‫طرح درس به زبان ساده‬

‫طرح درس چیست ؟‬

‫مراحل نوشتن طرح درس‬

‫طرح درس چیست ؟‬

‫طرح درس یک برنامه یا یک چهارچوب منظم و سازماندهی شده است‪ .‬که معلم آن را طرح ریزی می کند تا‪:‬‬

‫فرایند تدریس و آموزش را هدفمندانه شروع کند‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫با نظم پیش ببرد‬ ‫‪‬‬

‫و به موقع‪ ،‬به پایان برساند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫همچنین طرح درس همانند یک نقشه راه می ماند که مسیر تدریس را مشخص می کند‪.‬‬

‫طرح درس به زبان ساده ‪ :‬تمامی اندیشه ها‪ ،‬مقدمه چینی ها و پیش بینی هایی که ‪ ،‬در ذهن معلم قبل از رفتن به کالس شکل‬
‫میگیرد ؛ اگر بر روی کاغذ نوشته شوند «طرح درس» نامیده می شود‪.‬‬
‫در واقع شما قبل از شروع سال تحصیلی در مورد کتابی که قرار است تدریس کنید سواالتی در ذهن خود دارید که پاسخ آنها را‬
‫می توان طرح درس کلی یا ساالنه نامگذاری کرد‪.‬‬

‫سواالتی که ممکن است در ذهن معلم باشد‪:‬‬

‫‪ .1‬حجم کتاب چقدر است؟‬

‫‪ .2‬کتاب را در چند جلسه در هفته باید تدریس کرد؟‬
‫‪ .3‬تعداد کل جلسات در طول سال چقدر است؟ (البته ایام تعطیل و امتحانات را باید کم کرد)‬

‫‪ .4‬امکانات کمک آموزشی ای که مدرسه دارد در چه حدودی می باشد؟‬

‫طرح درس به دو صورت طراحی می شود‪ .‬طرح درس ساالنه یا ترمی و طرح درس روزانه یا جلسه ای‬

‫طرح درس ساالنه یا ترمی‪:‬‬

‫برنامه ای برای یک سال تحصیلی یا یک ترم درسی است که به صورت کلی تدوین می شود‪.‬‬

‫طرح درس روزانه یا جلسه ای‬

‫برنامه ای برای یک روز یا یک جلسه درسی است که به صورت جزئی تدوین می شود‪.‬‬

‫طرح درس چه کمکی به معلم میکند؟‬

‫معلم کتاب را به تعداد جلسات درسی تقسیم می کند و به این وسیله طرح درس کلی یا ساالنه او مشخص می شود‪.‬‬
‫همچنین معلم برای هر فصل کتاب نیز باید طرح درس معینی داشته باشد که مهمترین طرح درسهایی است که معلم با آن سروکار‬
‫دارد‪.‬‬

‫در این مورد معلم باید به سواالت مانند زیر پاسخ دهد‪:‬‬

‫هدف کلی از تدریس این فصل چیست؟‬ ‫‪.1‬‬

‫‪ .2‬مفاهیم کلی این فصل کدامند؟‬

‫‪ .3‬جمعا چند جلسه برای تدریس و ارزشیابی این فصل اختصاص یافته است؟‬
‫‪ .4‬مفاهیم اساسی این فصل کدامند؟‬
‫‪ .5‬پیش دانسته های دانش آموزان قبل از شروع این فصل چیست؟‬
‫‪ .6‬برای یادگیری این فصل دانش آموز چه مطالبی را باید بداند؟‬
‫‪ .7‬سهم هر جلسه آموزشی چقدر است؟‬
‫‪ .8‬انتظارات آموزشی مربوط به این فصل چیست؟‬
‫یعنی دانش آموز در پایان این فصل باید توانایی پاسخ دادن به چه سواالتی و یا انجام چه فعالیتهایی را داشته باشد‪.‬‬

‫پس از این مرحله معلم باید اجرای این درس را پیش بینی کند و طرح درس جلسه ای نیز باید سواالتی مانند زیر را پاسخ داد‪:‬‬

