i

SORU 1 KAYNAK:
Simyacı Kimya Bilimine Katkıları
I.
SORU 3

BİLGİ Doğru Yanlış

Democritus 1. Değersiz metalleri altına çevir-
mek ve ölümsüzlük iksirini bul-
II. mak için çalışmalar yapmışlardır.
2. Çalışmalarının amacı Felsefe
Ebubekir er-Razi Taşı ve ab-ı hayat (ölümsüzlük
vereceğine inanılan su) iksirini
bulmaktır.
III. 3. Simyacıların bulduğu bazı mad-
deler ve kullandıkları laboratuvar
Empedokles yöntem ve teknikleri günümüzde
Yukarıdaki görselde bulunan simyacıların kimya hâlen kullanılmaktadır.
bilimine katkılarını yazınız.
4. Simyaya “alşimi”, simyacılara ise
“alşimist” denir.

SORU 2 Lavoisier, kimya bilimini deneylerden yararlanmaya ve 5. Simya dönemi yaklaşık 500 yıl
laboratuvar ortamında yapılmaya doğru yönlen-dirmiştir. sürmüştür.
Robert Boyle, elementleri kendinden daha basit
maddelere ayrılamayan saf madde olarak tanımlamıştır. Simya ve simyacılar ile ilgili yukarıda verilen bilgi-
Cabir bin Hayyan, karıncalardan formik asiti sentez-lemiş lerin doğru/yanlış olma durumlarını “✔” işareti ile
ve alkolü antiseptik olarak tıpta kullanmıştır. belirtiniz.
Yukarıdaki ifadelerin sırasıyla doğru (D) ve yanlış (Y)
olma durumları hatasız belirlendiğinde aşağıdaki
sıralamalardan hangisi elde edilir?
A) Y, Y, D B) D, Y, D C) D, D, Y
D) Y, D, Y E) D, D, D

SORU 4 “Ben Kimim?” etkinliğine göre aşağıda kimya biliminin gelişmesine katkısı
olan önemli insanlar kendileri hakkında bilgiler vermiştir. Bu bilgiler doğ-
rultusunda bu insanların kimler olduklarını bulunuz.

A. Çalışmalarımda duyarlığa ve hassasiyete verdiğim önem sayesinde Kütle

Korunumu Kanunu’nu bulmayı başardım.
B. Doğada bulunan dört elementin kuru, sıcak, ıslak ve soğuk olmak üzere
dört tane de niteliği olduğunu düşünüyorum.
C. Atom fikrini ortaya atan ilk simyacıyım.
D. Kurduğum laboratuvarda damıtmada kullandığım imbiği geliştirerek tuz
ruhu, kezzap ve zaç yağını keşfettim.
E. İranlı doktor olarak keşfettiğim etil alkolü antiseptik olarak tedavi ettiğim
hastalarda kullandım.
F. Gazların basınç ile hacim arasındaki ilişkiyi açıklayan gaz yasasını
buldum.

A. C. E.

B. D. F.
 9. SINIF KİMYA
i

SORU 5 SORU 7
N
Prof. Dr. Aziz Sancar, hasar görmüş DNA’ların onarım
M O
mekanizmasını ve genetik bilginin nasıl korunduğunu
açıklamak için yaptığı çalışmalarıyla 2015 yılında
L Hava Kimya Nobel Ödülü almıştır.
Prof. Dr. Aziz Sancar’ın bu çalışmaları aşağıdaki
kimya disiplinlerinden hangisiyle ilgilidir?
K P
A)) Anorganik kimya B)) Endüstriyel kimya
Su C)) Biyokimya D)) Fizikokimya
Aristo’nun düşüncelerine göre oluşturulan yukarıdaki E)) Polimer kimya
diyagram ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
2019 / MSÜ
A) K ve M toprak elementinin özellikleridir.
B) N, ateş elementidir.
C) O, sıcak özelliğidir.
D) P, kuru özelliğidir. SORU 8
E) K soğuk, M ise kurudur.

