Âπτα

HMEPEΣ KYPIAKH 6 IANOYAPIOY 2002

Eλληνες
στην ανακάλυψη
της Aμερικής
 H KA£HMEPINH
E¶TA HMEPE™
KYPIAKH 6 IANOYAPIOY 2002
Oι Eλληνες στην
2-31 A º I E P ø M A
EΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ
AΝΑΚΑΛΥΨΗ
ΤΗς AΜΕΡΙΚΗΣ
Oι Eλληνες στην Iσπανα

των Aνακαλψεων
Tου I.K. X·ÛÈÒÙË

O μθος του Eλληνα Kολ"μβου

Tου N.E. K·Ú·ȉ¿ÎË

O B$κχος στις παραμον'ς

των Aνακαλψεων
Tου HÏ›· AÓ·ÁÓˆÛÙ¿ÎË

H Mεσ"γειος στα χρ"νια

του Kολ"μβου
Tου X·Ú¿Ï·ÌÔ˘ °¿Û·ÚË

Eλληνικ$ προϊ"ντα π'ρα

απ" το Γιβραλτ$ρ
Tου ºÒÙË M·ÚÔ‡ÙÛÔ˘

Eλληνες χαρτογραφον
την Aμερικ,
Tου °ÈÒÚÁÔ˘ TfiÏÈ·

«Γκρι'γκος» στην ανακ$λυψη

του N'ου K"σμου
Tου N. E. K·Ú·ȉ¿ÎË

Eλληνες στην κατ$κτηση

του Mεξικο
Tης AÁÁÂÏÈ΋˜ ¶·ÓÔÔ‡ÏÔ˘

Eνας Kρητικ"ς στην κατ$κτηση

του Περο
Tου KÒÛÙ· TÛÈÎÓ¿ÎË

Eλληνικ$ κλ,ματα στις χ/ρες

του Aτλαντικο
Tου HÏ›· AÓ·ÁÓˆÛÙ¿ÎË

Oι «κονκισταδ"ρες»
των Iωανννων
Tου M›ÏÙÔ˘ °·Ú›‰Ë

Tο χρυσ$φι της Kρ,της

και ο χρυσ"ς του Περο
Tης IfiÏ˘ BÈÁÁÔÔ‡ÏÔ˘

EÍÒÊ˘ÏÏÔ
∏ ·Ó·¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÏÔ›ˆÓ ÙÔ˘
∫ÔÏfiÌ‚Ô˘, ÙËÓ 3Ë ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘
1492 (›Ó·Î·˜ ÙÔ˘ Juan Cabrera,
MÔÓ‹ Ù˘ Rabida, 17Ô˜ ·È.).

Yπεθυνη «Eπτ Hμερν»

E§EY£EPIA TPA´OY

2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
Iσπανα των Aνακαλψεων
Tου I. K. X ∞™πflΔ∏
Kαθηγητ της Nετερης Iστορας στο Aριστοτλειο
Πανεπιστμιο Θεσσαλονκης
H E§§HNIKH ·ÚÔ˘Û›· ÛÙË ÓÂfiÙÂÚË IÛ·Ó›· ¿Ú¯ÈÛ ӷ
Á›ÓÂÙ·È ·ÈÛıËÙ‹ ηٿ ÙȘ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜
ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·Ø ÙfiÙ ηٷÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó Î·È ÔÈ ÚÒÙ˜
ÌÂÌÔӈ̤Ó˜ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ EÏÏ‹ÓˆÓ Ê˘Á¿‰ˆÓ ÛÙË B·Ú-
ÎÂÏÒÓË, ÙÔ B·ÏÈ·‰ÔÏ›‰, ÙÔ TÔϤ‰Ô Î·È ÙË B·Ï¤ÓıÈ·. MÂÚÈÎÔ›
Ì¿ÏÈÛÙ· ·fi ÙÔ˘˜ Ê˘Á¿‰Â˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‹Ú·Ó ̤ÚÔ˜ ÛÙËÓ ÙÂ-
ÏÂ˘Ù·›· ÔÏÂÌÈ΋ Âȯ›ÚËÛË ÙˆÓ K·ıÔÏÈÎÒÓ B·ÛÈϤˆÓ
–ÙÔ˘ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˘ Bã Ù˘ AÚ·ÁfiÓ·˜ (1479-1516) Î·È Ù˘
IÛ·‚¤Ï·˜ Aã Ù˘ K·ÛÙ›Ï˘ (1474-1504)– Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ ÙÔ
1492 ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ °Ú·Ó¿‰·˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÍ¿ÏÂÈ„Ë Ù˘
·Ú·‚ÔÎÚ·Ù›·˜ ÛÙËÓ È‚ËÚÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ. TËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ·Ú-
ÎÂÙ¤˜ ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ EÏÏËÓ˜ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ, Ô˘ ›¯·Ó ÛÙÚ·ÙÔ-
ÏÔÁËı› ˆ˜ «stradioti» ÛÙÔ ÂÏ·ÊÚfi ÈÈÎfi
ÙˆÓ BÂÓÂÙÒÓ Â›Ù ÛÙË ÊÚ·ÁÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂ-
Eπιμλεια αφιερματος:
ÓË AÓ·ÙÔÏ‹ ›ÙÂ Î·È ÛÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋ ¯ÂÚÛfi-
ÓËÛÔ, ¤Ú·Û·Ó ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ºÂÚ- ∏§π∞™ ∞¡∞°¡ø™Δ∞∫∏™ ÙÔ˜ Ù˘ K·ÛÙ›Ï˘. Afi ·˘ÙÔ‡˜ ÔÈ ÂÚÈÛ-
‰ÈÓ¿Ó‰Ô˘ Aã Ù˘ N¿ÔÏ˘ (1463-1494)
Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙˆÓ IÛ·ÓÒÓ ‚·ÛÈÏÈ¿-
‰ˆÓ Ô˘ ‰È·‰¤¯ıËÎ·Ó ÙÔ˘˜ AÚ·ÁÔÓ¤˙Ô˘˜ ÛÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›·
Ù˘ K¿Ùˆ IÙ·Ï›·˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ K·ÚfiÏÔ˘ Aã/Eã (1518-1556),
ÙÔ˘ ºÈÏ›Ô˘ Bã (1556-1598) Î·È ÙÔ˘ ºÈÏ›Ô˘ °ã (1598-
1621).
OÈ «stradioti» ·˘ÙÔ› (ÔÈ «estradiotes» ÙˆÓ ÈÛ·ÓÈÎÒÓ Ë-
ÁÒÓ) ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó Ì ÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȤ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙË N¿ÔÏË
Î·È ÙË ™ÈÎÂÏ›· Î·È ·fi ÂΛ ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ‰È·ÚÎÒ˜ Û fiϘ
ۯ‰fiÓ ÙȘ ÈÛ·ÓÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ Î·È ÛÙ· ηٿ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÔÏÂ-
ÌÈο ̤و· ÙˆÓ A„‚Ô‡ÚÁˆÓ ÛÙËÓ E˘ÚÒË, ÙË ‚fiÚÂÈ· AÊÚÈ-
΋, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ N¤Ô KfiÛÌÔ. O ·ÚÈıÌfi˜ ÙÔ˘˜ ·˘Í‹ıËΠ·È-
ÛıËÙ¿ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÚfiÛηÈÚË ÈÛ·ÓÈ΋ ηÙÔ¯‹ Ù˘ KÔÚÒÓ˘
(1532-1534), Ù˘ ÔÔ›·˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÚÔοÏÂÛ ̷˙È΋ ¤ÍÔ‰Ô ¯È-
ÏÈ¿‰ˆÓ ηÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈ΋˜ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ ÚÔ˜ ÙȘ
·Ï·ÈfiÙÂÚ˜ Î·È ÙȘ Ӥ˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÛٛ˜ Ù˘ K¿Ùˆ IÙ·Ï›·˜.
T¤ÏÔ˜, ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÎfiÌË Î‡Ì· ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÌÂÙÔÈÎÂÛÈÒÓ ÚÔ˜
Õ Κρολος Ε´ , ÙȘ ÈÛ·ÓÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓ˜ ¯ÒÚ˜ ¿Ú¯ÈÛ ϛÁÔ ÌÂÙ¿ ÙË Ó·˘Ì·¯›·
ο πρ
τος Ù˘ N·˘¿ÎÙÔ˘ (1571) Î·È ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ IÂ- ÏÔ˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ IÓη˜. ™ÙË ‰Â‡ÙÂÚË –Î·È Û·ÊÒ˜
Αψβοργος βα- ÚÔ‡ ™˘Ó·ÛÈÛÌÔ‡ ÛÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ı¿Ï·ÛÛ˜ (1573).
σιλις της Ισπα-
νας, με το νο- YÂÚfiÓÙȘ ÌÂÙÔÈÎÂۛ˜
μα Κρολος Α´
(1518-1556). ™Â ÔÏfiÎÏËÚË ÏÔÈfiÓ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. (·ÏÏ¿ Î·È ·Ú-
Στα χρνια του ÁfiÙÂÚ· Ò˜ Ù· ̤۷ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙÔ˘ 17Ô˘) Ë ÈÙ·ÏÈ΋ ¯ÂÚÛfi-
πολλο Eλληνες ÓËÛÔ˜ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· Ë N¿ÔÏË Î·È Ë ™ÈÎÂÏ›· ¯ÚË̢ۛ·Ó
μισθοφροι π- ˆ˜ Á¤Ê˘Ú· Û ÌÂÌÔӈ̤ӷ ¿ÙÔÌ· ‹ ÌÈÎÚ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ EÏÏ‹-
ρασαν στην υπη- ÓˆÓ, Ô˘ ‰È·ÂÚ·ÈÒÓÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ È‚ËÚÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, ·Ó·-
ρεσα του μετα- ˙ËÙÒÓÙ·˜ ÚÔÛˆÚÈÓ‹ ‹ Î·È ÌfiÓÈÌË ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÛÙȘ ÎÙ‹-
κινομενοι συνε- ÛÂȘ Ù˘ ÂÎÙÂٷ̤Ó˘ (Ò˜ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·È.) ÈÛ·ÓÈ΋˜
χ
ς στις ισπανι- ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜. Afi ÙȘ ÌÂÙÔÈÎÂۛ˜ ·˘Ù¤˜ Û¯ËÌ·Ù›ÛÙËÎ·Ó ÌÈ- ÎÈ·ÎÒÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ, ·ÔÎÙÒÓÙ·˜ ·ÍÈfiÏÔÁË ÂÚÈÔ˘Û›·.
κς κτ"σεις. O ÎÚ¤˜ (Î·È Û˘¯Ó¿ ‚Ú·¯‡‚Ș) ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÛٛ˜ ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï·
αριθμς τους ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ· Ù˘ IÛ·Ó›·˜ (ÛÙË B·ÚÎÂÏÒÓË, ÙÔ B·ÏÈ·‰Ô-
αυξ"θηκε μετ Ï›‰, ÙË ™·Ï·Ì¿Óη, ÙÔ EÛÎÔÚÈ¿Ï, ÙË M·‰Ú›ÙË, ÙÔ TÔϤ‰Ô, ÙË
την πρσκαιρη B·Ï¤ÓıÈ· Î·È ÙË ™Â‚›ÏÏË), ·ÏÏ¿ Î·È Û fiÏÂȘ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡,
ισπανικ" κατο- ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È ÙÔ˘ P›Ô ÓÙ Ϸ ¶Ï¿Ù·. AÓ¿ÌÂÛ· ÛÙ· ̤ÏË ÙˆÓ
χ" της Κορ
νης ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ·˘ÙÒÓ ÂÛÙÈÒÓ Û˘Ó·ÓÙԇ̠ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ Î·È Bενετοκρατίας». Πεπραγμ. Γ΄ Διεθν. Kρητολ. Συνεδρίου,
το 1532-1534. Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙ˜, ÎÏËÚÈÎÔ‡˜ Î·È ÌÔÓ·¯Ô‡˜, Έ‰ÈÎÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ ηÈ
Ελαιογραφα ÂÌfiÚÔ˘˜ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ¯ÂÈÚÔÁڿʈÓ, Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÂÌfi-
του Τιτσινο
ÚÔ˘˜, ÏÔÁ›Ô˘˜ Î·È Î·ÏÏÈÙ¤¯Ó˜.
(Μαδρτη, Μου- OÈ Ì¤ÙÔÈÎÔÈ ·˘ÙÔ› ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¿ÓÙÔÙ ¿ÛËÌÔÈ Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙ˜
σεο Πρδο). ‹ ·ÓÒÓ˘ÌÔÈ Ê˘Á¿‰Â˜, ·ÏÏ¿ Î·È ‰È·ÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÚÔÛˆÈÎfi-
H K A £ H M E P I N H
ÙËÙ˜. EÓ‰ÂÈÎÙÈο ÌfiÓÔ ·Ó·Ê¤Úˆ (·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ¯ÚÔÓÔÏÔ-
ÁÈ΋ ÛÂÈÚ¿) ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi ÊÈÏfiÏÔÁÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ¢Ô‡Î· (Ô˘ Â›
¤ÍÈ ¯ÚfiÓÈ· ‰›‰·Í ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ÙÔ˘ AÏηϿ, Û˘ÌÌÂÙ¤-
¯ÔÓÙ·˜ ÂÓÂÚÁ¿ ÛÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· Î·È ÛÙËÓ ¤Î‰ÔÛË, ÛÙ·
1514-1517, ÙÔ˘ ÈÔ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ Ô˘-
Ì·ÓÈÛÌÔ‡, Ù˘ ÌÓËÌÂÈÒ‰Ô˘˜ «¶ÔÏ˘ÁÏÒÙÙÔ˘ KÔÌÏÔ˘ÙÂÓ-
ÛÈ·Ó‹˜ B›‚ÏÔ˘»), ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ Έ‰ÈÎÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ I¿Îˆ‚Ô
¢È·ÛÛÔÚÈÓfi, AÓ‰Ú¤· ¢·ÚÌ¿ÚÈÔ, AÓÙÒÓÈÔ K·ÏˆÛ˘Ó¿ Î·È NÈ-
ÎfiÏ·Ô TÔ˘ÚÚÈ·Ófi (Ô˘, ·fi ÎÔÈÓÔ‡ Ì ¿ÏÏÔ˘˜ Û˘Ì·ÙÚÈÒ-
Ù˜ ÔÌÔÙ¤¯ÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË, ÛÙ· ̤-
Û· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚˆÓ Û˘ÏÏÔÁÒÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ
Έ‰›ÎˆÓ Î·È ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊˆÓ ÙÔ˘ EÛÎÔÚÈ¿Ï, Ù˘ ™·Ï·Ì¿Óη˜,
Ù˘ ™ÂÁfi‚È·˜, ÙÔ˘ TÔϤ‰Ô˘ Î·È Ù˘ M·‰Ú›Ù˘) Î·È ÙÔÓ ÌÂÁ¿-
ÏÔ EÏÏËÓ· ˙ˆÁÚ·ÊÔ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ (Ô˘ ·Ó·Ó¤ˆ-
Û ÙËÓ ÈÛ·ÓÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘ Î·È ÛÙȘ ·Ú-
¯¤˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È.).
MÈÎÚfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ
IÛ·Ó›· ¿Ú¯ÈÛ ‹‰Ë ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. Ó· ·Ó·˙ËÙ›
ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘ ÛÙȘ ¢˘ÙÈΤ˜ IÓ‰›Â˜, ÛÙËÓ
ÎÂÓÙÚÈ΋ Î·È ÙË ÓfiÙÈ· AÌÂÚÈ΋ Î·È ÛÂ
¿ÏϘ ˘ÂÚfiÓÙȘ ÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÙ¤ÌÌ·-
ÛfiÙÂÚÔÈ ‹Ú·Ó ̤ÚÔ˜ ÛÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ
ÙˆÓ «conquistadores» ÁÈ· ÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË
‹ ÙËÓ Â‰Ú·›ˆÛË Ù˘ ÈÛ·ÓÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ ÙÔ˘
N¤Ô˘ KfiÛÌÔ˘. §ÈÁfiÙÂÚÔÈ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚfiÌËÛ·Ó ÛÙÔ ˘ÂÚ·ÙÏ·-
ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ.
™ÙËÓ ÚÒÙË ÔÌ¿‰· ·Ó‹ÎÔ˘Ó ·ÚÎÂÙ¤˜ ‰Âο‰Â˜ EÏÏ‹ÓˆÓ
Ó·˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙȘ Û¯ÂÙÈΤ˜
ËÁ¤˜ Ì ÙÔ ‚·ÊÙÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘˜ fiÓÔÌ· Î·È Ï›ÁÔ Ôχ ·Û·Ê›˜
ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ Ù˘ ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹˜ ÙÔ˘˜ (.¯. Juan Griego,
Jacobus Griego, Mateo Griego, Nicolas de Levante, Jorge
Griego, Juan de Candia Î.¿..), ·ÏÏ¿ Ì ÂӉȷʤÚÔ˘Û˜ ÏË-
ÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ N¤·˜
IÛ·Ó›·˜, ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡, ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ ‹ ·ÎfiÌ· Î·È ÙˆÓ ºÈÏÈ-
›ÓˆÓ. H ÈÔ ÁÓˆÛÙ‹ –Î·È ›Ûˆ˜ Ë ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÂÚ›Ùˆ-
ÛË– ·ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ¶¤ÙÚÔ ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi (Pedro de Candia) ÛÙÂÓfi
Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË ÙÔ˘ ηٷÎÙËÙ‹ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Francisco Pizarro
(1471 – 1541) Î·È Ì¤ÏÔ˜ Ù˘ ıÚ˘ÏÈ΋˜ «‰ÂηÙÚÈ¿‰·˜» Ô˘
Û˘Ó¤‰ÂÛ ÙÔ fiÓÔÌ¿ Ù˘ Ì ÙËÓ ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ Cuzco Î·È ÙÔ Ù¤-
ÌÈÎÚfiÙÂÚË– ÔÌ¿‰· ·Ó‹ÎÔ˘Ó ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ, XÈÒÙ˜ ηÈ
KÚËÙÈÎÔ› ΢ڛˆ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ÔÈ-
ΛϘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ (·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘˜
¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜) ηٿÊÂÚ·Ó Ó· ÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÚÔÛÔ‰ÔÊfiÚ˜ ÂÈ-
¯ÂÈÚ‹ÛÂȘ ›Ù ÛÙȘ ·ÔÈ˘ ›Ù ÛÙË ÌËÙÚfiÔÏË. ¶ÈÔ ‰˘Ó·-
ÌÈο ÛÙÔÓ ÙÔ̤· ·˘ÙfiÓ ·ԉ›¯ıËÎ·Ó Ù· ̤ÏË Ù˘ ÎÚËÙÈ΋˜
ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ NÙ·Úfi‰Ë, Ù· ÔÔ›·, ·ÊÔ‡ ÚÒÙ· ‹Ú·Ó ̤ÚÔ˜
ÛÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Panfilo de Narvaez (†1528) ÁÈ· ÙËÓ Î·-
Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ N¤·˜ IÛ·Ó›·˜ Î·È Ù˘ fiÏ˘ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡
(1520), ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ 1530 ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, fiÔ˘ ηÈ
·Û¯ÔÏ‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ·ÚÎÂÙ¤˜ ‰ÂηÂٛ˜ Ì ÙËÓ ÂÌÔÚ›· ·ÔÈ-
BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
I. K. Xασιώτης «Σχέσεις Eλλήνων και Iσπανών στα χρνια
της Tουρκοκρατίας». Θεσσαλονίκη 1969.
I. K. Xασιώτης «H Kρήτη και οι Iσπανοί στα χρνια της
τμ. 2, Aθήνα 1974.
I. K. Xασιώτης «H Πελοπννησος στο πλαίσιο της μεσο-
γειακής πολιτικής του Kαρλου E΄». «Πελοποννησιακά»,
15 (1984).
B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 3
Ο μθος
του Eλληνα
Κολμβου
Του ¡. ∂. K ∞ƒ∞¶π¢Õ∫∏
Kαθηγητ
της Iστορας ˘ÂÚfiÓÙȘ ηıÒ˜ Î·È ¯¿ÚË ÛÙËÓ ¿Ó-
στο Iνιο Πανεπιστ
μιο, τ. διευθυντ
ıËÛË Ù˘ Ó·˘ÙÈÏ›·˜ Ù˘ ·fi ÙÔÓ 18Ô
των Γενικν Aρχεων του Kρτους
K I AN O KO§OMBO™ ‹Ù·Ó EÏÏË-
Ó·˜; Oˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙Â-
Ù·È Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ª¿ÚÎÔ ¶fiÏÔ.
EÓ·˜ ÃÈÒÙ˘ Î·È ¤Ó·˜ ∫ÂÊ·ÏÏÔÓ›Ù˘.
Δ· ‰‡Ô ηْ ÂÍÔ¯‹Ó Ó·˘ÙÈο Ì·˜ ÓËÛÈ¿
ı· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ¤ÙÛÈ Î·È ·Ó·‰ÚÔÌÈο
ÂÓÈÛ¯˘Ì¤Ó·, Î·È Ì·˙› ÙÔ˘˜ Ë ∂ÏÏ¿‰·,
ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË «ÎÔ‡ÚÛ·» ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚-
ÎÒÓ ÂıÓÒÓ, Ô˘ ÙÔ Î·ı¤Ó· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰È-
ÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘˜ ‹ıÂÏ ΢ڛˆ˜ ÛÙÔ˘˜
‰‡Ô ÂÚ·Ṳ̂ÓÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ Ó· ‰Â›ÍÂÈ fi-
ÛÔ ÚÔËÁ‹ıËΠ۠ۯ¤ÛË Ì ٷ ¿ÏÏ·,
ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈ¤ÙÂÈ· Ù˘ ·ÔÈÎÈÔ-
ÎÚ·Ù›·˜. πÛ·Ó›·, ∞ÁÁÏ›·; ·Ó¿ÌÂÛ¿
ÙÔ˘˜ Ô fiÏÂÌÔ˜ ‹Ù·Ó ·ÏÈfi˜. °·ÏÏ›·; ÔÈ
πÓ‰›Â˜ Î·È Ô ∫·Ó·‰¿˜, Ë μfiÚÂÈÔ˜ ∞ÌÂ-
ÚÈ΋ ÎÈÓ‰‡Ó¢·Ó Î·È ¿ÏψÛÙ ¯¿ıË-
Î·Ó ˘¤Ú ÙˆÓ AÁÁψÓ. ∏ πÙ·Ï›·, ‰ÂÓ
ÌÔÚÔ‡Û ӷ Ì›ÓÂÈ ·’ ¤Íˆ, Ì ÙfiÛ˜
Ó·˘ÙÈΤ˜ ‰ËÌÔÎڷٛ˜ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·
Ù˘. ∫·È Ë ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, Ë ÎÚ·ÙË̤ÓË
˙ËÏfiÙ˘· ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ù˘ ¤ˆ˜
ÙÔ 1976; ∏ ∂ÏÏ¿‰·, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ‚¤-
‚·È· Ó· ÂÏ›˙ÂÈ Û ÙfiÛË ‰fiÍ·, ¿ÏψÛÙÂ
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÌfiÓÔ ÙÔ 1828, ·ÏÏ¿
¯¿ÚË ÛÙȘ ÔÏ˘¿ÚÈı̘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÎÔÈ-
ÓfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡ Î·È È‰›ˆ˜ ÙȘ
Î·È ÙÔÓ 19Ô ·È., ÌÔÚÔ‡Û ·Ôχو˜
Ó· Â›Ó·È Ì¤ÚÔ˜ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜.
HÙ·Ó Ô ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜ ·fi ÙË
°·Ï›ıÈ· ‹ ·fi ÙËÓ ∫ÔÚÛÈ΋; HÙ·Ó ÔÈ
ÁÔÓ›˜ ÙÔ˘ ∂‚Ú·›ÔÈ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ˜ ·fi
ÙËÓ ∫·Ù·ÏÔÓ›·; HÙ·Ó EÏÏËÓ·˜; ∫·Ì›·
ÂÈÛÙÈ΋ ·fi‰ÂÈÍË ÁÈ· fiÏ· ·˘Ù¿, ·Ú¿
ÌfiÓÔ ˘Ôı¤ÛÂȘ Î·È ›Ûˆ˜ οÔȘ ÂÓ-
‰Â›ÍÂȘ.
∏ ÂÏÏËÓÈ΋ ıˆڛ·
ΔÔ ÚÒÙÔ ‚È‚Ï›Ô Ô˘ ¤ıÂÛ ÛÔ‚·Ú¿ ÙÔ
ÂÚÒÙËÌ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜
ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ·˘Ùfi ÙÔ˘ ™ÂÚ·ÊÂ›Ì ∫·ÓÔ‡Ù·,
‰È‰¿ÎÙÔÚ· ÙÔ˘ ¢Èη›Ô˘ (¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ
∞ıËÓÒÓ), ‰ÈÎËÁfiÚÔ˘ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈ-
ÓÔ‡ÔÏË, ÙË ª·Û·¯Ô˘Û¤ÙË Î·È ÙË ¡¤·
ÀfiÚÎË. §ÔÁ›Ô˘, ‰ËÌÔÛÈÔÏfiÁÔ˘ ηÈ
Û˘ÁÁڷʤ· Ô˘ ‰ËÌÔÛȇÂÈ ÙË ÌÔÓÔ-
ÁÚ·Ê›· ÙÔ˘, √ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ∫ÔÏfiÌ-
‚Ô˜, ¤Ó·˜ EÏÏËÓ·˜ ¢ÁÂÓ‹˜; , ÛÙË ¡¤·
ÀfiÚÎË ÙÔ 1943, Ì ‰Èο ÙÔ˘ ¤ÍÔ‰·. √
›‰ÈÔ˜ ›¯Â ·Û¯ÔÏËı› Ì ·ÚfiÌÔÈ· ı¤-
Ì·Ù· ·fi ÙË ‰ÂηÂÙ›·
ÙÔ˘ 1910, Î·È Â›¯Â ·ÊÈÂ-
ÚÒÛÂÈ ¿Ú· ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤-
ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘

à Χρτης προερχμενος πιθα-

ντατα απ το χαρτογραφικ
εργαστριο των αδελφν Κο-
λμβο, στη Λισσαβνα (1490).
Η ακρβεια του χρτη αυτο!,
ενς πορτολνου, θεωρεται
«επαναστατικ» και περιλαμβ-
νει τα ονματα των πλεων
γραμμ"να κθετα στις ακτ"ς.
Αναγνωρζεται το νησ «Αντ-
λια», του οποου η !παρξη πιθα-
νολογο!νταν απ το 1427( Πα-
ρσι, Εθνικ Bιβλιοθκη).

4 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
 Ã Οι «καθολικ-
τατοι» βασιλες
της Ισπανας,
Φερδιννδος της
Αραγονας και
Ισαβ"λα της Κα-
στλης. Πνακας
της ισπανοφλα-
μανδικς σχολς,
περ. 1490 (Μα-
δρτη, Mουσεο
Πρδο).

Ô˘ ·Ó·Î¿Ï˘„ ÙȘ ¢˘ÙÈΤ˜ πÓ‰›Â˜,
‹Ù·Ó Ô ÚÒÙÔ˜.
™ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ô ÂÍÂÚ¢ÓËÙ‹˜ ˘¤-
ÁÚ·Ê ˆ˜ XpO FERENS, Ú¿ÁÌ· Ô˘
Ô‰ËÁ› ÛÙË ıˆڛ· fiÙÈ ·˘Ù‹ Ë ˘ÔÁÚ·-
¯ÚÔÓÔÏfiÁËÛË Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘
ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ·Ê‹ÓÂÈ ÌÂÁ¿Ï· ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈο
ÎÂÓ¿ Î·È ·Ú·ÛȈ¿ ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÌÂ
ÙÔ˘˜ ÈÙ·ÏÈÎÔ‡˜ ·ÎÏÔ˘˜ Ù˘ ¶ÔÚÙÔÁ·-
Ï›·˜ Î·È Ù˘ πÛ·Ó›·˜. Δ¤Ù·ÚÙÔÓ, ‰ÂÓ
¿ÏψÛÙ ÛÙËÓ fiÏË Ù˘ ηٷÁˆÁ‹˜
ÙÔ˘ ı· οÓÂÈ ÔÏϤ˜ ·fi ÙȘ ¢ÂÚÁÂ-
ۛ˜ ÙÔ˘, fiÙ·Ó ÙÔ˘ ÙÔ Â¤ÙÚÂ„Â Ë Â-
ÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘. £· ÁÚ¿ÊÂÈ ¿ÓÙ·, ÙÔ˘Ï¿-
¯ÈÛÙÔÓ ·fi ÙfiÙ Ô˘ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ì Î›-
Õ Χριστφορος Ê‹ Â›Ó·È ÂÏÏËÓÈ΋ (sic). ·›ÚÓÂÈ ˘fi„Ë ÙÔ˘, fiÙÈ ÙÔ fiÓÔÌ· ∫Ô- ÌÂÓ¿ ÙÔ˘, ÛÙ· ÈÛ·ÓÈο Ù˘ ∫·ÛÙ›Ï˘
Κολμβος, π- Δ¤ÏÔ˜ Î·È Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈο ÚÔ˜ ÏfiÓ, ·›ÚÓÂÈ Ô ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜, ÌfiÓÔ ÌÂÙ¿ ÙÔ (Î·È fi¯È ηٷϷÓÈο, ÁÏÒÛÛ· ‰È·‰Â‰Ô-
νακας αποδιδ-
μενος στον
Γκιρλαντιο,
περπου 1525
(Γ"νοβα, Μου-
σεο Civico
Navale di
Genova).
ÙÔ˘ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ˘fiıÂÛË. ΔÔ ı¤Ì·
Ô˘ ¤ıÂÛ ‰ÂÓ ¤·„ ÔÙ¤ Ó· Â·Ó¤Ú-
¯ÂÙ·È Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Ì Â›ÛËÌÔ ÙÚfiÔ,
·ÊÔ‡ ÙfiÛÔ Ë TÔÈ΋ A˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛË
Ù˘ Ã›Ô˘ fiÛÔ Î·È ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ∂͈ÙÂ-
ÚÈÎÒÓ, Û˘ÓÙËÚÔ‡Ó ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Ù¤-
ÙÔÈˆÓ ˘Ôı¤ÛˆÓ. ΔÔ ·Ì˘‰Úfi ¤ÛÙˆ ÁÂ-
ˆÔÏÈÙÈÎfi ÂӉȷʤÚÔÓ, Â›Ó·È ÚÔÊ·-
Ó¤˜.
√È ˘Ôı¤ÛÂȘ ¿Óˆ ÛÙȘ Ôԛ˜ ÛÙË-
Ú›˙ÂÙ·È Ë ıˆڛ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈÎfiÙËÙ·˜
ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘;
™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ˘‹Ú¯·Ó ‰‡Ô
‰È·ÊÔÚÂÙÈο ¿ÙÔÌ·, Ô NÙÔÓ ÃÚÈÛÙfiÊÔ-
ÚÔ˜ ∫ÔÏfiÓ (Don Christoforo Colon),
·fiÁÔÓÔ˜ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜
ÙˆÓ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁˆÓ ¢ÈÛ˘¿ÙˆÓ, Ôχ-
ÁψÛÛÔ˜, ÁÂÓÓË̤ÓÔ˜ ÙÔ 1438 ‹ ÙÔ
1439, Î·È Ô IÙ·Ïfi˜ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ∫Ô-
ÏfiÌ‚Ô˜, Ô˘ ˆ˜ ˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁfi˜ ‹Ù·Ó ‚¤-
‚·È· ·ÌfiÚʈÙÔ˜. ΔÔ Û‡ÓÔÏÔ ·˘Ù‹˜ Ù˘
˘fiıÂÛ˘ ÍÂÎÈÓ¿ ·fi ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·
fiÙÈ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘ Î·È ‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ˜
ÙÔ˘, ÁÚ¿ÊÂÈ ˆ˜ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ›¯Â
ÂÈ ˆ˜ Ù·Í›‰Â„ Ì ÙÔÓ °¿ÏÏÔ ÎÔ˘Ú-
Û¿ÚÔ ∫Ô˘ÏfiÓ Î·È fiÙÈ Â›¯Â ÁÚ¿„ÂÈ ˆ˜
‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ô ÚÒÙÔ˜ Ó·‡·Ú¯Ô˜ ÛÙËÓ ÔÈ-
ÎÔÁ¤ÓÂÈ¿ ÙÔ˘. ∫·Ù¿ ÙË ıˆڛ·, ·˘Ùfi˜
·˘Ù¤˜ ÙȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ, fiÙÈ Û‡Ìʈӷ Ì 1492. ¶¤ÌÙÔÓ ·ÁÓÔ› ÙË ‰È·ı‹ÎË ÙÔ˘
ÙȘ ʋ̘ Ô˘ ΢ÎÏÔÊÔÚÔ‡Ó ÛÙÔ μÚÔ- ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘ Î·È ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì ÙË °¤-
ÓÙ¿‰Ô Ù˘ Ã›Ô˘, ÓÔ‚·. Δ· ˘fiÏÔÈ·
ÓÙfiÈÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘,
›¯·Ó ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ ÛÙÂÚÔ‡ÌÂÓ· Ì¿ÏÈ-
ÙËÓ ∞ÌÂÚÈ΋, ÚÈÓ Y·ÈÓÈÁÌÔ› ÁÈ· ÌÈ· ÛÙ· Î·È ·Ú¯ÂÈ·ÎÒÓ
·fi ÙÔÓ ∫ÔÏfiÌ‚Ô, ·ԉ›ÍˆÓ, Á›ÓÔ-
Ì ÙÔÓ Î·ÂÙ¿ÓÈÔ ·ÒÙÂÚË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÓÙ·È ‰‡ÛÎÔÏ· ·Ô-
ÙÔ˘˜, ÙÔÓ Î·ÂÙ¿Ó ‰ÂÎÙ¿, Ï·Ì‚¿ÓÔ-
∞Ó‰Ú¤· Î·È Â›¯·Ó
ηٷÁˆÁ‹ Ô˘ ·Ú·- ÓÙ·˜ ˘fi„Ë fiÙÈ Ë
¯·ÚÙÔÁÚ·Ê‹ÛÂÈ ÙË Ì¤ÓÂÈ ·Ó·fi‰ÂÈÎÙË ·Ó¿ÁÓˆÛË Ù˘ ‚ÈÔ-
‰È·‰ÚÔÌ‹. ∞˘Ù¤˜ ÔÈ ÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ∫Ô-
·fi„ÂȘ ΢ÎÏÔÊÔ- ÏfiÌ‚Ô˘ Ô˘ Ì·˜
ÚÔ‡Û·Ó ·fi Ù· Ù¤- ¿ÊËÛÂ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘,
ÏË Î·È ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 20Ô‡ Á›ÓÂÙ·È ÁÚ·ÌÌ·ÙÈο Î·È ¯ˆÚ›˜ ÁÓÒÛË
·È., Î·È ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÚÔÛÊÈÏ›˜ Ù˘ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ Î·È Ù˘ „˘¯ÔÏÔÁ›·˜
ÛÙÔ˘˜ ÔÌÔÁÂÓ›˜. Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ηٿ ÙȘ Ôԛ˜ Ë ·Ó·˙‹-
™‡ÓıÂÛË ÙˆÓ ˘Ôı¤ÛˆÓ: Ô ‚˘˙·ÓÙÈ- ÙËÛË ÌÈ·˜ ¢ÁÂÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜ Î·È Ë
Ófi˜ ¢ÁÂÓ‹˜ ÂÚÈÏ·ÓÈ¤Ù·È ÛÙË ¢‡ÛË, ·¿ÏÂÈ„Ë ÌÈ·˜ Ï·˚΋˜, ‹Ù·Ó ÌÈ· ·fi
fiÙ·Ó Ë ¶fiÏË ¯¿ÓÂÙ·È ÔÚÈÛÙÈο, Ì·›- ÙȘ ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ÁÓÒ-
ÓÂÈ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· Ù˘ °·ÏÏ›·˜ fiÔ˘ ÚÈ˙·Ó οÔÈ· ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ¿ÓÔ‰Ô. ∫·È ÔÈ
‹‰Ë ˘ËÚÂÙÔ‡ÛÂ Ô ı›Ԙ ÙÔ˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜, ∫ÔÏfiÌ‚ÔÈ ‹Ù·Ó ·’ ·˘ÙÔ‡˜. ∂ÈϤÔÓ,
ÔÏÂÌ¿ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ °ÂÓÔ‚¤˙ˆÓ Î·È Ù· ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù· ÂÚ› ¯·ÚÙÒÓ Ô˘ ı·
Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ È‰¤· ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ Â- ›¯·Ó ۯ‰ȷÛı› ÛÙË Ã›Ô ‹ ¯¿ÚÙ˜ ÙÔ˘
Ú¿ÛÌ·ÙÔ˜, ·ÊÔ‡ ÚÒÙ· ·ÊÔÌÔÈÒÓÂÈ ∂Ú·ÙÔÛı¤ÓË Ô˘ ı· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi
Î·È ÙȘ ÁˆÁÚ·ÊÈΤ˜ Î·È ÎÔÛÌÔÁÚ·ÊÈ- Ù· ·Ó¿ÎÙÔÚ· ÙˆÓ μÏ·¯ÂÚÓÒÓ, ›ӷÈ
Τ˜ ÁÓÒÛÂȘ Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·Ó. Δ·ÍÈ- οˆ˜ ·‰‡Ó·Ù·, ·ÊÔ‡ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ì ٷ
‰Â‡ÂÈ ÛÙË Ã›Ô, ‚Ú›ÛÎÂÈ ÙÔÓ Î·ÂÙ¿Ó ËÌÂÚÔÏfiÁÈ· ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘ Î·È Ë ·Ó¿-
∞Ó‰Ú¤· Î·È Ù· ·ÏÈοÚÈ· ÙÔ˘, ÙÔ˘ ‰›- ÁÓˆÛ‹ ÙÔ˘˜ Ì·˜ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ηٷϿ-
ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ Î·È Î¿ÓÂÈ ÙÔ Ù·Í›‰È. ‚Ô˘Ì ÔÈ· ‹Ù·Ó Ë ¯ÚËÛÈÌfiÙËÙ· ÙˆÓ
¶ÂÚȤÚÁˆ˜ Ô ™ÂÚ·ÊÂ›Ì ∫·ÓÔ‡Ù·˜ ¯·ÚÙÒÓ, ÂÓÒ ÔÈ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ Ô˘
Ô˘ ÍÂÎÈÓ¿ ·˘Ù‹Ó ÙË ıˆڛ·, ·Ó Î·È ¤¯Ô˘Ì ۋÌÂÚ· ÁÈ· ÙË ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›·,
οÓÂÈ ÔχÏÔÎÔ˘˜ Û˘ÏÏÔÁÈÛÌÔ‡˜ Î·È Ì·˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· ͤÚÔ˘Ì ÙÔ ¯·ÚÙÔ-
˘Ôı¤ÛÂȘ ¿Óˆ ÛÙË Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙÔ˘ ÁÚ·ÊÈÎfi ˘fi‚·ıÚÔ Î·È Ù· fiÚÈ·, Ô˘
‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ Î·È ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘, ÌÔÚÔ‡Û ӷ ¤¯ÂÈ Ô ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜.
·ÁÓÔ› Ù· ‹‰Ë ·fi ÙÔ 1931 ‰ËÌÔÛÈ¢-
̤ӷ ¤ÁÁÚ·Ê·, Ù· ÔÔ›· ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙË TÈ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ
ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘.
∫·Ù¿ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÏfiÁÔ ·›ÚÓÂÈ ÁÈ· ÂÏÏËÓÈ- √ ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ˜ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜ ‹Ù·Ó °ÂÓÔ˘-
΋ ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÌÈ· Ù˘ÈÎfiÙ·ÙË Ï·ÙÈÓÈ΋ ¿Ù˘ Î·È ÁÈÔ˜ ˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁÔ‡. ∞fi ÙÔ
Û˘ÓÙÔÌÔÁÚ·Ê›· Ù˘ Ϥ͢ Christus. 1498, fiÙ·Ó ı· ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ Ù·
ΔÚ›ÙÔÓ ‰ÂÓ ÚÔÙ›ÓÂÈ ÌÈ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ Ù˘ ‰È·‰Ô¯‹˜ ÙÔ˘, ı· ÙÔ ÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ ηÈ
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
̤ÓË ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ),
·ÎfiÌ· Î·È ÛÙËÓ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ÌÂ
ÙÔÓ ÈÛÙˆÙÈÎfi Ô›ÎÔ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›-
Ô˘ Ù˘ °¤ÓÔ‚·˜ Ô˘ ‰È·¯ÂÈÚÈ˙fiÙ·Ó
˘Ôı¤ÛÂȘ ÈÛÙˆÙÒÓ Ù˘ ∫ÔÈÓfiÙËÙ·˜,
·ÎfiÌ· Î·È ÛÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘ ÛËÌÂÈ-
ÒÛÂȘ. ¢ÂÓ ı· ÁÚ¿„ÂÈ ÔÙ¤ ÛÙË ÁÂÓÔ˘-
·ÙÈ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ. ∞fi ÙÔ 1481, ¤¯Ô˘ÌÂ
ÔÏÏ¿ ·˘ıÂÓÙÈο ΛÌÂÓ¿ ÙÔ˘, Á‡Úˆ
ÛÙ· ÂηÙfi, fiÏ· ÛÙ· ÈÛ·ÓÈο Ù˘ ∫·-
ÛÙ›Ï˘. ∞ӷηÙ‡ÂÈ ÔÏϤ˜ ÔÚÙÔÁ·ÏÈ-
Τ˜ ϤÍÂȘ, ·’ ·˘Ù¤˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ-
Ô‡Û·Ó ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ ÛÙË §ÈÛÛ·‚ÒÓ·. ™Ù·
›ÎÔÛÈ ÔÎÙÒ ÙÔ˘ ‹ ÛÙ· ÙÚÈ¿ÓÙ· ÙÔ˘,
‹Úı ÛÙËÓ πÛ·Ó›·. ∞fi ÙfiÙÂ, ÙÔ 1485,
ÂÚȤÚÁˆ˜ ‰ÂÓ Í·Ó·¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛÂ
ÈÙ·ÏÈο. HÍÂÚ ϷÙÈÓÈο, Ó· ÁÚ¿ÊÂÈ Î·È
Ó· ‰È·‚¿˙ÂÈ, Ô˘ Û›ÁÔ˘Ú· ‰ÂÓ Ù· ¤Ì·ıÂ
ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ Ù˘ ¶¿ÓÙÔ‚·˜,
fiˆ˜ ¤ÁÚ·„ ÛÙË «‰ÈÔÚıˆÌ¤ÓË» ‚ÈÔ-
ÁÚ·Ê›· Ô˘ ÙÔ˘ ·ÊȤڈÛÂ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘
ºÂÚÓ¿ÓÙÔ. ∫·Ó¤Ó· ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ, ‰ÂÓ Ì·˜
ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÔ˘Ì ÙËÓ ·Ò-
ÙÂÚË Î·Ù·ÁˆÁ‹ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿˜ ÙÔ˘,
ÌÈ·˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁÒÓ, ηٷ-
ÁˆÁ‹ Ô˘ ·ÔÎÙ¿ οÔÈÔ Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ,
›Ûˆ˜ ÌfiÓÔÓ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ fiÙÈ
¤Ó· ̤ÏÔ˜ Ù˘ ¤ÁÈÓ ‰È¿ÛËÌÔ.
∏ ¿ÌÂÛË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ Â›Ó·È ˆÛÙfi-
ÛÔ Û·Ê‹˜, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ˘ ∫ÔÏfiÌ-
‚Ô˘, ÂÁÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË, ·fi ÙË °¤-
ÓÔ‚·. AÏψÛÙ ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ ·Ù¤Ú·
ÙÔ˘ ı· ÔÓÔÌ¿ÛÂÈ AÁÈÔ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ, ÌÈ·
·fi ÙȘ ·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ ÙÔ˘. °ÂÓÓ‹ıËÎÂ
ÙÔ 1451, ÌÂٷ͇ Ù˘ 25˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘
Î·È Ù˘ 31˘ √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘. √ Ì¿ÛÙÔÚ·˜
˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁfi˜ ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘, ·Ó Î·È «ÌË-
¯·ÓÈÎfi˜», ‰ÂÓ Â›Ó·È ÊÙˆ¯fi˜ Î·È Ë ÌË-
Ù¤Ú· ÙÔ˘ ¤¯ÂÈ Î¿ÔÈ· ·Î›ÓËÙË ÂÚÈÔ˘-
Û›·. √ ›‰ÈÔ˜ ˘¤ÁÚ·„ ÙÔ 1472, ÛÙË ™·-
‚fiÓ· fiÔ˘ ›¯Â ÂÁηٷÛÙ·ı› Ô ·Ù¤-
Ú·˜ ÙÔ˘, ˆ˜ «˘Ê·ÓÙÔ˘ÚÁfi˜ ·fi ÙË °¤-
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 5
à Οι συμφω- Ù¿ÏË„Ë Ù˘ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì ·fi Ù· ·Ó·-
νες (προν- ÙÔÏÈο Ì ·ÓÙÈηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ Ì˘ıÈ-
μια) του Κο- ÎÔ‡ ‚·ÛÈÏÈ¿ πˆ¿ÓÓË ·fi ÙÔ˘˜ ηıÔÏÈ-
λμβου ( Ισπα- ÎfiÙ·ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏ›˜ Ù˘ πÛ·Ó›·˜– ÁÈ·
να, Σεβλλη, Ó· ˘ÈÔıÂÙËı› Î·È ˘ÔÛÙËÚȯı› ÙÔ
Γενικ Αρχεο
των Ινδιν).
ÓÔ‚·». Èڛ˜ ÎÂÊ¿Ï·È· ÁÈ· ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘
ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ, Ì‹Î Û ÌÈ· ·fi ÙȘ ÁÂ-
ÓÔ‚¤˙ÈΘ ÂÙ·ÈÚ›˜ Ô˘ Û˘Ó‰‡·˙·Ó
ÂÌÔÚÈΤ˜ Î·È ÙÚ·Â˙ÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfi-
ÙËÙ˜, ·˘Ù‹ ÙˆÓ ΔÛÂÓÙÔ˘ÚÈfiÓÈ, ηÈ
‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›·,
ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ÛÙË ¢‡ÛË. ∂›Ó·È Ë
ÂÔ¯‹ Ô˘ Ë °¤ÓÔ‚· ˘Ô¯ˆÚ› ÛÙË
ª·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ· Î·È ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹,
ÔfiÙ ÛÙÚ¤ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Ô˘
‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙËÓ π‚ËÚÈ΋ ÃÂÚ-
ÛfiÓËÛÔ, ÛÙ· ¿ÎÚ· ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì.
√È ΔÛÂÓÙÔ˘ÚÈfiÓÈ Â›Ó·È ÛÙË §ÈÛÛ·‚ÒÓ·,
ÛÙË ™Â‚›ÏÏË Î·È ÙË μ·ÚÎÂÏÒÓË, ÛÙËÓ
∞ÁÁÏ›·, ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ (ÔÚÙÔÁ·ÏÈΤ˜) Ù˘
°Ô˘ÈÓ¤·˜.
√ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜ ‰Ô‡ÏÂ„Â Î·È Ì ÙÔ˘˜ Û˘-
ÓÂÙ·›ÚÔ˘˜ ÙˆÓ ΔÛÂÓÙÔ˘ÚÈfiÓÈ, ÙÔ˘˜ ¡ÙÈ
¡¤ÁÎÚÔ. Δ·Í›‰Â„ ÛÙË Ã›Ô, ¤Ó· ·fi Ù·
ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÌÂÁ¿Ï· ‰È·ÌÂÙ·ÎÔÌÈÛÙÈο ÏÈ-
Ì¿ÓÈ· Ù˘ °¤ÓÔ‚·˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ¶‹-
Ú ̤ÚÔ˜ (1472) Û ÌÈ· ÎÔ˘ÚÛ¿ÚÈÎË Î·-
ÛÙËÓ ˘ÔÙÚÔÈ΋ ∞ÊÚÈ΋ Î·È ÛÙËÓ
∞ÁÁÏ›·, ÛÙË ª·‰¤Ú· fiÔ˘ Î·È ‰È·Ì¤ÓÂÈ
ÁÈ· Ï›ÁÔ Î·ÈÚfi, ÛÙȘ ∞˙fiÚ˜, ÛÙË °Ô˘È-
Ó¤·. ¢È·‚¿˙ÂÈ Ôχ, ۯ‰ȿ˙ÂÈ ¯¿ÚÙ˜,
Ô˘Ï¿ÂÈ ¯¿ÚÙ˜ (1487-1489), ›Ûˆ˜ ηÈ
ÁˆÁÚ·ÊÈΤ˜ ÛÊ·›Ú˜, Ì ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi
ÙÔ˘ μ·ÚıÔÏÔÌ·›Ô, ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔ. ∞˜ ÌËÓ
ͯӿÌ fiÙÈ Ë ÓÂfiÙÂÚË ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›·
ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ ÛÙË °¤ÓÔ‚·.
Ófi˜ ¶¿ÔÏÔ ΔÔÛηӤÏÈ ÛÙÔÓ ∞ÏÊfiÓÛÔ
ÙÔÓ ∂’ Ù˘ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜ Î·È ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ
Ù˘ §ÈÛÛ·‚ÒÓ·˜ fiÏÔÈ Ï¤Ó ˆ˜ ˘¿Ú-
¯Ô˘Ó Á·›Â˜ ÛÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi, fiˆ˜ Ë
∞ÓÙ›ÏÈ· ‹ ∂Ù¿ÔÏȘ Ô˘ ¤Ó·˜ ¯·ÚÙÔ-
ÁÚ¿ÊÔ˜ ›¯Â ‹‰Ë ‚¿ÏÂÈ ¿Óˆ Û’ ¤Ó·
¯¿ÚÙË ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡ ·fi ÙÔ 1424. √È
ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ı· ÂÈÛ·ÎÔ˘ÛıÔ‡Ó ÛÙËÓ
¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, ı· ÌÂÙ·ÎÔÌ›ÛÂÈ ÛÙËÓ
Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ Î·È ·fi ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ηÈ
ÙËÓ πÂÚ¿ ∂ͤٷÛË. √È πÙ·ÏÔ› Ù˘ πÛ·-
Ó›·˜ Î·È fi¯È ÌfiÓÔ ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ, Ô˘
·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ¤Ó· ÈÛ¯˘ÚfiÙ·ÙÔ ÏfiÌÈ,
ı· ÙÔÓ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο ηÈ
ÎÔÈÓˆÓÈο, fiˆ˜ ¤Î·ÓÂ Ô ºÏˆÚÂÓÙÈ-
Ófi˜ Δ˙Ô˘·ÓfiÙÔ ªÂÚ¿ÚÓÙÈ Î·È Ì¤Ûˆ
ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÁÓÒÚÈÛÂ Î·È ÙÔÓ ÌÂÙ¤ÂÈÙ·
Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË Î·È ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹ ÙÔ˘ ∞̤-
ÚÈÎÔ μÂÛÔ‡ÙÛÈ.
£· ÈÛ·ÓÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘, ÙÔ
1492, fiÙ·Ó ˘ÔÁÚ¿„ÂÈ ÙȘ ‰ÈÔÌÔÏÔÁ‹-
ÛÂȘ ÙÔ˘, Ì ÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜ ‚·ÛÈÏ›˜,
Î·È ı· ÙÔ ÂÍ¢ÁÂÓ›ÛÂÈ Û NÙÔÓ ∫ÚÈÛÙÔ-
Ì¿Ï ∫ÔÏfiÓ, ·ÊÔ‡ Â›Ó·È ÛÙÔ ÂÍ‹˜ ¤Ó·˜
·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ. √ ·‰ÂÚ-
Êfi˜ ÙÔ˘ ı· Á›ÓÂÈ ÙÒÚ· ª·ÚÙÔÏÔ̤
Â› ÙÔ ÈÛ·ÓÈÎfiÙÂÚÔÓ. AÏψÛÙ ÙÔÓ
ηÈÚfi Ù˘ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÃÚÈ-
ÛÙfiÊÔÚÔ˜ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ∫ÚÈÛÙÔ‚¿Ó ∫Ô-
ÏfiÌÔ. √È πÙ·ÏÔ› ÙÔ˘ ηÈÚÔ‡ ÙÔ˘ Û˘Ó‹-
ıÈ˙·Ó Ó· ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘˜, ·Ó¿-
ÏÔÁ· Ì ÙË ¯ÒÚ· ÂÁηٿÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜,
ÔÈ °ÎÔ˘›ÓÙÈ ÁÈÓfiÙ·Ó °ÎÈ, ÔÈ ƒ·fiÓÙÈ,
ƒ·fiÓÙÂ, ÔÈ ª·˙·Ú›ÓÈ, ª·˙·Ú¤Ó. ¢ÂÓ
ͤ¯·Û ÔÙ¤ ÙË ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎË Î·Ù·ÁˆÁ‹
ÙÔ˘, ·Û¯¤Ùˆ˜ ·Ó ÙÔ 1492, ÍÂΛÓËÛ ÙÔ
Ù·Í›‰È ÙÔ˘ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙˆÓ πÛ·-
ÓÒÓ ‚·ÛÈϤˆÓ. OÙ·Ó ÙÔ 1502, ÛÙȘ 2
∞ÚÈÏ›Ô˘ Û˘ÓÙ¿ÛÛÂÈ ÙË ‰È·ı‹ÎË ÙÔ˘,
Ù˘ ÔÔ›·˜ fiÚÈÛ ÂÎÙÂÏÂÛÙ‹ ÙÔÓ °Â-
ÓÔ˘¿ÙË Ú¤Û‚Ë ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, ı· ·Ê‹-
ÛÂÈ ÛÙÔÓ √›ÎÔ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, ÙÔÓ
ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ¯ÚËÌ·ÙÔÈÛÙˆÙÈÎfi Ô›-
ÎÔ Ù˘ °¤ÓÔ‚·˜, ÙÔ ‰¤Î·ÙÔ ÙˆÓ ÂÈÛÔ-
‰ËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·fi ÙȘ πÓ‰›Â˜, ÁÈ· Ó·
¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ÂÏ¿ÊÚ˘ÓÛË
Ù˘ ÊÔÚÔÏÔÁ›·˜ ÙˆÓ ÙÚÔʛ̈Ó: ·Ó ηÈ
ÙÔ ÛÒÌ· ÌÔ˘ Â›Ó·È Â‰Ò, Ë Î·Ú‰È¿ ÌÔ˘ ›-
Ó·È ·‰È¿ÎÔ· ÂΛ οو. ∂Âȉ‹ ›̷È
ıÓËÙfi˜, ·Ê‹Óˆ ÂÓÙÔÏ‹ ÛÙÔÓ ÁÈÔ ÌÔ˘ ÙÔÓ
¡ÙȤÁÎÔ ·’ fi,ÙÈ ÎÂÚ‰›˙Ô˘Ì ÛÙȘ πÓ‰›Â˜,
Ó· Û·˜ ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÙÔ ¤Ó· ‰¤Î·ÙÔ Î¿ı ¯ÚfiÓÔ
Î·È ÁÈ· ¿ÓÙ· ÁÈ· Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ›ٷÈ
ÛÙËÓ ·ÔÏËڈ̋ ÙÔ˘ ÊfiÚÔ˘ ÙÔ˘ ÛÈÙ·-
Ù·‰ÚÔÌ‹, ÛÙÔÓ ÎfiÏÔ Ù˘ Δ˘ÓËÛ›·˜, H Η «ελληνικ»(!) υπογραφ του Κολμ- ÚÈÔ‡, ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡ Î·È ¿ÏÏˆÓ ÙÚÔʛ̈Ó.
ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ƒÂÓ¤ ÙÔ˘ βου ( πηγ: S. G. Canoutas, «Cristofer ∞Ó ÙÔ ‰¤Î·ÙÔ Û·˜ Ê·›ÓÂÙ·È Ôχ ‰Â¯ı›-
∞Ó‰ËÁ·‚ÈÎÔ‡, ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÌÈ·˜ ·Ú·ÁˆÓ¤- Columbus, a greek nobleman...», Ν"α Ù ÙÔ. ∞Ó Ï›ÁÔ, ‰Â¯ı›Ù ÙËÓ Î·Ï‹ ÌÔ˘
˙È΢ Á·Ï¤Ú·˜. ΔÔ 1476, Ù·Íȉ‡ÂÈ ÛÙÔÓ
∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi, Û˘Óԉ‡ÔÓÙ·˜ ¤Ó· ÊÏ·Ì·Ó-
‰ÈÎfi ÛοÊÔ˜, ÙËÓ ª·Î¿Ï·, Ô˘ ‚˘ı›-
˙Ô˘Ó ÔÈ °¿ÏÏÔÈ ÙÔ˘ Ó·˘¿Ú¯Ô˘ ∫Ô˘ÏfiÓ
ÙÔ˘ °¤ÚÔ˘, ÛÙȘ ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈΤ˜ ·ÎÙ¤˜ Ù˘
¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜. ¢È·ÛÒ˙ÂÙ·È, ÂÈÛÙÚ¤ÊÂÈ
ÛÙÔ˘˜ ™›ÓÔÏ· Î·È ¡ÙÈ ¡¤ÁÎÚÔ. Δ·ÍÈ-
‰Â‡ÂÈ ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·, ÙËÓ πÚÏ·Ó‰›·, ÙË
μ·ÏÙÈ΋ Î·È ÙËÓ πÛÏ·Ó‰›· (1477) ηÈ
›Ûˆ˜ ÈÔ ‰˘ÙÈο, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ ·Ó¿-
ÁÓˆÛË Ô˘ ı· οÓÔ˘Ì ÛÙÔ ËÌÂÚÔÏfi-
ÁÈÔ ÙÔ˘. £· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙË §ÈÛÛ·‚Ò-
Ó·, ı· ‚ÚÂı› ÙÔ 1478 ÛÙË ª·‰¤Ú·, ÁÈ·
Ó· ·ÁÔÚ¿ÛÂÈ ˙¿¯·ÚË ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi
ÙÔ˘ §Ô˘›Ù˙È ΔÛÂÓÙÔ˘ÚÈfiÓÈ. £· ÂÁηٷ-
ÛÙ·ı› ÛÙË §ÈÛÛ·‚ÒÓ·, ÌÂÁ¿ÏÔ ·Ú·-
ÙËÚËÙ‹ÚÈÔ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, ÙfiÔ Ù·ÍȉÈÒÓ
Î·È ¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙ‹ÛˆÓ. ∂Λ Â›Ó·È ÂÁη-
Ù·ÛÙË̤ÓÔ˜ Î·È Ô ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘, μ·ÚıÔ-
ÏÔÌ·›Ô˜, ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔ˜. ¶·ÓÙÚ‡ÂÙ·È,
ÌÈ· ªÔÓ›˙ ¶ÂÚÂÛÙÚ¤ÏÔ, ÙËÓ ºÂÏ›·,
ÌÈ·˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ Ô˘ ·fi ÙÔ 1425 ›¯Â
¿ÚÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙÔÓ ÂÔÈÎÈÛÌfi Ù˘ ª·‰¤-
Ú·˜. ∏ ÌËÙ¤Ú· Ù˘ ºÂÏ›· ›¯Â Ì·ÎÚÈÓ‹
Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· Ì ÙË ‚·ÛÈÏÈ΋ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·, Ô
·Ù¤Ú·˜ Ù˘ ˘‹ÚÍ ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ ÙÔ˘
¶fiÚÙÔ ™¿ÓÙÔ ÛÙË ª·‰¤Ú·. √ ÃÚÈÛÙfi-
ÊÔÚÔ˜ ˆ˜ ÂȯÂÈÚËÌ·Ù›·˜ Ù·Íȉ‡ÂÈ
6 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Υρκη, 1943).
°ÓÒÛÙ˘
¢È¿‚·˙ Ôχ, ›Ûˆ˜ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË, ™ÂÓ¤-
η, ∞‚ÂÚÚfiË. ¶Ï›ÓÈÔ ÙÔÓ ¶ÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔ,
ÙË º˘ÛÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘, ÙËÓ ∂ÈÎfiÓ·
ÙÔ˘ ∫fiÛÌÔ˘, ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ ∞ÈÁ‡.
IÛˆ˜ Î·È ™ÙÚ¿‚ˆÓ·. ™¯ÔÏÈ¿˙ÂÈ Ù· Λ-
ÌÂÓ· Ô˘ ‰È·‚¿˙ÂÈ: «·˘Ùfi Û˘ÌʈÓ› ÌÂ
ÙÔ Ù¿‰Â», «·˘Ùfi ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ fiÙÈ..». √
ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ Î·È ‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ÙÔ˘ Â¤ÌÂÈÓÂ
Ôχ ÛÙË ıˆÚËÙÈ΋ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·
ÙÔ˘, ÁÈ· Ó· ÌÂÈÒÛÂÈ ›Ûˆ˜ ÙË ÛËÌ·Û›·
ÙÔ˘ Ù˘¯·›Ô˘ ÛÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„‹ ÙÔ˘. ΔÔ
‚¤‚·ÈÔ Â›Ó·È fiÙÈ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ÁÓÒÛÙ˘,
¯¿ÚË ÛÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÙÔ˘, Ù˘ ÁˆÁÚ·-
Ê›·˜ Î·È Ù˘ ÎÔÛÌÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ηÈÚÔ‡
ÙÔ˘. ™˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ ·fi
Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ 1480, ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·˜ ·˘-
ÙÔ‡˜ Ô˘ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙·Ó fiÙÈ Ë ‰È·‰ÚÔÌ‹
·fi ÙËÓ π‚ËÚÈ΋ XÂÚÛfiÓËÛÔ ÛÙËÓ
Aˆ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ì·ÎÚÈÓ‹, ·ÚΛ
Ó· Á˘Ú›ÛÂÈ Î·Ó›˜ ÙËÓ Ï¿ÙË ÙÔ˘ ÛÙȘ
·ÎÙ¤˜. ΔÔ Â›¯Â ÁÚ¿„ÂÈ Î·È Ô ºÏˆÚÂÓÙÈ-
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
πÛ·Ó›·, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙÔÓ Û˘Ó¤‰Â ηÈ
¤Ó·˜ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Á¿ÌÔ˜. £· ·Ê‹ÛÂÈ ÙÔÓ
ÁÈÔ ÙÔ˘ Û’ ¤Ó· ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ Î·È ı· ÂÁη-
Ù·ÛÙ·ı› ÛÙË ™Â‚›ÏÏË.
ΔÔ˘ ¯ÚÂÈ¿ÛÙËΠÔχ˜ ηÈÚfi˜ Ó·
›ÛÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ·Í›· Ù˘ ȉ¤·˜ ÙÔ˘, ÁÈ·
¤Ó· ‰˘ÙÈÎfi ¤Ú·ÛÌ· ÚÔ˜ ÙȘ πÓ‰›Â˜
Î·È Ù· ‚·Û›ÏÂÈ· ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÿÓÔ˘,
ÙÔÓ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÚÒÙ·, ÙÔ˘˜
ηıÔÏÈÎfiÙ·ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏ›˜ Ù˘ πÛ·-
Ó›·˜ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·. ¢ÂÓ ı· ¤ÂÈı ·Ó
‰ÂÓ ÙÔÓ ‚ÔËıÔ‡ÛÂ Ô ‰Ô‡Î·˜ ªÂÓÙ›Ó·
ΔÛ¤ÏÈ, Ô ÊÚ·ÁÎÈÛηÓfi˜ ÌÔÓ·¯fi˜ ÃÔ˘-
¿Ó ¶¤ÚÂ˙, Ô ¢ÔÌËÓÈηÓfi˜ ¡ÙȤÁÎÔ
¡Ù¤˙·, ıÂÔÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘
Ù˘ ™·Ï·Ì¿Óη Î·È ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÚÔÛˆ-
ÈÎfiÙËÙ˜ Ù˘ ·˘Ï‹˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ fiÏÔÈ
‚Ô‹ıËÛ·Ó Ó· ηÌÊıÔ‡Ó ÔÈ ·ÓÙÈÚÚ‹-
ÛÂȘ ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ÂÈÙÚÔÒÓ
Ô˘ Âͤٷ˙·Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÈÛÙ›· ÙÔ˘ Û¯Â-
‰›Ô˘. ÃÚÂÈ¿ÛÙËΠÂÈϤÔÓ Ó· ÂÍÔÌÔÈ-
ˆı› Ë È‰¤· ÙÔ˘ Ì ÙË ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚÈ΋
–ÂίÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÙˆÓ πÓ‰ÈÒÓ Î·È Î·-
ÚfiıÂÛË.
¡· ˘‹Ú¯Â ¿Ú·Á ›Ûˆ ·’ ·˘ÙfiÓ
ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, Ì ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Ô-
ÏÈÙÈÛÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË, Ì ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË
ηٷÁˆÁ‹ Î·È ·Ó¿ÌÂÈÍË Û’ ¤Ó·Ó ·ÎÏÔ
ÂÌfiÚˆÓ Î·È ¯ÚËÌ·ÙÈÛÙÒÓ ·fi ÙËÓ
πÙ·Ï›· Î·È ÙË °¤ÓÔ‚·, ¤Ó· ¿ÏÏÔ Úfi-
ÛˆÔ, «‚˘˙·ÓÙÈÓfi», Ô˘ ÂÌÓ¢Ṳ̂-
ÓÔ˜ ·fi ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ù˘ ·Ó·Î¿Ï˘„˘
ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ ÎfiÛÌÔ˘, ¤Î·Ó ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ
¿ÏÌ·; ¡· ÌËÓ ÙfiÏÌËÛ ÔÙ¤ Ó· ÔÌÔÏÔ-
Á‹ÛÂÈ ÙËÓ ·ÒÙÂÚË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ·fi
Êfi‚Ô ıÚËÛ΢ÙÈÎfi, ·fi ÙÔÓ Êfi‚Ô Ù˘
Èı·Ó‹˜ ÙÔ˘ ÂÚÈıˆÚÈÔÔ›ËÛ˘; ∞ÏÏ¿
‹Ù·Ó ˘·ÚÎÙÔ› ·˘ÙÔ› ÔÈ ÏfiÁÔÈ; √ ›‰ÈÔ˜
Û˘ÌÂÚÈʤÚıËΠ¿ÓÙ· ˆ˜ ηÏfi˜ η-
ıÔÏÈÎfi˜ Î·È Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙ‹˜ Ì¿ÏÈÛÙ·, ›¯Â
‰Â ÙȘ ηχÙÂÚ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙËÓ
∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ Î·È ¿ÚÈÛÙ˜ Ì ÂÎÚÔ-
ÛÒÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ÌÔÓ·ÛÙÈÎÒÓ Ù·Á-
Ì¿ÙˆÓ; ¢ÂÓ Â›¯Â Ó· ÊÔ‚Ëı› ÁÈ· ÙËÓ
ÔÚıÔ‰ÔÍ›· ÙÔ˘ Î·È ÌÈ· ·ԉ›ÍÈÌË ÚÈ-
ÁÎÈÈ΋ ‹ ¤ÛÙˆ ¢ÁÂÓ‹˜ ηٷÁˆÁ‹
Ì¿ÏÏÔÓ ı· ÙÔÓ Â͢ËÚÂÙÔ‡Û ÛÙ· Û¯¤-
‰È· ÙÔ˘. IÛˆ˜ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘
·Ê‹ÓÂÈ ˘·ÈÓÈÁÌÔ‡˜ ÁÈ· ÌÈ· ·ÒÙÂÚË
‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ηٷÁˆÁ‹, Ô˘ ‰ÂÓ ·Ô‰ÂÈ-
ÎÓ‡ÂÈ, ¿ÓÙˆ˜.
 Ã Ο τερστιος Βτρυς της Γης
της Επαγγελας κατ τη Ββλο.
Στους θρλους των λαν της με-
σαιωνικς Δσης, Γη της Επαγγε-
λας και των αμπελνων υπρξε
το Βυζντιο, με πρωτεουσα το
Βνμπουργκ και η Βνλαντ στη
Βρεια Αμερικ. Πνακας του
Νικολ Πουσ&ν, λεπτομ&ρεια,
Παρσι, Μουσεο Λοβρου.

