See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/322128209

İNGİLİZCE BAĞLAÇLARIN TÜRKÇE SÖZCÜKLER VE CÜMLELER İÇİNDE İFADE

EDİLMESİ: TÜRKÇE YÖNTEMİ

Article  in  The Journal of Academic Social Science Studies · December 2017

DOI: 10.9761/JASSS7471

CITATIONS READS

0 24,348

1 author:

Ercan Tomakin
Ordu Üniversitesi
26 PUBLICATIONS   40 CITATIONS   

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

I will use it in an article View project

All content following this page was uploaded by Ercan Tomakin on 29 February 2020.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 The Journal of Academic Social Science Studies

International Journal of Social Science

Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7471
Number: 63 , p. 69-82, Winter II 2017
Yayın Süreci / Publication Process
Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date
25.11.2017 25.12.2017

İNGİLİZCE BAĞLAÇLARIN TÜRKÇE SÖZCÜKLER VE

CÜMLELER İÇİNDE İFADE EDİLMESİ:
TÜRKÇE (ANA DİL) YÖNTEMİ
EXPRESSING ENGLISH CONJUNTIONS IN THE TURKISH VOCABULARIES
AND SENTENCES: TURKISH (MOTHER TONGUE) METHOD
Yrd. Doç. Dr. Ercan Tomakin
ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-5692-3352
Ordu Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Yabancı Diller Bölümü, İngiliz Dili ve Edebiyatı Anabilim
Dalı

Öz
Bağlaçlar, ge ne llikle iki tane cümle yi birbirine bağlar ve yazında iki çe şidi b u-
lunmaktadır. Bunlar koordine e de n ve yan cümle bağlaçları olarak bilinir. Koordine
e de n bağlaçların kullanıldığı cümle le rin anlamları tamdır ve bu cümle le r te k başlarına
anlam ifade e de rle r. Ancak yan cümle bağlaçlarının kullanıldığı cümle le rin anlamları
tam de ğildir ve anlamları ana cümle ye bağlıdır. Bu bağlamda, çalışmanın amacı İngilizce
bağlaçları ve Türkçe karşılıklarını Türkçe sözcükle r ve cümle le r içe risinde ifade e tmektir.
Çalışma sözcükle rle ve cümlele rle ifade e dildiği için nite l ve be timse l yaklaşım kullanıl-
mıştır. Çalışmanın odak noktası İngilizce bağlaçlarla sınırlı olduğu için, örne k olay (case
study) yönte mi kullanılmıştır. Önce , Türkçe Sözlük (2005) taranarak İngilizce bağlaçları
harf olarak kapsayan Türkçe sözcükle r te ke r te ke r bulunmuştur. Yapılan ince le me de
bunların sözcük başında (aske r, askı) sözcük içinde (baskı, tasa) ve sözcük sonunda kas,
tas) ye r aldığı be lirle nmiştir. İkinci olarak, İngilizce bağlaçların Türkçe karşılıkları, (örn.
as = olarak) söz konusu bağlacın yazı birim olarak ye r aldığı ke lime le re anlamlı şe kilde
e kle ne rek (aske r olarak, as = olarak), (aske r gibi; as = gibi) Türkçe anlamlı cümle le r üre -
tilmiştir. Sonuç olarak, İngilizce bağlaçlar (koordine e den ve yan cümle) ve Türkçe karşı-
lıklarının Türkçe sözcükle r ve cümle ler içinde ifade e dile bile ce ği “bir ve ri tabanı” oluş-
turulmuştur. Bu çalışmada cümle ler ile sınırlandırılan bağlaçlar, başka çalış malarda çe -
şitli şe kille rde – atasözü, duvar yazısı, de yim, vd.- ifade e dile bilir.
Anahtar Kelimeler: Bağlaçlar, Öğre tim, Türkçe , İngilizce , Türkçe -İngilizce

Abstract
Conjunctions usually connect two se ntences and the re are two type s of the m in
the lite rature . The se are knows as coordinating and subordinating conjuntions. The
70

Ercan Tomakin

me anings of the sentences use d with the coordinating conjuntions are complete and they
can stand alone. Ye t the meanings of the sentences used with the subordinating conjunc-
tions are not comple te and the ir me anings de pe nd on the main clause . In this conte xt,
the aim of this study is to e xpre ss the English conjuntions and the ir Turkish me anings in
the Turkish words and se nte nce s. The study use d the qualitative and de scriptive a p-
proach since it e xpre ssed the study as words and se ntences. Firstly, a Turkish Dictionary
(2005) was re vie we d to e xplore the Turkish words that include the conjunctions as le t-
te rs. It was seen that the se conjuntions are see n as the first syllable (aske r, askı), middle
syllable (baskı, tasa) and last syllable (kas, tas) of the Turkish words. Se condly, the Turk-
ish me anings of the m (e .g. as = olarak) are adde d to those words (aske r olarak) that or-
thographically include the se conjunctions. In this way me aningful Turkis h se nte nces and
are produce d. Finally, “a database”was produced by which English conjuctions (coordi-
nating and subordinating) and the ir Turkish me anings can be e xpre sse d in the Turkish
words and se nte nces. The Turkish-English conjunctions stated only as se nte nce s in this
study can also be e xpressed in diffe re nt te xts as proverb, idiom and graffiti in othe r stud-
ie s.
Keywords: Conjuntions, Te aching, Turkish, English, Turkish-English

