smatrati zamorce plijenom, iako se neki psi i mačke mogu istrenirati da ih prihvate .

[26][26][27]
Međutim, kunići imaju različite prehrambene potrebe; kao lagomorfi, oni sintetizuju sopstveni
vitamin C, tako da ove dve vrste neće napredovati ako se hrane istom hranom kada su smeštene
zajedno.[28] Kunići također mogu biti nosioci bolesti (kao što su respiratorne infekcije od bakterija
Bordetella i Pasteurella), kojima su zamorci osjetljivi.[29] Smještanje zamoraca s drugim glodarima,
poput gerbil i hrčaka može povećati broj respiratornih i drugih infekcija, [30] i takvi glodari mogu
djelovati agresivno prema zamorcima.[31]

Životno okruženje

Reference

Weir, Barbara J. (1974). "Notes on the Origin of the Domestic Guinea-Pig". u Rowlands, I. W.; Weir,
Barbara J. (ured.). The Biology of Hystricomorph Rodents. Academic Press. str. 437–446. ISBN 0-12-
613333-6.

Spotorno, A.E., Marín, J.C., Manríquez, G., Valladares, J.P., Rico, E. i Rivas, C. (2006). "Ancient and
modern steps during domestication of guinea pigs (Cavia porcellus L.)". Journal of Zoology:
060606025751032––. doi:10.1111/j.1469-7998.2006.00117.x.

Dunnum, Jonathan L.; Salazar-Bravo, Jorge (2010). "Molecular systematics, taxonomy and
biogeography of the genus Cavia (Rodentia: Caviidae)". Journal of Zoological Systematics and
Evolutionary Research. 48 (4): 376–388. doi:10.1111/j.1439-0469.2009.00561.x.

Spotorno, A.E., Manríquez, G., Fernández L., A., Marín, J.C., González, F. i Wheeler, J. 2007.
Domestication of guinea pigs from a southern Peru-northern Chile wild species and their middle pre-
Columbian mummies. str. 367–388 u: Kelt, D.A., Lessa, E.P., Salazar-Bravo, J. i Patton, J.L. (ur.). The
Quintessential Naturalist: Honoring the Life and Legacy of Oliver P. Pearson. University of California
Publications in Zoology 134:1–981 ISBN 0-520-09859-5.

Wagner & Manning 1976, p. 2.

Nowak, Ronald M. (1999). Walker's Mammals of the World, 6th edition. Johns Hopkins University
Press. ISBN 978-0-8018-5789-8.

Vanderlip 2003, p. 13.

Richardson 2000, pp. 132–133.

Glenday, Craig, ured. (2006). Guinness Book of World Records. Guinness World Records Ltd. str. 60.
ISBN 978-1-904994-02-2.

Graur, D.; et al. (1991). "Is the Guinea-Pig a Rodent?". Nature. 351 (6328): 649–652.
Bibcode:1991Natur.351..649G. doi:10.1038/351649a0. PMID 2052090. S2CID 4344039.

D'Erchia, A.; et al. (1996). "The Guinea Pig is Not a Rodent". Nature. 381 (6583): 597–600.
Bibcode:1996Natur.381..597D. doi:10.1038/381597a0. PMID 8637593. S2CID 4336262.
 Noguchi, Tomoo; Fujiwara, Satoko; Hayashi, Sucko; Sakuraba, Haruhiko (februar 1994). "Is the
guinea-pig (Cavia porcellus) a rodent?". Comparative Biochemistry and Physiology Part B:
Comparative Biochemistry. 107 (2): 179–182. doi:10.1016/0305-0491(94)90037-X.

Kosovo
208 jezika
 Stranica
 Razgovor
 Čitaj
 Izvorni kôd
 Historija
Kosovo

208 jezika

Stranica

Razgovor

Čitaj

Izvorni kôd

Historija

Alati

S Wikipedije, slobodne enciklopedije

Za druga značenja, pogledajte Kosovo (čvor).

Republika Kosovo

Republika e Kosovës (alb.)

Republika Kosovo (sr. lat.)

Република Косово (sr. ćir.)