‫‪ .1‬آیا همه دانش آموزان در کالس حضور دارند؟(حضور و غیاب)‬

‫‪ .2‬آیا مطالب درس جلسه قبل را یادگرفته اند؟(پرسش کتبی و شفاهی)‬

‫‪ .3‬آیا پیش نیازهای درس را می دانند؟(پرسش کتبی و شفاهی)‬

‫‪ .4‬مفاهیم اساسی درس این جلسه کدامند؟‬

‫‪ .5‬برای هر یک از مفاهیم اساسی و سایر فعالیتهای کالسی چند دقیقه از وقت را می توان اختصاص داد؟‬
‫‪ .6‬نحوه ارائه مطلب در کتاب خوب و رسا است یا نیاز به توضیحات و مثالهای بیشتر دارد؟‬
‫‪ .7‬چه فعالیتهای عملی برای برای رسیدن به مفهوم مورد نظر می تواند انجام گیرد؟ در صورت لزوم جهت فعالیت عملی‬
‫چه ابزارها کمک آموزشی مورد نیاز است؟‬
‫‪ .8‬آیا دانش آموزان مطالب را فهمیده اند؟(ارزشیابی کالسی به صورت پرسش شفاهی)‬

‫‪ .9‬دانش آموزان برای یادگیری بهتر چه فعالیتهایی را در خارج از مدرسه باید انجام دهند؟(تکلیف منزل)‬

‫‪ .10‬درس جلسه آینده چیست؟‬

‫در پایان هر ماه و یا پس از پایان هر فصل بهتر است یک ارزشیابی کتبی به عمل آید تا به کمک آن بتوان یادگیری‬
‫دانش آموز را مورد ارزشیابی قرار داد و نارساییهای احتمال تدریس را کشف کرد و برای رفع آنها کوشید‪.‬‬

‫بنا بر این طرح درس می تواند بر اساس بازه زمانی و حجم مطالب مورد نظر جهت تدریس تقسیم بندی شود‪:‬‬

‫طرح درس برای کل کتاب (ساالنه)؛‬

‫طرح درس برای نیم سال تحصیلی (طرح درس نیم سال)؛‬
‫طرح درس ماهانه؛‬
‫طرح درس هفتگی؛‬
‫طرح درس روزانه (به ازای هر جلسه)؛‬
‫و طرح درس برای هر فصل کتاب که از مهمترین هاست‪.‬‬
 ‫اهمیت و فواید استفاده از طرح درس ‪ :‬چرا طرح درس داشته باشیم؟‬
‫استفاده بهینه از زمان‬ ‫‪‬‬

‫تحقق بهتر اهداف درسی از نظر کمی و کیفی‬ ‫‪‬‬

‫کاهش بی نظمی و هرج و مرج در کالس‬ ‫‪‬‬

‫ایجاد انگیزه در معلم و دانش آموزان‬ ‫‪‬‬

‫افزایش اعتماد به نفس مدرس یا معلم‬ ‫‪‬‬

‫ایجاد یادگیری عمیق تر و پایدارتر در دانش آموزان‬ ‫‪‬‬

‫نهادینه شدن نظم و انضباط در فعالیت های دانش آموزان‬ ‫‪‬‬

‫نگارش طرح درس ‪ :‬نحوه نوشتن طرح درس‬

‫ما در این مطلب قصد نداریم یک جدول خام به شما بدهیم و به شما بگوییم که تمام درس ها و یا برنامه های درسی را در این‬
‫جدول سازماندهی کنید‪.‬‬

‫و طرح درس خود را مطابق آن بنویسید‪.‬‬

‫زیرا ما معتقدیم که هر درس یا هر کتاب شرایط خاص خود را دارد و نمی توان همه ی درس ها را با یک فرمت مشترک برنامه‬
‫ریزی کرد‪.‬‬

‫در عوض به شما نکاتی را آموزش خواهیم داد که در هنگام نگارش طرح درس روزانه و ساالنه از آن ها استفاده کنید و کار‬
‫خود را اصولی و استاندارد پیش ببرید‪.‬‬