1. GİRİŞ anlam ilişkisi olduğunu gösterirler (Swan,

Bağlaçların tanımı ve sınıflandırılması
konusunda değişik görüşler vardır. Ayrıca,
bağlaç tanımları, sayıları ve sınıflandırmaları
farklı bakış açılarıyla yazardan yazara ve bir
yayınevinden diğerine göre değişiklik göster-
diği için kısaca ve genel olarak bu tanımlara
yazarlara ve yayınevi ilkelerine bakmak y a-
rarlı olacaktır.
Türkçede bağlaç “tek başına anlamı
olmayan, anlamca birbiriyle ilgili cümleleri
veya cümlede görevdeş sözcük ve söz öbekle-
rini bağlamaya yarayan kelimelere denir. Var
olan anlam ilgilerine dayanarak bağ kurarlar.
Bağlaçlar yerine noktalama işareti kullanılab i-
lir, cümleden çıkarılınca anlam bozulmaz,
ama daralabilir. Bağlaçlar (ile hariç) önceki ve
sonraki kelimeden ayrı yazılır. Bitişik yazılan-
lar bağlaç değil, ektir” (URL-1); (URL-2);
Bağlaçlar, sıralama, eşdeğerlilik, kar-
şılaştırma, karşıtlık, gerekçe, özetleme, pekiş-
tirme ve “de, ki, ise” bağlaçları olarak sınıf-
lanmaktadır. Yapı bakımından ise basit, t ü-
remiş, birleşik ve öbekleşmiş olarak ayrılmak-
tadır (URL-1); (URL-2).
İngilizce kaynaklarda bağlaç tanımları
ve çeşitleri şöyle yer almaktadır. Cümleleri
birbirine bağlayan sözcüklere bağlaç denir,
ancak bağlaçlar sadece cümleleri birleştirmez-
ler, aynı zamanda iki cümle arasında nasıl bir
1995: 129). İki çeşit bağlaç bulunmaktadır:
Bunlar koordine eden (co-ordinating con-
juntions) ve yan veya bağımlı cümle bağlaçla-
rıdır (subordinating conjunctions). Öncekinde
iki bağımsız cümle vardır ve koordine eden
bağlaçlardan (and, but, or, vd.) biriyle bağ-
lanmıştır, sonrakinde ise yan cümle bağlacı-
nın anlamı ana cümleye bağlıdır. Yan cümle
bağlaçlarının yeri/durumu alt başlığı altında,
zarf yan cümlelerin, vurguya göre, bağlacın
cümle başında veya sonunda yer alabileceği
belirtilirken (Swan, 1995) zarf cümlelerinin
birer yan cümle bağlacı olduğunu dolaylı
olarak belirtmektedir. Yan cümle başında
kullanılıyorsa virgül kullanılır veya bunun
tersi olur. Bağlaçlar normalde iki cümleyi
bağlarlar, ancak bazen bağlaç ve sonra gelen
cümle, aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi,
soruya cevap verme durumunda yalnız kul-
lanılabilir. Örnekler:
When are you going to get up? When
I’m ready.
Why did you do that? Because I felt like
it. (Swan, 1995: 130).
Bu kaynağa göre sıfat cümlelerinin
(relative clause) ilgi zamirlerini (relative pro-
nouns) belirleyen sözcükler (who, which, that,
vd.) aynı zamanda birer bağlaçtır). Örneğin.
There is the girl who works with my sister
İngilizce Bağlaçların Türkçe Sözcükler ve Cümleler İçinde İfade Edilmesi: Türkçe (Ana Dil) Yöntemi
(Swan, 1995: 131).
Bağlaçların kullanımı ile ilgili yukar ı-
1- Clause + conjuntion + clause, 2- conjunction + clause + cla-
use
Allsop’a (1987: 279) göre bağlaçlar,
ifadeleri (statements) birleştiren sözcüklerdir
ve ifadelerdeki olgular arasındaki ilişkiyi gös-
terir. Allsop (1987) koordine eden bağlaçlar
terimini kullanmadan and, but, so, (n)either,
(n)or örneklerini verdikten sonra, diğer bağ-
laçlar başlığı altında, her bağlaçla ilgili (as,
before, after, since, in case, vd.) örnekler ver e-
rek açıklamaktadır. Bu bağlamda, yan cümle
bir zarf cümlesi (adverbial clause) oluştur-
maktadır.
Collins (1990: 342-343) bağlaçları,
Swan (1995) gibi, koordine eden ve yan cümle
bağlaçları olarak iki guruba ayırır ve devamla
üç çeşit yan cümlecik olduğunu belirtmekt e-
dir. Bunlar zarf (adverbial clauses), sıfat (rela-
tive clauses) ve dolaylı anlatım (reported cla-
uses) cümleleridir. Collins (1990: 343) devam-
la zarf cümlelerini sekiz gruba ayırmaktadır.
Bunlar zaman (time clause) koşul (conditional
clause), amaç (purpose clause), sebep (reason
clause), sonuç (result clause), zıtlık (concessi-
ve clause), yer (place clause) ve biçim (manner
clause) belirtenler. Bağlaçların Türkçe sözcük
ve cümleler içinde ifade edildiği bu çalışma-
mızda Collins’ın (a.g.e) sınıflaması kullanıl-
mıştır.
Leech’e (1989: 92) göre bağlaç iki
cümleyi birleştiren (bağlayan) sözcüklerdir.
Koordine eden bağlaçlar tek sözcükten (and,
or, but, yet,) ve iki-üç sözcükten (both<and,
either<or, not<but, vd.) oluşan olarak ikiye
ayrılır. Yan cümle bağlaçları ise, Collins,
(1990) dan farklı olarak, 15 alt başlıktan oluş-
maktadır.
Murphy (2002) bağlaçların tanımını
yapmadan sık kullanılan (as, since, if, altho-
71
daki bilgiler, Swan (1988: 89) tarafından şu
şekilde formüle edilmiştir.
ugh, because, vd.) bağlaçla ilgili İngilizce ör-
nekler vermektedir. Hewings (2013) ise bağ-
laçları zarf cümleleri (adverbial clauses) başlı-
ğı altında İngilizce olarak açıklamakta ve her
bağlaçla ilgili birkaç örnek vermektedir. Azar
(1989: 287) koordine eden bağlaçlar için ayrıca
“parallel structure” iki-üç sözcükten oluşan
bağlaçlar için “paired conjunctions” (Azar:
291) kavramlarını kullanmaktadır. Eastwood
ise (2000: 360) bağlaç yerine “linking words”
(bağlayıcı / bağlayan sözcükler) terimini kul-
lanmaktadır.
Netice olarak bağlaçlar konusunda
şunlar söylenebilir. Bağlaçlar, aralarında an-
lam ilişkisi ve bağlantı olan cümleleri birbirine
bağlar. Konuşma ve yazı dilinde çok kullanı-
lan dil bilgisi yapılarından biridir. Çünkü
iletilmek istenen mesaja amaç, sebep, sonuç,
zıtlık, koşul, vd. gibi bildirim yapmasına ola-
nak sağlamaktadır.
Bu çalışmanın incelediği kaynaklar,
bağlaç konusunu iki şekilde anlat maktadır:
Bazı kitaplar (Swan, 1995; Leech, 1989) İngi-
lizce dil bilgisi konularını alfabetik sıra ile
açıklamakta, diğer bazı kitaplar ise (Hewings,
1995; Allsop, 1987) konu başlığı altında betim-
sel olarak açıklamaktadır. Bu bağlamda, İngi-
lizce bağlaçlar da konu başlığı altında veya
alfabetik sıra ile anlatıldığı görülmektedir.
Yukarıdaki kaynaklara ve tanımlara göre
bağlaçlar iki ana grupta toplanmaktadır.
a) Koordine Eden Bağlaçlar (coordi-
nating conjuntions): Bunlar - and, but, or, nor,
so, for, yet- iki cümle arasında bulunur ve bu
bağlaçlardan önce mutlaka virgül kullanılır.
b) Zarf (Yan Cümle) Bağlaçları (ad-
verbial conjunctions): Bir zarf sözcüğünün
72
yaptığı işi bir cümlecik de yapabilir. Bu du-
rumda iki cümlecik olur ve birbirine bağla-
mak için de bir bağlaca ihtiyaç vardır. Bu
bağlaç “adverbial conjunction” olur. Örnek, I
saw him last year. Zarf Bağlaçları da şu alt
gruplara ayrılır: Zaman bağlaçları (when,
after, before, as, while, just as, since, etc.),
neden bağlaçları (because, as, since, now that,
etc.), zıtlık belirten bağlaçlar (though, even
though, although, despite the fact that, etc.),
sonuç bildiren bağlaçlar (so that, such that,
etc.), amaç belirten bağlaçlar (so as to, in order
to, in order that, etc.), yer (where, wherever)
ve tarz (ask, like, the way) alt başlıkları altın-
da incelemektedir.
Koordine edici ve yan cümlecik bağ-
laçlarına ilaveten, aşağıda belirtilen bağlaç
konusunu da çalışmaya dahil etmek yararlı
olacaktır. Çünkü aşağıda belirtilen bağlaçlar
İngilizce dil bilgisi anlatan bazı kaynaklarda
görmek olasıdır. Bu bilginin okuyuculara