Tου ∏ §ÿ∞ A ¡∞°¡ø™ΔÕ∫∏

™ TA £PY§OYMENA ÙˆÓ Ï·ÒÓ Ù˘

¢˘ÙÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘ ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆ-
Ó· ‰‡Ô ‹Ù·Ó ÔÈ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ·ÌÂ-
ÏÔ-ÔÈÓÈ΋˜ E·ÁÁÂÏ›·˜: Ë Ì˘ıÈ΋ μÈÓ-
Ï¿ÓÙ ÛÙÔ ÂÛ¤ÚÈÔ ¤Ú·˜ ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈ-
ÎÔ‡ Î·È Ë ƒˆÌ·Ó›·, Ë ¯ÒÚ· ÙˆÓ °Ú·È-

Ο Βκχος
ÎÒÓ, Ì ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ μ›ÓÌÔ˘ÚÁÎ,
fiÏË ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘, Ù˘ ¢‰·ÈÌÔÓ›·˜, ÙÔ˘
ÏÔ‡ÙÔ˘, ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ∏
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ù˘ ∞Ó·ÙÔ-
Ï‹˜ Ì ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙËÓ Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó
fiÏË ÙÔ˘ √›ÓÔ˘ ¿Ú¯È˙ ηٿ ÂÔ¯¤˜
·fi ÙËÓ ∂‰¤Ì ÙÔ˘ ∂˘ÊÚ¿ÙË Î·È ¤ÊÙ·-

στις παραμονς
Ó Ҙ ÙË ™·Ú‰ËÓ›· Î·È ÙËÓ πÛ·Ó›·.
™˘Ó¯›˙ÂÈ ‰Â ̤¯ÚÈ ÂÚ›Ô˘ Î·È ÙÔÓ
12Ô ·È. Ó· ÂϤÁ¯ÂÈ ‹ Ó· ÂËÚ¿˙ÂÈ ÌÂ-
Á¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘
Î·È ªÂÛÔÁ›Ԣ. ∏ ÚÒÈÌË Ì˘ıÔÏÔÁ›·
ÙˆÓ ·ÙÏ·ÓÙÈÎÒÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Î·È Î·-
Ù·Ï‹„ˆÓ, ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ‰ÂfiÓÙˆ˜ ÚÔÛÂ-

¯ı›, fiÙÈ ‰·Ó›˙ÂÙ·È fiÏ· Ù· ÛÙÔȯ›·
Ù˘ ·fi ÙËÓ ·Ê‹ÁËÛË Ù˘ ηٿÎÙË-
Û˘ Ù˘ ÷ӷ¿Ó, ÙÔ˘ ¢‰·ÈÌÔÓÈÎÔ‡
·ÌÂÏÒÓ· Ù˘ μ›‚ÏÔ˘. °È· ÔÏÏÔ‡˜ ·È-
ÒÓ˜ ÁË Ù˘ ¢‰·ÈÌÔÓ›·˜, ÙÚ˘Ê‹˜ ηÈ
ÏÔ‡ÙÔ˘, ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¢˘ÙÈ-
ÎÔ‡˜ Ë ∞Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ˜, fiÔ˘
Î·È ÁˆÁÚ·ÊÈο ÙÔÔıÂÙÂ›Ù·È Ë ‚È‚ÏÈ-
΋ ÷ӷ¿Ó Î·È ∂‰¤Ì. ¶ÚÈÓ ÛÙÚ·ÊÔ‡Ó
ÏÔÈfiÓ ÛÙÔÓ Î·Ù·ÎÙËÙÈÎfi ÙÚ‡ÁÔ ÙÔ˘
∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡, ÔÈ ¢˘ÙÈÎÔ› Ì ÙȘ ™Ù·˘ÚÔ-
ÊÔڛ˜ ›¯·Ó ‚›·È· ÙÚ˘Á‹ÛÂÈ ÙÔÓ ·ÌÂ-
ÏÒÓ· Ù˘ ƒˆÌ·Ó›·˜ Î·È Ù˘ ™˘ÚÔ-¶·-
Ï·ÈÛÙ›Ó˘.
μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› ·ÌÂÏÒÓ˜
Î·È Ô›ÓÔÈ
∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Û˘¯Ófiٷٷ
·ÚÔÌÔÈ¿˙ÂÙ·È Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜
ÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ Ì ÂÚÈÊÚ·Á̤ÓÔ
Î·È ÚÔÛÙ·ÙÂ˘Ì¤ÓÔ ·ÌÂÏÒÓ·, ÔÈ È-
ÛÙÔ› Ù˘ Ì ÎÏ‹Ì·Ù· Ê˘ÙÂ̤ӷ ·fi
ÙÔÓ £Âfi. ∏ ›ÛÙË Î·È Ë ·Á¿Ë ·ÓÙ·-
Ì›‚ÔÓÙ·È Ì ‚·Ú˘ÊÔÚو̤ӷ ·fi
ÛٷʇÏÈ· ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È Ì ÔÙ·ÌÔ‡˜
ÎÚ·ÛÈÒÓ. Δ· ηڿ‚È· ‰ÂÓ ÚÔÏ·‚·›-
ÓÔ˘Ó Ó· ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È Ï¿‰È·
ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ∂‰¤Ì, ÛÙÔ μ›Ó-
ÌÔ˘ÚÁÎ-μ˘˙¿ÓÙÈÔ. ∏ fiÔÈ· fï˜
των Ανακαλψεων
ÂÎÙÚÔ‹ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ÂÈʤÚÂÈ ÙËÓ Î·-
Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ·ÌÂÏÒÓ· ·fi ÙÔ˘˜
¯ıÚÔ‡˜ Î·È Ë ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÌÂ-
Ù·‚¿ÏÏÂÙ·È Û ·ÙËÙ‹ÚÈ ÔÚÁ‹˜ ÙÔ˘ £Â-
Ô‡. ΔÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ˆ˜ ΔfiÔ˜ Ï‹Ú˘ fi-
ÙÔ˘, ˆ˜ Ó¤· μ·‚˘ÏÒÓ Á›ÓÂÙ·È ÙfiÔ˜ ÙÈ-
̈ڛ·˜, fiÔ˘ Û˘ÓıÏ›‚ÔÓÙ·È ÔÈ ¿ÓıÚˆ-
ÔÈ Û·Ó ÛٷʇÏÈ· ÛÙÔÓ ÏËÓfi ÙÔ˘ ı˘-
̤̈ÓÔ˘ £ÂÔ‡ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‚ڷ˚΋˜
Ì˘ıÔÏÔÁ›·˜. ¢˘Ô ÊÔÚ¤˜ ÔÈ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ›
¤˙ËÛ·Ó ÙËÓ ·ÔÎ·Ï˘ÙÈ΋ ·˘Ù‹ ÙÈ̈-
Ú›·, ÙÔ 1204 Î·È ÙÔ 1453 Ì ÙËÓ ÙÒÛË
Ù˘ ¶fiÏ˘ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜ ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜
Î·È √ıˆÌ·ÓÔ‡˜.
™Â ·˘Ù‹Ó ÏÔÈfiÓ ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·
ÙˆÓ ·ÌÂÏÒÓˆÓ Ë Ï·ÙÚ›· ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘
ÛÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ Î·È Ï·˚΋ Ù˘ ÂΉԯ‹
Û˘Ó¯›˙ÂÈ ÌÔÓ·‰Èο ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘
·Ú¯·›Ô˘ ÎfiÛÌÔ˘. Oˆ˜ ÛÙËÓ ·Ú¯·Èfi-
ÙËÙ· ¤ÙÛÈ Î·È ÙÒÚ· Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ Û˘Ó¯›-
˙Ô˘Ó Ó· Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ Ô›ÓÔ·
fiÓÙÔ. √È ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÔÈÎÈϛ˜, Ô ÂÏÏË-
ÓÈÎfi˜ ÙÚfiÔ˜ ηÏÏȤÚÁÂÈ·˜ Î·È ÔÈÓÔ-
Ô›ËÛ˘ ı· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó Û ÌÈ· ‰Â‡ÙÂÚË
Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈ΋ Ê¿ÛË, ÌÂ-
Ù¿ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·, ÛÙË ¢‡-
ÛË ·fi ÙÔ˘˜ μÂÓÂÙÔ‡˜, °Â-
ÓÔ˘¿Ù˜ Î·È ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜. H Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ÂÏÏË-
EÙÛÈ ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ
Î·Ù·Ï˘ÙÈο ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÓÈÎÔ‡ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ÛÙÔÓ
ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ¯¿ÚÙË
ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘ Ôχ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ
Ó¤Ô Â˘Úˆ·˚Îfi ¯¿ÚÙË
ÂÔ¯‹ ÙˆÓ ∞ӷηχ„ÂˆÓ Î·È ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘ ÚÈÓ ·fi
Ù˘ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘. ™˘ÓÂÒ˜
Ô˘‰¤Ó ÙÔ ·ÍÈÔÂÚ›ÂÚÁÔ Ô˘ ÙËÓ ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈ¤-
ÁÈ· ÙÔÓ ·ÁÁÏÔ۷͈ÓÈÎfi Îfi-
ÛÌÔ Ë ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÚˆÙ‡Ԣ-
ÙÂÈ· ÙÔ˘ AÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡
Û· ηÏÂ›Ù·È μ›ÓÌÔ˘ÚÁÎ. ∫·-
Ù¿ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ ÔÈ μ›ÎÈÓÁΘ
(ÁÓˆÛÙfiٷ٘ ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜
μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜) ¤Ï·Û·Ó Á‡Úˆ ÛÙÔ 1000
ÙË μ›ÓÏ·ÓÙ, fiÙ·Ó fiˆ˜ ÈÛÙ‡ÂÙ·È,

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 7
à Παρσταση εργα- Á›· ÙˆÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ °ÂˆÔÓÈÎÒÓ Î·È
σιν του τργου σε τοι- ηٿ ÙÔÓ 14Ô ·È. Ô ‰ÈηÛÙ‹˜ Pietro de
χογραφα του 15ου αι. Crescentius Û ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È
απ το Τρ&ντο της Ιτα- ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÙÚfiÔ ·ÌÂÏÔ˘ÚÁ›·˜
λας, της κατ’ εξοχν Î·È ÔÈÓÔÔ›ËÛ˘. ™Â ÔÏϤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜
χρας που δ&χθηκε Ù˘ πÙ·Ï›·˜ ÂÈÛ¿ÁÔÓÙ·È ÎÏ‹Ì·Ù· ÁÈ·
κατ την αρχαιτητα ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ vino greco, ÌÔÛ¯¿ÙÔ˘
και ξαν στους βυζα- (moscato) Î·È ÌÔÓÂÌ‚¿ÛÈÔ˘ (malvasia).
ντινος χρνους την ∏ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ μ¤ÓÂÙÔ Î·È Ù˘ IÛÙÚÈ·˜
ελληνικ επδραση ıˆÚÂ›Ù·È fiÙÈ ‰¤¯ÙËÎ·Ó ¤ÓÙÔÓ· ÙË ‚˘-
στους τρπους οινοπο-
ησης (πηγ: H.
Johnson, «The History
of Wine», London
1989).
·Ó·Î¿Ï˘„·Ó Î·È ÔÓfiÌ·Û·Ó ¤ÙÛÈ ÂÚÈÔ-
¯‹ Ù˘ μ. ∞ÌÂÚÈ΋˜, ˆ˜ ÏÔ‡ÛÈ· ÁË, ˆ˜
Ó¤· ‚È‚ÏÈ΋ ÁË Ù˘ ∂·ÁÁÂÏ›·˜.
∏ ·ÌÂÏÔ-ÔÈÓÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ªÂÛÔ-
Á›Ԣ Ò˜ ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Ù˘ AÓ·Á¤ÓÓË-
Û˘, ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÚÂȘ ·ÚȘ Ê¿ÛÂȘ: ÙË
ÊÔÈÓÈÎÈ΋, ÙËÓ ÂÏÏËÓÔڈ̷˚΋ Î·È ÙË
‚˘˙·ÓÙÈÓ‹. ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ê¿ÛË ·ÔÙÂ-
Ï› Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔÓ ÎÚ›ÎÔ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÂÈ
ÙËÓ ·Ú¯·›· Ì ÙË ÓÂfiÙÂÚË Â˘Úˆ·˚΋
·ÌÂÏÔ-ÔÈÓÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË, ηıÒ˜ ıˆ-
ÚÂ›Ù·È fiÙÈ Ë ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË ÁÓÒÚÈÛÂ
ÌÈ· Ì·ÎÚ¿ ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘ Ë ÔÈÓÈ΋ ·Ú¿-
‰ÔÛË Â›¯Â ‰È·ÎÔ›. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, fiˆ˜
Î·È Û ¿ÏÏÔ˘˜ ÙÔÌ›˜, ¤ÙÛÈ Î·È ÛÙÔ ÎÚ·-
Û›, ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ‰È·Ù‹ÚËÛÂ Î·È ÂÈÌÂ-
Ï‹ıËÎÂ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙ·ÙË ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿
Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ÙËÓ ÔÔ›· Ë ¢‡ÛË ı·
·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ·fi ÙÔÓ 11Ô ·È.
Î·È ÂÍ‹˜. ∂›Ó·È Ì¿ÏÈÛÙ· ·ÔÚ›·˜ ¿ÍÈÔÓ
ˆ˜ ¯›ÏÈ· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿, ÎÚ›ÛÈÌ· ¯ÚfiÓÈ·
Ù˘ ·ÁÎfiÛÌÈ·˜ ·ÌÂÏÔ-ÔÈÓÈ΋˜ ÈÛÙÔ-
Ú›·˜ ·fi ÙÔÓ 4Ô Ò˜ ÙÔÓ 15Ô ·È. ¤¯Ô˘Ó
ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÌÂÏÂÙËı› Î·È Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈο
·ÁÓÔÔ‡ÓÙ·È ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÈÛÙÔڛ˜
ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡. √È ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔ μ˘˙¿-
ÓÙÈÔ Â›Ó·È Û¿ÓȘ Î·È ·ÊÔÚÔ‡Ó Î˘-
Ú›ˆ˜ ÙÔ˘˜ ˘ÛÙÂÚÔ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ¯Úfi-
ÓÔ˘˜, fiÙ·Ó Ë μÂÓÂÙ›· Î·È Ë °¤ÓÔ‚·
ÂÌϤÎÔÓÙ·È Ì ÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜. ¢‡-
ÛÎÔÏ· ηٷʷ›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜
fiÏÂȘ, Î·È fi¯È ÌfiÓÔÓ ·˘Ù¤˜, ÂȉÈο
8 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ÛÙÔÓ ·ÌÂÏÔ-ÔÈÓÈÎfi ÙÔ̤· ÔÊ›ÏÔ˘Ó
ÔÏÏ¿ ÛÙÔÓ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ÔÏÈ-
ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘.
∂ȉڿÛÂȘ Û πÙ·Ï›·
Î·È π‚ËÚÈ΋
Δ· ÂÏÏËÓÈο ÎÚ·ÛÈ¿ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ë Ê‹-
ÌË Î·È ‰È¿‰ÔÛË ÌÂÙ¿ ÙÔÓ 13Ô ·È. ÔÊ›-
ÏÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙȘ ÈÙ·ÏÈΤ˜ Ó·˘ÙÈΤ˜
fiÏÂȘ ›¯·Ó ÌÈ· Ï·ÌÚ¿ ÈÛÙÔÚ›· ÛÙ·
ÌÂÛÔ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ¯ÚfiÓÈ·. √ÓÔÌ·ÛÙfiÙÂ-
ÚÔÈ ¿ÓÙˆÓ ¤ÁÈÓ·Ó Ì¤Û· ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ ÔÈ
‰ÂÛÔÙÈÎÔ› Ô›ÓÔÈ Ù˘ ¶ÚÔÔÓÙ›‰·˜, Ù·
ÎÚ·ÛÈ¿ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ Î·È ∫Ú‹Ù˘ Î·È Î˘-
Ú›ˆ˜ Ô ÌÔÓÂÌ‚¿ÛÈÔ˜. Δ· ÏÈÌ¿ÓÈ· ‰›-
ÓÔ˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Ù· ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÛÙ·
ÌÂÁ¿Ï· ÎÚ·ÛÈ¿ Ô˘ ÂÍ¿ÁÔ˘Ó. EÙÛÈ ·fi
ÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ Ù˘ ªÔÓÂÌ‚·Û›·˜ ÂÍ·ÁfiÙ·Ó
Ô ÊËÌÈṲ̂ÓÔ˜ ‹‰Ë ÛÙÔ˘˜ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜
ÌÔÓÂÌ‚¿ÛÈÔ˜ Ô›ÓÔ˜, ÙÔÓ Ù‡Ô ÙÔ˘ ÔÔ›-
Ô˘ ı· ÌÈÌËıÔ‡Ó ÚÒÙÔÈ ÔÈ μÂÓÂÙÔ› ηÈ
·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ÔÏÏÔ› ¢˘ÙÈÎÔ›. ø˜
malvasia, malvoisie, malmsey ›ÙÂ
ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ,
ÙËÓ ∫Ú‹ÙË, πÙ·Ï›· ‹ πÛ·Ó›· ı· ΢-
ÚÈ·Ú¯‹ÛÂÈ ÁÈ· ·ÈÒÓ˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË.
∂›Û˘ Ù· ÌÔÛ¯¿Ù· Ù˘ ™˘ÚÔ·Ï·ÈÛÙ›-
Ó˘, ∫‡ÚÔ˘ Î·È ∫Ú‹Ù˘ ı· ΢Úȇ-
ÛÔ˘Ó ˆ˜ ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È ÎÚ·ÛÈ¿ fiÏË ÙË
ªÂÛfiÁÂÈÔ Î·È ÔÏÏ¿ Ï‚·ÓÙ›ÓÈη ÎÏ‹-
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
Ì·Ù· ı· ÌÂÙ·ÊÂÚıÔ‡Ó ·fi ÙÔ˘˜ ™Ù·˘-
ÚÔÊfiÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ IÙ·ÏÔ‡˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜
Î·È ÂÌfiÚÔ˘˜ ÛÙË ¢˘ÙÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ. ∏
·Ï·È¿ ÊÔÈÓÈÎÈ΋ Î·È ÂÏÏËÓÈ΋ ÈÛÙÔ-
Ú›· Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È Û¯ÂÙÈÎÒ˜ ·ÓÙÂ-
ÛÙÚ·Ì̤ÓË. ∞Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·
ºÔ›ÓÈΘ Î·È EÏÏËÓ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ› ηÈ
¿ÔÈÎÔÈ ‰È¤‰ˆÛ·Ó ÙËÓ ·ÌÂÏÔηÏÏȤÚ-
ÁÂÈ· Ò˜ ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi (ÙËÓ ÔÔ›· ÛÙ·
¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ ∞ӷηχ„ÂˆÓ ı· ‰È·‰Ò-
ÛÔ˘Ó ·ÎfiÌË ÈÔ ¤Ú· ÔÈ πÛ·ÓÔ› ηÈ
¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ), ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔÈ Î·È πÙ·ÏÔ›
¤ÌÔÚÔÈ ÊÙ¿ÓÔÓÙ·˜ ÛÙ· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ÏÈ-
Ì¿ÓÈ·, ¤ÛÙÂÏÓ·Ó ‹ ¤ÊÂÚÓ·Ó ›Ûˆ ÛÙȘ
¯ÒÚ˜ ÙÔ˘˜ ÔÈÎÈϛ˜ ·Ì¤ÏÔ˘ Î·È ·-
Ú·‰fiÛÂȘ ÔÈÓÔÔ›ËÛ˘, fiˆ˜ ·˘Ù¤˜
ÙÔ˘ ÌÔÓÂÌ‚¿ÛÈÔ˘ Ô›ÓÔ˘.
∏ πÙ·Ï›· Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi Î·È ‰ÈÂÚ¢ÓË-
̤ÓÔ fiÙÈ ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· ›¯Â
‰Â¯ı› ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Â›‰Ú·ÛË ÛÙËÓ
·ÌÂÏÔηÏÏȤÚÁÂÈ·, Â›‰Ú·ÛË Ô˘ È-
ÛÙ‡ÂÙ·È fiÙÈ ¤Êı·Ó ·fi ÙË ªÂÁ¿ÏË
∂ÏÏ¿‰· Ò˜ ÙȘ AÏÂȘ Î·È ‚‚·›ˆ˜ ÛÂ
fiÏË ÙËÓ ÓfiÙÈ· °·ÏÏ›·. ∫·Ù¿ ÙÔ˘˜ ª¤-
ÛÔ˘˜ ÃÚfiÓÔ˘˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÌÂ-
ÓfiÌÂÓË Â›‰Ú·ÛË ÛÙËÓ NfiÙÈ· πÙ·Ï›·
Î·È Û fiÏË ÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÙÈ΋, ı‡Ï·ÎÔÈ ÂÏ-
ÏËÓÈÎÔ‡ ÙÚfiÔ˘ ÔÈÓÔ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ıˆ-
ÚÔ‡ÓÙ·È ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ §ÔÌ‚·Ú‰›·˜, ÙÔ
√ÏÙÚ¤Ô, ¶·‚¤˙ Î.¿. √È ¶È˙¿ÓÔÈ Î·Ù¿
ÙÔÓ 11Ô ·È. ı· ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÔ˘Ó ÚÔ˜ ›‰È·
¯Ú‹ÛË ÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ·ÌÂÏÔ˘Ú-
˙·ÓÙÈÓ‹ Â›‰Ú·ÛË Î·È Û¯Â‰fiÓ ÙÔ Û‡ÓÔ-
ÏÔÓ ÙˆÓ Î·ÏÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÌÂ
ËÌÈÍËڷ̤ӷ ÛٷʇÏÈ· ηٿ ÙÔÓ ÙÚfi-
Ô ÙˆÓ Greci. ¶ÈÛÙ‡ÂÙ·È Ì¿ÏÈÛÙ· fiÙÈ
Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ Recioto, Amarone, ·ÔÙÂ-
ÏÔ‡Ó ‚ÂÓÂÙÈΤ˜ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ¤˜ ‹ ÂΉÔ-
¯¤˜ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ Ô˘ ÁÓÒÚÈÛ·Ó
ÔÈ μÂÓÂÙÔ› ÛÙȘ ÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜, ÛÙ· ÂÏ-
ÏËÓÈο ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘, ÛÙËÓ ∫‡-
ÚÔ Î·È ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË. ∏ Ì·ÎÚ·›ˆÓË ·˘-
Ù‹ ÂÏÏËÓÈ΋ Â›‰Ú·ÛË ÌÔÚ› Ó· ·ÓÈ-
¯Ó¢ı› Î·È ÛÙ· ÔÓfiÌ·Ù· ÔÈÎÈÏÈÒÓ
ÛÙ·Ê˘ÏÈÒÓ Î·È ÎÚ·ÛÈÒÓ, Ù· ÔÔ›· ·ÎÔ-
ÏÔ‡ıˆ˜ ¤Ú·Û·Ó ÛÙ· ÈÛ·ÓÈο, ÔÚÙÔ-
Á·ÏÈο, Á·ÏÏÈο Î·È ·ÁÁÏÈο. ∂ÏÏËÓÈ-
΋˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÚÔÂχ-
Ûˆ˜ ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËıÔ‡Ó ÎÏ‹Ì·Ù·
Î·È Ô›ÓÔÈ fiˆ˜: aglianico, aleatico
(liatico), candia (candy), greco, grecian,
malvasia (malvoisie, mulmsey), mosc-
ato (musca-tel, Muskadel), Romania
(romaney, rumney), rotimo, vinsanto.
ªÂ ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ÌÂÙ¤-
ÊÂÚ·Ó ÌÔÛ¯¿Ù· ÛÙË §ÈÁÔ˘Ú›· , NfiÙÈ·
°·ÏÏ›· Î·È ÓfiÙÈ· π‚ËÚÈ΋. ∫·Ù¿ ÙÔÓ
14Ô ·È. ·fi ÙÔ ÔÚÙÔÁ·ÏÈÎfi ÏÈÌ¿ÓÈ
Azoia, ÓfiÙÈ· Ù˘ §ÈÛÛ·‚ÒÓ·˜ ÚÔ¤Ú-
¯ÔÓÙ·Ó Ù· ÊËÌÈṲ̂ӷ ÌÔÛ¯¿Ù· Osoye,
Èı·Ófiٷٷ ·fi Ï‚·ÓÙ›ÓÈη ÎÏ‹Ì·Ù·.
Oˆ˜ ÔÈ πÙ·ÏÔ›, ¤ÙÛÈ Î·È πÛ·ÓÔ› ı· ÂÈ-
Û¿ÁÔ˘Ó ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È ÙÚfiÔ˘˜ ÔÈÓÔÔ›-
ËÛ˘ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ.
¶ÔÈÎÈϛ˜ ÛÙ·Ê˘ÏÈÒÓ Î·È ÎÚ·ÛÈ¿
greco, romania Ô˘ ÌÈÌÔ‡ÓÙ·È Ù· ÂÏ-
ÏËÓÈο, ·ÓÙ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·È Ù· ÁÓ‹ÛÈ·
Ô˘ ÂÌÔÚ‡ÔÓÙ·È ÔÈ μÂÓÂÙÔ›. √ ∫·Ù·-
Ï·Ófi˜ Û˘ÁÁڷʤ·˜ Francesco
Eixemeniis (1326-1409) ·fi fiÏ· Ù·
ÎÚ·ÛÈ¿ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ÚÔÙÈÌ¿ Ù·
ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘, Ù˘ ∫Ú‹Ù˘
Î·È Ù˘ ª·ÁÈfiÚη˜. ªÂÙ¿ ÙÔ 1420 È-
ÛÙ‡ÂÙ·È fiÙÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó
ÎÏ‹Ì·Ù· ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË ÛÙË ª·‰¤Ú·
Î·È ¤ÙÛÈ ·Ú¯›˙ÂÈ Ë ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ ÂÚÈ˙‹-
ÙËÙˆÓ ÛÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ ÎÚ·-
ÛÈÒÓ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, ÌÔÛ¯¿ÙˆÓ Î·È Ì·Ï-
‚·˙ÈÒÓ. ΔÔ ›‰ÈÔ Ú¿ÙÙÔ˘Ó Î·È ÔÈ πÛ·-
ÓÔ› ÛÙ· ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿ ÌÂÙ¿ ÙÔ 1490.
£ÂˆÚÂ›Ù·È Ì¿ÏÈÛÙ· fiÙÈ Ë ÌÂÁ¿ÏË ˙‹ÙË-
ÛË ÛÙÔÓ 16Ô ·È. ÙÔ˘ Canary sack, ·ÏÏ¿
Î·È ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÁÏ˘ÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ Ù˘
πÛ·Ó›·˜ (Û›ÁÔ˘Ú· Û¯ÂÙÈ˙fiÌÂÓË Ì ÙȘ
˘ÂÚ·ÙÏ·ÓÙÈΤ˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ Î·È Î·-
Ù·ÎÙ‹ÛÂȘ), ·Ó Î·È ‰ÂÓ ÔÊ›ÏÂÙ·È, ÙÔ˘-
Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÌÂÚÈÎÒ˜ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Î·È Û˘-
Ì›ÙÂÈ Ì ÙËÓ AψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈ-
ÓÔ‡ÔÏ˘ Î·È ÙË Û˘Ó¯‹ ÚÔÒıËÛË
ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ. ΔËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ Ô˘ ÔÈ
Ï·Ô› Ù˘ π‚ËÚÈ΋˜ ·ÓÔ›ÁÔÓÙ·È ÚÔ˜ ÙÔÓ
∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi, πÛ·ÓÔ› Î·È ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ Á›-
ÓÔÓÙ·È ÔÈ ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙÂÚÔÈ ·Ú·ÁˆÁÔ›
ÁÏ˘ÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ, ··Ú·›ÙËÙˆÓ ÁÈ· Ù·
ÌÂÁ¿Ï· Ù·Í›‰È·.
∂ÏÏËÓÈο ÎÚ·ÛÈ¿
Û ∞ÁÁÏ›· Î·È °·ÏÏ›·
√È AÁÁÏÔÈ Î·È ÔÈ °¿ÏÏÔÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο
ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Ù· ÂÏÏËÓÈο ÎÚ·ÛÈ¿ ηٿ
ÙȘ ™Ù·˘ÚÔÊÔڛ˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ηٿ ÙÔÓ
14Ô–16Ô ·È. ·fi ÙÔ˘˜ μÂÓÂÙÔ‡˜ Î·È °Â-
ÓÔ˘¿Ù˜. √È °¿ÏÏÔÈ ÛÙȘ ÊÚ·ÁÎÈΤ˜
ÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Û ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË,
¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ∫‡ÚÔ Î·È ™˘Ú›· ›¯·Ó
‚¤‚·È· ¿ÌÂÛË Â·Ê‹ Ì ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ô˘
·Ú¿ÁÔÓÙ·Ó Ù· ÌÔÛ¯¿Ù· Î·È Ù· ‰‡Ô
ÈÔ ÊËÌÈṲ̂ӷ ÎÚ·ÛÈ¿ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ,
Ë ªÔÓÔ‚·ÛÈ¿ (Malvoisie) Î·È ∫ÔÌÌ·-
ÓÙ·Ú›· (Commandaria). ΔÔ 1224 Ô
Henry d’ Andeli ıˆÚ› ÙÔ ÎÚ·Û› Ù˘
∫‡ÚÔ˘ ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘. ™Â
Ì·ÎÚ‡ Ô›ËÌ¿ ÙÔ˘ ·ÊËÁÂ›Ù·È ˆ˜ Ô
‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÙË °·ÏÏ›·˜ ηÏ› ¤Ó·Ó AÁÁÏÔ
ÈÂÚ¤· ˆ˜ ÎÚÈÙ‹ Ó· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÂÈ fiÏ· Ù·
ÎÚ·ÛÈ¿ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Î·È Ó· ·ÔÊ·Ó-
ı› ÔÈÔ Â›Ó·È ·˘Ùfi Ô˘ Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ÛÂ
¤Ó·Ó ‚·ÛÈϤ·. ∞Ó¿ÌÂÛ· Û 70 ÎÚ·ÛÈ¿
ͯˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ ÎÚ·Û› Ù˘ ∫‡ÚÔ˘. ∂›Ó·È
Ù· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘ Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘
·›ÚÓÔ˘Ó Ì˘ıÈΤ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ ÛÙȘ ·˘-
Ϥ˜ Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘. ¶ÚÔÛ¿ıÂÈ-
˜ ÁÈ· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ Î·È ÌÂٷʇÙ¢ÛË
ÎÚËÙÈÎÒÓ Î·È Î˘ÚÈ·ÎÒÓ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ
Ú¤ÂÈ Ó· ¤ÁÈÓ·Ó Î·È ÛÙË °·ÏÏ›·, fiˆ˜
Û √˘ÁÁ·Ú›·, ™ÈÎÂÏ›·, π‚ËÚÈ΋, ª·‰¤-
Ú·. ø˜ ıÚ‡ÏÔ˜ ‰È·ÛÒ˙ÂÙ·È Ë ÚÔÛ¿-
ıÂÈ· ÙÔ˘ °¿ÏÏÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ºÚ·ÁΛÛÎÔ˘
∞ã Ó· Ê˘Ù¤„ÂÈ ¯ˆÚ›˜ ÂÈÙ˘¯›· ΢ÚÈ·-
ο ÎÏ‹Ì·Ù· ÛÙÔ ºÔÓÙÂÓÂÌÏfi. ∏ ∫Ô-
Ì·ÓÙ·Ú›· Ì·˙› Ì ÙË ªÔÓÔ‚·ÛÈ¿ ıˆ-
ÚÔ‡ÓÙ·È ÎÚ·ÛÈ¿ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈο, Â͈-
ÙÈο, ‰·ÈÌÔÓÈο, Ì·ÁÈο, ÌfiÓÔ ÁÈ· ıÂ-
Ô‡˜, ÂÚ·ÛÙ¤˜, ‚·ÛÈÏ›˜, ¿Ú¯ÔÓÙ˜. ∂ȉÈ-
ο ÁÈ· ÙËÓ Î˘Úȷ΋ ∫Ô˘Ì·Ó‰·Ú›· ‹
∫ÔÌ·ÓÙ·Ú›· ÂÈÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ Ë Ê‹ÌË fiÙÈ
‹Ù·Ó ÂÈΛӉ˘Ó· ı·Ó·ÙËÊfiÚ· ÁÈ’ ·˘-
ÙfiÓ Ô˘ ÙËÓ ¤ÈÓ ¿ÎÚ·ÙË, ¯ˆÚ›˜ ÓÂÚfi.
™Ù· 1344-45 AÁÁÏÔ˜ ÂÈÛΤÙ˘ ÛÙËÓ
∫‡ÚÔ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ Â›‰Â ÛÙËÓ ∞ÌÌfi-
¯ˆÛÙÔ ÔÏÏÔ‡˜ Ù¿ÊÔ˘˜ AÁÁÏˆÓ ÈÔ-
ÙÒÓ Ô˘ ›¯·Ó Âı¿ÓÂÈ ›ÓÔÓÙ·˜ ·Ó¤-
ÔÎÙÒ ‚·Ú¤ÏÈ· Ì ٷ ÂÎÏÂÎÙfiÙÂÚ· ÎÚ·-
ÛÈ¿ Ù˘. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ‰Èψ̷ÙÈ-
΋ ΛÓËÛË Ô˘ ıˆÚÂ›Ù·È ˆ˜ ÙÔ ÈÔ Â˘-
¯¿ÚÈÛÙÔ «‰fiψ̷» ηıÒ˜ ÛÙÔ ÂÍ‹˜ Ë
ÎÚËÙÈ΋ ª·Ï‚·˙›· ı· ηٷÎÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ
·ÁÁÏÈ΋ Á‡ÛË. √È °¿ÏÏÔÈ Â·ÓÂÈÏËÌ-
H Απ το λιμνι της Μονεμβασας εξαγταν
ο φημισμ&νος δη στους Βυζαντινος μονεμ-
βσιος ονος, τον τπο του οποου θα μιμη-
θον τον 14ο αι. πρτα οι Βενετο στην Κρ-
τη και ακολοθως Ισπανο και Πορτογλοι.
Ως Μalvasia  malmsey θα κυριαρχσει για
αινες στην Ευρπη και θα μεταφ&ρεται στα
μεγλα ταξδια των Ανακαλψεων. Aποψη
ÚˆÙÔ ·˘Ùfi ÙÔ ÊËÌÈṲ̂ÓÔ ÎÚ·Û› Ô˘
η›ÂÈ Ù· ÛˆıÈο ÙÔ˘ fiÙË. ¢ÂÓ Â›Ó·È È-
ı·ÓÒ˜ Ù˘¯·›Ô fiÙÈ ÛÙÔÓ √ı¤ÏÏÔ ÙÔ˘ Ô
™·›ÍËÚ ‚¿˙ÂÈ ÙÔÓ ∫¿ÛÈÔ, ·ÊÔ‡ ›¯Â
ÌÂı‡ÛÂÈ Ì ΢ÚÈ·Îfi ÎÚ·Û›, Ó· ʈӿ-
˙ÂÈ «ˆ, ÂÛ‡ ·fiÚ·ÙÔ Ó‡̷ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡,
·Ó ‰Â ¤¯ÂȘ fiÓÔÌ· ÁÓˆÛÙfi, ·˜ Û ʈӿ-
˙Ô˘Ó ‰·›ÌÔÓ·»!
μ‚·›ˆ˜ ÙÔ Î˘ÚÈ·Îfi ÎÚ·Û› ÂÍ·Áfi-
Ù·Ó ÛÙË °·ÏÏ›· Î·È ÛÙË μÚÂÙ·Ó›· ηÈ
fiÙ·Ó ÙÔ 1352 ¤ÁÈÓ ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ ÙÔ ÊË-
ÌÈṲ̂ÓÔ «™˘ÌfiÛÈÔ ÙˆÓ μ·ÛÈϤˆÓ’» Ë
∫ÔÌ·ÓÙ·Ú›· ÚÔÛʤÚıËΠ¿ÊıÔÓË
ÛÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ∂‰Ô˘-
¿Ú‰Ô °ã Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜, ¢·‚›‰ Ù˘ ™Îˆ-
Ù›·˜, πˆ¿ÓÓË μã Ù˘ °·ÏÏ›·˜, μ·ÏÓÙÂ-
Ì¿Ú Ù˘ ¢·Ó›·˜ Î·È ¶¤ÙÚÔ ∞ã Ù˘ ∫‡-
ÚÔ˘. ¶¿ÓÙˆ˜ ˆ˜ ··Ú¯‹ Ù˘ ¤ÓÙÔÓ˘
·ÚÔ˘Û›·˜ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ ÛÙËÓ
∞ÁÁÏ›· ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› Ë Ï‹ÍË ÙÔ˘
ÂηÙÔÓÙ·ÂÙÔ‡˜ ÔϤÌÔ˘. À¿Ú¯Ô˘Ó
οÔȘ ÂӉȷʤÚÔ˘Û˜ Û˘ÌÙÒÛÂȘ
Ô˘ ·Í›˙ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó. OÙ·Ó Ë πˆ-
¿ÓÓ· Ù˘ §ÔÚ¤Ó˘ ˘ÔÛ¯¤ıËΠÛÙÔ˘˜
ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ù˘ fiÙÈ ı· ÈÔ˘Ó ÎÚ·Û› ̤-
Û· ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, ÙÔ‡ÙÔ ıˆÚÂ›Ù·È fiÙÈ
Û˘Ì‚fiÏÈ˙ ÙËÓ ›ÛÙË Ù˘ ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ-
΋ ÂΉ›ˆÍË ÙˆÓ AÁÁψÓ. √È AÁÁÏÔÈ
fiÓÙˆ˜ ÂΉÈÒ¯ıËÎ·Ó ¯¿ÓÔÓÙ·˜ ÙË ¯Ò-
Ú· ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, ÙË °·ÛÎÒÓË ÌÂ ÙÔ
ªÔÚÓÙfi Î·È Ô ÂηÙÔÓÙ·ÂÙ‹˜ fiÏÂÌÔ˜
ÙÂÚÌ·Ù›ÛÙËΠÙËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿ Ô˘
·ÏÒıËÎÂ Ë ¶fiÏË, ÙÔ 1453. EÎÙÔÙ ÔÈ
ÌÂÓ °¿ÏÏÔÈ fiÓÙˆ˜ ¤ÈÓ·Ó ÙÔ ÎÚ·Û›
ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, ÔÈ ‰Â AÁÁÏÔÈ ·Ó·Áο-
ÛıËÎ·Ó Ó· ÚÔÛʇÁÔ˘Ó, ͯÓÒÓÙ·˜
Ù· Á·ÏÏÈο clarets, ÛÙ· ÁÏ˘Î¿ ÂÏÏËÓÈ-
ο Î·È ÈÛ·ÓÈο ÎÚ·ÛÈ¿. ∏ μÂÓÂÙ›· Ì¿-
ÏÈÛÙ· ÌÂÙ¿ ÙÔ ¤Ú·˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘
¤ÛÙÂÈÏ ÛÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜
̤ӈ˜ ı· ·ÚÂÌÔ‰›˙Ô˘Ó Û˘ÏÏ·Ì‚¿-
ÓÔÓÙ·˜ ÙȘ ‚ÂÓÂÙÈΤ˜ Á·Ï¤Ú˜ Ô˘ ÌÂ-
Ù¤ÊÂÚ·Ó ÎÚËÙÈο ÎÚ·ÛÈ¿ ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·.
™Ù· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘ ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó
Ù· ÂÏÏËÓÈο ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· Ù·
ÎÚËÙÈο, ÁÓˆÛÙ¿ ˆ˜ Candie wines, ı·
·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó ÙÔ ‚·ÛÈÎfi ›‰Ô˜ ÔÏ˘ÙÂ-
Ï›·˜ Ù˘ ·˘Ï‹˜ Î·È Ù˘ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·-
Ù›·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ Â›Ì·¯Ô ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ
ÛÙÔ˘˜ ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ ‰È·Î·ÓÔÓÈÛÌÔ‡˜
Î·È ÙȘ Ó·˘ÙÈΤ˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ °¿ÏψÓ,
AÁÁψÓ, μÂÓÂÙÒÓ, πÛ·ÓÒÓ Î·È ¶ÔÚ-
ÙÔÁ¿ÏˆÓ. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ 1472 °¿Ï-
ÏÔÈ ÂÈÚ·Ù¤˜ Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÛÙ· ÛÙÂ-
Ó¿ Ù˘ ª¿Á¯Ë˜ ÌÈ· ‚ÂÓÂÙÈ΋ Á·Ï¤Ú·
Ì 400 ‚·Ú¤ÏÈ· ÎÚ·Û› Î·È ÙÔ 1498
¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ ¤Ó· ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎÔ ÛοÊÔ˜
ÊÔÚو̤ÓÔ Ì Candy wine. ΔÔ ÎÚËÙÈ-
Îfi ÎÚ·Û› ª·Ï‚·˙›· ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈË-
ı› ÛÙÔ ÈÔ Û·ÚÙ·ÚÈÛÙfi ·Ó¤Î‰ÔÙÔ
ÁÈ· ‰ÂÈÓfi ÔÈÓfiÊÈÏÔ. √ ¢Ô‡Î·˜ George
of Clarence, ÁÓˆÛÙfi˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Á¿Ë
ÙÔ˘ ÛÙÔÓ Ì·Ï·‚·˙›·, ϤÁÂÙ·È fiÙÈ fiÙ·Ó
ηٷ‰ÈοÛÙËΠ۠ı¿Ó·ÙÔ ÁÈ· ÚÔ‰Ô-
Û›· ÛÙ· 1478 Î·È ÙÔ˘ ‰fiıËÎÂ Ë ‰˘Ó·-
ÙfiÙËÙ· Ó· ÂÈϤÍÂÈ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ù˘
ÂÎÙ¤ÏÂÛ‹˜ ÙÔ˘, ÂΛÓÔ˜ ‰È¿ÏÂÍ ӷ ÙÔÓ
Ó›ÍÔ˘Ó Ì¤Û· Û ¤Ó· ‚·Ú¤ÏÈ Ì·Ï‚·˙›·.
∏ ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ ÂÎÙÂϤÛÙËΠ·fi
ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ∂‰Ô˘¿Ú‰Ô
ÙÔÓ ¢ã. √ ™·›ÍËÚ ¤Ó·Ó ·ÈÒÓ· ·ÚÁfiÙÂ-
Ú· Ì¿˜ ÙÔ ı˘Ì›˙ÂÈ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ƒÈ¯¿Ú-
‰Ô˜ Ô °ã.
√ μ¿Î¯Ô˜ ÛÙËÓ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË
™ÙȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ ÏÔÈfiÓ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ
·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Ù· ÂÏÏËÓÈο ÎÚ·ÛÈ¿
¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ‰ڷȈı›, Ì ÙË Ì¤ÚÈÌÓ·
Î·È ÙËÓ ÂÌÔÚÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔ›ËÛË
της τουρκοκρατομενης απ το 1540 Μονεμ-
βασας στον χρτη του F. de Wit (Αθνα,
Γεννδειος Βιβλιοθκη).
ÙˆÓ μÂÓÂÙÒÓ, ÛÙËÓ Û˘Ó›‰ËÛË Î·È
ÛÙȘ Û˘Ó‹ıÂȘ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ı·
ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘Ó ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙÔ˘
∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡. ™ÙÔ Á‡ÚÈÛÌ· Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔ˘
·ÈÒÓ· Ë ˙ˆ‹ Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÂÓfi˜ Ï·ÌÚÔ‡
ÂÎÚÔÛÒÔ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙȈ-
ÙÈÎÔ‡ Î·È ÔÈËÙÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜, ÂÓfi˜
ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ B˘˙·ÓÙÈÓÔ‡, ı· ÌÔÚÔ‡ÛÂ
Ó· Û˘ÓÔ„›ÛÂÈ ·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈο ÙÔ
Ó‡̷ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ, Ù˘ ∞Ó·-
Á¤ÓÓËÛ˘ Î·È ÙˆÓ ∞ӷηχ„ˆÓ. ¶Úfi-
ÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘ÔÏ›ÙË
ªÈ¯·‹Ï ª¿ÚÔ˘ÏÏÔ Δ·Ú¯·ÓÂÈÒÙË
(1453-1500). °ÂÓÓË̤ÓÔ˜ Èı·Ófiٷٷ
Ï›ÁÔ˘˜ Ì‹Ó˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ AψÛË Ù˘
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ı· ηٷʇÁÂÈ
ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, fiÔ˘ ÌÂÙ¿ ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜
ÙÔ˘ ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙËÓ Î·ÚȤڷ ÙˆÓ
ÂÚÈÏ·ÓÒÌÂÓˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, ÚÔ-
ÛʤÚÔÓÙ·˜ ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘ ÛÙȘ ·˘-
Ϥ˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘. ∂ÎÙfi˜ ·fi Ù· ÛÙÚ·-
ÙȈÙÈο, ı· ˘ËÚÂÙ‹ÛÂÈ Ì ¿ıÔ˜ ÙËÓ
Ô›ËÛË È‰È·›ÙÂÚ· ηٿ ÙË ÊψÚÂÓÙÈÓ‹
ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘. √È YÌÓÔÈ ÙÔ˘
ÁÚ·Ì̤ÓÔÈ ÛÙ· Ï·ÙÈÓÈο ı· ıˆÚË-
ıÔ‡Ó ‹‰Ë ·fi ÙÔ˘˜ Û˘Á¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘
ˆ˜ ÌÈ· ¿Ó¢ ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘ ÚÔÛÊÔÚ¿
ÛÙËÓ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË. ™Â ·˘ÙÔ‡˜ Ô ¢ÈfiÓ˘-
ÛÔ˜ ·Ó·ÁÂÓÓ¿Ù·È Î·È Á›ÓÂÙ·È Ô Î·Ù’
ÂÍÔ¯‹Ó ıÂfi˜ ÌÈ·˜ Ó¤·˜ ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚ›·˜.
¢›Ï· ÛÙÔ˘˜ ‡ÌÓÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜
√χÌÈÔ˘˜ ıÂÔ‡˜, Ô ‡ÌÓÔ˜ ÛÙÔÓ μ¿Î¯Ô
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
‰È·Ê¤ÚÂÈ ·fi ¤Ó· ·ÚÔÛ‰fiÎËÙÔ ·›-
ÛıËÌ· ˙ˆ‹˜ Î·È ‚È·ÈfiÙËÙ·˜. ∂Í·›ÚÂÙ·È
Ë ÁÔÓÈÌfiÙËÙ· ÙÔ˘ ıÂÔ‡ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, Ë
Ì·ÎÚ¿ ÓÂfiÙËÙ· Ô˘ ·Ó·ÓÂÒÓÂÈ ‰È·Ú-
ÎÒ˜ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ, Ë ÈηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Ó· ÙÈ-
ı·Û‡ÂÈ Ù· ·̷ٷ Î·È Ù· ÔÙ¿ÌÈ· ηÈ
˘ÌÓÂ›Ù·È Ô øηÓfi˜ ˆ˜ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ Îfi-
ÛÌÔ˘. √ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ øηÓfi˜ ÌfiÏȘ ›-
¯Â ÙÈı·Û¢Ù›... ∫·È ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ Ù˘
∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘ Î·È ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ ˆÎ¿ÓÈÔ˘
ÎfiÛÌÔ˘ Ô ¢ÈfiÓ˘ÛÔ˜, Ô EÏÏËÓ·˜ ıÂfi˜
ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, Î·È ¤Ó·˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ μ˘-
˙·ÓÙÈÓfi˜...
μÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
Αναγνωστάκης Ηλίας, «Οίνος ο Βυ-
ζαντινς. H άμπελος και ο οίνος στη
βυζαντινή ποίηση και υμνογραφία»,
τμ. Β1 , Β2 στο «O Οίνος στην Ποί-
ηση», έκδ. Ιδρύματος Φανή Μπου-
τάρη, Αθήνα 1995. -
Johnson H., «The Story of Wine»,
London 1989.
Κουράκου-Δραγώνα Σταυρούλα
κ.ά., «Ο σαντορίνη της Σαντορίνης»,
έκδ. Ιδρύματος Φανή Μπουτάρη,
Αθήνα 1994
Λογοθέτης Βασίλειος, «Συμβολή της
αμπέλου και του οίνου εις τον πολι-
τισμν της Ελλάδος και της Ανατο-
λικής Μεσογείου», Θεσσαλονίκη
1975.
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 9
 Η Μεσγειος
στα χρνια
του Κολμβου
Tου à ∞ƒÕ§∞ª¶√À ° Õ™¶∞ƒ∏ ο ÏÈÌ¿ÓÈ· ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ, Ù· ÔÔ›· Ù‹ ‹Ù·Ó ··Ú·›ÙËÙË Ë ÛˆÛÙ‹ ÏÂÈ-
ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÙfiÛÔ ·fi ÙȘ ›‰È˜ ÙȘ ÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ¯ÂÚÛ·›Ô˘ Ô‰ÈÎÔ‡ ‰ÈÎÙ‡Ô˘,
Διευθυντ
Eρευνν στο KBE/EIE ÌÂÛÔÁÂȷΤ˜ ¯ÒÚ˜, fiÛÔ Î·È ·fi ¯Ò-
« Δ O ™YM¶§E°MA ÙÔ˘ øηÓÔ‡
‰ÂÓ ‰È·ı¤ÙÂÈ ·˘Ù‹ ÙË ÌÔÓfi-
¯ÚˆÌË Î·Ú‰È¿, ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ
ÔÌÔÈfiÌÔÚÊÔ ÎfiÛÌÔ ·fi ʈ˜, Ô˘ Ï¿-
ÌÂÈ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ. √ ∞-
ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ ·fi ÙÔÓ μfiÚÂÈÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ
¡fiÙÈÔ ¶fiÏÔ ·ÓÙ·Ó·ÎÏ¿ Ù· ¯ÚÒÌ·Ù·
·fi fiÏ· Ù· Îϛ̷ٷ Ù˘ Á˘...». ªÂ Ù·
ÏfiÁÈ· ·˘Ù¿ Ô º. MÚÔÓÙ¤Ï ÙÔÓ›˙ÂÈ ÙȘ
‰È·ÊÔÚ¤˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ı·Ï·ÛÛÒÓ,
ÙÔ˘˜ ÎfiÛÌÔ˘˜ Ô˘ ÂÓÒÓÂÈ ‰˘Ó·ÌÈο Ë
ªÂÛfiÁÂÈÔ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÎfiÛÌÔ˘˜ Ô˘ ¯ˆ-
Ú›˙ÂÈ Ô ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ øηÓfi˜. øÛÙfiÛÔ,
fiˆ˜ ÙÔÓ›˙ÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜, ÔÈ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ ı¿-
Ï·ÛÛ˜ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ì¤¯ÚÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜
ÙÔ˘ 18Ô˘ ·È. ‰ÂÓ ‰ÚÔ‡Û·Ó ·ÓÙ·ÁˆÓÈ-
ÛÙÈο, ·ÏÏ¿ Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈο, Î·È fiÙÈ
Ë ¤ÍÔ‰Ô˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi ·fi ÙÔÓ
15Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜ ‰ÂÓ ·Ô‰˘Ó¿ÌˆÛ ÙÔ
ÚfiÏÔ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ. «ΔÔÓ 16Ô ·È. Ë
ªÂÛfiÁÂÈÔ˜ ‰È·ÙËÚÔ‡Û ·ÎfiÌË Ù· ÚÔ-
ÓfiÌÈ¿ Ù˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ·ÙÏ·ÓÙÈ΋
¢‡ÛË. ∏ ¢ËÌÂÚ›· ÙÔ˘ ·ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡
ÂÌÔÚ›Ô˘ ÙËÓ Â˘ÓÔÔ‡ÛÂ Î·È ÂÓ ¿ÛË
ÂÚÈÙÒÛÂÈ ·ÔÎfiÌÈ˙ ÎÈ ·˘Ù‹ ÙÔ ÌÂ-
Ú›‰Èfi Ù˘. ∏ ªÂÛfiÁÂÈÔ˜ ηÚˆÓfiÙ·Ó
¤Ó· ̤ÚÔ˜ ·fi Ù· Ì·ÎÚÈÓ¿ ÏÔ‡ÙË,
¤Ó· ̤ÚÔ˜ ·fi ÙÔ Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ ÂÌfi-
ÚÈÔ...».
™Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. ÔÈ ·Ó·Î·Ï‡-
„ÂȘ –Ì ÎÔÚ˘Ê·›Ô ÁÂÁÔÓfi˜ ÂΛÓË Ù˘
AÌÂÚÈ΋˜– ˘‹ÚÍ·Ó Ôχ ηıÔÚÈÛÙÈ-
ο ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ù· ÔÔ›· ˆÛÙfiÛÔ ‰ÂÓ Â›-
¯·Ó ¿ÌÂÛ· Î·È ÔÚ·Ù¿ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·
fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ù˘ ÂÔ-
¯‹˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ˙Ô‡Û·Ó Ì ÌÂÁ¿ÏË Î·-
ı˘ÛÙ¤ÚËÛË Î¿ÔÈ· ÁÂÁÔÓfiÙ·, ·ÏÏ¿
·ÎfiÌË Î·È ÁÈ· ¢ڇÙÂÚÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ Ù˘
˙ˆ‹˜, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ë ÔÈÎÔÓÔÌ›· Î·È ÙÔ
ÂÌfiÚÈÔ ÌÈÎÚÒÓ ‹ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ÔÛÙ¿-
ÛˆÓ.
H MÂÛfiÁÂÈÔ˜ ˘‹ÚÍ ¿ÓÙ· Ë ı¿-
Ï·ÛÛ· Ô˘ ¤ÓˆÓÂ, ·Ú¿ ¯ÒÚÈ˙Â, ÙȘ
τος της θ
λασ-
¯ÒÚ˜ Ô˘ ¤‚Ú¯Â. H Û‡Ó‰ÂÛË ÌÂٷ͇
ÙÔ˘˜ ˘‹ÚÍ ¤ÓÙÔÓË ·fi Ù· ·Ú¯·›·
¯ÚfiÓÈ· Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È
νια πως του Χ
νδακα, Βενετας,
ÛÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ·ÓÂ-
. Mικρογρα-
Í¿ÚÙËÙ· ·fi ÙȘ ÂοÛÙÔÙ ÔÏÈÙÈΤ˜
Û˘ÁÎ˘Ú›Â˜. TÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Ô˘ ÔÓÔÌ¿-
˙Ô˘Ì ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ, ÙË ‰È·Î›-
ÓËÛË ‰ËÏ·‰‹ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÌÂÛÔÁÂÈ·-
10 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ÙÔ ÔÔ›Ô ··ÈÙÔ‡Û ÌÂÁ¿Ï· ¤ÍÔ‰· ÁÈ·
Ú˜ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ Ë›ڈÓ
Ù˘ MÂÛÔÁ›Ԣ, E˘ÚÒ˘ ‰ËÏ·‰‹,
AÛ›·˜ Î·È AÊÚÈ΋˜, ·ÔÎÚ˘ÛÙ·ÏÏÒıË-
Π·fi ÙÔÓ 12Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜. H ¤ÓÓÔÈ·
ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÙÔÓ›˙ÂÈ fi¯È ÌfiÓÔ ÙË
ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ÂÓfiÙËÙ·, ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ
Ù¿ÛË Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Ó· ÍÂÂÚ¿ÛÂÈ ÎÚ·ÙÈ-
ο, ıÚËÛ΢ÙÈο ‹ ÔÏÈÙÈÛÌÈο Û‡ÓÔ-
Ú· ÁÈ· ¯¿ÚË Ù˘ ÂχıÂÚ˘ ‰È·Î›ÓË-
Û˘ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Î·È Ê˘ÛÈο ÙÔ˘ ÌÂÁ·-
χÙÂÚÔ˘ ΤډԢ˜ fiÛˆÓ ÂÌϤÎÔÓÙ·Ó
Ì ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ·˘Ù¤˜. TËÓ Ù¿ÛË
·˘Ù‹ ÂÓfi˜ ÂÌÔÚ›Ô˘ ¯ˆÚ›˜ Û‡ÓÔÚ·
ÂÓ›Û¯˘ÛÂ Ë ‰ËÌÔÁÚ·ÊÈ΋ ¿ÓÔ‰Ô˜ ηÈ
ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ·, Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ¿ÓıÈÛË
Î·È ÔÈ ·ÓıÚÒÈÓ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ·-
Ú·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ‡ÛÙÂÚÔ MÂÛ·›-
ˆÓ· Î·È ÂÍ‹˜, ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋
Î·È ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈ΋ E˘ÚÒË, ·ÏÏ¿ Î·È ÙË
B˘˙·ÓÙÈÓ‹ A˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.
ΔÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ ‹Ù·Ó ·fi
ÙËÓ ·Ú¯‹ ÛÙÚ·Ì̤ÓÔ ÚÔ˜ ÙËÓ AÓ·ÙÔ-
Ï‹ Î·È ÛÙ· ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘ AÛ›·˜ Î·È Ù˘
‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ AÊÚÈ΋˜, Ì ·ÚÈÔ
¯ÒÚÔ ‰Ú¿Û˘ Ù· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ-
΋˜ Î·È ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ù˘ ÓÔ-
ÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ MÂÛÔÁ›Ԣ. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi
ÚfiÏÔ ÛÙÔ ‰›ÎÙ˘Ô ·˘Ùfi ¤·È˙·Ó Ù· ÏÈ-
Ì¿ÓÈ· ÙÔ˘ ¢ڇÙÂÚÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯Ò-
ÚÔ˘, Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi Ù· ÔÔ›·
fï˜ ·fi ÙÔ 13Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜ Ù· ηÙ›-
¯·Ó Î·È Ù· ÂÎÌÂÙ·ÏχÔÓÙ·Ó ÔÈ ÈÙ·ÏÈ-
Τ˜ Ó·˘ÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜
Î·È Ù˘ °¤ÓÔ‚·˜. EÎÙfi˜ fï˜ ·fi Ù·
ÂÏÏËÓÈο ÏÈÌ¿ÓÈ·, Î·È Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙÔ˘
ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ (fiˆ˜ ÎÚ·Û›, Ï¿‰È,
Ù˘Ú› Î·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‰ËÌËÙÚȷο) ›¯·Ó
ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ˙‹ÙËÛË ·fi ÂÌfiÚÔ˘˜ ηÈ
ηٷӷψ٤˜. ¢ÂÓ ı· ‹Ù·Ó Ï¿ıÔ˜ ÏÔÈ-
fiÓ ·Ó Ù·˘Ù›˙·ÌÂ ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi
ÂÌfiÚÈÔ Ì¤¯ÚÈ Î·È ÙÔ 15Ô ·È. Ì ÂΛÓÔ
Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ MÂÛÔÁ›Ԣ.
N¤ÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ
°È· ÔÏÏÔ‡˜ ·ÈÒÓ˜ Ù· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙˆÓ ÌÂ-
ÛÔÁÂÈ·ÎÒÓ ·ÎÙÒÓ ÏËÌ̇ÚÈ˙·Ó ·fi
ÚÔ˚fiÓÙ· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ
ÂÓ‰Ô¯ÒÚ· ÙÔ˘˜ Î·È ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ·
ÂÍ·ÁˆÁ‹, Î·È ·fi ÚÔ˚fiÓÙ· ¿ÏÏˆÓ ¯ˆ-
ÚÒÓ Î·È ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ô˘ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó
ÁÈ· ÙÔÈ΋ ηٷӿψÛË ‹ ÚÔÒıËÛË
ÛÙËÓ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ·. °È· ÙË ‰È·Î›ÓËÛË ·˘-
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘
Î·È ÂÚȤÎÏÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ÎÈÓ‰‡-
ÓÔ˘˜ Ô˘ ·Ó¤‚·˙·Ó ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜ ÙˆÓ
ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ. T·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ÔÔÈ·-
‰‹ÔÙ ÔÏÈÙÈ΋ ·ÏÏ·Á‹ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈ-
Îfi ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ ·˘ÙÒÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ
ÚÔηϤÛÂÈ ‰È·ÎÔ‹ ‹ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ÛÙË
¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ Ô‰ÈÎÔ‡ ‰ÈÎÙ‡Ô˘. HÙ·Ó ÏÔÈ-
fiÓ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈ΋ Î·È ··Ú·›ÙËÙË, ÁÈ·
ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÂΛÓË, Ë ·Ó·-
˙‹ÙËÛË ‹ Î·È Ë ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ó¤Ô˘ ‰ÈÎÙ‡-
Ô˘ ı·Ï¿ÛÛÈˆÓ ‰ÚfïÓ. H ÙÔÏÌËÚ‹
ÏÔÈfiÓ ¤ÍÔ‰Ô˜ ·fi Ù· ÛÙÂÓ¿ ÙÔ˘ °È-
‚Ú·ÏÙ¿Ú Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË ¿ÓÙ· ‰˘ÙÈ-
΋ ‹ ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈ΋, Ô˘ ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó
ÛÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ÂÚȤÚÁÂÈ·, ÛÙËÓ
·Ó·˙‹ÙËÛË Ó¤·˜ Á˘ ÚÔ˜ ÂÎÌÂÙ¿Ï-
Ï¢ÛË ‹ ÂÁηٿÛÙ·ÛË Î·È Ó¤ˆÓ ÏÔ˘-
ÙÔ·Ú·ÁˆÁÈÎÒÓ ËÁÒÓ, ÛÙËÓ Â‡ÚÂÛË
Ó¤ˆÓ ‰ÚfiÌˆÓ ÚÔ˜ ÙȘ ‹‰Ë ÁÓˆÛÙ¤˜
ËÁ¤˜ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ, ·ԉ›¯ÙËΠηıÔ-
ÚÈÛÙÈ΋ ÁÈ· ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ Ù˘ E˘ÚÒ˘,
·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘
ÂȉÈÎfiÙÂÚ·.
O 15Ô˜ ·È. ·ÔÙÂÏ› Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙÔÓ
·ÈÒÓ· ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ·Ó·-
ηχ„ÂˆÓ Î·È ÙÔÓ ·ÈÒÓ· Ù˘ ÌÂÁ·Ï‡-
ÙÂÚ˘ ·ÎÌ‹˜ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›-
Ô˘. OÈ ÔÏÈÙÈΤ˜ Û˘ÁÎ˘Ú›Â˜ ÛÙËÓ ·Ó·-
ÙÔÏÈ΋ MÂÛfiÁÂÈÔ, Ì ΢ÚÈfiÙÂÚË ÙË Ú·-
Á‰·›· ÂÍ¿ψÛË Ù˘ OıˆÌ·ÓÈ΋˜ A˘-
ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, Î·È ÔÈ ÚÒÙ˜ ·Ó·Î·Ï‡-
„ÂȘ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. ¿ÏÏ·Í·Ó
ÙfiÛÔ ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi fiÛÔ Î·È ÙÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈ-
Îfi ÙÔ›Ô ÛÙË MÂÛfiÁÂÈÔ ·fi ÙÔ 16Ô ·È.
Î·È ÂÍ‹˜.
™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ë ·ÙÏ·ÓÙÈ΋
‰È¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘
‹Ù·Ó ·Ï·ÈfiÙÂÚË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ·Ó·Î·-
χ„ÂˆÓ Î·È ·ÊÔÚÔ‡Û ÙË ı·Ï¿ÛÛÈ·
ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Ù˘ ªÂÛÔ-
Á›Ԣ ÛÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi ‚ÔÚÚ¿, ·ÎÔÏÔ˘-
ıÒÓÙ·˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú ÙËÓ ·ÎÙÔ-
ÁÚ·ÌÌ‹ Ù˘ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜, Ù˘ πÛ·-
Ó›·˜, Ù˘ °·ÏÏ›·˜, Ù˘ πÚÏ·Ó‰›·˜ Î·È H Η Βενετα και το κρ
Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜. EÓ·˜ ‰ÚfiÌÔ˜, Û‡Ìʈӷ σας. Γρω απ τη συμβολικ μορφ
Ì ÙȘ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ÂÍ·ÈÚÂÙÈ- στο κντρο, απεικονζονται πλεις και
ο ÂÈΛӉ˘ÓÔ˜ ÏfiÁˆ ÙˆÓ Û˘¯ÓÒÓ Î·È λιμ
ÈÛ¯˘ÚÒÓ ÙÚÈ΢ÌÈÒÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÔÙ¤- Κρκυρας, Ζακνθου κ.
ÏÂÛ ٷ˘Ùfi¯ÚÔÓ· Î·È ÙÔ ÂÊ·ÏÙ‹ÚÈÔ φα απ τον κ$δικα με το ργο του
ÁÈ· ÙËÓ fiÏÔ Î·È ÙÔÏÌËÚfiÙÂÚË ‰È›ۉ˘- Carlo Maggi, «I viaggi e l’ aventure»,
ÛË ÛÙËÓ Î·Ú‰È¿ ÙÔ˘ ˆÎ·ÓÔ‡ ̤¯ÚÈ ÙÔ 16oς αι. (Παρσι, Εθνικ Βιβλιοθκη,
¤Ú·ÛÌ· ·¤Ó·ÓÙÈ. ™ÙÔÓ ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ Dept. Est. Res. 124).

