geliya ua ba iʼaʼazõkhi fefu hadia ia; ba he wisa ba zura ba khõ Nono Niha andrõ?
Oya dania itaha famakao ba latiboʼõ.
13. Ba uwaʼõ khõmi, noa gõi mõi Geliya, ba no lalau khõnia hadia zomasi ira, no itõrõ zi so ba zura ba khõnia andrõ.
14. Ba me larugi nifahaõ, ba ato niha samasui yaʼira, laʼila, awõ zangila amakhoita, si fahuhuo khõra.
15. Ba iʼanemaʼõ tobali dõdõ niha sato andrõ fefu, me laʼila ia ba lahurufai ia, wangowai yaʼia.
16. Ba isofu khõra: Hadia huhuomi khõra?
17. Ba itema linia si samõsa ba zato andrõ, imane: He samahaõ, no uʼohe khõu nonogu, si so bekhu si lõ hede.
18. Ba na iraʼu ia, ba idõdõni ba fawukhõ gilo ba ifatangi mboha ba ariri manõ ia. Ba no uwaʼõ ba nifahaõmõ, enaʼõ
lafofanõ, ba tebai.
19. Ba itema lira, imane: Alai ndraʼo ami, niha si lõ mamati! Ha waʼara tõ na sodo khõmi? Ha waʼara utaha ba
khõmi? Miʼohe ia khõgu.
20. Ba laʼohe khõnia. Ba me iʼila ia, ba iʼanemaʼõ idõdõni nõsinia bekhu andrõ, akandro, alau ia tou ba danõ,
ifagaõlõ ia ba fawukhõ gilo.
21. Ba isofu khõ namania Yesu: Ha waʼara saʼae gõnagõna ia si manõ?
22. Ba imane: Iʼotarai iraono ia. No asese itiboʼõ, ba galitõ gõi ba ba nidanõ, ba wamunu yaʼia; ba na õʼila hadia ia,
ba hakhõsi tõdõ ndraʼaga, tologa.
23. Ba imane khõnia Yesu: Ba niwaʼõu andrõ: ”Na õʼila”, — fefu hadia ia iʼila ilau samati.
24. Ba iʼanemaʼõ muʼao nama nono andrõ, imane: Mamati ndraʼo, tolodo ba wa ambõ famati andrõ!
25. Ba me iʼila Yesu lahurufai niha sato andrõ, ba itenawa mbekhu si raʼiõ andrõ, imane khõnia: Uwaʼõ khõu, bekhu
si lõ hede, safiso, hetaʼõgõ khõnia ba bõi saʼae fuliʼõ khõnia.
26. Ba iheta ia, muʼaoʼao ia ba idõdõni sibai nõsinia. Ba tobali hulõ zi mate, ba ato zangumaʼõ: No mate ia.
27. Ba iraʼu danga Yesu, ifazizio, ba maoso ia.
28. Ba me mõi ia yomo, ba lasofu khõnia nifahaõnia, ba zi ha yaʼira: Hana wa tebai ndraʼaga, ba wamofanõ yaʼia?
29. Ba imane khõra: Lõ famofanõ zi sambalõ andrõ, na tenga fangandrõ.
30. Ba laheta ira ba daʼõ, latõrõ Galilaia, ba lõ omasi ia, iʼila ira niha bõʼõ.
31. Ifahaõ sa nifahaõnia, imane khõra: Tetouʼõ dania Nono Niha ba danga niha, ba labunu, ba na no labunu, ba tõlu
ngaluo, ba ifuli auri.
32. Ba lõ aboto ba dõdõra niwaʼõnia andrõ, ba ataʼu ira, wanofu khõnia.
33. Ba larugi Gafanauma, ba me no mõi ia yomo, ba isofu khõra: Hadia mege huhuomi ba lala?
34. Ba lõ hedehedera; noa sa mege fahuhuo ira ba lala, ha niha zebuara maõ.
35. Ba mudadao ia ba humede ia ba zi felendrua ba imane khõra: Na so zomasi fõna ia, ba yamõi furi sibai, yamõi
enoni nawõnia fefu.
36. Ba ifaʼaso tanõ fõnara ndraono, sambua, italagui, ba imane khõra:
37. Na so zamaʼamõi yomo khõnia ono si mane daʼe, sambua, na bõrõ dõigu, ba yaʼo nifaʼamõinia yomo. Ba na so
zamaʼamõi yomo yaʼo, ba tenga yaʼo nifaʼamõinia yomo, samatenge yaʼo andrõ nifaʼamõinia.
38. Imane khõnia Yohane: He samahaõ, no maʼila zamõsa, sanõtõi tõimõ, wamofanõ bekhu, si lõ moloʼõ yaʼita, ba
no matenawa ia, me lõ iʼoʼõ ita.
39. Ba imane Yesu: Bõi mitenawa ia; tebai sa ilau hadia ia dandra, niha, ba dõigu, ba iʼanemaʼõ zui iʼoʼaya ndraʼo.
40. Ha niha sa zi lõ faʼudu khõda, ba no awõda.
41. Ha niha sa zameʼe nibadu khõmi zamba mako idanõ, ba dõigu andrõ, me khõ Keriso ami, ba si ndruhu niwaʼõgu
khõmi, lõ aekhu luonia.
42. Ba na so zangalani sideʼide andrõ samati, samõsa, ba ebua mohare ia menaʼõ, na labeʼe ba mbaginia gara sebua
ba na latiboʼõ ia ba nasi.
43. Ba na iʼalani ndraʼugõ tangau, ba tema ewa ia; mohare ndraʼugõ, na ha tambai dangau, ba õkhamõ waʼauri, moroi
dua dangau, ba mõiʼõ ba narako, ba galitõ andrõ, si lõ matemate,

HAKUNA MATATA
 44. ba zi lõ matemate gukuõ andrõ khõra, awõ galitõ andrõ.
45. Ba na iʼalani ndraʼugõ aheu, ba tema ewa ia, mohare ndraʼugõ, na sakelakela ndraʼugõ, ba õkhamõ waʼauri,
moroi dua gaheu, ba tetiboʼõ ba narako,
46. ba zi lõ matemate gukuõ andrõ khõra, awõ galitõ andrõ.
47. Ba na iʼalani ndraʼugõ hõrõu, ba tema koe ia, mohare ndraʼugõ, na bakole ndraʼugõ, ba õkhamõ mbanua
Lowalangi, moroi dombua hõrõu, ba tetiboʼõ ba narako,
48. ba zi lõ matemate gukuõ andrõ khõra, awõ galitõ andrõ.
49. Niʼasioni alitõ sa dania ira fefu.
50. Si sõkhi nasio andrõ; ba na taya waʼasiʼasi nasio andrõ, ba ha mibeʼe fangasingasinia? Bõi zi lõ asio khõmi ba
dõdõmi, ba bõi faʼuduʼudu ami.