ulaşması yararlı olacaktır. Ancak aşağıda
belirtilen bağlaçların Türkçe sözcük ve cümle
içinde ifade edilmesi çalışmamızın dışındadır.
c) Bağımsız Cümle Bağlaçları (inde-
pendent clause): Coordinating Conjunctions
ile bağlanan cümlelere İngilizce’de “indepen-
dent clause” bağımsız cümleler denir ve İngi-
lizce’de çok önemli olan tense = zaman kipi
uyumu bu cümlelerde aranmaz. Her cümle-
nin zaman kipi bir bağlaçla bağlandığı diğer
cümlenin kipinden farklı olabilir. Örnek, I
have seen her several times, but I can’t recog-
nise him now (URL-3).
d) Cümle Birleştiriciler (sentence con-
nectors): Bu gruptakiler, cümleler ar asında
bağlantı kurarlar. Bu özelliklerinden dolayı
bağlaç tanımına uymazlar ve bunlara bağlaç
değil de “cümle birleştiriciler” denir. Bu yapı-
larda iki cümle vardır. Birinci cümle bitmiş,
noktalanmıştır. Ama ikinci cümle birinci cüm-
leyle ilişkilidir. İşte bu cümle bağlayıcıları
ikinci cümlenin başında, ortasında veya so-
nunda olabilirler. Bunların çeşitlerini şu şekil-
de özetlemek mümkündür: paralellik sağla-
yanlar (what’s more, in addition, also, etc.),
zıtlık belirtenler (however, nevertheless, on
Ercan Tomakin
the contrary, etc.), sonuç bildirenler (thus,
hence, as a result, etc.), alternatif birleştiriciler
(or else, otherwise, etc.), ilişki sağlayan bağ-
laçlar (not only< but also, both and, etc.
(URL-4).
Netice olarak Türkçe ve İngilizce bağ-
laç tanımları ve çeşitleri hakkında kısaca şu
benzerlik ve farklılıklar söylenebilir. Her iki
dildeki tanıma göre bağlaçlar iki cümleyi bir-
leştirmektedir. Farklılık ise şu şekildedir.
Türkçe ’de bağlaçlar cümlenin başında (örn.
ya beni de götür ya da sen gitme), ortasında
(örn. camı kırdı, ama pişman oldu) ve sonun-
da (örn. dinlenmiş de gezmiş de) yer alır. İngi-
lizce’de yan cümle bağlaçları cümlenin başın-
da (örn. as he is a student) yer alırken, koor-
dine eden cümlelerde ise bağlaçlar cümlenin
ortasında (örn. he played and rested) yer alır.
2. BAĞLAÇLARLA İLGİLİ SO-
RUNLAR
İngilizce bağlaçlar iki ana grupta top-
lamak mümkün olmasına rağmen, İngilizce
diğer konuların öğretiminde olduğu gibi,
bağlaçların öğretiminde de birçok sorun ve
zorluk bulunmaktadır. Bu sorunların başlıca-
ları aşağıda açıklanmaktadır.
İngilizce bağlaçların, diğer İngilizce
sözcükler gibi, birden fazla Türkçe anlamı
vardır. Örneğin, İngilizce “as” bağlacı, Türkçe
“gibi, olarak, iken, kadar, vd., “because” bağ-
lacı Türkçe “çünkü, yüzünden, dolayı, -diği
için, vd.” gibi anlamlara gelmektedir.
Bazı bağlaçlar, hem edat hem de bağ-
laç olarak kullanılmaktadır. Bunlara örnek as,
since, like. Örneğin, “He is a student as me”
cümlesinde “as”edattır, ancak “As he is a
student, he is lazy” cümlesinde “as” bir bağ-
laçtır. Bağlaç veya edat ayırımı yabancı dil
öğrenmenin ilk aşamasında (elementary level)
bazı öğrenenler için sorun olabilir, ancak ileri
seviyede (advanced level) olanlar için sorun
olması beklenmemektedir.
İngilizce yazılmış ve dünyaca bilinen
yayınevlerinin (Oxford, Cambridge, Long-
man, Collins, vd.) yayımlamış olduğu İngiliz-
ce dil bilgisi kitapları bağlaçları betimsel ola-
İngilizce Bağlaçların Türkçe Sözcükler ve Cümleler İçinde İfade Edilmesi: Türkçe (Ana Dil) Yöntemi
rak (tanım ve örnek cümlelerle) anlatmaktan
öteye geçememiştir. Çok az kitapta ise bağlaç
konusunu anlatırken görsel resim veya şekil
kullanılmıştır.
Bu bağlamda, İngilizce bağlaçların al-
ternatif şekilde –ana dil yöntemiyle- öğretil-
mesi konusu çalışmamızın temelini oluştur-
muştur. Çünkü yabancı dil öğretim ilkelerin-
den biri “gerektiğinde ana dili kullanmaktır”
(Demirel, 1990: 24). Ancak, bugüne kadar
yapılan çalışmalarda ana dil (Türkçe) genel-
likle çeviri yöntemi olarak kullanıldığı bilin-
mektedir. Bizim çalışmamızda ise İngilizce
bağlaçlar anadil –Türkçe- sözcükler içine yer-
leştirilerek bağlaçların anlamları öğretilmeye /
ifade edilmeye çalışılmıştır. Bu bakımdan
bizim çalışmamız özgün ve farklıdır.
İngilizce bağlaçların Türkçe bilenlere
(Türk vatandaşları ve Türkçe öğrenen yaban-
cılara) öğretilmesinde, Türkçe’nin kullanılma
olasılığı irdelendiğinde, bunun büyük ölçüde
yapılabilir olduğu görülmektedir. Çünkü
Türkçe yazıldığı gibi okunur veya okunduğu
gibi yazılır. Ayrıca ilkokula başlayan çocuklar
(engeli olmayanlar) genellikle ikinci dönemin
ortalarında veya sonlarında Türkçe okuma-
yazma becerisini kazanmış olurlar. Yani,
Türkçe okuma-yazma becerisi 4 ile 6 ay gibi
sürede kazanılabilmektedir. Yabancı dil öğr e-
timi ilkokul ikinci sınıfta başladığına göre,
aşağıda tablolar içinde verilen İngilizce bağ-
laçların ve Türkçe karşılıklarının öğrenilmesi
öğrenciler için zor olmaktan ziyade daha ko-
lay olması gerekir. Bu bağlamda, Türkçe öğ-
renen yabancılar da 4 ile 6 ay gibi sürede
Türkçe okuma-yazma ve İngilizce bağlaçların
Türkçe karşılıklarını öğrenebilirler.
3. KISA YAZIN TARAMASI
Bu yazın taramasında, çalışmamızın
amacında belirtilen “Türkçeleştirme veya Türk-
çe-İngilizce şeklinde yapılan çalışma bulun-
mamaktadır. Bu nedenle, yabancı dil öğret i-
minde anadil (L1) kullanımıyla ilgili bazı ça-
lışmalar kısaca taranmıştır.
73
Yükseköğretim Kurumu (YÖK), Ulu-
sal Tez Merkezinde, yabancı dil öğret iminde
ana dil kullanımı ile ilgili, 22.12.2017 tarihi
itibariyle, sadece bir tane Yüksek Lisans (YL)
tezi bulunmuştur (Torba, 2005). Bu çalışmada,
temel düzeyde yabancı dil öğretiminde, sınıf-
taki katılımcıların anadili hangi oranda ve hangi
işlevlerin yerine getirilmesinde kullandığı,
Balıkesir'deki Kara Kuvvetleri Astsubay Mes-
lek Yüksek Okulunda yüksek lisans tezi ola-
rak araştırılmıştır. Ayrıca, İngilizce bağlaçla-
rın öğretimi ile anahtar kelime taraması y a-
pılmıştır, ancak herhangi bir çalışmaya rast-
lanmamıştır. Torba’nın (2005) çalışması, İngi-
lizce dil bilgisi veya bağlaçların Türkçe söz-
cük veya cümleler içerisinde öğretiminden
bahsetmediği için, bizim çalışmamızdan far k-
lıdır.
Ayrıca, Google Akademik taranarak
yabancı dil veya İngilizce öğretiminde L1 kul-
lanımıyla ilgili şunlar bulunmuştur.
Mahmutoğlu & Kıcır (2013), L1 kulla-
nılan durumları, ayrıntılı olarak taradıkları
çalışmalarında, L1 kullanımının öğretim ve
öğrenimin bir aracı olduğu, öğretmen ve öğ-
rencilerin algıları arasında anlamlı bir fark
olmadığını ve ayrıca L1 kullanımına karşı
çıkmadıklarını, L1’ın acil durumlarda kulla-
nılması gerektiğini, hatta doğru zamanda ve
doğru ortamda kullanıldığında L1’ın etkili
olduğunu belirtmişlerdir.
Jan vd. (2014) hem ikinci dil edinim
(SLA) hem de İngilizce’nin yabancı dil olarak
öğretildiği (EFL) yaklaşık 30 tane çalışmayı
tarayarak, Çin, Bilim ve Teknoloji Üniversit e-
sinde yabancı dil sınıflarında L1 kullanımını
araştırmışlardır. L1’ın, “yeni sözcükleri t a-
nımlama, dil bilgisi kurallarını açıklama, zor
kavramları netleştirme ve anlamayı kontrol
etmede kullanıldığını; öğretmen ve öğrencile-
rin dengeli ve dikkatli bir L1 kullanımının dil
öğrenimin sürecinde yararlı olacağını ve öğ-
rencilerin anlama seviyelerini yükseltmek için