·˘Ùfi ÏÔÈfiÓ ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi ‰ÚfiÌÔ ÚÔÛÙ¤-
ıËÎ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘
·È. Î·È ÔÈ Ó¤ÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ Ô˘ Ô‰ËÁÔ‡Û·Ó
›Ù ¢ı›· ‰˘ÙÈο ̤¯ÚÈ ÙȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘
¡¤·˜ °Ë˜ (·Ó·ÙÔÏÈΤ˜ ·ÎÙ¤˜ ‚fiÚÂÈ·˜
∞ÌÂÚÈ΋˜), ›Ù ÚÔ˜ ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ηÈ
ÓfiÙÈÔ ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ˆÎ·ÓÔ‡ (∫·Ú·˚‚È΋
Î·È ÓfiÙÈ· ∞ÌÂÚÈ΋), ›Ù ·ÎÔÏÔ˘ıÒ-
ÓÙ·˜ ÚÔ˜ ÓfiÙÔ ÙȘ ‰˘ÙÈΤ˜ ·ÎÙ¤˜ Ù˘
∞ÊÚÈ΋˜ ÚÔ˜ ÙËÓ πÓ‰›·.
TȘ Ӥ˜ ÚÔÔÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·-
ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘, ÙȘ Ôԛ˜ ¤ÊÂÚ·Ó Ë
·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ¯ˆÚÒÓ Î·È Ë ÔÚ-
Á¿ÓˆÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ı·Ï¿ÛÛÈˆÓ ‰ÚfïÓ
ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙȘ ‰Ô‡ÌÂ Î·È ·fi ÙȘ
‰‡Ô ÛÎÔȤ˜. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó ÌfiÓÔ ‰ËÏ·‰‹ Ë
·‡ÍËÛË ÙÔ˘ fiÁÎÔ˘ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ Î·È Ô
ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ·fi Ó¤· ÚÔ˚fiÓÙ·
‹ ·ÎfiÌË Ë Ù·¯‡ÙÂÚË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜
Ì ÙÂÏÈÎfi ¿ÓÙ· ÚÔÔÚÈÛÌfi ΢ڛˆ˜
ÙËÓ E˘ÚÒË, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊÔ,
ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ ‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÒÓ
ÚÔ˚fiÓÙˆÓ fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘
·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡ –Ô˘ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ‹Ù·Ó
ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ˜ ¤ˆ˜ ÌˉÂÓÈÎfi˜ ÛÙËÓ ·Ú¯‹–,
·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ‰ÈÔ¯¤Ù¢ÛË ‹ ÙËÓ
ηÏÏȤÚÁÂÈ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙȘ Ӥ˜ ·˘Ù¤˜ ¯Ò-
Ú˜. T· ÎÚ¿ÙË Ô˘ Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ
›¯·Ó ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘˜ ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi
ÂÌfiÚÈÔ (BÂÓÂÙ›·, °¤ÓÔ‚·), ·ÏÏ¿ ηÈ
fiÛ· ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‹Ú·Ó ÙË ÛÎ˘Ù¿ÏË
(IÛ·Ó›·, ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, °·ÏÏ›·,
AÁÁÏ›·), ‹Ù·Ó ·Ó·fiÊ¢ÎÙÔ Ó· ‚ÚÂ-
ıÔ‡Ó ·ÓÙÈ̤و· Ì ÙÔÓ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ-
ÛÌfi ·˘Ùfi. øÛÙfiÛÔ Ô ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi˜
·˘Ùfi˜ ˘‹ÚÍ ̷ÎÚ‡˜ Î·È ÔÈ ·ÏÏ·Á¤˜
ÛÙ·‰È·Î¤˜, ÙfiÛÔ ÒÛÙ ӷ ‰Ôı› ¯Úfi-
ÓÔ˜ ÁÈ· ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹. OÈ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›Â˜
Ô˘ Ì·˜ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ÁÓˆÛÙ¤˜ Û¯ÂÙÈο
ÌÂ Ù· ÚÒÙ· ·Ú¿-
ÙÔÏÌ· Ù·Í›‰È·
ÛÙÔÓ AÙÏ·ÓÙÈÎfi
Î·È ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘
TÔ ¿ÓÔÈÁÌ· ÙÔ˘ ÌÂ-
AÊÚÈ΋˜, ‹ Î·È ·˘- ÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘
Ù¤˜ ÁÈ· ÙȘ ·Ó·Î·-
χ„ÂȘ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÚÔ˜ ÙÔÓ AÙÏ·ÓÙÈÎfi:
¯ˆÚÒÓ ‰ÂÓ Û‹Ì·È-
Ó·Ó Ù›ÔÙ· ÁÈ· ÙËÓ
Ó¤ÔÈ ı·Ï¿ÛÛÈÔÈ ‰Úfi-
ÔÚ›· ÙÔ˘ ÌÂÛÔ-
ÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘
ÌÔÈ Î·È ÚÔÔÙÈΤ˜
ÂΛӷ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ù·
¯ÚfiÓÈ·. T· ÚÒÙ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ı·
Ê·ÓÔ‡Ó ÔÏϤ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ·ÚÁfiÙÂÚ·.
Àfi ÙÔ Ú›ÛÌ· ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ·˘-
ÙÒÓ ı· ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Ó· ·Ó·ÚˆÙËı›
ηÓ›˜ ·Ó Ë ÎÚ›ÛË Ô˘ ¿Ú¯ÈÛ ӷ
Ï‹ÙÙÂÈ ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ ·fi
ÙÔÓ 16Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜ (΢ڛˆ˜ Ì›ˆÛË
ÙÔ˘ fiÁÎÔ˘ Û˘Ó·ÏÏ·ÁÒÓ Î·È Î·Ù’ Â¤-
ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ ΤډԢ˜, Î·È ·ÒÏÂÈ· ·ÁÔ-
ÚÒÓ) ‹Ù·Ó Ë ·ÈÙ›· ‹ ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·
ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÚÔÔÙÈÎÒÓ Ô˘ ·ÓÔ›ÁÔ-
ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ. ∏
·¿ÓÙËÛË ‰ÂÓ Â›Ó·È Û›ÁÔ˘Ú· ·Ï‹ Ô‡-
Ù ÌÔÓÔÌÂÚ‹˜. T· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘
Û˘ÛÛˆÚ‡ÔÓÙ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ ÛÙËÓ ÔÏÈ-
ÙÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ
Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ MÂÛÔÁ›Ԣ Î·È Ù·
ÔÔ›· ‰ÚÔ‡Û·Ó ·Ó·ÛÙ·ÏÙÈο ÛÙËÓ
ÂͤÏÈÍË ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘
ÒıËÛ·Ó ÙȘ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfi-
ÙËÙ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ.
Afi ÙËÓ ¿ÏÏË ÌÂÚÈ¿ ÔÈ Â˘Ô›ˆÓ˜ ÚÔ-
ÔÙÈΤ˜ Ô˘ ¤ÊÂÚÂ Ô Ó¤Ô˜ ı·Ï¿ÛÛÈÔ˜
ÔÚ›˙ÔÓÙ·˜, Ô ÏÔ‡ÙÔ˜ Ù˘ Ó¤·˜ Á˘ ηÈ
ÔÈ ÈÔ Â˘¤ÏÈÎÙÔÈ ÂÌÔÚÈÎÔ› ‰ÚfiÌÔÈ
‹Ù·Ó ·Ó·fiÊ¢ÎÙÔ Ó· ·Ê·ÈÚ¤ÛÔ˘Ó
οÔÈ· Î¤Ú‰Ë ·fi ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi
ÂÌfiÚÈÔ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙËÓ ÔÔÈ·-
‰‹ÔÙ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ.
AÙÏ·ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ
øÛÙfiÛÔ Ë ÎÚ›ÛË ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·-
ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ Ô˘ Ù·˘Ù›˙ÂÙ·È Ì ÙȘ ÔÈ-
ÎÔÓÔÌÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÛÙËÓ ·Ó·-
ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ ˘ÂÚÛÎÂÏ›ÛÙËΠ·fi
ÙÔÓ ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ «‰ÈÂıÓÔ‡˜»
·ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ Î·È ÙȘ ıÂÙÈΤ˜
ÙÔ˘ ÚÔÔÙÈΤ˜. ™›ÁÔ˘Ú· Ë ·ÏÏ·Á‹ ÁÂ-
ˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÔÚÈ˙fi-
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ÓÙˆÓ ¤ÏËÍ ÂÓ Ì¤ÚÂÈ Î¿ÔȘ ÔÈÎÔÓÔ-
ÌÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ô˘ ̤¯ÚÈ ÙfiÙ ΢ÚÈ·Ú-
¯Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ MÂÛfiÁÂÈÔ Î·È
Á¤ÓÓËÛ ‹ ¯¿ÚÈÛ Ӥ· ÓÔ‹ Û ¿ÏϘ,
ηÌÈ¿ fï˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ‰ÂÓ Ì‹Î ÔÏÔ-
ÎÏËÚˆÙÈο ÛÙÔ ÂÚÈıÒÚÈÔ. ΔÔ Ó¤Ô ·Ù-
Ï·ÓÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ì¤¯ÚÈ
ÙÔ 1600, ˘‹ÚÍ ÚÔ¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ ÌÂÛÔ-
ÁÂÈ·ÎÔ‡, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·¤‚Ë ıÂÙÈÎfi
ÁÈ· ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ Ù˘ E˘ÚÒ˘.
°È· ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ ÌÂÙ¿ ÙȘ
·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ (16Ô˜ – 17Ô˜ ·È.) –Î·È Î˘-
Ú›ˆ˜ ̤¯ÚÈ ÙË Ì·˙È΋ ÂÁηٿÛÙ·ÛË
E˘Úˆ·›ˆÓ ÛÙË Ó¤· ÁË– Ù· ÌÂÛÔÁÂÈ·-
ο ÚÔ˚fiÓÙ· ‰ÂÓ ‚Ú‹Î·Ó ÛÔ˘‰·›Ô
·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi. ¶ÚÔ˚fiÓÙ·, fiˆ˜ Ù· ‰Ë-
ÌËÙÚȷο, ÙÔ ÎÚ·Û› Î·È ÙÔ Ï¿‰È, ÂÍ·-
ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Ó· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙȘ
¯ÒÚ˜ Ù˘ ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜ ÏÂοÓ˘. √È
Ӥ˜ ¯ÒÚ˜, ·ÓÙ›ıÂÙ·, ÚÔÌ‹ı¢·Ó
ÙËÓ E˘ÚÒË –Ô˘ Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ·ÔÙÂ-
Ï› ÙËÓ Î‡ÚÈ· ‰ÈÂıÓ‹ ηٷӷψÙÈ΋
·ÁÔÚ¿– ηٿ ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ Ì ÚÒÙ˜
‡Ï˜, ÔχÙÈÌ· ̤ٷÏÏ· Î·È «Â͈ÙÈο»
ÚÔ˚fiÓÙ·. H ΢ÚÈfiÙÂÚË ·ÏÏ·Á‹ ÁÈ· ÙÔ
ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ô ·ÓÙ·-
ÁˆÓÈÛÌfi˜ ·fi Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ
¯ˆÚÒÓ, fiÛÔ ÔÈ Ó¤ÔÈ ı·Ï¿ÛÛÈÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ,
ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ô‰‹ÁËÛ·Ó Û ̷ڷÛÌfi ο-
ÔÈ· ̤¯ÚÈ ÙfiÙÂ
ÛÔ˘‰·›· ÌÂÙ·ÎÔ-
ÌÈÛÙÈο ÏÈÌ¿ÓÈ·,
ηıÒ˜ Î·È ÔÈ Ó¤Â˜
··ÈÙ‹ÛÂȘ ÛÙË
Ó·˘ÛÈÏÔ˝·. A˘Ùfi˜
Ô˘ ı· ηٿÊÂÚÓÂ
ÚÒÙÔ˜ Ó· ÚÔÛ·Ú-
ÌÔÛÙ› ÛÙȘ Ӥ˜
Û˘Óı‹Î˜, ı· ‹Ù·Ó
Î·È ÂΛÓÔ˜ Ô˘ ı·
ηٷÎÙÔ‡Û ÙË ÌÂ-
Ú›‰· ÙÔ˘ ϤÔÓÙÔ˜ ÛÙÔ Ó¤Ô ‰ÈÂ˘Ú˘Ì¤ÓÔ
ı·Ï¿ÛÛÈÔ ÂÌfiÚÈÔ. ∏ ›Ù· fï˜ ÙÔ˘
ı·Ï¿ÛÛÈÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ‹Ù·Ó
ϤÔÓ Ôχ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË, ·ÏÏ¿ Ù·˘Ùfi-
¯ÚÔÓ· ÔÈ ‰ÈÂΉÈÎËÙ¤˜ ÂÓfi˜ ÌÂÚȉ›Ô˘
·fi ·˘Ù‹Ó ›¯·Ó ϤÔÓ ·˘ÍËı›. ™ÙÔÓ
·ÁÒÓ· ‰ÈÂΉ›ÎËÛ˘ ÌÂÚȉ›Ô˘ ÙfiÛÔ ÛÙÔ
«·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi» ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ÂÌfiÚÈÔ
fiÛÔ Î·È ÛÙÔ Ó¤Ô ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi Ì‹Î·Ó
‰˘Ó·ÌÈο Î·È ÔÈ Ó¤Â˜ Ó·˘ÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿-
ÌÂȘ Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ Î·È ‚fiÚÂÈ·˜ ∂˘ÚÒ-
˘, fiˆ˜ Ë °·ÏÏ›·, Ë ∞ÁÁÏ›· Î·È Ë
√ÏÏ·Ó‰›·. √È ·ÒÏÂȘ ˆÛÙfiÛÔ ÙˆÓ
·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ,
Ù˘ μÂÓÂÙ›·˜ ‰ËÏ·‰‹, Ù˘ °¤ÓÔ‚·˜ ηÈ
ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ù˘ πÛ·Ó›·˜ Î·È Ù˘
¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜, ‰ÂÓ ı· ‹Ù·Ó ÚÔ˜ ÙÔ ·-
ÚfiÓ Ôχ ÌÂÁ¿Ï˜.
K·Ù·Ï‡Ù˘
√ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ øηÓfi˜, Ë Ó¤· «¶ÈÔ ªÂ-
Á¿ÏË ªÂÛfiÁÂÈÔ˜», Î·È Ë «Î·Ù¿ÎÙËÛ‹»
ÙÔ˘ ˘‹ÚÍ ηٷχÙ˘ ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÔÚÚÔ-
›· ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. TÔ Ó¤Ô
·ÙÏ·ÓÙÈÎfi –‹ ‰ÈÂıÓ¤˜ ϤÔÓ– ÂÌfiÚÈÔ
‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi Î·È ·Ó·fiÊ¢ÎÙÔ ·ÔÙ¤-
ÏÂÛÌ· ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÔ–ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Û˘-
Á΢ÚÈÒÓ Ù˘ ÂÔ¯‹˜. EÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ÙË
Ó¤· ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ E˘-
ÚÒË, ÌÈ· Â·Ó¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ÔÈ Ú›˙˜
Ù˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È.
Î·È Ë ÔÔ›· ¤ÊÂÚ ٤ÙÔȘ ·ÏÏ·Á¤˜
ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋, ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋, ÎÔÈÓˆÓÈ΋
Î·È ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ˙ˆ‹ ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ
¯ˆÚÒÓ Î·È ÛÙÔ Û˘Û¯ÂÙÈÛÌfi ‰˘Ó¿ÌˆÓ
ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ E˘ÚÒ˘, Ô˘ Ù· ·Ô-
ÙÂϤÛÌ·Ù· ÙˆÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ ·˘ÙÒÓ Â›Ó·È
ÔÚ·Ù¿ ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘
21Ô˘ ·È.
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 11
 Eλληνικ προϊντα
πρα απ το Γιβραλτρ

H Ã Καραβλα. O πορτογαλικς αυτς τπος πλοου ταν αρχικ (12ος-16ος

αι.) 50  60 τννων, χωρς πυργσκους. Οι Ισπανο το εξλιξαν στις αρχς του
16ου αι. στους 100-160 τ. Στη συνχεια το νομ του χρησιμοποιθηκε για να
περιγρψει πολλος τπους πλοων.

Tου º øΔ∏ M ¶∞ƒ√⁄Δ™√À ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ Û ÔÏ˘¿ÚÈıÌ· ÏÈÌ¿ÓÈ· Î·È ÂÌÔÚÈο
ΤÓÙÚ·. AÚ¯Èο ÂӉȷʤÚÔÓÙ·Ó ÁÈ· Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘
Iστορικο AÓ·ÙÔÏ‹˜, Ô˘ ¤ÊÙ·Ó·Ó ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘ AÈÁ‡ÙÔ˘
Î·È Ù˘ ¶·Ï·ÈÛÙ›Ó˘. EÂÎÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙË ™˘Ú›·, ÛÙË
M·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ· Î·È ‡ÛÙÂÚ· ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÂÎÌÂÙ·Ï-
ÚÒ˘ ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈ΋ MÂÛfiÁÂÈÔ, ÂΛ fiÔ˘ ÔÈ BÂ-
ÓÂÙÔ› Î·È ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ –ÛÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ¯ÒÚ˜ Ô˘
ηÙ›¯·Ó– ›¯·Ó ÚÔÛ·ÚÌfiÛÂÈ ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ·Ú·-
ÁˆÁ‹ ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ÂÌÔÚÂ˘Ì·ÙÔÔ›ËÛ˘. ¢ÂÓ
‹Ù·Ó È· ÔÈ ¿Ú¯ÔÓÙ˜, ÔÈ È‰ÈÔÎً٘ Ù˘ Á˘ ‰ËÏ·‰‹,

O TAN ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 14Ô˘ ·È. ÔÈ ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈ-

Θ Á·Ï¤Ú˜ ÂÚÓÔ‡Û·Ó ÙÔ ÛÙÂÓfi ÙÔ˘ °È-
‚Ú·ÏÙ¿Ú Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË ÙË ºÏ¿Ó‰Ú· Î·È ÙËÓ
AÁÁÏ›·, Ï›ÁÔÈ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Ê·ÓÙ·ÛÙÔ‡Ó fiÙÈ ·˘Ùfi ÙÔ
ÂÈΛӉ˘ÓÔ Ù·Í›‰È Û‡ÓÙÔÌ· ı· ÁÈÓfiÙ·Ó ÌÈ· Û˘ÓËıÈ-
χÔÓÙ·È Ù· ·Á·ı¿ ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ Î·È ÙÔ˘
IÔÓ›Ô˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÂÓ‰Ô¯ÒÚ·˜. ™ÙË ‰È¿Ú-
ÎÂÈ· ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., fiÙ·Ó Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ Â¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘˜
·¤ÎÔ„Â ·fi Ù· ·ÛÈ·ÙÈο ÂÌÔÚÈο ΤÓÙÚ·, ÔÈ BÂÓÂ-
ÙÔ› Î·È ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎ·Ó ÛÙ· ÓËÛÈ¿ Ô˘
Ô˘ fiÚÈ˙·Ó ÙÈ ı· ·Ú·¯ı›, ·ÏÏ¿ ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ, Î·È Î·Ù’
Â¤ÎÙ·ÛË Ë BÂÓÂÙ›· Î·È Ë °¤ÓÔ‚·, ÔÈ ÂÌÔÚÈΤ˜
˘ÂÚ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜. OÈ ¤ÌÔÚÔÈ ·¤ÎÙËÛ·Ó
ÁË Î·È Â¤Ó‰˘Û·Ó ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜.

Ṳ̂ÓË ÚfiÙ·. O‡Ù ÂÚÓÔ‡Û ·fi ÙÔ Ì˘·Ïfi ÙˆÓ ÔÏ-
ÏÒÓ fiÙÈ ÔÈ AÁÁÏÔÈ, ·Ó Î·È Î·Ù›¯·Ó ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘
MÔÚÓÙfi, ı· ·Ô˙ËÙÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Ì·Ï‚·˙›·
Î·È ı· ¤Î·Ó·Ó Ù· ¿ÓÙ· ÁÈ· Ó· ÙË ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ÛÙË
¯ÒÚ· ÙÔ˘˜ ·fi Ù· Ì·ÎÚÈÓ¿ ÂÏÏËÓÈο ÓËÛÈ¿.
™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ MÂÛ·›ˆÓ· ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ ·fi ÙË ¢˘-
ÙÈ΋ E˘ÚÒË Ù·Í›‰Â˘·Ó Ì·ÎÚÈ¿ ÁÈ· Ó· ʤÚÔ˘Ó ›Ûˆ
ÛÙȘ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜ Â͈ÙÈο ›‰Ë, Ù· ÔÔ›· ›ÛÙ¢·Ó
fiÙÈ ı· ¿ÚÂÛ·Ó ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜: ÊÂ-
Ô˘‰¿Ú¯Â˜ Î·È Ú›ÁÎÈ˜. TÔ Î¤Ú‰Ô˜ ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ ‰ÂÓ
‹Ù·Ó ¯ÚËÌ·ÙÈÎfi. ™Ùfi¯Â˘·Ó ÛÙËÓ Â‡ÓÔÈ· Î·È ÛÙ· ÚÔ-
ÓfiÌÈ· Ô˘ ı· ·ÔÎÙÔ‡Û·Ó ·fi ÙÔÓ ËÁÂÌfiÓ·. ™ÙËÓ
ÈÙ·ÏÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ·ÓÙ›ıÂÙ·, ÛÙË BÂÓÂÙ›· Î·È ÛÙË
°¤ÓÔ‚·, ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ÔÛÙ¿ÛÂˆÓ ÏÂÈÙÔ˘Ú-
ÁÔ‡Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈο. OÈ BÂÓÂÙÔ› Î·È ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ
ÂÌÔÚ‡ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈ΋ MÂÛfiÁÂÈÔ, ·ÁÔÚ¿˙Ô-
ÓÙ·˜ Ù· ÙÔÈο ÚÔ˚fiÓÙ· ÁÈ· Ó· Ù· Ô˘Ï‹ÛÔ˘Ó ÛÙË
¢˘ÙÈ΋ Î·È ÛÙËÓ KÂÓÙÚÈ΋ E˘ÚÒË. °È· Ó· ÂÓÈÛ¯‡-
ÛÔ˘Ó ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ÌÂÁÈÛÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó Ù· ΤÚ-
‰Ë ÙÔ˘˜ Âȉ›ˆÍ·Ó ÚÔÓfiÌÈ· ·fi ÙÔ˘˜ B˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜
·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ˜ Î·È Â¤‚·ÏÏ·Ó, Î·È Ì ‚›·, ÙËÓ ·-
ηÙ›¯·Ó: ÔÈ BÂÓÂÙÔ› ÛÙËÓ KÚ‹ÙË, ÛÙËÓ T‹ÓÔ, ÛÙ·
K‡ıËÚ· Î·È ÛÙ· EÙ¿ÓËÛ·, ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ÛÙË X›Ô.
¢ÂÓ ‹Ù·Ó fï˜ ÌfiÓÔ Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ·fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ Â-
ÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ÂÚÓÔ‡Û·Ó ÙÔ ÛÙÂÓfi ÙÔ˘ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú Î·È
η٤ÏËÁ·Ó ÛÙËÓ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, ÛÙËÓ AÁÁÏ›·, ÛÙË
ºÏ¿Ó‰Ú·, ÛÙȘ fiÏÂȘ Ù˘ X·ÓÛ·ÙÈ΋˜ EÓˆÛ˘,
ÛÙËÓ IÓ‰›· Î·È ÛÙË BÚ·˙ÈÏ›·. OÛÔ ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔÈ Î·È Â˘-
ÚËÌ·ÙÈÎÔ› Ó· ‹Ù·Ó ÔÈ IÙ·ÏÔ› ¤ÌÔÚÔÈ ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡-
Û·Ó Ó· ηχ„Ô˘Ó ¤Ó· ÙfiÛÔ Â˘Ú‡ ÂÌÔÚÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô.
™ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ §Â‚¿ÓÙ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· οÓÔ˘Ó ·ÈÛıË-
Ù‹ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ Î·È ÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ ·fi ÙË ¢˘ÙÈ΋
E˘ÚÒË, ˆıÔ‡ÌÂÓÔÈ ·fi ÙȘ ·ÏÏ·Á¤˜ Ô˘ ›¯·Ó Û˘-
ÓÙÂÏÂÛÙ› ÙÔ 13Ô Î·È ÙÔ 14Ô ·È. OÈ fiÏÂȘ, Ì ÙËÓ ·‡-
ÍËÛË ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ·Ó·Ù˘ÛÛfiÌÂÓË
‚ÈÔÙ¯ӛ· ÙÔ˘˜, ‰ÈÂΉÈÎÔ‡Û·Ó ÌÂÚ›‰ÈÔ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·
·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ Î·Ù·ÓÔÌ‹ ÙÔ˘ ÏÔ‡ÙÔ˘. H ·˘ÍË̤ÓË
˙‹ÙËÛË ·Ó·ÏÒÛÈÌˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙˆÓ fiÏÂ-
ˆÓ, ÚÔοÏÂÛ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹,
‰ËÏ·‰‹ Â¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁÂÈÒÓ ·ÌÂÏÈÔ‡ ηÈ
‚ÈÔÌ˯·ÓÈÎÒÓ Ê˘ÙÒÓ. H ˙‹ÙËÛË ÁÈ· Ó¤· Î·È Î·Ï‡ÙÂ-
Ú· ÚÔ˚fiÓÙ· ¤ÊÂÚ ÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ E˘-
M·Ï‚·˙›Â˜ Î·È ÌÔÛ¯¿Ù·
TÔ ÎÚ·Û› ‹Ù·Ó ÙÔ ÚÔ˚fiÓ Ì ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ˙‹ÙËÛË
ÂÓÙfi˜ Î·È ÂÎÙfi˜ MÂÛÔÁ›Ԣ. AÏÏÔÙ ¤ÊÙ·Ó ¤Ú· ·fi
ÙÔ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú Ì¤Ûˆ BÂÓÂÙ›·˜, ¿ÏÏÔÙ ·¢ı›·˜ ·fi
ÙÔÓ ÙfiÔ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÛÙÔÓ ÙfiÔ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛ˘. OÈ
Ì·Ï‚·˙›Â˜, Ù· ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È Ù· ÌÔÛ¯¿Ù· ‹Ù·Ó Â-
ÚÈ˙‹ÙËÙ· ÛÙȘ ·ÁÔÚ¤˜ Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ E˘ÚÒ˘ ̤¯ÚÈ
Î·È ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. AÁÁÏÈο, ‚ÂÓÂÙÈο, ÁÂÓÔ‚¤-
˙Èη, ÔÚÙÔÁ·ÏÈο Î·È ÈÛ·ÓÈο ÏÔ›· ÚÔÛ¤ÁÁÈ˙·Ó
ÙË MÔÓÂÌ‚·ÛÈ¿, ÙËÓ KÚ‹ÙË, ÙË X›Ô, ÙË ™¿ÌÔ Î·È ÙË
§‹ÌÓÔ Î·È ÊfiÚÙˆÓ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÎÚ·Û›, ·ÏÏ¿ ÌÂÚÈΤ˜
ÊÔÚ¤˜ Î·È Ï¿‰È Î·È ‚·Ê¤˜ ˘Ê·ÛÌ¿ÙˆÓ. Afi ÙË MÈÎÚ¿
AÛ›· Î·È ÙËÓ K‡ÚÔ ·ÁfiÚ·˙·Ó ÛÙ‡„Ë Î·È Î·ÌËψٿ
˘Ê¿ÛÌ·Ù· (camlets), ·fi ÙËÓ KfiÚÈÓıÔ ÛÙ·Ê›‰·, ·fi
ÙË X›Ô Ê˘ÙÈÎfi Ó¤ÊÙÈ Î·È Ì·ÛÙ›¯·. TÔ ÂÌfiÚÈÔ ÎÚ·ÛÈ-
Ô‡ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÁÈ· ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Ù˘ KÚ‹-
Ù˘, ÒÛÙ ÙÔ ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙·Ó ·Ó¿Û· fiÏˆÓ ÙˆÓ Î·ÙÔ›-
ÎˆÓ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, ·ÎfiÌ· Î·È ÙˆÓ ‚ÈÏ¿ÓˆÓ.
™ÙËÓ AÁÁÏ›· Ë ·Á¿Ë ÁÈ· ÙË Ì·Ï‚·˙›· (malvoisie
ÙËÓ ·ÔηÏÔ‡Û·Ó ÙÔ 14Ô ·È., malmsey ·fi ÙÔ 15Ô

12 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
·È. – ¤ÙÛÈ ÙËÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Î·È Ô ™·›ÍËÚ ÛÙ· ¤ÚÁ· ÙÔ˘) à H Φλνδρα,
‹Ù·Ó ÚÔÓfiÌÈÔ ÌfiÓÔ Ù˘ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜. HÙ·Ó Ì¿- στα λιμνια της
ÏÈÛÙ· ÙfiÛÔ ‰˘Ó·Ù‹ ·˘Ù‹ Ë ·Á¿Ë, ÒÛÙ ·ÚÎÂÙÔ› ›- οποας φταναν
ÛÙ„·Ó fiÙÈ Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜, Ô ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ τα καρβια απ
E‰Ô˘¿Ú‰Ô˘ ¢ã, Ó›ÁËΠ۠¤Ó· ‚·Ú¤ÏÈ Ì·Ï‚·˙›·˜. τη Μεσγειο,
A‰ËÌÔÓÔ‡Û ÙfiÛÔ Ôχ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ʋ̘, Ó· υπρξε το κ-
Á¢Ù› ÙÔ ÎÚËÙÈÎfi ÎÚ·Û›, ÒÛÙ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÈÂÈ ντρο διακνη-
ηÙ¢ı›·Ó ·fi ÙÔ ‚·Ú¤ÏÈ. TÔ ÎÚËÙÈÎfi ÎÚ·Û› ¤ÊÙ·- σης κρασι&ν
Ó ̤¯ÚÈ ÙËÓ IÓ‰›· Î·È ÙË BÚ·˙ÈÏ›· ·fi ÙÔ˘˜ ¶ÔÚ- προς τη Βρεια
ÙÔÁ¿ÏÔ˘˜, Ô˘ ÙÔ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙȘ ·ÔÈ˘ ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ευρ&πη. Η φι-
Ó· ¢¯·ÚÈÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ξη των νων
ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘˜. AÏÏ¿ Î·È ÔÈ AÁÁÏÔÈ ÙÔ Â·ÓÂÍ‹Á·- κρασι&ν τον
Á·Ó ÛÙË BfiÚÂÈ· °ÂÚÌ·Ó›· Î·È ÛÙË ¢·Ó›·, ÂÊfiÛÔÓ Ë Οκτ&βριο στο
ÂÌÔÚ›· ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ·fi Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ λιμνι της
‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ÂÈÎÂÚ‰‹˜, fiˆ˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂȉÒÓ Αντβρπης, σε
ÔÏ˘ÙÂÏ›·˜. μικρογραφα
™ÙËÓ KÚ‹ÙË, Ë ÌÂÁ¿ÏË ·Ú·ÁˆÁ‹ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ¤‚·Ï φλαμανδικο
Û ΛÓËÛË ÌÈ· ÂÊ·ÙfiÌÂÓË ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfi- Προσευχητρι-
ÙËÙ·, ÙË ‚ÈÔÙ¯ӛ· ‚·ÚÂÏÈÒÓ. MÂÁ¿Ï˜ ÂÈÛ·ÁˆÁ¤˜ ου του 16ου αι.
‰Ú‡ÈÓˆÓ ‚·ÚÂÏÔÛ·Ó›‰ˆÓ Á›ÓÔÓÙ·Ó Î·È ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ‚·- (Μναχο,
Ú¤ÏÈ· ÊÙÈ¿¯ÓÔÓÙ·Ó Î¿ı ¯ÚfiÓÔ. ¢ÂÓ ¤ÁÈÓ ˆÛÙfiÛÔ Βayerische Sta-
οÙÈ ·Ó¿ÏÔÁÔ ÁÈ· ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÛfiÙËÙ˜ Ì·ÏÏÈÔ‡ atbibliothek).
Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·Ó Î¿ı ¯ÚfiÓÔ ÛÙÔ ÓËÛ›. TÔ 1494 Ô
IÙ·Ïfi˜ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ Casola ‰È·›ÛÙˆÛ ÙËÓ ‡·ÚÍË
ÂÎÙÂٷ̤Ó˘ ÎÙËÓÔÙÚÔÊ›·˜, ·ÏÏ¿ fi¯È ÌÈ·˜ ‚ÈÔÙÂ-
¯Ó›·˜ Ô˘ ı· ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÛÂ ÙÔ Ì·ÏÏ› ÙˆÓ ÚÔ‚¿ÙˆÓ,
ÂÓÒ ÔÈ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ ÂÈÛ·ÁˆÁ¤˜ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ‹Ù·Ó
˘Ê¿ÛÌ·Ù·: ˘Ê¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙË BÂÓÂÙ›·, ÙËÓ AÁÁÏ›·
Î·È ·ÏÏÔ‡. Oˆ˜ Ë ·ÁÚÔÙÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹ ¤ÙÛÈ Î·È Ë
‚ÈÔÙ¯ÓÈ΋ ‰ÂÓ ·Ó·Ù‡¯ıËΠ·˘ÙÔ‰‡Ó·Ì· ‹ ·˘Ùfi-
ʈٷ. H ÂÔÙ›· Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜ ‹Ù·Ó ηıÔÚÈÛÙÈ΋
ÁÈ· ÙÔ Â›‰Ô˜ Î·È ÙËÓ ¤ÎÙ·ÛË Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ‰Ú·-
ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÛÙȘ ·ÔÈ˘ Ù˘. TÔ ÎÚ·Û› ·¤‰È‰Â ‰Ë-
ÌfiÛÈ· Î·È È‰ÈˆÙÈο ΤډË, ÙÔÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙË ‰ËÌÔÛÈÔ-
ÓÔÌ›· Î·È ÙÔ ÂÈÛfi‰ËÌ· Ù˘ Ù¿Í˘ ÙˆÓ ·ÙÚÈΛˆÓ. ¶·-
Ú¿ÏÏËÏ· ¿ÊËÓ ÌÈ· ·Ì˘‰Ú‹ ȉ¤· ¢ËÌÂÚ›·˜ ÛÙÔ˘˜
¿ÌÂÛÔ˘˜ ηÏÏÈÂÚÁËÙ¤˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ›˜ ÙÔ˘. H
BÂÓÂÙ›·, Ë fiÏË, ›¯Â ·Ó·Ù˘Á̤ÓË ‚ÈÔÙ¯ӛ· ηÈ
ÊÚfiÓÙÈ˙ ӷ Ô˘Ï¿ÂÈ Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘ Î·È ÛÙȘ ı·-
Ï¿ÛÛȘ ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘. TÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ù˘ ÊÂÔ˘-
‰·ÏÈ΋˜ ·ÔÈÎÈÔÔ›ËÛ˘, fiˆ˜ ÙËÓ ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ Ô Max
Weber, ‹Ù·Ó Ë ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢ÛË ÙˆÓ Ê¤Ô˘‰ˆÓ ÁÈ· ÙË
Û˘ÛÛÒÚ¢ÛË ÏÔ‡ÙÔ˘.