HAKUNA MATATA
 FAZA 10
I. Huhuo ba wanibo ngambatõ.
II. Ifahowuʼõ ndraono Yesu.
III. Ono matua andrõ, sebua anaʼa.
IV. Huhuo ba ganaʼa andrõ.
V. Ifuli iʼombakhaʼõ Yesu wamakao yaʼia dania ba faʼamatenia.
VI. Ono Zebedaio andrõ.
VII. Famadõhõ fõkhõ hõrõ zauʼa.
1. Ba iheta ia ba daʼõ, isawa danõ Yudaia ba tanõ yefo Yoridano, ba ato zui zowulo khõnia niha, ba ifuli ifahaõ ira,
no toʼõlõ ia ba zi manõ.
2. Ba laʼondrasi ia farizaio, lasofu khõnia, na tola itiboʼõ ngambatõnia niha, latandraigõ ia.
3. Ba itema lira, imane khõra: Hadia goroisa Moze khõmi?
4. Lamane khõnia: No itehe Moze, lafazõkhi zura wangefaʼõ, ba latiboʼõ ia.
5. Ba imane khõra Yesu: Bõrõ waʼabeʼe dõdõmi, wa isura khõmi goroisa andrõ,
6. ba moroi ba mbõrõta nifazõkhi Lowalangi, ba ira matua ba ira alawe wamazõkhinia yaʼira.
7. ”Andrõ irõi namania, awõ ninania, niha,
8. ba ha sambua boto dania zi darua andrõ;” tobali tenga saʼae dombua, ha sambua boto.
9. Ba hadia miʼorudugõ Lowalangi saʼae, ba bõi yamufabali niha.
10. Ba me no mõi ia yomo, ba lafuli lasofu khõnia daʼõ nifahaõnia.
11. Ba imane khõra: Na so zanibo ngambatõnia, ba na ihalõ danõ bõʼõ, ba sohorõ daʼõ, ba khõnia andrõ.
12. Ba na yaʼia zanibo ira matua, ba na mõi ia donga danõ bõʼõ, ba sohorõ, ia.
13. Ba laʼohe khõnia ndraono, enaʼõ ibabaya: ba lategu zolohe andrõ nifahaõnia.
14. Ba me iʼila Yesu, ba mofõnu ia, ba imane khõra: Mifaʼamõi khõgu ndraono andrõ, bõi mitenawa ira, ba zi manõ
sa mbanua Lowalangi andrõ.
15. Si ndruhu niwaʼõgu khõmi, si lõ manema banua Lowalangi andrõ si mane iraono, ba lõʼõ manõ lalania ba daʼõ.
16. Ba italagui ira, ifahowuʼõ, itufa hõgõra tanga.
17. Ba me mõi ia tou baewali, ba iʼondrasi ia niha, ituhi danõ fõnania, isofu khõnia, imane: He samahõ si sõkhi, he
uwisa, enaʼõ utema waʼauri si lõ aetu andrõ?
18. Ba imane khõnia Yesu: Hana wa õwaʼõ si sõkhi ndraʼo? Lõ si sõkhi, baero zi ha samõsa andrõ, Lowalangi.
19. Oroisa andrõ, ba no õʼila: ”Bõi ohorõ! bõi angeʼe! bõi anagõ! bõi bõbõgõ khõ nawõu zi lõ duhu, fosumange
namau, awõ ninau!”
20. Ba imane khõnia: No ahori uʼoʼõ daʼõ samahaõ, iʼotarai iraono ndraʼo.
21. Ba inehegõ ia Yesu, iʼomasiʼõ, ba imane: Sambalõ zi lõʼõ khõu. Ae amawa hadia zi so khõu ba beʼe ba zi
numana, ba so khõu girõgirõ ba zorugo, ba tabu, oʼõ ndraʼo.
22. Ba lõ sõkhisõkhi dõdõnia ba niwaʼõ Yesu andrõ, ba mofanõ ia abu dõdõnia; me no sebua anaʼa ia.
23. Ba ifakhõlõ ia Yesu ba imane ba nifahaõnia: Ha lõ afõkhõ lala zoʼanaʼa ba mbanua Lowalangi!
24. Ba tobali dõdõ nifahaõ ba niwaʼõnia andrõ. Ba ifuli humede Yesu, imane khõra: He iraono! Ha lõ afõkhõ lala ba
mbanua Lowalangi andrõ.
25. Aoha na i, itõrõ dõgi walõlõwa kudo, moroi ikhamõ mbanua Lowalangi andrõ soʼanaʼa.
26. Ba tedou waʼatobali dõdõra, ba faoma lamane khõ nawõra: Ba ha niha zanõndra faʼauri?
27. Ba inehegõ ira Yesu, ba imane: Ba niha, ba tebai, ba ba Lowalangi, ba tola; fefu hadia ia sa, ba molala ba
Lowalangi.
28. Ba ibõrõtaigõ Fetero, imane khõnia: Faigi, yaʼaga andre, no marõi manõ fefu hadia ia, ba no maʼoʼõ ndraʼugõ.
29. Imane Yesu: Si ndruhu niwaʼõgu khõmi, lõ sondrõi omo ba ma talifusõ matua, ba ma talifusõ alawe, ba ma ina,
ba ma ama, ba ma ono, ba ma benua na bõrõ ndraʼo ba turia somuso dõdõ andrõ,
30. si lõ manema mangawuli, otu winaeta, iadaʼe ba gõtõ andre, omo ba talifusõ matua ba talifusõ alawe ba ina ba
ono ba benua, awõ wolohi andrõ, ba ba mbanua furi, ba faʼauri si lõ aetu.
31. Ba ato zi so furi dania zi so fõna iadaʼe, ba si manõ zi so furi iadaʼe, tobali si so fõna dania.
32. Ba ba lala so ira, weʼamõi misi yawa ba Yeruzalema, ba itaritari Yesu, ba no tobali dõdõra ba ataʼu dõdõ zoloʼõ
moroi furi. Ba ifuli iʼohe khõnia zi felendrua, ibõrõtaigõ iʼombakhaʼõ khõra hadia zi gõna ia dania,
33. imane: Hiza, mõi ita misi yawa ba Yeruzalema, ba tebeʼe ba danga gere sebua ba ba danga zangila amakhoita
andrõ Nono Niha, ba laʼetuʼõ hukunia, huku famunu, ba latouʼõ ba danga niha baero ia,
34. ba laʼoʼaya dania ia ba ladidiloi ba labõbõzi ba labunu, ba tõlu ngaluo, ba ifuli auri.
35. Ba laʼondrasi ia ira Yakobo Yohane, ono Zebedaio andrõ, lamane khõnia: He samahaõ, omasi ndraʼaga, na õʼoʼõ
khõma niʼandrõma khõu.
36. Ba imane khõra: Hadia niʼandrõmi khõgu?
37. Ba lamane khõnia: Tehe khõma, enaʼõ samõsa ba gambõlõu ba samõsa ba gaberau nahama ba lakhõmiu dania.
38. Ba imane khõra Yesu: Lõ miʼila hadia niʼandrõmi. Hadia, tola mibadu nõsi mako andrõ, nibadugu, ba tola
labayagõ khõmi nibayagõ khõgu?
39. Ba lamane khõnia: Tola. Ba imane khõra Yesu: Õsi mako andrõ, nibadugu, ba mibadu sa dania, ba nibayagõ
khõgu andrõ, ba tebayagõ khõmi dania,
40. ba fanehe fededao andrõ, ba tenga khõgu; daʼõ zidadao ba daʼõ, ba zi no muhonogõi fedadao andrõ.
41. Ba me larongo daʼõ si dafulu, ba labõrõtaigõ mukõkõkõkõ ba khõ ndra Yakobo Yohane.
42. Ba humede khõra Yesu, imane: Miʼila, lafatõrõ mbanuara si no salawa ba niha, wangumaʼõ niha, ba labeʼe barõ
mbawara niha sebuara.

HAKUNA MATATA
 43. Ba bõi si manõ ba khõmi; ha niha zomasi ebua ia ba khõmi, ba yamõi enonimi
44. Ba ha niha ba khõmi zomasi fõna ia, ba yamõi sawuyu zato,
45. Ono Niha sa gõi, tenga si mõi mangoni, si mõi enoni, si mõi mameʼe nosonia hõli zato.
46. Ba larugi Yerikho. Ba me mofanõ ia ba Yerikho, awõ nifahaõnia ba awõ zato, ba no dumadao ba ngai lala nono
Dimaio, Batimaio, niha sauʼa, sangandrõngandrõ balazo.
47. Ba me irongo so Yesu, banua Nazareta, ba ibõrõtaigõ muʼao, imane: He maʼuwu Dawido, Yesu, hakhõsi tõdõ
ndraʼo!
48. Ba ato zanegu yaʼia, enaʼõ lõ muhede ia. Ba iforege weʼao: He maʼuwu Dawido, hakhõsi tõdõ ndraʼo!
49. Ba ibadugõ ia Yesu, imane: Mihede khõnia. Ba humede ira ba zauʼa andrõ, lamane khõnia: Bõi busi dõdõu,
faoso, muhede ia khõu.
50. Ba itiboʼõ tou mbarunia, ifarõga ia, iʼondrasi Yesu.
51. Ba muhede khõnia Yesu, imane: Hadia zomasiʼõ, he uwisa khõu? Ba imane sauʼa andrõ khõnia: He rabuni, enaʼõ
uʼila niha!
52. Ba imane khõnia Yesu: Fuliʼõ, no iʼorifiʼõ famatimõ andrõ. Ba iʼanemaʼõ iʼila niha, ba iʼoʼõ ia ba lala.

