Professional Documents
Culture Documents
کلمه لکچر از التین گرفته شده است .در لغت به معنی سخنرانی ،خطابه ،کنفرانس وقراعت با صدای بلند میباشد .اما در
اصطالح تعلیم وتربیه لکچر عبارت ازمیتود وروشی است که معلم حقایق ،معلومات ،واقیعت ها ومفاهیم اساسی را به قسم
شفاهی به شاگردان یا شنونده گان ارائه میکند.
لکچر برای اولین بار در قرن سیزدهم میالدی در اروپای غربی بسیار استفاده میشد وپروفیسوران در پوهنتون ها از آن
استفاده میکردند ،بعداً لکچر از ساحه دانشگاه ها پا فراترگذاشته ووسیله تبلیغ دانشها ی مختلف گردید ویک وسیله خوب
تکامل کلتوری معنوی وتماس بین مردم ها بوده میتواندK.
هر قدر سویه تحصیلی بلند میرود از میتود لکچر استفاده میشود .لکچر برای توضیح مفاهیم مغلق ومهم قبل از آنکه
شاگردان را در یک فعالیت مثل یک تجربهء آزمایشی عملی یا خواندن متن کتاب مشغول بسازد مفید است.همچنان لکچرقبل
از یک فعالیت مقدماتی یا نمایشی که توجه شاگردان را بخود جلب و حس کنجکاوی شانرا تحریک نماید موثر است .لکچر
به حیث وسیله درس باید از سخنرانی در مورد متن کتاب ،خواندن وتکرار بخشی ازکتاب درسی چیزی بیشتر باشد .معلم
باید مطالب را در لکچر آنقدرخوب طرح کند تا بوسیله آن بتواند ذوق ویادگیری شاگردان را بخود جلب کند وبخاطرجلب
توجه شاگردان باید در جریان لکچر بعضی سوال ها صورت گیرد.
میتود لکچر بیشتر در مضامین علوم اجتماعی ،تاریخ ،جقرافیه ،ادبیات ،جامعه شناسی وروانشناسی و درصنوف
باالاستفاده میشود .بعضی اوقات درلکچر ها از مواد سمعی وبصری مانند رادیو ،ریکاردر ،تلویزیون و سی دی میتوان
استفاده کرد .بهتر استدر هنگام لکچر سطح دانش شاگردان مدنظر گرفته شود ومعلوماتی که برای شان داده میشود ارزش
علمی داشته باشد.
در جریان لکچر شاگردان باید نکات مهم وبرازنده لکچر رادر کتابچه های شان یادداشت نمایند.در Kلکچر باید کلمات
وجمالت طوری ادا گردد که شنونده ها در قسمت شنیدن آواز مشکالت نداشته باشند وهمه شان با آسانی شنیده بتوانند K.لکچر
باید ارزنده ترین واساسی ترین موضوعات ومطالب رادر برداشته باشد تا باعث جلب توجه شاگردان واقع گردد .لکچر باید
شکل توضیحی را داشته باشد وکلمات باید موئدبانه ،قانع کننده ودلچسپ باشد ودر آخر ارزیابی صورت گیرد .لکچر ها باید
دارای پالن منظم باشد .لباس ووضع ظاهری وطرز سخن گفتن معلم نقش اساسی را در جریان لکچر دارد بهتر است به سر
ووضع خوب ومناسب به صنف داخل شویم وبه وضع آرام لکچر بدهیم.
مراحل سخنرانی :
بخش مقدماتی :که معلم زمینه را برای ارائه مطلب آماده می سازد و مقدمه بحث را شروع می کند .
در این بخش معلم اطالعات و نکات الزم را درباره موضوع بیان میکند بیشترین وقت سخنرانی صرف این بخش می شود .
سخنرانی مطالب را جمله بندی و خالصه میکند به سواالت پاسخ میدهد Kو سخنرانی خود را با یک اختتام مناسب پایان می
بخشد .
استادن معلم یا لکچر دهنده در پیش روی صنف قسمیکه همه شاگردان را دیده بتواند.