bunun gerekli olduğunu belirtmişlerdir. Bu
çalışmada bir öneri dikkat çekmektedir: Şöyle
74
ki: “eğer okullar yabancı dil öğretmeni arıyor-
larsa, temel seviyede Çince bilenler tercih
edilmeli” (Jan vd., 2014: 178).
Galali & Cinkara (2017: 54-64) ana dil
(L1) kullanım çalışmalarının yazın t araması -
yaklaşık 20 adet çalışma - ile Iraklı bir grup
öğrenciden kesit sunmaktadır. Bu yazın tar a-
masında L1 kullanımının tarihsel gelişimi, L1
kullanımı ile ilgili öğretmenlerin ve öğrenen-
lerin görüşlerinin bulgularını genel olarak
özetlemektedir. Çalışmada (Galali ve Cinka-
ra), öğrenciler, hedef dili (target language (TL)
öğrenmeyi kolaylaştırmak için, L1 kullanımı-
na karşı oldukça olumlu tepki göstermişlerdir.
Pedagojik açıdan bakıldığında, b ulgular, sınır-
lı olarak L1 kullanımı, öğrencilerin daha fazla
hedef dile maruz kalmasını desteklemektedir.
Öğrencilerin hedef dildeki bilgileri sınırlıdır
ve başlangıç aşamasındaki (low -level) öğren-
ciler daha fazla hedef dile fazla maruz kalmak
için L1’e ihtiyaç duyulmuştur. Genel olarak,
TL edinim kuramları ve yazın taraması göz
önüne alındığında, (yabancı dil) öğrenenler
için L1 kullanımının, belli ölçüde, bir yabancı
dil öğrenmede kolaylaştırıcı ve gerekli bir rolü
bulunmaktadır.
Netice olarak, Mahmutoğlu & Kıcır
(2013), Jan & diğerleri (2014) ile Galali & Cin-
kara’nın (2017) çalışmaları ve yazın taramala-
rında yabancı dil (İngilizce) öğretiminde ana-
dil kullanımı savunulmuştur. Ancak, bizim
çalışmamızın amacı olan ve İngilizceyi Türkçe-
leştirme olarak da ifade edilebilen İngilizce
bağlaçlar ve Türkçe karşılıklarının Türkçe
sözcük ve cümleler içinde ifade edilmesi”
gibi bir çalışmanın yazında yapılmadığı anla-
şılmaktadır. Bu nedenle, çalışmamız Tür k-
çe’mizin farklı bir yönünü göstermesi bakı-
mından önemlidir.
4. AMAÇ
Geleneksel yabancı dil öğretimde İn-
gilizce dil bilgisi kuralları ya Türkçe sözcük
karşılıkları verilerek ya da bu kurallarla ilgili
tahtaya örnek cümleler yazılarak öğretilmek-
tedir (bkz. Tablo 1, 2, 3, vd.). Bu çalışmada ise
İngilizce bağlaçlar ve Türkçe karşılıkları
Ercan Tomakin
Türkçe sözcük ve cümle içerisinde örtük ola-
rak ifade edilmeye çalışılmıştır. Bu yapılırken
İngilizce edat kısmı kalın (bold), bu edatın
Türkçe anlam kısmı ise eğik (italik) yazılarak -
örneğin Aslı gibi, asker olarak, asker iken -
okuyucuların dikkati çekilmeye çalışılmıştır.
Bu nedenle çalışmanın amacı şu şekilde ifade
edilmiştir: İngilizce bağlaçları Türkçe karşılık-
ları ile birlikte Türkçe sözcük ve cümle içinde
ifade edebilmektir.
5. YÖNTEM
Nitel yaklaşımın amacı, İngilizce
“explore” sözcüğü kullanılarak tanımlanmak-
tadır ve bu sözcük Türkçe’ye “bulmak ve
keşfetmek” olarak çevrilebilir (Robson, 1995:
19). Araştırmalar, kullanılan stratejiye ve amaç-
larına göre sınıflandırılabilir; bunlar keşfedici
(exploratory), betimleyici (descriptive) ve
açıklayıcı (explanatory)” olabilirler. Keşfedici
strateji kullanılan araştırmalarda genelde “ne”
(what) sorusuna cevap aranır, ancak diğer
stratejiler ile de kullanılabilir (Robson, 1995:
44). Ayrıca, nitel araştırmada neden, nasıl ve
niçin sorularına cevap aranır (Şimşek ve Yıldı-
rım 2016). Bu bağlamda, İngilizce bağlaçların
Türkçe sözcük ve cümle içinde ne derecede ve
nasıl ifade edildiğinin araştırılması, ne ve nasıl
soruları ile nitel betimsel yaklaşıma uygundur.
İngilizce bağlaçları Türkçe sözcükler
içinde ifade edebilmek için, bir adet Türkçe
Sözlük (2005) A’ dan Z’ye taranmıştır. Çünkü
çalışmanın temeli Türkçe sözcük ve cümlelere
dayanmaktadır. Örneğin, İngilizce “do” yap-
mak fiili, Türkçe dolap yapmak, dolma yapmak,
doktora yapmak, vd. sözcükler içerisinde do-
laylı olarak ifade edilebilmektedir (Tomakin,
2014a, s.121). İngilizce her bir bağlaç, örneğin
İngilizce “since” Türkçe yaklaşık 20 – 30 söz-
cük içinde ifade edilebilmektedir (bkz. Ek A).
Bu taramada öncelikle yazılış benzerliği (Ye-
tim henüz gelmedi), bunun olmadığı yerlerde
okunuş benzerliği (bacuase = bi koza yok
çünkü<) kullanılmıştır. Bu yazılış ve okunuş
benzerlikleri sözcük başında, sözcük içinde ve
sözcük sonunda bulunanlar olarak sınıflandı-
rılmıştır. Netice olarak yer ve zaman sınırın-
 İngilizce Bağlaçların Türkçe Sözcükler ve Cümleler İçinde İfade Edilmesi: Türkçe (Ana Dil) Yöntemi
dan dolayı, çalışmamızda her bağlaç için sa-
dece bir tane örnek cümle verilebilmiştir.
İngilizce bağlaçların Türkçe içinde
ifade edilme çalışması ilk defa tarafımızdan
yapılan bir durum değildir. Bu çalışmanın
benzediği öğretim şekli eskiden manzum
sözlükler şeklinde yapılmıştır. Manzum söz-
lüklerin tarihi gelişimi ve Yûsuf Hâlis tarafın-
dan yazılan Fransızca-Türkçe manzum sözlük
Kırbıyık (2007) tarafından y ayınlanmıştır.
İlgili çalışmada, dil bilgisi kurallarından ziy a-
de, aşağıdaki örnekte görüldüğü gibi, sözcük
öğretimine ağırlık vermiştir: Genelde önce
Türkçe sözcük sonra Fransızca karşılığı veril-
miştir; bazen da bu durumun tersi olmuştur.
Peygamberin adı profet sâdık fidel gid
reh-nüma.
(prohete, fidele, guide)
Hâtif oraklö mu’cize miraklö irsâl an-
vua.
(oracle, miracle, envoi (Kırbıyık,
2007: 69).
Kemmis’in (1980: 107) örnek olay (ca-
se study) tanımı yöntem olarak kullanılmıştır.
Buna göre, örnek olay sınırları belli bir olayın
incelenmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu araş-
tırmanın konusu da İngilizce bağlaçların
Normal (Geleneksel) Öğretim
And ve , ile And
But ama, fakat, hariç But
Nor ne de Nor
Or ve ya, ya da Or
So böyle ce So
Ye t he nüz Ye t
Tablo 1. Koordine Eden Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi
6.2.Yan/Bağımlı Cümle Bağlaçları
Tablo 2’de İngilizce neden belirten
bağlaçların anlamları ile birlikte Türkçe söz-
75
Türkçe sözcük ve metinler içerisinde ifadesi
ile sınırlandırılmıştır.
6. BULGULAR
Yukarıda belirtildiği gibi, her bir bağ-
laç yaklaşık 20–30 tane Türkçe sözcük içinde
ifade edilmektedir. Bağlaçların sözcük başın-
da, sözcük içinde ve sözcük sonunda bulun-
ma durumları ile diğer bütün bağlaçların
Türkçe sözcükler içinde ifade edilme durum-
ları göz önüne alındığında, bunlar büyük
miktarda Türkçe sözcük veri tabanı (corpus)
oluşturmaktadır. Bu nedenle, bulgular başlığı
başka bir şekilde de ifade edilebilir. İngilizce
Edatların Öğretimi İçin Oluşturulan Türkçe (Söz-
cük ve Cümle) Veri Tabanı (bkz. Ek A).
Tablo 1’de İngilizce koordine eden bağ-
laçların Türkçe anlamları ile birlikte Türkçe
cümleler içinde ifade edildiği örnekler görül-
mektedir.
6.1. Koordine Eden Bağlaçlar
Tablo 1’de İngilizce koordine eden bağlaçların
anlamları ile birlikte Türkçe sözcük ve cümle-
ler içinde ifade edildiği örnekler görülmekt e-
dir.
Türkçe İçersinde Öğretim
Panda ve Hande güze l arkadaş oldu.
and ve
Bu ine k butu, ancak taze de ğil.
But ancak
Norve ç ne iyi ne de kötü bir ülke .
Nor ne de
Org ya da saz ge tir kına ge ce si için.
Or ya da
Sonuç böylece kötü oldu.
So böylece
Yetim çocuk henüz para kazanamıyor.
Yet henüz
cük ve cümleler içinde ifade edildiği örnekler
görülmektedir.
76