Zastava

Grb

Himna: Evropa

0:58

Položaj Kosova

Glavni grad

Priština

Službeni jezik

albanski

srpski

Regionalni službeni jezici: bosanski

turski

romski[1][2]

Državno uređenje

unitarna, parlamentarna republika

• Predsjednica

Vjosa Osmani

• Premijer
Albin Kurti

• Predsjednik Skupštine

Glauk Konjufca

Nezavisnost

Od Srbije

17. februar 2008.

• Vode (%)

1.0

• Gustoća stanovništva

159/km2

BDP (PKM)

Procjena 2020.

• Ukupno $23.524 milijarde

• Per capita

$13,017

Gini (2017)

29.0[3]

HDI (2016)

▲0.742 (visok)

Internetska domena

.xk (predloženo)

Pozivni broj

+383[4]

Kosovo, službeno Republika Kosovo (albanski: Republika e Kosovës, srpski: Republika Kosovo /
Република Косово), jeste de facto nezavisna država u jugoistočnoj Evropi. Nezavisnost je proglašena 17.
februara 2008. godine usvajanjem deklaracije u Skupštini Kosova u Prištini. Srbija, u čijem je sastavu
Kosovo ranije bilo, odbija da prizna Kosovo kao nezavisnu i suverenu državu[5] iako je Briselskim
sporazumom iz 2013. godine priznala njegove institucije.
Od proglašenja nezavisnosti, Kosovo je kao suverenu državu priznalo 98 država članica Ujedinjenih
naroda[6] kao i Tajvan, Suvereni malteški vojni red, Cookova Ostrva i Niue (Stanje: juni 2021). Rezolucijom
1244 Vijeća sigurnosti Ujedinjenih naroda 1999. godine Kosovo dolazi pod upravu misije UNMIK. Razvoj
nezavisnosti i proces osamostaljenja je u saradnji sa misijom Evropske unije pod nazivom EULEX Kosovo.

Kosovo je kopnena država u centralnom dijelu Balkanskog poluostrva. Flora Kosova predstavlja oko 25%
balkanske flore i oko 18% evropske.[7] Glavni i najveći grad Kosova je Priština dok su veći gradovi Prizren,
Peć i Đakovica. Graniči sa Albanijom na jugozapadu, Sjevernom Makedonijom na jugoistoku, Crnom
Gorom na zapadu i Srbijom na sjeveru i istoku.

Porijeklo imena

Kosovo kao sinegdoha se prema geografskim kriterijima može podijeliti na dvije cjeline: Kosovo i Metohiju.

Riječ Kosovo dolazi od slavenske riječi kos. Postoje indicije da je postojalo mjesto sa istim imenom, po
kojem je i čitava regija dobila ime. Kosovo je inače uobičajen naziv mnogih mjesta u Bosni i Hercegovini,
Dalmaciji i sjevernoj Albaniji. Albanski naziv Kosova (ili Kosovë) je albanizirana slavenska riječ Kosovo.

Metohija potiče od bizantijsko-grčke riječi μετόχια, izraza koji označava zemlju u vlasništvu pravoslavne
crkve. Razlog za ovo je da su se neka od imanja Srpske pravoslavne crkve (SPC) nalazila upravo na ovom
području. Ovo zemljište su crkvi dodijelili srpski srednjovjekovni vladari.

Kosmet je srpska, politički motivirana skraćenica za Kosovo i Metohiju.

Historija

Glavni članak: Historija Kosova

U vjekovima prije nove ere teritorija današnjeg Kosova je bila centar Dardanije, historijskog regiona
naseljenog Dardanima, plemenom mješovitog ilirskog i tračkog porijekla. U 28. godini ovaj region su osvojili
Rimljani. U sklopu Rimskog Carstva Kosovo je bilo sastavni dio rimske provincije Moesie. Podjelom
Rimskog carstva na Zapadno Rimsko carstvo i Istočno Rimsko carstvo (Bizantiju) Kosovo dolazi pod
bizantsku vlast.

