Professional Documents
Culture Documents
Miasto Wiedeo (Wien) podzielone jest na 23 dzielnice (Bezirk). Jeśli chcemy się dowiedzied w której
dzielnicy właśnie jesteśmy wystarczy spojrzed na tablicę z nazwą ulicy, np.20.Wallensteinstrasse .
Liczba 20 przed nazwą mówi o tym, że znajdujemy się w dzielnicy nr 20. Ułatwia to znacznie
orientację w mieście.
W kodzie pocztowym Wiednia dwie środkowe cyfry oznaczają numer dzielnicy... np: 1020 Wien to
kod dzielnicy numer 02.
Dzielnice od 1 do 9 oraz 20 w całości są objęte strefą krótkiego parkowania i wszędzie obowiązuje
opłata za parkowanie (w większości dzielnic od godz. 9:00 do 22:00). Opłata nie obowiązuje w
soboty, niedziele i święta. Kartki do parkowania(Parkschein) można kupid w kiosku
Tabak - Trafik ) lub w automatach na papierosy oraz na stacjach benzynowych, a ceny wynoszą:
0,5 godz. - 0,60 € ( kolor czerwony )
1,0 godz. - 1,20 € ( kolor niebieski )
1,5 godz. - 1,80 € ( kolor zielony )
2,0 godz. - 2,40 € ( kolor żółty )
10 minut - gratis (kolor fioletowy) można dostad w kiosku (Tabak-Trafik)
Park + ride:
Parkingi takie są urządzone w wielu węzłach miejskich przy stacjach metra U-bahn.
03.Landstraße
Park & Ride U3 Erdberg
1030, Franzosengraben 2
3 euro/ dzieo
1
Wiedeń
09.Alsergrund
Park & Ride Spittelau
1090, Spittelauer Lände
3 euro/ dzieo
14.Penzing
Park & Ride Hütteldorf
1140, Deutschordenstraße 3a
3 euro/ dzieo
16.Ottakring
Park & Ride U3 Ottakring
1160, Huttengasse 41
3 euro/ dzieo
19.Döbling
Park & Ride Heiligenstadt
1190, Muthgasse
3 euro/ dzieo
2
Wiedeń
21.Floridsdorf
Park & Ride Leopoldau
1210, Ernst Kein Gasse 1 12
3 euro/ dzieo
23.Liesing
23/1 Park & Ride Liesing
1230, Liesinger Platz 1
3 euro/ dzieo
23.Liesing
23/2 Park & Ride U6 Siebenhirten
1230, Porsche Strasse 25
3 euro/ dzieo
3
Wiedeń
Stare miasto
Dzisiejszy Wiedeo znajduje się na miejscu dawnej osady celtyckiej. W czasie panowania
Rzymian powstał tu obóz wojskowy Vindobona , wspierający pobliskie miasto Carnuntum. Na
początku V wieku najazdy barbarzyoców obróciły go w ruinę. W X stuleciu Wiedeo znalazł się pod
panowaniem niemieckiej dynastii Babenbergów i pozostał w ich rękach niemal przez trzy wieki, stając
się ważnym ośrodkiem handlowym. W XIII wieku władzę w Wiedniu przejęli Habsburgowie. Od XVI
wieku zagrożeniem dla miasta stały się inwazje Turków, którzy zniszczyli jego przedmieścia. Dopiero
oddalenie groźby tureckich najazdów - ostateczne rozgromienie armii sułtaoskiej przez Jana III
Sobieskiego w 1683 r. - pozwoliło na pełny rozwój miasta. W XVIII wieku Wiedeo stał się ważnym
centrum politycznym i kulturalnym. Okupacja miasta przez Napoleona w 1809 r. zachwiała pozycją
Habsburgów, podobnie jak i rewolucja 1848 r. Koniec I wojny światowej przyniósł kres imperium, a
tym samym i roli Wiednia jako stolicy cesarstwa. W następnych latach silne władze miejskie
("Czerwony Wiedeo") usiłowały rozwiązad problemy socjalne miasta. Austria została włączona do
hitlerowskich Niemiec w 1938 roku, a po klęsce Hitlera w 1945 znalazła się pod kontrolą aliantów,
którzy podzielili Wiedeo na strefy okupacyjne. W 1955 roku Wiedeo odzyskał niezależnośd, gdy
Austria stała się suwerennym paostwem.