K˘Ú›·Ú¯ÔÈ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘

EÎÙfi˜ ·fi ÙȘ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ÂȉÈÒÍÂȘ οı ·ÔÈÎÈÔ-
ÎÚ·ÙÈ΋˜ ‰‡Ó·Ì˘, Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È Ë ˙‹ÙËÛË ·Á·- ÛÂÈ ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜ ÙˆÓ Û˘Ó·ÏÏ·ÁÒÓ: Ó· ÂÁηıȉڇÛÂÈ Ú·Ó Ó· ·Ú·Ù›ÓÔ˘Ó ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ‰È·Ù‹ÚËÛ˘ ÙÔ˘
ıÒÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ÛÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ÔÈÎÔ- ÎÚ¿ÙÔ˜ ‰Èη›Ô˘, Ó· ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ·Ì˘ÓÙÈο Ù· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÎÚ·ÛÈÔ‡ Î·È Ó· ·Ó·Î·Ï‡„Ô˘Ó ÙȘ ¢ÂÚÁÂÙÈΤ˜ ȉÈfiÙË-
ÓÔÌ›·˜ Ô˘ ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. ÍÂ¤Ú·Û ٷ Ô˘ ÙËÓ ÂӉȤÊÂÚ·Ó, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ÚÔˆı‹ÛÂÈ Û˘Óı‹- Ù˜ Ù˘ ·Ï·›ˆÛ˘. ™ÙË °·ÏÏ›· ÔÈ ·Ú·ÁˆÁÔ› ÎÚ·ÛÈ-
fiÚÈ· ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÒÓ Î·È ÎÚ·ÙÒÓ. §ÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ·˘- Θ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÔÌ·ÏfiÙËÙ·˜ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ. ¶ÚÔÛ¿ıËÛÂ, Ô‡ Â·ÓÂ¤Ó‰˘Û·Ó Ù· Î¤Ú‰Ë ÙÔ˘˜ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘
ÙfiÓÔÌ· Î·È ÌfiÓÔ ÔÚÈṲ̂Ó˜ ·- ‰ËÏ·‰‹, Ó· ‰È·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÙËÓ ·ÌÂÏÒÓ· Î·È ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ó¤ˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ,
Ú¿ÌÂÙÚÔ› Ù˘ Ú˘ıÌ›˙ÔÓÙ·Ó ·fi ÂÌÔÚÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Î·È Ó· fiˆ˜ Ù˘ Û·Ì¿ÓÈ·˜. TÔ ›‰ÈÔ Û˘Ó¤‚Ë ÛÙËÓ ¶ÔÚÙÔÁ·-
ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ÚÔÛÂÏ·ÛÂÈ ·ÁÔÚ·ÛÙ¤˜ ÙˆÓ Ï›·, fiÔ˘ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠÙÔ ÔÚÙ. ™ÙËÓ ÈÛ·ÓÔÎÚ·-
ÎÚ·ÙÒÓ. H ·Ó·Î¿Ï˘„Ë Ù˘ ˘Í›- Afi Ù· ÌÂÛÔÁÂȷο ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Ù˘. OÈ EÏÏËÓ˜ ÙÔ‡ÌÂÓË OÏÏ·Ó‰›· ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎfi Ó· ÚÔÙÈÌÒ-
‰·˜, Ë ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ, Ë ·Ó¿- ¤ÌÔÚÔÈ Â›¯·Ó ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ ·ÓÙÈ- ÓÙ·È Ù· ÈÛ·ÓÈο ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È Ë ÂÌÔÚ›· ÙÔ˘˜. TÔ ÚÔ‡-
Ù˘ÍË Ù˘ ÂÌÔÚÈ΋˜ ÏÔÁÈÛÙÈ΋˜ ÏÈÌ¿ÓÈ· ÛÙËÓ ¶ÔÚ- ÚÔÛÒÔ˘ ÌÂÁ¿ÏˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÌÈ ·fi ÙËÓ T˙·Ì¿Èη Î·È ÙÔ Ù˙ÈÓ ¤Î·Ó·Ó ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈ-
‹Ù·Ó Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ÂÚÁ·Ï›· ÁÈ·
ÙËÓ ÂÍ¿ψÛË Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ E˘-
ÙÔÁ·Ï›·, ÙËÓ AÁÁÏ›·, ÂÌÔÚÈÎÒÓ Ô›ÎˆÓ. ¶Ôχ Ï›Á·
‹Ù·Ó Ù· ÂÏÏËÓfiÎÙËÙ· ÏÔ›· Ô˘
Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ AÁÁÏ›·, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ Ӥ˜ Û˘Óı‹Î˜
ÛÙËÓ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË ÔÈÓÔÓÂ˘Ì·Ùˆ‰ÒÓ ÔÙÒÓ. ™ÙȘ
ÚÒ˘ ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ȉ¤·˜ Ù˘ ÙË ºÏ¿Ó‰Ú·, ·ÎfiÌË ¤Î·Ó·Ó ÙÔ Ù·Í›‰È ¤Ú· ·fi ÙÔ °È- ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ ¤ÊıÈÓ Û ÔÈfiÙËÙ·
Û˘ÛÛÒÚ¢Û˘ ÏÔ‡ÙÔ˘ Î·È Ù˘ ‚Ú·ÏÙ¿Ú. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 16Ô˘ Î·È ÔÛfiÙËÙ· ÏfiÁˆ Ù˘ ‰˘Û·Ú¤ÛÎÂÈ·˜ ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚ-
Â¤Ó‰˘Û‹˜ ÙÔ˘ Û ÎÂÚ‰ÔÊfiÚ˜ Î·È Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ IÓ‰›· ·È. Ô M·Ùı·›Ô˜ BÂÚÁ‹˜, KÂÚ΢- ÁËÙÒÓ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÊÂÔ˘‰¿Ú¯Â˜. H BÂÓÂÙ›·, Ì¿ÏÈÛÙ·,
‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. ™Ù·‰È·Î¿, Ô ·Ù- Ú·›Ô˜ ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔ˜ ‰Â¯fiÌÂÓË ÌÂÁ¿ÏË ÚÔÛÊÔÚ¿ ÎÚ·ÛÈÒÓ ·fi ÙË NfiÙÈ·
Ï·ÓÙÈÎfi˜ ÂÌÔÚÈÎfi˜ ¿ÍÔÓ·˜ ·Ó·-
Î·È ÙË BÚ·˙ÈÏ›· ÛÙË BÂÓÂÙ›·, Î·È Ô Mȯ¿Ï˘ ™Ô˘- IÙ·Ï›· Î·È ÙËÓ IÛÙÚÈ·, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ‰ÒÛÂÈ Î›ÓËÙÚ·
Ù‡¯ıËΠ۠ÛËÌ·Û›· ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ Ì¿Î˘, Z·Î˘ÓıÈÓfi˜, ‹Ù·Ó ·fi ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜,
ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡. AÎfiÌ· Î·È Ùfi- ÙÔ˘˜ Ï›ÁÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜–ÏÔÈÔÎÙ‹- ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁËÙÒÓ ÛÙÔ
ÙÂ, fï˜, Ô ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ ¤- Ù˜ Ô˘ ·Ó¤Ï·‚·Ó ÚˆÙ‡ÔÓÙ· ÚfiÏÔ ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ Ï¿‰È. K·È ÛÙË BÂÓÂÙ›·, ¿ÏψÛÙÂ, ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠÛË-
Ú·Û ÛÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ ÙˆÓ ·ÙÏ·ÓÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, Ù˘ ÛÙ·Ê›‰·˜ Î·È ÙˆÓ ÛÈÙËÚÒÓ. Ì·ÓÙÈ΋ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ Î·Ù·Ó·ÏˆÙÒÓ ÛÙÔ
(AÁÁÏ›·, OÏÏ·Ó‰›·, °·ÏÏ›·). TÔ ÈÔ ÙÚ·Ófi ·Ú¿‰ÂÈÁ- acquavitae. H KÚ‹ÙË ÛÙ·‰È·Î¿ ηٷÎχÛÙËΠ·fi
Ì· ÛÙ¿ıËΠÙÔ ÌÔÓÔÒÏÈÔ Ô˘ Â¤‚·ÏÏ·Ó ÔÈ AÁÁÏÔÈ EÎÙfi˜ ·ÁÔÚ¿˜ ÂÏ·ÈÒÓ˜, ÒÛÙ ϛÁ· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘
ÛÙËÓ ÂÌÔÚ›· Ù˘ ÛÙ·Ê›‰·˜ ·fi ÙË Z¿Î˘ÓıÔ Î·È ÙËÓ ÓËÛÈÔ‡ ·fi ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜ (1669) ȉڇıËÎ·Ó ÂΛ
KÂÊ·ÏÔÓÈ¿. EÓÒ ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ¤ÊıÈÓÂ, Ë MÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ‹ÚıÂ Ë ÙÒÛË Ù˘ ÂÌÔÚ›·˜ ÙˆÓ Û·ˆÓÔÔț˜ Ô˘ ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÙÔÈ-
‰È·Î›ÓËÛË ÛÙ·Ê›‰·˜ ÚÔ˜ ÙËÓ AÁÁÏ›· ·Ú¤ÌÂÈÓ ·Ó- ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ. T· ÌÔÛ¯¿Ù· ÎÚ·ÛÈ¿, Ô˘ ‹Ú·Ó ÎÔ‡˜ ÂÏ·ÈÒÓ˜.
ıËÚ‹ ̤¯ÚÈ Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È. H ÂÓ- ÙË ÛÎ˘Ù¿ÏË ·fi ÙË Ì·Ï‚·˙›· ÙÔ 16Ô ·È., ›¯·Ó fiÏÔ TÔ ÂÌfiÚÈÔ ÌÈÎÚÒÓ ·ÔÛÙ¿ÛˆÓ, ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÌÂÙ·-
ۈ̿وÛË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÛÙËÓ Â˘Úˆ·˚- Î·È ÈÔ Êı›ÓÔ˘Û· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÔÏ˘ÙÂ- ͇ BÂÓÂÙ›·˜ Î·È KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ·Ú¤ÌÂÈÓ ·Ó-
΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· – ÎfiÛÌÔ ¤ÁÈÓ ¤ÌÌÂÛ·. H ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÏÒÓ ÂȉÒÓ. H ÂͤÏÈÍË ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Î·È ¿ÏÈ ·˘Ùfi- ıËÚfi ·Ú¿ ÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ ·Ó·ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ Î·È ÙËÓ ÂÈ-
Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜, ΢ÚÈ·Ú¯È΋ ‹ ÂÌÔÚÈ΋, ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂ- ʈÙË. OÈ ·ÌÂÏÒÓ˜ Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ E˘ÚÒ˘ ‚ÂÏÙÈÒ- Ú·Ù›·. K·È ÔÈ Í¤ÓÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ ‰ÂÓ ¤ÏÂÈ„·Ó ÔÙ¤. Afi
ÚÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ PˆÌ·Ó›·˜ Î·È Ë ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ Ó¤ˆÓ ·ÓÙÈÏ‹- ıËÎ·Ó ÂÓÙ˘ˆÛȷο, Î·È ¤ÙÛÈ Ô ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ ÙÔ ÛÙÂÓfi ÙÔ˘ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· Í·Ó·ÂÚÓÔ‡Ó
„ÂˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ Û˘Ó¤‰ÂÛ·Ó ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ·ÁÔÚ¿ ·ÏÎÔÔÏÔ‡¯ˆÓ ÔÙÒÓ ÛÙËÓ AÁÁÏ›·, ÛÙË ºÏ¿Ó- ÏÔ›· Ì ÂÏÏËÓÈο ÚÔ˚fiÓÙ· ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ·, ÌÂٷʤ-
ÂÚÈÔ¯¤˜ Ì ÙȘ ‰˘ÙÈÎÔÂ˘Úˆ·˚Τ˜ ·ÁÔÚ¤˜. K·È ÛÙȘ ‰Ú· Î·È ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· ¤ÁÈÓ ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÎÏËÚfi˜. ¶ÚÔ˜ ÚÔÓÙ·˜ ¤Ó· ÂÌfiÚÂ˘Ì· Ô˘ ı‡ÌÈ˙ ·ÏÈÔ‡˜ ηÈÚÔ‡˜,
ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ë BÂÓÂÙ›· ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ÌÂÈÒ- ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. IÛ·ÓÔ› ηÏÏÈÂÚÁËÙ¤˜ ηٿÊÂ- ÙË ÛÙ·Ê›‰· ·fi ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 13
Eλληνες Ã Παγκσμιος χρτης του
Γεωργου Σιδρη (1550).
Πρωτοποριακ χαρτογρ-
φηση στηριγμνη σε πορ-
τογαλικ πρτυπα. Στην
ενδοχρα της Aφρικς

χαρτογραφον
κυριαρχε η αναζτηση
των πηγν του Nελου,
εν στην Aμερικ συγχο-
νται οι ανακαλψεις με
τους θρλους – οι τσσερις
ποταμο του Παραδεσου
στον Bορρ και μνεα αν-

την Aμερικ
θρωποφγων και γιγ-
ντων στον Nτο).

Tου ° πflƒ°√À T Ÿ§π∞

Eρευνητ KNE/EIE

H ΔŒÃ¡∏ ÙˆÓ ÔÚÙÔÏ¿ÓˆÓ ‹ÚıÂ

ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο ÓÂÚ¿ ·fi ÙË °¤-
ÓÔ‚·, ÙË BÂÓÂÙ›· Î·È ÙË MÂÛ-
Û‹ÓË, Î·È Â›¯Â ‰Â¯ı› ÙȘ ÂȉڿÛÂȘ
·fi ÙËÓ Ù¤¯ÓË ÙˆÓ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊˆÓ Ù˘
M·ÁÈfiÚη˜. H ÂÏÏËÓÈ΋ ·ÓÙ·fiÎÚÈÛË
ÛÙË Ó·˘ÙÈ΋ ·˘Ù‹ Ù¤¯ÓË Ù˘ MÂÛÔÁ›-
Ô˘ ··ÚÙ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ ¤ÚÁÔ ÔÎÙÒ Î·-
Ù·Û΢·ÛÙÒÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ ¯·ÚÙÒÓ Î·È
ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1459-1610.
H Tα Bρετανικ Nησι στον τλαντα του Iωννη Ξενοδ- Afi ·˘ÙÔ‡˜, ÔÈ ¤ÓÙÂ Â›Ó·È ÂÒÓ˘-
χου (1520). H Σκωτα εμφανζεται ως ξεχωριστ νησ και ÌÔÈ, ÔÈ AÓÙÒÓÈÔ˜ ¶ÂÏÂοÓÔ˜, Iˆ¿ÓÓ˘
η Iρλανδα στηρζεται στη χαρτογρφηση του Πτολεμαου. •ÂÓÔ‰fi¯Ô˜, °ÂÒÚÁÈÔ˜ ™È‰¤Ú˘, AÓÙÒ-
ÓÈÔ˜ ·fi ÙË M‹ÏÔ Î·È NÈÎfiÏ·Ô˜ BÔ˘Ú-

14 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
‰fiÔ˘ÏÔ˜, ÂÓÒ ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ ÙÚÂȘ ·-
ڷ̤ÓÔ˘Ó ·ÓÒÓ˘ÌÔÈ Î·È ÙÔ˘˜ ͯˆÚ›-
˙Ô˘Ì ‚¿ÛÂÈ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ fiÔ˘ η٤ÏË-
Í·Ó Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜ (Ô AÓÒÓ˘ÌÔ˜ Ù˘
§Ô‡Îη, Ô AÓÒÓ˘ÌÔ˜ Ù˘ N¤·˜ YfiÚ΢
Î·È Ô AÓÒÓ˘ÌÔ˜ ÙˆÓ AıËÓÒÓ). H ·-
Ú·ÁˆÁ‹ ·˘Ù‹ Û˘ÁÎÚÔÙ› ¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ
47 ¤ÚÁˆÓ, Ù· ÔÔ›· ηχÙÔ˘Ó Ù· ‚·-
ÛÈο ›‰Ë Ó·˘ÙÈ΋˜ ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›·˜ Ù˘
ÂÔ¯‹˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘˜ ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ -
¯¿ÚÙ˜, ÙÔ˘˜ ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ - ¿ÙÏ·ÓÙ˜
Î·È Ù· ÓËÛÔÏfiÁÈ·.
OÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜
ηٷÛ΢·ÛÙ¤˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙË
‚ÂÓÂÙÈ΋ AÓ·ÙÔÏ‹ Î·È Â›Ó·È Û˘¯Ó¿
ÂÓÙ·Á̤ÓÔÈ ÛÙËÓ ÂÓÂÙÈ΋ Ó·˘ÙÈ΋ Ù¿-
ÍË. T· ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜ ʤÚÔ˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÈÙ·-
ÏÈο ÙÔˆÓ‡ÌÈ· Î·È ÂÁÁڷʤ˜. MfiÓÔÓ
·ÓÒÓ˘ÌÔÈ ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ·fi Ù· ÌÈÛ¿
ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. Î·È ÌÂÙ¿ Î·È Ô NÈÎfiÏ·Ô˜
BÔ˘Ú‰fiÔ˘ÏÔ˜ ÛÙËÓ ·˘Á‹ ÙÔ˘ 17Ô˘
·È., Û˘Ó¤Ù·Í·Ó ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ ÛÂ
ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·.
MÈ· ÚÒÙË ·Ú·Ù‹ÚËÛË Ú¤ÂÈ Ó·
Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÔ˘Ì ¢ı‡˜ ÂÍ·Ú¯‹˜: ÔÈ
EÏÏËÓ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ› ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó·
‚Á·›ÓÔ˘Ó ·fi ÙË MÂÛfiÁÂÈÔ Î·È ÙȘ
ÎÏÂÈÛÙ¤˜ ı¿Ï·ÛÛ˜ Ù˘ ¶ÚÔÔÓÙ›‰·˜,
ÙÔ˘ E‡ÍÂÈÓÔ˘ Î·È Ù˘ A˙ÔÊÈ΋˜ Ô˘
ÙËÓ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔ˘Ó. T· ÂÏËÓfiÁψÛÛ· ¤Ú-
Á· ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ Û¯Â‰fiÓ
·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜,
fiˆ˜ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Î·È ÔÈ ·ÓÙ›ÛÙÔȯÔÈ ÂÏÏË-
ÓÈÎÔ› ·ÊËÁËÌ·ÙÈÎÔ› ÔÚÙÔÏ¿ÓÔÈ, Ù˘
›‰È·˜ ÂÚÈfi‰Ô˘.
IÙ·ÏfiÁψÛÛË ·Ú·ÁˆÁ‹
H ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÙˆÓ ÂÎÙfi˜ Ù˘ MÂÛÔÁ›-
Ô˘ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ·ÔÎÏÂÈÛÙÈ-
ο ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ¤ÚÁˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ
ηٷÛ΢·ÛÙÒÓ Û˘ÓÙ·ÁÌ¤ÓˆÓ ÛÙ·
ÈÙ·ÏÈο. H ÌÂϤÙË Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ·˘-
Ù‹˜ Ì·˜ Ô‰ËÁ› Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο ÚÔ˜ ÙË
BÂÓÂÙ›·, ÌÂ ÙËÓ ·ÓıË-
Ú‹ ÂÏÏËÓÈ΋ Ù˘ ÎÔÈ-
ÓfiÙËÙ·, ÙË ÌËÙÚfiÔ-
ÏË Ù˘ K‡ÚÔ˘, Ù˘
H ¤Ú·Ó Ù˘ MÂÛÔ-
KÚ‹Ù˘, ·ÚÎÂÙÒÓ ÓË- Á›Ԣ ı¿Ï·ÛÛ·
ÛÈÒÓ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ ηÈ
ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ IÔÓ›- ÛÙÔ˘˜ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡˜
Ô˘ ηٿ ÙÔÓ 16Ô ·È.
™ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ·˘Ùfi ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜
Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ÙÔ
ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÔÛÔÛÙfi
Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜. EΛ Ê·›ÓÂ-
Ù·È Ó· Ì·ı·›ÓÂÈ ÙËÓ Ù¤¯ÓË Ô •ÂÓÔ‰fi-
¯Ô˜, Ô ™È‰¤Ú˘, Ô AÓÙÒÓÈÔ˜Ø ÂΛ Ó·
·Ó·˙‹ÙËÛ·Ó Ù· ÚfiÙ˘¿ ÙÔ˘˜ Î·È Ó·
ηٷÛ··Û·Ó ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 15
 Ã Nαυτικς που υπολογ-
ζει ασφαλστερα το στγ-
μα του πλοου του απ την
ξηρ. Aπ γαλλικ εγχει-
ρδιο ναυσιπλο%ας. Περ-
γαμην. Xβρη, 16ος αι.
(Eθνικ Bιβλιοθκη της
Γαλλας).
ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ ÙÔ˘˜. T¤ÏÔ˜, ·fi ÙȘ ·ÊÈÂ-
ÚÒÛÂȘ ÙÔ˘ ™È‰¤ÚË Î·È ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›Ô˘
ÌÔÚԇ̠ӷ ÎÚ›ÓÔ˘Ì fiÙÈ Ù· ¤ÚÁ·
ÙˆÓ ‰‡Ô ·˘ÙÒÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ·Ú·ÁˆÁÈ-
ÎÒÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·Û΢·ÛÙÒÓ ÚÔÔÚ›-
˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÌÈ· ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎË ÂÏ·Ù›·
·ÙÚÈΛˆÓ Î·È ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ.
EÓ· ·fi Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ÈÙ·-
ÏfiÁψÛÛ˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ›-
Ó·È ÌÈ· ¤ÓÙÔÓË ·Î·‰ËÌ·˚΋ Ù¿ÛË, ¤Î-
‰ËÏË Û ÔÏÏ¿ ÛËÌ›· ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ
EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·Û΢·ÛÙÒÓ. °È· ·Ú¿-
‰ÂÈÁÌ·, ÚÔÙÈÌÔ‡Ó Û˘¯Ó¿ ·Ú¯·˚ο ÙÔ-
ˆÓ‡ÌÈ· (fiˆ˜ N‹ÛÔÈ ÙˆÓ M·Î¿ÚˆÓ
ÁÈ· Ù· K·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿) ‹ ÂÚÈÏ·Ì‚¿-
ÓÔ˘Ó Û ӷ˘ÙÈÎÔ‡˜ ¿ÙÏ·ÓÙ˜, ÈÛÙÔÚÈ-
ÎÔ‡˜ ¯¿ÚÙ˜ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜.
°È· ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÂÎÙfi˜ MÂÛÔÁ›Ԣ
¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi˜ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ô ¯ÂÈÚÈ-
ÛÌfi˜ ÙˆÓ ‚ÚÂÙ·ÓÈÎÒÓ ÓËÛÈÒÓ Î·È Ù˘
™Î·Ó‰ÈÓ·‚›·˜. O •ÂÓÔ‰fi¯Ô˜ Î·È Ô ™È-
‰¤Ú˘, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔ ·Î·‰ËÌ·˚Îfi
Ú‡̷ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜, ÙȘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿-
˙Ô˘Ó ¯ˆÚÈṲ̂Ó˜ Û ‰‡Ô ‰È·ÊÔÚÂÙÈο
ÓËÛÈ¿. H ™Î·Ó‰ÈÓ·‚›· Î·È Ë B·ÏÙÈ΋
‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌË ÁÓˆÛÙ¤˜. H ÙÂÏÂ˘Ù·›·
Û˘¯Ó¿ ·Ô˘ÛÈ¿˙ÂÈ Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi ÙÔ˘˜
ÔÚÙÔÏ¿ÓÔ˘˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·Û΢-
·ÛÙÒÓ, ÂÓÒ Ë ™Î·Ó‰ÈÓ·‚›· ÂÌÊ·Ó›˙Â-
Ù·È Âӈ̤ÓË Ì ÙË PˆÛ›·, fiÙ·Ó ‰ÂÓ
·Ô‰›‰ÂÙ·È Ì ÙÚfiÔ˘˜ ÂÓÙÂÏÒ˜ Ê·-
ÓÙ·ÛÙÈÎÔ‡˜.
O ·ÚÈÔ˜ fiÁÎÔ˜ Ù˘ ·ÊÚÈηÓÈ΋˜
Ë›ÚÔ˘, ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ‚Ú¤¯ÂÙ·È ·fi
ÙË MÂÛfiÁÂÈÔ, ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·›ÚÓÂÈ ÌÔÚ-
Ê‹ ÛÙÔ˘˜ ηٷϷÓÈÎÔ‡˜ ¯¿ÚÙ˜ ÛÙȘ
·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. O ‰È¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘
AÎÚˆÙËÚ›Ô˘ Ù˘ K·Ï‹˜ EÏ›‰·˜ ·fi
ÙÔÓ Bartolomeu Dias Î·È Ù· Ù·Í›‰È·
ÙÔ˘ Vasco da Gama ·Ó·ıÂÒÚËÛ·Ó
ÛÙ·‰È·Î¿ ÙËÓ ÙÔÏÂÌ·˚΋ ¯·ÚÙÔÁÚ·-
ÊÈ΋ ·fi‰ÔÛË Ù˘ AÊÚÈ΋˜. øÛÙfiÛÔ,
ÔÈ ·Ó·ÙÔÏÈΤ˜ ·ÎÙ¤˜ ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÂÓ
ÔÏÏÔ›˜ ¿ÁÓˆÛÙ˜ Î·È Ë ·fi‰ÔÛ‹ ÙÔ˘˜
·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ·-
ÚÈ΋˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÁÎfiÛÌÈÔ˘˜ ÔÚÙÔÏ¿-
ÓÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ¿ÙÏ·ÓÙ˜ ÙÔ˘ ™È‰¤ÚË Î·È
ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›Ô˘ ·fi ÙË M‹ÏÔ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ
·ÓÙÈÚÔÛˆ¢ÙÈ΋ ÙˆÓ ‰ÈÛÙ·ÁÌÒÓ Î·È
ÙˆÓ ·ÏÈÓ‰ÚÔÌ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. ˆ˜
ÚÔ˜ Ù· ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ¤ıÂÙÂ Ë ·Ó·Î¿-
Ï˘„Ë Ù˘ Ó¤·˜ Ë›ÚÔ˘. AÚ¯ÈÎÒ˜, ÔÈ
·fi„ÂȘ Ô˘ ‰È·Ù˘ÒıËÎ·Ó ‹Ù·Ó ÔÈ
·ÎfiÏÔ˘ı˜: ¿ÏÏÔÈ ›ÛÙ„·Ó fiÙÈ Ë
«Ó¤·» Ó‹ÛÔ˜ Hispaniola ‹Ù·Ó Ë Ì˘ıÈ-
΋ Antilla, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ÂÓÛÙÂÚÓ›˙ÂÙ·È
Î·È Ô ™È‰¤Ú˘ ÛÙÔÓ ¯¿ÚÙË ÙÔ˘ ÙÔ˘
1560. AÏÏÔÈ, fiˆ˜ Ô KÔÏfiÌ‚Ô˜, ›ÛÙÂ-
„·Ó fiÙÈ ‹Ù·Ó Ë ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ·ÎÙ‹ Ù˘
AÛ›·˜, ¿ÏÏÔÈ fiÙÈ ‹Ù·Ó ¤Ó· ·ÎfiÌË, Ì·-
ÎÚÈÓfi ÓËÛ› ÙÔ˘ Û˘ÌϤÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ K·-
Ó·Ú›ˆÓ ÎÈ ¿ÏÏÔÈ fiÙÈ ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· Ì›·
Ó¤· ‹ÂÈÚÔ. O ™È‰¤Ú˘ ı· Ï¿‚ÂÈ ˘fi„Ë
ÙÔ˘ fiϘ ÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ. ™ÙÔÓ AÙÏ·-
ÓÙ· ÙÔ˘ 1562 ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÙËÓ AÌÂ-
ÚÈ΋ Û˘Ó‰Â‰Â̤ÓË Ì ÙËÓ AÛ›·, ÂÓÒ
ÛÙÔÓ AÙÏ·ÓÙ· ÙÔ˘ 1563 ı· ÙËÓ ·ÚÔ˘-
ÛÈ¿ÛÂÈ ˆ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ‹ÂÈÚÔ.
¶ÈÔ Â˘Ù˘¯‹˜ ·fi ÙÔÓ ™È‰¤ÚË, ÙÔ˘Ï¿-
¯ÈÛÙÔÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙˆÓ ÚÔ-
Ù‡ˆÓ ÙÔ˘ ÛÙ¿ıËÎÂ Ô AÓÙÒÓÈÔ˜ ·fi
ÙË M‹ÏÔ. ™Â ·˘Ùfi ‚Ô‹ıËÛÂ Î·È ÙÔ ÁÂ-
ÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·Ú‹¯ıË Î·Ù¿
ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È.,
fiÙ·Ó ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÛÙ·
ÔÔ›· ÚÔÛ¤ÎÚÔ˘Û ·ÓÂÈÙ˘¯Ò˜ Ô ™È-
‰¤Ú˘, ›¯·Ó ϤÔÓ ÂÈÏ˘ı› ÔÚÈÛÙÈο.
ø˜ ÚÔ˜ ÙË ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊËÛË Ù˘ ·ÌÂÚÈ-
ηÓÈ΋˜ Ë›ÚÔ˘, Ô AÓÙÒÓÈÔ˜ ÂȯÂÈÚ›
ÌÈ· ÔÚıfiÙÂÚË ·fi‰ÔÛË ÙÔ˘ ‚ÔÚ›Ԣ
ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜, ·ÔʇÁÔÓÙ·˜ Ó· ı›ÍÂÈ ÙÔ
˙‹ÙËÌ· ÙÔ˘ ·Ó ÂÓÒÓÂÙ·È ‹ fi¯È Ô N¤Ô˜
OÛÔ Î·È ·Ó Ù· ÛÙÔȯ›· Ì·˜ ÂÈ‚¿Ï-
ÏÔ˘Ó Ó· ·Ú·‰Â¯ıԇ̠ÙÔÓ Î·ı·Ú¿
ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜
·Ó·ÁÂÓÓËÛȷ΋˜ ¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›·˜, ÔÊ›-
ÏÔ˘Ì ӷ ÌÓËÌÔÓ‡ÛÔ˘ÌÂ Â‰Ò ÌÈ·
·fiÂÈÚ· ·Ó·Ó¤ˆÛ˘ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ:
ÛÙ· 1542, Ô NÈÎfiÏ·Ô˜ ™ÔÊÈ·Ófi˜ ÂΉ›-
‰ÂÈ Û ·Ï‹ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ¤Ó· ¢-
Û‡ÓÔÙÔ ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ, Ô˘ ÙÈÙÏÔÊÔÚ›-
Ù·È ¶ÂÚ› ηٷÛ΢‹˜ Î·È ¯Ú‹-
Ûˆ˜ ÎÚÈΈÙÔ‡ ·ÛÙÚÔÏ¿‚Ô˘,
ÔÚÁ¿ÓÔ˘ Ô˘, Û‡Ìʈӷ ÌÂ
ÙÔÓ Û˘ÁÁڷʤ·, «¯ÚËÛÈ̇ÂÈ
Á·Ú ¿Ó˘ ÚÔ˜ ÙÂ Ù·˜ ˆÚÔ-
ÛÎÔ‹ÛÂȘ Ó‡ÎÙˆÚ Ù ηÈ
ÌÂı’ Ë̤ڷÓ, Î·È ÚÔ˜ Ù·˜ Ï‹-
„ÂȘ ÙˆÓ ÙfiˆÓ ηٿ Ì‹ÎÔ˜
Î·È Ï¿ÙÔ˜...».
O Ó·˘ÙÈÎfi˜ ·ÛÙÚÔÏ¿‚Ô˜
(·ÚıÚˆÙfi˜ ‹ ÎÚÈΈÙfi˜) ·Ô-
ÙÂÏ› ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙËÓ ÔÔ›·
Â¤ÊÂÚ·Ó ÔÈ ÔÓÙÔfiÚÔÈ
¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ Î·Ù¿ Ù· Ù¤ÏË
ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. MÂ ÙË ÌÂÙ·ÙÚÔ-
‹ ÙÔ˘ ·Ï·ÈÔ‡ ¯ÂÚÛ·›Ô˘
·ÛÙÚÔÓÔÌÈÎÔ‡ ÔÚÁ¿ÓÔ˘ ÛÂ
Ó·˘ÙÈÎfi, η٤ÛÙË ‰˘Ó·Ù‹ Ë
¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ·ÛÙÚÔÏ¿‚Ô˘ ÛÙȘ
ı·Ï·ÛÛÈÓ¤˜ Û˘Óı‹Î˜ Î·È Ô
ÔχÙÈÌÔ˜ ˘ÔÏÔÁÈÛÌfi˜ ÙÔ˘
ÛÙ›ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ.
EÓÙÔ‡ÙÔȘ ÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› Ù˘
MÂÛÔÁ›Ԣ ‰ÂÓ ·ÈÛı¿ÓıËηÓ
ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ÚÔÛÙÚ¤ÍÔ˘Ó
Û ¤ÛÙˆ Î·È ˘ÔÙ˘Ò‰ÂȘ
·ÛÙÚÔÓÔÌÈÎÔ‡˜ ˘ÔÏÔÁÈ-
ÛÌÔ‡˜ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÁÓˆ-
H Kρικωτς  αρθρωτς
αστρολβος απ γαλλικ
Ú·ÌÔÚÊÒÛÂȘ. AÓ¿ÌÂÛ· ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· KfiÛÌÔ˜ Ì ÙÔÓ ¶·Ï·Èfi. EÈÙ˘¯¤ÛÙÂÚË Ú›ÛÔ˘Ó ÙÔ ÛÙ›ÁÌ· ÙÔ˘˜ ÛÙȘ
εγχειρδιο ναυσιπλο%ας.
¤ÚÁ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ÁÈ· ÙË Â›Ó·È ·ÎfiÌË Î·È Ë ·fi‰ÔÛË ÙˆÓ ‚ÚÂ- ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ı¿Ï·ÛÛ˜, Î·È ÙÔ‡ÙÔ ¤ˆ˜
¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊËÛË Ù˘ ·ÊÚÈηÓÈ΋˜ Ë›-
ÚÔ˘ ¤¯Ô˘Ó ÂӉȷʤÚÔÓ Î˘Ú›ˆ˜ Ô Ó·˘ÙÈ-
Îfi˜ ¯¿ÚÙ˘ ÙÔ˘ ™È‰¤ÚË ÙÔ˘ 1550, ‚·ÛÈ-
Ṳ̂ÓÔ˜ Û ÚfiÙ˘· ηٷϷÓÈο Ù˘
ÂÔ¯‹˜, fiˆ˜ Ô Juan de la Cosa, o
Diego Ribeiro ‹ Ô Diego Homen ηÈ,
Û ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ‚·ıÌfi, ÔÈ ¯¿ÚÙ˜ Ù˘
AÊÚÈ΋˜ Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜
¿ÙÏ·ÓÙ˜ ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›Ô˘ ·fi ÙË M‹ÏÔ.
X·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ Â›Ó·È Î·È Ë ·fi‰ÔÛË
Ù˘ EÚ˘ıÚ¿˜ £¿Ï·ÛÛ·˜ Ì ÎfiÎÎÈÓÔ
¯ÚÒÌ·. EËÚ·Ṳ̂ÓÔÈ ·fi Ù· ÚfiÙ˘-
· ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ E‚Ú·›ˆÓ ¯·ÚÙÔÁÚ¿-
ÊˆÓ Ù˘ M·ÁÈfiÚη˜, ·ÚÎÂÙÔ› EÏÏËÓ˜
¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ·ÓÙÈÁÚ¿ÊÔ˘Ó ·ÎfiÌË Î·È
ÙË Ï¢΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ÛÙÔ ‚fiÚÂÈÔ Ì¤ÚÔ˜
Ù˘ EÚ˘ıÚ¿˜ £¿Ï·ÛÛ·˜, Ë ÔÔ›· ˘ÂÓ-
ı‡ÌÈ˙ ÙÔ ÛËÌÂ›Ô fiÔ˘ ÙË ‰È¤Û¯ÈÛ Ô
Mˆ˘Û‹˜.
H ¯·ÚÙÔÁÚ·ÊÈ΋ ·fi‰ÔÛË Ù˘ AÌÂ-
16 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Ù·ÓÈÎÒÓ Ó‹ÛˆÓ, ηıÒ˜ Î·È ÂΛÓË ÙˆÓ
‚ÔÚ›ˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ.
H «ÌÂÛÔÁÂÈÔ–ÎÂÓÙÚÈÎfiÙËÙ·» ÙˆÓ
¯·ÚÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÂӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙˆÓ
EÏÏ‹ÓˆÓ Î·Ù·Û΢·ÛÙÒÓ ÂÓÈÛ¯‡ÂÙ·È
Î·È ·fi ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÓËÛÔÏÔÁ›ˆÓ
ÙÔ˘ AÓÙˆÓ›Ô˘ ·fi ÙË M‹ÏÔ. TÔ Î‡ÚÈÔ
ÛÒÌ· ÙÔ˘ ÓËÛÔÏÔÁ›Ô˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ô ·-
Ï·Èfi˜ Î·È ÔÈΛԘ ÎÔÚÌfi˜ ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ
Ù˘ MÂÛÔÁ›Ԣ, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô AÓÙÒ-
ÓÈÔ˜ Û˘¯Ó¿ ÚÔÛı¤ÙÂÈ (¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó·
¯·ÚÙÔÁÚ·Ê›) ÂÚÈÁڷʤ˜ ÔÚÈṲ̂ӈÓ
ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ IÓ‰ÈÎÔ‡ øηÓÔ‡ Î·È Ù˘
K·Ú·˚‚È΋˜. T· ÓËÛÔÏfiÁÈ· ÙÔ˘ Millo
Â›Ó·È Ó·˘ÙÈο Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο ‚ÔËı‹-
Ì·Ù·, ¿ÎÚˆ˜ ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ‰ÈfiÙÈ ·-
ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó Û˘ÓÔÙÈο ÙȘ ̤Û˜ ÙÂ-
¯ÓÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ Î·È Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ·
ÙˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ Î·Ù¿ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘
·ÈÒÓ·.
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
Περγαμην. Xβρη, 16ος
Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È. H ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘
αι. (Eθνικ Bιβλιοθκη
™ÔÊÈ·ÓÔ‡ Û ·Ï‹ ÁÏÒÛÛ·, ηٷÓÔË-
της Γαλλας).
Ù‹ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘
ÂÔ¯‹˜, ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ÂӉȷʤÚÔ˘Û·
·fiÂÈÚ· ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡ Ù˘ ÂÏÏË-
ÓÈ΋˜ Ó·˘ÙÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔ-
Ó· ÛÙ‹ÚÈ͢ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ó·˘ÛÈ-
ÏÔ˝·˜ Û ÂÚÈÔ¯¤˜ ÂÎÙfi˜ Ù˘ MÂÛÔ-
Á›Ԣ. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ô ··ÍȈ̤ÓÔ˜ ÛÙËÓ
ÔÈΛ· MÂÛfiÁÂÈÔ ·ÛÙÚÔÏ¿‚Ô˜, ·¤‚·È-
Ó ··Ú·›ÙËÙÔ ‚Ô‹ıËÌ· ÌfiÏȘ ¤Ó·
ÏÔ›Ô Í·ÓÔÈÁfiÙ·Ó ÛÙÔÓ ˆÎ·Ófi.
OÈ ¯¿ÚÙ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘
°. TfiÏÈ· «OÈ ÂÏÏËÓÈÎÔ› Ó·˘ÙÈÎÔ› ¯¿ÚÙ˜
ÔÚÙÔÏ¿ÓÔÈ, 15Ô˜ - 17Ô˜ ·ÈÒÓ·˜», ÂΉ.
«OÏÎfi˜», Aı‹Ó· 1999.
 «Γκριγκος»
στην ανακλυψη
του Nου Kσμου
P Οι Κρητικο# Ντε Ρδας  Ντα Ρντι αναφρονται τσο
στα πληρ&ματα του Μαγγελνου σο και στη Σεβ#λλη και
το Μεξικ κατ τον 16ο αι. και δεν φα#νονται να ε#ναι
αποκομμνοι απ την Κρτη. Στην εικνα, Κρητικο#, απει-
κον#σεις κτητρων κατ Gerola σε να του Αρχαγγλου Μι-
χαλ, Μσα Λακνια Μιραμπλου, Λασ#θι (πηγ: «Ιστορ#α
του Ελληνικο Eθνους», τμ. Ι, Εκδοτικ Αθην&ν).

H Το σκφος «Σντα Τρινιδδ». Στο ελληνικ πλρωμα του

Μαγγελνου αναφρονται νατες, λοστρμοι στα σκφη «Βι-
κτρια», «Σαν Αντνιο» και «Κονθεψιν» (φωτ. H. Johnson,
«The History of Wine», London 1989).

Του ¡. ∂. ∫ ∞ƒ∞¶π¢∞∫∏
Kαθηγητ
της Iστορας στο Ινιο Πανεπιστ
μιο,
τ. διευθυντ
των Γενικν Αρχεων του Κρτους

∏ I™TOPIA ·˘Ù‹ Â›Ó·È ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘, ·Ú¿ ÙÔ

fiÙÈ ¤¯Ô˘Ó Û˘ÏÏÂÁ› ÛÙÔȯ›·, ¤¯Ô˘Ó ‰ËÌÔÛÈ-
¢ı› ÌÔÓÔÁڷʛ˜ Î·È ¿ÚıÚ·, ¤¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ
Û˘Ó¤‰ÚÈ·. ∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ –·˜ ÙÔ Ô‡ÌÂ
fï˜ ηÙ¢ı›·Ó Ì ÙË ÛˆÛÙ‹ ϤÍË, ÙˆÓ °Ú·ÈÎÒÓ–
ÛÙȘ «ªÂÁ¿Ï˜ ∞ӷηχ„ÂȘ», fiˆ˜ Û˘ÓËı›˙Ô˘Ì ӷ
ÙȘ ϤÌÂ, ̤ÓÂÈ Ó· ÁÚ·Ê›.
Δ· ÛÙÔȯ›· ¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ· Â›Ó·È Ôχ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ӷ -
‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·‰ÈÊËı› Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi Ù· Û¯ÂÙÈ-
ο ·Ú¯Â›· Ù˘ π‚ËÚÈ΋˜, ·Ú¿ ÙȘ Û¯ÂÙÈΤ˜ ¤Ú¢Ó˜
ÙÔ˘ π. ÷ÛÈÒÙË Î·È Û ¤Ó· ¿ÏÏÔ Â›‰Ô, ÙÔ˘ Ã. ¢. §¿-
˙Ô˘, Î·È ‚¤‚·È· ̤ÓÔ˘Ó ¿ÓÙ· Ù· ·Ú¯Â›· ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ
Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡-
„ˆÓ. ∂ÈϤÔÓ, Ë ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ˆÓ
¿Û¯ÂÈ Û’ ¤Ó· ‚·ıÌfi ·fi ÙË ÏÔÁÈ΋ ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ
ÈÛÙÔÚÈÒÓ Î·È ÙÔ˘ „˘¯ÔÏÔÁÈÎÔ‡ ·ÙÔÌÈÎÈÛÌÔ‡ Ô˘ ¯·-

