1 Kimya Bilimi-1 TYT Kimya /@notbudur

Temiz notlar, kaliteli içerik!

1
1. BÖLÜM: SİMYADAN KİMYAYA 2. BÖLÜM: KİMYA DİSİPLİNLERİ VE KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLARI
KİMYANIN BİLİM OLMA SÜRECİ BAŞLICA KİMYA DİSİPLİNLERİ
Simya: Basit metalleri altına çevirme, şifa ve ölümsüzlük iksirini bulma Analitik Kimya: Bir maddenin kimyasal bileşenlerini nicel ve nitel olarak analizini
uğraşlarına simya (alşimi), bu işle uğraşanlara simyacı (alşimist) denir. yapan bilim dalıdır. (Ör: Kan ve idrarda üre tayini)
Simyacıların Kullandığı Araç-Gereçler Biyokimya: Canlıların yapısında yer alan kimyasal maddeleri ve canlının yaşamı
boyunca sürüp giden kimyasal süreçleri inceleyen bilim dalıdır. (Ör: İlaçların
• Fırınlar • El kantarı Eski Çağ’da
vücuttaki etki mekanizması)
• Damıtma düzenekleri • Su terazisi keşfedilen
Fizikokimya: Basınç, sıcaklık ve derişim gibi fiziksel etkenlerin kimyasal
• Su banyosu • İmbik maddeler:
tepkimelerdeki rolünü inceleyen bilim dalıdır. (Ör: Moleküllerin hızı, ve tepkimelerde
• Kroze Ateş enerji değişimi
Simyacıların Keşfettiği Maddeler NaCl Polimer Kimyası: Monomer adı verilen küçük moleküllerin birbirlerine bağlanması
Metaller ile oluşan çok uzun zincirli molekülleri (polimer) inceler. (Ör: Karbonhidrat, protein,
• Mürekkep • Esanslar • Cıva
Şifalı otlar

om
• Cam • Altın • Nitrik asit (kezzap) DNA, PVC, teflon, PET şişeler)
Kıbrıs taşı (FeSO4) Anorganik Kimya: Organik olmayan bileşiklerin yapılarını, özelliklerini ve
• Barut • Gümüş • Sülfürik asit (zaç yağı)
Doğal boyalar tepkimelerini inceleyen bilim dalıdır. (Ör: Mineraller, tuzlar, asitler ve bazlar)
• Seramik • Alaşım
Kükürt Organik Kimya: Karbon (C) temelli bileşiklerin yapılarını, özelliklerini ve
Simya Döneminde Kullanılan Ayırma Yöntemleri Şap (KAl(SO4)2 tepkimelerini inceleyen bilim dalıdır. (Ör: Petrol ürünleri, boya ve ilaçlar)
• Damıtma • Kavurma İpek vb. Endüstriyel Kimya: Endüstride kullanılan ham maddelerin imalatıyla ilgilenen bilim
• Süzerek dinlendirme • Akıcı hale getirme dalıdır. (Ör: Plastik, gübre, çimento)
• Süblimasyon • Çözme
• Kristallendirme • Mayalandırma (Fermantasyon) Başlıca kimya endüstrileri: İlaç endüstrisi, petrokimya, gübre endüstrisi, boya
endüstrisi, arıtım, tekstil endüstrisi.
Simya Modern kimyanın başlangıcı, Kimya ile ilgili başlıca meslekler: Kimya öğretmeni, kimyager, eczacı, kimya
Bilim dalı değildir. Deneylerin sistematik biçimde mühendisi, metalürji mühendisi.
yapılması,
Teorik bir temele dayanmaz.
Bilgi birikimi oluşmamıştır.
Deneme-yanılmaya dayalıdır.
Sistematik bilgi birikimi
içermez.
Terazinin yaygın kullanımı,

KİMYA BİLİMİNE KATKI SAĞLAYAN BİLİM İNSANLARI

Empedokles (MÖ 490’lar): Nesnelerin su, hava, toprak

u
ve ateş olmak üzere dört temel öğeden oluştuğunu ileri
sürmüştür. Empedokles'e göre bu dört temel öğe, sevgi ve
r.c
Maddeler arasında nicel ilişki kurulması,
Teorilerin deneylerle test edilmesi ile
gerçekleşmiştir.
3. BÖLÜM: KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ

ELEMENT
Proton sayısı aynı olan tek tür atomlar topluluğudur.
• Saf maddedir.
• Homojendir.
• Erime noktası, kaynama noktası, yoğunluk gibi belirli ayırt edici özellikleri vardır.
• Kimyasal ve fiziksel yöntemlerle ayrıştırılamaz.
• Sembollerle gösterilir.
• Bilinen 118 element vardır. 92 tanesi doğal, diğerleri ise yapaydır.
nefret (iticilik) gücü ile birleşip ayrılırlar. Su saatini kullanarak • Doğada atomik (He, Ar), diatomik (N2, O2) ve poliatomik (P4, S8) yapıda
havanın maddi bir varlığa sahip olduğunu gözlemlemiştir. bulunabilirler.
• Elementlerin çoğu doğada bileşikleri (NaCl, CaCO3, NO2) halinde bulunur.
ud
Democritus (MÖ 460’lar): Her şeyin atomlardan ve boşluktan
oluştuğunu öne sürmüştür. Maddelerin bölünemeyen en
küçük parçacığına Yunanca bölünemeyen anlamına gelen İLK 20 ELEMENT VE SEMBOLÜ YAYGIN KULLANILAN ELEMENTLER
atomos (atom) adını vermiştir. Atom fikrini ortaya atan ilk Element Sembol Element Sembol Element Sembol Element Sembol
simyacıdır.
Hidrojen H Sodyum Na Krom Cr Demir Fe
Helyum He Magnezyum Mg Kobalt Co Bakır Cu
Aristoteles (Aristo) (MÖ 384-322); Evrenin “toprak, su, hava,
Lityum Li Alüminyum Al Kurşun Pb Gümüş Ag
ateş” olmak üzere dört ana elementten oluştuğunu
söylemiştir. Aristo’ya göre bu dört element sıcak, soğuk, Berilyum Be Silisyum Si Çinko Zn Baryum Ba
tb

kuru ve ıslak biçimleriyle bulunur. Bor B Fosfor P Kalay Sn Cıva Hg

Karbon C Kükürt S Nikel Ni Platin Pt
Azot N Klor Cl Altın Au Brom Br
Cabir bin Hayyan: Kimyanın öncüsü olarak kabul edilir.
Atomun parçalanabileceğini öne sürmüştür. Sitrik asit, Oksijen O Argon Ar Mangan Mn İyot I
asetik asit, tartarik asit, arsenik tozunu keşfettiği Flor F Potasyum K
kaynaklarda geçer. Ayrıca nitrik asit, hidrojen klorür, sülfürik
asit ve kral suyunu elde etmiş, imbiği geliştirmiştir. Neon Ne Kalsiyum Ca
no

YAYGIN KULLANILAN BİLEŞİKLER

Ebû Bekir er-Râzî: Kroze, fırın, kostik soda ve gliserini BİLEŞİK Formül Yaygın Adı
keşfetmiş, alkolü antiseptik olarak tıpta kullanmış, Farklı elementlerin belirli oranlarda, H2O Su
karıncalardan formik asidi elde etmiştir. kimyasal tepkimelerle bir araya
Bazı maddeleri bedenler, ruhlar, taşlar, vitrioller, borakslar, HCl Tuz ruhu
gelmesiyle oluşturduğu saf maddedir.
tuzlar olarak sınıflandırmıştır. • Saf ve homojendir. H2SO4 Zaç yağı
• Erime noktası, kaynama noktası, HNO3 Kezzap
yoğunluk gibi belirli ayırt edici CH3COOH Sirke asidi
Robert Boyle: Elementi, kendinden daha basit maddelere özellikleri vardır.
ayrışmayan saf madde olarak tanımlamıştır. İlk kez CaCO3 Kireç taşı
• Kimyasal yöntemlerle ayrıştırılabilirler
bileşiklerle karışımlar arasında ayrım yapmıştır. fakat fiziksel yöntemlerle ayrışmazlar. NaHCO3 Yemek sodası
“Kuşkucu kimyager” kitabını yazmıştır. Gazların basınç ve • Formüllerle gösterilir. NH3 Amonyak
hacmi arasındaki ilişkinin belirlenmesinde katkısı vardır. • Bileşiği oluşturan elementler arasında Ca(OH)2 Sönmüş kireç
belirli bir oran vardır. Ör: H2O’da H NaOH Sud kostik
atomunun O atomuna oranı 2/1’dir.
Antoine Lavoisier: Modern kimyanın öncüsüdür. Kütlenin KOH Potas kostik
• Bileşikler kendisini oluşturan
korunumu yasasını bulmuştur. Deneylerinde teraziyi bileşenlerin özelliklerini göstermezler. CaO Sönmemiş kireç
kullanmıştır. Yanma olayını ilk defa bilimsel olarak NaCl Yemek tuzu
açıklayarak filojiston teorisini çürütmüştür.