Chu¬ng 2

Ph©n tÝch cÇu

(Lý thuyÕt vÒ cÇu)

Slide 1
Trong phÇn nghiªn cøu nguyªn lý kinh tÕ häc vi
m«

- §êng cÇu lµ đường dèc ph¶i: P￪ => QD￬

Cha xem xÐt kÜ hµnh vi cña c¸c c¸ nh©n vµ hé g® =>
Cha ®a ra được c¬ së lý luËn khoa häc ®èi víi cÇu
(Cha ph©n tÝch cÇu)
- CÇn m« h×nh ho¸ hµnh vi cña ngêi tiªu dïng ®Ó dù
®o¸n phản øng cña hä

Slide 2
 C¸c lý thuyÕt kinh tÕ vÒ hµnh vi
ngêi tiªu dïng

 Lý thuyÕt lîi Ých ®o được: (Lý thuyÕt lîi

Ých)
 Lý thuyÕt lîi Ých so s¸nh được: (Ph©n
tÝch bµng quan- ng©n s¸ch)
 Lý thuyÕt së thÝch béc lé

Slide 3
Lý thuyÕt lîi Ých ®o được
Gi¶ ®Þnh:
- Ngêi tiªu dïng hîp lý: cã môc tiªu tèi ®a hãa lîi
Ých

- Lîi Ých được ®o b»ng tiÒn: ®ã lµ lîng tiÒn mµ

ngêi tiªu dïng s½n sµng chi tr¶ ®Ó mua hµng hãa

- Lîi Ých cña tiÒn kh«ng ®æi

- Lîi Ých cËn biªn gi¶m dÇn
- Tæng lîi Ých lµ hµm sè cña c¸c lîng hµng
hãa tiªu dïng: TU = f(x1, x2,…xn)
Slide 4
Lý thuyÕt lîi Ých ®o được

 Tr¹ng th¸i c©n b»ng khi tiªu dïng 1

hµng hãa: MUX = PX
 Tèi ®a hãa lîi Ých khi tiªu dïng nhiÒu
hµng hãa:
MUX MUY MUn
------ = ------ = …….. --------
PX PY Pn
Slide 5
Lý thuyÕt lîi Ých so s¸nh được
(Ph©n tÝch bµng quan ng©n s¸ch)

 Phª ph¸n lý thuyÕt lîi Ých:

- Lîi Ých ®o được: khã ®o luêng
- Lîi Ých cËn biªn cña tiÒn kh«ng ®æi: kh«ng
thùc tÕ

- Qui luËt lîi Ých cËn biªn gi¶m dÇn: s¾c th¸i
t©m lý

Slide 6
 Giả định của phân tích bàng quan

 TÝnh hîp lý cña ngêi tiªu dïng:

 Lîi Ých cã thÓ so s¸nh được: ph©n lo¹i c¸c
giá hµng hãa
 Sù nhÊt qu¸n vµ tÝnh b¾c cÇu cña sù lùa chän
 Tæng lîi Ých phô thuéc vµo sè lîng hµng hãa
 Nhiều hµng hãa được a thÝch h¬n Ýt hµng hãa

Slide 7
NhiÒu hµng ho¸ sÏ thÝch h¬n Ýt hµng ho¸

Mäi kết hợp hàng hoá X,Y

n»m trong vïng xanh
Hµng ho¸ Y được a thÝch h¬n giá hµng
hãa (X*; Y*) và kết hợp
hàng hoá X,Y nằm trong
vùng da cam
?

Y*
?

0 X* Hµng ho¸ X

Slide 8
C¸c đường bµng quan

 §êng U1 trong h×nh 2.2 bao gåm c¸c tËp

hîp hai hµng ho¸ X vµ Y ®em l¹i cïng mét
lîi Ých nh nhau.
 §iÓm A (víi 6 ®¬n vÞ Y vµ 2 ®¬n vÞ X) cã cïng
lîi Ých víi ®iÓm B (víi 4 ®¬n vÞ Y vµ 3 ®¬n vÞ X).
 Khi mäi ®iÓm trªn đường bµng quan cã cïng
møc lîi Ých th× ngêi tiªu dïng kh«ng cã lý do g×
thÝch ®iÓm nµy h¬n c¸c ®iÓm kh¸c.

Slide 9
H×nh 2.2: §êng bµng quan

Hµng ho¸ Y

A
6

B
4

3 C
D
2 U1 hay IC1

0 2 3 4 5 6 Hµng ho¸ X

Slide 10
Nh÷ng ®iÓm n»m ngoµi (vÒ phÝa ph¶i) đường
bµng quan

 H×nh 2.2, nh÷ng ®iÓm nh ®iÓm E n»m

ngoµi đường bµng quan U1.
 §iÓm E cã sè lîng hai hµng ho¸ nhiÒu h¬n
so víi ®iÓm C nªn E thÝch h¬n C.
 Do tÝnh chÊt b¾c cÇu, E được a thÝch h¬n
bÊt cø ®iÓm nµo trªn đường bµng quan
U1.
 Nh÷ng ®iÓm n»m ngoµi đường bµng quan
lu«n được a thÝch h¬n nh÷ng ®iÓm n»m
trªn nã.
Slide 11
 Nh÷ng ®iÓm n»m trong (vÒ phÝa tr¸i)
đường bµng quan

 H×nh 2.2, nh÷ng ®iÓm nh ®iÓm F n»m

trong đường bµng quan U1.
 §iÓm C cã sè lîng hai hµng ho¸ nhiÒu h¬n
so víi ®iÓm F nªn E thÝch h¬n C.
 Do tÝnh chÊt b¾c cÇu, mäi ®iÓm n»m trªn
U1 được a thÝch h¬n ®iÓm E.
 Nh÷ng ®iÓm n»m trªn đường bµng quan
lu«n được a thÝch h¬n nh÷ng ®iÓm n»m
trong nã.