PVC Su bidonu
SORU 6 Aşağıda verilen ifadelere doğru ise “D”, yanlış ise “Y” I II
yazınız.

(....) Robert Boyle modern kimyanın öncüsü olarak kabul edilir.

(.... ) Lavoisier yanma olayının oksijen varlığında gerçekleştiğini

ispatlamıştır.
Lastik Plastik
(.....) Ebû Bekir er-Râzi sirke asidini (asetik asit) keşfetmiştir. III IV

(.....) Aristo’ya göre toprak elementi kuru ve sıcaktır.

Yukarıda verilen görsellerdeki maddelerden hangileri
(......) Empedokles sevginin maddede birleştirici bir etki yarattığını polimer kimyasının ilgi alanına girer.
söylemiştir

SORU 9

Aşağıda verilen çalışmaları kimyanın başlıca uygulama alanları ile eşleş-

tiriniz.
1. Suda istenmeyen zararlı kimyasalların sudan a. Tekstil endüstrisi
uzaklaştırılması
2. Gıda, metal, ahşap gibi maddeleri renklendir- b. İlaç endüstrisi
mek amacıyla çeşitli kimyasalların eldesi
3. Bitkilerin büyüyüp gelişmesi için gereken mad- c. Boya endüstrisi
delerin eldesi
4. Hastalıkların teşhisi ve tedavisi adına araştırma d. Gübre
geliştirme çalışmaları
5. Petrolün damıtılmasıyla elde edilen kimyasallar- e. Arıtım
dan çeşitli ürünlerin elde edilmesi
6. Leke tutmayan, ıslanmayan kumaş eldesi için f. Petrokimya
Ar-ge çalışmaları
 9. SINIF KİMYA
kimya bilimi

SORU 10 SORU 12
Bir araştırmacı, yeni bir ilaç geliştirmek için sıra-
sıyla aşağıdaki çalışmaları yapmıştır:
I. Bazı karbon esaslı bileşikleri tepkimeye sokarak
ilaç aktif maddesini sentezlemiştir.
II. Sentezlediği aktif maddenin oluşup oluşmadığını Cisplatin diğer kemoterapi ilaçları ile birlikte mesane
ve saflığını çeşitli yöntemlerle kontrol etmiştir. kanserinde kullanılan bir kemoterapi ilacıdır. Bu bile-
III. Sentezlediği aktif maddenin bir canlıda verdiği tep- şiğin sentezlenmesi ve kanserli hücreler üzerindeki
kileri incelemiştir. etkinliğinin belirlenmesi amacıyla;

Buna göre, araştırmacının yaptığı çalışmalar ile bu

çalışmaların ilgili olduğu kimya disiplinlerini Organik kimya Biyokimya

yazınız
l ll
I II III lV Kimyanın lll
alt dalları

Anorganik
Endüstriyel kimya
kimya

Yukarıda verilen kimyanın alt dallarından hangile-

rinin uzmanları birlikte çalışmalıdır?
A)) I ve B)) I ve C)) II ve
D)) II ve I E)) III ve
SORU 11

I. Tuz ruhu, kezzap gibi asitlerin keşfi

II. Deney araç gereçlerinin yapımı
III. Simya ile ilgili keşiflerin tıbba uygulanması
Yukarıda verilenlerden hangileri Îslam uygarlıklarının bilime
katkıları arasında sayılabilir?

SORU 13

Simyacıların tesadüfen yararını keşfettiği maddeleri yazınız.