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 17

H Σχδιο της εκμετλ-
λευσης (hacienda)
Mollemolle, στο Κοζκo
του Περο (Γενικ Εθνι-
κ Αρχε#ο του Περο).
18 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙Â ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÔ-
ÁÚ·Ê›·: ÌÂÁ¿Ï˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ, ÙÔÏÌË-
ÚÒÓ ÂıÓÈÎÒÓ ËÚÒˆÓ. ∫¿ı ¯ÒÚ· ‹ıÂ-
ÏÂ, ÁÈ· ÙÔ ÂıÓÈÎfi Ù˘ ÁfiËÙÚÔ, Ó· ·Ó·-
‰Â›ÍÂÈ ·Ó·‰ÚÔÌÈο ÙË Û˘Ì‚ÔÏ‹ Ù˘ Û’
·˘Ù‹Ó ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈ¤ÙÂÈ· Ù˘ ·Ó-
ıÚˆfiÙËÙ·˜, Ô˘ ˆÛÙfiÛÔ Ú·ÁÌ·ÙÔ-
ÔÈ‹ıËΠ΢ڛˆ˜ ˘·ÎÔ‡ÔÓÙ·˜ ÛÂ
ÌÈ·Ó ·˘ÙÔÓfiËÙË ·Ó¿ÁÎË ÙÔ˘ ÌÂ۷ȈÓÈ-
ÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘. ¶ÂÚÈÛÛfiÙÂÚË ÁË ÁÈ· η-
Ù¿ÎÙËÛË, ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙˆÓ ‰ÚfiÌˆÓ Ù˘
∞Ó·ÙÔÏ‹˜.
√È EÏÏËÓ˜, ·ÊÔ‡ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËηÓ
Û ÂıÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó·
Ï›Ô˘Ó ·fi ÙË ‰ÈÂΉ›ÎËÛË ÌÈ·˜ Û˘Ì-
‚ÔÏ‹˜ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›·. ∞ÚÎÔ‡-
Û·Ó Û’ ·˘Ùfi ÌÂÚÈο ÔÓfiÌ·Ù·, ÌÂÚÈΤ˜
˘Ôı¤ÛÂȘ ηÌÈ¿ ÊÔÚ¿ Î·È Ë Ê·ÓÙ·-
Û›·, ÁÈ· Ó· Ù·˘ÙÈÛıÔ‡Ó ÚfiÛˆ· ‹ ηÈ
Ó· «·Ó·Ù·˘ÙÈÛıÔ‡Ó», Ó· ÂÈÓÔËı› Ë
‡·ÚÍË ÂÓfi˜ ¯¿ÚÙË Ô˘ ÛÙ· ¯¤ÚÈ·
ÙÔ˘˜ ›¯·Ó ÔÈ «‚˘˙·ÓÙÈÓÔ›», Ë ‡·ÚÍË
ÂÓfi˜ ηÂÙ¿ÓÈÔ˘ Ô˘ ›¯Â ¿ÂÈ ¤Ú·
·fi ÙȘ ı¿Ï·ÛÛ˜ Î·È Â› ÙÔ Ì˘ÛÙÈÎfi
ÙÔ˘ Î.Ù.Ï. πÛÙÔڛ˜ ‰ËÏ·‰‹ ·’ ·˘Ù¤˜
Ô˘ ΢ÎÏÔÊÔÚÔ‡Û·Ó ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘
ªÂÛÔÁ›Ԣ, ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡, Ù˘ μ·Ï-
ÙÈ΋˜, ·fi ·Ú¯·ÈÔÙ¿ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ, ηÈ
ÙȘ ‰ÈËÁÔ‡ÓÙ·Ó „·Ú¿‰Â˜ ‹ Ó·˘ÙÈÎÔ› Û’
fiÔÈÔÓ ‹ıÂÏ ӷ ÙȘ ·ÎÔ‡ÛÂÈ.
™Â ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·Ó¿Ï˘ÛË, Ù›ÔÙ· ‰ÂÓ
‹Ù·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ „¤Ì·Ù· Ô‡Ù fï˜ ηÈ
ÔÊ›ÏÂÙ·È Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ
ı·Ï·ÛÛ›ˆÓ Ô‰ÒÓ ÛÙËÓ ‡·ÚÍË ÂÓfi˜
¯¿ÚÙË ‹ οÔÈˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ, Ô˘ ›·Ó
ÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ Û ¿ÏÏÔ˘˜. ∏ «·Ó·Î¿Ï˘„Ë»
‹Ù·Ó ÙÔ ÚÔ˚fiÓ ÌÈ·˜ Ì·ÎÚ¿˜ ÂͤÏÈ͢,
ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜, ÔÏÈÙÈ΋˜, ÔÈÎÔÓÔÌÈ-
΋˜ Î·È Ù¯ÓÔÏÔÁÈ΋˜, Ô˘ ÂÓÂÚÁÔÔÈ-
Â›Ù·È ·fi Ù· ÚÒÙ· ÈÛÙÔÚÈο ¯ÚfiÓÈ·,
ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ fiÛÔ Ì·˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÔÈ
ÁÓÒÛÂȘ Ì·˜ Ó· ͤÚÔ˘ÌÂ, ÁÈ· Ó· ÔÏÔ-
ÎÏËÚˆı› fiÙ·Ó Ô ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ‰˘ÙÈ-
ÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ¯ÚÂÈ¿ÛÙËΠÔˆÛ‰‹-
ÔÙÂ Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ·fi Ó¤-
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
Ô˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜, ˘ÔÙ¿ÛÛÔÓÙ·˜ fi,ÙÈ ¤‚ÚÈ-
ÛΠÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ¿ ÙÔ˘. ∏ ∞ÌÂÚÈ΋ ¿Ï-
ψÛÙ ›¯Â ηÙÔÈÎËı› ·fi ∞ÛÈ¿Ù˜ ·È-
ÒÓ˜ ÚÈÓ ÙËÓ ·Ó·Î·Ï‡„Ô˘Ó Ù· È‚ËÚÈ-
ο ÏËÚÒÌ·Ù·, fiˆ˜ ›¯Â ·Ó·Î·Ï˘-
Êı› Î·È ·fi ™Î·Ó‰ÈÓ·‚Ô‡˜. ∞ÏÒ˜
‹Ù·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ.
∫·È ÔÈ EÏÏËÓ˜ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÙÂÏ¢-
Ù·›·, ÙË «ÌÂÛÔÁÂȷ΋» ·Ó·Î¿Ï˘„Ë Ù˘
∞ÌÂÚÈ΋˜;
™ÙÔȯ›· Î·È ·‚‚·ÈfiÙËÙ˜
™Ù· Ó·˘ÙÔÏfiÁÈ· ÙÔ˘ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡
ÙÔ˘ ∫ÔÏfiÌ‚Ô˘, ·˘ÙÔ‡ Ô˘ ÍÂΛÓËÛÂ
ÛÙȘ 25 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1493, fiÙ·Ó Ô
ı·Ï·ÛÛÔfiÚÔ˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÛÂ Ó· È-
ÛÙ‡ÂÈ fiÙÈ Â›Ó·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ∞Û›· ηÈ
Ì¿ÏÈÛÙ·, ÛÙËÓ π·ˆÓ›·, ÙËÓ ΔÛÈ·Ó-
ÁÎÔ‡ fiˆ˜ ÙËÓ ¤ÏÂÁ·Ó ÙfiÙÂ, ˘¿Ú¯ÂÈ
ÙÔ fiÓÔÌ· Johan Griego, Ó·‡ÙË ·fi ÙË
°¤ÓÔ‚·, ϋڈ̷ Ù˘ ηڷ‚¤Ï·˜
°Î·ÚÓÙ¤Ú·. Δ· ÛÙÔȯ›· ·˘Ù¿ ›ӷÈ
ÈÛ¯Ó¿. ∏ °¤ÓÔ‚· ›¯Â Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙËÓ
∞Ó·ÙÔÏ‹ ÁÈ· ·ÈÒÓ˜. ΔÔ ÂıÓÈÎfi fiÓÔÌ·
ÂÓfi˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡ ‰ÂÓ Ï¤ÂÈ Î·È ÔÏÏ¿ ÁÈ·
ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘, ¿ÌÂÛË ‹ ·ÒÙÂÚË,
Ô‡Ù ‚¤‚·È· Ì·˜ ÂÚÌËÓ‡ÂÈ ÙË ÛËÌ·-
Û›· ÙÔ˘. ΔÔ˘ ‰fiıËΠηٿ ÙË Ó·˘ÙÔÏfi-
ÁËÛ‹ ÙÔ˘, ‹Ù·Ó ÌÈ· ÈÛ·ÓÔÔ›ËÛË ÙÔ˘
ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎÔ˘ greco; ΔÈ ÛËÌ·›ÓÂÈ greco
‹ griego ÛÙ· ÈÛ·ÓÈο ‹ Ù· ÁÂÓÔ‚¤˙Èη
Ù˘ ÂÔ¯‹˜.
∏ πÛ·Ó›·, ΢ڛˆ˜ Ë ™Â‚›ÏÏË, ‹Ù·Ó
ÙfiÙ ÁÂÌ¿ÙË ·fi ÌÈÎÚ¤˜ ͤÓ˜ ÎÔÈÓfi-
ÙËÙ˜, ȉ›ˆ˜ πÙ·ÏÔ‡˜ Ù˘ °¤ÓÔ‚·˜,
·ÊÔ‡ ÚÔ˜ Ù· ÂΛ ÙÔ˘˜ ¤ÛÙÂÏÓÂ Ë ‰È-
‡ڢÓÛË ÙˆÓ ÈÛÙˆÙÈÎÒÓ Î·È ÂÌÔÚÈ-
ÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜. ∫·È Ù¤ˆ˜ μÂ-
ÓÂÙÔ‡˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ fiˆ˜ ‹Ù·Ó ÔÈ ∫ÚËÙÈ-
ÎÔ› ‹ ÔÈ ∂Ù·Ó‹ÛÈÔÈ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÈ ÛÙË
™Â‚›ÏÏË Ô π. ÷ÛÈÒÙ˘ ÙÔÓ 16Ô ·È. ¶¤-
Ú·ÛÌ· ÙˆÓ Î·Ú·‚ÈÒÓ, ÙÔ ∫¿ÓÙÈÍ ‹ Ë
™Â‚›ÏÏË ·Ó·fiÊ¢ÎÙ· ı· Ì·ÁÓ‹ÙÈ˙·Ó
ÔÏϤ˜ ηÙËÁÔڛ˜ ÂӉȷÊÂÚÔ̤ӈÓ.
¶ÔÏÏÔ› ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ‰È·-
ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏ·˙·Ó «˘ËÎÔfiÙËÙ·»
Î·È ÁÏÒÛÛ· Î·È ıÚËÛΛ·, fiˆ˜ ¤Î·ÓÂ
ÁÈ· Ù· ‰‡Ô ·’ ·˘Ù¿ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ∫Ô-
ÏfiÌ‚Ô˜. ∏ ÂıÓÈ΋ ηٷÁˆÁ‹ ‰ÂÓ Û‹-
Ì·ÈÓ ÂΛÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ fi,ÙÈ ÛËÌ·›ÓÂÈ
ÁÈ· Ì·˜ Û‹ÌÂÚ· Î·È Ë ›‰È· Ë ıÚËÛΛ·,
ÈÛ¯˘Úfi˜ fiÏÔ˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜ ·‰˘Ó¿ÙÈ˙Â
ÁÈ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÔÓÙ·Ó ·fi
ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜. ΔÔ ÂÏ-
ÏËÓÈÎfi ϋڈ̷ ÙÔ˘ ª·ÁÁÂÏ¿ÓÔ˘ -·˘-
ÙÔ‡ ÙÔ˘ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘ ¿Ú¯ÔÓÙ· Ô˘
‚ڋΠÂÚÈÛÛfiÙÂÚË Î·Ù·ÓfiËÛË ÛÙÔ˘˜
πÛ·ÓÔ‡˜ ·Ú¿ ÛÙËÓ ›‰È· ÙÔ˘ ÙËÓ ·-
ÙÚ›‰·, fiˆ˜ ¿ÏψÛÙÂ Î·È Ô ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜,
fiÙ·Ó ·Ó·˙‹ÙËÛÂ Ó· ‚ÚÂÈ ÙÔ Èı·Ófi Ófi-
ÙÈÔ ¤Ú·ÛÌ· ÚÔ˜ ÙȘ πÓ‰›Â˜- Â›Ó·È ›Ûˆ˜
ÈÔ «ÔÌÈÏËÙÈÎfi», ¤¯ÔÓÙ·˜ fï˜ ηٿ
ÓÔ˘Ó fiϘ ÙȘ ·Ú·¿Óˆ ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂȘ.
√ Ó·‡ÎÏËÚÔ˜ ÛÙÔ ÛοÊÔ˜ μÈÎÙfiÚÈ· (Ù·
¿ÏÏ· ‹Ù·Ó ÙÔ ΔÚÈÓȉ¿‰, ÙÔ ™·Ó ∞ÓÙfi-
ÓÈÔ, ÙÔ ∫ÔÓı„ÈfiÓ, ÙÔ ™·ÓÙÈ¿ÁÎÔ) ›¯Â
ÂÁÁÚ·Ê› ˆ˜ ªÈ¯·‹Ï ¡Ù· ƒfiÓÙÈ, ·˘Ùfi
ÛËÌ·›ÓÂÈ ·fi ÙË ƒfi‰Ô, ·ÏÏ¿ ÙÔ fiÓÔÌ·
Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È Î·È ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È ÙËÓ
∫¤Ú΢ڷ, Î·È ‰˘Ô ¿ÏÏÔÈ ˆ˜ º›ÏÈÔ˜
¡Ù· ƒfiÓÙÈ Î·È ˆ˜ ªÈ¯·‹Ï ™¿ÓÙÛÂı ¡Ù·
ƒfiÓÙÈ. ™ÙËÓ ›‰È· ·ÔÛÙÔÏ‹ ¤¯Ô˘Ì ÙÔÓ
ÃÔ˘¿Ó °ÎÚȤÁÎÔ ·fi ÙË ¡¿ÔÏË Ù˘
ƒˆÌ·Ó›·˜ (ÙÔ ¡·‡ÏÈÔ), ÛÙÔ μÈÎÙfiÚÈ·,
ÂÓÒ Ô ™›ÌˆÓ ·fi ÙÔÓ ∞ÍÈfi (sic) (¡¿ÍÔ˜;)
Â›Ó·È Ó·‡Ù˘ ÛÙÔ ™·Ó ∞ÓÙfiÓÈÔ Î·È Ô
ª·Ùı·›Ô˜ ¡Ù °ÎfiÚÊÔ (∫ÂÚ΢ڷ›Ô˜) ‹
ª·Ùı·›Ô˜ °ÎÚȤÁÎÔ Ó·‡Ù˘ ÛÙÔ ∫ÔÓ-
ı„ÈfiÓ. √ ÏÔÛÙÚfiÌÔ˜ ÙÔ˘ μÈÎÙfiÚÈ·, Ô
ºÚ·Óı›ÛÎÔ ∞ÏÌÔ, ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ·fi
ÙÔÓ (sic) ∞ÍÈfi (¡¿ÍÔ˜;) Î·È ˆ˜ «Î¿ÙÔÈ-
ÎÔ˜» ƒfi‰Ô˘ Î·È ÎÚ¿ÙËÛ ÙÔ ËÌÂÚÔÏfi-
ÁÈÔ ÙÔ˘ ÏÔ›Ô˘, ÙÔ˘ ÌfiÓÔ˘ ÏÔ›Ô˘ Ô˘
Â¤˙ËÛ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ·Ó Î·È fi¯È ÙÔ˘
ÌfiÓÔ˘ ËÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘. °Ú¿ÊÂÈ Û ÈÛ·ÓÈ-
ο Ù˘ ∫·ÛÙ›ÏÏ˘ Î·È ¤¯ÂÈ ¤Ó· ÈÛ·ÓÔ-
ÔÈË̤ÓÔ fiÓÔÌ·. √fiÙ ¿ÏÈ Ù›ıÂÙ·È
ÙÔ ÂÚÒÙËÌ· ÙÔ˘ ·ÎÚÈ‚Ô‡˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·
Ù˘ ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘. ∞˜ ÛËÌÂȈı› fiÙÈ
̤ÏÔ˜ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜, ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎfi˜
Ù˘ Î·È ÏfiÁÈfi˜ Ù˘, ‹Ù·Ó ÎÈ ¤Ó·˜ Èfi-
Ù˘ Ù˘ ƒfi‰Ô˘ ·fi ÙË μÈΤÓÙÛ· Ù˘
πÙ·Ï›·˜, Ô˘ ‚Ú¤ıËΠÛÙËÓ πÛ·Ó›· ˆ˜
·ÎfiÏÔ˘ıÔ˜ ÙÔ˘ ·ÈÎÔ‡ ÓÔ‡ÓÙÛÈÔ˘, Ô
∞ÓÙfiÓÈÔ ¶ÈÁηʤٷ. HÙ·Ó ÔÈ ¿ÏÏÔÈ ƒÔ-
‰›Ù˜ Ì·˙› ÙÔ˘; HÙ·Ó Û˘ÁÁÂÓ›˜, ÒÛÙÂ
Ó· Ó·˘ÙÔÏÔÁËıÔ‡Ó fiÏÔÈ Ì·˙› ˆ˜ ̤ÏË
ÌÈ·˜ ÌÈÎÚ‹˜ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋˜ Âȯ›ÚË-
Û˘; ∞˜ ÌËÓ Í¯ӿÌ fiÙÈ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂ-
ÚÔÈ «EÏÏËÓ˜» Ô˘ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÛÙ·
ÈÛ·ÓÈο ·Ú¯Â›· ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÔ¯‹, ˆ˜
Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜ Ù˘ πÛ·Ó›·˜ ‹ Ì ¿ÏϘ
ȉÈfiÙËÙ˜, ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Î·Ù¿ ηÓfiÓ·
ÔÈÎÔÁÂÓÂȷο. ∞ÏÏ¿ Ô ∫ÂÚ΢ڷ›Ô˜ ηÈ
Ô ¡·˘ÏÈÒÙ˘ ÔȘ ‰È·‰ÚÔ̤˜ ·ÎÔ-
ÏÔ‡ıËÛ·Ó (ηٿÛÎÔÔÈ, Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜
ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ ÛÙȘ ‚ÂÓÂÙÈΤ˜ ı¿Ï·Û-
Û˜;) ˆ˜ Ù¤ˆ˜ BÂÓÂÙÔ› ˘‹ÎÔÔÈ;
πÛ·Ó›· - ¡¤Ô˜ ∫fiÛÌÔ˜
¡Ù· ƒfiÓÙÈ ¿ÓÙˆ˜, Ô˘ Û˘Ó·ÓÙÈÔ‡ÓÙ·È
Î·È ˆ˜ ¡Ù ƒfi‰·˜ ‹ ¡ÙÈ ƒfiÓÙÈ Î·Ù¿ ÙË
Û‡Á¯˘ÛË ÙˆÓ ÚÔı¤ÛÂˆÓ da, di, de ηÈ
ηٿ ÙË Û˘Áί˘Ì¤ÓË ÚÔÊÔÚ¿ ÙÔ˘
«ƒfi‰Ô˜», ΢ڛˆ˜ ∫ÚËÙÈÎÔ‡˜ Ì¿ÏÈÛÙ·,
Û˘Ó·ÓÙ¿Ì ÔÏÏÔ‡˜ ÛÙË ™Â‚›ÏÏË ÙˆÓ
ÚÒÙˆÓ ÂÙÒÓ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., fiˆ˜ ı·
Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘ÌÂ Î·È ÛÙÔ ªÂÍÈÎfi ÙˆÓ
ÚÒÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ Ù˘ ηٿÎÙËÛ‹˜ ÙÔ˘.
ª¤ÓÂÈ ¿ÓÙ· ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· Ò˜ Ú¤ÂÈ
Ó· ‰È·‚¿˙Ô˘Ì ÙËÓ ÚfiıÂÛË ÓÙÂ, ÓÙ· ‹
ÓÙÈ. ªÂ ÎÂÊ·Ï·›Ô d, ÔfiÙ ·˘Ù‹ ›ӷÈ
ÂÓۈ̷و̤ÓË ÛÙÔ fiÓÔÌ· Î·È ‰ÂÓ ‰Â›-
¯ÓÂÈ ¿ÌÂÛ· ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ‹ Ì ÌÈÎÚfi
d, ÔfiÙÂ Â›Ó·È ÌÈ· ÚfiıÂÛË Ô˘ ‰Â›-
¯ÓÂÈ ÙËÓ ÚԤϢÛË;
¢ÂÓ ‹Ù·Ó fiÏÔÈ ·ÔÎÔÌ̤ÓÔÈ ·fi ÙËÓ
∫Ú‹ÙË, ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ. EÙÛÈ
¤¯Ô˘Ì ¤Ó·Ó ª·ÓfiÏË ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ
¡Ù· ƒfiÓÙÈ, ·ÓÈ„Èfi ÙÔ˘ π·ÎÒ‚Ô˘, ÂÁη-
Ù·ÛÙË̤ÓÔ˘ ‹‰Ë ·fi ÙÂÛÛ·Ú·ÎÔÓÙ·Â-
Ù›· ÙÔ 1570, ÛÙË ™Â‚›ÏÏË. ∂›Ó·È «πÛ·-
ÓÔ›», ·ÏÏ¿ Ë μÂÓÂÙ›· ÙÔ˘˜ ·Ú·ÎÔÏÔ˘-
ı›, ˆ˜ Ù¤ˆ˜ ˘ËÎfiÔ˘˜. ™˘Ó·ÓÙ¿Ì Â›-
Û˘ ¤Ó·Ó ∞ÁÔ˘ÛÙ›Ó ¡Ù ƒfi‰·˜, ÛÙË
°Ô˘·Î·ÙÛԇϷ ÙÔ˘ ªÂÍÈÎÔ‡, ̤ÏÔ˜ Ù˘
ÚÒÙ˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ηٿÎÙËÛ‹˜ ÙÔ˘.
¶·ÓÙÚÂ̤ÓÔ˜ ‹ Û‡ÓÙÚÔÊÔ˜ ÌÈ·˜ ∫·Ù·-
ϛӷ ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ›¯Â ·È‰È¿, ‰ÂÓ
Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ¤¯ÂÈ ÂˆÊÂÏËı› ·fi Ù·
·Á·ı¿ Ù˘ ηٿÎÙËÛ˘ Î·È Ì·ÚÙ˘Ú›-
Ù·È ÊÙˆ¯fi˜. ∂›Ó·È ¤ÌÔÚÔÈ, ·ÏÏ¿ ΢-
Ú›ˆ˜ Ó·‡Ù˜ Î·È Ù¯ÓÈÎÔ›, fiˆ˜ ÂΛÓÔ˜
Ô ª·ÌÚÈ¿ÓÔ ‹ ª·ÓÔ˘¤Ï °ÎÚȤÁÎÔ, ·-
ÓÙÚÂ̤ÓÔ˜ Ì ÙË ÛfiÚÈ· ∞Ú·‰›Ï §ÔÔ‡-
‰· (∞ÏÂÔ‡‰·, §·ÌÔ‡‰·;) ÛÙË μÂÚ·-
ÎÚÔ‡˜, fiÔ˘ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ› ˆ˜ ·Ú¯ÈÂÈ-
ÛÙ¿Ù˘ ÂÓfi˜ ÏÔÁ›Ô˘ ¢ÁÂÓÔ‡˜ Î·È ˆ˜
«ÂÈıˆÚËÙ‹˜» ÏÔ›ˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜
˘¿ÏÏËÏÔ˜ ηٷ¯ˆÚ‹ÛÂˆÓ Ù˘ ΛÓË-
Û‹˜ ÙÔ˘˜. μÚÈÛÎfiÌ·ÛÙ ÛÙ·ıÂÚ¿ ÛÂ
¤Ó·Ó ·ÎÏÔ Ó·˘ÙÒÓ, Ù¯ÓÈÎÒÓ Ù˘ Ó·˘-
ËÁÈ΋˜, ÌÂÛ·›ˆÓ ‹ ¯·ÌËÏÒÓ ÁÚ·ÌÌ·-
ÙÈÎÒÓ Î·È ÌÂÛ·›ˆÓ ÂÌfiÚˆÓ, ηÙËÁÔ-
ڛ˜ ۯ‰fiÓ ÏÂÔÓ·ÛÌ·ÙÈΤ˜ ÛÙȘ ‚ÂÓÂ-
ÙÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ ‹ Ù˘ ∂Ù·-
Ó‹ÛÔ˘. ªÈ· ÚÔÛˆÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ÌÂ-
Û·›ˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÛÙÚˆÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ÂÏ-
ÏËÓÔÏ·ÙÈÓÈ΋˜ ·Ó·ÙÔÏ‹˜, ·˘ÙÒÓ ‰ËÏ·-
‰‹ Ô˘ ηٿ ηÓfiÓ·, ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ‰È΋ ÙÔ˘˜
ÁË, ı· Â¤ÙÚÂ ›Ûˆ˜ Ó· ÂÍËÁËı› η-
χÙÂÚ· Ë ÌÂٷΛÓËÛË ÚÔ˜ ÙȘ Ӥ˜ ¢-
ηÈڛ˜ Ô˘ ıˆÚËÙÈο ¿ÓÔÈÁ·Ó ÔÈ ¢˘-
ÙÈΤ˜ πÓ‰›Â˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· Ù·˘ÙÈÛıÔ‡Ó
ηχÙÂÚ· ÔÈ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ›-
¯·Ó Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·.
√ ¢ˆÚfiıÂÔ˜ ‹ £Âfi‰ˆÚÔ˜ Ô˘ Ê·›ÓÂ-
Ù·È fiÙÈ ‹Ù·Ó ̤ÚÔ˜ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÙÔ˘
¶·ÌÊ›ÏÔ ¡·Ú‚¿Âı ÛÙË ºÏfiÚÈÓÙ·, ÙÔ
1527, Î·È ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Â›Û˘ ˆ˜
Griego, ÂȂ‚·ÈÒÓÂÈ Ì ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ
ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ Î·Ùڿ̷̈ ÙÔÓ ÏÔ›ˆÓ, ÙË
Û¯¤ÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ Ô˘
·›ÚÓÔ˘Ó Ì¤ÚÔ˜ ÛÙȘ ·ÔÛÙÔϤ˜ Ì ÙȘ
Ù¯ÓÈΤ˜ ηٷÛ΢ÒÓ. °ÓÒÛÂȘ Ô˘
ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ·ÔÎÙËı› ÛÙÔ˘˜
Ù·ÚÛ·Ó¿‰Â˜ ÌÈÎÚÔ‡˜ Î·È ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ÙˆÓ
‚ÂÓÂÙÈÎÒÓ ÓËÛÈÒÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ∏
·ÔÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ π¿Îˆ‚Ô˘ ∫·ÚÙȤ, ÛÙÔÓ
∫·Ó·‰¿, ÙÔ 1534, Ó·˘ÙÔÏÔÁ› ·fi Ù·
̤ÏË ÌÈ·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·ÚÔÈΛ·˜ ÛÙË
°·ÏÏ›·. ™˘ÁÎÚÔÙË̤Ó˘ ·ÚÔÈΛ·˜,
·ÊÔ‡ ‰È·ı¤ÙÂÈ Î·È ·¿, ÙÔÓ ∫˘ÚÈ·-
ÎÔ‡ÏË ∫·Ó‰·‡ÏË, Ù˘ ÔÔ›·˜ fï˜ ÔÈ
Ó·˘ÙÈÎÔ› Ô˘ ›¯·Ó ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ
∫·ÚÙȤ, ¯¿ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹
ÙÔ˘˜ ÛÙȘ Â΂ÔϤ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ §·˘ÚÂÓÙ›-
Ô˘. ∏ ‰È·‰ÚÔÌ‹ Ù˘ ·ÚÔÈΛ·˜ ·˘Ù‹˜
¤ˆ˜ ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛ‹ Ù˘ ÛÙ· Á·ÏÏÈο
ÏËÚÒÌ·Ù·, ‰ÂÓ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ‹, ·ÏÏ¿
›Ûˆ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÙˆÓ
™ÙÚ·ıÈÒÙË Î·È ÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ Ù˘ πÙ·-
Ï›·˜, Ô˘ ÚfiÛÊÂÚ·Ó ÔÏϤ˜ ‰˘Ó·Ùfi-
ÙËÙ˜ ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛ˘, ÂÈÙÚ¤ÔÓÙ·˜
Û’ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó Î¿ÔÈ·
Ù‡¯Ë Ó· ÚÔÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó Â›Ù ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·-
ÙÔ‡˜ ÙÔ˘ ∞„‚Ô‡ÚÁÔ˘ ›Ù ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·-
ÙÔ‡˜ ÙˆÓ °¿ÏψÓ. ªÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ¿-
ÓÙˆ˜ Û ÌÈÎÚ¤˜ «ÎÔÈÓfiÙËÙ˜», Ì ¤Ó·Ó
·Ú¯ËÁfi, Û·Ó›ˆ˜ ÌfiÓÔÈ. ∫ÔÈÓfiÙËÙ˜
Ô˘ Û˘¯Ó¿ ¤¯Ô˘Ó ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÔÈÎÔÁÂ-
ÓÂÈ·Îfi ‹ ÌÈ·˜ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ˘ Û˘ÓÙÔÈ-
ÙÒÓ Ô˘ ı¤ÙÂÈ ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ Ù˘ ÛÙË
‰È¿ıÂÛË ÂÓfi˜ ‰ÈÔÚÁ·ÓˆÙ‹ (ÂȯÂÈÚË-
Ì·Ù›·) ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ·Ó·Î·Ï‡„ˆ˜. √È
˘ËÚÂۛ˜ Â›Ó·È Ó·˘ÙÈΤ˜ ‹ Ù¯ÓÈΤ˜,
ÌÂÛ·›Ô˘ ¿ÓÙˆ˜ ÂÈ¤‰Ô˘, ‰ËÏ·‰‹ Û˘-
Ó·ÓÙ¿Ì ÏÔËÁÔ‡˜ ‹ ˘ÚÔ‚ÔÏËÙ¤˜, ·Ï-
Ï¿ ÔÙ¤ ΢‚ÂÚÓ‹Ù˜ ηÂÙ¿ÓÈÔ˘˜ ‹
·Ú¯ËÁÔ‡˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜.
NÙ K¿ÓÙÈ·, ºˆÎ¿˜, °ÂÚ¿Î˘
∏ Ù‡¯Ë ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ οÓÂÈ Ù· ˘fi-
ÏÔÈ·, fiˆ˜ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ¡ÙÂ
∫¿ÓÙÈ·, Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ºÚ·Ó-
ı¤ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ, ˆ˜ ˘ÚÔ‚ÔÏËÙ‹˜, ÛÙËÓ
ÂÚÈÂÙÂÈÒ‰Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡,
ı· ·›ÍÂÈ ÈÔ Ôχ-
ÏÔÎÔ ÚfiÏÔ, Ì ÌÂÚÈ-
ÎÔ‡˜ Û˘Ì·ÙÚÈÒÙ˜
ÙÔ˘ ÛÙ· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘
AÓÒÓ˘ÌÔÈ Î·È
·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó. ∞ӷο-
Ï˘„Ë ÙÔ˘ ∫Ô‡˙ÎÔ, η-
ÂÒÓ˘ÌÔÈ EÏÏËÓ˜
Ù¿Ï˘ÛË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·- ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË
ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ IÓη, ‰ÔÏÔ-
ÏÔ˘ Î·È ÂÌʇÏÈÔ˜ ˘ÂڈοÓȈÓ
ÌÂٷ͇ πÛ·ÓÒÓ ÁÈ·
ÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ‹ ÙÔ˘˜
¯ˆÚÒÓ
ÛÙË Ó¤· ¯ÒÚ·. √ Ì˘-
ÛÙËÚÈ҉˘ ·˘Ùfi˜ ∫ÚË-
ÙÈÎfi˜, ¡Ù ∫¿ÓÙÈ·, Ô˘ ÂÓ¤Ó¢Û ÙÔÓ
∫fiÓÙÔÁÏÔ˘, Â›Ó·È ¤Ó· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ
‰˘ÛÎÔÏÈÒÓ Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÈο ·ÚÔ˘Û›·-
˙Â Ë ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ ÁÈ·
ÂΛÓÔ˘˜ Ô˘ ‹ÏÈ˙·Ó fiÙÈ ÚfiÛÊÂÚÂ
‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Î·Ï˘Ù¤Ú¢Û˘ Ù˘ ˙ˆ‹˜
ÙÔ˘˜: Û‡ÓÙÔÌ· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Ì¤Û· ÛÙÔ
Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ ‰ÔÌÒÓ Ù˘ ηٿÎÙËÛ˘,
Ô˘ ÂÏÂÁ¯fiÙ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙËÓ ÎÚ·ÙÈ-
΋ Î·È ÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋ ÈÂÚ·Ú¯›·
ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙËÙÒÓ Î·È ‰È·ÙËÚÔ‡Û ¿-
ÁȘ ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÈÂÚ·Ú¯›Â˜. §›ÁÔÈ
ÏÔ‡ÙÈÛ·Ó ·Ú¿ ÙÔ ı¿ÚÚÔ˜ ÙÔ˘˜, fiˆ˜
Ô ¶¤ÙÚÔ˜ ‹ ¶¤‰ÚÔ ¡Ù ∫¿ÓÙÈ·, Î·È Ô
Δ˙ÒÚÙ˙˘ °ÎÚȤÁÎÔ, Â›Û˘ ∫ÚËÙÈÎfi˜,
ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡, Ô˘ Ë ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘ fï˜
‰Ë̇ıËΠÚÔ˜ fiÊÂÏÔ˜ Ù˘ πÂÚ¿˜ ∂ͤ-
Ù·Û˘.
Oˆ˜ ›‰·ÌÂ Î·È ·Ú·¿Óˆ, ÙÔ ¤-
Ú·ÛÌ· ÁÈ· ¤Ó· ∫ÚËÙÈÎfi ‹ ∂Ù·Ó‹ÛÈÔ
BÂÓÂÙfi ˘‹ÎÔÔ, ÛÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ Ù˘
πÛ·Ó›·˜, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ ·Û˘Ó‹-
ıÈÛÙÔ. √È πÛ·ÓÔ› Ó·˘ÏÔ¯Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ
·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ Î·È ÛÙ· √ıˆÌ·-
ÓÈο Î·È πfiÓÈ· ·Ú¿ÏÈ·, Û ·Ó·˙‹ÙËÛË
ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, ηٷÛÎfiˆÓ, ÂÓ ‰˘Ó¿-
ÌÂÈ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÒÓ ÁÈ· ÌÈ· ·ÓÙÈ‚ÂÓÂÙÈ΋
‹ ·ÓÙÈÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÂͤÁÂÚÛË. √ ∫ÂÊ·Ï-
ÏÔÓ›Ù˘ πˆ¿ÓÓ˘ ºˆÎ¿˜, ÃÔ˘¿Ó ¡ÙÂ
ºÔ‡Î·, ÛÙËÓ ÈÛ·ÓÈ΋ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÔÁÚ¿-
ÊËÛË, ‚Ú¤ıËΠÛÙËÓ ÈÛ·ÓÈ΋ ˘ËÚÂ-
Û›· Î·È ÁÚ‹ÁÔÚ· ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È.
ÛÙÔÓ N¤Ô KfiÛÌÔ. ΔÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ·˘Ùfi˜
›¯Â ¤Ó· ηÓÔÓÈÎfi fiÓÔÌ·, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó
¤Ó·˜ ÂÓÙÂÏÒ˜ ·ÓÒÓ˘ÌÔ˜ ÁÎÚȤÁÎÔ.
OÓÔÌ· Ì¿ÏÈÛÙ· ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎfi, Ì ‚˘-
˙·ÓÙÈÓ¤˜ Û˘Ó‰ËÏÒÛÂȘ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘
Û‹Ì·ÈÓ fiÙÈ Ë ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿ ÙÔ˘ ›¯Â ο-
ÔÈ· ÈÛÙÔÚ›· ‹ ο-
ÔÈ· ı¤ÛË Ô˘ Ù˘
Â¤ÙÚÂ ӷ ·Ó·-
ÊÂÚı› Û ÌÈ· ÁÂÓÂ-
·ÏÔÁ›·. °ÂÁÔÓfi˜
Ô˘ ‚ÔËıÔ‡Û ο-
ˆ˜ Û ÌÈ· ÎÔÈÓˆ-
Ó›·, fiˆ˜ Ë Â˘Úˆ-
·˚΋ Ù˘ ÂÔ¯‹˜,
Ô˘ fiÏÔÈ ÙÚÂÏ·›ÓÔ-
ÓÙ·Ó ÁÈ· Ù›ÙÏÔ˘˜ –Ô
›‰ÈÔ˜ Ô ∫ÔÏfiÌ‚Ô˜
›¯Â fiÏË ÙÔ˘ ÙË
˙ˆ‹, ȉ›ˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙȘ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÙÔ˘,
·ÊÈÂÚÒÛÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ÚÔÛ¿-
ıÂÈ¿˜ ÙÔ˘ Ó· ·ԉ›ÍÂÈ Ò˜ ‰ÂÓ ÛÙÂ-
ÚÔ‡ÓÙ·Ó Î¿ÔÈ·˜ ¢ÁÂÓÈ΋˜ ηٷÁˆ-
Á‹˜, Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ÂÈÓfiËÛÂ.
√ πˆ¿ÓÓ˘ ºˆÎ¿˜, ·Ó·Î¿Ï˘„ (1592)
ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ, ·Ú¿
ÙȘ ¤ÓÙÔÓ˜ ·ÌÊÈÛ‚ËÙ‹ÛÂȘ Î·È ÔÚÈ-
Ṳ̂Ó˜ ·ÌÊÈ‚Ôϛ˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó·
˘ÔÛÙËÚȯıÔ‡Ó ÛÔ‚·Ú¿, ÙÔ ÛÙÂÓfi Ô˘
¯ˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ μ·ÓÎÔ‡‚ÂÚ ·fi ÙËÓ ·ÌÂÚÈ-
ηÓÈ΋ ‹ÂÈÚÔ. ∏ ÁˆÔÏÈÙÈ΋ ÛËÌ·-
Û›· Ù˘ ·Ó·Î¿Ï˘„˘ ÂÓfi˜ ¿ÏÏÔ˘ ‰˘ÙÈ-
ÎÔ‡ ÂÚ¿ÛÌ·ÙÔ˜, ‚fiÚÂÈ· ·˘Ù‹Ó ÙË ÊÔ-
Ú¿, Ô˘ ÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ› ÔÓfiÌ·˙·Ó ÛÙÂÓfi
ÙÔ˘ ∞ÓÈ¿Ó, Ô ‰ÈÎfi˜ Ì·˜ μÂÚ›ÁÁÂÈÔ˜ ÔÚ-
ıÌfi˜, ı· ·Ó·‰Â›ÍÂÈ ÂÎ ÙˆÓ ˘ÛÙ¤ÚˆÓ ÁÈ·
ÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜, ÙË ÌÂÚÈ΋ ¤ÛÙˆ ÂÈÙ˘-
¯›· ÙÔ˘ ºˆÎ¿ Ô˘ ›ÛÙ¢ fiÙÈ ÙÔ ·Ó·-
Î¿Ï˘„Â. ∞Ú¯Èο ‰ÂÓ Â›¯·Ó ‰ÒÛÂÈ Î·ÌÈ¿
ÛËÌ·Û›· ÛÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„‹ ÙÔ˘. ∂›¯Â
ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ Ù·Íȉ¤„ÂÈ, ˆ˜ ÏÔËÁfi˜
ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘ ÛÙȘ ¢˘ÙÈΤ˜
πÓ‰›Â˜, ÛÙȘ ºÈÏÈ›Ó˜ Î·È ÙËÓ ∫›Ó·.
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Õ Χρτης του
Τεπετζ#νγκο,
μια puebla,
δηλαδ μια
αγροτικ καλ-
λιργεια (Μεξι-
κ, Γενικ
Αρχε#ο του
Eθνους).
∏ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ °ÂÚ¿-
ÎË, ∫ÂÊ·ÏÏÔÓ›ÙË Â›Û˘, Û˘ÓÔ„›˙ÂÈ
›Ûˆ˜ fiϘ ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜, Ì ¤Ó·Ó
Ó¤Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ· ÙÒÚ·, ÙÔÓ ·ÁÁÏÈÎfi.
™ÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙˆÓ AÁÁψÓ, ·fi Ù· ‰¤-
η ÙÔ˘ -ÙÒÚ· ÙÔÓ 17Ô ·ÈÒÓ·, ÙÔ ÚfiÏÔ
ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ ¤¯Ô˘Ó ÔÈ AÁÁÏÔÈ ÛÙ·
∂Ù¿ÓËÛ·- ı· ‚ÚÂı› Ó·˘·Áfi˜ ÛÙÔ
™È¿Ì fiÔ˘ ÂÂÓ‰‡ÂÈ Î¿ÔȘ ÔÈÎÔÓÔ-
̛˜ ÙÔ˘. √È Â·Ê¤˜ ÙÔ˘ Ì ÙÔÈÎÔ‡˜
ÚÔÛٿ٘, ÙÔ˘ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· ÂÈÛÙ·-
Ù‡ÂÈ ÙÔ ÙÔÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘
ÙÔÓ ‚¿˙ÂÈ ÛÙÔ ÛÙfi¯·ÛÙÚÔ Ù˘ ∞ÁÁÏÈ΋˜
∂Ù·ÈÚ›·˜ ÙˆÓ πÓ‰ÈÒÓ, οÓÔÓÙ¿˜ ÙÔÓ,
·ÓÙÈı¤Ùˆ˜ Û˘Ì·ı‹ ÛÙË Á·ÏÏÈ΋ ÔÌfi-
ÏÔÁÔ ÂÙ·ÈÚ›· Î·È Ê˘ÛÈο ÛÙË Á·ÏÏÈ΋
΢‚¤ÚÓËÛË. ∞Ó¤‚ËΠÔχ „ËÏ¿ ÛÙËÓ
ÙÔÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·, ¤Ó·˜ ‚·ÛÈÎfi˜ ˘Ô˘Ú-
Áfi˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙÔ˘ ™È¿Ì, Ô˘ fï˜
·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙË Û˘ÓËıÈṲ̂ÓË ‰È·‰ÚÔ-
Ì‹ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ÚÔÛÙ¿ÙË ÙÔ˘,
ηÙËÁÔÚ‹ıËΠ‰ËÏ·‰‹ ÁÈ· ÚÔ‰ÔÛ›·.
ªÂÚÈÎÔ› ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡ÓÙ·Ó
Ò˜ ÙÔÓ ‡ÛÙÂÚÔ ‰¤Î·ÙÔ fiÁ‰ÔÔ ·ÈÒÓ·.
∂›ÏÔÁÔ˜
°ÎÚȤÁÎÔ˜, °ÎÚ¤ÎÔ˜, °ÎÚËΘ, ‹ ηÈ
°ÎÚ›ÓÁÎÔ˜ ·ÎfiÌ·, (·Ó Ë ÂÙ˘ÌÔÏÔÁ›·
·˘Ù‹˜ Ù˘ Ϥ͢ Â›Ó·È ·fi ÙÔ ÁÎÚȤ-
ÁÎÔ) Ó·‡Ù˜, ÏÔËÁÔ›, Ù¯ӛÙ˜, ÁÚ·Ì-
Ì·Ù›˜, ¤ÌÔÚÔÈ, Ô˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÈÔ ÔÏ-
ÏÔ‡˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ì ԇÙ ٷ Ú·ÁÌ·ÙÈο
ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜, Ô‡ÙÂ Î·Ó ÙËÓ ·ÎÚÈ‚‹
ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ÚÔÛˆÓ˘-
Ì›Ô˘ ÙÔ˘˜, Î·È Ô˘ Ï›Á· ͤÚÔ˘Ì ÁÈ· ÙË
ÌfiÚʈۋ ÙÔ˘˜, ÙË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘˜, ÙȘ
·fi„ÂȘ ÙÔ˘˜, Û˘¯Ó¿ ͯ·Ṳ̂ÓÔÈ Î·È
·fi Ù· ›‰È· Ù· ̤ÏË Ù˘ ÚÒÙ˘ ·Ô-
ÛÙÔÏ‹˜ ÙÔ˘˜ Û ÌÈ· Ì·ÎÚÈÓ‹ ÁË (ÛÙÔ
μ·Ï·Ú·˝˙Ô, ÛÙÔÓ ∫·Ó·‰¿). ª¤ÏË,
ˆÛÙfiÛÔ, Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ·Ó·Î·Ù¿Ù·Í˘
Ô˘ ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙÔÓ ·ÏÈfi ÎfiÛÌÔ, ÔÈ ·Ó·-
ηχ„ÂȘ, ÌÂÙ·ÎÈÓÒÓÙ·˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜,
Û˘¯Ó¿ ÌfiÓÔ Ì ÙËÓ ˘fiÛ¯ÂÛË Î¿ÔÈÔ˘
ΤډԢ˜ «¤Ú· ·fi ÙȘ ı¿Ï·ÛÛ˜». ∏
·ÏÈ¿ ÁˆÁÚ·Ê›· Î·È ÔÈ ÌÂ۷ȈÓÈΤ˜
Á·›Â˜, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Û˘ÁÎÚ·Ù‹-
ÛÔ˘Ó ÙfiÛÔ ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi Î·È Ë Ó¤· Áˆ-
ÁÚ·Ê›·, ·Ó··Ú‹Á·Á ÙÔ˘˜ Ì˯·ÓÈ-
ÛÌÔ‡˜ Ù˘ ·ÏÈ¿˜.
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 19
 Eλληνες στην κατκτηση
Tης A °°∂§π∫◊˜ ¶ ∞¡√¶√⁄§√À
Iστορικο
– IBE/EIE
E INAI H¢H ÁÓˆÛÙ‹ Ë ·ÚÔ˘Û›·
EÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙȘ ˘ÂÚfiÓÙȘ ÂÈ-
¯ÂÈÚ‹ÛÂȘ Ù˘ IÛ·Ó›·˜ Î·È Ù˘
¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ Greci
di ventura ‹ Griegos de Levante. ™˘Ó‹-
ıˆ˜, ÔÈ EÏÏËÓ˜ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ
IÛ·Ó›· Î·È ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÛÙ· ÏËÚÒ-
Ì·Ù· ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÂÍÂÚ¢ÓËÙÒÓ ÛÙȘ
ËÁ¤˜ ÌÓËÌÔÓ‡ÔÓÙ·È ¯ˆÚ›˜ ÂÒÓ˘ÌÔ
·ÏÏ¿ Ì ÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ÙÔ˘˜ ‹
Ù˘ ȉȷ›ÙÂÚ˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘˜. TÔ˘˜
·ÔηÏÔ‡Û·Ó Griego ‹ Greco, ÚÔÛˆ-
Ó‡ÌÈÔ Ô˘ Âȉ¤¯ÂÙ·È ÔÏϤ˜ ÂÚÌËÓ›-
˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ‰˘ÛÎÔϛ˜
ÛÙË ÌÂϤÙË Î·È ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘
Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ
ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ N¤Ô˘ KfiÛÌÔ˘.
EȉÈÎfiÙÂÚ·, ÁÈ· ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ
EÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡
ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÌfiÓÔ ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈΤ˜ ηÈ
¤ÌÌÂÛ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜. EÎÙÂٷ̤ÓË
·Ú¯Âȷ΋ ¤Ú¢ӷ ÙfiÛÔ ÛÙ· ÈÛ·ÓÈο
·Ú¯Â›· fiÛÔ Î·È ÛÙ· ·Ú¯Â›· ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ
Ô˘ ηٷϋÊıËÎ·Ó ı· ÚÔÛÎfiÌÈ˙ È-
ı·Ófiٷٷ Ó¤· ÛÙÔȯ›·. øÛÙfiÛÔ, ·Ú¿
ÙȘ fiÔȘ ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ηÈ
ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë Âȉ‹ÛÂˆÓ ¿ÓÙ· Â›Ó·È Ô-
χÙÈÌË Ë Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÙˆÓ ‰È·ı¤ÛÈ-
ÌˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ.
à Ισπανς πολε-
μιστς μπροστ
στον Μεγλο Να
στην πρωτεουσα
των Aζτκων, Τε-
νοχτιτλν, σε μι-
κρογραφα απ
«Ιστορα των
Αζτκων» του
1576 (Λονδνο,
Βρετανικ Μου-
σεο).
20 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
™ËÌ·ÓÙÈ΋ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë KÂÓÙÚÈ-
΋˜ Î·È NfiÙÈ·˜ AÌÂÚÈ΋˜ ‹Ù·Ó Ë Û˘Ì-
‚ÔÏ‹ ÙˆÓ KÚËÙÈÎÒÓ. Afi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘
16Ô˘ ·È. KÚËÙÈÎÔ› Ó·˘ÙÈÎÔ› ›¯·Ó ÂÁη-
Ù·ÛÙ·ı› ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, Ë ÔÔ›· ·ÔÙÂ-
ÏÔ‡ÛÂ ÔÚÌËÙ‹ÚÈÔ ÙˆÓ ı·Ï·ÛÛÔfiÚˆÓ
ÚÔ˜ ÙȘ ¢˘ÙÈΤ˜ IÓ‰›Â˜. EÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ
ÁÓˆÛÙfi ¶¤ÙÚÔ ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi, Ô ÔÔ›Ô˜
Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙȘ ÂÎÛÙÚ·Ù›˜ ÙÔ˘
ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ Î·È ÙÔ˘ NÙȤÁÔ
AÏÌ¿ÁÚÔ, ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ÈÛ·ÓÈÎfi
˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ η-
Ù¿ÎÙËÛ˘ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÏË-
ÚÔÊÔڛ˜ Î·È ÁÈ· ¿ÏÏÔ˘˜ KÚËÙÈÎÔ‡˜
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
H Η ισπανικ εισβολ στο Μεξικ, 1519-1520.
Ô˘ ¤Ï·‚·Ó ̤ÚÔ˜ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË
ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ (1517–1521).
H Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ÓÙ Pfi‰·˜
EÓ·˜ ‹Ù·Ó Ô NÈÎfiÏ·˜ ÓÙ Pfi‰·˜ (NÙ·-
Úfi‰Ë˜), Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ÁÂÓÓËı› ÛÙËÓ
KÚ‹ÙË Î·È ‹Ù·Ó ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ºÚ·ÁΛÛÎÔ
Benbard Fracaci Î·È Ù˘ M·Ú›·˜
AÌÚ¿ÌÔ. HÙ·Ó ·ÓÙÚÂ̤ÓÔ˜ Ì ·È-
‰È¿, Î·È ‰È¤ıÂÙ ηÙÔÈΛ· Ì fiÏ· ηÈ
¿ÏÔÁ·. O NÈÎfiÏ·˜ ÓÙ Pfi‰·˜ ¤Êı·ÛÂ
ÛÙË N¤· IÛ·Ó›· Ì ÙÔÓ ¶¿ÌÊÈÏÔ ÓÙÂ
N·ÚÌ·¤˙ (1470/1480–1528) ÙËÓ Â-
Ú›Ô‰Ô 1520–1521 Î·È Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙËÓ
ηٿÎÙËÛË Ù˘ ¶fiÏ˘ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡,
ηıÒ˜ Î·È ¿ÏÏˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ Ô˘ ηٷ-
Ï‹ÊıËÎ·Ó ÚˆÙ‡ÙÂÚ·. Afi ÙË Û¯ÂÙÈ-
΋ Ì ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›· Û˘-
Ó¿ÁÂÙ·È fiÙÈ Ô ÏÔ˘ÙÈÛÌfi˜ ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ
‚·ÛÈÎfi ΛÓËÙÚÔ ÁÈ· ÙÔÓ NÈÎfiÏ·˜ ÓÙÂ
Pfi‰·˜, ÁÈ·Ù›, fiˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο
ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È, ›¯Â οÓÂÈ Ù· ¿ÓÙ· ÚÔ-
ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·˘Í‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›·
ÙÔ˘.
™Â ¤ÁÁÚ·Ê· Ô˘ ÂÓÙÔ›ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ
KÚ·ÙÈÎfi AÚ¯Â›Ô Ù˘ BÂÓÂÙ›·˜ ÛÒ˙Ô-
ÓÙ·È ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÎÚËÙÈ΋˜
ηٷÁˆÁ‹˜, ·ÏÏ¿ ÂÁηٷÛÙË̤ÓÔ Â›
›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ· ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, M·ÓfiÏË
KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ‹ NÙ·Úfi‰Ë. ™ÙËÓ ›‰È·
fiÏË ˙Ô‡Û Â›Û˘ Â› Û·Ú¿ÓÙ· ¯Úfi-
ÓÈ· Î·È Ô ı›Ԙ ÙÔ˘, I¿Îˆ‚Ô˜ NÙ·Úfi-
‰Ë˜. O M·ÓfiÏ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜, fiˆ˜
·ÔηχÙÂÙ·È ·fi Ù· ·Ú·¿Óˆ ¤Á-
ÁÚ·Ê·, ÂÈÛΤÊıËΠÙÔ 1570 ÙÔ˘˜
Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜
ÌÔÈÚ¿ÛÂÈ ÌÂÚÈο ·fi Ù· Î¤Ú‰Ë Ô˘ ›-
¯·Ó ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Î·È Ô Ô ı›Ԙ
ÙÔ˘ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ Ù·ÍȉÈÒÓ
ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ N¤Ô KfiÛÌÔ.
¢ÂÓ ·ÔÎÏ›ÂÙ·È Ô NÈÎfiÏ·˜ ÓÙ Pfi-
‰·˜ (NÙ·Úfi‰Ë˜), fiˆ˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ Ô
KÒÛÙ·˜ K‡ÚÚ˘, Ó· ›¯Â οÔÈ· Û˘Á-
ÁÂÓÈ΋ Û¯¤ÛË Ì ÙÔ˘˜ ÂÁηٷÛÙË̤-
ÓÔ˘˜ ÛÙË ™Â‚›ÏÏË M·ÓfiÏË KˆÓÛÙ·ÓÙ›-
ÓÔ Î·È I¿Îˆ‚Ô NÙ·Úfi‰Ë. H ˘fiıÂÛË
·˘Ù‹ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ¢ÛÙ·ı›, ÁÈ·Ù› ÙÔ
ÂÒÓ˘ÌÔ NÙ·Úfi‰Ô˜, ·Ó Î·È ‰ËÏÒÓÂÈ
·ÒÙÂÚË Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙË Ó‹ÛÔ Pfi‰Ô,
··ÓÙ¿Ù·È ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ·fi ÙÔÓ 13Ô
·È. ¤ˆ˜ Î·È ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡
·fi ÙÔ˘˜ OıˆÌ·ÓÔ‡˜. KÚËÙÈÎÔ› Ì ÙÔ
ÂÒÓ˘ÌÔ NÙ·Úfi‰Ô –ηٿ ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ
ÈÂÚ›˜, ÌÔÓ·¯Ô›, ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ– ÌÓËÌÔÓ‡-
ÔÓÙ·È Û ÔÏϤ˜ ·Ú¯ÂȷΤ˜ ËÁ¤˜ ÙËÓ
ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘ ÂÍÂÙ¿˙Ô˘ÌÂ.
E›‰·Ì fiÙÈ Ô NÈÎfiÏ·˜ ÓÙ Pfi‰·˜
(NÙ·Úfi‰Ë˜) ›¯Â ÌËÙ¤Ú· ÙË M·Ú›·
AÌÚ¿ÌÔ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ¤Ó· ¿ÏÏÔ
ÂÒÓ˘ÌÔ Ô˘ Â›Û˘ Ì·ÚÙ˘ÚÂ›Ù·È Û˘-
¯Ó¿ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË. ™Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 1563,
ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Ô °ÈÒÚÁ˘
AÌÚ¿ÌÔ, Ô˘ ηÙ›¯Â ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘
comandador. ¶ÚÔ¯ˆÚÒÓÙ·˜ Ï›ÁÔ Â-
ÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙËÓ ˘fiıÂÛË ÙÔ˘ K‡ÚÚË ı·
ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ÈÛ¯˘ÚÈÛÙԇ̠fiÙÈ ·Ó¿-
ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜ Ô˘ ÂÈÛΤÊıË-
Î·Ó Ô M·ÓfiÏ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ‹ NÙ·-
Úfi‰Ë˜ Î·È Ô I¿Îˆ‚Ô˜ NÙ·Úfi‰Ë˜, ·Ó‹ÎÂ
ÂӉ¯Ô̤ӈ˜ Î·È Ë ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· Ù˘ M·-
Ú›·˜ AÌÚ¿ÌÔ, Ù˘ ÌËÙ¤Ú·˜ ÙÔ˘ NÈÎfi-
Ï· ÓÙ· Pfi‰·˜.
™ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ ›¯Â
Ï¿‚ÂÈ Ì¤ÚÔ˜ Â›Û˘ Î·È ¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜
KÚËÙÈÎfi˜ Ì ÙÔ ›‰ÈÔ ÂÒÓ˘ÌÔ, Ô AÁÔ˘-
ÛÙ›Ó ÓÙ Pfi‰·˜ (NÙ·Úfi‰Ë˜). OÈ ÏËÚÔ-
ÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÚfiÛˆÔ
Â›Ó·È ¤ÌÌÂÛ˜. AÏÒ˜ Ì·ÚÙ˘ÚÂ›Ù·È Ë
K·Ù·Ï›Ó· ÓÙ Pfi‰·˜, Ô˘ ηÙÔÈÎÔ‡ÛÂ
ÛÙË °Ô˘·Î·ÙÛԇϷ Î·È ‹Ù·Ó Û‡˙˘Áfi˜
ÙÔ˘. EΛÓÔ˜ ›¯Â Âı¿ÓÂÈ ÚÈÓ ·fi
ÔÎÙÒ Ì‹Ó˜ Î·È ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜
ÚÒÙÔ˘˜ ÎÔÓÎÈÛÙ·‰fiÚ˜ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡.
øÛÙfiÛÔ ·ÁÓÔԇ̠ÙfiÛÔ ÙËÓ ÚԤϢ-
ÛË Ù˘ K·Ù·Ï›Ó·˜ fiÛÔ Î·È ·Ó ÚfiÎÂÈ-
Ù·È ÁÈ· ÙË ÓfiÌÈÌË Û‡˙˘Áfi ÙÔ˘ AÁÔ˘-
ÛÙ›Ó ÓÙ Pfi‰·˜, ÌÔÏÔÓfiÙÈ Â›¯Â Ì·˙› ÙÔ˘
Ù¤ÛÛÂÚȘ ÁÈÔ˘˜ Î·È Ì›· ÎfiÚË. º·›ÓÂÙ·È
fiÙÈ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ Î·Ù¿ÊÂÚ ӷ
·ÔÎÔÌ›ÛÂÈ ÔÏÏ¿ Î¤Ú‰Ë ·fi ÙȘ ÂÚÈ-
Ï·Ó‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Î·È ÔÈ ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘
‹Ù·Ó ÊÙˆ¯Ô›.
H ‰Ú¿ÛË fï˜ ÙˆÓ KÚËÙÈÎÒÓ ÛÙÔ
MÂÍÈÎfi ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÓÙ Pfi-
‰·˜. Eȉ‹ÛÂȘ ‰È·ı¤ÙÔ˘ÌÂ Î·È ÁÈ· ÙÔÓ
M·ÓÔ˘¤Ï °ÎÚȤÁÔ Ô˘ ›¯Â ÁÂÓÓËı›
ÛÙËÓ KÚ‹ÙË Î·È ‹Ù·Ó ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ Mȯ·‹Ï
M·˘ÚÈ·ÓÔ‡ Î·È Ù˘ ™fiÚÈ· AÚ·‰›Ï §Ô-
Ô‡‰·. O M·ÓÔ˘¤Ï °ÎÚȤÁÔ Î·ÙÔÈÎÔ‡-
Û ÛÙË B¤Ú· KÚÔ˘˙ Î·È ÂÚÁ·˙fiÙ·Ó ˆ˜
ÂÏÂÁÎÙ‹˜ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ Ô˘ ¤ÊÙ·Ó·Ó
του Μεξικο
Õ Η πορεα του Κορτς προς το Μεξικ, σε
μεξικανικ χειργραφο της εποχς της κατ-
κτησης (πηγ: Φ. Κορτς «Η κατκτηση του
Μεξικο», εκδ. «Στοχαστς» Αθνα 1999).

ÛÙ·ıÌÔ‡˜ Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜ MÂÛÔÁ›Ԣ

Î·È ÔÏÏ¿ ÚÔ˚fiÓÙ· Ù˘ –΢ڛˆ˜ ÙÔ
ÎÚ·Û›– ‰È·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙË ¢˘ÙÈ΋ ηÈ
BfiÚÂÈ· E˘ÚÒË, fiˆ˜ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·
Ù· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘ AÁÁÏ›·˜, ÙˆÓ K¿Ùˆ Xˆ-
ÚÒÓ, ºÏ¿Ó‰Ú· Î·È AÌÛÙÂÚÓ·Ì, ηıÒ˜
Î·È ÙÔ NÙ¿ÓÙÛȯ Ù˘ ¶Ôψӛ·˜. EÍ¿Ï-
ÏÔ˘ ÔÏÏÔ› KÚËÙÈÎÔ› ›Ù ‹Ù·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ
ÏÔÈÔÎً٘ ›Ù ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ˆ˜ η-
ÂÙ¿ÓÈÔÈ Î·È ·ÏÔ› Ó·˘ÙÈÎÔ›. HÙ·Ó
·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓÔ ÏÔÈfiÓ ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ÙÔ˘Ï¿-
¯ÈÛÙÔÓ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó
Û ˘ÂÚfiÓÙȘ ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂȘ.
Afi ÙȘ ÏÈÁÔÛÙ¤˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Ô˘
·Ó·Ê¤ÚıËÎ·Ó Û˘Ó¿ÁÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ÚÒÙÔÈ
EÏÏËÓ˜ ÎÔÓÎÈÛÙ·‰fiÚ˜ ı˘ÌÔ‡ÓÙ·Ó
ÙÔÓ ÙfiÔ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔÓ ‰‹-
ψӷÓ, fiÙ·Ó ·˘Ùfi ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó. ¢ÂÓ ÍÂ-
¯ÓÔ‡Û·Ó Â›Û˘ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ô˘
¿ÊËÓ·Ó ›Ûˆ ÙÔ˘˜. A˜ Â·Ó·Ï¿‚Ô˘ÌÂ
Û’ ·˘Ùfi ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘
M·ÓfiÏË KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ (NÙ·Úfi‰Ë)
Ô˘ ÂÈÛΤÊıËΠÌÂÙ¿ Ù· ˘ÂÚ·ÙÏ·-
ÓÙÈο Ù·Í›‰È· ÙÔ˘ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙÔ˘
ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ÁÈ· Ó· ÌÔÈÚ·ÛÙ› Ì·˙›
ÙÔ˘˜ ¯Ú‹Ì·Ù· Î·È ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ. EÙÛÈ, ÔÈ
ηÚÔ› ÙˆÓ ˘ÂÚ·ÙÏ·ÓÙÈÎÒÓ Ù·ÍȉÈÒÓ
‰ÂÓ ¤ÊÙ·Ó·Ó ÌfiÓÔ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ô˘ ÔÚ-
Á¿ÓˆÛ·Ó Ù· ‰ÚÔÌÔÏfiÁÈ·, fiˆ˜ Ë IÛ·-
Ó›· Î·È Ë ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, ·ÏÏ¿ ›¯·Ó ·Ô-
‰¤ÎÙ˜ Î·È ÙȘ ȉȷ›ÙÂÚ˜ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙˆÓ
Ó·˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó, ÛÙËÓ ÚÔ-
ÎÂÈ̤ÓË ÂÚ›ÙˆÛË ÙËÓ KÚ‹ÙË.
XˆÚ›˜ ¿ÏÏÔ, ıˆÚÔ‡Û·Ó ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹
ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ KÂÓÙÚÈ΋ Î·È NfiÙÈ· AÌÂÚÈ-
΋ ˆ˜ ¤Ó· ·ÎfiÌ· Ù·Í›‰È–ÂÚÈ¤ÙÂÈ·
Î·È ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ÙfiÔ˘˜ ÂÁηٿÛÙ·Û˘,
ÚÔÛˆÚÈÓÔ‡˜. AÚˆÁÔ› ÛÙËÓ ÂÓÙ‡ˆÛË
·˘Ù‹ ‹Ù·Ó ÔÈ ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ·Ó·Î¿Ï˘-
Ù·Ó, ÔÈ Ôԛ˜ ‰ÂÓ ‰È¤ÊÂÚ·Ó Ôχ
·fi ÂΛӘ Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘˜. ™‡Ì-
ʈӷ Ì ÙË ‰È·›ÛÙˆÛË ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡
F. Braudel:
OÙ·Ó ‚ϤÂÈ Î·Ó›˜ ÛÙÔ MÂÍÈÎfi Ó· ÂÚ-
ÓÔ‡Ó ÔÈ ¯ˆÚÈÎÔ› Â¿Óˆ Û Á·˚‰Ô‡ÚÈ·, ¯ˆ-
Ú›˜ Ó· ÙÔ ı¤ÏÂÈ Ê¤ÚÓÂÈ ÛÙÔÓ ÓÔ˘ ÙÔ˘ ·Ó-
ıÚÒÔ˘˜ Î·È ÙÔ›· ·fi ÙË MÂÛfiÁÂÈÔ. K·È
Ù¤ÙÔȘ ¢ηÈڛ˜ ¤¯ÂÈ ÔÏϤ˜.

·fi ÙËÓ IÛ·Ó›·. AÓ·Ï¿Ì‚·Ó Â›Û˘
Ó· Ù· ηٷ¯ˆÚ› Û ‚È‚Ï›·, Û ÂÚ›-
ÙˆÛË Ô˘ ·Ô˘Û›·˙·Ó ÔÈ ·ÚÌfi‰ÈÔÈ
˘¿ÏÏËÏÔÈ. ¶ÚÈÓ ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘
ÂÏÂÁÎÙ‹, Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÙËÓ ÂÚ›Ô-
‰Ô 1525–1530, Ô M·ÓÔ˘¤Ï °ÎÚȤÁÔ Â›¯Â
Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÚ›· Ù·Í›‰È· ÌÂٷ͇
IÛ·Ó›·˜ Î·È MÂÍÈÎÔ‡.
AϤͷӉÚÔ˜ M·˘ÚÔΤʷÏÔ˜
AÍ›˙ÂÈ Ó· ÛÙ·ıԇ̠ÛÙÔ ˘ÂÚfiÓÙÈÔ
Ô‰ÔÈÔÚÈÎfi ÂÓfi˜ ¶·ÙÚÈÓÔ‡, ÙÔ˘ AϤ-
Í·Ó‰ÚÔ˘ M·˘ÚÔΤʷÏÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜
ÁÂÓÓ‹ıËΠÁ‡Úˆ ÛÙ· 1532 Î·È ¤ı·ÓÂ
ÙÔ 1617. ™Â ÌÈÎÚ‹ ËÏÈΛ· –ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
ÂÙÒÓ 1547 Î·È 1552– Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙȘ
ÈÛ·ÓÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ IÙ·Ï›·˜, ÁÈ· Ó·
ηٷٷÁ› ÛÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜
Ù˘ ™ÈÎÂÏ›·˜, ÛÙȘ Ôԛ˜ ›¯·Ó ÛÙÚ·-
ÙÔÏÔÁËı› Î·È ¿ÏÏÔÈ Ê˘Á¿‰Â˜ ·fi ÙËÓ
¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ. ™Ù· 1550 ÂÚ›Ô˘ ÙÔÓ
Û˘Ó·ÓÙ¿Ì ӷ ˘ËÚÂÙ› ÛÙȘ ÓËÔÔ-
Ì¤˜ Ô˘ ËÁ·ÈÓÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÌÂٷ͇
ÙÔ˘ ¶·Ï·ÈÔ‡ Î·È ÙÔ˘ N¤Ô˘ KfiÛÌÔ˘,
·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÚ›ÊËÌË carrera
de Indias. TÔ 1565 Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙÔ ÂÎ-
ÛÙÚ·Ù¢ÙÈÎfi ÛÒÌ· ÙÔ˘ ÂÍÂÚ¢ÓËÙ‹
¶¤‰ÚÔ Meléndez de Avilés
(1519–1574), Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ̤ÚÔ˜ ÛÙȘ
ÈÛ·ÓÔÁ·ÏÏÈΤ˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ Ô˘ ÛË-
ÌÂÈÒıËÎ·Ó ÛÙȘ ·Ó·ÙÔÏÈΤ˜ ·ÎÙ¤˜ Ù˘
ºÏfiÚÈÓÙ·.
TÔ ÈÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Â›Ó·È fiÙÈ
ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1566–1567 Ô M·˘ÚÔΤ-
Ê·ÏÔ˜, ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ 25 È¤ˆÓ, ÂÚÈfi-
‰Â˘Û ÛÙËÓ KÔ‡‚· Î·È ÛÙÔ MÂÍÈÎfi, ›-
ÙÂ ÚÔ˜ ·Ó·˙‹ÙËÛË ÌÂÙ·ÏÏÂÈÔÊfiÚˆÓ
ÂÚÈÔ¯ÒÓ Â›Ù Ì ÛÎÔfi Ó· ˘ÔÙ¿ÍÂÈ
fiÛÔ˘˜ Èı·ÁÂÓ›˜ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ·ԉ¯ı›
ÙËÓ ÈÛ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·. OÈ ÂÚÈÏ·-
Ó‹ÛÂȘ ÙÔ˘ M·˘ÚÔΤʷÏÔ˘ Û˘Ó¯›-
ÛÙËÎ·Ó ÛÙȘ ºÈÏÈ›Ó˜, fiÔ˘ ·Ú¤-
ÌÂÈÓÂ ·ÚÎÂÙ¿ ¯ÚfiÓÈ·. YÛÙÂÚ· ·fi ÔÏ-
Ϥ˜ ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂȘ Â¤ÛÙÚ„ ÙÔ 1593
ÛÙË M·‰Ú›ÙË, ··ÈÙÒÓÙ·˜ ·ÓÙ·ÌÔÈ‚‹
ÁÈ· ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘. AÔ‰ÂÈÎÙÈÎfi
ÙˆÓ ÔχÙÈÌˆÓ ˘ËÚÂÛÈÒÓ Ô˘ ÎÚ›ıË-
ΠfiÙÈ Â›¯Â ÚÔÛʤÚÂÈ Â›Ó·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜
fiÙÈ ÙÂÏÈο ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ ÙË ÌÈÛıÔ‰ÔÛ›·
ÙÔ˘ ÂÊ’ fiÚÔ˘ ˙ˆ‹˜ ·fi Ù· Ù·Ì›· Ù˘
™ÈÎÂÏ›·˜, Ë ÔÔ›· ·ÓÂÚ¯fiÙ·Ó Û 12
ÛÎÔ‡‰· ÙÔÓ Ì‹Ó·.
EÓ· ·ÎfiÌË Ù·Í›‰È
H Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ KÚËÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ Î·-
Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ ı· Ú¤ÂÈ
·ÛÊ·ÏÒ˜ Ó· Û˘Û¯ÂÙÈÛÙ› Ì ÙË Áˆ-
ÁÚ·ÊÈ΋ ı¤ÛË Î·È Ù· ÚÔ˚fiÓÙ· ÙÔ˘ Ùfi-
Ô˘ Ù˘ ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜. H KÚ‹ÙË ÙËÓ
ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ ¤Ó·Ó ·fi
ÙÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˘˜ ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜
EÓ‰ÂÈÎÙÈ΋ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
S. G. Canoutas, «Christopher
Columbus, a Greek Nobleman», New
York 1943.
I. K. Xασιώτης, «Σχέσεις Eλλήνων
και Iσπανών στα χρνια της Tουρ-
κοκρατίας», Θεσσαλονίκη 1969.
I. K. Xασιώτης, Eιδήσεις για Πατρι-
νούς φυγάδες στην Kάτω Iταλία κα-
τά τον IΣT΄ και IZ΄ αιώνα, «Tμος τι-
μητικς K. N. Tριανταφύλλου», τμ.
A΄, Πάτρα 1990.
Costas P. Kyrris, Sur quelques Cretois
qui ont participé à la conquête du
Mexique, «Πεπραγμένα του Γ΄ Διε-
θνούς Kρητολογικού Συνεδρίου», τ.
B΄, Aθήνα 1974, 149–154.
X. Δ. Λάζος, «΄Eλληνες στην ανακά-
λυψη και εξερεύνηση της Aμερικής»,
Aθήνα 1990.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 21
 Eνας Kρητικ
ς
Tου K fl™Δ∞ °. T ™π∫¡Õ∫∏
Iστορικο IBE/EIE
T O 1527, Ë ÔÏÈÁÔÌÂÏ‹˜ ÔÌ¿‰· Ô˘
›¯Â Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÂÈ Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ
¶È˙¿ÚÔ (1471-1541) ÁÈ· ÙËÓ ÂÍÂ-
Ú‡ÓËÛË ÙˆÓ ·ÎÙÒÓ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ‚Ú¤-
ıËΠ۠ÌÂÁ¿ÏÔ ‰›ÏËÌÌ·. TÔ ÏÔ›Ô,
ÛÙÔ ÔÔ›Ô Â›¯Â ÂÈ‚È‚·ÛÙ›, ·Á΢ÚÔ‚fi-
ÏËÛ ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÙÔ˘ TÔ˘Ì¤˙. ¶·Ú¿
ÙȘ ÊÈÏÈΤ˜ ‰È·ı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ÓÙfiÈˆÓ Î·-
Ó›˜ ‰ÂÓ ‹ÍÂÚ ÙÈ ı· Û˘Ó¤‚·ÈÓ ÌfiÏȘ
η٤‚·ÈÓ·Ó ÔÈ ¿Ó‰Ú˜.
TȘ ÎÚ›ÛÈ̘ ·˘Ù¤˜ ÒÚ˜ Ë ÛÙ¿ÛË
ÂÓfi˜ ̤ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ÏËÚÒÌ·ÙÔ˜ ·¤‚Ë
ηıÔÚÈÛÙÈ΋. O ÙÔÏÌËÚfi˜ ¿Ó‰Ú·˜
‹Ù·Ó Griego Î·È ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó Pedro de
Candia. °ÓˆÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ Ù˘
ÂÓ¤ÚÁÂÈ¿˜ ÙÔ˘, ÚÔı˘ÌÔÔÈ‹ıËΠӷ
·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙË ‰‡ÛÎÔÏË ·ÔÛÙÔÏ‹. TÔ
Âȯ›ÚËÌ· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ ÁÈ· Ó·
ο̄ÂÈ ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÂÈÎÂÊ·-
Ï‹˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ·ÊÔÏÈÛÙÈÎfi: «AÓ Âı¿-
Ù¿ ÙËÓ ÂÚÈ‹ÁËÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ fiÏË. ¢˘-
ÛÎÔχÙËΠˆÛÙfiÛÔ Ó· ÙÔ˘˜ ›ÛÂÈ
ÁÈ· ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ· ÙˆÓ ÏÂÁÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘.
M ÎÔÈÓ‹ Û˘ÁηٿıÂÛË fiÏˆÓ ·ÔÊ·-
Û›ÛÙËÎÂ Ë ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿.
¢ÂÓ ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó Ó· Û˘Ó¯›ÛÔ˘Ó ÙÔ ·Ó·-
ÁÓˆÚÈÛÙÈÎfi Ù·Í›‰È ÙÔ˘˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ô-
‰Â›¯ÙËΠÂÈÙ˘¯Ë̤ÓÔ.
TÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚıËΠÂ-
ÚȤ¯ÂÈ ÙȘ ÁÓÒÚÈ̘ Û ·Ó¿ÏÔÁ· ΛÌÂ-
Ó· ˘ÂÚ‚ÔϤ˜. ™ËÌ·Û›· fï˜ ¤¯ÂÈ ÙÔ
ÙÂÏÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·, ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÂÓ
Ù›ıÂÙ·È Î·Ì›· ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË. OÏÔÈ ÔÈ
ÌÂÏËÙËÙ¤˜ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘, ·Ú¿ ÙȘ ÂÈ-
̤ÚÔ˘˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜, Û˘ÁÎÏ›-
ÓÔ˘Ó ÛÙË ‰È·›ÛÙˆÛË fiÙÈ Ë ·Ô‚›‚·ÛË
ÙˆÓ IÛ·ÓÒÓ ÛÙÔ TÔ˘Ì¤˙ Î·È Ë ÚÔ-
ÒıËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹
ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ ÂÈÙ‡¯ıËΠ۠¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ
‚·ıÌfi ¯¿ÚË Û ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÚÒÙË,
ÂÓÙ˘ˆÛȷ΋ οıÔ‰Ô.
MÈ· ÂÚÈÂÙÂÈ҉˘ ˙ˆ‹
¶ÔÈÔ˜ ‹Ù·Ó fï˜ ÂΛÓÔ˜ Ô ı·ÚÚ·-
H O πρτος πρεσβευτς του Iνκα Oυασκρ συναντ- Óˆ, ı· ¯¿ÛÂȘ ·ÎfiÌË ¤Ó·Ó ¿Ó‰Ú·, ÁÂ-
ται με τους Iσπανος. ÁÔÓfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÛËÌ·Û›·. AÓ fï˜
ÂÙ‡¯ˆ, Ë Ó›ÎË ÛÔ˘ ı· Â›Ó·È ·ÎfiÌË ÌÂ-
Á·Ï‡ÙÂÚË».
°È· ÙȘ ÂfiÌÂÓ˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙÔ˘, ȉȷ›-
ÙÂÚ· ·ÔÎ·Ï˘ÙÈ΋ Â›Ó·È Ë Ì·ÚÙ˘Ú›·
ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ IÛ·ÓÔ·ÌÂÚÈηÓÔ‡ Û˘Á-
Áڷʤ· Galcilaso de la Vega (1540-
1615). XˆÚ›˜ ηı˘ÛÙ¤ÚËÛË, ÊfiÚÂÛÂ
ÙËÓ ÂÈ‚ÏËÙÈ΋ ·ÓÔÏ›· ÙÔ˘, ÚÔ-
Û·ÚÙÒÓÙ·˜ ÙÔ Û·ı› ÛÙË ˙ÒÓË ÙÔ˘. MÂ
ÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚfi ÙÔ˘ ¯¤ÚÈ ÎÚ¿ÙËÛ ÙËÓ Î·-
ÏÔÁ˘·ÏÈṲ̂ÓË ·ÙÛ¿ÏÈÓË ·Û›‰· ÙÔ˘
Î·È Ì ÙÔ ‰ÂÍ› ÙÔ˘ ¤Ó· ͇ÏÈÓÔ ÛÙ·˘Úfi
Ì‹ÎÔ˘˜ ÙÚÈÒÓ Ô‰ÈÒÓ. AÔ¯·ÈÚ¤ÙËÛÂ
ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ Î·È Î·Ù¤‚ËÎÂ
ıÚÈ·Ì‚Â˘ÙÈο ÛÙËÓ ·ÎÙ‹. OÈ ÓÙfiÈÔÈ
ÂÍÂÏ¿ÁËÛ·Ó ·fi ÙÔ ı¤·Ì· Ô˘ ·ÓÙ›-
ÎÚÈ˙·Ó. AÓ·ÚˆÙÈfiÓÙÔ˘Û·Ó ·Ó ‹Ù·Ó £Â-
fi˜ ‹ ¿ÓıÚˆÔ˜ Ô ÁÂÓÂÈÔÊfiÚÔ˜ ¿Ó‰Ú·˜
Ô˘ ÂÚ¯fiÙ·Ó ÚÔ˜ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘˜. TÂÏÈ-
ο ÔÈ Á¤ÚÔÈ Ù˘ fiÏ˘ ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó Ó·
ÂÏ¢ıÂÚÒÛÔ˘Ó ¤Ó· ÏÈÔÓÙ¿ÚÈ Î·È ÌÈ· Ù›-
ÁÚË Ô˘ ʇϷÁ·Ó ÁÈ· ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿
ÙÔ˘˜. ¶ÚÔ˜ ¤ÎÏËÍË fï˜ fiÏˆÓ Ù·
¿ÁÚÈ· ˙Ò· Í¿ÏˆÛ·Ó ÛÙ· fi‰È· ÙÔ˘
·Ú¿ÍÂÓÔ˘ ÂÈÛΤÙË. EÓı·ÚÚ˘Ì¤ÓÔ˜
ÂΛÓÔ˜, ¤Û΢„Â Î·È ¿Ú¯ÈÛ ӷ Ù· ¯·˚-
‰Â‡ÂÈ. KÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ÛÙ·˘Úfi ¿Óˆ
·fi Ù· ÎÔÚÌÈ¿ ÙÔ˘˜ ‹ıÂÏ ӷ ‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ
ÔÈ È‰ÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ÂÌ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ηıÈ-
ÛÙÔ‡Û·Ó ·Î›Ó‰˘Ó· Ù· ¿ÁÚÈ· ıËÚ›·. OÈ
οÙÔÈÎÔÈ, ÂÂÈṲ̂ÓÔÈ fiÙÈ ¤Êı·Û ·fi
ÙÔÓ Ô˘Ú·Ófi Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ HÏÈÔ˘, ¿Ú¯ÈÛ·Ó
Ó· ÙÔÓ Ï·ÙÚ‡ԢÓ. TÔÓ Ô‰‹ÁËÛ·Ó
ÛÙÔÓ Ó·fi ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙ· ‰È·ÌÂÚ›ÛÌ·Ù·
ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈÎÔ‡ ·Ï·ÙÈÔ‡. OÏ· ‹Ù·Ó
ÛÎÂ·Ṳ̂ӷ Ì ¯Ú˘Û¿ÊÈ. «K·È ÌÔÏÔ-
ÓfiÙÈ Ô ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜ ·˘Ùfi˜ ›¯Â ηٷÏ‹-
ÍÂÈ ÙÔ˘˜ IӉȿÓÔ˘˜, Î·È ÂΛÓÔÈ, Ì ÙË
ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜, ÙÔÓ Î·Ù¤ÏËÍ·Ó ·ÎfiÌË Â-
ÚÈÛÛfiÙÂÚÔ», Û¯ÔÏÈ¿˙ÂÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ
Û¯ÂÙÈÎfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ Ô de la Vega.
ϤԘ ¿Ó‰Ú·˜ Ô˘ -·„ËÊÒÓÙ·˜ ÙÔÓ Î›Ó-
‰˘ÓÔ- η٤‚ËΠÛÙÔ Â¯ıÚÈÎfi ÂÈ‚¿Ï-
ÏÔÓ ÙÔ˘ TÔ˘Ì¤˙; OÈ ËÁ¤˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜
Â·ÓÂÈÏËÌ̤ӷ οÓÔ˘Ó ÏfiÁÔ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ.
¶¿ÓÙÔÙ fï˜ ηٿ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ:
«Pedro de Candia». MÂ ÙËÓ ·Ó·ÊÔÚ¿
‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ÔÓfiÌ·ÙÔ˜ Î·È ÙÔ˘ ÙfiÔ˘
ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘. ™ËÌÂÈÒÓÂÙ·È fiÙÈ Ì ÙË
‰È·Ù‡ˆÛË «Candia» -ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô
ÂΛÓË- ‰ËψÓfiÙ·Ó ÙfiÛÔ ÙÔ ÓËÛ› Ù˘
KÚ‹Ù˘ fiÛÔ Î·È Ë fiÏË ÙÔ˘ X¿Ó‰·Î·.
™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛ‹ Ì·˜, Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ
ÈÛ¯‡ÂÈ ÙÔ ÚÒÙÔ.
T· ÛÙÔȯ›· Ô˘ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ì ÁÈ· ÙȘ
ÚÒÙ˜ ‰ÂηÂٛ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ¶¤-
ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ Â›Ó·È ·ÂÏÈÛÙÈο
Ï›Á·, Û ÛËÌÂ›Ô ÒÛÙ ӷ Â›Ó·È ˘·Ú-
ÎÙfi˜ Ô Î›Ó‰˘ÓÔ˜ Ï¿ıÔ˘˜. º¤ÚÂÙ·È Ó·
ÁÂÓÓ‹ıËΠÛÙÔÓ X¿Ó‰·Î· Ù· ¯ÚfiÓÈ·
1492-1493. O ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ó·˘ÙÈ-
Îfi˜ Î·È Ë ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ Ù·ÂÈÓ‹˜ ηٷ-
ÁˆÁ‹˜. M¤ÓÔÓÙ·˜ ÔÚÊ·Ófi˜ Û ÌÈÎÚ‹
ËÏÈΛ·, ÚÔÛٷهÙËΠ·fi οÔÈÔ Á‡-
ÊÙÔ Ô˘ ·ÛÎÔ‡Û ÙÔ Â¿ÁÁÂÏÌ· ÙÔ˘
ÛȉËÚÔ˘ÚÁÔ‡, fiÔ˘ Î·È ¤Ì·ı ÙËÓ Ù¤-
¯ÓË. OÙ·Ó ÌÂÁ¿ÏˆÛÂ, ÂÈ‚È‚¿ÛÙËΠÛÂ
‚ÂÓÂÙÈÎfi ÏÔ›Ô, fiÔ˘ ηٷÛ··˙ ·-
ÓÔϛ˜. TÔ ‚ÂÓÂÙÈÎfi ηڿ‚È fï˜ Û˘-
ÓÂÏ‹ÊıË ·fi ÎÔ˘ÚÛ¿ÚÔ˘˜ Ù˘ M·Ú-
Ì·ÚÈ¿˜ Î·È ¤ÙÛÈ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜
‚Ú¤ıËΠÛÙÔ AÏÁ¤ÚÈ. EΛ, ÏfiÁˆ ÙˆÓ
ÁÓÒÛÂÒÓ ÙÔ˘, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎÂ ÁÈ·
ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ˘ÚÔ‚fiψÓ. YÛÙÂÚ·
·fi ·È¯Ì·ÏˆÛ›· ÙÚÈÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ Î·ÙfiÚ-
ıˆÛ ӷ ‰Ú·ÂÙ‡ÛÂÈ Ì ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜
¿ÏÏÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘. M ÙÔ Ï·Ù›ÓÈ
Ô˘ ¤ÎÏ„·Ó ¤Ú·Û·Ó ÛÙËÓ IÛ·Ó›·.
O ºÒÙ˘ KfiÓÙÔÁÏÔ˘, ÛÙËÚÈÁ̤ÓÔ˜
Ì¿ÏÏÔÓ ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ Ê·ÓÙ·Û›·
ÙÔ˘ ·Ú·Ì˘ı¿, ‰›ÓÂÈ ÏÂÙÔÌÂÚ¤ÛÙÂÚ˜
ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· Ù· ·È‰Èο ¯ÚfiÓÈ·
ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡, ÔÈ Ôԛ˜
Ú¤ÂÈ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·È Ì ÂÈʇ-
H Aνακρυξη του Mνκο Iνκα αυτοκρτορα EÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙÔ ÏÔ›Ô Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ï·ÍË. H ·¯Ï‡ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘ ÙÔ˘ ‰·ÈÌfiÓÈÔ˘
στο Kοσκο. Ô KÚËÙÈÎfi˜, ‰ÈËÁ‹ıËΠÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfi- KÚËÙÈÎÔ‡ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÙÔÓ ÂËÚ¤·ÛÂ
ÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ÏÂÙÔÌÂÚÒ˜ fi,ÙÈ Â›¯Â ‰ÂÈ Î·- ¢ÂÚÁÂÙÈο.

