A.

Pomnik Tadeusza Kościuszki

1. Jakie były wszystkie trzy imiona jakie nosił Tadeusz Kościuszko?

Andrzej Tadeusz Bonawentura

2. Kościuszko ukończył w młodości jedną z prestiżowych, polskich szkół. Jak się ona
nazywała?
Szkoła Rycerska

3. Jaka była wojskowa specjalizacja Tadeusza Kościuszki, dzięki której zasłużył się w wojnie
o niepodległość Stanów Zjednoczonych?
inżynier wojskowy

4. Jak nazywał się amerykański order, którym został uhonorowany Tadeusz Kościuszko?
Order Cyncynata

5. Tadeusz Kościuszko dzięki bohaterskiej postawie w czasie wojny polsko-rosyjskiej w

obronie Konstytucji Trzeciego Maja, zwłaszcza w bitwie pod Dubienką, został uhonorowany
polskim orderem. O jaki order chodzi?
Złoty medal Virtuti Militari

6. Po klęsce insurekcji Tadeusz Kościuszko wyemigrował z Polski. W jakim kraju osiadł

wówczas na stałe?
Szwajcaria

7. Tadeusz Kościuszko na emigracji kilkukrotnie spotkał się z człowiekiem, z którym Polacy

wiązali wielkie nadzieje na odbudowę niepodległości. Nie ufał mu jednak. Nie był zwolennikiem
wiązania sprawy polskiej z jego działalnością. O kogo chodzi?
Napoléon Bonaparte

8. Imieniem Tadeusza Kościuszki nazwano mierzący 2228 metrów najwyższy szczyt jednego
z kontynentów, którego?
Australii

9. Tadeusz Kościuszko został pochowany w mieście, w którym na jego cześć usypano także
kopiec. O jakie miasto chodzi?
Kraków

10. Podaj prawidłowe daty narodzin i śmierci Tadeusza Kościuszki.

ur. 4 lutego 1746 w Mereczowszczyźnie, zm. 15 października 1817 w Solurze

B. Arsenał Warszawski

1. Początkiem Insurekcji było złożenie przez Kościuszkę uroczystej przysięgi o treści: Ja

Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu narodowi polskiemu, iż powierzonej
mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie dla obrony całości granic,
odzyskania samowładności Narodu, ugruntowania powszechnej wolności używać jej będę.
Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna jego. Gdzie miało miejsce złożenie tej
przysięgi?
RYNEK KRAKOWSKI

2. Jeszcze przed złożeniem przysięgi jeden z oddziałów polskich odmówił wykonania redukcji
wojska, czyli zmniejszenie stanu liczebnego jaka zarządziła, kontrolowana przez Rosjan, Rada
Nieustająca. Kto stał na czele tego oddziału stacjonującego w Ostrołęce i wymaszerował z niej
na południe?
ANTONI JÓZEF MADALIŃSKI

3. Gdzie miało miejsce starcie, które było pierwszą dużą bitwą Insurekcji Kościuszkowskiej?
POD RACŁAWICAMI

4. Jak nazywa się obraz, autorstwa Jana Styki i Wojciecha Kossaka, namalowany pod koniec
XIX wieku, który nawiązuje do wspomnianej bitwy?
PANORAMA RACŁAWICKA

5. Gdzie znajdował się obraz Jana Styki i Wojciecha Kossaka, ilustrujący bitwę pod
Racławicami, przed 1939 rokiem? Gdzie znajduje się obecnie?
WE LWOWIE, OBECNIE WE WROCŁAWIU

6. Kilka tygodni po rozpoczęciu Insurekcji jej zasięg znacznie się rozszerzył dzięki opanowaniu
dwóch miast o symbolicznym znaczeniu, stolic obu części składowych Rzeczpospolitej Obojga
Narodów. O które miasta chodzi?
WILNO i WARSZAWA

7. Gdzie miała miejsce bitwa, która była pierwszą znaczącą, choć jeszcze nie decydującą o
ostatecznym wyniku powstania, porażką powstańców?
POD MACIEJOWICAMI

8. Insurekcję kościuszkowską znacznie przedłużyła udana wyprawa wojskowa, która zmusiła

na pewien czas wojska pruskie do odwrotu spod Warszawy i zaprzestania udzielania pomocy
Rosjanom. Do której z historycznych krain Polski miała miejsce ta wyprawa?
DO WIELKOPOLSKI

9. Kto stał na czele wyprawy z poprzedniego pytania?

JAN HENRYK DĄBROWSKI

10. Ważną rolę podczas insurekcji odegrały odziały polskich chłopów, zwane kosynierami.
Walczyli oni kosami osadzonymi na sztorc. Aby jak najwięcej spośród chłopów zachęcić do
udziału w powstaniu, Kościuszko wydał specjalny dokument. O jaki dokument chodzi?
UNIWERSAŁ POŁANIECKI
C. Pałac Młodziejowskiego