Madde Kullanım Alanı

Çömlek, seramik ve porselen yapımında

İnşaat işlerinde
Besin maddesi olarak ve besinlerin bozulmadan saklanmasında
Bağcılıkta zararlı etkenlere karşı
Mutfak eşyası yapımında
Süs eşyası yapımında
Sülfürik asit ve barut gibi maddelerin üretilmesinde
Tekstil ürünlerini boyama işlemlerinde
 9. SINIF KİMYA
kimya bilimi

SORU 14 SORU 16
8 1
Ağır gribal enfeksiyon geçiren Hikmet, doktorun verdiği ilacı
Cam Kil toz hâline getirir. Daha sonra organik bir madde olan C vi-
7 2 tamini miktarının yüksek olduğu bilimsel olarak ispatlanmış
Kezzap İmbik
limonu bir bardak suya bol miktarda sıkar. Limonun keskin
tadını bastırmak için karışıma biraz kaya tuzu ve toz halin-
Batarya Seramik
3
deki ilacı ekler. İlacı içtikten yaklaşık yarım saat sonra kalp
6
Lazer Barut çarpıntısı şikayeti ile acile kaldırılır. Doktor hemen kan tah-
lili ister. 15 dakika sonra gelen kan tahlilini inceleyen doktor;
5 4
ilacın toz hâline getirilmesinin, yoğun asit ve tuzla birlikte
Yukarıdakilerden hangileri simyadan kimyaya aktarı-
içilmesinin vücuda daha hızlı yayılmasına neden olduğunu
lan bulgular arasında değildir?
dolayısıyla da ilacın çok hızlı etki ettiğini ifade eder.
A) 3 ve 5 B) 5 ve 6 C) 3, 4 ve 6
Yukarıdaki metinde gerçekleştirilen işlemler aşağıda
D) 1, 2, 4 ve 7 E) 3, 4, 5, 6 ve 8
verilen kimya disiplinleri ya da uğraş alanlarından han-
gileri ile ilişkilendirilebilir?
I. Polimer kimyası IV. Anorganik kimya
II. Biyokimya V. Organik kimya
III. Analitik kimya

A) I, II ve III B) I, II, IV ve V
SORU 15
C) I, III, IV ve V D) I, II, III ve IV

E) II, III, IV ve V

İlaç üretimi yapan bir fabrikada;

I. eczacı,
II. kimyager,
III. kimya mühendisi
mesleklerini yapan kişilerden hangileri çalışabilir?

SORU 17
Aşağıda verilen meslekler kimya biliminin en çok hangi alt disiplinleri ile ilişkililendirilebilir? Kimyanın alt disiplinlerini yazarak belirtiniz.

Petrol Mühendisliği Gıda Mühendisliği Tıp

 9. SINIF KİMYA
kimya bilimi

SORU 18 SORU 20
10. Cabir bin Hayyan’ın çalışmalarından etkilenen ve esinle-
nen Er-Razi, düşünceye dayalı çalışmalara birtakım kim-
yasal deneyleri ve işlemleri eklemiş, deneme yaklaşımla-
rını öne çıkarmıştır. Damıtma yöntemiyle bazı maddeleri
elde etmesi, su terazisini kullanması, deneme ve gözleme
önem vermesi; çiçek, kızamık gibi hastalıklar üzerine yap-
tığı çalışmalar simya ve tıp alanında önemli çalışmaların-
dandır.
Dr. Canan Dağdeviren
Yukarıda verilen metne göre Er-Razi ile ilgili olarak,
Piezoelektrik malzemeleri (üzerine bir basınç, kuvvet uy-
I. Simya ile tıp arasında ilişki kurmuştur.
gulandığı zaman bu basınçtan elektrik enerjisi üretebilen
II. Düşünceye dayalı çalışmalara daha fazla önem vermiştir.
malzemeler) insan organlarının üzerine yerleştirerek or-
III. Çalışmalarında bilimsel yöntemleri kullanmıştır.
ganların hareketini elektrik enerjisine çeviren cihazların
ifadelerinden hangileri söylenebilir? mucididir. Harvard Üniversitesi’nin Genç Akademi üyeliğine
(Junior Fellow of Harvard) seçilen ilk Türk bilim insanıdır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III Dr. Canan Dağdeviren’in bu çalışması kimya disiplinle-
rinden hangisiyle ilgili olabilir?
A) Organik kimya
B) Çevre kimyası
SORU 19
C) Fizikokimya

Aşağıdakilerden hangisi hem asit yağmurlarına D) Polimer kimyası

hem de küresel ısınmaya sebep olabilir? E) Endüstriyel kimya

A) CO2 B) CI2 C) CO
D) CH4 E) H2

SORU 21

Periyodik sistemde bulunan ilk 20 elementin sembolünü yazınız.