HAKUNA MATATA
 FAZA 11

I. Feʼamõi Yesu miyomo ba Yeruzalema.

II. Marafala si mate.
III. Fangehao osali.
IV. Faʼabõlõ wamati.
V. Huhuo Yesu ba zalawa, ba wamayagõ idanõ andrõ khõ Yohane.
1. Ba me no ahatõ ira ba Yeruzalema ba ba Mbetania ba gahe hili wanikha andrõ, ba ifatenge nifahaõnia, darua,
imane khõra:
2. Miʼae ba mbanua sideʼide andrõ, fõnami, ba na mirugi, ba iʼanemaʼõ miʼila nono galide nifesu, si lõ irai laʼokudo
niha; mitotoʼõ wesunia ba miʼohe ia.
3. Ba na so zangumaʼõ khõmi: Hana wa mimanõ? ba mimane: Moguna khõ Dua, ba iʼanemaʼõ ifaʼoheʼõ mangawuli
ba daʼe.
4. Ba mõi ira, ba hiza nono galide no mege, nifesu, ba zinga mbawandruhõ, tou baewali, ba latotoʼõ wesu.
5. Ba lamane khõra õsa, si so ba daʼõ: Hadia khõmi daʼõ, wa mitotoʼõ wesu nono galide andrõ?
6. Ba laʼombakhaʼõ khõra hadia niwaʼõ Yesu; awena latehe.
7. Ba laʼohe khõ Yesu nono galide andrõ, labeʼe ba hulunia nukhara, ba iʼokudo.
8. Ba ato zamologõ ba lala nukhara, ba so, ba bulu ndruʼu, niʼewara ba mbenua.
9. Ba sowaõwaõ ba soloʼõ moroi furi, ba muʼao, lamane: Hozana, nifahowuʼõ zi so andrõ ba dõi Zoʼaya,
10. nifahowuʼõ waʼasalawa Duada Dawido andrõ, sangondrasi yaʼita; hozana ba zalawa yawa!
11. Ba mõi ia miyomo ba Yeruzalema, ba gosali. Ba me no ifaigi fefu hadia ia, ba me arakha bongi, ba mõi ia baero,
isawa Mbetania, awõ zi felendrua.
12. Ba mahemolu õ, me laʼoroi Mbetania, ba olofo ia.
13. Ba iʼila marafala tanõ sa, si so bulu, ba mõi ia, ma isõndra hadia ia mbua, ba me irugi, ba lõ isõndra hadia ia, ha
sambalõ bulu, tenga sa bawa marafala.
14. Ba humede ia, imane khõnia: Bõi saʼae yamuʼa mbuau niha, irugi zi lõ aetu. Ba larongo nifahaõnia.
15. Ba larugi Yeruzalema. Ba mõi ia ba gosali, ba ibõrõtaigõ ifofanõ zamawamawa hadia ia ba gosali, awõ zowoli,
ituliʼõ meza zanuka anaʼa awõ dadaoma zamawa marafadi;
16. ba lõ itehe lafatõrõ ba gosali nahia hadia ia.
17. Ba ifahaõ ira, imane khõra: Tenga no so ba zura: ”Omo wangandrõ dõi nomogu ba niha fefu?” Ba yaʼami, ba no
mibaliʼõ tõgi narõ hili naha zorabu.
18. Ba larongo ere sebua, awõ zangila amakhoita andrõ, ba laʼalui wamunu yaʼia; ataʼu sa ira ia; aʼoi sa no tobali
dõdõ niha sato ba wamahaõnia.
19. Ba na bongi, ba mõi ia baero mbanua.
20. Ba me latõrõ, si hulõ wongi, ba laʼila, no mate marafala no mege, iʼotarai waʼa tou.
21. Ba itõrõ tõdõ Wetero ba imane khõnia: He samahaõ! faigi marafala andrõ, niʼelifiu, no mate
22. Ba itema lira Yesu, imane khõra; Miʼamati ba Lowalangi.
23. Si ndruhu niwaʼõgu khõmi, na so zangumaʼõ ba hili andrõ: Betaʼõgõ ba tiboʼõgõ ba nasi, ba na lõ mangiwa bakha
dõdõnia, na faduhu dõdõnia itõrõ niwaʼõnia, ba itõrõ khõnia.
24. Andrõ uwaʼõ khõmi: Fefu hadia ia niʼandrõmi, na mangandrõ, mifati wa mitema, ba so ia khõmi.
25. Ba na awena mangandrõ ami, ba miʼefaʼõ, na so hadia ia zala niha, ha niha ia, khõmi, enaʼõ Amami andrõ ba
zorugo gõi, ibeʼe aefa khõmi lalõmi.
26. Ba na lõ miʼefaʼõ zala, ba lõʼõ gõi iʼefaʼõ lalõmi Amami andrõ, si so ba zorugo.
27. Ba larugi zui Yeruzalema. Ba me mowaõwaõ ia ba gosali, ba laʼondrasi ia ere sebua ba sangila amakhoita andrõ
ba satua mbanua andrõ.
28. Ba lamane khõnia: Hadia wa tola õlau daʼõ? Ba ha niha zanehe khõu, wolau yaʼia?
29. Ba imane khõra Yesu: So nisofugu khõmi zambalõ, ba miʼombakhaʼõ khõgu, awena dania uʼombakhaʼõ khõmi,
hadia, wa tola ulau daʼõ.
30. Famayagõ idanõ andrõ, khõ Yohane, hadia, moroi ba zorugo ia, ma moroi ba niha?
31. Miʼombakhaʼõ khõgu. Ba laʼeraʼera tõdõra, lamane: Na tawaʼõ: Moroi ba zorugo, ba imane dania khõda: Ba hana
wa lõ mamati ami no khõnia?
32. Ba na tawaʼõ: Moroi ba niha — ba ataʼu ira niha sato, me ba dõdõra fefu si ndruhu zamaʼeleʼõ Yohane andrõ.
33. Ba latema li Yesu lamane: Lõ maʼila. Ba imane khõra Yesu: Ba lõʼõ gõi uwaʼõ khõmi, hadia, wa tola ulau daʼõ
no mege.