وضع ظاهری لکچر دهنده از لحاظ نظافت ،لطافت ،کلمات معقول وآراستگی به حالت مطلوب وعادی داشته باشد.
گوینده با حرکات موزون دست ،سر وصورت وبدن شاگردان را متوجه نموده تا مطالب بطور موثردر اذهان شنونده جاگزین
شود.
حالت گیری چهره مطابق روحیه مطلب گفتاری باشد یعنی در گفتن موضوع نشاط آور شاد ودر موضوع تائثر آورحالت
غمگین بخود گیرد.
لکچر دهنده نباید بسیارسریع ویا بطی صحبت کند باید خالت میانه وعادی را انتخاب نماید.
نگاه معلم در جریان لکچردر باالی جمعیت نباید به یک نقطه یا یک شاگرد بطور همیشگی باشد.
معلم درجریان لکچربا صدای یکنواخت لکچر ندهد Kتا به شاگردان خسته کن تمام نشود.
معلم باید به اندازه کافی آمادگی علمی و تسلط در محتویات موضوع که لکچر میدهد داشته باشد
در آخر از موضوع لکچر داده شده خالصه سازی ونتیجه گیری صورت گیرد.
در ختم لکچر باید معلم موقع سوال کردن رابه شاگردان بدهد.
- 2چون توضیح وتشریح قاعده وخاصیت مهم وعمده لکچر است لذا با استفاده از این میتود معلم میتواند Kمطالب علمی
ومفاهیم مغلق وپیچیده را توضیح وتشریح کند.
- 3لکچر میتواند قوای میخانیکی ذهن را برای حفظ مطالب ومفاهیم تقویت بخشیده وانکشاف دهد.
- 4معلم میتواند با استفاده از این میتود به ارتباط درس معلومات آفاقی وعمومی را برای شاگردان انتقال دهد.
- 5با استفاده از این روش معلم میتواند در عین وقت برای چند صنف تدریس کند.
- 3در این روش فعالیت یکطرفه است معلم آن مطالب را که برای شاگردان ارائه میکند ارزیابی کرده نمیتواندK.
- 4این میتود جنبه دیکتاتوری دارد ،زیرا معلم نظر خودرا باالی شاگردان تحمیل میکند.
- 5در این میتود معلم نمی تواند مطابق سویه همه شاگردان تدریس کند.
- 6در این روش تدریس شکل میخانیکی وحفظی دارد باالی دماغ شاگردان فشار زیاد بوده مطالب را زود فراموش میکنندK.
- 7چون تدریس در این میتود بطور شفاهی است نه عملی ،بنا بر این انتقال تجارب توسط آن خوب صورت نمی گیرد.
عوامل موثر در سخنرانی :صدا ،رسائی کالم ،لهجه ،اشارات و حرکات بدنی ،مهارت سخنران.
موارد استفاده از روش سخنرانی :تعداد زیاد دانش آموزان ،دانش آموزان خردسال و بزرگسال کم سواد ،ارتباط دادن یک
موضوع تازه به مطالب گذشته ،دانش جدیدی که در کتاب و موارد آموزشی نیامده باشد ،امکان بکارگیری روشهای دیگر
نباشد یا خیلی مشکل باشد ،توضیح در مورد مطالب پیچیده و مشکل ،بازگوکردن تجارب شخص .
محاسن روش سخنرانی :
اقتصادی بودن این روش ،تا حدودی انعطاف پذیری ،تقویت قوه بیان معلم و گوش کردن دانش آموز را میتوان از محاسن
آن شمر
محدودیتهای روش سخنرانی
معلم فعال و شاگردان غیرفعال می باشند ،برای آموزش مهارتهای عملی روش مناسبی نیست ،جلب توجه و تمرکز فکری
شاگردان مشکل است ،برای ایجاد مهارتهای ذهنی سطوح باالی یادگیری مناسب نیست ،برای ایجاد مهارتهای کالمی
شاگردان و تقویت جنبه های عاطفی ،اجتماعی آنان مناسب نیست بدون در نظر گرفتن اختالفات فردی افراد مطالب به طور
یکسان ارائه می گردد .