Slide 12
H×nh 2.2: §êng bµng quan
Hµng ho¸ Y

A
6

B
4 E
3 C
D IC
2
F

0 2 3 4 5 6 Hµng ho¸ X

Slide 13
VËn ®éng däc theo đường bµng quan

 §é dèc ©m cña đường bµng quan chØ ra r»ng

nÕu ngêi tiªu dïng ph¶i tõ bá mét sè lîng hµng
ho¸ Y th× chØ cã mét c¸ch duy nhÊt ph¶i cho hä
thªm hµng ho¸ X ®Ó møc tho¶ m·n vÉn nh tr-
íc.
 H×nh 2.2, viÖc tõ bá 1 ®¬n vÞ Y tõ ®iÓm B ®Õn
®iÓm C th× ngêi tiªu dïng ph¶i nhËn được mét
®¬n vÞ X ®Ó bï ®¾p lîi Ých cho hä.

Slide 14
§é dèc cña đường bµng quan

 Trong h×nh 2.2, vËn ®«ng tõ ®iÓm A

®Õn ®iÓm B, ngêi tiªu dïng mong
muèn tõ bá 2 ®¬n vÞ Y ®Ó cã được 1
®¬n vÞ X ®Ó møc lîi Ých vÉn lµ nh
nhau t¹i hai ®iÓm ®ã.
 §é dèc cña đường U1 xÊp xØ b»ng -2
trong kho¶ng A vµ B v× hµng ho¸ Y
gi¶m 2 ®¬n vÞ ®Ó cã được 1 ®¬n vÞ
X.
Slide 15
§êng bµng quan vµ TØ lÖ thay thÕ cËn biªn

 TØ lÖ thay thÕ cËn biªn (MRS): Tû lÖ mµ ngêi

tiªu dïng s½n sµng tõ bá 1 ®¬n vÞ hµng hãa
nµy ®Ó cã nhiÒu h¬n ®¬n vÞ hµng hãa kh¸c.
- Nh vËy MRS còng chÝnh lµ ®é dèc cña đường bµng
quan.
- VËy MRS gi÷a hai ®iÓm A vµ B trªn đường U1 ë
H×nh 2.2 lµ (xÊp xØ) b»ng 2.
 TØ lÖ thay thÕ cËn biªn (MRS) gi¶m dÇn tõ tr¸i
qua ph¶i däc theo đường bµng quan.

Slide 16
H×nh 2.3: BiÓu ®å đường bµng quan
Hµng ho¸ Y

A
6
H
5
B G
4 IC3

3 C IC2
D
2 IC1

0 2 3 4 5 6 Hµng ho¸ X

Slide 17
 Đường bàng quan

 Đường bàng quan là đường cong lồi so với gốc

tọa độ
MRSX/Y= dX/dY = - MUY/MUX
 Đường bàng quan càng xa gốc tọa độ thể hiện
mức độ thỏa mãn thu được càng cao
 Các đường bàng quan không cắt nhau

Slide 18
Hai trêng hîp ®Æc biÖt cña đường
bµng quan

 H×nh 2.4(a): 2 hµng hãa lµ thay thÕ

hoµn h¶o, tøc lµ ngêi tiªu dïng xem
chóng lµ cÇn thiÕt nh nhau. (MRS =
const)
H×nh 2.4(b): 2 hµng hãa lµ bæ sung hoµn
h¶o tøc lµ chóng ph¶I được sö dông
cïng víi nhau míi thu được lîi Ých (vÝ
dô giÇy tr¸i vµ giÇy ph¶i)

Slide 19
Pho GiÇy phải
mai

B IC2
A IC1

B¬
GiÇy tr¸i
H×nh 2.4a H×nh 2.4b

Slide 20
 Đường ngân sách
 Đường ngân sách thể hiện các kết hợp khác nhau của
hai hàng hóa mà người tiêu dùng có thể mua được với
thu nhập hiện có.
 Phương trình đường ngân sách: I=X.PX + Y.PY
hay Y= I/PY – (PX/Py).X Y
Đường ngân sách
Trong đó: I/PY
Độ dốc= -PX/PY

I là thu nhập của người tiêu

dùng
PX là giá của hàng hóa X
0 X
Py là giá của hàng hóa Y I/PX
Slide 21
 Sù thay ®æi cña đường ng©n s¸ch
 I thay ®æi  PX thay ®æi

 PX, PY kh«ng ®æi  I vµ PY kh«ng ®æi

Y Y
I1 /PY0
I/PY0
I0 /PY0

I2 /PY0

I2 /PX0 I0 /PX0 I1 /PX0 X I/PX2 I/PX0 I/PX1 X

I2 < I0 < I1 PX2> PX0 PX0> PX1
Slide 22
 Lựa chọn tiêu dùng tối ưu
 Kết hợp đường bàng quan và ngân sách:
TU max với ràng buộc ngân sách: Tại E:
Y PX/PY=MUX/MUY