HAKUNA MATATA
 FAZA 12

I. Amaedola: Sohalõwõ ba kabu nagu.

II. Lasofu he lawisa ba mbeo andrõ, ba
III. he wisa ba wemaoso zi mate andrõ, ba
IV. hadia zebua goroisa, ba
V. ha ono Keriso.
VI. Famangelama ba zangila amakhoita andrõ, samini tõdõ.
VII. Ameʼela lakha mbanua andrõ.
1. Ba ibõrõtaigõ molau amaedola khõra, imane: So niha, samazõkhi kabu nagu, iʼõlini, ikoʼo ba danõ wolazi, ilau
malige, ba ibeʼe nisewa kabu andrõ ba zohalõwõ, ba mofanõ ia, isawa danõ bõʼõ.
2. Ba ifatenge zawuyu ba zohalõwõ andrõ, me no inõtõ, enaʼõ ihalõ mbua nagu, ba kabu andrõ, ba zohalõwõ andrõ.
3. Ba lahalõ daʼõ, labõbõzi ba lafatenge manõ mangawuli, lõ labeʼe.
4. Ba ifuli ifatenge khõra zawuyu bõʼõ; ba lafesokho hõgõ daʼõ ba laʼoʼaya ia.
5. Ba ifatenge danõ bõʼõ, ba latema labunu daʼõ. Ba ato na danõ bõʼõ, ba so labõzibõzi, ba so, ba labunu.
6. Ba so na khõnia nono, ha samõsa, ono omasiõ, daʼõ nifatengenia khõra safuria, imane: Ataʼu ira nonogu.
7. Ba sohalõwõ no mege, ba faoma lamane khõ nawõra: Sanema ondrõita daʼõ; talabu, tabunu ia, ba khõda
gondrõita andrõ.
8. Ba lahalõ ia, labunu, ba latiboʼõ baero kabu nagu andrõ.
9. He iwisa dania sokhõ kabu nagu andrõ? Mõi ia dania mamakiko sohalõwõ andrõ, ba ibeʼe ba danga danõ bõʼõ
kabu no mege.
10. Hadia, lõʼõ gõi niʼilami zi so ba zura andrõ: ”Gowe andrõ, nitiboʼõ zotomo andrõ, ba no tobali toyo ba watalinga
11. moroi khõ Zoʼaya daʼõ, ba sahõlihõli dõdõda, na taʼila?
12. Ba laʼalui lala wondraʼu yaʼia, ba ataʼu ira niha sato; aboto saʼae ba dõdõra, wa khõra ibõbõgõ gamaedola andrõ.
Ba larõi ia, mofanõ ira.
13. Ba lafatenge khõnia warizaio õsa, awõ zi faofao khõ Herode, enaʼõ laʼalani ia ba huhuo.
14. Ba mõi ira, ba lamane khõnia: He samahaõ, maʼila satulõ ndraʼugõ ba lõ ba dõdõu niha, lõʼõ sa õfaigi mbawa
niha ba si ndruhu wangombakhaʼõu lala andrõ khõ Lowalangi. Hadia, tola labeʼe mbeo khõ kaizaro, ma lõʼõ?
Hadia labeʼe, hadia lõʼõ?
15. Ba yaʼia, me no iʼila wamini tõdõ andrõ khõra, ba imane khõra: Hadia wa mitandraigõ ndraʼo? Miʼoromaʼõ
khõgu hua suku zambua.
16. Ba labeʼe. Ba imane khõra: Ha famaedo daʼe ba ha õkhõ zura andre?
17. Ba lamane khõnia: Khõ kaizaro. Ba imane khõra Yesu: Hadia khõ kaizaro, ba mibeʼe khõ kaizaro, ba hadia khõ
Lowalangi, ba mibeʼe khõ Lowalangi. Ba ahõlihõli dõdõra khõnia.
18. Ba mõi khõnia zadukaio, sangumaʼõ, lõ femaoso zi mate, lasofu khõnia, lamane:
19. He samahaõ, no ifakhoi khõma Moze: na mate zi so talifusõ, ba na toroi woʼomonia, lõ ono, ba yamuhalõ
woʼomonia talifusõnia, yamufongaʼõtõ dalifusõnia.
20. Ba no so zi fatalifusõ, dafitu; ba mangowalu zi samõsa, ba me mate ia, ba lõ ngaʼõtõ.
21. Ba ihalõ ndra alawe andrõ si samõsa, ba mate, lõ ngaʼõtõ; ba si manõ gõi wanete daʼõ.
22. Ba lõ ngaʼõtõ zi dafitu andrõ. Ba afuriata sibai, ba mate gõi ndra alawe andrõ.
23. He wisa ba wemaoso zi mate andrõ, na maoso ira, ha foʼomo ia, ba khõra andrõ? noa sa dafitu ira, zangai yaʼia.
24. Imane khõra Yesu: Tenga andrõ elungu ami, me lõ aboto ba dõdõmi zi so ba zura, ba me lõ aboto ba dõdõmi
waʼabõlõ Lowalangi andrõ?
25. Na maoso zi mate andrõ, ba lõ mangowalu ira, ba lõ mõi nihalõ, hulõ malaʼika ba zorugo ira dania.
26. Ba ba zi mate andrõ, wa maoso ira, ba hadia, lõ niʼilami ba zura Moze, ba ngafu ndroi andrõ, me humede khõnia
Lowalangi, me imane: ”Lowalangi Gaberahamo ndrao, ba Lowalangi Gizaʼaki ba Lowalangi Yakobo?”
27. Tenga Lowalangi zi mate ia, no Lowalangi zauri; no abõlõbõlõ waʼelungumi andrõ.
28. Ba iʼondrasi ia sangila amakhõita, samõsa; no irongo, me fahuhuo ira ba no iʼila, enahõi wamuʼania; isofu
khõnia, imane: Hadia goroisa si fõfõna sibai?
29. Imane Yesu: Daʼõ zi fõnõna: ”Mifondrondrongo, yaʼami, Iraono Gizeraeli, ha samõsa Zoʼaya, Lowalangida, ha
yaʼia Zoʼaya;
30. ba omasiʼõ Zoʼaya, Lowalangiu andrõ, moroi siʼaikõ ba dõdõu, nosou maʼasambua zangomasiʼõ yaʼia, ba horigõ
geraʼerau, awõ waʼabõlõu, wangomasiʼõ yaʼia.
31. Ba fanetenia: ”Omasiʼõ zahatõ khõu, si mane faʼomasiu ndraʼugõ.” Oroisa bõʼõ, sebua moroi andrõ, ba lõʼõ.
32. Ba imane khõnia sangila amakhoita, andrõ: Yaʼia, samahaõ, si ndruhu niwaʼõu, ha samõsa, ba lõ tanõ bõʼõ
baeroni.
33. Ba fangomasiʼõ yaʼia andrõ, moroi siʼaikõ ba dõdõ, awõ wa lahorigõ geraʼera, awõ waʼabõlõ, wangomasiʼõ yaʼia
ba fangomasiʼõda sahatõ khõda, si mane faʼomasida ita, ba no tohude waʼasõkhi daʼõ, moroi ba waʼasõkhi
zumange nitunu, awõ zumange nitaba, fefu.
34. Ba me iʼila Yesu, tenga sambõ eraʼera ia, wanema li, ba imane khõnia: Lõ arõu tõ, ba banua Lowalangi ndraʼugõ.
Ba oi saʼae ataʼu ira, wanofu khõnia hadia ia.
35. Ba humede Yesu, imane, wamahaõ ba gosali: Hana wa lawaʼõ sangila amakhoita, maʼuwu Dawido Keriso andrõ?
36. No yaʼia, Dawido, zangumaʼõ moroi ba Geheha niʼamoniʼõ: ”No iwaʼõ Soʼaya khõ Zoʼaya yaʼo andrõ: Dadao ba
gambõlõgu, irege ubeʼe tou barõ gaheu zi fatiu tõdõ khõu.”
HAKUNA MATATA
 37. Yaʼia, Dawido, zi fasoʼaya khõnia, ba he moroi, wa maʼuwunia? Ba no waʼomasi niha sato wamondrongo khõnia.
38. Ba imane wamahaõ yaʼira: Miʼangelamaisi zangila amakhoita andrõ, somasi mamaru baru sanau, somasi na
laʼowai ira ba kade,
39. somasi dadaoma tanõ yawa ba zekola ba he naha tanõ yawa ba walõwa;
40. si manga gõlõ lakha mbanua, sangaragõ fangandrõ, enaʼõ laʼila niha; tedou waʼabeʼe huku, si gõna ira dania,
labeʼe si manõ.
41. Ba mudadao ia ba gamaudu naha gameʼela, ifaigi he wisa wameʼe zato kefe ba naha gameʼela andrõ. Ba ato
zoʼanaʼa, ebua labeʼe.
42. Ba so lakha mbanua, si numana, ibeʼe bakha dombua rimi, tobali sambua se.
43. Ba humede Yesu ba nifahaõnia, imane khõra: Si ndruhu niwaʼõgu khõmi, ebua nibeʼe lakha mbanua si numana
andrõ, moroi ba khõra fefu, sameʼe kefe ba naha gameʼela.
44. Aʼoi sa moroi ba zi tõra khõra labeʼe, ba yaʼia, ba moroi ba zambõ khõnia ibeʼe, fefu hadia ia zi so khõnia,
balazonia maʼafefu.