Ring wiedeoski
Pomimo osłabionej władzy Habsburgów cesarz Franciszek Józef zapoczątkował nową epokę rozkwitu
miasta. Mury obronne zostały rozebrane, a na ich miejscu powstał Ring, czyli kolisty bulwar, który
połączył budowle nowych instytucji politycznych i kulturalnych. Wiedeo przyciągał ludzi
utalentowanych ze wszystkich zakątków cesarstwa, a także kupców ze wschodniej Europy. Jednakże
ów etniczny "tygiel" powodował przeludnienie i napięcia społeczne.
Ten wielki bulwar oddziela Stephansdom oraz zabudowania Hofburga od przedmieśd. Ukooczony
w latach osiemdziesiątych XIX wieku, Ring nie utracił nic ze swej dawnej świetności.
Hofburg (48°12'19'' N 16°21'53'' E) (kilka minut spacerkiem od Stephansdom... lub od strony Ringu -
wzdłuż Ringu jeżdżą tramwaje nr 1 i 2 )
Olbrzymi kompleks Hofburga obejmuje dawne apartamenty cesarskie, kilka muzeów, kaplicę, kościół,
Austriacką Bibliotekę Narodową, Hiszpaoską Szkołę Jazdy oraz biura urzędu prezydenta Austrii. Przez
ponad sześd wieków reprezentował potęgę Austrii i każdemu władcy zależało na tym, by pozostawid
w Hofburgu swój ślad.
4
Wiedeń
Hiszpaoska Szkoła Jazdy (48°12'27'' N 16°21'59'' E) - jej początki nie są znane, utrzymuje się jednak,
że została założona w 1572 roku, by kultywowad klasyczną wyższą szkołę jazdy konnej. Poprzez
krzyżowanie i trening koni z Hiszpanii Habsburgowie stworzyli "Spanische Hofreitschule". Dzisiaj, 80-
minutowe pokazy odbywają się w gmachu, zwanym Winterreitschule, który wzniesiony został
w latach 1729-1735 przez Josepha Emanuela Fischera von Erlach na zlecenie Karola VI.
Ogiery , które występują na pokrytej wiórami arenie, wywodzą swoją nazwę od stadniny w Lipizzy,
w pobliżu Triestu w Słowenii, założonej przez arcyksięcia Karola w 1580 roku. Dzisiaj konie hodowane
są w austriackiej stadninie narodowej w Piber, w pobliżu Grazu. Rasa została stworzona poprzez
krzyżówkę koni arabskich, berberyjskich i hiszpaoskich. Lipicany znane są ze swej gracji
i wytrzymałości.
5
Wiedeń
Przed głównym portykiem znajduje się Athenebrunnen - fontanna Pallas Ateny, greckiej bogini
mądrości. Została zaprojektowana przez Karla Kundmanna i ustawiona tutaj w 1902 roku. W tym
wspaniałym lecz chłodnym otoczeniu 11 XI 1918 roku, po upadku imperium Habsburgów, posłowie
do parlamentu proklamowali powstanie republiki, która została nazwana Republiką Austrii.
6
Wiedeń
Muzyczny Wiedeo
Od kooca XVIII wieku do połowy XIX Wiedeo był muzyczną stolicą Europy. Początkowo Habsburgowie
oraz arystokracja finansowali rozwój muzyczny miasta. Jednakże wraz ze wzrostem klasy średniej,
w pierwszej połowie XIX wieku, muzyka stała się ważnym elementem życia mieszczaostwa.