‫نکاتی که در نگارش طرح درس ساالنه باید رعایت کرد‬

‫کل روزهای سال یا ترم را از روی تقویم بشمارید‪ .‬سپس تعطیالت رسمی‪ ،‬را از آن ها کم کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫مناسبتها و مراسمهای ملی و مذهبی را نیز در نظر بگیرید‪ .‬زیرا بر ساعات درسی کالس بسیار موثر هستند‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫ایام امتحانات را از روزهای اصلی کم کنید‪ .‬زیرا در ایام امتحانات دیگر تدریسی نمی توان انجام داد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫بهتر است زمان هایی را به جبران عقب افتادگی ها اختصاص دهید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫بخشی از ایام ماقبل امتحانات را از برنامهی خود حذف کنید تا به مرور و رفع اشکال اختصاص دهید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫حواستان به روزهای ابتدای سال تحصیلی و روزهای بعد از تعطیالت عید نوروز باشد ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫زیرا در هر دو حالت‪ ،‬دانش آموزان پس از گذراندن تعطیالت بلند مدت به مدرسه آمده اند و آمادگی الزم‬ ‫‪o‬‬
‫برای فراگیری دروس جدید را مطابق میل شما ندارند‪.‬‬

‫برنامهی خود را کامالً یک دست و همگن تدوین کنید ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫نه اینکه گاهی آن را آنقدر فشرده و سنگین کنید که همه اذیت شوند‪.‬‬ ‫‪o‬‬

‫و یا آنقدر برنامه را سبک کنید که کالس از حالت واقعی خود خارج شود‪.‬‬ ‫‪o‬‬

‫برنامهای متعادل تنظیم کنید‪ .‬تا بتوانید عالوه بر آموزش‪ ،‬زمانی را به ارزشیابی‪ ،‬تفریح و بازبینی تکالیف نیز‬ ‫‪‬‬
‫اختصاص دهید‪.‬‬

‫بر محتوایی که قرار است تدریس کنید کامال تسلط داشته باشید‪ .‬تا در زمان بندی تدریس دروس به مشکل برنخورید‪.‬‬ ‫‪‬‬
 ‫متاسفانه گاهی برخی از معلمان می گویند‪« :‬طرح درس میخوای چکار؟ برو جلسهای دو صفحه درس بده‪ ،‬تا کتاب‬ ‫‪‬‬
‫تمومشه »!‬

‫این حرف کامال اشتباه است‪.‬‬ ‫‪o‬‬

‫زیرا افراد با تجربه به خوبی می دانند که گاهی تدریس یک صفحه از کتاب ممکن است چند جلسه زمان‬ ‫‪o‬‬
‫نیاز داشته باشد‪.‬‬

‫اما تدریس چندین صفحه ممکن است در یک جلسه به راحتی انجام شود‪.‬‬ ‫‪o‬‬

‫نکاتی که در نگارش طرح درس روزانه باید رعایت کرد‬

‫در اولین گام باید کتاب راهنمای تدریس را مطالعه کنید‪ .‬تا با اهداف آن درس در سطوح مختلف آشنا شوید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫لیستی از وسایل آموزشی و رسانه های آموزشی مورد نیاز خود تهیه کنید ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫نظیر‪ :‬گچ‪ ،‬تخته‪ ،‬ماژیک‪ ،‬دست سازه ها‪ ،‬محتوای الکترونیکی ‪ ،‬دیتاپروژکتور و…‬ ‫‪o‬‬

‫زمانی از جلسه را به بیان اهداف رفتاری درس اختصاص دهید‪( .‬البته این کار باید متناسب با گروه سنی دانش آموزان‬ ‫‪‬‬
‫انجام شود)‬