Početkom 5. vijeka slavenska plemena počinju prelaziti Dunav i vršiti napade na bogate bizantijske gradove
na Kosovu. Prvi veći napadi ove vrste zabilježeni su u 547. i 548. godini za vrijeme vladavine bizantskog
cara Justiniana. Sredinom 7. vijeka Slaveni počinju biti dominirajuća etnička grupa na Kosovu. Postojeće
gradsko, romanizirano, stanovništvo se vremenom stapa sa Slavenima. Romanizirano stanovništvo koje
živi van gradova uspijeva sačuvati svoju historiju i kulturu, te postaju poznati pod imenom Vlasi. Porijeklo
Albanaca na prostorima Kosova je nepoznato. Neki historičari tvrde da su Albanci narod tračkog porijekla,
dok drugi pak tvrde da su Albanci ilirskog porijekla. Danas među historičarima preovladava mišljenje da su
Albanci ilirski narod, koji su nastanjivali planine sjeveroistočne Albanije i zapadnog Kosova za vrijeme
Rimskog carstva.

U toku 850-ih slavenizirano pleme turskog porijekla - Bugari počinju širiti svoju državu i ubrzo osvajaju
Kosovo, zajedno sa Sjevernom Makedonijom, gdje u Ohridu stvaraju sjedište biskupije. Smrću bugarskog
cara Samuela u 1014. godini bugarska imperija upada u duboku krizu. Bizantijsko carstvo pod vodstvom
cara Bazila (poznatog i pod imenom "ubica Bugara") uviđa svoju šansu i do kraja 1018. preuzima čitavu
teritoriju nekadašnjeg bugarskog carstva.

U ovom periodu dvije nove slavenske države počinju dobijati svoju formu. Raška, sjeverno od Kosova, na
teritoriji današnjeg Sandžaka i njen prvobitno moćniji susjed Duklja na teritoriji današnje Crne Gore. Vladari
Raške koji su prvobitno bili u vazalskom odnosu prema Duklji počinju agresivno širiti svoje posjede i
sredinom 11. vijeka Raška postaje dominirajuća slavenska državna tvorevina u ovom dijelu Balkana. Kao i
svaka država u regionu Raška ima uzor u bogatim bizantinsko-grčkim gradovima na jugu. Tokom 1180-ih
godina, za vrijeme rata između Mađarske i Bizantijskog carstva, Raška napada Bizantiju i uspjeva pod
svoju vlast staviti istočno Kosovo.
1204. godina označava početak kraja Bizantijskog carstva. Te godine križari osvajaju Carigrad i
uspostavljaju Latinsko Carstvo. Vladar Raške Stefan Prvovjenčani uviđa pometnju i krajem 1216. čitava
teritorija današnjeg Kosova dolazi pod srpsku vlast. 3 godine kasnije Stefanov brat, Sava iskorištava konflikt
između pravoslavnog patrijarha u Carigradu i Ohridskog biskopa i uspijeva izdejstovati autonomiju
(autocefalnost) Srpske Pravoslavne Crkve.

Srpsko kraljevstvo doživljava svoj zenit sredinom 14. vijeka pod kraljem Dušanom (krunisan 1331. godine)
koji širi kraljevstvo južno i prebacuje centar srpske države u današnju Sjevernu Makedoniju (Glavni grad
Skoplje). On također uzima titulu cara i ojačava status SPC u odnosu na grčku pravoslavnu crkvu. Smrću
Dušana u 1355. godini srpsko carstvo se počinje raspadati. Grčke, albanske i makedonske teritorije dolaze
u ruke lokalnih feudalaca. Smrću zadnjeg Nemanjića u 1371. godini Kosovo dolazi pod vlast tri različita
gospodara. Gradovima Prizren i Peć i ostatkom jugo-zapadnog Kosova upravlja porodica Balšić, Lazar
Hrebeljanović istočnim Kosovom dok Vuk Branković drži krajnji jug. S vremenom Branković preuzima cijelo
Kosovo.

Osmanlije u 1396. godini preuzimaju teritorije pod kontrolom Vuk Brankovića i prenose ih u vlasništvo
lojalnog vazala Stefana Lazarevića (sin Lazara Hrebljanovića). Malo zatim iste vraćaju u posjed
Brankovićevih sinova Đurađa i Grgura koji obećavaju lojalnost osmanskom sultanu. U 1455. godini
Osmanlije pod ličnom komandom sultana

Dužina državnih granica iznosi:

Dužina granica Kosova

Država Dužina u km

Albanija 113,551

Sjeverna

Makedonija

170,772

Crna Gora 79,165

Srbija 380,068

Ukupno 743,556 Zvijezda

Kategorije: Posmatračka astronomijaLogaritamske mjerne skale