1. W Pałacu Młodziejowskiego, w ostatniej dekadzie XVIII wieku znajdowała się Ambasada

Rosyjska. Ambasador Osip Andriejewicz Igelstrom czuł się w Warszawie jak udzielny książę
mogący dyktować swoją wolę królowi i królewskim urzędnikom. Jakiego pochodzenia był
ambasador rosyjski?
SZWEDZKIEGO

2. Kogo zastąpił Igelstrom na stanowisku ambasadora rosyjskiego w Warszawie?

JAKOB SIEVERS

3. Igelstrom wprowadzał w życie w latach 1794-94 decyzje rosyjskiego władcy, o jaką postać
historyczną chodzi?
KATARZYNA II WIłELKA

4. Z jakiej europejskiej dynastii pochodziła Katarzyna II?

ASKAŃSKA (zwana również ANHALT)

5. Za pomocą jakich pojęć można określić ustrój jaki panował w XVIII w Rosji?
ABSOLUTYZM

6. Jak nazywała się stolica Rosji w XVIII wieku.

PETERSBURG

7. Jakie funkcje, oprócz stanowiska ambasadora, pełnił w Warszawie Igelstrom?

NACZELNY WÓDZ ARMII ROSYJSKIEJ W POLSCE, POSEŁ NADZWYCZAJNY I
MINISTER PEŁNOMOCNY

8. Co stało się z ambasadorem Igelstormem, podczas insurekcji - po zajęciu Warszawy przez

powstańców?
UCIEKŁ Z WARSZAWY DO RYGI

9. W którym zaborze znalazła się Warszawa w wyniku traktatów rozbiorowych z 1795 roku?
W ZABORZE PRUSKIM

10. Na ile lat Polska utraciła niepodległość w wyniku zaborów?

123 LATA

D. Jan Kiliński

1. Kim był z zawodu Jan Kiliński?

szewcem

2. Gdzie w Warszawie znajdował się dom i zakład szewski Jana Kilińskiego?

przy Szerokim Dunaju pod nr 5 na warszawskiej Starówce
3. Jaką funkcję w latach 1793-1794 pełnił Jan Kiliński we władzach miejskich Warszawy?
został wybrany radnym Warszawy

4. Komu przewodził Jan Kiliński w kwietniu 1794 roku, gdy zaangażował się w insurekcję
kościuszkowską, na czele jakiej grupy stał, jak określimy tę grupę?
stanął na czele ludu warszawy czyli mieszczan

5. Jaki awans spotkał Jana Kilińskiego dzięki zwycięskiej insurekcji, na jaki stopień został
mianowany?
został mianowany przez Kościuszkę pułkownikiem milicji mazowieckiej

6. Po klęsce insurekcji i trzecim rozbiorze Polski, Jan Kiliński nie zaprzestał działalności
patriotycznej. Za uczestnictwo w spiskach został ukarany w dość typowy dla polskich
bojowników o wolność sposób. O jaką karę chodzi?
W 1794 został wydany Rosjanom i uwięziony w twierdzy pietropawłowskiej w
Petersburguzostał. Po opuszczeniu więzienia w 1796 nadal spiskował, więc został
pojmany przez Rosjan i wywieziony w głąb Rosji.

7. Po powrocie do Warszawy Jan Kiliński wycofał się z życia publicznego, czym się wówczas
zajął?
prowadził warsztat szewski, nie angażując się w życie publiczne. Wyjątkiem było objęcie
funkcji radnego Warszawy w okresie Księstwa Warszawskiego

8. Gdzie znajdziemy najbardziej wnikliwe opisy działalności Jana Kilińskiego w czasie

Insurekcji Kościuszkowskiej?
W jego pamiętnikach

9. Jan Kiliński został pochowany przy kościele na jednym z warszawskim cmentarzy, o jaki
cmentarz chodzi?
Został pochowany pod kościołem na warszawskich Powązkach

10. Podaj prawidłowe daty roczne narodzin i śmierci Jana Kilińskiego.

ur. 1760 w Trzemesznie, zm. 28 stycznia 1819 w Warszawie

E. Rynek Starego Miasta

1. Jakie wydarzenie doprowadziło do zawiązania konfederacji targowickiej?

uchwalenie konstytucji 3 maja

2. W którym roku zawiązano konfederację targowicką?

zawiązana w nocy z 18 na 19 maja 1792

3. Targowica znajdowała się tuż przy granicy z Rosją. Jak nazywała się kraina geograficzna
dawnej Rzeczpospolitej, w której znajdowała się ta miejscowość?
Podole (obecnie teren Ukrainy)
4. Za kogo uważali targowiczan zwolennicy reform ustrojowych w Polsce i uniezależnienia się
od mocarstw ościennych?
za zdrajców