A Hay, MUX/PX=MUY/PY
F Tổng quát:
E
IC3 MUX/PX = MUY/PY =…= MUZ/PZ
C IC2
B
IC1
0
X
IC1

Slide 23
 Tèi ®a hãa lîi Ých

 T¹i ®iÓm E, tiªu dïng hÕt ng©n s¸ch

 T¹i ®iÓm E, ®é dèc đường ng©n s¸ch vµ
bµng quan b»ng nhau

PX
V× vËy:  MRS .
PY

Slide 24
 X¸c ®Þnh đường cÇu
QY

A1
A0 IC1
IC0
BL1
BL0
QX
QX0 QX1
Px
A0
PX0
A1
PX1
DX
Qx
QX0 QX1

Slide 25
 ¶nh hưởng thay thÕ vµ
¶nh hưởng thu nhËp (h×nh 2.5)

QY

A1
A0 IC1
A2
IC0

SE BL0 BL1
BL1*
QX
QX0 QX2 IE QX1
TE

Slide 26
 ¶nh hưởng thay thÕ (SE) vµ
¶nh hưởng thu nhËp (IE)

 Ban ®Çu, I, PX, PY , đường ng©n s¸ch lµ BL1,

®iÓm c©n b»ng lµ E1, sè lîng hµng hãa X lµ X1.
 Khi PX gi¶m, BL1 xoay thµnh BL2. Sè lîng hµng
hãa t¨ng tõ X1 lªn X2. Tæng ¶nh hưởng do gi¸
gi¶m: TE
 SE: sù thay ®æi sè lîng hµng hãa do gi¸ t¬ng
®èi gi¶m, lîi Ých gi÷ nguyªn, thÓ hiÖn b»ng sù
vËn ®éng tõ E1 ®Õn Eo trªn đường IC1.

Slide 27
 ¶nh hưởng thay thÕ (SE) vµ
¶nh hưởng thu nhËp (IE)

 Eo lµ ®iÓm tiÕp xóc gi÷a IC1 vµ BLo, Blo

song song víi BL2; sè lîng hµng hãa t¨ng
tõ X1 lªn Xo.

 IE: sù thay ®æi sè lîng hµng hãa do thu

nhËp thùc tÕ t¨ng lªn, møc lîi Ých t¨ng lªn,
thÓ hiÖn b»ng sù dÞch chuyÓn tõ Eo lªn E2,
sè lîng hµng hãa thay ®æi tõ Xo ®Õn X2.
Slide 28
 HiÖu øng thu nhËp vµ hiÖu øng thay thÕ
Hµng ho¸ th«ng thường

Y VÞ trÝ ban ®Çu cña ngêi tiªu dïng

t¹i ®iÓm E0. Khi gi¸ X gi¶m tiªu
IC1
dïng tiªu dïng t¨ng lªn 1 kho¶ng
IC2 X1 X2 .
SE = X0X1 (t¬ng øng víi viÖc di
chuyÓn tõ E0 ®Õn E1) lµm thay
E0 E2 ®æi gi¸ t¬ng ®èi cña gi¸ X vµ Y
song kh«ng lµm thay ®æi thu
nhËp thùc tÕ (sù tho¶ m·n kh«ng
E1 ®æi)
IE= X1X2 (DÞch chuyÓn tõ E1 ®Õn
E2) Gi÷ gi¸ t¬ng ®èi kh«ng ®æi
BL2
BL1 nhng lµm t¨ng søc mua
BL0
K/L: X lµ hµng ho¸ th«ng thường v×
X0 X IE = X0X2 d¬ng
X1 X2
SE IE
TE

Slide 29
 HiÖu øng thu nhËp vµ hiÖu øng thay thÕ- Hµng
ho¸ cÊp thÊp

TE = X1X2
Y
SE = X0X1
E2
IE = X1X2
E0
IC2
Trong trêng hîp nµy X lµ
hµng ho¸ cÊp thÊp v× hiÖu E1
øng thu nhËp lµ mét sè IC1
BL2
©m. Tuy nhiªn SE>IE nªn BL0 BL1
viÖc gi¶m gi¸ X khiÕn cho IE
X0 SEX2 X1 X
lîng cÇu vÒ X t¨ng lªn TE

Slide 30
 Trêng hîp ®Æc biÖt hµng ho¸ Giffen

Y §ưêng cÇu dèc lªn: Khi X lµ

hµng cÊp thÊp vµ IE ®ñ lín ®Ó
E2 lÊn ¸t SE th× ®ưêng cÇu dèc
lªn. Ban ®Çu ngưêi tiªu dïng
IC2
¬ ®iÓm E1 Khi gi¸ X gi¶m
E0 ngưêi tiªu dïng di chuyÓn
®Õn ®iÓm E2 vµ tiªu dïng Ýt X
E1
h¬n HiÖu øng X0X1=IE>
HiÖu øng SE= X2X0
IC1 BL2
BL0 BL1 VËy viÖc gi¶m gi¸ hµng
X2 X0 X kiÕn cho lưîng cÇu vÒ X
SEX1 X
gi¶m
IE
TE

Slide 31
 ¶nh hưởng thay thÕ (SE) vµ
¶nh hưởng thu nhËp (IE)

 NÕu SE>0 vµ IE>0 th× TE>0, đường cÇu

dèc xuèng: X hµng hãa th«ng thường
 NÕu SE>0 vµ IE<0:
- TE>0, đường cÇu dèc xuèng: X lµ
hµng hãa thø cÊp
- TE<0, hiÖu øng thu nhËp ®ñ lín=>
đường cÇu dèc lªn: X lµ hµng hãa
Giffen
Slide 32
Ưu nhƯîc ®iÓm cña ph©n tÝch bµng quan

