You are on page 1of 13

Mikrobet janë organizmat më të vegjël që jetojnë më së shumti me një

qelizë, të cilat mund të shihen vetëm përmes një mikroskopi shumë të


saktë. Madhësia e tyre është aq e vogël sa që matet në mikrometra (1
μm = 1/1000 mm) ose madje edhe nanometra (1 nm = 1/1000 μm).

ÇFARË BËN STUDIMI I MIKROBIOLOGJISË


Mikrobiologjia quhet shkencë që hulumton sferën e jetës së
mikroorganizmave: strukturën, funksionimin, kushtet e jetës, zhvillimin
dhe riprodhimin.
Personi i parë që arriti të shqyrtonte dhe përshkruante mikrobet ishte
holandezi A. Levenguk. Në fund të shekullit të 17-të ai krijoi lente që
zmadhonin imazhin më shumë se 200 herë. Ai ishte i tronditur që ai pa
nëpër to se mikrobet janë një botë e tërë me veçoritë e veta të
ekzistencës. Kjo ishte baza e një shkence të re - mikrobiologji. Levenguk
ilustroi dhe përshkroi mikrobet zbuluar. Fotot dhe fotot me imazhin e
atyre kohëve - zmadhime të fotografuara përmes një mikroskopi.

LLOJET E MIKROBEVE
Larmia e panumërt e llojeve të mikroorganizmave është mbresëlënëse.
Mikrobet janë emri i shkurtër i qindra llojeve të tyre më të ndryshme.
Ato ndryshojnë në pamjen, strukturën, kushtet e jetesës, aftësinë për të
riprodhuar. Dalloni në mes mikrobeve jocellulare, multicellulare dhe
unicellulare. Fotot me vizualizimin e tyre ndihmojnë që lehtë të lidhen
çdo individ me një specie të caktuar. Klasifikimi i mikrobeve :

bakteret;
viruset;
fagu;
kerpudha;
mikroalgave;
protozoa;
maja.
BAKTERET
Një pjesë e tërë e mikrobiologjisë - bakteriologjia - na zbulon një botë
të madhe të baktereve - organizmave prokariotikë. Nga eukariotet
(multicellular, protozoa, algat, kërpudhat) ata dallohen nga mungesa e
klorofilit, një bërthamë e formuar me material gjenetik dhe organele.
Madhësia e bakterit nuk është konstante, mund të ndryshojë në varësi
të mjedisit të jashtëm (nga 0.1 deri në 28 mikronë). Klasifikimi më
popullor i baktereve - sipas strukturës morfologjike.

KRYESIHT
Kokkami quhet mikrobeve sferike, e cila mund të marrë një formë
sferike, fasule, elipsoide ose heshtak.
Germs për fëmijët

Micrococci mund të vendoset një në një, në çifte ose në mënyrë të


rastësishme. Ata quhen saprofite, ata jetojnë në ujë dhe në ajër.
Diplococci riprodhohet duke e ndarë në një aeroplan në dy pjesë. Këto
përfshijnë meningokoka (transportuesit e meningjitit) dhe gonokoka.
Streptocokët gjithashtu ndahen në një avion, por në zinxhirë të plotë.
Njohur patogjen ndaj specieve të trupit njerëzor që transmetojnë
anginë dhe erizipele të ndryshme.
Tetracocci janë rregulluar në dy pjesë në dy aeroplanë, reciprokisht
pingul. Patogjenët janë shumë të rralla.
Sardelet janë bales karakteristike të qelizave prej 8, 16 ose më shumë
në tre avionë reciprokisht pingul. Pothuajse të gjithë përfaqësuesit e
tyre jetojnë ekskluzivisht në ajër.
Staphylococcus mund të ndahet në të njëjtën kohë në disa aeroplanë,
të vendosura në mënyrë të rastësishme në lidhje me njëri-tjetrin, në
pamje duken si grumbuj rrushi.
SHUFRA NË FORMË
Mikroorganizmat cilindrikë ndodhin shumë më shpesh se llojet e tjera.
Ata janë të ndarë në baktere që nuk kanë aftësi për të formuar spore
(difteria, dizenteria, tuberkulozi, partikulata, E. coli) dhe bacilet, të aftë
për të krijuar spore (antraks, hay, tetanus, anaerobe). Klasifikimi sipas
metodës së ndarjes:

Diplobakteri, diplobacili ndryshojnë në marrëveshje në vetëm një avion


të dy qelizave (pneumonia).
Streptobacteria, streptobacilli në procesin e ndarjes zënë një aeroplan,
në të cilin ata ndërtojnë një zinxhir të tërë (antraks).
Pjesa kryesore e mikrobeve cilindrike janë rregulluar sistematikisht në
një individ.
CRIMPED

Mikrobet Crimson mund të marrin formën e një presjeje, këto janë


vibrios (për shembull, kolera). Spirillat kanë disa curls, spirochetes janë
shkopinj hollë crimped (sifiliz).