HAKUNA MATATA
 FAZA 13

I. Fangombakha fanudugõ Yeruzalema ba.

II. Faʼatua danõ.
III. Famarou tõdõ ba wa lõ mõrõ.
1. Ba mofanõ ia, irõi gosali, ba imane khõnia nifahaõnia samõsa: He samahaõ, faigi waʼebua gara andrõ ba faʼebua
gosali andrõ!
2. Ba imane khõnia Yesu: Õʼila gosali sebua andrõ? Sambua manõ lõʼõ dania si torõi ba dete nawõnia yawa kara, si
lo ladudugõ.
3. Be me dumadao ia ba hili wanikha, ba gamaudu gosali, ba lasofu khõnia ira Fetero, Yakobo, Yohane ba Andrea,
ba zi ha yaʼira, lamane:
4. Ombacahaʼõ khõma, ha waʼara dania daʼõ? ba hadia dandra, na inõtõ daʼõ fefu dania?
5. Ba ibõrõtaigõ Yesu, imane khõra: Mifaigi, fa lõ ifaelungu ami niha.
6. Ato zi so dania, sanagõ tõigu, ba lamane dania: Yaʼodo, ba ato lafaelungu.
7. Ba na mirongo wanuwõnuwõ ba turia wanuwõnuwõ, ba bõi tokea dõdõmi; lõ tola lõ si manõ, ba tenga faʼatua
danõ na sa.
8. Maoso sa dania zi sambua soi, udu zi sambua, ba si sara õri, udu zi sara; sosõ ndruru danõ misa ba soso lofo
mbanua.
9. Bõrõta waʼafõkhõ daʼõ. Ba mifaigifaigi, he miwisa ami. Latouʼõ dania ami ba danga zalawa rafe ba laʼohe ami ba
walukhata, labõzibõzi ami, laʼohe ami barõ gumandru ba barõ razo, bõrõ ndraʼo, ba wamaduhuʼõ khõra.
10. Ba lõ tola lõ teʼombakhaʼõ duria somuso dõdõ andrõ ua ba niha fefu, ha soi ira.
11. Ba na laʼohe ami, ba wameʼe ba dangara yaʼami, ba bõi mihõnagõ miʼabusi tõdõ, hadia niwaʼõmi dania, hadia
nibeʼe ba dõdõmi, na inõtõ wehede andrõ, daʼõ miwaʼõ; tenga sa yaʼami zihede, Eheha niʼamoniʼõ andrõ zihede.
12. Ba itouʼõ ba danga zamunu yaʼia dalifusõnia sotalifusõ, ba si manõ zoʼono ba nononia, ba maoso ndraono, udu
ndra amara, ba wamunu laʼohe.
13. Ba dozi niha fatiu dõdõ khõmi, bõrõ dõigu. Ba sanau õlõ, irugi gamozua, daʼõ niʼorifi.
14. Ba na miʼila so ba zi tenga nahania zogoro ita andrõ, bõrõta waʼadudu — yamubeʼe ba dõdõnia sombaso daʼe —
ba yomoloi ba hili zi so ba Yudaia.
15. Ba si so ba dete nomo yawa, ba bõi yamõi tou, bõi yamõi yomo, ba wangai hadia ia ba nomonia.
16. Ba si no mõi ba nowi, ba bõi yamufuli ia furi, ba wangai barunia.
17. Ba alai zanabina ba si so ono, ba mbagi zusu, na luo daʼõ.
18. Ba miʼangandrõ, fa bõi na bawa deu.
19. Famakao sa dania luo daʼõ, lõ irai si manõ iʼotarai mbõrõta hadia ia fefu nifazõkhi Lowalangi, irugi daʼe, ba lõʼõ
manõ gõi si manõ dania.
20. Ba na lõ iʼõnaigõ enaʼõ mbawa daʼõ Soʼaya, ba samõsa lõ auri niha enaʼõ; ba bõrõ nitutuyu andrõ, si no itutuyu,
wa na iʼõnaigõ mbawa daʼõ.
21. Ba ba daʼõ dania, na so zangumaʼõ khõmi: Yaʼe Keriso andrõ, hiza! ba bõi mifati.
22. Ba maõso dania Keriso faya ba samaʼeleʼõ sofaya, ba lafazõkhi dandra, awõ gilaʼila, ba wamaelungu nitutuyu
andrõ gõi, na bõla.
23. Ba yaʼami, mifaigi, no uhõnagõ uwaʼõ khõmi daʼõ fefu.
24. Ba na luo daʼõ, na no aefa wamakao no mege, ba taya haga luo, ba lõʼõ saʼae dania muhaga mbawa,
25. ba atoru ndrõfi moroi ba mbanua si yawa, ba humeuheu wangarõ andrõ, ba mbanua si yawa.
26. Ba laʼila dania Nono Niha, si so moroi sa ba lawuo, aʼoi so waʼabõlõ, awõ lakhõmi.
27. Ba ifatenge dania malaʼikania andrõ, ba iʼowuloi nitutuyu andrõ, moroi ba zi fasui, iʼotarai wondrege danõ, irugi
gahe mbanua ba wondrege tanõ sa.
28. Ba ba marafala mitõngõni wamaedo andrõ. Na moʼidanõ ndrahania, na tumbu lehelehe, ba miʼila, wa no ahatõ
mbawa waʼaukhu zino.
29. Si manõ goi ami, na miʼila itõrõ daʼõ no mege, ba oroma khõmi, no ahato ia.
30. Si ndruhu niwaʼõgu khõmi, lõ fakhamõ atua niha si sagõtõ andre, irugi itõrõ daʼõ fefu.
31. Atua mbanua si yawa dania ba atua danõ, ba lõ awuʼa ligu.
32. Ba bawa andrõ ba inõtõ, ba lõ sangila, malaʼika ba zorugo gõi lõʼõ, Ono gõi lõʼõ, ha Ama zangila.
33. Mifaigi, bõi mifõrõ; lõʼõ sa miʼila ginõtõ.
34. Hulõ niha sofanõ, sondrõi omonia, sameʼe ba danga zawuyunia hadia ia khõnia, sangumaʼõ halõwõ zamõsana ba
sangumaʼõ khõ zanaro ba mbawandruhõ, bõi mõrõ ia.
35. Ba bõi mifõrõ, lõʼõ sa miʼila ginõtõ waʼaso zatua baomo andrõ, na tanõ owi, ba ma na talu mbongi, ba ma na
miwo manu, ba ma na moluo,
36. fa bõi mõrõ ami, iʼila, na so ia lõ mudõnadõna.
37. Ba hadia niwaʼõgu khõmi, ba khõmi fefu uwaʼõ: bõi mifõrõ!