Popularnością cieszyła się muzyka ludowa, jej bogactwo i różnorodnośd były wynikiem przemieszania
różnych kultur współistniejących w imperium Habsburgów.
W Wiedniu mieszkali i tworzyli tacy znani muzycy jak : Christoph Gluck , Joseph Haydn, Wolfgang
Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven, Johann Strauss starszy , Johann Strauss młodszy, Johannes
Brahms, Anton Bruckner, Joseph Schrammel, Gustav Mahler, Arnolf Schoenberg, Alban Berg.
Przez pewien czas mieszkał w Wiedniu również Fryderyk Chopin. Na kamienicy przy Kohlmarkt
w ktrórej mieszkał, jest umieszczona tablica pamiątkowa.
Plan wycieczki
Wycieczkę rozpoczniemy od neorenesansowego gmachu Opery (Staatsoper, 1861-1869)
która mieści się przy Ringu.. (przystanek metra Karlsplatz - Oper : tu krzyżują sie linie U1, U2 i U4)
Budynek zaprojektowali August von Sicardsburg i Eduard van der Nuell jako kolejny z serii
monumentalnych wizji cesarza Franciszka Józefa. Początkowa, bezwzględnie negatywna reakcja
wiedeoczyków popchnęła van der Nuella do samobójstwa; drugi z architektów zmarł dwa miesiące
później. Podczas drugiej wojny światowej budynek został prawie całkowicie zniszczony; odbudowany
zgodnie z oryginalnymi planami został ponownie oddany do użytku w roku 1955. Dzisiaj opera
stanowi dumę mieszkaoców miasta. Każdego roku w lutym oczy całego świata zwrócone są ku
odbywającemu się zawsze w czwartkowy wieczór słynnemu Balowi w Operze Wiedeoskiej.
Teraz zmierzamy w kierunku katedry Sw. Szczepana ( Stephansdom) ulicą, a raczej deptakiem
Kaertnerstrasse. Ażurkowa wieża katedry jest podobnie jak wielkie koło młynskie (Riesenrad)
znakiem charakterystycznym Wiednia. Na jej miejscu stała niegdyś dwunastowieczna bazylika, z
której zachowały się romaoskie Brama Olbrzyma (Riesentor) oraz Wieże Pogan
(Heidentuerme).Suedturm - wieża południowa katedry pnie się na wysokośd 137 m. Jej budowę
ukooczono po 75 latach prac w roku 1433. Ze szczytu roztacza się cudowny widok na dachy miasta –
do pokonania 343 stopnie. Niedokooczona wieża północna (Nordturm), w 1578 roku zwieoczona
renesansową kopułą, unosi największy dzwon Austrii: ważący 21 ton Pummerin (możliwy wjazd
windą). Wnętrze katedry to wiele cennych rzeźb i płaskorzeźb głównie w stylu barokowym.
Ołtarz główny przedstawia scenę ukamienowania św. Szczepana. Ołtarz szafowy (1447) w lewej
nawie przeniesiony został z Wiener Neustadt. W prawej apsydzie znajduje się renesansowy
grobowiec Fryderyka III. Za jego panowania miasto stało się biskupstwem, a kościół katedrą.
Arcydziełem sztuki gotyckiej jest kamienna ambona z roku 1515. Zdobią ją popiersia czterech Ojców
Kościoła: św. Augustyna, Ambrożego, Grzegorza, Jeremiego. Pod kręconymi schodami ambony postad
mężczyzny wyglądającego z okna – sam mistrz, rzeźbiarz Anton Pilgram.