• u ®iÓm:
1. C¸c gi¶ ®Þnh Ýt h¹n chÕ h¬n so víi lý thuyÕt lîi Ých
(bá qua vÒ gi¶ ®Þnh lîi Ých c©nh biªn kh«ng ®æi
cña tiÒn)
2. Cung cÊp cho kh¸i niÖm thÆng d tiªu dïng, ®©y lµ
kh¸i niÖm quan träng trong kinh tÕ häc phóc lîi
được sö dông ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c chÝnh
s¸ch cña chÝnh phñ
3. X¸c ®Þnh tiªu thøc tèt h¬n ®Ó ph©n biÖt hµng ho¸
th«ng thường, hµng ho¸ cÊp thÊp vµ ®Æc biÖt lµ
hµng ho¸ Giffen
Slide 33
 Ưu nhƯîc ®iÓm cña ph©n tÝch
bµng quan

 Nhưîc ®iÓm:
1. H¹n chÕ trong viÖc gi¶ ®Þnh sù tån t¹i vµ ®é låi cña đường cong
bµng quan
2. Trªn thùc tÕ ngêi tiªu dïng cã thÓ cha béc lé së thÝch cña hä mét
c¸ch chÝnh x¸c vµ hîp lý nh lý thuyÕt ®· gi¶ ®Þnh
3. Cha g¹t bá được gi¶ ®Þnh cña lý thuyÕt lîi Ých ®o được ®ã lµ tÝnh
hîp lý vµ gi¶ ®Þnh ngÇm vÒ lîi Ých cËn biªn
4. Cha ph©n tÝch được t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè qu¶ng c¸o, hµnh vi
trong qu¸ khø

Slide 34
 Lý thuyÕt së thÝch béc lé
(Samuelson-1938)

 Gi¶ ®Þnh:
- TÝnh hîp lý cña nguêi tiªu dïng: nguêi tiªu
dïng muèn nhiÒu h¬n Ýt
- TÝnh nhÊt qu¸n: nÕu thÝch A h¬n B, khi cã c¶
hai sÏ chän A
- TÝnh b¾c cÇu: thÝch A h¬n B, thÝch B h¬n C
th× chän A thay v× C
- Trong kÕt hîp thu nhËp vµ gi¸, chØ chän 1
tËp hîp hµng hãa.
Slide 35
 Lý thuyÕt së thÝch béc lé
(Samuelson-1938)

 Gi¶ ®Þnh
- Nguêi tiªu dïng béc lé së thÝch:
Chän 1 tËp hîp hµng hãa th× béc lé së thÝch
Giá hµng hãa ®ã được coi lµ tèt nhÊt
Giá hµng hãa ®ã mang l¹i tæng lîi Ých lín
nhÊt

Slide 36
 Lý thuyÕt së thÝch béc lé

E
E1
Eo

BL1
BL BLo

39
XE XE1 X
40

Slide 37
 Lý thuyÕt së thÝch béc lé

 Ban ®Çu: I, PX, PY; đường ng©n s¸ch

BL; chän E: E lµ ®iÓm lùa chän tèt nhÊt
v× ngêi tiªu dïng ®· béc lé së thÝch
(b»ng quan s¸t hµnh vi) ￫ sè lîng hµng
hãa lµ XE.
 PX gi¶m, BL xoay thµnh BL1;
Ngêi tiªu dïng sÏ ®¹t c©n b»ng ë ®©u?
38

Slide 38
Lý thuyÕt së thÝch béc lé

 §êng thu nhËp bï ®¾p BLo qua E vµ song

song víi BL1. (BLo ph¶n ¸nh nh÷ng sù lùa chän cã thÓ ®¹t
được khi PX gi¶m vµ thu nhËp gi÷ nguyªn ë møc thu nhËp cÇn
thiÕt ®Ó vÉn mua được kÕt hîp hµng hãa ban ®Çu)

 Chän E0 trªn BLo

E0 Ph¶i ë bªn ph¶i ®iÓm E hoÆc trïng víi E
(do tÝnh nhÊt qu¸n)
- E0 trïng E: SE=0, chØ cã IE do ®ã E0 sÏ dÞch
chuyÓn tíi E1,
- Eo n»m ë bªn ph¶i E: SE>0 vµ cã c¶ IE
38

Slide 39
 Lý thuyÕt së thÝch béc lé

 ChänE1 trªn BL1 (phô thuéc vµo

b¶n chÊt cña hµng ho¸) . NÕu X lµ
hµng hãa th«ng thường th× IE>0, E1
n»m bªn ph¶i E0.
 X¸c ®Þnh đường cÇu hµng hãa X

Slide 40
 Lý thuyÕt së thÝch béc lé

 KÕt luËn:
1. Kh«ng cho phÐp ph©n chia râ rµng ¶nh hưởng cña gi¸ thµnh
SE vµ IE
2. §¹t được kÕt luËn t¬ng tù nh ph©n tÝch bµng quan ë chç v×
ngêi tiªu dïng kh«ng bao giê lùa chän ë bªn tr¸i ®iÓm E nªn
SE kh«ng bao giê dÉn ®Õn hµng ho¸ ®ã được mua Ýt ®i khi
gi¸ gi¶m. IE cã thÓ ho¹t ®éng theo chiÒu nµy hoÆc chiÒu kia
nh ®· biÓu thÞ trong ph©n tÝch bµng quan vµ ¶nh hưởng tæng
thÓ sÏ quyÕt ®Þnh dang cña đường cÇu.
3. Lµ c¬ së cho viÖc x©y dùng chØ sè gi¸ sinh ho¹t