HAKUNA MATATA
 FAZA 14

I. Famagõlõ gere sebua, awõ zangila amakhoita, ba wamunu Yesu.

II. Tebayoini Yesu ba Mbetania.
III. Iʼombakhaʼõ zi manga mbõlinia.
IV. Iʼoroiʼõ wemanga niʼamoniʼõ andrõ.
V. Mangandrõ ia ba Gezemane.
VI. Laraʼu ia.
VII. Laʼetuʼõ huku ba rafe niha Yehuda andrõ.
VIII. Iʼosilõʼõgõ Yesu Fetero.
1. Ba hatõ dua wongi, ba fasa andrõ ba bawa roti si lõ muʼaisõni. Ba laʼalui ere sebua ba sangila amakhoita he
lawisa wangonekhesi fondraʼu yaʼia, ba famunu yaʼia.
2. Lamane sa: Bõi ba gowasa, fa bõi aekhu niha.
3. Ba me so ia ba Mbetania, ba nomo Zimoni andrõ, sobou auri, me manga ia, ba so ndra alawe, so khõnia zamba
bulibuli kara zi ndruhu wanikha naridu, sebua bõli, ba iboto mbulibuli, ba ifaduwa ba hõgõ Yesu wanikha andrõ.
4. Ba so õsa zikõkõkõkõ tõdõra, lamane: Hadia wa laʼalimagõsi wanikha andrõ.
5. Tola sa laʼamawa menaʼõ wanikha andrõ, tõra otu a lima wulu rufia, ba tola tebeʼe ba zi numana. Ba
kumõkõkõkõ ira khõnia.
6. Ba imane Yesu: Bõi mitegu ia; hadia wa mibusi dõdõnia? Si sõkhi nilaunia khõgu.
7. Lõ tebulõ awõmi zi numana, ba tola mitolo ira, na edõna ami, ba yaʼo, ba tenga si lõ tebulõ khõmi.
8. No ilau ndrege zi tola ilau; no ihõnagõ ibayoini mbotogu, ba wogoʼo yaʼo.
9. Ba si ndruhu niwaʼõgu khõmi, heza misa teturiagõ duria somuso dõdõ andrõ, ba guli danõ maʼasagõrõ, ba daʼõ
gõi teʼombakhaʼõ nilau daʼe, ba wanõrõ tõdõ yaʼia.
10. Ba mõi khõ gere sebua Yuda andrõ, banua Kariota, awõ zi felendrua, ba wemanga mbõlinia khõra.
11. Ba omuso dõdõra, me larongo, ba lafabuʼu khõnia labeʼe ganaʼa. Ba iʼalui he wisa zenahõi, wangombakha yaʼia.
12. Ba me bawa roti si lõ muʼaisõni, si fõfõna, ba nitaba fasa andrõ, ba lamane khõnia nifahaõnia: Heza zomasiʼõ,
heza mõiga mangasiwai, enaʼõ õʼa wasa andrõ?
13. Ba ifatenge nifahaõnia, darua, imane khõra: Miʼae miyomo ba mbanua, ba falukha ami niha, solohe migõ nidanõ,
miʼoʼõ ia.
14. Ba ba zi mõi ia yomo ba nomo, ba daʼõ mimane khõ zokhõ omo: Daʼõ niwaʼõ zamahaõ khõu: Hezo nahagu
andrõ, heza uʼa wasa andrõ, awõ nifahaõgu?
15. Ba iʼoromaʼõ khõmi dania mbateʼe sebua, ba si sagõtõ, si no labeʼe tufo, si no muhaogõ; ba daʼõ miʼasiwai
khõda.
16. Ba mõi nifahaõ andrõ, larugi yomo ba mbanua, ba itõrõ niwaʼõnia khõra. Ba laʼasiwai wasa no mege.
17. Ba me tanõ owi, ba so ia, awõ zi felendrua.
18. Ba me no mudadao ira, me manga, ba imane Yesu: Si ndruhu niwaʼõgu khõmi, samõsa ba khõmi sorudu manga
khõgu zi manga mbõligu dania.
19. Ba ibõrõtaigõ abu dõdõra, ba oi zara lamane khõnia: Hadia yaʼodo?
20. Ba imane khõra: Samõsa ba zi felendrua, si falulu manga khõgu.
21. Itõrõ sa lalania Ono Niha, itõrõ zi so ba zura ba khõnia, ba alai niha andrõ, si manga mbõli Nono Niha; sõkhi ba
niha andrõ, lõ tumbu ia mege.
22. Ba me manga ira, ba ihalõ roti, ifahowuʼõ ba iboboto, ibeʼe khõra, imane: Mitema, miʼa, botogu daʼe.
23. Ba ihalõ mako, iʼaohasi gõlõ Lowalangi, ibeʼe khõra, ba labadu, dozi ira.
24. Ba imane khõra: Dogu daʼe, do gamabuʼula li, saduwa salahi zato.
25. Si ndruhu niwaʼõgu khõmi, lõʼõ manõ saʼae ubadu nõsi mbua nagu andrõ, irugi luo wamadugu si bohounia, ba
mbanua Lowalangi andrõ.
26. Ba me no aefa manunõ ira, ba mõi ira baero, ba gahe hili wanikha andrõ.
27. Ba imane khõra Yesu: Dozi dania ami teʼala, si mané sa ba zura: ”Ubago dania gubalo andrõ, ba sumawili
mbiribiri andrõ nikubaloi.”
28. Ba na aefa maoso ndraʼo, ba mowaõwaõdo ba Galilaia, fõnami.
29. Ba imane khõnia Fetero: He dozi teʼala ira, ba yaʼo, ba lõ teʼala.
30. Ba imane khõnia Yesu: Si ndruhu niwaʼõgu khõu, iadaʼe bongi andre, lõ fakhamõ mendrua miwo zilatao, ba no
medõlu õʼosilõʼõgõ ndraʼo.
31. Ba ihõtõi fangumaʼõ: Ba he matedo awõu, ba tebai uʼosilõʼõgõ ndraʼugõ. Ba si manõ wangumaʼõ ndra nifahaõ
fefu.
32. Ba larugi halama, Gezemane dõinia, ba imane ba nifahaõnia: Midadao ba daʼe, irege no mangandrõ ndraʼo.
33. Ba iʼohe awõnia ndra Fetero, Yakobo, Yohane, ibõrõtaigõ manizinizi ba abu dõdõ.
34. Ba imane khõra: Abu sibai dõdõgu, irugi waʼamate; miʼiagõ daʼe ba bõi mifõrõ.
35. Ba mofanõ ia, lõ arõu, ifalõgu tou ia ba danõ ba mangandrõ, enaʼõ italuʼi ia inõtõ andrõ, na bõla.
36. Imane: He Aba, Ama, lõ hadia ia zi tebai ndraʼugõ; heta khõgu mako andrõ; ba bõi somasi ndraʼo, somasi
ndraʼugõ sa.
37. Ba ifuli ia, ba no mõrõ ira, me irugi, ba imane khõ Wetero: He Simoni, si mõrõ ndraʼugõ? Tebai si lõ mõrõ
ndraʼugõ mato saza?
38. Bõi mifõrõ ba miʼangandrõ, fa bõi itõrõ ami fanandraigõ. Aoha sa gõlõ dõdõ, ba si no ambõ faʼabõlõ nõsi.
39. Ba ifuli mõi mangandrõ, si mane mege no linia.
40. Ba me ituli ia, ba no mõrõ zui ira, me irugi, me no abua guli hõrõra, ba lõ laʼila hadia niwaʼõra, wanema linia.