Elementin Adı Sembolü Elementin Adı Sembolü

Hidrojen Sodyum
Helyum Magnezyum
Lityum Alüminyum
Berilyum Silisyum
Bor Fosfor
Karbon Kükürt
Azot Klor
Oksijen Argon
Flor Potasyum
Neon Kalsiyum
 9. SINIF KİMYA
kimya bilimi

SORU 22 SORU 24
Alüminyum 0,16 mg/L Kimyasal tepkimeler gerçekleşirken alınan veya verilen ısı-
Demir 0,104 mg/L ya genel olarak tepkime ısısı adı verilir. Tepkime ısılarını
Klorür 0,69 mg/L bulmanın farklı yöntemleri vardır. Bu yöntemlerden biri ka-
İletkenlik 211 mS/cm (20 °C) lorimetre kabı kullanarak yapılan hesaplamalardır. Örnek
pH 7,2 bir kalorimetre düzeneği aşağıda verilmiştir.
Oksitlenebilirlik 2 mg/L Termometre
Sülfat 3,4 mg/L
Sodyum 1,29 mg/L

Görselde bir su firmasına ait pet şişedeki etiket gösteril-

miştir.
Karıştırıcı Tepkime
Etikette bulunan değerleri belirleyebilmek için hangi odası
kimya disiplininde uzmanlaşmak gerekir?

A) Biyokimya B) Fizikokimya

C) Organik kimya D) Anorganik kimya Kalorimetre kabı yalıtılmış bir kaptır. Kap içinde belirli bir
E) Analitik kimya miktar su, tepkime odası, karıştırıcı ve termometre bulu-
nur. Tepkime odasında gerçekleştirilen tepkimede meyda-
na gelen ısı değişimi suda sıcaklık değişimine neden olur.
Suyun sıcaklığındaki değişim termometre ile ölçülerek tep-
SORU 23 kimedeki ısı değişimi hesaplanır.

Buna göre, kalorimetre kabından yararlanarak belirli

Bir çözelti alevde ısıtıldığında, çözeltide bulunan farklı
bir miktar kömürün yanması ile meydana gelen ısı de-
ÇIKMIŞ SORU

elementler için farklı alev renkleri elde edilir.

Buna göre alev renginden yararlanarak çözeltide hangi

ğişimini ölçmek isteyen bir öğrenci hangi kimya disip-
elementlerin bulunduğunun belirlenmesiyle ilgilenen liniyle ilgili bilgilerini gözden geçirmelidir?
kimya disiplini aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fizikokimya B) Polimer kimyası
A) Analitik kimya B) Polimer kimyası C)) Biyokimya
C) Analitik kimya D) Anorganik kimya
C)) Fizikokimya E)) Organik kimya
TYT - 2022 E) Endüstriyel kimya

SORU 25

Tabloda verilen elementlerin dışında, gündelik hayatta sıkça kullanılan bazı ele-
mentler vardır. Bunlardan en önemlileri aşağıdaki tabloya çıkarılmıştır.

Günlük yaşantıda yaygın kullanılan bazı elementlerin sembollerini yazınız.