Slide 41
CÇu vµ ®é co gi·n

 C¸c yÕu tè ¶nh hưởng cÇu:

D = f (Po, Pc, Ps,I, T, N,E, Ao, Ac, As, i, C)
 Hµm cÇu d¹ng tuyÕn tÝnh:
Q = a + bPo + cPc + dPs + ….
 Hµm cÇu d¹ng mò:
Q = aPob Pcc Psd + …

Slide 42
 ĐỘ CO GIÃN CỦA CẦU

-Độ co giãn của cầu theo giá: EDP

-Độ co giãn của cầu theo thu nhập: EDI
-Độ co giãn chéo: EXY

Slide 43
HÖ sè co d·n cña cÇu theo gi¸

PhÇn tr¨m thay ®æi cña lîng cÇu ®ù¬c g©y ra

bëi mét phÇn tr¨m thay ®æi cña gi¸ (c¸c yÕu
tè kh¸c gi÷ nguyªn)

% Qd Qd / Qd Q
Ep  % P  P / P  P x P
Q

Slide 44
Co d·n ®iÓm vµ co d·n kho¶ng

 Co d·n ®iÓm:

E A
p  dQd
dP x P
Qd
Hay
E A
p  Q'( p ) x P
Qd

Slide 45
Co d·n kho¶ng

 Lµ co gi·n trong kho¶ng (®o¹n )h÷u h¹n nµo

®ã trªn đường cÇu (tøc co gi·n trong
kho¶ng 2 møc gi¸)

Q2  Q1 P1  P2
E AB
p  P2  P1 x Q1  Q2

Slide 46
 Ph©n lo¹i hÖ sè co d·n cña cÇu theo gi¸

|EP |>1: cÇu co d·n P

D
(%∆Q> % ∆P)
Q
|EP |<1: cÇu kh«ng co d·n P
(%∆Q< % ∆P) D
Q
|EP |=1: cÇu co d·n ®¬n vÞ¸
(%∆Q = % ∆P) D

|EP |=: cÇu hoµn toµn co P

gi·n¸ ( %∆ P = 0 ) P* D
|EP |=0: cÇu hoµn toµn Q
kh«ng co gi·n¸ ( %∆Q = 0 ) P
D
Q* Q
Slide 47
C¸c nh©n tè ¶nh hưởng ®Õn edp

* Sù s½n cã cña hµng hãa thay thÕ: cã nhiÒu hµng

hãa thay thÕ th× hÖ sè co d·n cµng lín
* Tû lÖ ng©n s¸ch dµnh cho hµng hãa: tû lÖ cµng lín
th× hÖ sè co gi·n cµng lín
* Thêi gian: th«ng thường trong dµi h¹n cÇu co gi·n
nhiÒu h¬n trong ng¾n h¹n
* B¶n chÊt cña nhu cÇu mµ hµng hãa tháa m·n:
nh×n chung hµng hãa xa xØ cã hÖ sè co gi·n cao, c¸c
hµng hãa thiÕt yÕu Ýt co gi·n h¬n

Slide 48
ý nghÜa cña hÖ sè co d·n cña cÇu theo gi¸

 Mèi quan hÖ gi÷a hÖ sè co d·n-gi¸ c¶ vµ

tæng doanh thu
 ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i
 ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i

Slide 49
Mèi quan hÖ gi÷a edp p, tr

P tăng P giảm

/E/ > 1 TR giảm TR tăng

/E/ < 1 TR tăng TR giảm
/E/ = 1 TR TR
không không
đổi đổi

TRmax

Slide 50
Mèi quan hÖ gi÷a edp p, tr

 Mét vÝ dô minh ho¹:

Hµm cÇu cña 1 DN gi¶ ®Þnh: (D): P=100-Q
1. C«ng ty ®ang b¸n SP ë møc gi¸ 40 vËy ®Ó
t¨ng tæng doanh thu th× c«ng ty nªn t¨ng hay
gi¶m gi¸?
2. §Ó tæng doanh thu b¸n hµng ®¹t được lµ lín
nhÊt th× c«ng ty ph¶i b¸n víi gi¸ nµo?

Slide 51
P /E/=
/E />1
Mèi quan hÖ gi÷a MR víi TR
/E/=1
P0 /E/ <1 C«ng thøc Amoroso Robinson
TRmax
/E/=0 MR = P(1+1/ED)
Q
TR Q0
MR Mèi quan hÖ gi÷a ETR víi ED?