Ercan Tomakin

Normal (Geleneksel) Öğretim Türkçe İçersinde Öğretim

As gibi, olarak, çünkü As Asker gibi, astar olarak, asker iken
as gibi, as olarak, as iken
Becase çünkü, için Because Bi kozası yoktu çünkü ateşi yakamadı.
bi koz çünkü
For için, çünkü For Forması için oynadı.
for için
Now That madem ki, için Now That Sınav detayları madem belirsiz, bekleyelim.
nav det madem
Since den beri, çünkü since Besince değerli olduğu için yenmelidir.
since için
Tablo 2. Neden Belirten Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi

Tablo 3’te İngilizce zıtlık belirten bağ- cümleler içinde ifade edildiği örnekler görül-
laçların anlamları ile birlikte Türkçe sözcük ve mektedir.

Normal (Geleneksel) Öğretim Türkçe İçersinde Öğretim

Although rağmen, -e ragmen Although Ol dobra denmesine rağmen yalan söyledi.
ol do rağmen
Even If olsa bile, ise de, rağ- EvenIf Seven ifade etse bile sevilen anlamadı.
men even if etse bile
Even though ise de, rağmen Even tho- Seven dobra olmasına bile, sevilen değildi.
ugh even do bile
Though rağmen, karşın Though Dobra olmasına rağmen mertlik kaybetti.
do rağmen
Whereas halbuki, oysa Whereas Hayırsever eza çekti halbuki babası zengin-
di.
ver ez halbuki
Tablo 3. Zıtlık Belirten Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi

Tablo 4’te İngilizce zaman belirten cük ve cümleler içinde ifade edildiği örnekler
bağlaçların anlamları ile birlikte Türkçe söz- görülmektedir.