‫زمانی را به ایجاد انگیزه و افزایش تمرکز دانش آموزان اختصاص دهید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫دانسته های دانش آموزان را از پیش نیازهای مورد نیاز آن درس بسنجید تا نقطهی آغاز تدریس را پیدا کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تدریس خود را با روش تدریسی که مناسب تر است آغاز کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫زمانی هم به ارزشیابی تکوینی (حین تدریس) و ارزشیابی پایانی اختصاص دهید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تکلیف مربوط به درس جدید را ارئه دهید و تکالیف درس های گذشته را بازبینی کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫روش نوشتن طرح درس‬

‫گام اول در نوشتن طرح درس‬
‫‪ .1‬مشخصات کلی‪:‬‬

‫ابتدا باید نام درس‪ ،‬موضوع درس‪ ،‬مدت جلسهأ شماره طرح درس‪ ،‬نام مدرسه‪ ،‬تعداد دانش آموزان‪ ،‬کالس و دوره تحصیلی‪ ،‬نام‬
‫معلم و تاریخ را در باالی صفحه کاربرگ طرح درس نوشته شود‪.‬‬

‫گام دوم در نوشتن طرح درس‬

‫‪2-‬مشخص کردن اهداف کلی‪ ،‬جزیی و رفتاری‪:‬‬

‫یک معلم آگاه هدفهای کلی و رفتاری موضوعی که قصد تدریس آنرا دارد مشخص می نماید‪.‬‬

‫‪1-2.‬هدفهای کلی‪:‬‬

‫یک هدف کلی‪ ،‬یک عبارت واحد است که وضعیت فراگیر را پس از دریافت یک عمل آموزشی توصیف می کند‪.‬‬

‫به عبارت دیگر هدفهای کلی آموزشی حاوی نتایجی هستند که معلم انتظار دارد‪ ،‬در اثر آموزشی که به دانش آموزان می دهد و‬
‫فعالتیهایی از آنها برای یادگیری به عمل می آورند عاید آنان گردد‪.‬‬

‫این قبیل اهداف مهم هستند و در معرض تعبیرهای گوناگون قرار می گیرند‪.‬‬

‫‪2-2.‬هدفهای جزیی‪:‬‬
 ‫هدفهای کلی قابلیتهایی هستند که قرار است فراگیران پس از گذراندن مجموعه ای از تجارب یادگیری کسب کنند‪.‬‬

‫و چون این هدفها با واژه های کلی بیان می شوند معموالً توضیح بیشتر ضروری است‪.‬‬

‫این توضیح از طریق ارایه مجموعه ای از هدفهای جزیی انجام می پذیرد‪.‬‬

‫‪3-2.‬هدفهای رفتاری‪:‬‬

‫پس از مشخص نمودن اهداف کلی و تجزیه آن به اهداف جزیی‪ ،‬اهداف رفتاری مطرح می گردد‪.‬‬

‫هدفهای رفتاری عبارتند از اعمال‪ ،‬رفتارها ‪ ،‬حرکات وآثاری که قابل مشاهده کردن ‪ ،‬شنیدن ‪ ،‬لمس کردن و قابل سنجش باشند‪.‬‬

‫این قبیل اهداف مشخص می سازند که دانش آموزان به هدفهای کلی رسیده اند‪.‬‬

‫برای طرح هدفهای رفتاری رعایت چهار ویژگی و مخاطب‪ ،‬فعل رفتاری‪ ،‬شرایط و معیار و درجه‪ ،‬ضروری می باشد‪.‬‬

‫گام سوم در نوشتن طرح درس‬

‫‪3-‬وسایل آموزشی‪:‬‬

‫انتخاب رسانه های مناسب منجر به آموزش مؤثرتر خواهد شد‪.‬‬

‫از یک رسانه آموزشی نمی توان در همه موقعیتهای آموزشی استفاده کرد‪.‬‬

‫هر موقعیت آموزشی رسانه خاص خود را طلب می کند‪.‬‬

‫بدون توجه به قابلیتهای رسانه های آموزشی در موقعیتهای مختلف‪ ،‬نمی توان از آنها استفاده مناسبی به عمل آورد‪.‬‬