/E/=1

Q
Q0

Slide 52
ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i

 ViÖc ph¸ gi¸ cña chÝnh phñ cïng víi ®iÒu kiÖn
Marshall- Lerner sÏ c¶i thiÖn c¸n c©n th¬ng
m¹i,NX
 Ph¸ gi¸: lµ viÖc chÝnh phñ mét nø¬c gi¶m bít
tû gi¸ hèi ®o¸i
 T¸c ®éng cña ph¸ gi¸:
- T¨ng lîi thÕ c¹nh tranh quèc tÕ, t¨ng xuÊt
khÈu, gi¶m nhËp khÈu, b¶o hé s¶n xuÊt trong
nø¬c , c¶i thiÖn c¸n c©n th¬ng m¹i (NX)

Slide 53
 ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i

 §iÒu kiÖn Marshall-Lerner: /EMP/+ /EXP/ > 1

(Alfred Marshall and Abba Lerner)
 Ph¸ gi¸ dÉn tíi gi¶m gi¸ hµng xuÊt khÈu ®Þnh danh
b»ng ngo¹i tÖ do ®ã nhu cÇu hµng xuÊt khÈu t¨ng
lªn. §ång thêi, gi¸ hµng nhËp khÈu ®Þnh danh
b»ng néi tÖ trë nªn cao h¬n, lµm gi¶m nhu cÇu ®èi
víi hµng nhËp khÈu.

Slide 54
ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i

 HiÖu qu¶ rßng cña ph¸ gi¸ ®èi víi c¸n c©n
thanh to¸n phô thuéc vµo ®é co gian theo
gi¸. NÕu hµng xuÊt khÈu co gi·n theo gi¸ th×
tû lÖ t¨ng lîng cÇu hµng ho¸ sÏ l¬n h¬n tû lÖ
gi¶m gi¸, do ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ
t¨ng. T¬ng tù, nÕu hµng nhËp khÈu co gi·n
theo gi¸ th× chi cho hµng nhËp khÈu sÏ gi¶m.
C¶ 2 ®iÒu nµy ®Òu gãp phÇn c¶I thiÖn c¸n
c©n thanh to¸n

Slide 55
ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i

 Thùc tÕ cho thÊy, hµng ho¸ thường kh«ng co gi·n

trong ng¾n h¹n, bëi v× thãi quen cña ngêi tiªu
dïng kh«ng thÓ thay ®æi dÔ dµng. Do ®ã, ®iÒu kiÖn
Marshall Lerner kh«ng được ®¸p øng, dÉn tíi viÖc
ph¸ gi¸ tiÒn tÖ chØ lµm cho c¸n c©n thanh to¸n
trong ng¾n h¹n xÊu ®i. Trong dµi h¹n, khi ngêi tiªu
dïng ®· ®iÒu chØnh thãi quen tiªu dïng cña m×nh
theo gi¸ míi, c¸n c©n thanh to¸n míi được c¶i
thiÖn

Slide 56
 ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i
 Xét bằng đại số:
 Phương trình cán cân thanh toán: B = Xp –M
(X:khối lượng xuất khẩu; P: giá quốc tế; M: chi tiêu cho nhập
khẩu)
 Phá giá đồng tiền sẽ cải thiện cán cân thanh toán khi:
dB/dp <0 (1)
 Giả định độ co giãn của nhập khẩu theo giá không đổi (EM
không đổi)
(1) tương đương với: (EX+1) – EM(M/pX) < 0
 Nếu cán cân thanh toán cân bằng tức Xp = M thì:
1+EX – EM <0 hay /EX – EM/>1

Slide 57
ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i

 §èi víi nh÷ng hµng trong níc kh«ng s¶n

xuÊt ®ù¬c cÇu thường lµ kh«ng co d·n. NÕu
®¸nh thuÕ cao kh«ng cã ý nghÜa b¶o hé mµ
chØ lµm t¨ng gi¸ vµ cã thÓ dÉn tíi l¹m ph¸t.

Slide 58
 HÖ sè co d·n cña cÇu
theo thu nhËp (edi)

 Kh¸i niÖm: Lµ phÇn tr¨m thay ®æi cña lîng cÇu chia cho
phÇn tr¨m thay ®æi cña thu nhËp
% Q
EI  % I
 Ph©n lo¹i:
* EI > 0 hµng hãa th«ng thường
EI > 1 hµng hãa xa xØ,
0<EI<1 hµng hãa thiÕt yÕu
* EI < 0: hµng hãa thø cÊp

Slide 59
ý nghÜa cña Edi

 C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ph¶i tÝnh ®Õn c¶ viÖc

®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt gi÷a c¸c vïng
theo thu nhËp
 Khi thu nhËp thay ®æi ph¶i chó ý ®Õn ®iÒu
chØnh c¬ cÊu ®Çu t
 §a d¹ng hãa mÆt hµng xuÊt khÈu ë c¸c nø¬c
thø ba v× cÇu víi hµng xuÊt khÈu ë c¸c nø¬c
nµy rÊt kh«ng co d·n.

Slide 60
HÖ sè co d·n cña cÇu theo gi¸ chÐo (exy)

 Kh¸i niÖm: Lµ phÇn tr¨m thay ®æi trong lîng cÇu

cña mét hµng hãa chia cho phÇn tr¨m thay ®æi
trong gi¸ cña hµng hãa kia.