5. Konfederacja targowicka posłużyła Rosjanom jako pretekst do pewnych działań przeciwko

Rzeczpospolitej. O jakie działania chodzi?
Rosjanie wkroczyli do Polski. Wojna rosyjsko-polska trwała od 16 maja do 26 lipca 1792
roku

6. Jak nazywało się trzech magnatów, uważanych za głównych założycieli inicjatorów

konfederacji targowickiej?
Stanisław Szczęsny Potocki, Franciszek Ksawery Branicki, Seweryn Rzewuski, Marcin
Kossakowski

7. Jaki los spotkał część konfederatów targowickich w czasie insurekcji kościuszkowskiej w

Warszawie?
Większość czołowych przywódców konfederacji targowickiej zostało skazanych na
śmierć i powieszonych w czasie insurekcji kościuszkowskiej

8. W przypadku gdy ujęcie targowiczan nie było możliwe, w jaki sposób wykonywano
symboliczny wyrok?
Wobec nieobecności skazanych, wyrok wykonano in effigie 29 września 1794. In effigie
(łac. w obrazie) – obecna w prawie europejskim od czasów średniowiecza norma
pozwalająca na wykonanie kary śmierci na wizerunku skazanego, który nie dożył
egzekucji lub zbiegł.

9. Na rynku Starego Miasta w Warszawie wyroki wykonano dwukrotnie, podajcie ich daty
dzienne.
9 maja 1794, 28 czerwca 1794

10. Synonimem jakiej postawy jest współczesne słowo Targowica?

Słowo "Targowica" jest po dziś dzień synonimem zamierzonego działania na szkodę
ojczyzny.

F. Gnojna Góra

1. Powstanie kościuszkowskie zaczęło chylić się ku upadkowi jesienią 1794 roku. Sytuację
powstańców dramatycznie pogorszyła klęska w październiku. O jaką bitwę chodzi?
10 października 1794 bitwa pod Maciejowicami

2. Tadeusz Kościuszko w bitwie pod Maciejowicami został ranny. Spadając z konia dostał się
w ręce Rosjan, miał wówczas powiedzieć pewne dramatyczne słowa. Jakie to były słowa?
Wykrzyknął rzekomo: finis Poloniae! (łac. koniec Polski)

3. Po klęsce pod Maciejowicami Tadeusz Kościuszko znalazł się w niewoli rosyjskiej. Gdzie
znajdowało się miejsce jego uwięzienia?
został uwięziony w twierdzy pietropawłowskiej w Petersburgu
4. Kilka tygodni po zwycięstwie pod Maciejowicami Rosjanie dotarli pod Warszawę. Po krótkim
oblężeniu przystąpili do szturmu Pragi. Kto dowodził działaniami Rosjan?
generał Aleksander Suworow

5. Polskim dowódcą Pragi, który stracił głowę w obliczu ataku Rosjan i wycofał się za Wisłę,
był późniejszy bohater walk u boku Napoleona, a u schyłku życia namiestnik carski w
Warszawie. O kogo chodzi?
Generał Józef Zajączek

6. Po zdobyciu Pragi Rosjanie dokonali wielkiej masakry ludności cywilnej, która przeszła do
historii jako rzeź Pragi. Jaka była liczba ofiar tego wydarzenia?
W wyniku kilkugodzinnej fali mordów życie straciło według szacunków od 5-6 do nawet
20 tysięcy ludzi.

7. W obronie Pragi wsławili się nie tylko Polacy. Ważną rolę odegrał regiment kawalerii
żydowskiej, kto stał na jego czele?
Berek Joselewicz

8. Kto był następcą Tadeusza Kościuszki na stanowisku Naczelnika powstania, gdy ten dostał
się do niewoli?
Tomasz Wawrzecki

9. W wyniku klęski na Pradze, zaniechano obrony Warszawy uznając ją za pozbawioną

jakichkolwiek szans na powodzenie. Resztki wojsk powstańczych, które wymaszerowały ze
stolicy przegrały niewielką bitwę z Rosjanami i uległy rozproszeniu. Gdzie miała miejsce ta
bitwa, uznawana za ostatnią bitwę Insurekcji Kościuszkowskiej?
wieś Jakimowice nieopodal Radoszyc