‫برای شناسایی یک رسانه ی مناسب ‪ ،‬ابتدا باید به چند پرسش پاسخ داد‪.‬‬

‫این پرسشها عبارتند از‪:‬‬

‫هدف از ایجاد ارتباط چیست؟‬ ‫‪‬‬

‫چه کسی می خواهد ارتباط برقرار کند و چه ویژگیهایی دارد؟‬ ‫‪o‬‬

‫مخاطب ارتباط کیست؟‬ ‫‪o‬‬

‫چه میزان پذیرش دارد؟‬ ‫‪o‬‬

‫ویژگیهای او چیست؟‬ ‫‪o‬‬

‫شرایط زمانی و مکانی برقراری ارتباط چیست؟‬ ‫‪o‬‬

‫و برای انجام این کار چه امکاناتی وجود دارد؟‬ ‫‪o‬‬

‫به طور کلی عوامل مؤثر در انتخاب رسانه ها عبارتند از‪:‬‬

‫‪1-‬نوع هدفهای آموزشی‬ ‫‪‬‬

‫‪2-‬ویژگیهای مخاطبان‬ ‫‪‬‬

‫‪3-‬روشهای فنون آموزشی‬ ‫‪‬‬

‫‪4-‬قابلیت رسانه برای انتقال پیام مورد نظر‬ ‫‪‬‬

‫‪5-‬جذابیت رسانه‬ ‫‪‬‬

 ‫‪6-‬کیفیت فنی هنری‬ ‫‪‬‬

‫‪7-‬عملی بودن و سهولت کاربرد‬ ‫‪‬‬

‫‪8-‬اقتصادی بودن‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫گام چهارم در نوشتن طرح درس‬

‫‪4-‬روشهای تدریس‪:‬‬

‫با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع بشری ‪ ،‬نیازهای فردی اجتماعی نیز پیچیده تر می شود‬
‫و برای ارضای نیازهای پیچیده احتیاج به علوم و فنون پیچیده تر می باشد‪.‬‬

‫کسب علوم و فنون در سایه به کارگیری روشهای مفید و مؤثر ‪ ،‬جدیدو کارآمد در آموزش امکان پذیر است‪.‬‬

‫به همین دلیل به منظور نیل به اهداف آموزشی تعیین شده بهره گیری از روشهای تدریس و الگوهای تدریس متناسب با هدفهای‬
‫درس و نوع مطالب و بحث‪ ،‬نوع کالس‪ ،‬تعداد دانش آموزان و غیره روشها و الگوهای خاص مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬

‫گام پنجم در نوشتن طرح درس‬

‫‪5-‬قبل از شروع درس‪:‬‬

‫هر معلمی قبل از شروع درس باید از حضور دانش آموزان آگاهی حاصل کند‪،‬‬
‫همچنین مطمئن شود که آنان از سالمت روحی و جسمی برای شروع درس آمادگی دارند‪،‬‬
‫زیرا دانش آموزان باید در آغاز درس احساس آرامش نمایند و مشتاقانه منتظر یاد گرفتن درس جدید باشند‪،‬‬
‫پیش از شروع درس جدید چنانچه از قبل تکلیفی برای دانش آموزان تعیین شده است مورد بازدید و بررسی قرار گیرد‬
‫و برنامه های دیگر با صالحدید معلم انجام می گیرد‪.‬‬

‫ولی باید توجه داشت که کارهای قبل از شروع درس نباید زیاد طول بکشد زیرا طوالنی شدن این مرحله از شور و شوق اولیه‬
‫فراگیران می کاهد‪.‬‬

‫گام ششم در نوشتن طرح درس‬

‫‪6-‬ارزشیابی تشخیصی‪:‬‬

‫پیش از آغاز درس جدید معلم باید رفتار ورودی دانش آموزان را مشخص سازد دکترسیف معتقد است که ‪“ :‬رفتار ورودی بر‬
‫آمادگی فرد برای یادگیری رفتاری تازه داللت دارد‪.‬‬

