KEIMENA Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΖΩΗΣ

Κείμενα (σελ. 94)

Η ΝΕΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ
1. Ποια συναισθήματα νιώθει ο μικρός Καζαντζάκης πριν φτάσει στο σχολείο
και γιατί; Από ποιους αντλεί θάρρος και με ποιον τρόπο;
Στο κείμενο περιγράφεται η πρώτη μέρα του μικρού Καζαντζάκη στο Δημοτικό.
Στην αρχή, το μικρό παιδί είναι χαρούμενο, γιατί έχει μεγαλώσει και θα πάει
σχολείο, αλλά και τρομαγμένο, γιατί δε γνωρίζει τι τον περιμένει εκεί. Ο μικρός
πρωταγωνιστής αντλεί θάρρος από τους γονείς του. Η μητέρα του τού δίνει
ένα κλαρί βασιλικό και του φορά τον βαφτιστικό του σταυρό για να τον
προστατεύει. Του δίνει την ευχή της και τον καμαρώνει. Ο πατέρας του τον
συνοδεύει στο σχολείο, τον κρατά από το χέρι και τον χαϊδεύει στο κεφάλι για
να τον εμψυχώσει.

2. Με αφορμή κυρίως τη στάση του πατέρα, σε ποια συμπεράσματα

καταλήγετε για τις σχέσεις μεταξύ γονιών και παιδιών εκείνη την εποχή;
Απαντήστε με αναφορά σε συγκεκριμένα σημεία του κειμένου.
Η στάση του πατέρα και η σχέση του με το παιδί του μας δείχνουν ότι η
οικογένεια εκείνης της εποχής ήταν κατά βάση πατριαρχική. Ο πατέρας ήταν ο
αρχηγός της οικογένειας. Ήταν αυστηρός και δύσκολα έδειχνε τα
συναισθήματά του («ο πατέρας μου έσκυψε… πίσω το χέρι του»). Εργαζόταν
για να εξασφαλίσει τα αναγκαία στην οικογένειά του και δεν αναλάμβανε την
ανατροφή και τη φροντίδα των παιδιών, καθώς αυτό ήταν ευθύνη της
μητέρας. Ο πατέρας της εποχής πίστευε ότι τα παιδιά του έπρεπε να μάθουν
γράμματα για να «γίνουν άνθρωποι». Οι πρακτικές που χρησιμοποιούνταν γι’
αυτόν τον σκοπό πολλές φορές ήταν σκληρές. Αυτό αποδεικνύεται από τα
λόγια του πατέρα του μικρού Καζαντζάκη, όταν τον παρέδωσε στο δάσκαλό
του («Το κρέας δικό σου… κάμε τον άνθρωπο»).

3. Ο δάσκαλος της τετάρτης Δημοτικού είχε θεωρητικά ασπαστεί τις αρχές της
Νέας Παιδαγωγικής. Τι νομίζετε ότι πρέσβευε η Νέα Παιδαγωγική και τι
εφάρμοζε στην πράξη ο δάσκαλος;
Ο δάσκαλος της τετάρτης Δημοτικού υποστήριζε ότι είχε ασπαστεί τις αρχές
της Νέας Παιδαγωγικής. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόταν στα
παιδιά, αποδεικνύει ότι η Νέα Παιδαγωγική δεν είχε καμία σχέση με την ερμηνεία
που της είχε δώσει. Ο δάσκαλος, έχοντας τη συγκατάθεση των γονέων,
χρησιμοποιούσε σκληρές μεθόδους προκειμένου να μάθει στα παιδιά
γράμματα. Ξεσπούσε στα παιδιά, τα χτυπούσε, όταν δε συμφωνούσε με όσα
έκαναν, και φερόταν με αυταρχικό και άκρως αντιπαιδαγωγικό τρόπο στους
μαθητές του.

Γκέλυ Ντινιεράκη, Φιλόλογος