Elementin Adı Sembolü Elementin Adı Sembolü

Krom Gümüş
Mangan Kalay
Demir İyot
Kobalt Baryum
Nikel Platin
Bakır Altın
Çinko Cıva
Brom Kurşun
 9. SINIF KİMYA
kimya bilimi

SORU 26 SORU 28

Kimya laboratuvarlarında kullanılan malzemelerin

görselleri ve malzeme isimleriyle ilgili yapılan
aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

Malzeme görseli Malzeme ismi

Penguen Penguinone A) Ayırma hunisi

“Penguinone” organik bileşiği, ismini iki boyutlu molekül

yapısının penguene benzemesinden dolayı almıştır.

Bileşiğin kapalı formülü C10H14O olduğuna göre

penguinone bileşiğinin yapısında, B) Büret

I. Karbon II. Hidrojen III. Oksijen IV. Azot

elementlerinden hangilerini bulunur?

C) Erlenmayer

SORU 27 Yaygın kullanılan bileşikler ile ilgili aşağıdaki D) Dereceli silindir

tabloda boş bırakılan yerleri doldurunuz.

Formülü Yaygın Adı

ÇIKMIŞ SORU

Tuz ruhu
E) Beherglas
H2SO4

Potas kostik

CaCO3
MSÜ - 2022
Sönmüş kireç

SORU 29 Aşağıda özellikleri verilen laboratuvar malzemelerinin adlarını karşılarına yazınız.

Çözelti hazırlama, maddelerin
karıştırılması, aktarılması ve Çözelti hazırlamada, ısıtma ve kaynatma
kristallendirme gibi birçok işlemlerinde kullanılan cam malzemedir.
işlemde kullanılan ısıya
dayanıklı cam malzemedir.
Belirli hacim ve derişimde çözelti hazırla-
mak, sıvı hacimlerini hassas olarak
ölçmek için kullanılır.
Titrasyon, çözelti hazırlama ve
saklama, kristalizasyon vb.
birçok amaçla kullanılır. Titrasyon işlemlerinde kullanılır. Alt kıs-
mında musluk vardır. Üzeri çizgilerle de-
recelendirilmiş, boru şeklindeki cam mal-
zemedir.
Saf sıvıların ve çözeltilerin
hacmini ölçmek için kullanılır.
Mezür olarak da ifade edilebilir.
Sıvı-sıvı heterojen karışımlarını
(zeytinyağı - su gibi) ayırmak için
kullanılan cam mal-zemedir.

Cam ya da plastik olabilir. Az

miktarda sıvı-nın hassas olarak Katı kimyasal maddelerin stok kapların-
ölçülmesi için kullanılır. dan alınmasında veya tartım esnasında
kullanılır.
 9. SINIF KİMYA
kimya bilimi

SORU 30 Aşağıda periyodik sistemdeki ilk 12 SORU 32

elementin sembolleri ile hazırlanmış duvar saati
verilmiştir. Sert ve yumuşak su arasındaki farklılıkları belirlemek için
yapılan bir deneyde kullanılacak araç ve gereçler aşağıda
Mg
Na H verilmiştir.
Ne He
F Li
O Be
N B Araç ve gereçler
C
• Saf su • Beherglas
Buna göre, akrep ve yelkovan hangi elementleri
• Maden suyu • Kibrit
gösterdiğinde aralarındaki açı 90° olur?
• İspirton ocağı • Bardak
Akrep Yelkovan • Sabu • Saat camı
• Musluk suyu • Sac ayağı
A) Lityum Oksijen

B) Karbon Neon

C) Flor Magnezyum Buna göre, bu deney föyünde,

D) Berilyum Karbon

E) Hidrojen Azot

I II III IV
SORU 31 yukarıdaki güvenlik işaretlerinden hangileri
1. MÖ 384-322 yılları arasında yaşamış olan Aristo’yu bir zaman bulunmalıdır?
makinesi ile günümüze getirirsek,

I. su, B)) II ve C)) I, II ve I

II. toprak,
D)) II, III ve E)) I, II, III ve
III. hava,
IV. ateş

yukarıdakilerden hangilerini element olarak

sınıflandırdığı için pişman olur?