22 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
στην κατκτηση του Περο
AÛ¯ÂÙ· Ì ÙËÓ ÔÚıfiÙËÙ· ÙˆÓ ·Ú·-
¿Óˆ, ‰ÂÓ ı· ·›¯·Ì ̷ÎÚÈ¿ ·fi
ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ·Ó ˘ÔÛÙËÚ›˙·ÌÂ
fiÙÈ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ·ÔÙÂÏ› Ù˘-
ÈÎfi ‰Â›ÁÌ· ·ÓıÚÒÔ˘ ÙÔ˘ ηÈÚÔ‡
ÙÔ˘. OÈ È‰ÈfiÌÔÚʘ ÔÏÈÙÈΤ˜ Û˘Óı‹-
Θ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈ-
΋ MÂÛfiÁÂÈÔ –Ì ÙË BÂÓÂÙ›· Î·È ÙËÓ
OıˆÌ·ÓÈ΋ A˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ó· ÂÚ›˙Ô˘Ó
ÁÈ· ÙË ‰ÈÂΉ›ÎËÛË ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘– Û˘¯Ó¿
‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó ·ÛÊ˘Í›· Û ÔÚÈṲ̂-
ÓÔ˘˜. H ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ N¤Ô˘ KfiÛÌÔ˘
‹Ù·Ó Ë Â˘Î·ÈÚ›· Ô˘ ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó ÁÈ·
ÙÔ Í‰›ψ̷ Ù˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¿˜
ÙÔ˘˜. TÔ ¿ıÔ˜ ÁÈ· ÁÚ‹ÁÔÚÔ ÏÔ˘ÙÈ-
ÛÌfi Î·È ÙËÓ ·fiÎÙËÛË ‰‡Ó·Ì˘ ·Ô-
ÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙÔ È‰·ÓÈÎfiÙÂÚÔ ‰¤Ï·Ú.O
‰ÚfiÌÔ˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜
Ù· ¿ÙÔÌ· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ηÙËÁÔÚ›·˜ ÍÂÎÈ-
ÓÔ‡Û Ì ÙÔ ¤Ú·ÛÌ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ IÛ·-
Ó›·.
™ÙËÓ IÛ·Ó›·, fiÔ˘ ‚Ú¤ıËΠÙȘ
ÚÒÙ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ· Ô
¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ÚÔÛÏ‹ÊıËΠ·Ú-
¯Èο ÛÙË B·ÛÈÏÈ΋ IÛ·ÓÈ΋ ºÚÔ˘Ú¿.
T· ÚÔÛfiÓÙ· ÙÔ˘ ·ԉ›¯ÙËÎ·Ó ¯ÚË-
ÛÈÌfiٷٷ. Afi ·Ïfi˜ ˘ÚÔ‚ÔÏËÙ‹˜
·Ú¯Èο, ÂÍÂÏ›¯ÙËΠ۠·ÍȈ̷ÙÈÎfi, ηÈ
Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙȘ ÈÛ·ÓÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹-
ÛÂȘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ÛÙËÓ IÙ·-
Ï›·, ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙÔ˘ ¶¤‰ÚÔ ÓÙ ÏÔ˜
P›Ô˜.
TÔ ¤Ú·ÛÌ· ÛÙËÓ AÌÂÚÈ΋
TÔ 1527 Ô ¶¤‰ÚÔ ÓÙ ÏÔ˜ P›Ô˜, ÌÂ
ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ IÛ·ÓÔ‡ ‚·ÛÈÏÈ¿, ·Ó·¯Ò-
ÚËÛ ÁÈ· ÙËÓ AÌÂÚÈ΋ ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈη-
Ù·ÛÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ Î˘‚ÂÚÓ‹ÙË ÙÔ˘ ¶·Ó·Ì¿
¶Â‰Ú¿ÚÈ·˜, Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙ ÚÔ‚Ï‹-
Ì·Ù· Ì ÙÔ˘˜ IӉȿÓÔ˘˜. M·˙› ÙÔ˘ ›¯Â
ÙÔÓ ¶¤ÙÚÔ ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi, Ô ÔÔ›Ô˜ ÛÙÔÓ
Ó¤Ô ÙfiÔ ÂÁηٿÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘ ‰ËÌÈÔ‡Ú-
ÁËÛ ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ ÔÏÔÔÈ›·˜. ™Â ·˘Ùfi
··Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó ¤Ó٠ٯӛÙ˜ –ÔÈ
ÙÚÂȘ EÏÏËÓ˜– ηٷÛ΢¿˙ÔÓÙ·˜
fiÏ· ÁÈ· ÙȘ ÈÛ·ÓÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ. O ¶¤-
ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ¤Ï·‚ ·ÎfiÌË Ì¤ÚÔ˜
–¿ÓÙ· ˘fi ÙȘ ‰È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘ ¶¤‰ÚÔ
ÓÙ ÏÔ˜ P›Ô˜– Û ÔÚÈṲ̂Ó˜ ·ÔÛÙÔϤ˜
ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÓÙfiȈÓ.
HÙ·Ó Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ô˘ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ
ÙÔ˘ ¶·Ó·Ì¿ Û˘Ó¤ÚÚÂ·Ó Î¿ı ›‰Ô˘˜
Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙ˜, Ì ÙËÓ ÂÏ›‰· Û˘ÌÌÂ-
ÙÔ¯‹˜ Û ÔÏÂÌÈΤ˜ ·ÔÛÙÔϤ˜, ·fi
ÙȘ Ôԛ˜ ı· ·ÔÎfiÌÈ˙·Ó ÙÂÚ¿ÛÙÈ·
ΤډË. AÓ¿ÌÂÛ· ÛÙ· ¿ÏËÛÙ· ÂΛ-
Ó· ¿ÙÔÌ· ‹Ù·Ó Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ
Î·È Ô NÙȤÁÔ AÏÌ¿ÁÚÔ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›-
¯·Ó Û˘ÏÏ¿‚ÂÈ ÙËÓ È‰¤· ÂÍÂÚ‡ÓËÛ˘
Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡. ™ÙËÓ
ÔÚÔÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ AÓ‰ÂˆÓ –ÚÔ˜ ÙÔÓ EÈ-
ÚËÓÈÎfi øηÓfi– ˘‹Ú¯Â Ë A˘ÙÔÎÚ·-
ÙÔÚ›· ÙˆÓ IÓη˜. O ËÁÂÌfiÓ·˜ IÓη
ÂÍÔ˘Û›·˙ ¤Ó·Ó ÏËı˘ÛÌfi ÔÎÙÒ Âη-
ÙÔÌÌ˘Ú›ˆÓ ÂÚ›Ô˘ IӉȿӈÓ. OÈ
ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ÁÈ· ÙËÓ
ÂÚÈÔ¯‹ -·Ó Î·È Û˘Áί˘Ì¤Ó˜- ¤Î·-
Ó·Ó ÏfiÁÔ ÁÈ· ÙËÓ ‡·ÚÍË ·Ì‡ıËÙÔ˘
ÏÔ‡ÙÔ˘. O ¶¤‰ÚÔ ÓÙ ÏÔ˜ P›Ô˜
ˆÛÙfiÛÔ ‹Ù·Ó ·ÚÓËÙÈÎfi˜ ÛÙÔ ÂӉ¯fi-
ÌÂÓÔ ·Ó¿Ï˄˘ ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ÚˆÙÔ-
‚Ô˘Ï›·˜.
OÈ ‰‡Ô ÊÈÏfi‰ÔÍÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ÔÚÁ¿Óˆ-
Û·Ó ÙÔ Î·ÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 1526 ÌÈ· ÚÒÙË
‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ·ÔÛÙÔÏ‹. M ‰‡Ô
ÏÔ›·, Ï›Á˜ ‰Âο‰Â˜ ¿Ó‰Ú˜ Î·È ˘Ô-
Ù˘Ò‰Ë ÂÍÔÏÈÛÌfi ηÙ¢ı‡ÓıËηÓ
ÚÔ˜ ÙÔÓ ÔÙ·Ìfi ™·Ó XÔ˘¿Ó. Afi ÏÂË-
Ϸۛ˜ ÙÔ˘˜ Û ¯ˆÚÈ¿ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Û˘-
Ó·ÔÎfiÌÈÛ·Ó ÏÔ‡ÛÈ· Ï¿Ê˘Ú·. T· ÌÂ-
Ù¤ÊÂÚ Ì ¤Ó· ÏÔ›Ô
ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ Ô AÏÌ¿-
ÁÚÔ ÁÈ· Ó· ÛÙÚ·ÙÔÏÔ-
Á‹ÛÂÈ Ó¤Ô˘˜ ÌÈÛıÔÊfi- Petro de Candia:
ÚÔ˘˜. TÔ ¿ÏÏÔ ÏÔ›Ô
–Ì ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ¶È˙¿- ™‡ÓÙÚÔÊÔ˜ ηÈ
ÚÔ Ô˘ ÂÚ›ÌÂÓ ÛÙȘ
Â΂ÔϤ˜ ÙÔ˘ ÔÙ·-
·ÓÙ›·ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¶È-
ÌÔ‡– Û˘Ó¤¯ÈÛ ·ÎfiÌË
ÈÔ ÓfiÙÈ·. K·Ù¿ ÙËÓ
˙¿ÚÔ ÛÙËÓ Î·Ù¿Ï˘-
ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ÛË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔ-
ÓËÛ› °Î¿ÁÈÔ Î·È ÙÔ
·ÎÚˆÙ‹ÚÈÔ ¶·˙¿ÓÙÔ, Ú›·˜ ÙˆÓ IÓη˜
ÔÈ Èı‡ÓÔÓÙ˜ ÌÂÙ¤ÊÂ-
Ú·Ó fiÛ˜ ÏËÚÔÊÔ-
ڛ˜ ηÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· Û˘ÏϤÍÔ˘Ó.
O NÙÂ ÏÔ˜ P›Ô˜ ·ÚÓ‹ıËÎÂ ÙËÓ ÂÓ›-
Û¯˘ÛË Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜, ·ÏÏ¿ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜
οÌÊıËÎÂ. EıÂÛ fï˜ ˆ˜ ÚÔ¸fiıÂ-
ÛË, ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ Ô˘ ı· ¤‰ÈÓÂ
Ó· Â›Ó·È Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ÂÂȉ‹
‰È¤ıÂÙ ÌÂÁ¿ÏË ÂÌÂÈÚ›· Û ÔÏÂÌÈΤ˜
ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ Î·È ÛÙÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi. O Û˘-
ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˜ fiÚÔ˜, fiˆ˜ fiÏ· ‰Â›¯ÓÔ˘Ó,
›¯Â ÙË ÛÎÔÈÌfiÙËÙ¿ ÙÔ˘. O ΢‚ÂÚÓ‹-
Ù˘ ÙÔ˘ ¶·Ó·Ì¿ ÂÈı˘ÌÔ‡Û ӷ ¤¯ÂÈ
Û·Ê‹ ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· Ù· ‰È·‰Ú·Ì·ÙÈ˙fiÌÂÓ·
Î·È ÌfiÓÔ ¤Ó·Ó ¤ÌÈÛÙfi ÙÔ˘ ÚfiÛˆÔ
ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÙÔ˘ ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ.
YÛÙÂÚ· ·fi ÙËÓ ¿ÊÈÍË Ì 80 ¿Ó‰Ú˜
ÙÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ, Ë ·ÔÛÙÔÏ‹ Û˘Ó¤¯ÈÛÂ
ÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ÚÔ˜ NfiÙÔ. T· ÏÔ›·
Ù˘ fï˜ ‰ÂÓ Î·ÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· ·Á΢ÚÔ-
‚ÔÏ‹ÛÔ˘Ó Û ηӤӷ ÛËÌ›Ô. ¶Ï‹ıÔ˜
IÓ‰È¿ÓˆÓ ÂÌfi‰È˙·Ó ÙËÓ ·Ô‚›‚·ÛË
ÛÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜. TÔ Îϛ̷ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
ÏËÚˆÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ ¿Ú¯ÈÛ ӷ
ÂȉÂÈÓÒÓÂÙ·È.
EÙÛÈ ÎÚ›ıËÎÂ ÛÎfi-
ÈÌÔ Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ
Í·Ó¿ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿
Ô AÏÌ¿ÁÚÔ ÁÈ· ÂÓÈ-
Û¯‡ÛÂȘ. O ¶È˙¿ÚÔ
ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎÂ
ÛÙÔ ÓËÛ› °Î¿ÁÈÔ,
ÂÚÈ̤ÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ
Û‡ÓÙÚÔÊfi ÙÔ˘. Mfi-
ÏȘ ÏËÚÔÊÔÚ‹ıË-
ÎÂ ÙÔ ·ÚÓËÙÈÎfi
·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ô NÙÂ
ÏÔ˜ P›Ô˜ ¤ÛÙÂÈÏÂ
ÏÔ›Ô ÛÙÔÓ ¶È˙¿ÚÔ
Ì ÙËÓ ÂÓÙÔÏ‹ Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ›Ûˆ. OÈ
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜, ÂÍ·ÓÙÏË̤-
ÓÔÈ ·fi ÙȘ ηÎÔ˘¯›Â˜, ¤‰ÂÈÍ·Ó ·Ó·-
ÎÔ˘ÊÈṲ̂ÓÔÈ ·fi ÙËÓ ÚfiÙ·ÛË.
O ¶È˙¿ÚÔ, ˆÛÙfiÛÔ, ‰ÂÓ Î¿ÌÊıËÎÂ.
EÎÓ¢ÚÈṲ̂ÓÔ˜, fiˆ˜ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÔÈ
ËÁ¤˜, ¯¿Ú·Í Ì ÙÔ Í›ÊÔ˜ ÙÔ˘ ÌÈ·
ÁÚ·ÌÌ‹ ÛÙËÓ ¿ÌÌÔ Î·È ‰Â›¯ÓÔÓÙ·˜
ÚÔ˜ NfiÙÔ ¤ıÂÛ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜
ÙÔ˘ ÙÔ ÂÚÒÙËÌ·: «E‰Ò Â›Ó·È ÙÔ ¶ÂÚÔ‡
Î·È ÔÈ ıËÛ·˘ÚÔ› ÙÔ˘. EΛ Ô ¶·Ó·Ì¿˜
Î·È Ë ÊÙÒ¯ÂÈ· ÙÔ˘. ¢È·Ï¤ÍÙÂ. EÁÒ Ë-
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Á·›Óˆ ÚÔ˜ ÓfiÙÔ». MfiÓÔ fï˜ ‰Âη-
ÙÚ›· ¿ÙÔÌ· ÙÔÓ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó. AÓ¿ÌÂ-
Û¿ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ Ô˘
–¯ˆÚ›˜ Î·Ó¤Ó·Ó ‰ÈÛÙ·ÁÌfi– ‚Ú¤ıËÎÂ
ÚÒÙÔ˜ ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙÔ˘ ·Ú¯ËÁÔ‡ ÙÔ˘.
TÔ˘˜ ‰ÂηÙÚ›˜ ÂÒÓ˘ÌÔ˘˜ Ê·›ÓÂÙ·È
fiÙÈ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Î·È ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ˘Ë-
Ú¤Ù˜ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ ÊÈÏÈ-
ο, fiˆ˜ Ô Ì·‡ÚÔ˜ M¤˙·, ÛÙÂÓfi˜ Ê›ÏÔ˜
ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ ·fi Ù· ¯Úfi-
ÓÈ· Ù˘ ÎÔÈÓ‹˜ ·È¯Ì·ÏˆÛ›·˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ
M·ÚÌ·ÚÈ¿. ™Â ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÎÔÓÎÈ-
ÛÙ·‰fiÚ˜ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È -ηٿ ·ÚÈÔ Ïfi-
ÁÔ- Ù· Û˘ÓÙ·Ú·ÎÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘
·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó.
EÈ‚È‚·˙fiÌÂÓË Û ¤Ó· ÏÔ›Ô Ë ÔÌ¿-
‰· ÙÔ˘ ¶È˙¿ÚÔ, ÂÁη٤ÏÂÈ„Â ÙÔ °Î¿ÁÈÔ
Î·È ·Á΢ÚÔ‚fiÏËÛ Û ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÌÂÁ·-
χÙÂÚÔ ÓËÛ›, ÙË °ÔÚÁfiÓ·. M ÌÈ· Û¯Â-
‰›· Ô˘ ηٷÛ··Û·Ó Úfi¯ÂÈÚ· Ô ¶¤-
ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ Ì ÙÔ M¤˙·, ·Ó¤Ï·‚·Ó
ÙÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ηıËÌÂÚÈÓ‹˜ Â-
ÚÈÔÏ›·˜ ÛÙÔÓ ˆÎ·Ófi, ÁÈ· ÙÔÓ ÂÓÙÔÈ-
ÛÌfi ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ·fi ·Ú·ϤÔÓÙ·
ÏÔ›·. YÛÙÂÚ· ·fi Ì‹Ó˜ ¤Êı·Û Ô
AÏÌ¿ÁÚÔ Ì ÙÚÔʤ˜, fiÏ· Î·È ÂÏ¿¯È-
ÛÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜. H ηÙÒÙÂÚË Ù˘
·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓ˘ ÂÓ›Û¯˘ÛË ‰ÂÓ ÙfiËÛÂ
ÙÔ ËıÈÎfi ÙˆÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÌ¤ÓˆÓ ·Ó-
‰ÚÒÓ. T·Íȉ‡ÔÓÙ·˜ ÚÔ˜ NfiÙÔ ¤ÊÙ·-
Û·Ó ÛÙÔ TÔ˘Ì¤˙.
™ÙËÓ fiÏË ÙˆÓ IÓη˜ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô
KÚËÙÈÎfi˜ ¤ÌÂÈÓ ‰‡Ô ̤Ú˜. E›¯Â ÙË ‰˘-
Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ ÂÍÔÓ˘¯ÈÛÙÈο
ÙËÓ ·Ì˘ÓÙÈ΋ ‰È¿Ù·Í‹ Ù˘. EÙÛÈ, Ë
ÈÛ·ÓÈ΋ Â›ıÂÛË Ô˘ ÂΉËÏÒıËΠϛ-
Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ, ·ԉ›-
¯ÙËΠ‡ÎÔÏË ˘fiıÂÛË.
H ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜
EÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ Ô
ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ ·Ó·˙‹ÙËÛ ÂÓÈÛ¯‡-
ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ‰Ú¿Û˘ ÛÙÔ ¶Â-
ÚÔ‡. MÚÔÛÙ¿ ÛÙËÓ ¿ÚÓËÛË ÙÔ˘ ΢-
‚ÂÚÓ‹ÙË ¶¤‰ÚÔ ÓÙ ÏÔ˜ P›Ô˜ Ó· Û˘Ó·È-
Ó¤ÛÂÈ Û ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÚÔÔÙÈ΋, ·Ô-
Ê¿ÛÈÛÂ ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ 1528 Ó· ÌÂÙ·-
‚› ÛÙËÓ IÛ·Ó›·, ÚÔ˜ ÂÓË̤ڈÛË
Ù˘ B·ÛÈÏÈ΋˜ A˘Ï‹˜. ™ÙÔ Ù·Í›‰È ÙÔ˘,
ÙÔÓ Û˘Ófi‰Â˘Û ˆ˜ ˘·ÛÈÛÙ‹˜ Ô ¶¤-
ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·Ôη-
χÙÂÈ ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ Ô˘ ¤·È˙Â
ϤÔÓ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜.
YÛÙÂÚ· ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÚÈ¤ÙÂȘ Ô
¶È˙¿ÚÔ ¤ÁÈÓ ‰ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏ›˜
Ù˘ IÛ·Ó›·˜. TÔ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓÔ Û¯¤‰ÈÔ
ÚÔοÏÂÛ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙÔ˘ K·Úfi-
ÏÔ˘ Eã. ™ÙË Û˘Ìʈӛ· Ô˘ ˘¤ÁÚ·„Â
ÛÙȘ 26 AÚÈÏ›Ô˘ 1529 ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó Ë
·ÚÔ¯‹ Ù›ÙÏˆÓ Â˘ÁÂÓ›·˜ ÛÙÔ˘˜ ÂÈÎÂ-
Ê·Ï‹˜ Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ ηٿÏ˄˘
ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡. OÈ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ›¯·Ó ·ÎÔ-
ÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ¶È˙¿ÚÔ Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó
ÛÙË °ÔÚÁfiÓ· -ÌÂٷ͇ ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó Ô
¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜- ·¤ÎÙËÛ·Ó ÙÔÓ
Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ I‰·ÏÁÔ‡.
™ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Ô˘ ÍÂΛÓËÛÂ, ÙÔ˘
·Ó·Ù¤ıËÎÂ Ë Â˘·›ÛıËÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÈ-
ÎËÙ‹ ÙÔ˘ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. TÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ‡
¤‰ÈÓ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·›˙ÂÈ ·ÔÊ·-
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 23
ÛÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙȘ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ. TÔ ›‰ÈÔ
¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ô ¶¤-
ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ‹Ïı Û Â·Ê‹ ÌÂ
ÔÏÏÔ‡˜ Û˘Ì·ÙÚÈÒÙ˜ ÙÔ˘ Ô˘ ‚Ú›-
ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ IÛ·Ó›· Î·È ÙÔ˘˜ ¤ÂÈÛÂ
Ó· ÙÔÓ ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ·ÔÛÙÔÏ‹
Ô˘ ı· ·Ó·Ï·Ì‚·ÓfiÙ·Ó. EÙÛÈ ÂÍËÁÔ‡-
ÓÙ·È ÔÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ fiÙÈ ÛÙȘ ÌÂÙ¤ÂÈ-
Ù· ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ‰È¤ıÂÙ ÌÈÎÚ‹ ÚÔÛˆ-
È΋ ÊÚÔ˘Ú¿ ·fi KÚËÙÈÎÔ‡˜, Ë ÔÔ›·
ÙÔÓ ‚ÔËıÔ‡Û ÛÙÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ηÈ
ÛÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙˆÓ fiψÓ.
°˘Ú›˙ÔÓÙ·˜ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ Ô ºÚ·Óı›-
ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ ‹Ú ̷˙› ÙÔ˘ ÙÔ˘˜ ·‰ÂÏ-
ÊÔ‡˜ ÙÔ˘ XÂÚÓ¿ÓÙÔ, °ÎÔÓı¿ÏÔ Î·È
XÔ˘¿Ó. M ÙÔÓ ÚÒÙÔ ‹Ïı –·fi ÙËÓ
·Ú¯‹ ۯ‰fiÓ– Û ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË Ô ¶¤-
ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜. H ‰È¤ÓÂÍ‹ ÙÔ˘˜, Ô˘
ı· Ô͢Óı› Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘,
·¤‚Ë ÙÂÏÈο ÌÔÈÚ·›·. OÈ ÚÔÛ¿ıÂȘ
ÙˆÓ ÂfiÌÂÓˆÓ ÌËÓÒÓ ı· ÂÈÎÂÓÙÚˆ-
ıÔ‡Ó ÛÙË ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË ÈηÓÔ‡ ·ÚÈı-
ÌÔ‡ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Î·È ÛÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË
˘ÚÔÌ·¯ÈÎÒÓ. ™ÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÊËÌÈ-
Ṳ̂ÓÔ˘ ηٷÎÙËÙ‹ ÙÔ˘ MÂÍÈÎÔ‡ XÂÚ-
Ó¿ÓÙÔ KÔÚÙ¤˙ ‚Ú‹Î·Ó ÙÔÓ ÔÏ˘ÙÈÌfiÙÂ-
ÚÔ Û˘Ì·Ú·ÛÙ¿ÙË.
H ‰ڷ›ˆÛË ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡
TÔ ÂÎÛÙÚ·Ù¢ÙÈÎfi ÛÒÌ· ÁÈ· ÙËÓ Î·-
Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ -ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÔÙÂ-
ÏÔ‡Û·Ó 185 ¿Ó‰Ú˜, 37 ¿ÏÔÁ· Î·È 2 η-
ÓfiÓÈ·- ÍÂΛÓËÛ ·fi ÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ ÛÙ·
Ù¤ÏË I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1530.
H ηٿÏË„Ë ÙÔ˘ TÔ˘Ì¤˙ –¯¿ÚË
ÛÙËÓ Î·ÙfiÙ¢ÛË ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘
KÚËÙÈÎÔ‡– ‹Ù·Ó ‡ÎÔÏË. T· ÏÔ‡ÛÈ·
Ï¿Ê˘Ú· Ô˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÂÛÙ¿ÏË-
Û·Ó ÛÙÔÓ AÏÌ¿ÁÚÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ·-
Ú·Ì›ÓÂÈ ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ ·Ó·˙ËÙÒÓÙ·˜
ÂÓÈÛ¯‡ÛÂȘ. MÂÁ¿Ï˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ¯Ú˘-
ÛÔ‡, ·ÚÁ‡ÚÔ˘ Î·È ÛÌ·Ú·Á‰ÈÒÓ ÂÚÈ‹Ï-
ı·Ó ÛÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙËÓ
ηٿÏË„Ë Î·È Ù˘ fiÏ˘ KfiÓÎÂ. H ‰È·-
‚›ˆÛ‹ ÙÔ˘˜ ¿ÓÙˆ˜ Â› Ì·ÎÚfiÓ Û ¤Ó·
ÚˆÙfiÁÓˆÚÔ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Â›-
¯Â Û˘Ó¤ÂȘ. K·Ù¿ ÙËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹
ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÓËÛ› ¶Ô‡Ó· ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ÛÙÚ·-
ÙÈÒÙ˜ ¤ı·Ó·Ó ·fi ·‰È¢ÎÚ›ÓÈÛÙË
·Ûı¤ÓÂÈ·.
TÔ ÂfiÌÂÓÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ô ¶È˙¿ÚÔ –ÌÂ
·ÚfiÙÚ˘ÓÛË ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘ TÔ˘-
Ì¤˙– ÂÍfiÓÙˆÛ ÙÔ˘˜ ËÁ¤Ù˜ ÙˆÓ
IӉȿӈÓ. ™Ù·‰È·Î¿, ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·ÚÂÌ-
‚·›ÓÂÈ ¤ÓÙ¯ӷ ÛÙȘ ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ˘Ôı¤-
ÛÂȘ ÙˆÓ IÓη˜, ·ÔÎÔÌ›˙ÔÓÙ·˜ ÌfiÓÔ
ΤډË. OÙ·Ó ÂÓÈÛ¯‡ıËΠ̠ӤԢ˜ ¿Ó-
‰Ú˜ ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÙÂÚÌ·Ù›ÛÂÈ ÔÚÈÛÙÈ-
ο ÛÙË ‰È¤ÓÂÍË ÙˆÓ ÁÈˆÓ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›-
Ô˘ IÓη –AÙ·Ô˘¿Ï· Î·È XÔ˘·Ûοږ
ÁÈ· ÙË ‰È·‰Ô¯‹ ÛÙÔÓ ıÚfiÓÔ ÛÙËÓ
ÔÔ›· ÂÈÎÚ¿ÙËÛÂ Ô ÚÒÙÔ˜. ™ÙȘ 15
NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1532 ÛÙÚ·ÙÔ¤‰Â˘Û ÛÙËÓ
K·Í·Ì¿Úη Î·È ˙‹ÙËÛÂ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÌÂ
ÙÔÓ AÙ·Ô˘¿Ï·. YÛÙÂÚ· fï˜ ·fi Û˘-
ÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ·ÂÛÙ·ÏÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘ –Ô˘
ÂÓÙ˘ˆÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ
Ô˘ ›¯·Ó ·ÓÙÈÎÚ›ÛÂÈ– ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ
ÙÔÓ ·È¯Ì·ÏˆÙ›ÛÂÈ. H Û˘Ó¿ÓÙËÛË Ô˘
Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú·
–·Ú¿ ÙÔÓ Êfi‚Ô Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ·Ú¯È-
ο ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÔÏÂÌÈ-
ÛÙÒÓ Ô˘ Û˘Ófi‰Â˘·Ó ÙÔÓ IÓη– η٤-
ÏËÍ Û ÛÊÔ‰Ú‹ Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË, ÛÙËÓ
ÔÔ›· ÂÈ‚Ï‹ıËÎ·Ó ÔÈ IÛ·ÓÔ›.
K·ıÔÚÈÛÙÈ΋ ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‚·Û‹ Ù˘
˘‹ÚÍÂ Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘
KÚËÙÈÎÔ‡. A˘Ùfi˜ ¤‰ˆÛ ÙÔ Û‡ÓıËÌ·
ÁÈ· ÙËÓ ¤Ó·ÚÍ‹ Ù˘. M ÙË ÌÈÎÚ‹ ‰‡-
Ó·ÌË ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ Î·È ·Ú΂Ԣ˙›ˆÓ
24 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Ô˘ ›¯Â ÙÔÔıÂÙ‹ÛÂÈ ÛÙË ÛοϷ ÂÓfi˜
ÌÈÎÚÔ‡ ÊÚÔ˘Ú›Ô˘, ÂfiÙ¢ ÙËÓ Ï·-
Ù›· fiÔ˘ ¤ÁÈÓÂ Ë Û˘Ó¿ÓÙËÛË, Ï‹ÙÙÔ-
ÓÙ·˜ η›ÚÈ· ÙÔ˘˜ ·ÓÈÎfi‚ÏËÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ-
¿ÏÔ˘˜.
MÂÙ¿ ÙË Ì¿¯Ë ÂÈÛËÌÔÔÈ‹ıËΠË
ÈÛ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡. O AÙ·-
Ô˘¿Ï·, Ô˘ Û˘ÓÂÏ‹ÊıË Î·È ˙ËÙÔ‡ÛÂ
Ó· ·ÂÏ¢ıÂÚˆı›, ηٷ‚¿ÏÏÔÓÙ·˜
ÌÈ· ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ÔÛfiÙËÙ· ¯Ú˘ÛÔ‡, ÂÍÔ-
ÓÙÒıËΠ·ÚÔÛ¯ËÌ¿ÙÈÛÙ· ·fi ÙÔÓ ¶È-
˙¿ÚÔ. Afi ÙÔÓ ıËÛ·˘Úfi Ô˘ ÂÚÈ‹ÏıÂ
ÛÙ· ÈÛ·ÓÈο ¯¤ÚÈ· ·˘ÍË̤ÓË ÌÂÚ›‰·
¤Ï·‚Â Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜. KÈ ·˘Ùfi
ıˆڋıËÎÂ Ê˘ÛÈÎfi ·ÊÔ‡ –ηٿ ÁÂÓÈ-
΋ ÔÌÔÏÔÁ›·– Ë Ó›ÎË ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó ÛÙȘ
ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÙÔ˘. TÔ ÂfiÌÂÓÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ô
ÓfiÌÈÌÔ˜ ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ M¿ÓÎÔ -
ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ‰ÔÏÔÊÔÓË̤ÓÔ˘ XÔ˘·ÛοÚ-
H O δον Φρανσσκο Πιζρο πυρπολε στο Kοσκο το σπτι του
Kαπκ Aπο ζητντας χρυσφι.
‹Ïı Û Â·Ê‹ Ì ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜. EÓ·-
ÓÙÈ Ù˘ ηٿÏ˄˘ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ ˘Ô-
Û¯¤ıËΠοı ‚Ô‹ıÂÈ· ÁÈ· ÙË ‰È¿‰ÔÛË
ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙË ¯ÒÚ·. H Úfi-
Ù·Û‹ ÙÔ˘ ¤ÁÈÓ ‰ÂÎÙ‹, Î·È ¤ÙÛÈ ÛÙȘ 15
NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1533 ÔÈ ÈÛ·ÓÈΤ˜ ‰˘-
Ó¿ÌÂȘ ÂÈÛ‹Ïı·Ó ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ, fiÔ˘ Ô
M¿ÓÎÔ ·Ó·ÎËÚ‡¯ÙËΠIÓη Ì ÙÔ fiÓÔ-
Ì· M¿ÓÎÔ K·¿Î ZÔ˘¿ÓÎÈ.
™ÙÔ ÌÂٷ͇, ÔÈ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡
ÁÓˆÛÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÛÙËÓ IÛ·Ó›· ·fi
ÙÔ XÂÚÓ¿ÓÙÔ ¶È˙¿ÚÔ, ÚÔηÏÒÓÙ·˜ ÂÓ-
ıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi. OÈ Ó¤ÔÈ Ù›ÙÏÔÈ, ˆÛÙfiÛÔ,
Ô˘ ‰fiıËÎ·Ó ˆ˜ ·ÓÙ·ÌÔÈ‚‹ ÛÙÔ˘˜ ÂÈ-
ÎÂÊ·Ï‹˜, ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙȘ
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
ÚÒÙ˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ. ¶ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Â˘-
ÓÔË̤ÓÔ˜ Ê·ÈÓfiÙ·Ó Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È-
˙¿ÚÔ. ™ÙÔÓ NÙȤÁÔ AÏÌ¿ÁÚÔ ·ÓÙ›ıÂÙ·,
‰ÈÓfiÙ·Ó ÌÈ· ¿ÏÏË ÂÚÈÔ¯‹ ÓÔÙÈfiÙÂÚ·,
Ë ÛËÌÂÚÈÓ‹ XÈÏ‹. TÂÏÈÎÒ˜, ÔÈ ‰‡Ô ¿Ó-
‰Ú˜ ‹Ïı·Ó ÛÂ Û˘Ìʈӛ· Î·È ÙÂÚÌ·Ù›-
ÛÙËΠÚÔÛˆÚÈÓ¿ Ë ÎÚ›ÛË ÛÙȘ Û¯¤-
ÛÂȘ ÙÔ˘˜. H Âȯ›ÚËÛË ÙÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ
ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ 1535 ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘
‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›·˜ ÙÔ˘ ˘‹ÚÍ ÂÚÈÂÙÂÈÒ-
‰Ë˜ Î·È ‰ÂÓ ·¤ÊÂÚ ٷ ÚÔÛ‰ÔÎÒÌÂ-
Ó· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·.
EÎÌÂÙ·ÏÏ¢fiÌÂÓÔ˜ ÙËÓ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓË
·Ô˘Û›· ÙˆÓ ‰‡Ô IÛ·ÓÒÓ ËÁÂÙÒÓ ·fi
ÙÔ KÔ‡ÛÎÔ ·Ó·ÎËÚ‡¯ÙËΠӤԘ IÓη -Ô
M¿ÓÎÔ Â›¯Â ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ AÏÌ¿ÁÚÔ
Î·È Î·Ù¿ ¿Û· Èı·ÓfiÙËÙ· ¤¯·Û ÙË
˙ˆ‹ ÙÔ˘- Ô˘ ·Ó¤Ï·‚ ÁÚ‹ÁÔÚ· ‰Ú¿ÛË.
EÓ· ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ Ï‹ıÔ˜ -ÔÈ ËÁ¤˜ οÓÔ˘Ó
ÏfiÁÔ ÁÈ· 200.000 ¿Ó‰Ú˜- ÂÈÙ¤ıËÎÂ
ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ IÛ·ÓÒÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔ-
ÓÙ·Ó ÛÙËÓ fiÏË, ·ÈÊÓȉȿ˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜.
M ÌÂÁ¿ÏÔ ÎfiÔ, ¯¿ÚË ÛÙȘ ˘ÂÚ¿Ó-
ıÚˆ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘
KÚËÙÈÎÔ‡, Û˘ÛÂÈÚÒıËηÓ.
OÏ· ۯ‰fiÓ Ù· ÎÙ›ÚÈ· Ù˘ fiÏ˘
˘ÚÔÏ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ Ì·ÈÓfiÌÂÓÔ
Ï‹ıÔ˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÌÂÚÈο. AÓ¿ÌÂÛ¿
ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ô Ó·fi˜ ÙÔ˘ HÏ›Ô˘, ÙÔÓ ÔÔ›Ô
˘ÂÚ·ÛÈ˙fiÙ·Ó Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜.
O¯˘ÚˆÌ¤ÓÔ˜ Ì ϛÁÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜
ÙÔ˘ ÂΛ, ηÙ‡ı˘Ó Ì ̷ÂÛÙÚ›· ÙÔ
˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ÙÔ˘, ¤¯ÔÓÙ·˜ ˆ˜ ·ÚÈÔ Ì¤-
ÏËÌ· Ó· ÌËÓ ¤ÛÂÈ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ÂÈ-
ÙÈı¤ÌÂÓˆÓ ÌÈ· ÌÈÎÚ‹ ËÁ‹ ÓÂÚÔ‡. AÓ
Û˘Ó¤‚·ÈÓ ·˘Ùfi, ı· ·ÔÎfiÙÔÓÙ·Ó ÔÈ
ÈÛ·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Î·È ı· ÁÓÒÚÈ˙·Ó
ÙËÓ ‹ÙÙ·. ™ËÌ·ÓÙÈ΋ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÛÙÔÓ
·ÁÒÓ· ÙÔ˘ ›¯Â ·fi ÙÔÓ ÈÛÙfi ÙÔ˘ M¤-
˙·, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ ˘ÂÚ¿-
ÛÈÛË ¿ÏÏˆÓ Ó¢ڷÏÁÈÎÒÓ ı¤ÛÂˆÓ Ù˘
fiÏ˘. K¿ÔÈ· ÛÙÈÁÌ‹ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚË-
ÙÈÎfi˜ ¤‰ÂÈÍ ӷ οÌÙÂÙ·È ÌÚÔÛÙ¿
ÛÙÔÓ fiÁÎÔ ÙˆÓ ÂÈÙÈı¤ÌÂÓˆÓ. M ÂÈ-
‰ÂÍÈfiÙËÙ· ˆÛÙfiÛÔ ÍÂ¤Ú·Û ÙË ‰˘-
ÛÎÔÏ›·, ηٷʤÚÔÓÙ·˜ Ì ÙÔ ˘ÚÔ‚Ô-
ÏÈÎfi ÙÔ˘ η›ÚÈ· Ï‹ÁÌ·Ù·. ™ÙËÓ ÙÂÏÈ-
΋ Â›ıÂÛË Ô˘ ÂÍ·ÔχıËΠ·fi
ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ ÔÈ ÓÙfiÈÔÈ ˘Ô¯ÒÚË-
Û·Ó, Ì ÙÂÚ¿ÛÙȘ ·ÒÏÂȘ.
OÈ ÂÈı¤ÛÂȘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ·Ô‰Âη-
ÙÈṲ̂Ó˘ fiÏ˘ Û˘Ó¯›ÛÙËÎ·Ó Î·È
ÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜ Ì‹Ó˜, ·ÏÏ¿ Ë ÈÛ·ÓÈ-
΋ ¿Ì˘Ó· ˘‹ÚÍ ÛıÂÓ·Ú‹. ™Â ÌÈ· ·fi
ÙȘ Ì¿¯Â˜ ÛÎÔÙÒıËÎÂ Ô XÔ˘¿Ó ¶È˙¿ÚÔ
Î·È Û ÌÈ· ¿ÏÏË ÙÚ·˘Ì·Ù›ÛÙËΠÛÙÔ
‰ÂÍ› fi‰È Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜. T· Â-
ÚÈıÒÚÈ· ÁÈ· Û˘Ó¤¯ÈÛË Ù˘ ¿Ì˘Ó·˜ ¿Ú-
¯ÈÛ·Ó Ó· ÛÙÂÓÂ‡Ô˘Ó ÂÈΛӉ˘Ó·.
OÈ ·ÏÏ·Á¤˜ Ô˘ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛ·Ó, ÍÂη-
ı¿ÚÈÛ·Ó ÔÚÈÛÙÈο ÙÔ ÙÔ›Ô. K·Ù¿ ÙÔÓ
Á˘ÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ¿Î·ÚË ÂÎÛÙÚ·-
Ù›· ÛÙË XÈÏ‹, Ô AÏÌ¿ÁÚÔ ÙÈÌ‹ıËΠÌÂ
Ó¤Ô Ù›ÙÏÔ ·fi ÙËÓ IÛ·Ó›·. EÓıÔ˘ÛÈ·-
Ṳ̂ÓÔ˜, ıÂÒÚËÛ ÛÎfiÈÌÔ Ó· ÛÙÚ·Ê›
ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ Î·È Ó· ÙÔ Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ. ºÙ¿-
ÓÔÓÙ·˜ ÂΛ, ‰¤¯ÙËΠÚÔÙ¿ÛÂȘ ÁÈ·
Û˘ÌÌ·¯›· ÙfiÛÔ ·fi ÙÔ˘˜ ·‰ÂÏÊÔ‡˜ ¶È-
˙¿ÚÔ fiÛÔ Î·È ·fi ÙÔÓ IÓη. OÙ·Ó fï˜
·ÚÓ‹ıËÎÂ Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ Ó· ·Ú·‰ÒÛÂÈ
ÙÔ KÔ‡ÛÎÔ, Ô AÏÌ¿ÁÚÔ Û˘Ó·Û›ÛÙËÎÂ
Ì ÙÔ˘˜ ·‰ÂÏÊÔ‡˜ ¶È˙¿ÚÔ. ™ÙË Û‡-
ÁÎÚÔ˘ÛË Ô˘ Â·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÔÈ IӉȿ-
ÓÔÈ ˘¤ÛÙËÛ·Ó Û˘ÓÙÚÈÙÈ΋ ‹ÙÙ·.
AÔÁÔËÙÂ˘Ì¤ÓÔ˜ Ô IÓη, ÏËÚÔÊfi-
ÚËÛ ÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ ÙÔ˘ fiÙÈ Â›¯·Ó
ÂÁηٷÏÂÈÊı› ·fi ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ ÙÔ˘˜.
AÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÌÂÓÔ˜ ·fi Û˘ÁÁÂÓÈο ÙÔ˘
ÚfiÛˆ·, ·ÔÛ‡ÚıËΠ۠¤ÚËÌË Â-
ÚÈÔ¯‹ ÎÔÓÙ¿ ÛÙȘ ËÁ¤˜ ÙÔ˘ AÌ·˙ÔÓ›-
Ô˘. EΛ ¤ı·Ó ÙÔ 1544, ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜
ÙÚÂȘ ÁÈÔ˘˜, Ô˘ ‚·Û›Ï„·Ó Ù˘Èο Ù·
ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ·. O TÔ˘¿Î-AÌ·ÚÔ‡
–ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘– Û˘ÓÂÏ‹ÊıË ·È¯-
̿ψÙÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜ Î·È ı·Ó·-
ÙÒıËÎÂ ÙÔ 1591 ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ. EÙÛÈ
¤Û‚ËÛ ¿‰ÔÍ· Ë ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ IÓη˜.
OÈ ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂȘ
ÛÙË BÔÏÈ‚›·
OÈ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈ-
ÎÔ‡ ·‡ÍËÛ·Ó ÙÔ Î‡ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ ÂÎÛÙÚ·Ù¢ÙÈ-
ÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜. TÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ fï˜ ÂÓÂ-
Ï¿ÎË Î·È Û ÔÏϤ˜ ·ÎÚfiÙËÙ˜ ÂȘ ‚¿-
ÚÔ˜ ÙˆÓ IӉȿӈÓ. EÎÙÂÏÒÓÙ·˜ ‰È·Ù·-
Á¤˜ ÙÔ˘ ¶È˙¿ÚÔ, ÂÎÛÙÚ¿Ù¢Û Û ‰È¿-
ÊÔÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ ÁÈ· Ó· ˘Ô-
Ù¿ÍÂÈ fiÛ˜ ÈӉȿÓÈΘ Ê˘Ï¤˜ Û˘Ó¤¯È˙·Ó
ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜, ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô-
ÓÙ·˜ ÛÎÏËÚ¿ ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘.
OÏÔ ·˘Ùfi ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó
ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔ˜ ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ. M ÙÔÓ
ÏÔ‡ÙÔ Ô˘ ›¯Â Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ ·fi ÙË
‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ›¯Â ¯Ù›ÛÂÈ ÌÈ·
¤·˘ÏË, ˙ÒÓÙ·˜ ¤ÎÏ˘ÙÔ ‚›Ô. EΛ ‰ËÌÈ-
Ô‡ÚÁËÛÂ Î·È ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ, fiÔ˘ ÂÚÁ¿-
˙ÔÓÙ·Ó EÏÏËÓ˜ Î·È IÙ·ÏÔ› Ù¯ӛÙ˜,
ηٷÛ΢¿˙ÔÓÙ·˜ fiÏ· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔ-
ÔÈÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÂȯÂÈ-
Ú‹ÛÂȘ. ¶Ôχ ÁÚ‹ÁÔÚ· fï˜ η٤ÚÚ¢-
ÛÂ Ô Ì‡ıÔ˜ Ô˘ ›¯Â Û¯ËÌ·ÙÈÛÙ› Á‡Úˆ
·fi ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘.
 EÌÈÛÙ¢fiÌÂÓÔ˜ ÌÈ· ·ÏϷΛ‰· ÙÔ˘,
Ë ÔÔ›· ‰È·ÙÂÈÓfiÙ·Ó fiÙÈ Ë ÂÚÈÔ¯‹ Ófi-
ÙÈ· ‹Ù·Ó ÁÂÌ¿ÙË ¯Ú˘Û¿ÊÈ, ıÂÒÚËÛÂ
fiÙÈ ÙÔ˘ ‰ÈÓfiÙ·Ó Ë Â˘Î·ÈÚ›· ÁÈ· ÌÂÁ·-
χÙÂÚ· ÏÔ‡ÙË. ™˘˙‹ÙËÛ ÙÔ ı¤Ì· ÌÂ
ÙÔÓ ·Ú¯ËÁfi ÙÔ˘ Î·È ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ ÙË Û˘-
ÁηٿıÂÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÂӉ¯fiÌÂÓÔ ÂÍÂ-
Ú‡ÓËÛ˘ ÙÔ˘ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓÔ˘ ¯ÒÚÔ˘.
TÔ˘ ·Ó·Ù¤ıËΠ̿ÏÈÛÙ· Ë Î·Ù¿ÎÙËÛË
Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ KÔ‡ÛÎÔ, ÛÙÔÓ
¯ÒÚÔ Ù˘ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ BÔÏÈ‚›·˜. H ‰ÂÏÂ-
·ÛÙÈ΋ ·Ú·¯ÒÚËÛË ‰ÂÓ ¤ÁÈÓÂ Ù˘¯·›·.
°È· ÙÔ˘˜ ·‰ÂÏÊÔ‡˜ ¶È˙¿ÚÔ, Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô
KÚËÙÈÎfi˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ¤Ó·Ó ÂÈΛӉ˘-
ÓÔ ·ÓÙ›·ÏÔ, Ô˘ ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó Ó· ·Ô-
Ì·ÎÚ˘Óı›.
°È· ÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ÙÂÚ¿ÛÙÈˆÓ ÂÍfi-
‰ˆÓ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈ-
Îfi˜ Ô‡ÏËÛ fiÏË ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘
Î·È ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛ 300 IÛ·ÓÔ‡˜ Ù˘¯Ô-
‰ÈÒÎÙ˜ Î·È ÌÂÚÈÎÔ‡˜ IӉȿÓÔ˘˜. TÔ ÂÁ-
¯Â›ÚËÌ· ·ԉ›¯ÙËΠfï˜ ‰˘ÛÎÔÏfi-
ÙÂÚÔ ·fi fi,ÙÈ Ê·ÓÙ·˙fiÙ·Ó. B·‰›˙ÔÓÙ·˜
Ë ÂÎÛÙÚ·Ù¢ÙÈ΋ ÔÌ¿‰· Û ͤÓÔ ÂÚÈ-
‚¿ÏÏÔÓ, ·Ó˘ÂÚ¿ÛÈÛÙË ÛÙȘ Í·ÊÓÈΤ˜
ÂÈı¤ÛÂȘ, ·Ó›Î·ÓË Ó· ·ÓÙÂÂͤÏıÂÈ
ÛÙȘ ¿Û¯Ë̘ ηÈÚÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜, ‹Ù·Ó
Ê˘ÛÈÎfi Ó· ÌËÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂÈ ÙÔÓ ÛÙfi¯Ô
Ù˘. H ÏÔÁÔÙ¯ÓÈ΋ ÁÚ·Ê›‰· ÙÔ˘ ºÒÙË
KfiÓÙÔÁÏÔ˘ ¤¯ÂÈ ·ÔÙ˘ÒÛÂÈ Ì ÌÔÓ·-
‰ÈÎfi ÙÚfiÔ ÙË ‰‡ÛÎÔÏË ·˘Ù‹ Âȯ›-
ÚËÛË.
TÔ Îϛ̷ Ô˘ Û˘Ó¿ÓÙËÛÂ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô
KÚËÙÈÎfi˜ ÂÈÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ
‹Ù·Ó ·ÚÓËÙÈÎfi. E›¯Â ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ Ô ÂÌʇ-
ÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ IÛ·-
ÓÔ‡˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Î·È ÂÎ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿-
ÙˆÓ ¯ÚÂÈ¿ÛÙËΠӷ Ï¿‚ÂÈ ı¤ÛË. O ˘·-
ÛÈÛÙ‹˜ ÙÔ˘ M¤˙· -Ì ÙËÓ ÚfiÊ·ÛË
fiÙÈ ÂÓ¯fiÙ·Ó ÛÂ Û˘ÓˆÌÔÙÈ΋ ΛÓËÛË-
·È¯Ì·ÏˆÙ›ÛÙËÎÂ Î·È ı·Ó·ÙÒıËÎÂ. Afi
ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ¶¤ÙÚÔ ÙÔÓ KÚËÙÈÎfi fi¯È
ÌfiÓÔ ·Ê·ÈÚ¤ıËÎÂ Ë ·Ú¯ËÁ›· Ì›·˜ Ó¤·˜
·ÔÛÙÔÏ‹˜, ·ÏÏ¿ Ê˘Ï·Î›ÛÙËΠÁÈ· ο-
ÔÈÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi ÙÔ XÂÚÓ¿-
ÓÙÔ ¶È˙¿ÚÔ. HÙ·Ó Ê·ÓÂÚfi fiÙÈ ÔÈ ÚÒËÓ
Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜ ÙÔ˘ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ϤÔÓ ·Ó¿-
ÁÎË ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘. AÏÒ˜ ·Ó·˙Ë-
ÙÔ‡Û·Ó Â‡Û¯ËÌÔ ÙÚfiÔ ÁÈ· Ó· ÙÔÓ ÂÍÔ-
ÓÙÒÛÔ˘Ó.
TÔ ¿‰ÔÍÔ Ù¤ÏÔ˜
T· ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ·, ÔÈ ·ÓÙÈ·ÏfiÙË-
Ù˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡
ÂÎÛÙÚ·Ù¢ÙÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ
¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Ô‰‹ÁËÛ·Ó Û ·ÎÚ·›-
˜ ÌÔÚʤ˜ ‰Ú¿Û˘, ÛÙȘ Ôԛ˜ Û˘ÌÌÂ-
Ù›¯·Ó fiÏ· Ù· ÁÓˆÛÙ¿ ÔÓfiÌ·Ù· Ù˘
ÂÔ¯‹˜. H ‚Ô‡ÏËÛË ÙÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ Ó·
·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ Ï‹ÚË ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ Â-
ÚÈÔ¯‹˜ Ô˘ ıˆÚÔ‡Û fiÙÈ ÙÔ˘ ›¯Â ·-
Ú·¯ˆÚËı› ÂÈÙ‡¯ıËΠ̠ÙËÓ Î˘Ú›-
¢ÛË ÙÔ˘ KÔ‡ÛÎÔ Î·È ÙÔÓ ·È¯Ì·ÏˆÙÈ-
ÛÌfi ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ XÂÚÓ¿ÓÙÔ Î·È °ÎÔÓ-
ı¿ÏÔ ¶È˙¿ÚÔ Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ˘ ¶¤‰ÚÔ
AÏ‚·Ú¿‰Ô Ô˘ ÂÛÙ¿ÏË ÚÔ˜ ÂÓ›Û¯˘Û‹