Fotografitë e mikrobeve
Është e rëndësishme të theksohet se të gjitha mikrobet dhe bakteret
janë polimorfike, ato kanë një aftësi unike për të ndryshuar formën e
tyre nën ndikimin e një sërë faktorësh: mjedisi i jashtëm, temperatura,
aciditeti etj. Është kjo aftësia që nënkupton shumë studime
laboratorike të mikrobeve që synojnë zhvillimin e barnave që Do të
ndihmojë në të ardhmen për të luftuar me bakteret patogjene për
njerëzit.

VIRUSET

Viruset janë një komunitet i madh mikrobash që ndryshojnë nga të


tjerët në mungesë të një strukture qelizore si të tillë. Nga përmasat ajo
është e pakomprometueshme më pak se madhësia e baktereve: nga 5
deri në 150 nanometra. Për t'i parë ato, do të duhet të rregulloni
mikroskopin e elektronit në nivelin më të lartë të saktësisë. Shumica e
përfaqësuesve të mikroorganizmave virale përbëhen vetëm nga
proteina dhe acid nukleik (ARN, ADN).

Mikrobet dhe bakteret

Disa mikrobe dhe viruse mund të jenë agjentë shkaktarë të shumë


sëmundjeve të rënda njerëzore (gripi, hepatiti, fruthi). Përveç kësaj, ka
lloje, patogjene dhe për kafshët (plagë, këmbë dhe sëmundje të gojës).

Mycophagi janë viruse kërpudha. Bakteriophages janë viruse të


baktereve, ata jetojnë pothuajse kudo, ku ka të paktën një lloj jete. Disa
fagë kanë një aftësi shumë të dobishme për të shkatërruar një qelizë
mikrobike, kështu që ato shpesh përdoren në prodhimin e ilaçeve për
parandalimin dhe trajtimin e infeksioneve të llojeve të ndryshme.

Rickettsia është një lloj i veçantë i mikrobeve që mund t'i atribuohet si


bakterieve ashtu edhe viruseve. Këto janë parazitët intracellularë të
formuar në shufër të imobilizuar, të paaftë për të formuar spore ose
kapsula.

KËRPUDHA
Këto janë mikroorganizma të veçanta me origjinë bimore, pa klorofilin
dhe aftësinë për të sintetizuar substancat organike. Për më tepër, për
jetën e tyre nevojiten substanca organike tashmë të gatshme, pra
praktikisht të gjitha ato rriten në bazë të substrateve me origjinë të
ndryshme. Ka disa lloje të kërpudhave patogjene për njerëzit, kafshët
dhe bimët.

Fungi ndryshojnë nga bakteret në atë që qelizat e tyre janë më të


ngjashme me qelizat bimore, ato kanë bërthama dhe vakuume. Ato
përfaqësohen në formën e fijeve të hifave që mund të degëzojnë dhe të
ndërthuren.

Kërpudhat mund të shumëzohen në disa mënyra: ndarja vegjetative,


aseksualë dhe seksualë - formimi i spores. Sporet e kërpudhave
karakterizohen nga rezistenca e lartë, ata mund të jetojnë për një kohë
të gjatë në mjedise të ndryshme dhe të lëvizin në distanca të mëdha
deri sa të hyjnë në një medium ushqyes ku ata shpejt transformohen në
hifa.

Mushrooms moldy janë shumë të zakonshme, ata mund të shihet lehtë


me sytë e paautorizuar në produktet ushqimore prishur. Ato duken si
një shtresë me ngjyrë të lyer me një ngjyrë jo uniforme. Ekzistojnë disa
lloje kërpudhash që jo vetëm i prishin ushqimet, ato prodhojnë toksike
për njerëzit dhe kafshët, moxin, të tilla si aspergillus ose fusarium.
Mikrobet në trup

Megjithatë, kërpudhat nuk janë gjithmonë të dëmshme, pronat e tyre


të shumta të dobishme përdoren me sukses nga prodhuesit e
produkteve mjekësore. Penicilina antibiotike më efektive dhe më
popullore është bërë në bazë të kërpudhave nga llojet penicillium.
Actinomycetes janë një specie e jashtëzakonshme e mikroorganizmave
që kanë strukturën dhe vetitë e baktereve dhe një metodë riprodhimi
të ngjashme me kërpudhat.
MAJA

Ato janë imobilizuar mikrobele unicellulare me përmasat 10 deri në 15


μm, të cilat mund të kenë të rrumbullakëta, ovale, në raste të rralla
formë cilindrike dhe gjysmëhënëse. Maja është e ngjashme me
kërpudhat në strukturën e saj, përmban një vakuum dhe një bërthamë.
Mënyra të mundshme të riprodhimit - ndarja, nis të lulëzojë ose me
ndihmën e spores. Ata zhvillohen me shpejtësi në tokë, ushqim, bimë.
Maja në sipërfaqen e ushqimit i shkakton ata të thahen dhe të thahen.
Fermentimi alkoolik transformon sheqerin në alkool, ky proces është
baza e industrisë së alkoolit dhe verës në shtëpi.