Normal (Geleneksel) Öğretim Türkçe İçersinde Öğretim

Afte r sonra, -de n sonra Afte r Gaf terle tti, sonra utandırdı.
af ter sonra
Be fore önce , -de n önce Be fore Bi formu doldurmadan önce oku.
bi for önce
Since için, çünkü, -de n be ri Since Rüzgar e since yaprak düştü çünkü sonbahardı.
since çünkü
Until -e kadar Until Kuzgun tilki üzümü oluncaya kadar be kle r.
Un til a kadar
Whe n -dığı zaman, -dığında Whe n Venüse ulaşıldığı zaman, uzayda çığır olacak.
ven dığı zaman
Tablo 4. Zaman Belirten Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi
İngilizce Bağlaçların Türkçe Sözcükler ve Cümleler İçinde İfade Edilmesi: Türkçe (Ana Dil) Yöntemi 77

Tablo 5’te İngilizce karşılaştırma belir- sözcük ve cümleler içinde ifade edildiği ör-
ten bağlaçların anlamları ile birlikte Türkçe nekler görülmektedir.

Normal (Geleneksel) Öğretim Türkçe İçersinde Öğretim

As <as kadar, -dığı kadar As <as Ali, as hızlı as abildiğin kadar diye bağırdı.
as as kadar
So< as dığı kadar, -dığında So <as Falso asil davranış kadar hoş görülmez.
so as kadar
Than -daha, -den, -dan Than Et hanı daha büyük olmalı.
t han daha
More Than -den, daha More Than Ali’nin mor deneyi daha pahalıdır.
mor den daha
The Most En (fazla), en (çok) The Most Dış şovda mostra olması en kötü hareketti.
Dı most en
Tablo 5. Karşılaştırma Belirten Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi

Tablo 6’da İngilizce yer belirten bağ- cümleler içinde ifade edildiği örnekler görül-
laçların anlamları ile birlikte Türkçe sözcük ve mektedir.

Normal (Geleneksel) Öğretim Türkçe İçersinde Öğretim

Where yer, -dığı yer(de) Where Verandanın olduğu yere iyi bak.
ver duğu yere
Wherever -her nereye, nerede Wherever Lever, everme konusunu her yerde konuştu.
ver ever her yerde
Tablo 6. Yer Belirten Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi

Tablo 7’de İngilizce şart belirten bağ- cümleler içinde ifade edildiği örnekler görül-
laçların anlamları ile birlikte Türkçe sözcük ve mektedir.

Normal (Geleneksel) Öğretim Türkçe İçersinde Öğretim

As long as -dığı sürece As long as Asiler şezlonga yaslandığı sürece gelişme yok.
as long as sürece
Even if olsa bile, -se, -sa bile Even if Even1 iflah olsa bile çalışan acele etmemeli
even if olsa bile
If eğer, şayet, ise If Iftira eğer doğruysa, onun durumu vahim.
İf eğer
So long as -diye, -dığı takdirde, So long as Soda şezlongda asilce içildiği sürece sorun yok.
-ise So long as sürece
Unless -medikçe, diği sürece Unless Un lesepase olmadığı sürece ithal edilemez.
Un les dığı sürece
Tablo 7. Şart Belirten Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi

1 Evmek fiili, even (acele eden).

78

Ercan Tomakin

Tablo 8’de İngilizce amaç belirten bağ- cümleler içinde ifade edildiği örnekler görül-
laçların anlamları ile birlikte Türkçe sözcük ve mektedir.

Normal (Geleneksel) Öğretim Türkçe İçersinde Öğretim

So that -mesi için, -sin diye So that Kalipso detone çalmasın diye dans kattılar.
so det masın diye
So as to -mesi için, -sin diye So as to Soba asıl tostu pişirsin diye yanıyor.
so as to sin diye
So as not to -maması için, - So as not to Kalipso asla noterde topluca çalmasın diye..
memesi için so as not to masın diye..
Tablo 8. Amaç Belirten Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi

Tablo 9’da İngilizce sonuç belirten cük ve cümleler içinde ifade edildiği örnekler
bağlaçların anlamları ile birlikte Türkçe söz- görülmektedir.

Normal (Geleneksel) Öğretim Türkçe İçersinde Öğretim

So <that -o kadar (ki) So <that Falso detayı o kadar saçma ki inanmak zor.
so det o kadar ki
Such <that -o kadar, o kadar ki Such <that Saç detayı o kadar itinalı ki herkes sevdi.
saç det o kadar ki
So that bu nedenle Sothat Basso 2 detone olması nedeniyle davet kötü
geçti.
So det nedeniyle
Tablo 9. Sonuç Belirten Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi

Tablo 10’da İngilizce Hal-Tarz belirten cük ve cümleler içinde ifade edildiği örnekler
bağlaçların anlamları ile birlikte Türkçe söz- görülmektedir.

Normal (Geleneksel) Öğretim Türkçe İçersinde Öğretim

As -dığı gibi / biçimde As Asabiyecinin dediği gibi sakin olmalısın.
as diği gibi
As if -mış gibi, sanki As if Fas iftarın merkeziymiş gibi duruyor.
as if miş gibi
As though -mış gibi, sanki As though Elmas dobraymış gibi konuştu, ama olma-
dı.
as do mış gibi
Tablo 10. Hal-Tarz Belirten Bağlaçların Türkçe İçinde İfadesi

7. SONUÇLAR lam kazanırlar. Yabancı dil öğrenirken bu

Çalışmanın amacı, İngilizce bağlaçları
Türkçe karşılıkları ile birlikte Türkçe sözcük
ve cümle içinde ifade etmektir. Bunun birçok
nedeni vardır. Şöyle ki: bağlaçlar tek başına
pek kullanılmazlar. Bağlaçların birden çok
anlamı vardır ve genellikle cümle içinde an-
anlamları öğrenmek zordur. Bazı bağlaçlar,
edat olarak da kullanılmaktadır. Bağlaçların
Türkçe içinde ifade edilmesi daha önceden
yapılmamıştır. Bu nedenle, İngilizce bağlaçla-
rın Türkçe içinde ifade edilebilmesi özgün bir
çalışmadır ve Türkçemizin bugüne kadar fark