7
Wiedeń
Dalej idziemy deptakiem Graben z ekskluzywnymi sklepami. Pełno tu turystycznego gwaru i muzyki
ulicznych grajków. Na Graben, nieco dalej w kierunku zachodnim, wznosi się Kolumna św. Trójcy
zwana Kolumną Morową (Pestsaeule) wzniesiona dla upamiętnienia ofiar dżumy w roku 1679. Każda
z części cokołu poświęcona jest innej osobie św. Trójcy: Deo Patri Creatori, Deo Filio Redemptori, Deo
Spiritui Sanctificatori.
Tuż przy Graben wznosi się barokowy kościół św. Piotra (Peterskirche) z 1733 roku. Charakteryzuje
go zielona, owalna kopuła oraz dwie wieże. W środku najciekawszym obiektem jest scena śmierci św.
Jana Nepomucena, zrzucanego z praskiego mostu w nurty Wełtawy.
Z Graben skręcamy w ulicę Kohlmarkt również pełną boutikow. Po lewej stronie natkniemy się na
kamienicę w której mieszkał Fryderyk Chopin w czasie pobytu w Wiedniu. Fakt ten został
upamiętniony okolicznościową tablicą wmurowaną w ścianę.
Teraz znajdujemy się na placu św. Michała (Michaelerplatz) gdzie w czasie prowadzonych prac
natknięto się na wykopaliska rzymskie sięgajace V wieku.Stoimy przed boczną bramą do Hofburgu
zwaną Michaelerstor. Brama św. Michała (Michaelertor) prowadzi przez dziedziniec wewnętrzny
Hofburga na Plac Bohaterów (Heldenplatz). Wędrówka przez dziedzioce i komnaty olbrzymiego
pałacu cesarskiego to spotkanie z siedmioma wiekami historii „Europy Habsburgów”. Od pierwszego
cesarza Rudolfa I (1279) po ostatniego Karola I (1918) pałac był stale rozbudowywany (żaden z
cesarzy nie zajmował tych samych pomieszczeo co którykolwiek inny cesarz). W bramie na lewo
znajduje się wejście do słynnej Hiszpaoskiej Szkoły Jazdy (Spanische Reitschule).Samą szkołę założył
w XVI wieku cesarz Maksymilian, który krzyżując kilka ras kooskich stworzył rasę lipicanów, używaną
zarówno przez kawalerzystów, jak i do celów widowiskowych. Do Wiednia przeniósł szkołę Karol VI i
do dziś nieprzerwanie trwają przestawienia dla publicznoci we wspaniałej 50-cio metrowej Reitsaal
otoczonej dwupiętrową galerią. W stajniach znajduje się 65 koni; mieszkają w renesansowym
budynku z XVI wieku, pierwotnie przeznaczonym na rezydencję cesarską.
Działa tutaj Lipizzaner Museum (codz. 9-18, od 3.60 do 5 €)
Dziedziniec Szwajcarski (Schweizerhof) pochodzi z trzynastego wieku, jest najstarszą częścią pałacu.
Bramę Szwajcarską (Schweizertor) już w stylu renesansowym dobudowano w roku 1533. Dawne
apartamenty cesarskie (Kaiserappartements) odsłaniają styl życia dynastii pełen umiarkowanego
przepychu. Komnata Srebrna (Silberkammer) prezentuje zbiory porcelany i zastawy stołowej niegdyś
używanej na cesarskim stole.
Kaiserappartamentes i Silberkammer otwarte są codziennie 9:00-17:00, w lipcu i sierpniu do 17:30.
Bilety sprzedawane są do 16:30, w lipcu i sierpniu do 17:00.
Dorośli 7,50 €, dzieci do lat 15 3,90 €, studenci do 26 roku życia 5,90 €, posiadacze Vienna Card 6,50
€. Bilet obejmuje zwiedzanie apartamentów cesarskich i Komnaty Srebrnej.
Koniecznie należy obejrzed imponujące zbiory zebrane w skarbcu cesarskim (Schatzkammer).