Llojet e mikrobeve

Ka patogjene për llojet e trupit të njeriut. Për shembull, një gjini mjaft e
zakonshme e candida maja nxit përhapjen e një sëmundjeje të
pakëndshme - candidiasis.
MIKROBET E DOBISHME NË TRUPIN E NJERIUT
ad
Trupi i njeriut është i banuar me triliona baktere të ndryshme, të cilat
mund të jenë të dëmshme dhe të dobishme. Ka baktere që janë jetike
për funksionimin normal të trupit tonë. Pesha totale e baktereve në një
të rritur mund të arrijë 4 kg, dhe ¾ e tyre jetojnë në zorrët tona. Pjesa
tjetër ndjehet mirë në sistemin gjenitourinar, në sipërfaqen e lëkurës
dhe mukozave. Është interesante që trupi i fëmijës është i populluar
nga mikroorganizmat që tashmë janë në procesin e lindjes së tij, dhe
deri në moshën 10-vjeçare mikroflora e zorrëve tashmë është formuar
plotësisht. Disa mikroba për fëmijët janë jashtëzakonisht të rrezikshëm,
prandaj në vitin e parë të jetës higjiena e trupit të fëmijës duhet të jetë
shumë e plotë.

Çfarë mikrobet jetojnë në zorrë:

lactobacilli;
Bifidobacteria;
streptokoket;
enterobakterie;
kerpudha;
protozoa;
viruset.
PËRFITIMET E BAKTEREVE PËR NJERËZIT
Me ndihmën e enterobaktereve trupi thith vitamina B, C, K, nikotina
dhe acid folik.
Ndihmoni të trisni ushqimin e papërpunuar.
Ruajtja e metabolizmit jonik dhe ujit të kripës.
Përmbajnë rritjen e mikroorganizmave patogjene.
Kontribuoni në mirëmbajtjen e imunitetit.
Zhvilloni një aparat limfoide.
Ulja e ndjeshmërisë së murit të zorrëve ndaj produkteve kancerogjene.
Rritja e rezistencës së virusit.
Të marrë pjesë në mënyrë aktive në bilancin e ngrohjes.
Bifido- dhe lactobacilli zënë më shumë se gjysmën e mikroflora të
zorrëve, ata luajnë një rol të rëndësishëm në jetën e një personi të
shëndoshë:

Acidi laktik dhe acetat, të prodhuara me pjesëmarrjen e këtyre


mikroorganizmave, mund të krijojnë një mjedis të tillë në zorrë, në të
cilin patogjenët nuk mund të jetojnë.
Bifidobakteret - një antihistamine natyrore, shtyp reaksionet alergjike
në trup.
Ata kanë një efekt antioksidant dhe luftojnë rritjen e qelizave tumorale.
Bifidobakteret marrin pjesë aktivisht në prodhimin e vitaminave B.
Bifido- dhe lactobacilli kontribuojnë në një rritje në përqindjen e
absorbimit të njeriut të hekurit, kalciumit dhe vitaminës D.
ad
RËNDËSIA E MIKROBEVE PËR NATYRËN
Bakteret që përmbajnë enzime ammonifikuese iniciojnë procesin e
prishjes së mbeturinave njerëzore, kafshëve, bimëve dhe ushqimit.
Gjatë dekompozimit të proteinave, në atmosferë lëshohen gazra shumë
të rëndësishme: amoniak dhe azot, të cilat janë jetësore për njerëzit,
kafshët dhe bimët.

Urobakteria mund të shpërbëhet ure, e prodhuar çdo ditë nga çdo njeri
dhe kafshë. Dhe kjo, nga rruga, është të paktën 55 milion ton çdo vit.

Mikrobet, të aftë për nitratim, oksidojnë amoniakun. Mikroorganizmat


denitrifikues kontribuojnë në lirimin e oksigjenit molekular nga toka.

Karboni është një nga substancat celulare më të rëndësishme në botën


e bimëve dhe kafshëve. Fibra, e cila hani shumë kafshë, përmban
shumë karbon. Në stomakun e tyre, me ndihmën e baktereve të
celulozës, është fermentuar dhe del me pleh organik. Kështu, toka merr
humus, bëhet shumë më pjellore dhe atmosfera është e ngopur me
acid karbonik.

Kështu, bakteret dhe mikrobet janë një pjesë shumë e rëndësishme e


gjithë botës së gjallë. Shumë baktere të dobishme vazhdimisht
shoqërojnë një person gjatë gjithë jetës dhe mbrojnë trupin tonë nga
ndikimet e padëshiruara të jashtme. Është shumë e rëndësishme të
mos shqetësosh balancën delikate dhe të brishtë ndërmjet
mikroorganizmave përfituese dhe patogjene.

You might also like