2
Basso (bas) = müzikte kalın ses.
İngilizce Bağlaçların Türkçe Sözcükler ve Cümleler İçinde İfade Edilmesi: Türkçe (Ana Dil) Yöntemi
edilmeyen yeni bir yönünü gösterebilir.
Bağlaç tanımları yazında farklılık gös-
terse bile, bunları ortak bir tanımda ifade et-
mek mümkündür. Bu tanımlar birbirlerinin
tamamlayıcısı şeklindedir. Bağlaçlar, genellik-
le aralarında anlam ilişkisi olan iki cümleyi
birbirine bağlar.
Bağlaçlar, yazında genellikle tek söz-
cükten (örnek, as, since, for, vd.) ve iki- üç
sözcükten (so that, so long as, vd.) oluşmak-
tadır. Koordine eden bağlaçlar tek sözcükten
oluşurken, yan cümle bağlaçları her iki türde
olabilir.
Bağlaçlar, genelde bağlaçlar koordine
eden ve yan cümle bağlaçları olarak ikiye
ayrılır. Yan cümle bağlaçları neden, zıtlık, za-
man, karşılaştırma, şart, yer, amaç, sonuç ve tarz
belirtenler olarak alt gruplara ayrılmaktadır.
Ayrıca, bazı kaynaklarda bağımsız cümle
bağlaçları ve cümle birleştiriciler de bağlaç
konusu içinde işlenmektedir.
Bağlacın oluşturduğu yan cümlenin
anlamı tam değildir; anlam, ana cümleye bağ-
lıdır.
Her bir bağlaç için yaklaşık 20–30 tane
Türkçe sözcük vardır ve bütün bu sözcükleri
çalışmadaki örneklerde kullanmak mümkün
değildir. Bu, çalışmanın da amacını aşmakt a-
dır. Bu sözcükler başka bir çalışmada (ör ne-
ğin, kitapta, CD, vd.) ayrıntılı olarak göster i-
lebilir.
İngilizce bağlaçların Türkçe sözcük ve
cümleler içinde ifade edilmesi yazındaki ku-
ramla (Demirel, 1990) ve yapılan çalışmalarla
(Galali & Cinkara, 2017) uyuşmaktadır. Yazın
incelemesi İngilizce bağlaç öğretimi konusun-
da lisansüstü çalışma olmadığını göstermiştir;
yabancı dil öğretiminde L1 kullanımı ile ilgili
bir adet lisansüstü çalışma vardır.
8. TARTIŞMA VE ÖNERİ
En dikkat çekici tartışma ve ilişki
dünya dil ailelerinin sınıflamasında görül-
mektedir. İngilizce, Hint-Avrupa dil ailesi
içinde, Türkçe ise Ural-Altay dil ailesi içinde
79
yer almıştır. Bu güne kadar iki dil, birb iriyle
ilişkisiz olarak düşünülmüştür. Ancak, İngi-
lizce bütün kipler (Tomakin, 2014c), bütün
zamanlar (Tomakin, 2015b), bütün edatlar
(Tomakin, 2017) ve bu çalışmada görüldüğü
gibi bütün bağlaçlar Türkçe sözcükler ve cüm-
leler içinde ifade edilebiliyorsa, dil ailelerinin
sınıflaması ve Türkçe’nin yerini bir defa daha
incelemek gerekir.
İngilizce yüzlerce kelime Türkçe ile ya
yazılış ya da okunuş benzerliği göster iyorsa,
karşılaştırmalı dilbilimin inceleme alanına
yeni bir konu girmiş olur ki bu da Türkçe-
İngilizce’dir. Bu benzerlikler diğer Türkçe
lehçeleri -Kazak, Kırgız, Özbek ve Türkmen-
ile Orta ve Eski İngilizce incelenerek genişleti-
lebilir. Örneğin, Azerbaycan Türkçesinde 1.
tekil şahıs “men” olarak ifade edilmektedir.
“Men” İngilizce adamlar demektir. “Men ada-
mım veya adamlarım” şeklindeki bir cümle ile
İngilizce “men” kelimesi öğretilebilir.
İngilizce dil bilgisi, İngilizce b ağlaçlar
konusunu kapsamaktadır. Başka bir ifadeyle,
bağlaçlar dil bilgisinin bir alt konusudur. Bu
nedenle, bağlaç öğretimi ve dil bilgisi öğret i-
mi burada aynı anlamda kullanılmıştır. 2000
yılı öncesi ülkemizde kullanılan İngilizce ki-
taplarında konular betimsel olarak açıklanır
(Türkçe açıklama, örnek cümleler), alıştırma-
lar ise geleneksel şekilde (mechanic ve trans-
formational exercises) yapılmaktaydı. Bu b e-
timsel açıklama şekli 2000’li yıllardan sonra
yazılan İngilizce kitaplarla değişmeye başladı.
İlkokullar ve Ortaokullar için yazılan yeni
İngilizce ders kitaplarında dil bilgisi kuralları
açık olarak anlatılmaz. Bunun yerine, veril-
mek istenen dil bilgisi kuralı ya bir metin
içinde ya da bir diyalog içinde verilmektedir.
Sonuçta, öğrencilerden kuralı kendilerinin
bulmaları beklenmektedir. Bu anlatım şekli
örtük öğretim olarak nitelendirilebilir.
Bulgular kısmında görüldüğü gibi İn-
gilizce bağlaçların bir kısmı çoğunluğu yazılış
benzerliği (orthographic similarity) ile Türkçe
içinde ifade edilebilmektedir. Bu, Türkçe’ye
80
özgü bir zenginlik olarak değerlendirilebilir.
İngilizce bir kısım bağlacın ise Türkçe ile oku-
nuş benzerliği (phonetic similarity) bulun-
maktadır. Bu durum, eleştiriye konu olabilir,
ancak İngilizcedeki dört beceriden, dinleme,
konuşma ve okuma becerileri de okunuşa
(sesletime) dayanmaktadır. Yani, İngilizce bir
sözcük okunurken, dinlenirken ve konuşu-
lurken fonetik söyleniş (sesletim) temel alın-
maktadır. Bu nedenle, İngilizce bazı edatların
Türkçe metin içinde fonetik benzerliğe dayalı
ifade edilmesi normal görülmelidir.
Bağlaçların Türkçe sözcük ve cümle-
ler içinde ifade edilmesinin önemi ve farkı
bağlacın yazıldığı materyalin (dergi, kitap,
vd.) baskı türüyle de ilişkilidir. Şöyle ki: Ül-
kemizde yayınlanan akademik dergiler genel-
likle siyah-beyaz basılmaktadır. Bu çalışmada
(İngilizce –Türkçe bağlaçlar) vurgulanmak
istenen kısımlar okuyucuların dikkatini çek-
mesi için kalın (bold), eğik (italic) şekilde y a-
zılmıştır. Ancak siyah-beyaz basılan metinler
pek dikkat çekmediği için Tür kçe-İngilizce
bağlaçların işlevliği sınırlı veya kısıtlı bir ifade
şekli sanılabilir. Eğer bu metinler renkli yazılıp
renkli baskı yapılabilse daha dikkat çekici ve
anlamlı gözükmektedir.
Bağlaçların Türkçe sözcük ve cümle
içinde ifadesi kaynak bağımlılığını ortadan
kaldırmaktadır. Şöyle ki: Geleneksel öğretim-
de bir bağlacın Türkçe anlamını öğrenmek
isteyen öğrenciler ya sözlüğe bakar ya da bir
öğretmene sorar. Ancak bu çalışmada İngiliz-
ce bağlaç ve Türkçe anlamı, Tür kçe bir cümle
içinde verilmektedir. Bu da dil öğrenenler
açısından zaman ve emek tasarrufu anlamına