10. W wyniku klęski powstania kościuszkowskiego doszło do trzeciego rozbioru i wymazania

Polski z mapy Europy. Jedno z państw europejskich konsekwentnie nie uznawało jednak
legalności rozbiorów. O które państwo chodzi?
Turcja

G. Plac Zamkowy

1. Kto był poprzednikiem Stanisława Augusta Poniatowskiego na polskim tronie?

August III Sas

2. W jaki charakterystyczny sposób Stanisław August Poniatowski został przedstawiony na

obrazie Jana Matejki, wchodzącym w skład Pocztu Królów i Książąt Polskich. Dlaczego malarz
ukazał go właśnie w taki sposób?
Ukazuje monarchę w XVIII-wiecznym fraku z szarfą, na której widnieje Order Orła
Białego – najważniejsze i najstarsze odznaczenie polskie. Zwraca uwagę trzymana w
prawej dłoni podwójna karta, na której widnieje napis „Konstytucja 3 Maja 1791”.
Sugeruje jedno z najważniejszych osiągnięć rządów króla – opracowanie i ustanowienie
nowoczesnego i reformującego słabnącą Polskę dokumentu.
3. W młodości Stanisław Poniatowski miał romans z kobietą, która okazała się później ważnym
europejskim władcą w XVIII wieku, a dla niego samego wrogiem. O kogo chodzi?
Katarzyna II Wielka czyli caryca Katarzyna

4. Stanisław August został wybrany królem w drodze wolnej elekcji. Kto w Rzeczpospolitej
wybierał króla w taki właśnie sposób?
Elekcja - wybór monarchy nieprzestrzegający zasad sukcesji dynastycznej. W
Rzeczypospolitej Obojga Narodów wyboru dokonywała szlachta.

5. W którym roku Stanisław Poniatowski został wybrany na króla Polski?

1764

6. Stanisław Poniatowski przyjął imię August jako godniejsze monarchy dopiero w czasie
koronacji. Jak brzmiało jego prawdziwe, drugie imię?
Antoni

7. Król Polski nigdy nie został skazany na karę śmierci, nigdy też nie został ofiarą zamachu.
Stanisław August przeżył zamach na swoje życie. Kto i kiedy tego zamachu dokonał?
Porwanie Stanisława Augusta przeprowadzono 3 listopada 1771 r., późnym wieczorem.
Na ulicy Miodowej spiskowcy (podzieleni na trzy odziały dowodzone przez
Strawińskiego, Walentego Łukawskiego i Jana Kuźmę) otoczyli powóz króla. Stanisław
August, nie podejrzewając zamachu, poruszał się po Warszawie jedynie z
kilkunastoosobową ochroną, która nie stawiła większego oporu. Zamachowcy podzielili
się na grupy by tym łatwiej umknąć. Zaszczyt pilnowania króla przypadł oddziałowi
Kuźmy. Jako punkt zborny Strawiński wyznaczył Lasek Bielański. W nocy jednak
Kuźma jakoś zgubił swoich ludzi i dał się królowi obietnicami bezkarności i nagrody
przekonać, by odprowadził go do Warszawy. Stanisław August osłabł jednak od
otrzymanej w czasie szamotaniny rany głowy. Musieli się więc zatrzymać w małym
młynie na Marymoncie, stamtąd król wysłał list do generała Cocciego, dowódcy gwardii
królewskiej. Tej samej nocy Stanisław August wrócił do stolicy.

8. Gdzie w 1798 roku zmarł Stanisław August?

w Petersburgu

9. Co było herbem rodowym króla Poniatowskiego, stanowiąc obiekt kpin niechętnych mu

osób?
Poniatowski był herbu Ciołek. "Ciołek" to młody byczek, więc tarcza herbowa
przedstawiała czerwonego byka. "Ciołek" to też obraźliwa nazwa człowieka głupiego,
nierozgarniętego. Dlatego też król był obiektem kpin. Mówiono "ciołek" na tronie.

10. Po śmierci Stanisława Augusta długo trwały spory o jego osobę. Do dziś nie spoczywa on
wraz z innym królami na Wawelu, lecz w Archikatedrze Warszawskiej. Co było główną
przyczyną niechęci wielu historyków i publicystów XIX i XX wieku do Stanisława Augusta?
Przeważająco negatywnie wypowiadali się o Stanisławie Auguście historycy
dziewiętnastowieczni, w tym Joachim Lelewel i Tadeusz Korzon, przyczyniając się do
powstania obiegowego wizerunku zdrajcy-targowiczanina. Krytycy Stanisława Augusta
zwracali uwagę, że przedwcześnie skapitulował w czasie wojny polsko-rosyjskiej 1792,
przystąpił do Targowicy i dobrowolnie abdykował na rzecz głównego rozbiorcy.