HAKUNA MATATA
 41. Ba so zui ia, me no medõlu, ba imane khõra: Mifõrõ saʼae ba miʼolombase! No abõnõ. No inõtõ, hiza, tetouʼõ ba
danga niha si so horõ Nono Niha.
42. Mifaoso! talabu; hiza, no ahatõ zi manga mbõligu andrõ.
43. Ba iʼanemaʼõ, me muhede ia na, ba so Yuda, banua Kariota andrõ, awõ zi felendrua, ba ato zi fao khõnia sofõda
ba sobago gama, nifatenge gere sebua ba sangila amakhoita ba satua mbanua andrõ.
44. Ba no iwaʼõ khõra dandra si manga mbõli andrõ, no imane: Si faʼago bawa ndraʼo, daʼõ ia, daʼõ miraʼu ba
miʼohe, miʼaroʼõ.
45. Ba me so ia, ba iʼanemaʼõ iʼondrasi Yesu, imane khõnia: He samahaõ! ba faʼago bawa ia khõnia.
46. Ba lababaya, laraʼu.
47. Ba isõbi wõda si samõsa, awõ zi so ba ngai andrõ, itema igukhui zawuyu gere sebua, iʼewa dalinga.
48. Ba humede Yesu, imane khõra: Hulõ na ba zorabu mõi ami, mofõda ami ba mobago gama, wondraʼu yaʼo.
49. Ero maʼõkhõ so ndraʼo, khõmi ba gosali, mamahaõ ndraʼo, ba lõ niraʼumi yaʼo; ba enaʼõ itõrõ zi so ba zura.
50. Ba larõi ia [awõnia], oi zara moloi.
51. Ba so nono matua samõsa, soloʼõ yaʼia, ha sambua mbaru, baru muko si sõkhi; ba laraʼu ia.
52. Ba irõi furi mbaru muko andrõ ba moloi lõ baru.
53. Ba laʼohe khõ gere sebua Yesu; ba falukha gere sebua fefu ba satua mbanua ba sangila amakhoita andrõ.
54. Ba iʼoʼõ Fetero, arõu moroi furi, iruge baolayama gere sebua, ba mudadao ia, awõ genoni andrõ, moleu ia, ba
zinga galitõ.
55. Ba laʼalui wamõbõgõ horõ khõ Yesu ere sebua, awõ zalawa rafe sebua fefu, ba wamunu yaʼia, ba lõ lasõndra.
56. Ato sa zamõbõgõ horõ khõnia, ba lõ faoma wangumaʼõra.
57. Ba so õsa zamõbõgõ khõnia, lamane:
58. No marongo me iwaʼõ: Ududugõ dania gosali andre, nifazõkhi danga niha, ba ha tõlu ngaluo uʼangotomosiʼõ
danõ bõʼõ, si tenga nifazõkhi danga niha.
59. Ba ba daʼõ gõi lõ faoma wangumaʼõra.
60. Ba maoso gere sebua, iʼagõ gotaluara, isofu khõ Yesu, imane: Hadia, maʼifu lõ õtema li ba nibõbõgõ daʼõ khõu?
61. Ba lõ hedehedenia, maʼifu lõ itema li. Ba manofu zui khõnia gere sebua, imane khõnia: Hadia, Keriso andrõ
ndraʼugõ, ono Wondrege nisuno andrõ?
62. Ba imane Yesu: Yaʼia, ba miʼila dania dumadao Nono Niha ba gambõlõ waʼabõlõ andrõ, ba so ia, ba lawuo ba
mbanua si yawa.
63. Ba isika nukhania ere sebua, ba imane: Hadia saʼae guna zi so ba mbõrõ?
64. No mirongo wangaohangaoha andrõ. He wisa ba dõdõmi? Ba oi zara laʼetuʼõ hukunia, huku famunu.
65. Ba labõrõtaigõ õsa ladidiloi ia, labalugõ mbawania ba lagukhui ia ba lamane khõnia: Amaʼeleʼõ; ba latema
lafalisi ia siʼo enoni andrõ.
66. Ba me so tou Wetero baolayama, ba so zawuyu gere sebua,
67. ono alawe, samõsa, ba me iʼila Wetero, me moleu, ba inehegõ, ba imane: Yaʼugõ gõi nawõ mbanua Nazareta
andrõ, Yesu andrõ.
68. Ba iʼosilõʼõgõ, imane: Lõ uʼila, hadia niwaʼõu, lõ aboto ba dõdõgu. Ba mõi ia baero, baolayama fõna, ba miwo
zilatao.
69. Ba iʼila ia sawuyu ono alawe no mege, ba ifuli ibõrõtaigõ, imane ba zi so ba daʼõ: Samõsa daʼe, awõra.
70. Ba ifuli iʼosilõʼõgõ. Ba lõ ara, ba lamane zui si so ba daʼõ khõ Wetero: Si ndruhu, awõra ndraʼugõ; banua Galilaia
sa ndraʼugõ.
71. Ba ibõrõtaigõ iʼelifi ia ba fahõlu, imane: Lõ uʼila ha niha daʼõ, niwaʼõmi.
72. Ba iʼanemaʼõ ifuli miwo zilatao, no mendrua. Ba itõrõ tõdõ Wetero li Yesu, me imane khõnia: Lõ fakhamõ
mendrua miwo zilatao, ba medõlu õʼosilõʼõgõ ndraʼo. Ba me itõrõ tõdõnia, ba megeʼege ia.