‫به سخن دیگر آنچه کسی قبالً یادگیرفته است یا آنچه برای شروع به یادگیری مطلبی تازه می بایست یادگرفته باشد رفتار ورودی‬
‫او نامیده می شود‪”.‬‬

‫معلم قبل از شروع درس جدید باید اطمینان حاصل کند که دانش آموزان مطالب درس قبل ‪ ،‬به خصوص مطالبی که دانستن آنها‬
‫برای درس جدید پیش نیاز محسوب می شود را می دانند‪.‬‬

‫به همین دلیل به هر طریق که الزم می داند از پیش دانسته های دانش آموزان ارزشیابی به عمل می آورد‪.‬‬

‫نوع ارزشیابی بستگی به نوع درس و هدفهای درسی می تواند از سئوال شفاهی تا آزمون کتبی متغیر باشد توجه به میزان‬
‫اطالعات قبلی دانش آموزان‪ ،‬از این بابت که سطح درس دادن براساس آن تنظیم شود‪ ،‬ضروری می باشد‪.‬‬
 ‫گام هفتم در نوشتن طرح درس‬
‫‪7-‬آماده سازی‪:‬‬

‫آماده سازی فعالیتی است که معلم از طریق آن سعی می کند ارتباط معنی دار بین تجربیات قبلی و انتظارات و نیازهای شاگردان‬
‫با هدفهای آموزشی کالس برقرار کند‪.‬‬

‫معلم پیش از آنکه مطلب اصلی را به دانش آموزان ارایه دهد باید ذهن و حواس آنها را برای آموختن درس جدید جلب نماید‪.‬‬

‫به طور کلی هدف از آماده سازی عبارت است از تمرکز بخشی حواس فراگیران‪ ،‬معرفی ضمنی غیرمستقیم موضوع درس به‬
‫ایجاد عالقه و انگیزه و کنجکاوی در دانش آموزان برای یادگیری مطلب جدید‪.‬‬

‫معلمان مسئوالن پدیدآوری موقعیتهایی هستند که در کارآموزان و دانش آموزان ایجاد انگیزه کنندو آنان باید موضوعات درس و‬
‫سایر مواد آموزشی را به گونه ای آراسته و ترتیب دهند که نیازهای فراگیرندگان برآورده شود‪.‬‬

‫گام هشتم در نوشتن طرح درس‬

‫‪8-‬ارائه ی درس‪:‬‬

‫این قسمت اساس طرح درس را تشکیل می دهد و باید به کاملترین وجه تنظیم گردد‪ .‬درس جدید باید بر پایه دانسته ها و تجارب‬
‫قبلی دانش آموزان طراحی و ارایه گردد‪ ،‬بطوریکه ارتباط منطقی درس جدید با مرحله آماده سازی حفظ گردد‪.‬‬

‫مطالب ارایه شده باید دارای پیوستگی و نظم منطقی باشد معلم باید فعالیتهایی را که به روشها و فنون تدریس مربوط می شود‬
‫در ارایه درس به اختصار مشخص نمایدو تنها نام بردن از عنوان کلی روشها و الگوهای تدریس کافی نیست‬
‫بلکه الزم است نوع فعالیتهایی را که معلم می خواهد در جریان ارایه انجام دهد در این قسمت قید نماید‪.‬‬

‫گام نهم در نوشتن طرح درس‬

‫‪9-‬فعالیتهای تکمیلی‪:‬‬

‫انتخاب روش برای انجام فعالیتهای تکمیلی به موضوع و هدف درس بستگی دارد‪.‬‬

‫به عنوان مثال‪ ،‬اگر درسی که ارایه می شود به جمع بندی نیاز دارد معلم باید نوع آن را انتخاب کند‪،‬‬
‫آیا جمع بندی را به طور شفاهی انجام می دهد و یا به صورتهای دیگر و غیره‪.‬‬

‫چنانچه برای تکمیل درس تمرین الزم باشد باید نوع تمرین و چگونگی انجام آن در طرح درس مشخص گردد‪.‬‬

‫مثالً اگر قرار است دانش آموزان تمرینهای کتاب را انجام دهند‪ ،‬باید تمرینهای مورد نظر با ذکر صفحه در طرح درس قید گردد‪.‬‬