% Qx
E xy  % Py
 Ph©n lo¹i:
Exy>0 : X vµ Y lµ hai hµng hãa thay thÕ
Exy <0: X vµ Y lµ hai hµng hãa bæ sung
Exy = 0: X vµ Y lµ hai hµng hãa ®éc lËp
Slide 61
 ý nghÜa cña Exy

 C¸c h·ng ph¶i chó ý c©n nh¾c chÝnh s¸ch

gi¸ c¶ ®èi víi nh÷ng hµng hãa cã nhiÒu s¶n
phÈm thay thÕ.
 C¸c h·ng nªn ®ång bé hãa qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt vµ ®a d¹ng hãa trong kinh doanh ®èi
víi nh÷ng hµng hãa bæ sung (trong c¶ s¶n
xuÊt vµ tiªu dïng)

Slide 62
§êng cÇu ®èi víi mét doanh nghiÖp

đường cÇu ®èi víi doanh nghiÖp phô thuéc

vµo c¬ cÊu c¹nh tranh cña ngµnh mµ
chóng ta xem xÐt:
1. NÕu ngµnh lµ ®éc quyÒn thuÇn tuý th× đường
cÇu cña doanh nghiÖp chÝnh lµ đường cÇu cña
thÞ trêng vµ trïng víi đường cÇu cña ngµnh
2. NÕu ngµnh lµ c¹nh tranh hoµn h¶o: th× đường
cÇu cña doanh nghiÖp hoµn toµn co gi·n (n»m
ngang)

Slide 63
§êng cÇu ®èi víi mét doanh nghiÖp

đường cÇu ®èi víi doanh nghiÖp phô thuéc vµo c¬

cÊu c¹nh tranh cña ngµnh mµ chóng ta xem xÐt:
3. Ngµnh kh«ng ph¶i lµ ®éc quyÒn mµ còng kh«ng
ph¶i lµ c¹nh tranh hoµn h¶o th× cÇu vÒ SP cña
doanh nghiÖp phô thuéc vµo:
3.1. §é co gi·n cña cÇu th× trêng: nÕu cÇu thÞ trêng lµ
co gi·n hoµn toµnth× c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ
b¸n SP cña m×nh ë gi¸ kh¸c víi gi¸ ban ®Çu

Slide 64
§êng cÇu ®èi víi mét doanh nghiÖp

3. Ngµnh kh«ng ph¶i lµ ®éc quyÒn mµ còng kh«ng

ph¶i lµ c¹nh tranh hoµn h¶o th× cÇu vÒ SP cña doanh
nghiÖp phô thuéc vµo:
3.2. Møc ®é kh¸c biÖt ho¸ cña SP vµ sù trung thµnh cña kh¸ch
hµng:
- Khi SP cã sù kh¸c biÖt lín møc ®é trung thµnh cña kh¸ch
hµng cao th× đường cÇu sÏ dèc xuèng khi ®ã thøc chÊt mçi
doanh nghiÖp lµ mét nhµ ®éc quyÒn mini
- Ngîc l¹i th× đường cÇu sÏ n»m ngang

Slide 65
§êng cÇu ®èi víi mét doanh nghiÖp

3. Ngµnh kh«ng ph¶i lµ ®éc quyÒn mµ còng kh«ng

ph¶i lµ c¹nh tranh hoµn h¶o th× cÇu vÒ SP cña
doanh nghiÖp phô thuéc vµo:
3.3. ThÞ phÇn cña doanh nghiÖp:

- NÕu DN cã thÞ phÇn lín khi gi¶m gi¸ ®Ó cÇu t¨ng lªn mét
chót Ýt sÏ thu hót lîng kh¸ch hµng ®¸ng kÓ cña doanh
nghiÖp ®èi thñ
- Ngîc l¹i: th× doanh nghiÖp chØ cÇn thu hót 1 phÇn nhá c¸c
kh¸ch hµng cña ®èi thñ

Slide 66
§êng cÇu ®èi víi mét doanh nghiÖp

3. Ngµnh kh«ng ph¶i lµ ®éc quyÒn mµ còng kh«ng

ph¶i lµ c¹nh tranh hoµn h¶o th× cÇu vÒ SP cña
doanh nghiÖp phô thuéc vµo:
3.4. Ph¶n øng cña c¸c h·ng ®èi thñ víi nh÷ng thay ®æi
trong gi¸:

- Khi SP kh«ng cã sù kh¸c biÖt ho¸ Needham (1978) ®·

®a ra ph¬ng tr×nh ®Ó x¸c ®Þnh co gi·n cña cÇu ®èi víi SP
cña doanh nghiÖp:
E  E s  Er
Ef  m
Sf
Slide 67
§êng cÇu ®èi víi mét doanh nghiÖp

3.4. Ph¶n øng cña c¸c h·ng ®èi thñ víi nh÷ng thay ®æi trong
gi¸:
Trong ®ã:
Ef lµ co gi·n cña cÇu ®èi víi SP cña DN; Em lµ co gi·n cña cÇu
thÞ trêng; Es lµ co gi·n cung SP cña ®èi thñ c¹nh tranh víi
nh÷ng thay ®æi gi¸ cña DN; Sf lµ th× phÇn cña DN vµ Sr lµ
thÞ phÇn cña c¸c ®èi thñ
- Khi Sp cã sù kh¸c biÖt: NÕu c¸c h·ng ®èi thñ ph¶n øng l¹i
sù gi¶m gi¸ b»ng c¸ch t¨ng s¶n lîng cña m×nh vµ gi¶m gi¸
th× cÇu cña Dn sÏ kÐm nhËy c¶m h¬n do víi trêng hîp c¸c
®èi thñ gi÷ nguyªn hoÆc gi¶m s¶n lîng cña hä