Kolekcja zawiera m.in. korony cesarskie Świętego Cesarstwa Rzymskiego, skarby burgundzkie, Order
Złotego Runa, przedmioty sakralne: fragmenty Krzyża, ciero z korony Chrystusa.
Otwarte od środy do poniedziałku 10:00-18:00.
Bilety: dorośli 7,50 €, ze zniżką 5,50 €, uczniowie 2,00 €, rodzinny 15,00 €, posiadacze Vienna Card
6,50 €, grupowy 5,00 €/osobę, z przewodnikiem 2,00 € /osobę.
8
Wiedeń
Neue Burg – najnowsze skrzydło Hofburga – jest dzisiaj zbiorem muzeów: Muzeum Broni i Zbroi,
Muzeum Efezu, Kolekcja dawnych instrumentów, Muzeum Etnologii.
Otwarte w poniedziałki i od środy do niedzieli 10:00-18:00.
Bilety: dorośli 7,50 €, ze zniżką 5,50 €, uczniowie 2,00 €, rodzinny 15,00 €, posiadacze Vienna Card
6,50 €, grupowy 5,00 €/osobę, z przewodnikiem 2,00 euro/osobę.
Przechodząc przez Heldenplatz mijamy dwa potężne pomniki arcyksięcia Karola i księcia Eugeniusza
Sabaudzkiego. Stojąc w tym miejscu nie da się nie zauważyd wieży gotyckiego Ratusza (Rathaus)
ponad drzewami Volksgarten. W środku tego utrzymanego w stylu angielskim ogrodu stoi świątynia
Tezeusza oraz pomnik cesarzowej Elżbiety – Sissi, żony Franciszka Józefa.
Na wprost Hofburga, po drugiej stronie Burgring na placu Marii Teresy znajdują się dwa okazałe
muzea: Sztuk Pięknych (Kunsthistorisches Museum, 1872-1891) i Przyrodnicze (Naturhistorisches
Museum1872-1881). Oba gmachy stanowią atrakcję zarówno dla miłośników sztuki jak i archeologii
czy historii architektury. W Muzeum Sztuk Pięknych obejrzed można zbiory malarstwa (Pieter Paul
Rubens, Pieter Brueghl starszy, Albrecht Duerer, Giuseppe Archimboldo, Rembrandt, „Madonna na
łące” Rafaela z 1505r., Caravaggio, Tintoretto i wielu innych), rzeźby, zbiory egipskie, greckie i
rzymskie (obecnie zamknięte ze względu na remont, maj 2003), rzemiosło artystyczne. Muzeum
przyrodnicze prezentuje minerały, szczątki zwierząt, szkielety dinozaurów. Pomiędzy gmachami,
centralnie na placu, stoi posąg Marii Teresy.
KHM otwarte jest od wtorku do niedzieli 10:00-18:00, w czwartki 10:00-21:00.
Bilety: dorośli 9,00 €, ze zniżką 6,50 €, rodzinny 18,00 €, uczniowie 2,00 €, posiadacze Vienna Ticket
8,00 €, z przewodnikiem 2,00 €/osobę.NHM otwarte jest codziennie z wyjątkiem wtorku 9:00-18:30,
w środy 9:00-21:00.Bilety: dorośli 6,50 €, dzieci w wieku 5-15, uczniowie, studenci 3,00 €, posiadacze
Vienna Card 5,00 €, rodzinny: 2 dorosłych + 2 dzieci 13,00 €, 1 dorosły + 2 dzieci 9,00 €, każde
następne dziecko 1,00 €.
Posuwając się w prawo ulicą Ring dotrzemy do Parlamentu. Olbrzymi gmach został wzniesiony w
stylu nawiązującym do greckich świątyo, przez architekta Theophila Hansena w latach 1874-1884.