‫گام دهم در نوشتن طرح درس‬

‫‪10-‬ارزشیابی تکوینی‪:‬‬

‫ارزشیابی تکوینی به معنای ارزشیابی در همه مراحل تهیه برنامه است‪.‬‬

‫در سراسر فرایند تدوین برنامه باید انجام ارزیابی پرداخت و در هیچ شرایطی نباید ارزیابی را وانهاد‪.‬‬

‫پس از پایان یافتن تدریس ‪ ،‬معلم از نتیجه ی کار خود و میزان آموخته های دانش آموزان ارزشیابی به عمل می آورد‪.‬‬

‫ارزشیابی تکوینی می تواند جزء فعالیتهای تکمیلی نیز به حساب آید مانند‪:‬‬

‫بازدید دفترهای تمرین به منظور رفع اشکالهای موجود ‪،‬‬ ‫‪‬‬

 ‫جمع آوری پاسخ های دانش آموزان در مورد سئوال مطرح شده در کالس ‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫ثبت اشتباهات دانش آموزان در دفتر جبرانی‬ ‫‪‬‬

‫و دقت در رفتارهایی که نشانه عالقه مندی و یا عدم عالقه دانش آموزان نسبت به درس نیز می تواند در ارزشیابی‬ ‫‪‬‬
‫تکوینی قرار گیرد‪.‬‬

‫یک مثال برای طرح درس‬

‫معلم ‪ :‬با خوشرویی وارد کالس می شود ‪ .‬سالم واحوالپرسی می کند‪.‬‬

‫دانش آموزان ‪ :‬جواب می دهند‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬با نام خدا کار خود را شروع میکند از نماینده کالس می پرسد آیا همه ی بچه ها حاضر هستند؟‬
‫نمایند ه کالس ‪:‬بله همه حاضر هستند‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬بچه ها در جلسه گذشته قرار بر این شد که در مورد آثار تاریخی ویا هنرمندان تحقیقی به صورت گروهی انجام دهید‬
‫‪.‬حاال آن را روی میز بگذارید تا گزارشهای شما را ببینم‪.‬‬

‫نماینده گروهها ‪ :‬کارهار تحقیقی خود را روی میز می گذارند‪ .‬معلم ‪ :‬تحقیقات را نگا ه می کند و آنها را تشویق می کند‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬بچه ها عزیز در س گذشته در باره چه چیزی بود ؟ دانش آموزا ن ‪ :‬آرش کمانگیر‬
‫معلم ‪:‬چه بر سر آرش آمد ؟ دانش آموزان ‪:‬جان خود را از دست داد‪.‬‬

‫معلم ‪:‬آفرین بچه ها در س گذشته را خوب به یاد دارید ‪ .‬حاال از شما می خواهم که چشم های خود را ببندید ویکی از اشکال‬
‫داخل جعبه بردارید‪.‬‬

‫دانش آموزان ‪ :‬هر کدام یکی از پازل هارا بر می دارند‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬بچه ها به رنگ پشت پازل های خود نگاه کنید وروی میز همرنگ خود بنشینید‪.‬‬

‫دانش آموزان ‪:‬به رنگ پازل هاخود نگاه می کنند وروی میز مربوط به رنگ خود می نشینند‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬بچه ها برای خود سرگروهی انتخاب کنید‪.‬‬

‫دانش آموزان ‪ :‬پس از مشورت برای خود سرگروه انتخاب می کنند‪.‬‬

‫معلم ‪:‬پازلها را در کنار هم قرار دهید و در مورد تصویر درست شده با هم ومشورت کنید ‪.‬شما یک دقیقه وقت دارید این کاررا‬
‫انجام دهید‪.‬‬

‫دانش آموزان ‪ :‬در گروه باکمک هم تصویررا درست می کنند ‪.‬وبه مشورت در باره ی آن می پردازند‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬وقت شما تمام شد‪ .‬گروه سبز چی درست شده است ؟‬
‫نماینده گروه سبز ‪ :‬ارگ بم می باشد‪.‬‬