SORU 33

Elektronik Tablolama Dokuzuncu sınıf öğrencisi olan İrem, proje

ödevini kimya dersinden almıştır. Öğretmeni
İrem’den elektronik tablolama programını I. Sodyum
kullanarak bir etkinlik tasarlamasını istemiştir. II. Potasyum
İrem’in elektronik tablolama programına
yazdığı element sembollerinin ekran görüntüsü
III. Kalsiyum
yukarıdaki gibidir. IV. Fosfor
İrem, tasarladığı etkinliğe ilişkin hazırladığı
yönergeye göre bilgisayar ekranında çıkan
element adlarının elektronik tablodaki element
sembolleri ile eşleştirilmesi gerekmektedir.

Buna göre ekrandaki element isimleri ile elektronik

tablodaki element sembollerini eşleştiriniz?

I II III IV
 9. SINIF KİMYA
kimya bilimi

SORU 34 SORU 36

Aşağıda yaygın adları verilen bileşiklerden Aşağıdaki maddelerin hangisinin etiketinde olması
hangisinin bileşikteki element türleri ve bileşik gereken güvenlik sembolü yanlış verilmiştir?

formülündeki toplam atom sayısı yanlıştır? Madde Güvenlik sembolü

Bileşiğin Bileşikteki Bileşik formülündeki

yaygın adı element türleri toplam atom sayısı A) Çamaşır suyu
A) Tuz ruhu H, Cl 2

B) Yemek tuzu Na, Cl 2

C) Sirke asidi C, H, O 3 B) Uranyum
D) Zaç yağı H, S, O 7
E) Su H, O 3

C) Sülfürik asit

D) Dinamit

SORU 35 Bir kimyasalın şişesinde aşağıdaki tehlike uyarı işaretleri

bulunmaktadır.
E) Cıva

Buna göre, bu kimyasal için aşağıda

verilenlerden hangisi yanlıştır?

A) Kullanımı sırasında eldiven kullanılmalıdır.

B) Solunum yolları ve göz korunmalıdır.
C) Lavaboya dökülmemelidir.
D) Çevreye zararlıdır.
E) Zehirli bir maddedir.

SORU 37
Aşağıda bazı bileşiklerin kimyasal formülleri verilmiştir.
Bu bileşiklerin yaygın adlarını, bileşikteki element türlerini ve bileşik formülündeki toplam atom sayısını yazınız.

Bileşik formülü Bileşiğin yaygın adı Bileşikteki element türleri Bileşik formülündeki toplam
atom sayısı

HCl

NaCl

CH3COOH

H2SO4

H2O
 9. SINIF KİMYA
kimya bilimi

SORU 38 SORU 40
Laboratuvar güvenlik sembollerinin yanına anlamlarını Kimyasal malzeme etiketlerinde bulunan tehlike
yazınız.
uyarı işaretlerinin anlamlarını yazınız.

Güvenlik Sembolleri Anlamı Tehlike Sembolleri Anlamı Tehlike Durumu

1. ...................................
Isıtılırsa yangına
neden olabilir.

2. ...................................
Yanabilen
kimyasallarla
alev alabilir, hatta
patlayabilir. Alevi
3. ................................... şiddetlendirir.

Göz, deri ve solunum

4. ................................... sisteminde tahrişe yol
açar, elbiseleri yıpratır.

5. ...................................
Isınma, vurma ya da
kıvılcımla patlayabilir.

SORU 39 Göz, deri ya da

solunum yollarında
Aşağıdaki maddelerin insan ve çevre üzerindeki etkile- tahrişe neden olabilir.
rini yanlarına yazınız.

Ağız, deri ya da
solunum yoluyla
Na
zehirlenmeye neden
olabilir.

Fe
Alerji, solunum yolları
hastalıkları veya
astıma neden olabilir.

Hg

Çevre kirliliğine neden

olur.
CO

SO3