Slide 68
Co gi·n cña cÇu vµ søc m¹nh cña ngêi mua

 Co gi·n cña cÇu cßn phô thuéc vµo søc m¹nh cña
ngêi mua. Søc m¹nh cña ngêi mua được quyÕt
®Þnh bëi 2 nhãm yÕu tè sau:
1. §é nh¹y c¶m víi gi¸ cña ngêi mua:
- TØ lÖ hµng ho¸ mua trong tæng mua cña ngêi tiªu dïng cµng lín th×
ngêi mua sÏ cã xu híng nhËy c¶m víi gi¸
- Sù kh¸c biÖt SP vµ Nh·n hiÖu
- §éng c¬ mua hµng ho¸ cña ngêi ra quyÕt ®Þnh
- ¶nh hưởng cña SP ®ã ®Õn chÊt lîng hoÆc dÞch vô cña ngêi mua

2. Søc m¹nh mÆc c¶ cña ngêi mua

Slide 69
íc lîng cÇu

 Ph¬ng ph¸p íc lîng ®¬n gi¶n

-Cho P thay ®æi, quan s¸t lîng b¸n tríc
vµ sau khi thay ®æi P
-Gi¶ ®Þnh c¸c kÕt hîp gi÷a P vµ lîng
cÇu cïng n»m trªn 1 đường cÇu
-TÝnh ®é co gi·n

Slide 70
Ph¬ng ph¸p íc lîng ®¬n gi¶n-VD minh ho¹

 Mét DN ®· íc lîng được c¸c lo¹i hÖ sè co gi·n sau:

EP=-3; EI=1,5;EXY=1 (X lµ mÆt hµng c«ng ty hiÖn ®ang kinh
doanh cßn Y lµ mÆt hµng thay thÕ được cho hµng X trªn thÞ
trêng)
Trong n¨m nay lîng b¸n hµng cña c«ng ty lµ 250 (®¬n vÞ lµ
10.000 s¶n phÈm). C«ng ty dù b¸o r»ng trong n¨m tíi thu
nhËp cña d©n chóng t¨ng 4%, gi¸ hµng Y thay thÕ sÏ gi¶m 2%
1. NÕu c«ng ty dù ®Þnh t¨ng gi¸ b¸n hµng X lªn 1% th× lîng
b¸n hµng X cña c«ng ty n¨m tíi lµ bao nhiªu?
2. Do c«ng suÊt SX h¹n chÕ c«ng ty muèn gi÷ nguyªn lîng
b¸n nh n¨m tríc th× gi¸ b¸n SP cña C«ng ty sÏ thay ®æi nh
thÕ nµo?

Slide 71
Ph¬ng ph¸p íc lîng ®¬n gi¶n-VD minh ho¹

1. Dù b¸o:
%ΔI=4% , EI=1,5 =>% ΔQX=6%
%ΔPY=-2% , EXY=1 =>% ΔQX= -2%
%ΔPX=1% , EP=-3 =>% ΔQX=-3%
VËy lîng b¸n dù b¸o cho năm tới tang 1%, tøc c«ng
ty dù b¸o sÏ b¸n được 2500.000 (1+1%)~2530.000
SP
2. T¸c ®éng cña tang thu nhËp vµ giam gi¸ cña hµng Y lµm
cho lîng cÇu hµng X tang 4%. VËy c«ng ty phai tang gi¸
b¸n hµng X ®Ó lîng b¸n giam ®óng b»ng 4% víi EP=-3
th× gi¸ b¸n cña SP X phai tang 1,33%
Slide 72
íc lîng cÇu

 ¦íc lîng b»ng kinh tÕ lîng

- X©y dùng m« h×nh lý thuyÕt
- Lùa chän d¹ng hµm: tuyÕn tÝnh, mò
- Thu thËp sè liÖu: thêi gian, chÐo
- ¦íc lîng vµ kiÓm ®Þnh

Slide 73
íc lîng dùa vµo d¹ng hµm

 Hµm tuyÕn tÝnh  Hµm mò

EDPo = b. (Po/ Q) EDPo = b
EDPc = c . (Pc/ Q) EDPc = c
…..
......

Slide 74
Dù ®o¸n cÇu

 Cã lîng cÇu trong c¸c thêi gian

kh¸c nhau  Lîng cÇu
 Gi¶ ®Þnh nh÷ng diÔn biÕn trong
qu¸ khø sÏ tiÕp tôc trong t¬ng lai
 X¸c ®Þnh xu híng trong qu¸ khø
råi ngo¹i suy xu híng ®ã cho t-
¬ng lai

Qu¸ khø HiÖn t¹i T¬ng lai

Thêi gian

Slide 75
 Dù ®o¸n cÇu:
(ph¬ng ph¸p ph©n tÝch d·y sè thêi gian)

 Mét d·y sè thêi gian bao gåm:

- bé phËn xu híng: T
- bé phËn thêi vô: S
- bé phËn chu kú: C
- bé phËn bÊt thường: I
 Xt = Tt + St + Ct + It
 Xt = Tt . St . Ct . It

Slide 76
 ph¬ng ph¸p ph©n tÝch
d·y sè thêi gian

 Gi¶ ®Þnh d·y sè gåm c¸c bé phËn: Tt, St. It

 TÝnh Tt: thay t vµo hµm håi qui
 T¸ch riªng “St + It”:
Xt - Tt = St + It
 X¸c ®Þnh yÕu tè mïa vô cho mçi mïa: (tÝnh trung b×nh
cho tõng mïa).
 Dù ®o¸n cÇu
X¸c ®Þnh gi¸ trÞ t
Thay t vµo hµm Tt
Tt + yÕu tè mïa vô cho mçi mïa

Slide 77
Các phương pháp dự báo

Đọc tài liệu tham khảo dự báo

Slide 78