‫معلم ‪:‬در کدام استان قرار دارد‪.‬‬

‫نماینده گروه ‪:‬در کرمان‬

‫معلم ‪ :‬آفرین خیلی خوب جواب دادید ‪ .‬گروه قرمزشما چی درست کردهاید ؟‬
‫نماینده گروه قرمز ‪:‬عکس حافظ است‪.‬‬

‫معلم ‪:‬در باره حافظ چه می دانید ؟‬

‫نماینده گروه قرمز ‪ :‬یک از شاعران ایرانی بود وشعرهای زیادی دارد‪.‬‬
 ‫معلم ‪ :‬آفرین خوب بود چند تا دیگر از شاعرا نی که می شناسید نام ببر ؟‬
‫معلم ‪:‬گروه زرد تصویر شما چه چیزی را نشان می دهد ؟‬
‫نماینده گروه زرد ‪ :‬تصویر سی و سه پل اصفهان است‬
‫معلم ‪ :‬آیاتا به حال سی وسه پل اصفهان را دیده اید در باره ان هرچه می دانید بگو ؟‬
‫دانش آموز‪ :‬هرچه می داند می گوید ‪ .‬معلم ‪ :‬گروه را تشویق می کند‪.‬‬

‫معلم ‪:‬گروه آبی تصویر شما در باره چیست ؟‬

‫نماینده گروه جواب می دهد ‪ .‬و…‬

‫معلم ‪:‬بچه ها تصاویری که درست کردید روی میز خود بگذارید ‪ .‬گروه شما با نام این تصاویر می باشد‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬بچه های عزیز حاال با وجود این تصاویر فکر می کنید درس جدید ما در باره چیست ؟‬
‫دانش آموزان ‪ :‬جواب های متفاوتی می دهند‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬آفرین جواب های شما درست است ولی به همه ی این هایی که شما گفتید ثروت های ملی ایران گویند ودرس امروز ما در‬
‫باره ی ثروت های ملی ایران می باشد‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬چند تا از ثروت های ملی ایران که می شناسید نام ببرید ؟‬

‫دانش اموزان ‪ :‬جواب می دهند‪.‬‬

‫معلم ‪:‬بچه ها فکر می کنید وظیفه ما در قبال این ثروت ها چیست ؟‬

‫دانش آموزان ‪ :‬نگهداری واستفاده درست از آنها می باشد‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬تصاویری از ثروت های ملی از جمله دانش آموزان را روی تابلو نصب می کند ‪.‬از یکی از بچه ها می خواهد که آنها را‬
‫به دو دسته تقسیم کنند‪.‬‬

‫دانش آموز ‪ :‬پای تابلو می آید و آنها را به دو دسته تقسیم می کند ‪( .‬در صورت اشتباه دانش آموز دیگری می اوریم)‬

‫معلم ‪ :‬بچه ها همه در گروه با هم فکر کنند مشورت کنند وبهترین عنوان برای این ثروتهای ملی انتخاب کنند ؟‬
‫دانش آموزان ‪ :‬با هم مشورت می کنند ونامی را انتخاب می کنند‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬آفرین نام هایی که شما انتخاب کردید درست هستند ‪ .‬کارتها ی نام گذاری شده را نشان‬
‫دانش آموزان ‪ :‬ثروت های مادی – معلم ‪ :‬عنوان ها راد رباالی تصاویر قرار می دهد‪.‬‬

‫معلم ‪ :‬ازنماینده گروههایی که تحقیق انجام داده اند می خواهد که کارهای خودرا بطور خالصه برای دانش آموزان بخوانند ‪ .‬ن‬
‫ماینده گروه ‪:‬درباره تحقیق توضیح می دهد‪.‬‬

‫معلم ‪:‬گروه را تشویق می کند‪.‬‬

‫دانش آموز ‪:‬از بین برچسب های صد آفرین یکی را بدلخواه انتخاب می کند‪.‬‬