ÙÔ˘˜. °˘Ú›˙ÔÓÙ·˜ Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ
ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, ÂÈ˙‹ÙËÛ ӷ ¤ÏıÂÈ ÛÂ
Û˘Ì‚È‚·ÛÌfi Ì·˙› ÙÔ˘, οÙÈ Ô˘ ‰Â Û˘-
Ó¤‚Ë. ™ÙË Ì¿¯Ë Ô˘ ‰fiıËΠÛÙȘ 26
AÚÈÏ›Ô˘ ÛÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘ KÔ‡ÛÎÔ
˘ÂÚ›Û¯˘ÛÂ Ô ºÚ·Óı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ Ô˘
ÛÎfiÙˆÛÂ ÙÔÓ ·Ï·Èfi ÙÔ˘ Û‡ÓÙÚÔÊÔ.
™ÙȘ 26 IÔ˘Ó›Ô˘ 1541 ı·Ó·ÙÒıËÎÂ
fï˜ Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ ÛÙË §›Ì· ·fi
ÙÔÓ ÔÌÒÓ˘ÌÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ NÙȤÁÔ AÏÌ¿ÁÚÔ,
Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÚfiÛηÈÚ·. O ¢ÚÈ-
ÛÎfiÌÂÓÔ˜ ÛÙËÓ IÛ·Ó›· XÂÚÓ¿ÓÙÔ ¶È-
˙¿ÚÔ Â›¯Â ÙÂı› ÂÎÙfi˜ Ì¿¯Ë˜.
TË Û˘Áί˘Ì¤ÓË ·˘Ù‹ ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘
ÎÚ¿ÙËÛ ¤ÓÙÂη ¯ÚfiÓÈ· Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô
KÚËÙÈÎfi˜ -¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ Ù˘¯Ô-
‰ÈˆÎÙÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘- ¿ÏÏ·˙Â Û˘-
Ó¯Ҙ ÛÙÚ·Ùfi‰Ô. Afi Ì›ÛÔ˜ ÁÈ· ÙË
ÛÙ¿ÛË Ô˘ ›¯Â ÙËÚ‹ÛÂÈ ·¤Ó·ÓÙ› ÙÔ˘
Ô XÂÚÓ¿ÓÙÔ ¶È˙¿ÚÔ ÛÙÚ¿ÊËΠ·Ú¯Èο
ÚÔ˜ ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ. MÂÙ¿
ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ ÙÔ Ó·Úfi
AÏÌ¿ÁÚÔ. º·›ÓÂÙ·È Ì¿ÏÈÛÙ· fiÙÈ Â›¯Â
¿ÌÂÛË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙËÓ ÂÈÙ˘¯Ë̤ÓË
Û˘ÓˆÌÔÛ›· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ºÚ·Óı›ÛÎÔ
¶È˙¿ÚÚÔ.
MÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ Ó· ¯·ı› Ô
¤ÏÂÁ¯Ô˜ Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡, Ë
IÛ·Ó›· ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÛÙ›ÏÂÈ ÛÙËÓ
ÂÚÈÔ¯‹ οÔÈÔ Â›ÙÚÔÔ, Ô˘ ı·
H O Πιζρο σκοτνει τον Aλμγκρο.
ÂÚ¢ÓÔ‡Û ٷ ·›ÙÈ· Ù˘ ‰È·Ì¿¯Ë˜.
MÔÚÔ‡Û Â›Û˘ Ó· ·ÓÙÈηٷÛÙ‹ÛÂÈ
ÙÔÓ Î˘‚ÂÚÓ‹ÙË ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È Ó· ÙÔ-
ÔıÂÙ‹ÛÂÈ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ fiÔÈÔ Úfi-
ÛˆÔ ¤ÎÚÈÓ ηٷÏÏËÏfiÙÂÚÔ. ™ÙË ı¤-
ÛË ÂÈϤ¯ÙËÎÂ Ô ·‰È¿ÊıÔÚÔ˜ ‰ÈηÛÙÈ-
Îfi˜ B¿Î· ÓÙ K¿ÛÙÚÔ, Ô˘ ÌfiÏȘ ¤Êı·-
Û ÛÙÔÓ ÙfiÔ ˘ËÚÂÛ›·˜ ÙÔ˘ Î·È ÏË-
ÚÔÊÔÚ‹ıËÎÂ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ºÚ·Ó-
ı›ÛÎÔ ¶È˙¿ÚÔ, ˙‹ÙËÛ ·fi ÙÔ ÓÂfiÙÂÚÔ
AÏÌ¿ÁÚÔ Ó· ·Ú·‰Ôı›. OÙ·Ó ·ÚÓ‹ıË-
ÎÂ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ Ó· Û˘ÌÌÔÚʈı›, Ô
NÙ K¿ÛÙÚÔ ·Ó·ÎËÚ‡¯ÙËΠ۠·ÓÙÈ‚·-
ÛÈϤ·, ˙ËÙÒÓÙ·˜ ˘·ÎÔ‹ ÛÙÔ ÛÙ¤ÌÌ·
·fi fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜.
H ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfiÙÂÚË Ì¿¯Ë Û˘Ó‹-
ÊıË ÛÙÔ ™Ô‡·˜, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ.
OÈ ˘¤ÚÙÂÚ˜ ΢‚ÂÚÓËÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ
Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÙËÎ·Ó Ì ÙȘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜
ÙÔ˘ ÓÂfiÙÂÚÔ˘ AÏÌ¿ÁÚÔ. ™ÙÔ Ï¢Úfi
ÙÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜,
ÛÙË ÁÓÒÚÈÌ‹ ÙÔ˘ ı¤ÛË ÙÔ˘ ÂÈÎÂÊ·-
Ï‹˜ ÙÔ˘ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. TË ÊÔÚ¿ ·˘Ù‹
fï˜ –ηٿ ·ÓÂÍ‹ÁËÙÔ ÙÚfiÔ– ÔÈ ‚Ô-
Ϥ˜ ÙÔ˘ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ÂÈÙ‡Á-
¯·Ó·Ó ÙÔÓ ÛÙfi¯Ô ÙÔ˘˜. £ÂˆÚÒÓÙ·˜ Ô
AÏÌ¿ÁÚÔ fiÙÈ ·˘Ùfi ÁÈÓfiÙ·Ó ËıÂÏË̤ӷ,
fiÚÌËÛ ¤Ó·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚË-
ÙÈÎÔ‡ Î·È ‰È·¤Ú·Û ÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜ Ì ÙË
ÏfiÁ¯Ë ÙÔ˘.
AÚÎÂÙ¤˜ ÂÈηۛ˜ ¤¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ ÁÈ· ÙË
‰˘ÛÙÔΛ· ÙÔ˘ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ¶¤-
ÙÚÔ˘ ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ ÙËÓ ÎÚ›ÛÈÌË ÒÚ·
Ù˘ Ì¿¯Ë˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·¤‚Ë Î·ıÔ-
ÚÈÛÙÈÎfi ÛÙËÓ ¤Î‚·Û‹ Ù˘. ™‡Ìʈӷ ÌÂ
fiϘ ÙȘ ÂӉ›ÍÂȘ Ë ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ‰ÂÓ
‹Ù·Ó Ù˘¯·›·. EÌÂÈÚÔ˜ ηıÒ˜ ‹Ù·Ó
–›¯Â ·ÓÙÈÏËÊı› ÚÔ˜ Ù· Ô‡ ı· ¤ÎÏÈ-
ÓÂ Ë Ì¿¯Ë– Î·È ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û Â·Ê‹
Ì ÙÔÓ B¿Î· ÓÙ K¿ÛÙÚÔ, ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô-
ÓÙ·˜ ÚÔÊ·ÓÒ˜ Î·È Ù· Û¯ÂÙÈο ·ÓÙ·Ï-
Ï¿ÁÌ·Ù·. A˘Ù‹ fï˜ Ë ·ÏÏ·Á‹ ÛÙÚ·-
ÙÔ¤‰Ô˘ ˘‹ÚÍÂ Î·È Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›·. O
Â›ÏÔÁÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÙÔ˘
KÚËÙÈÎÔ‡ ÁÚ¿ÊÙËΠÛÙȘ 16 ™ÂÙÂÌ-
‚Ú›Ô˘ 1542.
H Ì¿¯Ë ÛÙÔ ™Ô‡·˜ –Ì ÙË Û‡ÏÏË„Ë
Î·È ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË ÙÔ˘ ÓÂfiÙÂÚÔ˘ AÏÌ¿-
ÁÚÔ– ÙÂÚÌ¿ÙÈÛ ÚÔÛˆÚÈÓ¿ οı ٿÛË
·fiÛ¯ÈÛ˘. MÈ· Ó¤· ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË Ù˘
ÈÛ·ÓÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡ ÂÎ-
‰ËÏÒıËΠ·fi ÙÔÓ °ÎÔÓı¿ÏÔ ¶È˙¿ÚÔ,
Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔÓ I·ÓÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1545 Ó›ÎË-
Û ÙȘ ΢‚ÂÚÓËÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Î·È ·Ó·-
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ÎËÚ‡¯ÙËΠ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡. H Ó›-
ÎË ÙÔ˘ ˆÛÙfiÛÔ ˘‹ÚÍ ۇÓÙÔÌË, ·ÊÔ‡
Ô ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ˜ Ù˘ IÛ·Ó›·˜ ¶¤‰ÚÔ
ÓÙ Ϸ °Î¿Ûη Î·Ù¤Ï˘Û ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·
ÙÔ˘ ‡ÛÙÂÚ· ·fi ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ·. O ·Ô-
ÛÙ¿Ù˘ ˘Ô¯ÚÂÒıËΠӷ ·Ú·‰Ôı›
Î·È ·ÔÎÂÊ·Ï›ÛÙËÎÂ. H ÈÛ·ÓÈ΋ ΢-
ÚÈ·Ú¯›· ¤ÎÙÔÙ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ‰ÂÓ ı·
·ÌÊÈÛ‚ËÙËı› ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿-
ÛÙËÌ·.
OÈ ·fiÁÔÓÔÈ
O ¶¤ÙÚÔ˜ o KÚËÙÈÎfi˜ fï˜ ¿ÊËÛÂ
·ÔÁfiÓÔ˘˜. Afi ÙÔÓ Á¿ÌÔ ÙÔ˘ Ì ÙË
§Ô‡ıÈ· °Î·Úı›·, fiˆ˜ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi
Û˘Ì‚ÔÏ·ÈÔÁÚ·ÊÈο ¤ÁÁÚ·Ê· Û˘ÓÙ·Á-
̤ӷ ÛÙȘ 20 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ 1573 ÛÙÔ
BÈÁÈ·Ï¿ÓÙÔ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ›¯Â ‰‡Ô Îfi-
Ú˜. H ÚˆÙfiÙÔÎË M·Ú›· ÓÙ K·ÓÙ›·
·ÓÙÚ‡ÙËΠÙÔ XÔ˘¿Ó EÓÚ›ÎÂı ηÈ
·¤ÎÙËÛ ÌÈ· ÎfiÚË, ÙËÓ K·Ù·Ï›Ó·,
Ô˘ ·ÓÙÚ‡ÙËΠÙÔ XÔ˘¿Ó °ÎÔ˘ÙȤ-
ÚÂı ·ÏÏ¿ ¤ÌÂÈÓ ¿ÙÂÎÓË. H ‰Â˘ÙÂÚfiÙÔ-
ÎË K·Ù·Ï›Ó· ÓÙ K·ÓÙ›·, ·ÓÙÚ‡ÙËÎÂ
ÙÔÓ °ÎÔÓı¿ÏÔ °Î·Ú·‚›ÙÔ, ¯ˆÚ›˜ Ó·
·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ·È‰È¿.
M¿ÏÏÔÓ ·fi ÙË §Ô˘ı›· °Î·Úı›·, Ô
¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜ ›¯Â ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ
Î·È ¤Ó· ÁÈÔ. O de la Vega ÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙËÓ
ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ fiÙÈ ÙÔÓ Â›¯Â Û˘ÌÌ·ıËÙ‹
ÙÔ˘ ÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ. TÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ÏÂÈ-
ÙÔ˘ÚÁÔ‡ÛÂ ÛÙÔ KÔ‡ÛÎÔ –ÙËÓ ·ÏÈ¿
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙˆÓ IÓη˜– Î·È ‹Ù·Ó ¤Ó·
·fi Ù· ÚÒÙ· Û¯ÔÏ›· Ô˘ ȉڇıË-
Î·Ó ÛÙË Ó¤· ‹ÂÈÚÔ. Oˆ˜ Ì¿ÏÈÛÙ·
‚‚·ÈÒÓÂÈ –·Ó Î·È ÙÔ ·È‰› ‹Ù·Ó ËÏÈ-
Λ·˜ ‰Ò‰Âη ÂÙÒÓ– ›¯Â ‰ÈÏ¿ÛÈÔ
·Ó¿ÛÙËÌ· ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÓÔÌËÏ›ÎÔ˘˜
ÙÔ˘. MÂ ‚¿ÛË ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÏËÚÔÊÔÚ›·
ÙÔ ¤ÙÔ˜ Á¤ÓÓËÛ‹˜ ÙÔ˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔ-
ÔıÂÙËı› ÛÙ· 1539. °È· ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘
Ó·ÚÔ‡ ‰ÂÓ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ì ·Ú¿ ÂÏ¿¯È-
ÛÙ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜. O ºÒÙ˘ KfiÓÙÔ-
ÁÏÔ˘ –¿ÁÓˆÛÙÔ ÛÂ ÔÈ· ËÁ‹ ÛÙËÚÈ-
˙fiÌÂÓÔ˜– ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó
M·ÓÒÏ˘. H ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ÔÚ›· ÙÔ˘ Ò˜
ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË, ı˘-
Ì›˙ÂÈ Û ·ÚÎÂÙ¿ ÛËÌ›· ÙËÓ ÂÚÈÂ-
ÙÂÈÒ‰Ë ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘.
O ¶¤ÙÚÔ˜ Ô KÚËÙÈÎfi˜, ÙfiÛÔ ÂÓfiÛˆ
˙Ô‡ÛÂ, fiÛÔ Î·È ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·Ùfi
ÙÔ˘, ¤ÁÈÓ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Ì˘ıÔÏ·Û›·˜.
EÓ‰ÂÈÎÙÈ΋ Â›Ó·È Ë ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ºÒ-
ÙË KfiÓÙÔÁÏÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ·Û¯ÔÏ‹ıËÎÂ
ÏÂÙÔÌÂÚÒ˜ Ì ÙËÓ ÔÏ˘Î‡Ì·ÓÙË ‰Ú¿-
ÛË ÙÔ˘. °È· ÙȘ ÂÍ·ÈÚÂÙÈΤ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ
ÙˆÓ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ Á›-
ÁÓÂÛı·È, ‰ÂÓ Â›Ó·È Û·Ê¤˜ Ô‡ ·Ú¯›˙ÂÈ Ô
̇ıÔ˜ Î·È Ô‡ Ë IÛÙÔÚ›·.
™∏ª∂ÿø™∏:
H εικονογράφηση του κειμένου προέρχε-
ται απ το βιβλίο του Φρανθίσκο Λοπέθ
ντε Xέρεθ «Φιλαλήθης εξιστρηση της
κατάκτησης του Περού, εκδ. «Στοχα-
στής», Aθήνα 1993.
BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
Φ. Kντογλου, «Φημισμένοι άντρες
και λησμονημένοι», Aθήνα 1946.
K. Π. Kύρρης, «Πέτρος, ο Kρητικς
σύντροφος του Pizarro στο Περού»,
Kρητικά Xρονικά 18 (1964).
X. Δ. Λάζος, «Eλληνες στην αποκά-
λυψη και εξερεύνηση της Aμερικής»
Aθήνα, εκδ. «Aίολος» 1990.
W. H. Prescott, «History of the
Conquest of Perù», Λονδίνο 1963.
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 25
 Ελληνικ κλ ματα στις
Tου ∏ §ÿ∞ ∞ ¡∞°¡ø™ΔÕ∫∏
O TAN TO 1420 ÔÈ °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ Î·È ÔÈ
¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ Î·Ù¿ ÙȘ ÂÍÂÚ¢-
Ó‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘
∞ÊÚÈ΋˜ Î·È ÛÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi ·Ô‚È‚¿-
˙ÔÓÙ·È ÛÙË ª·‰¤Ú·, ÛÙÔ ÓËÛ› ÙˆÓ «Ì·-
‰ÂÚÈÒÓ», Ù˘ ͢Ï›·˜, Ô ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˜
Ú›ÁÎÈ·˜ ∂ÚÚ›ÎÔ˜ Ô £·Ï·ÛÛÔfiÚÔ˜
fiÚÈÛ ‰ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡ ÙÔÓ Î·Â-
Ù¿ÓÈÔ ∑¿ÚÎÔ. ΔÔ ÓËÛ› Ì ÙËÓ ˘ÎÓfiÙ·-
ÙË ‚Ï¿ÛÙËÛË Î·È ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ‰¤-
ÓÙÚˆÓ ÂÓÙ˘ˆÛ›·Û ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ∂˘-
Úˆ·›Ô˘˜ Ô˘ ÙÔ ·Ó·Î¿Ï˘„·Ó. √ Ú›-
ÁÎÈ·˜, ·ÊÔ‡ ‰È¤Ù·Í ÙËÓ ÂÓÙ·ÙÈ΋ ÂÎ-
ÌÂÙ¿ÏÏ¢ÛË Ù˘ ͢Ï›·˜ Î·È ÙËÓ ·Ô-
„›ÏˆÛË ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, fiÚÈÛÂ
Ó· Ê˘Ù¢ÙÔ‡Ó ·ÌÂÏÒÓ˜ Ì ÎÏ‹Ì·Ù·
Ô˘ ÌÂÙ¤ÊÂÚ ·fi ÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·È ÙËÓ
∫‡ÚÔ ‹ Ì ÔÈÎÈϛ˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÚÔÂ-
χۈ˜ ·fi ¯ÚfiÓÈ· ÁÓˆÛÙ¤˜ ÛÙËÓ
π‚ËÚÈ΋ XÂÚÛfiÓËÛÔ, fiˆ˜ Â›Ó·È Ù·
‰È¿ÊÔÚ· ÌÔÛ¯¿Ù· Î·È ÔÈ Ì·Ï‚·˙›Â˜. ∏
·Ú·¿Óˆ ÈÛÙÔÚ›·, Ì¿ÏÏÔÓ ·Ï·ÈfiÙ·-
ÙË ˆ˜ ıÚ‡ÏÔ˜ ‹ ·Ú¿‰ÔÛË Ì ÈÛÙÔÚÈÎfi
˘Ú‹Ó· (‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙ˆ, ÚÔÛˆÈο, ·-
ÏȤ˜ ËÁ¤˜ Ô˘ Ó· ÙËÓ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó), ο-
ÓÂÈ ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛ‹ Ù˘ ˆ˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ-
΋ ˘fiıÂÛË Ì ÔÏϤ˜ Èı·ÓfiÙËÙ˜ Ó·
ÈÛ¯‡ÂÈ, Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÌfiÏȘ ÛÙÔÓ ÂÚ·-
Ṳ̂ÓÔ ·ÈÒÓ·. ¶ÂÚÈËÁËÙ¤˜, ÈÛÙÔÚÈÎÔ›,
·Ú·‰ÔÍÔÏfiÁÔÈ ‹ ¤ÁÁÚ·Ê·, ·Ó Î·È Î¿-
ÓÔ˘Ó ÏfiÁÔ ÁÈ· ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ
ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ·ÏÏÔ‡, ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó
·Ôχو˜ Ù›ÔÙ ۯÂÙÈÎfi ÁÈ· ÙË ª·‰¤-
Ú·. ∏ ÈÛÙÔÚ›· ı· ÁÂÓÈ΢ı› ˆ˜ ·Ó·-
ÓÙ›ÚÚËÙË ›ÛÙË ÛÙÔÓ 16Ô ·È., fiÙ·Ó Ù·
΢Úȷο , ÎÚËÙÈο, ·ÏÏ¿ Î·È Ù· «ÂÏ-
ÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙ˘Ï» ÎÚ·ÛÈ¿ ·fi πÙ·Ï›·, π‚Ë-
ÚÈ΋, ª·‰¤Ú·, ÁÓˆÛÙ¿ ˆ˜ Romania,
26 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Rumney, vino Greco, ı· ·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó
Ù· ÊËÌÈṲ̂ӷ Î·È ÂÚÈ˙‹ÙËÙ· ÎÚ·ÛÈ¿
Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Ù˘ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘. ΔfiÙÂ
·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ
ÛÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ÙË ¢˘ÙÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ.
Oˆ˜ ÔÈ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ ¤ÙÛÈ Î·È ÔÈ πÛ·-
ÓÔ› ÈÛÙ‡ÂÙ·È fiÙÈ Ê‡Ù„·Ó ÙÔ 1490
ÛÙ· ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ,
Î·È ÎÏ‹Ì·Ù· ·fi ÙË ∫Ú‹ÙË Î·È fiÏÔÓ
ÙÔÓ 16Ô ·È. ÙÔ Canary sack ı· Á›ÓÂÈ ÙÔ
ȉȷ›ÙÂÚ· ‰ËÌÔÊÈϤ˜ ÎÚ·Û› Ù˘
∞ÁÁÏ›·˜.
E¯ÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ‰È·Ù˘ˆı›
·fi ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ fiÙÈ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 15Ô˘
Î·È fiÏÔ ÙÔÓ 16Ô ·È. Ë ∫‡ÚÔ˜, Ù· ÓË-
ÛÈ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘ Î·È ÂȉÈο Ë ∫Ú‹ÙË,
‰ËÏ·‰‹ Ë ¿Ï·È ÔÙ¤ ƒˆÌ·Ó›·, ‚˘˙·-
ÓÙÈÓ‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, «ÂÍ‹Á·Ó Ì·˙› ÌÂ
Ù· ÂÎÏÂÎÙ¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È Ù· Ï¿‰È· ηÈ
Ï‹ıË ÏÔÁ›ˆÓ Î·È Î·ÏÏÈÙ¯ÓÒÓ Ô˘
ηٷϿ̂·Ó·Ó ˘„ËÏ¿ ·ÍÈÒÌ·Ù· ·fi
ÙÔ ™ÈÓ¿ Ò˜ ÙËÓ πÛ·Ó›·, ·fi ÙËÓ
∞ÁÁÏ›· ˆ˜ ÙËÓ ƒˆÛ›·». ∫·È fiˆ˜ ÛÙËÓ
ÂÏÏËÓÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË Ë ÔÈÓÔÔÛ›· Ù·˘-
Ù›˙ÂÙ·È Ì ÙÔ Ù·Í›‰È, Ë ı¿Ï·ÛÛ· Ì ÙÔ
ÎÚ·Û› Î·È Ù· ÛοÊË Ì ٷ ÔÙ‹ÚÈ·,
¿ÓıÚˆÔÈ , ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È ÎÏ‹Ì·Ù· ·fi
ÙË ƒˆÌ·Ó›· Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó Ò˜ ÙËÓ ƒˆÛ›·,
ÙËÓ πÙ·Ï›·, πÛ·Ó›·, ∞ÁÁÏ›·, ÙËÓ ª·-
‰¤Ú·, Ù· ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿ Î·È ÙȘ Ӥ˜
¯ÒÚ˜ ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡. ™ÙËÓ
ηÙËÁÔÚ›· ·˘Ù‹ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘
Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó Î·È ÂÚÈÏ·ÓÒÓÙ·È ÚÔ-
ÛʤÚÔÓÙ·˜ ÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ‹ Ó·˘ÙÈ-
Τ˜ ˘ËÚÂۛ˜ ηٿ ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙˆÓ
∞ӷηχ„ÂˆÓ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÔÈ Greci di ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ, ÙÔÓ ¢ÈfiÓ˘ÛÔ Î·È ÙÔ ÎÚ·Û›, ÓÈΤ˜ ·ÔÈ˘ ÙÔÓ ÌË ÈÛ·ÓfiʈÓÔ,
ventura. EÓ·˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô ÔÓÔÌ·- ı· ·ÔηϤÛÂÈ ÙÔÓ øηÓfi ·ÙÚ›‰· ÙÔÓ AÁÁÏÔ Î·È ÙÔÓ °¿ÏÏÔ.
ÛÙfiÙÂÚÔ˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Â›Ó·È Ô ÛÙÚ·ÙÈÒ- ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ, ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘
Ù˘ Î·È ÔÈËÙ‹˜ ªÈ¯·‹Ï ª¿ÚÔ˘ÏÏÔ˜ Ô˘ Ù· ¿ÓÙ· ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÈ. ∫ÚËÙÈÎÔ› Î·È ÎÏ‹Ì·Ù·
Δ·Ú¯·ÓÂÈÒÙ˘ (1453-1500). ™ÙËÓ Ô›- ™ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÙÔ˘ øηÓÔ‡ Ù· ›‰È·
ËÛ‹ ÙÔ˘ ·ÊÔ‡ ˘ÌÓ‹ÛÂÈ, fiˆ˜ ‹‰Ë ·˘Ù¿ ¯ÚfiÓÈ· ›¯·Ó ·ÓÔȯÙ› Ì·˙› Ì ٷ ÛÙËÓ ∞ÌÂÚÈ΋
ÂÏÏËÓÈο ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È Ï‹-
ıÔ˜ ·ÓˆÓ‡ÌˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ÔÈ Greci di π‰È·ÈÙ¤Úˆ˜ ÂӉȷʤÚÔ˘Û· Î·È ÛËÌ·ÓÙÈ-
ventura ‹ Griegos de Levante, Ô˘ ΋ Â›Ó·È Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ∫ÚËÙÈÎÒÓ
Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙȘ ÔÚÙÔÁ·ÏÈΤ˜ Î·È ÛÙËÓ ÈÛ·ÓÈ΋ ηٿÎÙËÛË Ù˘ ∫ÂÓÙÚÈ-
ÈÛ·ÓÈΤ˜ ˘ÂÚfiÓÙȘ ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂȘ ΋˜ Î·È ¡fiÙÈ·˜ ∞ÌÂÚÈ΋˜. ∏ Û˘ÌÌÂÙÔ-
Î·È Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂȘ. ƒfi‰ÈÔÈ, ∫ÚËÙÈÎÔ›, ¶Â- ¯‹ ÙÔ˘˜ Û˘Ì›ÙÂÈ Ì ÙËÓ ÂΛ ÂÈÛ·Áˆ-
ÏÔÔÓÓ‹ÛÈÔÈ, ∫ÂÚ΢ڷ›ÔÈ, ∫ÂÊ·ÏÏ‹Ó˜ Á‹ ÂÏÏËÓÈ΋˜ (Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÎÚËÙÈ΋˜)
Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ∫Ô- ÚÔÂχۈ˜ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ, ‹‰Ë ÌÂÙ·Ê˘-
ÏfiÌ‚Ô˘ Î·È ª·ÁÁÂÏ¿ÓÔ˘. EÏÏËÓ˜ Ó·˘- ÙÂÌ¤ÓˆÓ Î·È Î·ÏÏÈÂÚÁÔ‡ÌÂÓˆÓ Û ¡fi-
ÙÈÎÔ› ˘‹Ú¯·Ó ÛÙÔ ϋڈ̷ ÙÔ˘ ™Â- ÙÈ· πÙ·Ï›·, ™ÈÎÂÏ›·, π‚ËÚÈ΋, ÛÙË ª·‰¤-
Õ Βργες δεματι- Ì¿ÛÙÈ·Ó ∫·Ìfi ηٿ ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· Ú· Î·È ÛÙ· ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿. ∂›Ó·È ÁÓˆ-
σμνες που κρατει ÛÙË μÚ·˙ÈÏ›·. EÏÏËÓ˜ ÏÔËÁÔ› ·Ó·Ê¤- ÛÙfi fiÙÈ ÔÈ ÎÔÓÎÈÛÙ·‰fiÚ˜ ¤ÊÂÚÓ·Ó Ì·-
υπ μλης ο επδο- ÚÔÓÙ·È Í·ÊÓÈο Ó· ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ˆ˜ ˙› ÙÔ˘˜ ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È Ô ∫ÔÚÙ¤˜ ˘Ô¯Ú¤-
ξος αμπελουργς ÔÈ ϤÔÓ ¤ÌÂÈÚÔÈ ÁÈ· Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ˆÓ ÙÔ˘˜ Á·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓ˜ Ó· Ê˘Ù‡ԢÓ
πγαν στον νο κ- ÊËÌÈṲ̂ÓÔ˘˜ ηÂÙ¿ÓÈÔ˘˜ ÛÙȘ ÈÔ ·ÌÂÏÒÓ˜. √È ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂԛΈÓ,
σμο για να φυτευ- ¿ÁÓˆÛÙ˜ ı¿Ï·ÛÛ˜ Ù˘ ·ÌÂÚÈηÓÈ΋˜ ÙfiÛÔ ÁÈ· ÚÔÛˆÈ΋ ηٷӿψÛË Î·È
θον και να γενν- Ë›ÚÔ˘. ª¤ÓÂÈ ‚‚·›ˆ˜ Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈ- Ï·ÙÚ¢ÙÈΤ˜ Û˘Ó‹ıÂȘ ( £Â›· ∂˘¯·ÚÈ-
σουν κλματα μοια Ûı› ÂÈÛÙËÌÔÓÈο ÙÈ ·ÓÙÈÚÔÛˆ‡ÂÈ ÛÙ›·), fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÌ‹ıÂÈ· ÛÙfi-
με εκενα της Γη- Î·È ÙÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÙÔ Greco, ÏÔ˘ Î·È ÛÙÚ·ÙÔ‡ Â¤‚·Ï·Ó ÌÈ· ÂȉÈ΋
ραις Hπερου. Griego οı ÊÔÚ¿ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ¯ˆ- ̤ÚÈÌÓ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÌÂÏÔηÏÏȤÚÁÂÈ·. ∏
Ελαιογραφα, Casa Ú›˜ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÂȘ. ¶¿ÓÙˆ˜ ÔÈÓÔ·Ú·ÁˆÁ‹ .¯. ÛÙÔ ªÂÍÈÎfi ·Ú¯›˙ÂÈ
Pedro Domecq, Με- ·Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› (·Ó Î·È ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÙÔ 1524, fiÙ·Ó Ô ∫ÔÚÙ¤˜ fiÚÈÛ fiÙÈ Î¿ıÂ
ξικ (πηγ: Σταυ- ¤Ú¢ӷ ÁÈ· ÙËÓ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›· Ù˘ ηıȤ- πÛ·Ófi˜ ηÏÏÈÂÚÁËÙ‹˜ ‚·ÛÈÏÈÎÒÓ ÎÙË-
ρολας Κουρκου, ÚˆÛ‹˜ ÙÔ˘) fiÙÈ ÙÔ ÈÛ·ÓÈÎfi fiÓÔÌ· Ì¿ÙˆÓ, ÁÈ· οı ÂηÙfi πӉȿÓÔ˘˜ Ô˘
«Τα Κυριακτικα. gringo, ΢ڛˆ˜ ÁÓˆÛÙfi Û ̷˜ ·fi Ù· ··Û¯ÔÏÔ‡Û ¤ÚÂ ӷ Ê˘Ù‡ÂÈ ¯›ÏÈ·
Αμπλια και κρασ ÁÔ˘¤ÛÙÂÚÓ, ÂÙ˘ÌÔÏÔÁÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ÎÏ‹Ì·Ù·. ∏ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ˘ÂÚ¤-
στις σελδες της Kυ- IÛ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ AÁÁÏÔ˘˜ ÁψÛÛÔÏfi- ‚Ë ÙȘ ÚÔÛ‰Ô˘ ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ Î·Ù·-
ριακτικης Καθημε- ÁÔ˘˜ ·fi ÙÔ grie(n)go, griego. ™‹Ì·ÈÓ ÎÙËÙÒÓ Î·È ÁÚ‹ÁÔÚ· ÙÔ ÌËÙÚÔÔÏÈÙÈÎfi
ρινς», Αθνα ·Ú¯Èο ÙÔÓ EÏÏËÓ·, ͤÓÔ, ·Ú¿ÍÂÓÔ Î¤ÓÙÚÔ ·ÈÛı¿ÓıËΠ·ÂÈÏÔ‡ÌÂÓÔ, ··-
2000). Î·È ÌË IÛ·Ófi Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙȘ ÈÛ·- ÁÔÚ‡ÔÓÙ¿˜ ÙËÓ. ∏ ¿ÌÂÏÔ˜ Î·È ¤Ó· ›-
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
χρες του Ατλαντικο
H Η συμμετοχ των Griegos και μλιστα των Κρητικ'ν στην ισπανικ
κατκτηση της Κεντρικς και Ντιας Αμερικς συμππτει με την εκε
εισαγωγ και ελληνικς προελεσεως κλημτων, δη μεταφυτεμνων
και καλλιεργομενων απ χρνια στη Ντια Ιταλα, Σικελα, Ιβηρικ,
στη Μαδρα και στα Κανρια Nησι (Πηγ: «The illustrated Greek
Wine Book», ed. Olive Press Publications Ciοrfu 2000).
‰Ô˜ ÎÚ·ÛÈÔ‡ Ì ̤ÏÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‚¤‚·È·
¿ÁÓˆÛÙ· ÛÙËÓ ÚÔÎÔÏÔÌ‚È·Ó‹ ∞ÌÂÚÈ-
΋, fï˜ Ù· ÎÏ‹Ì·Ù· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ηÏ-
ÏÈÂÚÁÂÈÒÓ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙË ªÂÛfi-
ÁÂÈÔ. Δ· ˘‚Ú›‰È· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÚÔÎÔÏÔÌ-
‚È·Ó‹˜ ·ÌÂÚÈηÓÈ΋˜ ·Ì¤ÏÔ˘ ı· ¯ÚË-
ÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó Â˘Ú¤ˆ˜ ÛÙËÓ ·Ó·Ì¤Ïˆ-
ÛË Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ηٿ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÙÂÏ¢-
Ù·›Ô˘˜ ·ÈÒÓ˜ ˆ˜ ϤÔÓ ·ÓıÂÎÙÈο ÛÙË
Ê˘ÏÏÔÍ‹Ú·.
∂·ÓÂÚ¯fiÌÂÓÔÈ ÛÙÔ ı¤Ì· Ì·˜, Ú¤-
ÂÈ Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ
∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ‰ÂÓ Û¯ÂÙ›-
˙ÂÙ·È ÚÔÊ·ÓÒ˜ Ì ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÌÂÙ·-
ÊÔÚ¿˜ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ∞ÌÂÚÈ΋,
·ÏÒ˜ ·Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› Ë Û˘Á΢ڛ·
Î·È Û‡ÌÙˆÛË. E¯ÂÈ ¿ÓÙˆ˜ ˘ÔÁÚ·Ì-
ÌÈÛı› ·fi ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘ ηÈ
Ì¿ÏÈÛÙ· ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÙˆÓ ∞ӷηχ„Â-
ˆÓ, fiÙÈ Ù· ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘
Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÔÈ Ì·Ï‚·˙›Â˜ (ÎÚËÙÈΤ˜,
ÈÛ·ÓÈΤ˜, ÔÚÙÔÁ·ÏÈΤ˜) ‚Ô‹ıËÛ·Ó
Ôχ ÛÙ· ˘ÂÚfiÓÙÈ· Ù·Í›‰È· Î·È ÛÙËÓ
·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ¯ˆÚÒÓ. ªÂÙ·-
ÊÚ¿˙Ô˘Ì ÌÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ ı¤ÛË:
«√ ª·ÁÁÂÏ¿ÓÔ˜ Ífi‰Â„ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ·
ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÌ‹ıÂÈ· ÛÂ ÎÚ·ÛÈ¿, ·Ú¿
ÁÈ· ÂÍÔÏÈÛÌÔ‡˜ Î·È ÔÈ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ
·Ó·Î¿Ï˘„·Ó Ôχ ÓˆÚ›˜, Ôχ ÚÈÓ
·fi ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ·Ô›ÎÔ˘˜, ÂÈ-
Ú·Ù¤˜ Î·È Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Ì ٷ ÔÈÓÔÓ¢-
Ì·ÙÒ‰Ë, ÚÔ‡ÌÈ ÎÏ., fiÙÈ Ù· ‰˘Ó·Ù¿
ÎÚ·ÛÈ¿ ¯ÚË̢ۛ·Ó ‰ÈÏ¿ ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï·
Ù·Í›‰È·. ¶ÚÔÌËı‡ÔÓÙ·Ó ÏÔÈfiÓ ÙÔÓ
Ì·Ï‚·˙›· Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ Û ‚·Ú¤ÏÈ· ÁÈ·
Ó· ›ÓÔ˘Ó, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· Ó· Ù· ¤¯Ô˘Ó
Û·Ó Û·‚Ô‡Ú· ÛÙÔ Ù·Í›‰È ÙÔ˘˜ ̤¯ÚÈ ÙȘ
πÓ‰›Â˜ Î·È ¿ÏÈ ›Ûˆ».
∞˜ ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÏÔÈfiÓ Û˘ÓÔÙÈÎfi-
ٷٷ ÛÙȘ ÏÈÁÔÛÙ¤˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ·ÚÔ˘-
Û›·˜ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘
∞ÌÂÚÈ΋˜, Î·È ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ì¤Ûˆ˜ ‹ ÂÌ̤-
Ûˆ˜ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ ÂΛ Û‡Á¯ÚÔÓ‹
ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ ·fi ÙË ªÂ-
ÛfiÁÂÈÔ Î·È ÙË Ó¤· ·ÌÂÏÔÔÈÓÈ΋ ·ÌÂÚÈ-
ηÓÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. √È ∫ÚËÙÈÎÔ›
Darodas ‹ Rodo Ô˘ ÙÔ˘˜ Û˘Ó·ÓÙÔ‡ÌÂ
ÙÔÓ 16Ô ·È. ÛÙË ™Â‚›ÏÏË, ÛÙËÓ ¶Ôψӛ·
Î·È ªÔω·‚›· (Î·È ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Èı·ÓfiÙ·-
Ù·, fiˆ˜ Ô Manoli Rodo ·fi ÙÔ ƒ¤ı˘-
ÌÓÔ, ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Î·È Ì ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ
ÎÚ·ÛÈÔ‡) ›¯·Ó Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯ÂÈ ÛÙËÓ Î·-
Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ªÂÍÈÎÔ‡ Î·È Ù˘ °Ô˘·ÙÂ-
Ì¿Ï·˜. ∂›Û˘ Ô ∫ÚËÙÈÎfi˜ Manuel
Griego de Candia Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛ ÙËÓ
ÂÚ›Ô‰Ô 1505-1525 ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÙÚ›·
Ù·Í›‰È· ÌÂٷ͇ πÛ·Ó›·˜ Î·È ªÂÍÈÎÔ‡
Î·È ÙÔ 1525 -1530 ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÂÁηÙÂ-
ÛÙË̤ÓÔ˜ ÛÙË μ¤Ú·-∫ÚÔ˘˙ fiÔ˘ ηÙ›-
¯Â ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi fiÛÙÔ ÙÔ˘ ÂÈıˆÚË-
Ù‹ ÙˆÓ ÏÔ›ˆÓ. ¶Èı·Ófiٷٷ Û˘ÌÌÂÙ›-
¯Â ÛÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆ-
Û˘ ÙˆÓ ÂÊÔ‰›ˆÓ (Û›ÁÔ˘Ú· Î·È ¿ÊıÔ-
ÓÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡) Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›·
Î·È Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ (1526-1533),
fiÔ˘ ÚˆÙ·ÁˆÓ›ÛÙËÛ·Ó Î·È ¿ÏÏÔÈ
EÏÏËÓ˜ ˘fi ÙÔÓ ıÚ˘ÏÈÎfi ¶¤ÙÚÔ ∫ÚËÙÈ-
Îfi, Pedro de Candia, ÛÙÂÓfi Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË
ÙÔ˘ ¶È˙¿ÚÔ. √ ¶¤ÙÚÔ˜ Ô ∫ÚËÙÈÎfi˜ ·Ó‹-
ΠÈı·Ófiٷٷ ÛÙÔ˘˜ estradiots (fiˆ˜
Ô Δ·Ú¯·ÓÂÈÒÙ˘ Î·È Èı·ÓÒ˜ οÔÈÔÈ
Darodas) Î·È Â¤ÊÂÚ ÙÔÏÌËÚ¤˜ Ù¯ÓÈ-
Τ˜ ‚ÂÏÙÈÒÛÂȘ ÛÙÔ ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ÙˆÓ Î·-
Ù·ÎÙ‹ÛˆÓ. ∞ÔÙÂÏÔ‡Û Â›ÏÂÎÙÔ Ì¤-
ÏÔ˜ Ù˘ ıÚ˘ÏÈ΋˜ «‰ÂηÙÚÈ¿‰Ô˜», trece
de la fama, ‰ËÏ·‰‹ ·Ó‹Î ÛÙÔ˘˜ ÊËÌÈ-
Ṳ̂ÓÔ˘˜ ‰ÂηÙÚ›˜ ÚˆÙÂÚÁ¿Ù˜ Ù˘
ηٿÎÙËÛ˘ ÙˆÓ IÓη˜ Î·È ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ
ÂÔÈÎÈÛÙÒÓ ÙÔ˘ ∫Ô‡ÛÎÔ. ™Ù· ›‰È· ·˘Ù¿
¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂˆÓ ÂÈÛ¿ÁÔÓÙ·È
Î·È Ù· ÌÂÛÔÁÂȷο, Èı·Ófiٷٷ ·ÒÙÂ-
Ú˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÚÔÂχۈ˜ ÎÏ‹Ì·Ù·
ÛÙËÓ ∞ÌÂÚÈ΋.
™‡Ìʈӷ ‰Â Ì ÚfiÛÊ·Ù˜ ¤Ú¢Ó˜
›̷ÛÙ Û ı¤ÛË Ó· ÁÓˆÚ›˙ÔÌ ۋÌÂÚ·
ÙfiÛÔ ÙË ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›· ÂÈÛ·ÁˆÁ‹˜ ÙˆÓ
ÚÒÙˆÓ ÎÏËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ¡¤· HÂÈÚÔ
Î·È Û ϛÁÔ Ì ‚¿ÛË ÙË ÌÂϤÙË ÙÔ˘
DNA ÙËÓ ·ÒÙÂÚË ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹ ÙÔ˘˜.
ª¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÂÚ¢-
ÓËÙ¤˜ ıˆÚÔ‡Ó ÔÏϤ˜ ÔÈÎÈϛ˜ Ù˘
∫ÂÓÙÚÈ΋˜ Î·È ¡fiÙÈ·˜ ∞ÌÂÚÈ΋˜ ÌÂÛÔ-
ÁÂȷ΋˜ Î·È Ï‚·ÓÙ›ÓÈ΢, ‰ËÏ·‰‹
·Ó·ÙÔÏÈÎÔÌÂÛÔÁÂȷ΋˜ ÚÔÂχۈ˜,
fiˆ˜ Â›Ó·È Î·È ·˘Ù¤˜ Ù˘ π‚ËÚÈ΋˜
XÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘. EÙÛÈ ÛÙÔ ªÂÍÈÎfi Ù· ÚÒ-
Ù· ÎÏ‹Ì·Ù· ıˆÚÂ›Ù·È fiÙÈ Ê˘Ù‡ÙËηÓ
ÙÔ 1522, ÛÙË μÚ·˙ÈÏ›· ÙÔ 1532, ÛÙËÓ
∞ÚÁÂÓÙÈÓ‹ ÙÔ 1536, ÛÙÔÓ ¶·Ó·Ì¿ ÙÔ
1539, ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡ ÙÔ 1547 Î·È ÛÙË ÃÈÏ‹
ÙÔ 1554. ªÂÙ¿ Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙË-
ÛË ÙˆÓ IÓη˜, ‹‰Ë ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 16Ô˘
·È. ÔÈ ÓfiÙȘ ·ÎÙ¤˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È Ë ÃÈ-
Ï‹ ·Ú‹Á·Á·Ó ¿ÊıÔÓÔ ÎÚ·Û› ÁÈ· Ó·
ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡Ó fiϘ ÙȘ ÈÛ·ÓÈΤ˜ ÎÙ‹-
ÛÂȘ ̤¯ÚÈ Î·È ÙË ª·Ó›Ï·. μ·ÛÈ΋ ÔÈ-
ÎÈÏ›· Ô˘ ÌÂٷʤÚıËΠ·fi ÙËÓ πÛ·-
Ó›· ‹Ù·Ó ÙÔ Ï‚·ÓÙ›ÓÈÎÔ ÌÔÛ¯¿ÙÔ, ÙÔ
ÔÔ›Ô Â›¯·Ó ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÔÈ ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔÈ
ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ
Î·È ÌÂٷʤÚÂÈ ÛÙË ¢‡ÛË.
H‰Ë ÛÙ· 1578 Ô ÊËÌÈṲ̂ÓÔ˜ AÁÁÏÔ˜
ÂÈÚ·Ù‹˜ Sir Francis Drake ÛÙÔÓ ÎfiÏ-
Ô ÙÔ˘ μ·Ï·Ú¤È˙Ô Û˘Ó¿ÓÙËÛ ¤Ó·Ó
πˆ¿ÓÓË °ÎÚȤÁÎÔ, ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÂÓÈ¿˜
(one Iohn Griego, a Greeke borne), ÙÔÓ
ÔÔ›Ô ‹Ú ̷˙› ÙÔ˘ ˆ˜ ÈÏfiÙÔ ÁÈ· Ó·
ÙÔ˘˜ Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ Û ÏÈÌ¿ÓÈ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡
Î·È ÎÔ‡ÚÛ„ ¤Ó· ηڿ‚È Ô˘ ‹Á·ÈÓÂ
·fi ÙË ÃÈÏ‹ ÛÙÔ ¶ÂÚÔ‡ Ì ¯›ÏÈ· ÂÙ·-
ÎfiÛÈ· ‚‰ÔÌ‹ÓÙ· ·ÛÎÈ¿ ÎÚ·Û›. ™ÙË §›-
Ì· ¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜ °ÎÚȤÁÎÔ, Ô Zorzi, ›¯Â
·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ÂÚÈÔ˘Û›· ηÈ
ÙËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿ Ô˘ Ô ÂÈÚ·Ù‹˜ ÎÚ·-
ÛÈÒÓ Sir Francis Drake Â¤‰Ú·Ì ÛÙȘ
·ÎÙ¤˜ Ù˘ ÃÈÏ‹˜ Î·È ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ (1578)
¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜ AÁÁÏÔ˜ ÂÈÚ·Ù‹˜ Ô Thomas
Cavendish Û˘ÓÂÏ¿Ì‚·Ó ÙÔÓ ∫ÂÊ·ÏÏÔ-
Ó›ÙË Î·ÂÙ¿ÓÈÔ ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ÙˆÓ ¢˘ÙÈÎÒÓ πÓ‰ÈÒÓ, πˆ¿ÓÓË ºˆÎ¿
(Juan de Fuca). ªÈ· ‰ÂηÂÙ›· ·ÚÁfiÙÂ-
Ú· Ô Cavendish ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓÔ˜ ÛÙË ¡fi-
ÙÈ· ∞ÌÂÚÈ΋ ı· ÌÓËÌÔÓ‡ÛÂÈ one
George, a Greek, a reasonable pilot for
all the coast of Chili. ∂›Ó·È Ë ÂÔ¯‹ ÙÔ˘
ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡ πÛ·ÓÒÓ Î·È
AÁÁψÓ, Ù˘ Ó·˘Ì·¯›·˜ Ù˘ ¡·˘¿-
ÎÙÔ˘ (1571), ÂÔ¯‹ Ô˘ ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È
ÌÈ· Û˘Ó¯‹˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ EÏÏ‹ÓˆÓ Ó·˘-
ÙÈÎÒÓ ÛÙ· ÈÛ·ÓÈο ÏËÚÒÌ·Ù·. ∂›Ó·È,
Ù¤ÏÔ˜, Ë ÂÔ¯‹ Ô˘ ¤Ó·˜ ·ÎfiÌË ÊËÌÈ-
Ṳ̂ÓÔ˜ Greco, ∫ÚËÙÈÎfi˜, ÌÂÙ·‚·›ÓÂÈ
Î·È ÂÁηı›ÛÙ·Ù·È ÛÙËÓ πÛ·Ó›·, Ô ˙ˆ-
ÁÚ¿ÊÔ˜ ¢ÔÌ‹ÓÈÎÔ˜ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ˜.
√ ·ÙÏ·ÓÙÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜
ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ
Griegi, gringi, Î·È vini greci... ÛÙÔ˘˜
øηÓÔ‡˜ ·fi ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi Ò˜ ÙÔÓ
πÓ‰ÈÎfi. ∞Ó fiÓÙˆ˜ ÌÔÚ› Ó· Á›ÓÂÈ ÏfiÁÔ˜
ÁÈ· οÔÈ· Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ °Ú·ÈÎÒÓ ÛÙȘ
ÌÂÁ¿Ï˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ, Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ·˘Ù‹
Â›Ó·È Ó·˘ÙÈÎÔ› Î·È ÎÚ·ÛÈ¿. ∫Ú·ÛÈ¿ ÌÔ-
ÓÔ‚·ÛȤ˜, ÌÔÛ¯¿Ù· Î·È ÎÏ‹Ì·Ù·...
AÓıÚˆÔÈ Î·È ÎÚ·ÛÈ¿, ηڿ‚È· ηÈ
ÂÌÔÚ›·, ¯ÒÚ˜ Î·È ÔÏÈÙ›˜ ¯·Ì¤Ó˜ ‹
¿ÁÓˆÛÙ˜, ÁÈ· Ó· ÂÍ¿„Ô˘Ó ÙË ‰ËÌÈÔ˘Ú-
ÁÈ΋ Ê·ÓÙ·Û›· ÙÔ˘ ∫fiÓÙÔÁÏÔ˘ ηÈ
ËÌÒÓ ÙˆÓ Â˘Ê·ÓÙ¿ÛÙˆÓ. ∫·È ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ
‚¿ÚÔ˘˜ Ù˘ ·Ï‹ıÂÈ·˜, ¤Ú· ·fi Ù· ·Ú-
¯Â›· Î·È ÙȘ ˘·ÈÓÈÎÙÈΤ˜ ‹ ÚËÙ¤˜ Ì·Ú-
Ù˘Ú›Â˜; ™ÙË Ì˘ıÔÏÔÁ›· ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„Â-
ˆÓ Î·È ÂÚÈÏ·Ó‹ÛÂˆÓ ÛÙÔ˘˜ Ô›ÓÔ˜
fiÓÙÔ˘˜... √ ̇ıÔ˜ Ù·Íȉ‡ÔÓÙ·˜ ¤¯ÂÈ
ÛÙ· ·Ì¿ÚÈ· ÙÔ˘ ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È ÎÚËÙÈ΋
ÌÔÓÔ‚·ÛÈ¿, malvasia, ÂÈı˘Ì›Â˜, ÓÔ-
ÛÙ·ÏÁ›· Î·È ·Ï‹ıÂÈ·. ª‡ıÔÈ Î·È ıÚ˘-
ÏÔ‡ÌÂÓ·, ÁÔÚÁfiÓ˜ Î·È ∞ϤͷӉÚÔÈ,
∞ÙÏ·ÓÙ›‰Â˜ Î·È ¯ÒÚ˜ ÙˆÓ ª·Î¿ÚˆÓ,
ª·‰¤Ú·, ∫·Ó¿ÚÈ· NËÛÈ¿, ΢Úȷο ηÈ
ÎÚËÙÈο ÎÏ‹Ì·Ù· ÛÙ· ˆÎ¿ÓÈ· ¤Ú·Ù·
·Ú‰Â‡Ô˘Ó Ì ٷ Ì˘ÛÙÈο Ú‡̷ٿ ÙÔ˘˜
ÙË ÌÔ›Ú· Î·È Ù· ¤ÚÁ· ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ.
EÙÛÈ ·fi ÙÔ˘˜ Δ˘ÚÚËÓÔ‡˜ ÂÈÚ·Ù¤˜
Ô˘ ηٷ‰ÈÒÎÔ˘Ó ÙÔÓ ¢ÈfiÓ˘ÛÔ Ò˜ ÙÔÓ
ÂÈÚ·Ù‹ ÎÚ·ÛÈÒÓ Sir Francis Drake ÌÂ
ÏÔËÁfi ÙÔÓ πˆ¿ÓÓË °ÎÚȤÁÎÔ ÛÙȘ ı¿-
Ï·ÛÛ˜ Ù˘ ÃÈÏ‹˜ Î·È ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ÙÔ
ÎÚ·Û› Û˘Ó¯›˙ÂÈ Ó· ÁÂÓÓ¿ ÈÛÙÔڛ˜
ÛÙÔÓ Ó¤Ô Ô›ÓÔ· fiÓÙÔ, ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈ-
Îfi, ÈÛÙÔڛ˜ ÙˆÓ ÔÈÓfiÊÈÏˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ
ÙÔ˘ ¶ÔÛÂȉÒÓ· Î·È μ¿Î¯Ô˘, ·ÓıÚÒ-
ˆÓ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ, ƒˆÌÈÒÓ, πÙ·ÏÒÓ,
πÛ·ÓÔÔÚÙÔÁ¿ÏˆÓ ηٿ ÙȘ ˘ÂÚfi-
ÓÙȘ, ˘ÂڈοÓȘ ·Ô‰Ú¿ÛÂȘ ηÈ
ÌÂÙ·ÙÔ›ÛÂȘ ÙÔ˘˜.
μÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
Anagnostakis Ilias,«Over the wine-
dark sea. Tracing Greek wine through
the Middle Ages», «The illustrated
Greek Wine Book» (ed. Nico
Manessis), Olive Press Publications
Corfu 2000.
Canoutas S.G., «Christopher
Columbus, a Greek Nobleman», New
York 1943.
Hidalgo Luis, «La Viticultura
Americana y sus raices», Madrid 1990.
6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 27
 Oι «κονκισταδ
ρες»
των Iωανννων