gelmektedir. İngilizce bağlaçların ve anlamla-
rının Türkçe içinde ifade edilebilmesi Tür k-
çemizin yeni ve şimdiye kadar fark edilmeyen
bir yönünü (özelliğini) ve zenginliğini göst e-
rebilir.
İngilizce edatların Türkçe içinde ifade
edilmesi eğitim bilimlerinde ve y abancı dil
öğretiminde kullanılan “bilinenden bilinme-
yene öğretim ilkesi” ile uyuşmaktadır. Örne-
ğin, “dolma yapmak” ifadesini dilimizde her-
kes bilir. Dolma sözcüğündeki iki harfi, kalın,
Ercan Tomakin
italik, renkli, vd. şekilde yazılarak geleneksel
öğretimde kullanılan “do = yapmak” öğretile-
bilir. Bu şekilde yazılış veya okunuş benzerli-
ğini kullanmak yabancı dil öğretimini bağlaç-
lar düzeyinde kolaylaştırabilir. Aynı şekilde,
İngilizce bilen yabancılara Türkçe öğretimin-
de de kullanılabilir.
Yapılan bu çalışma geliştirilerek çeşit-
li İngilizce öğretim materyalleri hazırlanabilir.
İngilizceyi içeren Türkçe cümleler - slogan,
duvar yazısı, atasözü, vd. - çeşitli şekillerde
üretilerek, bağlacın akılda daha kalıcı olması
sağlanabilir. Örneğin, Hekim İstanbul’da
umduğunu değil, bulduğunu yer = He<
is<Diğer bir söz: Ayla’yı gam duvarı nem
öldürür = Ay<am< gibi. Böylece, kreş ve
anaokullarında İngilizceye hazırlık yapılabilir
ve çocukların bilinçaltına İngilizce kurallar
örtük olarak yerleştirilebilir.
KAYNAKÇA
Allsop, Jake. (1987). Cassell’s Students’ English
Grammar. East Sussex: Cassel.
Azar, B. S. (1989). Undertanding and Using
English Grammar, Second Edition. New
Jersey: Prentice Regents.
Collins COBUILD English Grammar. (1990).
London: Collins.
Demirel, Özcan. (1990). Yabancı Dil Öğretimi,
İlkeler, Yöntemler, Teknikler. Ankara:
Usem Yayınları – 6.
Eastwood, John. (2000). Oxford Practice Gram-
mar, New Edition. Oxford: OUP.
Galali, A. & Cinkara, E. (2017). The Use of L1
in English as a Foreign Language
Classes: Insights from Iraqi Tertiary
Level Students, Advances in Language
and Lirary Studies, 8(5), 54-64.
Hewings, Martin. (1995). Advanced Grammar in
Use. Cambridge, CUP.
Jan, Ching-Wen vd. (2014). The Use of the
Mother Tongue in Chinese EFL class-
rooms, Journal of China University of
Science and Technology, Journal of
China University of Science and Techno-
logy, 58(1), 161-181.
Kemmis, Stephen. (1980). The Imagination of
İngilizce Bağlaçların Türkçe Sözcükler ve Cümleler İçinde İfade Edilmesi: Türkçe (Ana Dil) Yöntemi
the Case and the Invention of the
Study, in Simons, H. (ed.), Towards a
Science of the Singular. Norwich:
CARE, Occasional Publication, No 10.
UEA.
Leech, Geoffrey. (1989). An A-Z of English
Grammar and Usage. England: Long-
man.
Mahmutoğlu, H. & Kıcır, Z. (2013). The Use of
Mother Tongue in EFL Classrooms,
Lefke Avrupa Universitesi, Sosyal
Bilimler Dergisi, IV(I), 49-72.
Murphy, Raymond. (2000). English Grammar
in Use, Fourth Edition. Cambridge,
C.U.P.
Robson, Colin. (1995). Real World Research.
Oxford: Blackwell.
Swan, Michael. (1995). Practical English Usage,
(New Edition), Oxford: Oxford Univer-
sity Press.
Swan, Michael. (1988). Basic English Usage,
(English Language Book Society).
Oxford: Oxford University Press.
Tomakin, E. (2014a). Teaching English Tenses
(grammar) in the Turkish Text: A
Case of Simple Present Tense: Işıl
maketi iter, Macrothink Institute, In-
ternational Journal of Learning & Devel-
opment, 4(1), 115-131.
Tomakin, E. (2014c) İngilizce Kiplerin Tür kçe
İçinde Örtük Öğretimi, Türkçe Yön-
temi, Turkish Studies - International
Periodical For The Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic, 9(8)
Summer, 823-839.
81
Tomakin, E. (2015b). İngilizce Zamanların
Türkçe Sözcük ve Metin İçinde Örtük
Olarak İfadesi Üzerine Bir Öneri:
Türkçe Yöntemi, Marmara Türkiyat
Araştırmaları Dergisi, II(2),181-201.
Tomakin, E. (2017). İngilizce Edatların Türkçe
Cümle İçinde Örtük Öğretimi Üzerine
Bir Öneri: Türkçe Yöntemi, Yüzüncü
Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergi-
si, 14(1), 1601-1623.
Torba, E. (2005). Bir Meslek Yüksekokulunda
Yabancı Dil Öğretiminde Anadil Kulla-
nımı. İstanbul: Yayımlanmamış Yük-
sek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniver-
sitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe Sözlük. An-
kara: 10. Baskı, Akşam Sanaat Okulu.
URL-1.
https://www.turkedebiyati.org/sozcuk
_turleri/baglaclar.html tarihinde eri-
şilmiştir.
URL-2.
http://www.skyturks.com/turkce/bagl
ac.asp tarihinde erişilmiştir.
URL-3. http://www.grammar-monster.com
/glossary/ independent clause.htm
adresinden 22.12.2017 tarihinde
erişildi.
URL-4.
http://www.dcf.ds.mpg.de/fileadmin/
allgemein/interna/
informationsmaterial/ List_of_
Connectors.pdf sitesinden 22.12.2017
tarihinde erişildi.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilim-
lerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Anka-
ra: Seçkin Yayıncılık.
 82

Ercan Tomakin

EK-A İngilizce Since Bağlacının Öğretimi İçin Oluşturulan Türkçe Veritabanı

YAZILIŞ Since’in GEÇTİĞİ EN YAYGIN KELİMELER

BENZERLİĞİ
Since ile başlayan --
kelimeler
Since içinde olan Kesin cevap, Tahsin cebi, Mersin cevizi, fesin cebinde,
kelimeler Muhsin Cebecide, kesin cebellezi, kesin cebi delik,
Since ile biten Kesince, Tahsin’ce, esince, akidesince, fesince, mesince,
kelimeler nesince, kümesince, muhammesince 3, Arsin’ce, besince,
gerisince, hamsince, kendisince, kermesince, Mersin’ce,
süresince, tiroksince, toksince, Yasin’ce, Muhsin’ce,
Örnekler:
- Arsin’ce bir çözüm çünkü cevap muzip.
- Besince değerli olduğu için yenmelidir.
- Cevabı Yasince verdiğinden beri herkes gülüyor.

3 Beşgen, beşli.

View publication stats