Przy Ringu naprzeciw Ratusza znajduje się barokowy Burgtheater, pięknie odnowiony po niedawnym
remoncie, "Bazylika Piotrowa światowego teatru". Według napisu zachowanego na fasadzie to CK
Teatr Zamkowy (k.u.k. Hofburgtheater), skooczony w 1880 roku, ale niecałe dziesięd lat później
trzeba go było zamknąd z powodu potrzeby naprawy fatalnej akustyki i wymiany siedzeo. Rodzina
cesarska miała wejcie na swoją lożę bezpośrednio z gmachów Hofburga.
W pobliżu Ratusza się też budynek Uniwersytetu, a ściślej nowego uniwersytetu, bo starszy znajduje
się w Innere Stadt. Budowano go w latach 1873 - 1894, a znajdujące się kiedyś w głównej auli
malowidła ścienne Gustava Klimta wywołały swego czasu wielki skandal obyczajowy, gdyż zawierały
wielką masę nagich, splątanych ciał. Malowidła spłonęły w 1945 roku w pożarze wznieconym przez
wycofujące się oddziały SS.
Znajdujący się nieco dalej Votivkirche to kościół wotywny, wybudowany w pobliżu miejsca, gdzie
węgierski krawiec dokonał nieudanego zamachu na Franciszka Józefa. Budowę, będącą
podziękowaniem za uratowanie życia monarsze, rozpoczęto jeszcze przed wyburzeniem murów
obronnych.
9
Wiedeń
Tutaj kooczymy naszą wędrówkę. W pobliżu przy placu Schottentor znajdują się przystanki
tramwajowe i stacja metra U2.
Schönbrunn
(48°11'05'' N 16°18'44'' E) (dojazd metrem U4 przystanek Schönbrunn)
Sam Schönbrunn ma krótszą historię od Hofburga. W 1569 roku posiadłośd leżącą w tym miejscu,
zwaną Katterburgiem, kupił cesarz Maksymilian II. Tamtejsza rezydencja, położona w pobliżu
dzisiejszej bramy Meidlinger była niewielka i służyła jako pałacyk myśliwski. W 1605 roku złupili go
Węgrzy, a odbudową zajął się syn Maksymiliana, Maciej. To jemu przypisuje się odkrycie źródełka, od
którego pochodzi nazwa Schönbrunn (piękne źródło). W 1683 w obawie przed Turkami pałac
zniszczyli sami Habsburgowie, a po odparciu ottomaoskiej nawałnicy, cesarz Leopold I zlecił w 1695
roku Bernhardowi Fisherowi von Erlach projekt okazałej barokowej rezydencji.
Symetrię architektury dopełniają ogrody z fontannami oraz pomnikami, które stoją pośród drzew i
alejek. Józef II był zapalonym ogrodnikiem, pielęgnował ogrody i uprawiał rozmaite rośliny, kazał też
zbudowad Gloriettę, pawilon ogrodowy. W 1805 i 1809 przebywał tu Napoleon, czego świadectwem
są orły przy bramie głównej, tu też spędził większośd życia jego syn, książę Rzeszy, zwany Orlątkiem.
Tu urodził się i zmarł Franciszek Józef I, za panowania którego Schönbrunn ponownie powrócił do
dużych łask. To tutaj w 1918 roku dokonała się smutna ceremonia zrzeczenia się rządów przez Karola
I. Uszkodzony podczas II wojny światowej pałac służył jako kwatera Rosjan, potem Brytyjczyków.
Gloriette (48°10'42'' N 16°18'32'' E)- Klasycystyczna arkada projektu Ferdinanda von Hohenberga
zbudowana w 1775 roku stanowi majestatyczne zwieoczenie wzgórza z tyłu pałacu.
10
Wiedeń
Palmiarnia (48°11'04'' N 16°18'11'' E)- we wspaniałej cieplarni wzniesionej w 1882 roku znajduje się
przebogata kolekcja roślin tropikalnych.
Hundertwasser Haus
Stadpark
Burgring 1
1010 Wien, Österreich
01 7963613
Stacja metra U4
11
Wiedeń
12