H Ο Αρχγγελος στην
Ουρνια Λειτουργα,
μετ ασφαλς απ
διεργασες που μεταφ- Ì·ÙÔ‡¯Ô˘ Ì Â›ÛËÌË ÛÙÔÏ‹. ªÔ˘ ‰È·Ê‡ÁÂÈ Ô
ρουν βιματα και † Tου M ÿ§Δ√À ° ∞ƒÿ¢∏
·ÎÚÈ‚‹˜ ÚfiÏÔ˜ ̤۷ ÛÙË Û‡ÓıÂÛË, ·˘Ù‹˜ Ù˘ ·-
εμπειρες γνωστες Ú¿Ù·ÈÚ˘ ÈÛ·ÓÈο ÓÙ˘Ì¤Ó˘ ÊÈÁÔ‡Ú·˜. ΔÔÓ ÔÓfi-

√
πριν απ την ανακλυ- ¢IAKO™MO™ Ù˘ ÏÈÙ‹˜, ÙÔ˘ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ Ó¿Ú-
ψη του Νου Κσμου ıËη Ù˘ ªÔÓ‹˜ ÙˆÓ ºÈÏ·ÓıÚˆËÓÒÓ ÛÙÔ
απ τους Ισπανο#ς κον- ¡ËÛ› ÙˆÓ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÚÔÓÔÏÔ-
κισταδρες, δεν φρει ÁÂ›Ù·È ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚfi ÙÔ˘ ̤ÚÔ˜ ÙÔ 1560. ΔÌ‹Ì·-
μνον φτερο#γες, αλλ Ù¿ ÙÔ˘ fï˜ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È Î·È ·fi ÙȘ ·Ï·ÈfiÙÂ-
και κοστο#μι φτιαγμνο Ú˜ Ê¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ÌÓËÌ›Ԣ ÙÔ 1542. ™ÙȘ Û˘Óı¤ÛÂȘ
απ φτερ, πως οι ιε- ÙÔ˘ 1560 ¤¯ˆ ÂÓÙÔ›ÛÂÈ ÔÚÈṲ̂ӷ Û¯‹Ì·Ù· Î·È ÊÈ-
ρες στις τελετς και τις ÁÔ‡Ú˜ ·Ú¿Ù·ÈÚ˜ (›Ûˆ˜ Î·È ÂÚÈıˆÚȷΤ˜ ·ÎfiÌ·
τελετουργες της αζτκι- Î·È ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ·’ fiÔ˘ ‰ÂÓ Ï›Ô˘Ó
κης θρησκεας & ακμη Ù· Â͈ÙÂÚÈο ‰¿ÓÂÈ·, ÌÔÏÈ¿ÛÌ·Ù· ‹ ÌÔۯ‡̷ٷ),
στους ναο#ς και τις αυ- ÊÈÁÔ‡Ú˜ Ô˘ ÍÂÓ›˙Ô˘Ó ÁÈ·Ù› ·ÚfiÌÔȤ˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó·-
λικς τελετς των Μ- ÓÙ¿ÌÂ, fiÛÔ Í¤Úˆ, ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋
για (τοιχογραφα του Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., ÙÔ˘Ï¿¯È-
1542 στον θλο του Iε- ÛÙÔÓ ÛÙ· ÁÓˆÛÙ¿ Î·È Î˘Ú›·Ú¯· Ú‡̷ٷ. ∏ ªÔÓ‹
ρο# B&ματος του κυρως ÙˆÓ ºÈÏ·ÓıÚˆËÓÒÓ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È ¤ÙÛÈ Û·Ó ¯Ò-
ναο# της Μον&ς Φιλαν- ÚÔ˜ fiÔ˘ ÂΉËÏÒÓÂÙ·È ¤Ó· ¢ڇ Ê¿ÛÌ· ÔÏÈÙÈÛÙÈ-
θρωπηνν, Νησ Ιωαν- ÎÒÓ ·ÓÙ·ÏÏ·ÁÒÓ È‰È·›ÙÂÚ˘ ÛËÌ·Û›·˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·-
ννων). Ó¤ˆÛË Î·È ÂÈ‚›ˆÛË Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘.
£· ÂÚÈÔÚÈÛÙÒ ÛÙ· ÈÔ Â‡ÁψÙÙ· Î·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈ-
ÛÙÈο ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·. ™ÙÔÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ÙÔ›¯Ô Ù˘ ÏÈ-
Ù‹˜ Û ÌÈ· ÔÏ˘ÚfiÛˆË Î·È ÔÏ˘‰È¿ÛÙ·ÙË Û‡Ó-
ıÂÛË Ì ٷ ª·ÚÙ‡ÚÈ· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÂÚÔÌ¿ÚÙ˘ÚÔ˜ μ·-
‚‡Ï· ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È, fiÚıÈÔ˜ ¿Óˆ Û Âͤ‰Ú· Î·È ·¤-
Ó·ÓÙÈ Û ÌÔÚÊ‹ PˆÌ·›Ô˘ ‹ B˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔ-
Ú· ηıÈṲ̂ÓÔ˘ Û ıÚfiÓÔ, ÊÈÁÔ‡Ú· πÛ·ÓÔ‡ ·ÍȈ-
Ì·Û· Francisco Pizzaro, ÁÈ·Ù› ÌÔ˘ ı‡ÌÈÛ ·fi ÙËÓ
ÚÒÙË ÛÙÈÁÌ‹ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ πÛ·ÓÔ‡ Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙË,
ηٷÎÙËÙ‹ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ Î·È Î·Ù·Ï˘Ù‹ Á‡Úˆ ÛÙ·
1531-1534 Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ IÓη˜.
™ÙÔ ÓfiÙÈÔ ÙÔ›¯Ô Ù˘ ÏÈÙ‹˜, ÛÙ· ª·ÚÙ‡ÚÈ· ÙˆÓ
·Á›ˆÓ μ›ÎÙˆÚÔ˜ Î·È μÈÎÂÓÙ›Ô˘, ·ÚÈÛÙ¿ÓÂÙ·È Ë ÂÎ-
‰ÔÚ¿ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘, ÎÚÂÌ·Ṳ̂ÓÔ˘ ·fi Ù· fi‰È· ÌÂ
ÙÛÈÁÁ¤ÏÈ·. ¢‡Ô ‰‹ÌÈÔÈ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÂÚ›Ô˘ ÛÙÔ Ì¤-
ÛÔÓ. ¢›Ï· ·ÎÚÈ‚Ò˜, ‰‹ÌÈÔ˜ Ì ÛÙÔÏ‹ ÈfiÙË-ÛÙÚ·-
ÙÈÒÙË πÛ·ÓÔ‡, ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ‚Á¿ÏÂÈ ÙÔ Û·ı› ÁÈ· Ó·
·ÔÎÂÊ·Ï›ÛÂÈ ¿ÏÏÔÓ ¿ÁÈÔ. ¶·Ú¿Ù·ÈÚË Î·È Â‰Ò ÊÈ-
ÁÔ‡Ú·, ÊÔÚ¿ÂÈ ÎfiÎÎÈÓ˜ ÛÙÂÓ¤˜ ÂÚÈÛÎÂÏ›‰Â˜, ÛÙÂ-
Ó‹ Î·È ÎÔÓÙ‹ ÊÔ‡ÛÙ· ·fi ÊÙÂÚ¿ ‹ ·fi ‰ÂÚÌ¿ÙÈÓ˜
ÏÔ˘Ú›‰Â˜, Ì·‡Ú· ÂÏ·ÊÚ¿ ·Ô‡ÙÛÈ· ¯ÔÚÔ‡ ηÈ
Ì·‡ÚÔ Á˘ÚÈÛÙfi η¤ÏÔ Ì ÊÙÂÚfi.
™ÙÔ ‚fiÚÂÈÔ ÙÔ›¯Ô Ù˘ ÏÈÙ‹˜, ÛÙÔ ª·ÚÙ‡ÚÈÔ ÙÔ˘
·Á›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ÙÔ˘ √ÌÔÏÔÁËÙ‹, ‰‡Ô ÌÔÚʤ˜ ÛȉË-
ÚfiÊÚ·ÎÙˆÓ ÔÏÂÌÈÛÙÒÓ Ì ·ÓÔϛ˜ ÈÔÙÒÓ Ù˘
ÊÂÔ˘‰·Ú¯È΋˜ ∂˘ÚÒ˘ ÙÔ˘ 14Ô˘-15Ô˘ ·È. ÌÂ Ì˘ÙÂ-
Ú¤˜-·ÁηıˆÙ¤˜ ÂˆÌ›‰Â˜, Ì ¯ÔÓÙÚ¿ ÎfiÎÎÈÓ· ÌÔ˘-
ÛÙ¿ÎÈ· ÂÎÙÂÏÔ‡Ó ¯Ú¤Ë ÊÚÔ˘ÚÔ‡. Δ· ‚·ÚÈ¿ ÛȉÂÚ¤-
ÓÈ· ÎÚ¿ÓË ÙÔ˘˜ ÛÙÔÏ›˙ÔÓÙ·È Ì Ôχ¯ÚˆÌ· ÊÙÂÚ¿.
∫·È ÔÈ ‰‡Ô ÌÔÚʤ˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Û Ï‹ÚË ‰È¿ÛÙ·ÛË
Û ۯ¤ÛË Ì ÙȘ ¿ÏϘ Î·È ÍÂÓ›˙Ô˘Ó.
™ÙÔ ‰˘ÙÈÎfi ÙÔ›¯Ô Ù˘ ÏÈÙ‹˜, ÛÙÔ ª·ÚÙ‡ÚÈÔ ÙÔ˘

28 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
·Á›Ô˘ ∞ÌÊÈÏÔ¯›Ô˘, ‰‡Ô ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜, Ô ÙÔ˘ πÂÚÔ‡ μ‹Ì·ÙÔ˜, οˆ˜ ·Ï·ÈfiÙÂ-
¤Ó·˜ ÛȉÂÚfiÊÚ·ÎÙÔ˜, ·ÏÏ¿ Ì ÂÏ·ÊÚfi- ÚË, Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ ‰ËÏ·‰‹ ÛÙË ‰È·ÎfiÛÌË-
ÙÂÚË ·ÓÔÏ›· ·fi ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜, ÛË ÙÔ˘ 1542. ∏ Û‡ÓıÂÛË ÍÂÂÚÓ¿ Ù·
Ì¿ÏÏÔÓ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., ηÏ¿˙Ô˘Ó Ì¤Û· ·Ú·‰ÔÛȷο Û¯‹Ì·Ù· Î·È ı¤ÙÂÈ ÚÔ-
Û ‚Ú·¯Ò‰Â˜ ÙÔ›Ô. ΔÔ ÎÚ¿ÓÔ˜ ÙÔ˘ È- ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÚÌËÓ›·˜. √ ∞Ú¯¿ÁÁÂÏÔ˜ ‰ÂÓ
fiÙË Â›Ó·È Î·È Â‰Ò ÛÙÔÏÈṲ̂ÓÔ Ì ÊÔÚ¿ÂÈ ÌfiÓÔÓ ÙȘ ·Ïfi¯ÂÚ· ͉Èψ-
ÊÙÂÚ¿. ̤Ó˜ ÊÙÂÚÔ‡Á˜ ÙÔ˘. √ ∞Ú¯¿ÁÁÂÏÔ˜
™Â ·˘Ù¿ Ù· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Ô˘ ÌfiÏȘ ¤¯ÂÈ ¿ÚÂÈ ÙÔ ‰È·Ù˘ˆÌ¤ÓÔ Â‰Ò Û¯‹Ì·
·Ó·Ê¤ÚıËÎ·Ó ¤¯Ô˘Ì ۷Ê›˜ ·fiË- ÙÔ˘, ÌÂÙ¿ ·ÛÊ·ÏÒ˜ ·fi ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜
¯Ô˘˜ Î·È ‰¿ÓÂÈ· ·fi ÌÈ· Û‡Á¯ÚÔÓË ‰˘- Ô˘ ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ‚ÈÒÌ·Ù· Î·È ÂÌÂÈ-
ÙÈÎÔÂ˘Úˆ·˚΋ ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋ Ú·ÁÌ·- ڛ˜ ¿ÁÓˆÛÙ˜ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘-
ÙÈÎfiÙËÙ·. √È Ó¤Â˜ ·˘Ù¤˜ ËÁ¤˜ ¤ÌÓ¢- „Ë Î·È Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ¡¤Ô˘ ∫fiÛÌÔ˘
Û˘ ÍÂÎÈÓÔ‡Ó ·ÛÊ·ÏÒ˜ ·fi ÙËÓ πÛ·- ·fi ÙÔ˘˜ πÛ·ÓÔ‡˜ ∫ÔÓÎÔ˘˚ÛÙ·‰fiÚ˜.
Ó›· Î·È ÙËÓ π‚ËÚÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ÁÂÓÈ- √ ∞Ú¯¿ÁÁÂÏfi˜ Ì·˜ ‰ÂÓ ÊÔÚ¿ÂÈ ÌfiÓÔÓ
ÎfiÙÂÚ·, Ì· Î·È ·fi ÙÔÓ ¡¤Ô ∫fiÛÌÔ. ∏ ÊÙÂÚÔ‡Á˜, ·ÏÏ¿ ÎÔÛÙÔ‡ÌÈ ÊÙÈ·Á̤ÓÔ
ÈÛ·ÓÈ΋ ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›·, ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ·fi ÊÙÂÚ¿, fiˆ˜ ÔÈ ÈÂÚ›˜ Î·È ÔÈ ı‡Ù˜,
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ·ÚÔ˘Û›· ÛÙÔ ‚·Û›ÏÂÈÔ ÔÈ ¯ÔÚÂ˘Ù¤˜ ‹ Ù· ı‡Ì·Ù·, ÛÙȘ ÙÂÏÂÙ¤˜
Ù˘ ¡Â·fiψ˜, Â›Ó·È ‚¿ÛË Î·È ÚÔ¸- Î·È ÙȘ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›Â˜ Ù˘ ·˙Ù¤ÎÈ΢
fiıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ ¿ÛÎËÛË ÔÚÈṲ̂Ó˘ ıÚËÛΛ·˜, Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋˜ ∞˘-
ÔÏÈÙÈ΋˜ ÛÙ· μ·ÏοÓÈ· Î·È ÂȉÈÎfiÙÂ- Ï‹˜ ÛÙÔ ªÂÍÈÎfi-Δ·ÙÈ¯Ô˘·ÙÏ¿Ó ‹ ·Îfi-
Ú· ÛÙËÓ HÂÈÚÔ Î·Ù¿ ÙÔÓ 16Ô ·È. ∂˘- ÌË ÛÙÔ˘˜ Ó·Ô‡˜ Î·È ÙȘ ·˘ÏÈΤ˜ ÙÂÏÂÙ¤˜
ÓÔ› ·ÎfiÌ· ÙË ‰È›ۉ˘ÛË ÈÛ·ÓÈÎÒÓ ÙˆÓ ª¿ÁÈ·.
Û˘ÓËıÂÈÒÓ Î·È Ìfi‰·˜. ∞˘Ù‹ Ë ‰È›ۉ˘-
ÛË Â˘ÎÔχÓÂÙ·È Î·È ·fi ÙË Ì·˙È΋
™∏ª∂ÿø™∏:
ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ∂‚Ú·›- Καθ’ υπδειξη του Τ. Παπαμαστοράκη,
ˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ·fi ÙËÓ πÛ·Ó›· Î·È απ το άρθρο του αείμνηστου καθηγητή
¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·. °ÓˆÛÙ‹ Â›Ó·È ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Î·È του, Μίλτου Γαρίδη, «Στενές επαφές-εικο-
Ë Û˘¯Ó‹ ·ÚÔ˘Û›· Ù˘ ÈÛ·ÓÈ΋˜ ·Ú- νογραφικές και τεχνοτροπικές- με ευρύ-
Ì¿‰·˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ηٿ ÙÔ˘˜ ÔϤ- τερα σύγχρονα ρεύματα της ευρωπαϊκής
ÌÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜. ∏ Ê˘ÛÈ΋ ·- γενικτερα ζωγραφικής. Μαρτυρίες απ
το διάκοσμο του εσωτερικού νάρθηκα
ÚÔ˘Û›· ÏÔÈfiÓ ÈÛ·ÓÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, (λιτής) της Μονής των Φιλανθρωπηνών
¢ÓÔ› ÙË ‰È›ۉ˘ÛË ÛÙÔȯ›ˆÓ ÈÛ·ÓÈ- 1560», στα Πρακτικά Συμποσίου Μονα-
ÎÒÓ Ô˘ ˘ÈÔıÂÙÔ‡ÓÙ·È, ηٿ οÔÈÔÓ στήρια Νήσου Ιωαννίνων, Ιωάννινα 1999.
ÙÚfiÔ ·fi ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘˜ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜
·Ú¿‰ÔÛ˘ Î·È ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È Ì¤Û· ÛÂ
¤ÚÁ· ÙÔ˘˜, ¤ÛÙˆ Î·È Û·Ó ÛÙÔȯ›· Â͈- H Oρθιος πνω σε εξδρα και απναντι σε μορφ& Pωμαου
ÙÈÛÌÔ‡. & Bυζαντινο# αυτοκρτορα καθισμνου σε θρνο, Iσπανς
αξιωματο#χος με επσημη στολ&. Μσα στη σ#νθεση, η πα-
EÓ·˜ ·Ú¯¿ÁÁÂÏÔ˜ ÈӉȿÓÔ˜... ρταιρη ισπανικ ντυμνη φιγο#ρα θυμζει τον Francisco
Pizzaro, κατακτητ& του Περο# (τοιχογραφα του 1560, Μο-
ªÂÙ¿ ÙȘ Ìfi‰Â˜ ÙÔ˘ Â͈ÙÈÛÌÔ‡ ηٿ ν& Φιλανθρωπηνν, Νησ Ιωανννων).
ÙÔÓ 14Ô ·È. ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, Ô˘ ›¯·Ó ÙÔÓ
·fi˯fi ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ, ÙÔ Ê·È-
ÓfiÌÂÓÔ ı· Û˘Ó¯ÈÛı› Î·È Î·Ù¿ ÙÔÓ
15Ô Î·È 16Ô ·È. ™ÙËÓ πÛ·Ó›· fï˜ ÙÔ
Â͈ÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ‰ÂÓ ¤Ú¯ÂÙ·È È· Ìfi-
ÓÔÓ ·fi ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ¶Ôχ ÓˆÚ›˜,
ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ‹‰Ë ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È. πÛ·ÓÔ›
Î·È ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ ¤ÊÂÚÓ·Ó ÂÈÛÙÚ¤ÊÔ-
ÓÙ·˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË, fi¯È ÌfiÓÔÓ ÙÔ ¯Ú˘-
Û¿ÊÈ ·fi Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ˘·ÚÎÙ¿ ‹ Ê·-
ÓÙ·ÛÙÈο ∂ωÔÚ¿‰Ô ÙÔ˘ ¡¤Ô˘ ∫fiÛÌÔ˘,
·ÏÏ¿ Î·È fi,ÙÈ ·Ú¿ÍÂÓÔ ‹ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi
Û˘Ó¿ÓÙËÛ·Ó ‹ ¿Ú·Í·Ó Û·Ó Ï›· ηÈ
Ï¿Ê˘Ú·. EÊÂÚ·Ó Ï‹ıÔ˜ ·Ú¿ÍÂÓ˜
ÂÌÂÈڛ˜ Î·È ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ. H‰Ë Ôχ
ÁÚ‹ÁÔÚ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÌÂÙ·-
ʤÚıËÎ·Ó ÛÙËÓ πÛ·Ó›· ÂÈÎÔÓÔÁÚ·-
ÊË̤ӷ ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· ·˙Ù¤ÎÈη ‚È‚Ï›· ‹
Î·È ‚È‚Ï›· ÙˆÓ ª¿ÁÈ·, Ì Ôχ¯ÚˆÌ·
Û¯¤‰È·, ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈο Î·È ¯ÚËÛÌÔÏÔÁÈ-
ο. ™˘¯Ó¿ ÙÔÓ 16Ô ·È. πÛ·ÓÔ› ‹ Èı·ÁÂ-
Ó›˜ Ù˘ ∞ÌÂÚÈ΋˜ η٤ÁÚ·„·Ó Â¿Óˆ
Û ·˘Ù¿ Ù· ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· ˘fiÙÈÙÏÔ˘˜ ÌÂ
Ù·‡ÙÈÛË ÛÎËÓÒÓ Î·È ÚÔÛÒˆÓ, ÌÂÙ¿-
ÊÚ·ÛË Î·È ÂÚÌËÓ›· ÌËÓ˘Ì¿ÙˆÓ, Ì·-
ÓÙÂÈÒÓ. ∞˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÊÙÂÚ¿, Ô‡-
Ô˘Ï·, ÎÔÛÙÔ‡ÌÈ· ·fi ÊÙÂÚ¿, ÏÔÊ›·
ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ‰ÂÈÏ¿ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÛÙËÓ
ÈÛ·ÓÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Î·È ı· ·ÔÙÂϤ-
ÛÔ˘Ó ÌÈ· ·fi ÙȘ ÈÛ·ÓÈΤ˜ ȉȷÈÙÂÚfi-
ÙËÙ˜ Û ÌÈ· ηٿ Ù· ¿ÏÏ· ÈÙ·Ï›˙Ô˘Û·
ÈÛ·ÓÈ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋. ∞˘Ù‹ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ë
‰È¿ÛÙ·ÛË Î·È È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· Ù˘ ÈÛ·-
ÓÈ΋˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ‚Ú›ÛÎÂÈ, ÓÔÌ›˙ˆ,
·fiË¯Ô˘˜, Ì›ÌËÛË Î·È ·Ó¿Ù˘ÍË, ¿ÏÈ
̤۷ ÛÙÔ ‰È¿ÎÔÛÌÔ Ù˘ ªÔÓ‹˜ ºÈÏ·Ó-
H Μορφς σιδηρφρακτων πολεμιστν με πανοπλες ιπποτν
ıÚˆËÓÒÓ.
της φεουδαρχικ&ς Ευρπης του 14ου-15ου αι. εκτελο#ν χρη
£· ·Ó·ÊÂÚıÒ Û ÌÈ· ÙÔȯÔÁÚ·Ê›·
φρουρο#. Τα βαρι σιδερνια κρνη τους στολζονται με πολ#-
Ì ı¤Ì· ÙË Û˘Ì‚ÔÏÈ΋, £Â›· Ì· √˘Ú¿-
χρωμα φτερ (τοιχογραφα του 1560, Μον& Φιλανθρωπηνν,
ÓÈ· ‰Ò, §ÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ¿Óˆ ÛÙÔ ıfiÏÔ
Νησ Ιωανννων).

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 29
 Το χρυσφι της Κρτης
ÂÌÂÚȤ¯ÔÓÙ·È ÛÙ· ı·Ï·ÛÛÈÓ¿ ΢ڛˆ˜ Ù·Í›‰È· Â¤-
Tης I Ÿ§∏˜ B π°°√¶√⁄§√À
ÙÚÂ·Ó ‹ Î·È ˘Ô¯Ú¤ˆÓ·Ó ÙÔÓ Ù·ÍȉÈÒÙË Ó· ·ÓÙÈÌÂ-
Kντρο Nεοελληνκν Eρευνν – EIE Ùˆ›ÛÂÈ Î·È Ó· ‰Â¯Ù› ÙÂÏÈο ÙÔ «Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ». ™Â ·˘-
Ù¤˜ ÙȘ Ӥ˜ Û˘Óı‹Î˜, Ô ÌÔÓ·¯ÈÎfi˜ ÂÚÈÏ·ÓÒÌÂÓÔ˜,
·Ó·˙ËÙ› ÛÙÔȯ›· ÔÈΛ· Ó· ÛÙËÚȯÙ›, Ó· ÂÈ‚ÈÒÛÂÈ,

T
P Η πλη του Χνδακα (ση- HN E¶OXH ÙˆÓ ·Ó·Î·Ï‡„ÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ Ó· ÓÈÒÛÂÈ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÁÈ· Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· ·ÔÏ·‡ÛÂÈ.
μεριν Ηρκλειο) στα 1496. Ì·˙ÈÎÒÓ ÚÈ„ÔΛӉ˘ÓˆÓ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛˆÓ, ÙÔÓ 15Ô K·È ÛÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡ –ÙÔ˘
Εξαιρετικς σπουδαιτητος Î·È ÙÔÓ 16Ô ·ÈÒÓ·, ‰ËÏ·‰‹ ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ηı’ fiÏ· ¿ÚÙÈ· ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ Ô˘ ÂÂʇ-
απεικνιση της ακτς με Ô Ù·ÍȉÈÒÙ˘ ÂÓÛÙÂÚÓÈ˙fiÙ·Ó ÙË ‰È·‰Èηۛ· ÙÔ˘ Ù·ÍÈ- Ï·ÛÛÂ Ë °·ÏËÓÔÙ¿ÙË ¢ËÌÔÎÚ·Ù›· ÛÙÔ˘˜ ÚÔÛ΢ÓË-
πλθος βαρλια κρασιο και ‰ÈÔ‡ ÔÏfiÎÏËÚË Ë Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙÂ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÌÂÙ·- Ù¤˜ ÙˆÓ AÁ›ˆÓ TfiˆÓ– Ô Ù·ÍȉÈÒÙ˘ Á›ÓÂÙ·È ÂÚÈË-
με εργαζμενους σε αυτ βα- ‚·ÏÏfiÙ·Ó. OÈ ÔÙÈΤ˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ÂÓ·ÏÏ¿ÛÛÔ- ÁËÙ‹˜, ÂÈÛΤÙ˘ ‹ Î·È ÂÓ‰ËÌÈÎfi˜ ÁÈ· ¤Ó· ‰È¿ÛÙË-
ρελδες  κρασμπορους ÓÙ·Ó Û˘Ó¯Ҙ, ÔÈ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ Ì·˙› Ì ̷. ¶ÂÚȉȷ‚·›ÓÂÈ Ù· ¿ÍÈ· ı¤·Û˘, ÂÌϤÎÂÙ·È ÛÙËÓ
(πηγ: B. von Breydenbach, ÙȘ ·Ù¤ÏÂȈÙ˜ ÒÚ˜ ÂÚÈÛ˘ÏÏÔÁ‹˜ Î·È ÛΤ„˘ Ô˘ ηıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ· Î·È ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘, Û˘Ó·ÏÏ¿ÛÛÂ-
«Transmarina Peregrinatio Ù·È, Î·È ·Ó ¤¯ÂÈ ÙÔ ¯¿ÚÈÛÌ·, ÙËÓ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË ‹ ηÈ
in Terram Sanctam», ÙËÓ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Û˘ÓÙ¿ÛÛÂÈ ÛÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ÙÔ˘ ÌӋ̘
Mangonza 1496). Î·È ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÛÌÔ‡˜, ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙÔÓ ÙfiÔ Î·È Î·-
Ù·ÙÔÈÛÙÈΤ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜.
H ‚ÂÓÂÙÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÂΛÓÔ˘˜ ∫Ú‹-
ÙË, ÂӉȿÌÂÛÔ˜ ÛÙ·ıÌfi˜ ·fi ÙË ¢‡ÛË ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ Tfi-
Ô˘˜ Ô˘ Ô Î¿ı ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜ ÂÎÏ‹ÚˆÓ ÙÔ ‡„ÈÛÙfi
ÙÔ˘ ¯Ú¤Ô˜, ˘Ô‰¤¯ÙËÎÂ Î·È ‰¤¯ÙËÎÂ, Ì ÙË Ê‡ÛË Î·È
ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ù˘, ÙÔÓ Í¤ÓÔ. K·È Ô Í¤ÓÔ˜ Á›ÓÂÙ·È
Ê›ÏÔ˜ fiÙ·Ó ÎÚ›ÎÔ˜ Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi˜ Á›ÓÂÙ·È ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜
Î·È Ô Ô›ÓÔ˜! O›ÓÔ˜ Ô ·Ó·Áη›Ô˜ – ÂÈÙ·Á‹ Î·È ˘ÔÙ·-
Á‹ ÛÙȘ ‰È·ÙÚÔÊÈΤ˜ Û˘Ó‹ıÂȘ ÙÔ˘ ¢ڇÙÂÚÔ˘ ÌÂÛÔ-
ÁÂÈ·ÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘. O›ÓÔ˜ Ô ··Ú·›ÙËÙÔ˜ ÁÈ· Ù· ÌÂÁ¿Ï·
Ù·Í›‰È·. O›ÓÔ˜ Ô ÎÂÏ¢ÛÙ‹˜ Ù˘ ̤ı˘ Î·È Ù˘ Ï‹ı˘,
Ù˘ ·ÔÏ¿ÓËÛ˘ Î·È Ù˘ ·ÚËÁÔÚÈ¿˜ ÛÙËÓ ·‚‚·È-
fiÙËÙ· Î·È ÛÙÔÓ Û·ÁËÓ¢ÙÈÎfi, ·ÏÏ¿ Û˘Ó¿Ì· ÂÈÛÊ·-
Ï‹ Î·È Â˘ÚfiÛ‚ÏËÙÔ Ï¿ÓËÙ· ‚›Ô Ô˘ Â¤ÏÂÍÂ Ô Ù·-
ÍȉÈÒÙ˘.

¶›ÓÔ˘Ó Ì·Ï‚·˙›Â˜
Î·È ¿ÏÏ· ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿...
EÙÛÈ ÏÔÈfiÓ ·ÔÊ˘Á‹˜ ·‰‡Ó·ÙÔÓ ÔÈ ÌÓ›˜ ÛÙ· Λ-
ÌÂÓ· Î·È ¯ÚÔÓÈο ÙÔ˘˜, ÛÙ· ËÌÂÚÔÏfiÁÈ· Ù·ÍȉÈÔ‡ ηÈ
ÛÙȘ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜. AÓ·ÊÔÚ¤˜ ÛÙȘ ηÏÏȤÚÁÂȘ,
ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹, ÙË ‰È·Î›ÓËÛË, ÙËÓ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË Î·È
ÙËÓ ÂÍ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ Ô›ÓÔ˘: OÈ Ù¤ÛÛÂÚȘ ̤Ú˜ ·Á΢ÚÔ-
‚fiÏËÛ˘ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÛÙÔÓ AÓÒÓ˘ÌÔ
°¿ÏÏÔ (1480) Ó· ·ÔÊ·Óı› ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘
ÎÚ·ÛÈÔ‡: «··ÈÙÂ›Ù·È Ù¤ÛÛÂÚÂȘ ÊÔÚ¤˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÓÂ-
Úfi ÁÈ· Ó· Â›Ó·È fiÛÈÌÔ» Î·È ¿ÏÏÔÈ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fiÙÈ ÛÙËÓ
fiÏË Ù˘ ∫¿ÓÙÈ·˜, ÛÙÔÓ Ã¿Ó‰·Î· (HÚ¿ÎÏÂÈÔ) «›ÓÔ˘Ó
ÌfiÓÔ Ì·Ï‚·˙›Â˜ Î·È ¿ÏÏ· ÁÏ˘Î¿ ÎÚ·ÛÈ¿» (Lengherant
1485)Ø ·ÏÏ¿ fiÏÔÈ ÌÓËÌÔÓÂ‡Ô˘Ó ÙËÓ ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ÔÈfi-
ÙËÙ· ΢ڛˆ˜ Ù˘ ‰˘Ó·Ù‹˜ Ì·Ï‚·˙›·˜ (Harff 1497, Noe
1527), PÂı‡ÌÓÔ˘ Î·È ™ËÙ›·˜ (Ghistele 1482) Î·È ÙËÓ
·ÊıÔÓ›· ÙˆÓ ·ÌÂÏÈÒÓ ÛÙ· ÂÚ›¯ˆÚ· ÙˆÓ fiψÓ
(Le Saige 1518). √ Casola (1494) ÈÔ ÂÚÈÁÚ·ÊÈÎfi˜
ÁÚ¿ÊÂÈ:«AÊıÔÓ›· ·fi ÂÍ·›ÚÂÙ· ÎÚ·ÛÈ¿, Ì·Ï‚·˙›Â˜ ηÈ
ÌÔÛ¯¿Ù·, fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ∫¿ÓÙÈ· ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ P¤ı˘ÌÓÔ...
Ù· ÛٷʇÏÈ· Ù· ·Ê‹ÓÔ˘Ó ÛÙÔ ¤‰·ÊÔ˜.., fiÙ·Ó fï˜ ÙÚ˘-
ÁÔ‡Ó Ù· ÙÚ›‚Ô˘Ó Û ÎÈ̈ϛ· ·ÏÏÈÒ˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‚Á¿-
ÏÔ˘Ó ÙÔ ÎÚ·Û› Ô‡ÙÂ Î·È Ó· ÙÔ ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó... Î·È ·˘Ù‹ Ë
ÎÈ̈ϛ· ÙÔ˘˜ ÚÔÛ‰›‰ÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ Á‡ÛË Î·È ¿Úˆ-
Ì·». ∞ÎfiÌ· Î·È ÔÈ ÈÔ Ï·ÎˆÓÈÎÔ› ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó fiÙÈ ÔÈ
∫ÚËÙÈÎÔ› ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È ÌfiÓÔ Ì ٷ ·Ì¤ÏÈ· (Bellievre
1527). Δ¤ÛÛÂÚȘ Ì‹Ó˜ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÛÙÔ ÓËÛ› ‰ÂÓ ‚ÔË-
ıÔ‡Ó ÙÔÓ Thevet (1549) Ó· Á›ÓÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‰ÈÂÈÛ-
‰˘ÙÈÎfi˜ ÛÙË ˙ˆ‹, ÙȘ Û˘Ó‹ıÂȘ, ÙȘ ηÏÏȤÚÁÂȘ ηÈ
ÙȘ ÂÌÔÚÈΤ˜ ·ÓÙ·ÏÏ·Á¤˜ ÙˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ ÙÔ˘ ÓËÛÈ-
Ô‡. ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ H KÔÛÌÔÁÚ·Ê›· ÌÓËÌÔÓ‡ÂÈ Î·Ù¿
ÙÔÓ ÁÓˆÛÙfi ÛÙÂÚÂfiÙ˘Ô ÙÚfiÔ: «Ë ÁË Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο
ηı·Ú‹ Î·È Î·Ù¿ÏÏËÏË Ó· ·Ô‰ÒÛÂÈ Ôχ ηϿ ÎÚ·-
ÛÈ¿... ˘¿Ú¯ÂÈ ·ÊıÔÓ›· ηÏÒÓ ÎÚ·ÛÈÒÓ...» Î·È Ê˘ÛÈο
fiÙÈ «Ë Ì·Ï‚·˙›· Â›Ó·È Ô Î·Ï‡ÙÂÚÔ˜ Ô›ÓÔ˜». √ Zuallardo
(1586) ‰È¢ÎÚÈÓ›˙ÂÈ Ù· ›‰Ë Ù˘ Ì·Ï‚·˙›·˜: «malvasia
garba Î·È Ë ¿ÏÏË ÁÏ˘ÎÈ¿ ‰ËÏ. ÎÚ·Û› ‚Ú·Ṳ̂ÓÔ». √ ‰Â

30 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2
και ο χρυσς του Περο
Sommer (1591) ·Ó·Ê¤ÚÂÈ: «TÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ muscadet ·-
Ú¿ÁÂÙ·È ÛÙÔ P¤ı˘ÌÓÔ ÂÓÒ Ù· ηχÙÂÚ· malvoisies ηÈ
liatico ÛÙËÓ ∫¿ÓÙÈ·».
™Ù·ıÌfi˜ ·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡ o ÿӉ·Î·˜ ηٿ ÙË ı·-
Ï¿ÛÛÈ· ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ AÁ›Ô˘˜ TfiÔ˘˜: «°È¿ Ó·
ÊÔÚÙÒÛÔ˘Ì ÌfiÓÔÓ malvoisies» (Voisins 1490) ‹ ηÈ
ÌfiÏȘ ÙÚÂȘ ̤Ú˜ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÏÈÌ¿ÓÈ ÁÈ· ÙÔÓ
›‰ÈÔ ÏfiÁÔ (Brasca 1480). ºÂȉˆÏ¤˜ ηٷ¯ˆÚ‹ÛÂȘ ÁÈ·
ÙȘ ·ÁÔÚ¤˜: «∞ÁÔÚ¿ ÁÈ· ÎÚ·ÛÈ¿ malvoisie ηÈ
muscadets, ÌÂÁ¿ÏË ·ÊıÔÓ›· Û ÛٷʇÏÈ·, ۇη ηÈ
·Ì‡Á‰·Ï·..» (AÓÒÓ˘ÌÔ˜ °¿ÏÏÔ˜ ÙÔ˘ 1480), ·ÏÏ¿ ηÈ
οÔȘ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ: «E¯ÂÈ Â›Û˘ ¿ÊıÔÓÔ Ì·Ï‚·˙›-
ÙÈÎÔ ÎÚ·Û›... ˆÚ·›Ô, ‰È¿Ê·ÓÔ Î·È ¿ÛÚÔ, Ï›ÁÔ ÎÈÙÚÈÓˆfi,
fi¯È ÙfiÛÔ Î·Ê¤, fiˆ˜ ÌÂٷʤÚÂÙ·È ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ì·˜»
(Lubenau 1588)Ø ÂȉÈο ÛÙËÓ AÁÁÏ›· Ô˘ ÚÔÌËı‡Â-
Ù·È ÙÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÎÚ·Û› ·fi ÙËÓ KÚ‹ÙË: «K·Ú¿‚È·
¤ÊÂÚ·Ó ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο Muscatels ηÈ
Malmesie, fiˆ˜ Ù· ¤¯Ô˘Ì ‹‰Ë ·fi ηÈÚfi ‰ÂÈ Ó· ˆ-
ÏÔ‡ÓÙ·È » (Haklluy 1534, Moryson 1596)Ø Î·È ‹‰Ë ·fi
Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·È. ÛÙ· ¯ÚÔÓÈο ÙˆÓ AÁÁÏˆÓ ÚÔ-
Û΢ÓËÙÒÓ Î·È ÂÌfiÚˆÓ ÌÓËÌÔÓÂ˘Ì¤ÓÔ: «E¯Ô˘Ó ÂÍ·È-
ÚÂÙÈο ÎÚ·ÛÈ¿, ÂȉÈο Malvesie Î·È Muscadell» (Wey
1458, Guylford 1506). ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÛÙȘ
·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ÂfiÌÂÓÔ˘ ‹Ù·Ó È· ηٷÍȈ̤ӷ: «¶·Ú¿-
ÁÔ˘Ó Malvasy, Muscadine Î·È Liaticke Ù· ηχÙÂÚ· ÛÂ
fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ» (Dandini 1597, Lithgow (1610) ‹ «...·˘-
Ù¤˜ ÔÈ Ì·Ï‚·˙›Â˜ Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ηϿ ÎÚ·ÛÈ¿, ÁÓˆÛÙ¿
Î·È ÊËÌÈṲ̂ӷ ÛÙȘ ÙÚÂȘ ÌÂÚȤ˜ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ fiÔ˘ ηÈ
ÌÂٷʤÚÔÓÙ·È...» (De Breves 1605).
∞fi Ù· 100.000 ‚·Ú¤ÏÈ· Ù˘ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜
Ù· ÌÈÛ¿ ‰È·Ù›ıÂÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÁ¯ÒÚÈ· ηٷӿψÛË
Î·È Ù· ¿ÏÏ· ÌÈÛ¿ ÂÍ¿ÁÔÓÙ·È–35.000 ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹
ÙÔ˘ ÿӉ·Î· ( ∫¿ÓÙÈ·) Î·È 15.000 ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹
PÂı‡ÌÓÔ˘ Î·È X·Ó›ˆÓ (Thenaud 1512, Le Saige,
1518). EÍ¿ÏÏÔ˘ ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ÂÍ·ÁÒÁÈÌÔ, ÁÈ· ÙË
ÌÔÓ·‰È΋ ÙÔ˘ ÔÈfiÙËÙ·, ÚÔ˚fiÓ Â›Ó·È ÙÔ ÎÚ·Û›: ÙÔ
ÌÔÛ¯¿ÙÔ Î·È ÙÔ Ì·Ï‚·˙ÈÒÙÈÎÔ ·fi ÙËÓ ∫¿ÓÙÈ· Î·È ÙÔ
‰˘Ó·Ùfi ÎfiÎÎÈÓÔ ·fi ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÔÈÎÈϛ˜ ÛÙ·Ê˘-
ÏÈÔ‡, ÙÔ ÏÈ¿ÙÈÎÔ ·fi Ù· X·ÓÈ¿ (Villamont 1589,
Kiechel 1589). «TÔ muscadet ˆÏÂ›Ù·È ÚÔ˜ 22 ÎÔÚÒÓ˜
¯Ú˘ÛÔ‡ ÙÔ ‚·Ú¤ÏÈ, ÚÔ˜ 18 ÎÔÚÒÓ˜ ¯Ú˘ÛÔ‡ ÙÔ ‚·Ú¤ÏÈ
ÙÔ malvoisie, ÂÓÒ ÙÔ liatico Â›Ó·È ÈÔ ·ÎÚÈ‚fi, 36 ÎÔÚÒÓ˜
¯Ú˘ÛÔ‡ ÙÔ ‚·Ú¤ÏÈ Î·È ÙÔ ‚Ú›ÛÎÔ˘Ì ÛÙËÓ μÂÓÂÙ›· ÚÔ-
ÂÚ¯fiÌÂÓÔ ·fi ÙËÓ ∫¿ÓÙÈ· (Sommer 1591). ¶ÚfiÎÂÈÙ·È
·ÎÚÈ‚Ò˜ ÁÈ· ÙÔ ¯Ú˘Û¿ÊÈ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘»...
O›ÓÔ˜ Ô Ù·ÍȉÈÒÙ˘
«TÔ ÎÚ·Û› Ì·Ï‚·˙›· ·Ú¿ÁÂÙ·È ÌÔÓ¿¯· ÛÙËÓ KÚ‹ÙË. A˘-
Ùfi Ô˘ ÂÍ¿ÁÂÙ·È ÛÙȘ ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜ fiˆ˜ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·,
AÁÁÏ›·, °·ÏÏ›· ‚Ú¿˙ÂÙ·È ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜... ™ÙÔ P¤ı˘ÌÓÔ
‚ϤÂȘ ηٿ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ·ÎÙ‹˜ ÌÂÁ¿Ï· η˙¿ÓÈ· Ô˘ ¯ÚË-
ÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ÙÚ˘ÁËÙÔ‡ ÁÈ· ÙÔ
‚Ú¿ÛÈÌÔ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡... ¢ÂÓ ‚Ú¿˙ÔÓÙ·È fï˜ fiϘ ÔÈ Ì·Ï-
‚·˙›Â˜. TˆÓ X·Ó›ˆÓ Î·È Ù˘ ∫¿ÓÙÈ·˜ Ô˘ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·È
ÁÈ· ÙËÓ IÙ·Ï›· ‰ÂÓ ÎÈÓ‰˘ÓÂ‡Ô˘Ó Ó· ÍÈÓ›ÛÔ˘Ó Î·Ù¿ ÙË ÌÂ-
Ù·ÊfiÚ¿ ÙÔ˘˜ ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ‰ÂÓ ‚Ú¿˙ÔÓÙ·È. °È· Ó· ·Ó·ÓÂÒ-
ÛÔ˘Ó Ù· ÎÚ·ÛÈ¿ ÙÔ˘˜ ÔÈ KÚËÙÈÎÔ› ·Ó·Î·ÙÂ‡Ô˘Ó Ù· ·ÏÈ¿
Ì ٷ ηÈÓÔ‡ÚÁÈ· Î·È ¤ÙÛÈ ‰˘Ó·ÌÒÓÔ˘Ó ÙË Ó¤· ÛÔ‰ÂÈ¿.
™ÙËÓ KÚ‹ÙË ·Ú¿ÁÔÓÙ·È Î·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÌÔÛ¯¿Ù· ÎÚ·-
ÛÈ¿... Ù· ÔÔ›· ‰ÂÓ ÂÚÓ¿Ó ٷ ÛÙÂÓ¿ ÙÔ˘
°È‚Ú·ÏÙ¿Ú...Y¿Ú¯Ô˘Ó ‰‡Ô ÂȉÒÓ ÎÚ·ÛÈ¿ Î·È ÛÙ· ÌÔ-
Û¯¿Ù· Î·È ÛÙȘ Ì·Ï‚·˙›Â˜... Î·È Ù· ‰‡Ô Â›Ó·È Â›Ù ÁÏ˘Î¿
›Ù ·˘Ù¿ Ô˘ ÔÈ IÙ·ÏÔ› ÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ó garbe...Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›·
‰ÂÓ Û˘Ì˘ÎÓÒÓÔÓÙ·È Î·È ‰ÂÓ Û˘ÓÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ôχ
ηÈÚfi».
T· ·Ú·¿Óˆ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙÔ ÈÔ ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ Ù·-
ÍȉȈÙÈÎfi Ó‡̷ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., ÛÙÔÓ ÈÔ Ô͢‰ÂÚ΋
·Ú·ÙËÚËÙ‹, ÙÔÓ Ê˘ÛÈÔ‰›ÊË Pierre Belon. O‰ÔÈÔÚ›
ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ÙÔ 1547, ÂÈÛ¿ÁÂÈ ÌÈ· Ó¤· ·ÓÙ›ÏË„Ë ÛÙËÓ
ÚfiÛÏË„Ë ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘, ηٷÁÚ¿ÊÂÈ Ì ¿ıÔ˜, Û˘-
ÁÎÚ›ÓÂÈ, Ù·˘Ù›˙ÂÈ Ì ÙȘ ıˆÚËÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ÁÓÒÛÂȘ ÙË ÙÔ˘ ·Ï·ÈÔ‡ Î·È ÙÔ˘ Ó¤Ô˘. O Ù˘ÈÎfi˜ ÚÔÛ΢ÓËÙ‹˜,
¯ÏˆÚ›‰· ΢ڛˆ˜, ·ÔÛ¿ ÙÔ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎfi Ô˘ ηÏ- Ô ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔ˜ ¤ÌÔÚÔ˜, Ô ÂÚÈԉ‡ˆÓ ÏfiÁÈÔ˜,
ÏÈÂÚÁ‹ıËΠÁ‡Úˆ ·fi ÙÔÓ Ì‡ıÔ Ù˘ AÚ¯·›·˜ EÏÏ¿- fiÏÔÈ ÔÈ ·fi ·ÈÒÓ˜ ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔÈ ÚÔ˜ AÓ·ÙÔÏ¿˜,
‰·˜. AÁÓÔ› ÙÔÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi Ê·Ó·ÙÈÛÌfi ÙˆÓ Û˘Á- ¤ÌÂÈÓ·Ó ÂÁÎψ‚ÈṲ̂ÓÔÈ ÛÙÔÓ Â·ÙË̤ÓÔ ÙÚfiÔ ·-
¯ÚfiÓˆÓ ÙÔ˘ Î·È ·Ú·‰›‰ÂÈ Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜ Ú¿‰ÔÛ˘ ÙˆÓ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜. £· ÂÚ¿ÛÂÈ ·ÎfiÌ·
Ù·ÍȉÈÒÙ˜ Î·È Â›‰ÔÍÔ˘˜ Ù·ÍȉÈÒÙ˜–Û˘ÁÁÚ·Ê›˜ ηÈÚfi˜ ̤¯ÚÈ ÔÈ Ó¤ÔÈ ·ÓÂÚ¯fiÌÂÓÔÈ Ù˘¯Ô‰ÈÒÎÙ˜, ÔÈ
¤Ó· ¯ÚÔÓÈÎfi –ÚÒÙË ¤Î‰ÔÛË 1553– Ô˘ ¤ÌÂÏÏ ӷ Á›- ¿ÏËÛÙÔÈ ÎÂÚ‰ÔÛÎfiÔÈ Î·È ÔÈ ˘ÂÚÊ›·ÏÔÈ Î·Ù·ÎÙË-
ÓÂÈ ¤ˆ˜ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·È.– ̤¯ÚÈ Ó· ΢ÎÏÔÊÔÚ‹- Ù¤˜ ηٷʤÚÔ˘Ó Ó· ‰ÈÔ¯ÂÙ‡ÛÔ˘Ó ÂÔÈÎÔ‰ÔÌËÙÈο
ÛÂÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ J. Pitton de Tournefort– Ô ··Ú·›- ÙȘ Ӥ˜ ÂÌÂÈڛ˜ ÙÔ˘˜. ΔÔÓ 16Ô ·È. ÔÈ ÏfiÁÈÔÈ ·˘ÙÔ›
ÙËÙÔ˜ Ô‰ËÁfi˜ οı ÂÚÈËÁËÙ‹ ÚÔ˜ ÙËÓ AÓ·ÙÔÏ‹ Ô˘ Ô‰Â‡Ô˘Ó–Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ÚÔ˜ AÓ·ÙÔÏ¿˜ ‰ÂÓ Û˘Ó·-
Ô˘ ›Ù ›¯Â ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤Ó· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ‹ ·ÏÔ˚- ÓÙÒÓÙ·È Ô‡ÙÂ Î·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ÁÓÒÛÂ-
Τ˜ Ù˘¯Ô‰ÈˆÎÙÈΤ˜ ‚Ϥ„ÂȘ, ›Ù Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡Û ÒÓ ÙÔ˘˜ Ì ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ı·Ï·ÛÛÔÔÚÔ‡Ó ÚÔ˜ Ù· ‰˘-
‰Èψ̷ÙÈ΋ ·ÔÛÙÔÏ‹ ‹ ·ÎfiÌ· ·Ïfi ÚÔÛ΢ÓËÙÈ- ÙÈο. √ ¯Ú˘Ûfi˜ ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡ ÛÙÔÓ Belon Â›Ó·È ÌÈ· ÂÍ·›-
Îfi ÛÎÔfi. ÚÂÛË.
ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·ÓÙÈÁÚ¿ÊËΠηْ Â·Ó¿ÏË„Ë, ÔÈ ÏË- °È·Ù› Î·È ÙÔ Ù·Í›‰È ··ÈÙ› Ì›· ˆÚÈÌfiÙËÙ·, ÌÈ·
ÚÔÊÔڛ˜ ÙÔ˘ Ì ÏÔÁÔÎÏÔ¤˜ ‰È·ÛÎÔÚ›ÛÙËÎ·Ó Û ‚·ıÌÈ·›· ¤ÓÙ·ÍË ÛÙÔ˘˜ ÎÒ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘. K·È ı¤ÏÂÈ ¯ÚfiÓÔ
‰Âο‰Â˜ ÂÚÈËÁËÙÈο ¯ÚÔÓÈο Î·È Î·Ó›˜ ‰ÂÓ ‚Ú¤ıË- Ó· ·ÊÔÌÔȈı› ·˘Ùfi Ô˘ ¤ÌÂÏÏÂ, ·ÈÒÓ˜ ÚÈÓ Î·È ·È-
Πӷ ‰ÈÂÚ¢ӋÛÂÈ Ï›ÁÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ù· ÛÙÔȯ›· Ô˘ ÒÓ˜ ÌÂÙ¿, Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÙÔÓ Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó ÏfiÁÔ Ù·-
ÂΛÓÔ˜ ÚÒÙÔ˜ η٤ÁÚ·„Â. O ›‰ÈÔ˜, Ì ·ÊÔÚÌ‹ ÙËÓ ÍȉÈÔ‡ ÙÔ˘ οı ·Ó·˙ËÙËÙ‹: Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ Î·È Ó·
Â›Û΄‹ ÙÔ˘ Î·È ÙË ÁÓÒÛË Ô˘ ·ÔÎÔÌ›˙ÂÈ ·fi Ù· ‰Â¯Ù› ÙÂÏÈο ÙÔ «Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ». AÏÏ¿ Ô Ô›ÓÔ˜, Ù·ÍÈ-
ÌÂÙ·ÏÏ›· ÛÙ· ™È‰ËÚÔη‡ÛÈ· Ù˘ ÷ÏÎȉÈ΋˜, ÙÔÏÌ¿ ‰È¿Ú˘ Ô ›‰ÈÔ˜, ÂÏ¿ÁÈ˙Â Î·È ˆÎ·ÓÔÏÔÔ‡ÛÂ, ··-
Î·È ÂÈÛ¿ÁÂÈ ¤Ó· ÔÏfiÎÏËÚÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÁÈ· ÙÔÓ ¯Ú˘Ûfi ÓÙÒÓÙ·˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Û ÂÚˆÙ‹Ì·Ù·, ·Ú¿ ‰ËÌÈÔ˘Ú-
Ô˘ ÂÈÛ‹Á·Á·Ó ÔÈ IÛ·ÓÔ› ·fi ÙÔ˘˜ IӉȿÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ÁÒÓÙ·˜ Ù·, ÛȈËÏfi˜ ·˘ÙÔÓfiËÙÔ˜ Û‡ÓÙÚÔÊÔ˜ Ù·ÍÈ-
¶ÂÚÔ‡ Î·È Û¯ÔÏÈ¿˙ÂÈ Ù· ÂÚ› ÓÔı›·˜ ÙÔ˘ ÔχÙÈÌÔ˘ ‰Â˘ÙÒÓ Î·È ı·Ï·ÛÛÔfiÚˆÓ.
ÔÚ˘ÎÙÔ‡. AÏÏ¿ ·˘Ùfi˜ Ô ›‰ÈÔ˜, Ì ÙÔ ÈÔ ÒÚÈÌÔ ‚ϤÌ-
Ì· Ù·ÍȉÈÒÙË ÙÔ˘ 16Ô˘ ·È., ‰ÂÓ Ì·›ÓÂÈ Î·Ó ÛÙÔÓ ÂÈ-
Ú·ÛÌfi Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ‹ Î·È Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ ÛÙÔȯ›·
.¯. ÔÈ· Ë Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÎÚËÙÈÎÔ‡ Ì·Ï‚·˙›· Ì ·˘ÙfiÓ
Ù˘ ª·‰¤Ú·˜ ‹ fiÙÈ Ô Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó Ì·Ï‚·˙›·˜, ¢Ú›·˜
ηٷӿψÛ˘ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ÛÙË ÁÂÓ¤ÙÂÈÚ¿ ÙÔ˘
Î·È ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ‰˘ÙÈÎfi Â˘Úˆ·˚Îfi ¯ÒÚÔ ˆ˜ ÙË
M·‰¤Ú·, ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÎÏ‹Ì·Ù· Î·È ÙÚfiÔ˘˜ ÔÈÓÔ-
Ô›ËÛ˘ Ô˘ ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ‚·ıÌÈ·›· ·fi ÙÔ˘˜ IÙ·-
ÏÔ‡˜, °ÂÓÔ‚¤˙Ô˘˜ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜, IÛ·-
ÓÔ‡˜ Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÂÌfiÚÔ˘˜.
°È·Ù›, ÂÓÒ Ù· ÌÂÙ·ÏÏ›· Ù˘ ÷ÏÎȉÈ΋˜ ÙÔÓ Ô‰Ë-
ÁÔ‡Ó ÛÙÔÓ ¯Ú˘Ûfi ÙÔ˘ ¶ÂÚÔ‡, ‰ÂÓ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÙÔ ›‰ÈÔ
Î·È Ì ÙÔÓ Ì·Ï‚·˙›· Ù˘ ∫Ú‹Ù˘; AÚ·Á ÙÈ P Αιγαιοπελαγτης με στα-
˘·ÈÓ›ÛÛÂÙ·È fiÙ·Ó ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ Ô Ì·Ï‚·˙›·˜ φλι (Αθνα, Γεννδειος
·Ú¿ÁÂÙ·È ÌÔÓ¿¯· ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË, Ì‹ˆ˜ ÙÔÓ Βιβλιοθκη).
ÌfiÓÔÓ ÁÓ‹ÛÈÔ Ì·Ï‚·˙›·; ∂›Ó·È ·‰‡Ó·ÙÔ Ó· ÌË
ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ˘˜ Ì·Ï‚·˙›Â˜ ÙˆÓ ª·‰ÂÚÒÓ. °È·Ù›
·Ó·Ê·›ÓÂÙ·È, ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ΛÌÂÓÔ
ÙÔ˘ –Î·È Î·Ù¿ Ì›ÌËÛË Û fiÏ· Ù· ÔÌÔÂȉ‹ Ù·ÍÈ-
‰ÈˆÙÈο ¯ÚÔÓÈο Ô˘ Ì·˜ ÎÏËÚÔ‰ÔÙÔ‡Ó ÙȘ ı‡-
ÌËÛ˜ ·fi ÂÚ›ÏÔ˘ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ MÂÛfi-
ÁÂÈÔ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÂΛӈӖ ¤Ó·˜ ÂÁÎψ‚ÈÛÌfi˜
ÛÙÔ ÛÙÂÚÂfiÙ˘Ô ÌÈ·˜ Â·Ó¿Ï˄˘ ÙˆÓ ÏËÚÔ-
ÊÔÚÈÒÓ, ¿ÓÙ· ÌÈ· ·Ï‹ ηٷÁÚ·Ê‹ Î·È fi¯È
ÌÈ· Ó¤· ÚˆÙfiÙ˘Ë ‹ Î·È ÎÚÈÙÈ΋ ·Ú·Ù‹ÚË-
ÛË; °È·Ù› ·Ó··Ú¿ÁÂÙ·È ÌfiÓÈÌ· ¤Ó· ··Ú¿Ï-
Ï·¯ÙÔ Û¯‹Ì· Ù˘È΋˜ ÂÓË̤ڈÛ˘ ÁÈ· Ù· ηÏ-
ÏÈÂÚÁÔ‡ÌÂÓ· ‹ ÂÍ·ÁÒÁÈÌ· ÚÔ˚fiÓÙ·; °È·Ù› η-
Ó¤Ó·˜ Ù·ÍȉÈÒÙ˘–ÂÈÛΤÙ˘ ‰ÂÓ ·Ó·ÚˆÙ‹-
ıËΠÁÈ· Ù· «Ù·Í›‰È·» Ô˘ ˘ÔÎÚ‡ÙÔ˘Ó ÔÈ
‰È·‰Èηۛ˜ ÙÔ˘ ·ÁÚÔÙÈÎÔ‡ ‚›Ô˘ Î·È ‰ÂÓ ÂÓ¤-
ÛÎË„Â ÛÙË ÛȈËÏ‹ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢-
Û˘ Î·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ÔχÙÈÌˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ
Ù˘ Á˘, ÂÓ ÚÔÎÂÈ̤ӈ ÚÔ˜ ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi;
°È·Ù› Ë Ó¤· ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ· ·ÓıÚÒˆÓ, ȉÂÒÓ,
ÁÓÒÛÂˆÓ Ô˘ ÂÈÛ‚¿ÏÏÂÈ Î·È ÂÍ·ÏÒÓÂÙ·È ÌÂÙ¿
ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ı·Ï¿ÛÛÈÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÙˆÓ ·Ó·Î·-
χ„ÂˆÓ ‰ÂÓ ÂËÚ¿˙ÂÈ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·Ú¿‰ÔÛ˘
ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Î·È ÙÔ˘˜ ÂΉÔÙÈÎÔ‡˜ Û˘Ú-
ÌÔ‡˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜; °È·Ù› ÔÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ‰ÂÓ
‰È·ÛÙ·˘ÚÒÓÔÓÙ·È Î·È Ô ·Ï·Èfi˜ Ì ÙÔÓ Î·È-
ÓÔ‡ÚÁÈÔ ÎfiÛÌÔ ‰ÂÓ Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È ÛÙȘ ˙ˆ¤˜ ηÈ
ÛÙȘ ÂÌÂÈڛ˜ ÙˆÓ Ù·ÍȉȈÙÒÓ;
IÛˆ˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·ÎfiÌ· ˆÚÈÌ¿ÛÂÈ o Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜
Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÏËÚÔÊfiÚËÛ˘, ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Â¤ÏıÂÈ
Ë ‰È›ۉ˘ÛË Î·È ‰È‹ıËÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ÎfiÛ̈Ó,
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 6 I A N O Y A P I O Y 2 0 0 2 31