HAKUNA MATATA
 FAZA 15

I. Laʼohe khõ Wilato Yesu, ba wangetuʼõ huku.

II. Lafakao ia.
III. Laforõfa.
IV. Mate ia.
V. Lakoʼo.
1. Ba me moluo sibai, me no aetu huhuora, ere sebua ba satua mbanua ba sangila amakhoita ba salawa rafe sebua andrõ,
fefu, ba labõbõ Yesu, laʼohe ia, labeʼe ba danga Wilato.
2. Ba isofu khõnia Filato, imane: Hadia, razo niha Yehuda ndraʼugõ? Ba itema linia, imane: Yaʼia niwaʼõu.
3. Ba laforege wangadugõ yaʼia ere sebua andrõ.
4. Ba ifuli isofu khõnia Filato, imane: Hadia, maʼifu lõ õtema li? Hiza, fahõna manõ khõra, wangadugõ yaʼugõ.
5. Ba maʼifu lõʼõ saʼae itema li Yesu; tobali ahõlihõli dõdõ Wilato.
6. Ba ero na owasa, ba ibeʼe aefa khõra nikuru, samõsa, ha niha niʼandrõra.
7. Ba so nikuru, awõ zolawa andrõ, Baraba dõinia, awõ zi no mangeʼe, me molawa niha.
8. Ba mõi miyawa niha sato, labõrõgõ mangandrõ, itõrõ khõra si mane fõna.
9. Ba itema lira Filato, imane: Hadia omasi ami, uʼefaʼõ khõmi razo niha Yehuda andrõ?
10. Noa sa iʼila, wa bõrõ waʼafõkhõ dõdõ, wa labeʼe ia ba dangania ere sebua.
11. Ba lafaweʼe niha sato ere sebua andrõ, enaʼõ iʼefaʼõ khõra Mbaraba andrõ.
12. Ba itema zui lira Filato, imane khõra: Ba hadia zomasi ami, he uwisa ba niwaʼõmi razo niha Yehuda ia?
13. Ba muʼao zui ira: Forõfa ia!
14. Ba imane khõra Filato: Ba hadia horõnia i?
15. Ba laʼabõlõgõ weʼao: Forõfa ia! Ba edõna Wilato itõrõ zomasi niha sato, ba iʼefaʼõ khõra Mbaraba andrõ, ifabõziʼõ
Yesu ba ibeʼe niforõfa.
16. Ba laʼohe ia baolayama, ba gõdo gumandru, saradadu ba lafaʼaso zi sabari andrõ fefu.
17. Ba lafobaru ia baru luo soyo ba lalalau dakula doi, lafotakula ia.
18. Ba labõrõgõ laʼowai ia, lamane: Yaʼugõ razo niha Yehuda?
19. Ba lafalisi hõgõnia sukhu ba ladidiloi ia, latuhi danõ, mangalulu khõnia.
20. Ba me no aefa laʼoʼaya ia, ba laheta khõnia mbaru luo soyo no mege ba lafonukha ia nukhania, ba laʼohe ia baero, ba
wamorõfa yaʼia.
21. Ba laforege wangumaʼõ ba zanõrõ lala, Simoni dõi, banua Girene, si otarai nowi, ama ndra Alesandro Rufo, enaʼõ
iʼohe rõfania.
22. Ba laʼohe ia ba naha andrõ, sotõi Gologata, — sokamuʼu geluahania.
23. Ba labeʼe õnia nagu si faruka emuri; ba lõ ibadu.
24. Ba laforõfa ia ba lafaosa nukhania, fadahõdahõ ira ba daʼõ ba wamaosa.
25. Ba labõzi siwa, me laforõfa ia.
26. Ba so zura horõnia, nisura yawania: ”Razo niha Yehuda”.
27. Ba darua laforõfa awõnia, sorabu, samõsa ba gambõlõ, ba samõsa ba gaberania;
28. ba itõrõ zi so ba zura andrõ: ”No tebeʼe awõ zebua horõ ia”.
29. Ba latandrawaisi ia sanõrõ, lafalikhõ ira, lamane: Aha, sanudugõ osali andrõ, sangotomosi yaʼia, si ha tõlu ngaluo.
30. Orifi ndraʼugõ, ae tou moroi ba rõfa andrõ!
31. Si manõ gõi gere sebua andrõ, mangoʼaya, faomo muhede ira khõ nawõra, awõ zangila amakhoita, lamane: Tanõ bõʼõ
no iʼorifi, ba lõ iʼila iʼorifi ia.
32. Keriso andrõ, razo Ndraono Gizeraeli, yamõi tou iadaʼe, moroi ba rõfa andrõ, enaʼõ taʼila ba enaʼõ mamati ita;
latandrawaisi gõi ia niforõfa awõnia.
33. Ba me laluo, ba ogõmigõmi danõ maʼafefu, irege labõzi tõlu.
34. Ba me labõzi tõlu ba muʼao Yesu, ebua li, imane: Eloï! Eloï! lama sabakhtani? He Lowalangigu! He Lowalangigu!
hana wa no õʼerogõ ndraʼo? geluahania.
35. Ba lamane õsa, si so ba daʼõ, me larongo: Hiza, muʼao khõ Geliya.
36. Ba fagohi zamõsa, ihalõ rabo, ifoʼõsi niro aisõ, ibeʼe ba mbalõ zukhu, ifabadugõ, khõnia, imane: Bõi ua, datafaigi, na
mõi Geliya, ba wangefaʼõ yaʼia.
37. Ba muʼao Yesu, ebua li, ba aetu noso.
38. Ba asika mbaʼabaʼa andrõ ba gosali, fabali manõ, iʼotarai si yawa, numalõ mitou.
39. Ba me iʼila kumandra andrõ, si so ba daʼõ ba gamaudunia, wa si manõ waʼamatenia, ba imane: Si ndruhu, Ono
Lowalangi niha andrõ.
40. Ba so gõi ndra alawe, samaigimaigi moroi ba zarõu, ira Maria, banua Magadala, andrõ, ba Maria, ina ndra Yakobo
sideʼide Yose andrõ, ba Salome andrõ;
41. si no fagoʼõgoʼõ khõnia, me so ia ba Galilaia, si no mõimõi ngoningoninia, ba ato na danõ bõʼõ, si no fao khõnia,
weʼamõi misi yawa ba Yeruzalema.
42. Ba me no arakha bõngi (bawa wangehao, sara wongi lõ sabato)
43. ba so Yosefo, banua Garimatia, salawa rafe, si sõkhi amuata, sanõtõna gõi banua Lowalangi andrõ; lõ ataʼu ia weamõi
khõ Wilato, wangandrõ boto Yesu.
44. Ba ahõlihõli dõdõ Wilato, wa noa saʼae mate ia, ba ifakaoniʼõ gumandra andrõ, isofu khõnia na no ara, me mate ia.
45. Ba me no irongo khõ gumandra andrõ, ba iʼamualagõ mboto no mege khõ Yosefo andrõ.
46. Ba iʼõli muko, ihalõ tou mboto, iʼolohuni muko ba ibeʼe ba lewatõ nikhao ba gara, ba ifagaõlõ gowe ba mbawa lewatõ
andrõ.
47. Ba lafaigi, heza lakoʼo ia ira Maria, banua Magadala andrõ ba Maria ina Yose andrõ.

HAKUNA MATATA
 FAZA 16

I. Femaoso Yesu.
II. Iʼangonasi nifahaõnia.
III. Manahae ia, mõi ba zorugo.
1. Ba me no aefa luo sabato, ba laʼõli daludalu ira Maria, banua Magadala ba Maria, ina Yakobo andrõ, ba Salome
andrõ, enaʼõ mõi ira mombayoini yaʼia.
2. Ba ahulõ sibai, me luo migu, mõi ira ba lewatõ, me tumbu luo.
3. Ba faoma lamane khõ nawõra: Ha niha zamagaõlõ khõda gowe andrõ, wangeheta yaʼia ba mbawa lewatõ?
4. Ba me lafaigi, ba laʼila, no mufagaõlõ gowe andrõ; ebua sibai sa.
5. Ba mõi ira ba lewatõ, ba laʼila nono matua, samõsa, sidadao ba gambõlõ, sobaru sanau, safusi; ba tokea ira.
6. Ba imane khõra: Bõi tokea ami. Yesu, banua Nazareta andrõ niʼaluimi, niforõfa andrõ; no maoso ia, lõ yaʼia ba
daʼe; hiza naha, ba nibeʼera yaʼia.
7. Ba miʼaeʼe miwaʼõ ba nifahaõnia ba khõ Wetero andrõ, mowaõwaõ ia fõnami, weʼamõi ba Galilaia; ba daʼõ
miʼila ia dania, itõrõ dania niwaʼõnia khõmi.
8. Ba mõi ira yawa, fulõi ira, wondrõi lewatõ; noa sa manizinizi ira ba no tobali dõdõra; ba lõ hedehedera, me ataʼu
ira.
9. Ba me no maoso ia, si hulõ wongi, me luo migu, ba õfõna iʼoromaʼõ ia khõ Maria andrõ, banua Magadala, ba
nifofanõnia bekhu andrõ, si dafitu.
10. Mõi daʼõ, iʼombakhaʼõ ba zi no faofao khõnia, si no abu tõdõ, segeʼege.
11. Ba yaʼira, me larongo, no auri ia ba no iʼila ia Maria, ba lõ faduhu dõdõra.
12. Ba aefa daʼõ, ba iʼoromaʼõ ia ba nawõra, darua, ba lala me mõi ira ba mbanua bõʼõ, bõʼõ ngaʼeunia ba daʼõ.
13. Ba mõi daʼõ, laʼombakhaʼõ ba danõ bõʼõ andrõ, ba ba khõra gõi, ba lõ faduhu dõdõra.
14. Furi õ iʼoromaʼõ ia ba zi felezara, me manga ira, ba itegu wa lõ mamati ira ba faʼabeʼe dõdõra, wa lõ si faduhu
dõdõra ba zangila yaʼia, me no maoso ia.
15. Ba imane khõra: Miʼae mitõrõi guli danõ maʼafefu, mituriagõ duria somuso dõdõ andrõ, midozigõ niha
16. Ha niha zamati, nibayagõ idanõ, daʼõ zi falukha faʼauri, ba mbanua furi, ba nitiboʼõ zi lõ mamati.
17. Ba daʼõ dandra, si fao ba zamati andrõ: Ba dõigu lafofanõ mbekhu; molau li si bohou ira;
18. latuyu gulõ, ba na labadu langu, famunu, ba lõ teʼala ira; latufa tangara zofõkhõ, ba dõhõ wõkhõ.
19. Ba me aefa fahuhuo khõra Zoʼaya, ba tefazawa ia miyawa ba zorugo, ba mudadao ia ba gambõlõ Lowalangi.
20. Ba yaʼira, ba mofanõ mangombakha, fefu gofu heza, ba itolo Soʼaya, ifaduhuʼõ daroma li tandra andrõ, si fao
khõnia.

HAKUNA MATATA
 https://www.bible.com/id/bible/109/mrk.1_1.nia

HAKUNA MATATA