-سوال یک شاگرد را به شاگردان دیگر راجع کند .در این صورت شاگردان تقریبا ً %75مرکز فعالیت قرار میگیرندK.
روش بحث گروهی،گفتگویی است سنجیده منظم در باره موضوعی خاص که مورد عالقه مشترک شرکت کنندگان در بحث
است.در این روش معلم شاگردان صنف را به گروپ ها ودسته های مساوی تقسیم میکند تا هر گروپ باالی موضوع درس
به قسم مشترک کار وفعالیت نموده ومعلومات ،نظریات،عقاید وتجربیات خود را باهم شریک ودرمیان بگزارند وتبادل افکار
نمایند.
ازاین روش در تدریس بخاطر آموزش بهتر شاگردان عملی میگردد .در این روش شاگردان مرکز فعالیت بوده وموضوع
درس رابه آسانی و بدون ترس یاد میگیرند .دراین اصول معلم حیثیت رهنما راداشته از شاگردان نظارت وکنترل مینماید
ودر هر گروپ سوال ویا مشکلی داشته باشند آنرا حل میکند ودر این روش شاگردان آزادانه کار میکنندف پس
زبان،فکر،ذهنیت واحساس همکاری آنها خوبتر انکشاف مینماید Kوبرای رشد شخصیت اجتماعی شاگردان نیز مفید
است.قاعدتا ٌ بخث گروهی رایک نفر به نام رهبر گروه اداره میکند.
- 2موضوع در زمینه ای باشد که شرکت کنندگان در باره آن اطالعاتی داشته باشند ویا بتوانند Kاطالعاتی کسب کنند Kتا به
وسیله بحث گروهی برای آنان معنی ومفهومی داشته باشد.
در این روش،شاگردان بیش از استفاده از کتاب یا معلم ،خود در جستجوی یافتن نتایج ،اصول وراه حل ها هستند واین در
صورتی است که شاگردان به موضوع عالقه مند باشند .موضوعاتی چون ریاضیات ،علوم طبیعی ومهندسی و....برای
بحث گروهی کار برد ندارند و.در عوض علومی چون علوم اجتماعی ،تاریخ اقتصاد ،فلسفه ،علوم سیاسی وروانشناسی
وجامعه شناسی با این روش قابلیت تدریس دارند.
در باره موضوعاتی که شاگردان کمتر به آن عالقه مند هستند معلم باید به نوعی در شاگردان ایجاد عالقه کند ودر آنها
حساسیت بوجود آورد مثالٌ با طرح سوال ،پخش یک فلم و........معلم بایدتا حد ممکن مفیدیت آنرا به فراگران معرفی کند
وبه هریک آنها یک منبع اریه کند تا در بحث گروهی دیدکاههای مختلف مطرح شود واین موضوع به توانایی علمی معلم بر
میگردد به عبارت دیگر ،اجرای مطلوب روش بحث گروهی تا اندازه ای زیادی بستگی به شخصیت معلم دارد .معلمی که
از این روش استفاده میکند باید قدرت تصمیمگیری داشته باشد وطوری بحث را هدایت کند که موضوع به بیراهه کشیده
نشود.
در چه مواردی وبرای چه هدفی میتوان از روش بحث گروهی استفاده کرد؟
. 1برای ایجاد عالقه وآگاهی مشترک درزمینه خاص .یعنی هنگامیکه بخواهیم افرادی را نسبت به مسایل مشترک آگاه
وعالقه مند سازیم.
. 2برای ایجاد و پرورش تفکر انتقادی در شاگردان ( یعنی شاگرد بتواند Kبر اساس استدالل وشواهد به تجربه وتحلیل
بپردازد
. 3برای ایجاد توانایی اظهار نظر در حضور جمع ( بیشتر شاگردان از این که درصنف اظهار نظر کنند ، Kمی ترسند )
. 4برای تقویت توانایی انتقاد پذیری ( به شرطیکی انتقاد کری به معنای عیب جویی وایراد گرفتن نباشد) .
. 5برای تقویت قدرت تجزیه وتحلیل وتصمیم گیری در زمینه انجام یک کار.